Prawo energetyczne Komentarz do ustawy PRAWO ENERGETYCZNE KOMENTARZ DO USTAWY. Sławomir Turkowski. Publikacje Prawa energetycznego

Transkrypt

1 PRAWO ENERGETYCZNE KOMENTARZ DO USTAWY Sławomir Turkowski Publikacje Prawa energetycznego 1

2 PRAWO ENERGETYCZNE KOMENTARZ DO USTAWY 2

3 Sławomir Turkowski PRAWO ENERGETYCZNE KOMENTARZ DO USTAWY Stan prawny na dzień 1 października 2012 r. Wydanie I Copyright by Sławomir Turkowski ISBN: Warszawa

4 SPIS TREŚCI WSTĘP Miejsce Prawa energetycznego w systemie prawa publicznego gospodarczego Zasady Prawa energetycznego Bezpieczeństwo energetyczne Solidarność energetyczna Fizykochemiczne cechy energii i paliw w ujęciu rozwiązań prawno-regulacyjnych Konstytucja RP a normy Prawa energetycznego Systematyka Prawa energetycznego Orzecznictwo w aspekcie Prawa energetycznego Wykładnia Prawa energetycznego Zasady stosowania dyrektyw unijnych Podstawy liberalizacji rynków sektora energetycznego ROZDZIAŁ 1 PRZEPISY OGÓLNE Art. 1. [Zakres i cel ustawy oraz wyłączenia] Problematyka oszczędnego użytkowania energii i paliw Problematyka konkurencji w energetyce Pomoc państwowa w aspekcie tendencji liberalizacyjnych Problematyka ochrony środowiska w ujęciu sektora energetycznego Umowy międzynarodowe w sektorze energetycznym i zakres ich obowiązywania

5 GATT/WTO Traktat Karty Energetycznej Porozumienie o Międzynarodowym Programie Energetycznym Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej Art. 3. [Słowniczek definicji ustawowych] Przesył i problematyka dystrybucji energii Uwarunkowania i specyfika obrotu paliwami i energią Definicja sprzedaży paliw lub energii Problematyka zaopatrzenia w energię Instalacje i inne urządzenia Sieci energetyczne Pojęcie przedsiębiorstwa energetycznego Pojęcie użytkownika systemu elektroenergetycznego i ich rodzaje Taryfa Odnawialne źródła energii Operatorzy systemu przesyłowego Subsydiowanie skrośne Wysokosprawna kogeneracja Art. 4. [Obowiązek utrzymania zdolności technicznej urządzeń, instalacji i sieci oraz świadczenia usług przesyłu i dystrybucji] Zasada dostępu stron trzecich (TPA) Zasada równoprawnego traktowania w energetyce Pojęcie usług przesyłu i dystrybucji Art. 4 (c). [Obowiązek świadczenia usług magazynowania] Art. 4(d). [Obowiązek świadczenia usług transportu gazu ziemnego]

6 Art. 4(e). [Usługi skraplania gazu ziemnego] Art. 4(f). [Istota świadczenia usług oraz kwestia odmowy ich świadczenia] Art. 4(g). [Odmowa zawarcia umowy] Art. 4(h). [Odmowa świadczenia usług przez przedsiębiorstwo pionowo i zwolnione z tego obowiązku] Art. 4(i). [Zwolnienie z obowiązku świadczenia usług tzw. nowej infrastruktury] Art. 4(j). [Wybór sprzedawcy] ROZDZIAŁ 2 DOSTARCZANIE PALIW I ENERGII Art. 5. [Umowy dostarczania paliw gazowych i energii] Zagadnienia ogólne Umowy Tryby zawarcia umowy Formy i rodzaje umowy Umowa kompleksowa Art. 5(a). [Sprzedaż z urzędu] Art. 5(b). [Przeniesienie umowy i zakres odpowiedzialności za powstałe zobowiązania] Art. 6. [Kontrola układów pomiarowych] Art. 6(a). [Przedpłatowy układ pomiarowo-rozliczeniowy] Art. 7 [Warunki przyłączenia do sieci] Art. 7(a). [Wymogi eksploatacyjne i techniczne urządzeń sieciowych] Art. 8. [Zasady rozstrzygania sporów] Art. 9. [Odesłanie do przepisów]

7 Art. 9(a). [Świadectwa pochodzenia i opłata zastępcza] Art. 9(b). [Odpowiedzialność przedsiębiorstw energetycznych] Art. 9(c). [Obowiązki operatora systemu przesyłowego i dystrybucyjnego] Art. 9(d). [Undbundling] Art. 9(e). [Świadectwo pochodzenia] Art. 9(f). [Raport Ministra Gospodarki] Art. 9(g). [Instrukcja ruchu i eksploatacji sieci przesyłowej i dystrybucyjnej] Art. 9(h). [Wyznaczenie operatora systemu] Umowa o powierzenie wykonywania obowiązków operatora Przesłanki wyznaczenia operatora Odmowa wyznaczenia operatora sieci Wyznaczenie operatora z urzędu Elementy składowe decyzji o wyznaczeniu operatora Zakres obowiązków właściciela sieci Art. 9(i). [Przetarg na sprzedawcę z urzędu] Procedura wyboru sprzedawcy z urzędu Ogłoszenie o przetargu Treść i elementy dokumentacji przetargowej Obligatoryjne składniki dokumentacji przetargowej Składniki formalne dokumentacji przetargowej Kryterium oceny ofert Fakultatywne składniki dokumentacji przetargowej Wyjaśnienia treści dokumentacji przetargowej Procedura wyłonienia sprzedawcy z urzędu Ocena merytoryczna ofert

8 Protokół z posiedzenia komisji Brak rozstrzygnięcia przetargu Unieważnienie przetargu Dokonanie wyboru sprzedawcy z urzędu Art. 9(j). [Zakres obowiązków podmiotu wytwarzającego energię elektryczną] Obowiązki w zakresie działań technicznych i współpracy z innymi operatorami Obowiązki w zakresie udostępniania informacji Bezpieczeństwo dostaw w przypadku zagrożenia Art. 9(k). [Operator systemu przesyłowego] Art. 9(l). [Świadectwo pochodzenia z kogeneracji] Rodzaje świadectw pochodzenia z kogeneracji Procedura wydania świadectw pochodzenia z kogeneracji Elementy niezbędne świadectwa pochodzenia z kogeneracji Okres świadectwa pochodzenia z kogeneracji Weryfikacja świadectw pochodzenia z kogeneracji Art. 9(m). [Prawa wynikającego ze świadectw] Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia z kogeneracji Przeniesienie praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia z kogeneracji Prowadzący rejestr świadectw pochodzenia z Kogeneracji Procedura umarzenia praw majątkowych ze świadectw pochodzenia z kogeneracji Art. 9(n). [Zakres obowiązków Ministra Gospodarki w aspekcie źródeł kogeneracyjnych] Art. 9(o). [Świadectwa pochodzenia biogazu rolniczego] Definicja biogazu rolniczego Świadectwo pochodzenia biogazu rolniczego

9 Dane i informacje, jakie powinno zawierać świadectwie pochodzenia biogazu Procedura dotycząca wniosku o wydanie świadectw pochodzenia biogazu Terminy związane z wydaniem świadectw pochodzenia biogazu Art. 9(p). [Wytwarzanie energii z biogazu rolniczego] Kwestia utylizacji masy pofermentacyjnej Wymogi dotyczące wniosku i procedura rejestracji Odmowa dokonania wpisu Obowiązek informowania organu rejestrowego o zmianie danych Art. 9(r). [Zakres obowiązków wytwórców biogazu] Rodzaje obowiązków przedsiębiorstwa energetycznego Produkty uboczne Sprawozdania kwartalne Obowiązek Prezesa Agencji Rynku Rolnego w zakresie raportów zbiorczych Art. 9(s). [Kontrola działalności regulowanej] Istota kontroli wykonywania działalności gospodarcze Przedmiot i podmioty kontroli Prowadzenie czynności kontrolnych oraz ich zakres Prawa podmiotu kontrolowanego Elementy protokołu kontroli Art. 10. [Obowiązek utrzymywania zapasów paliw] Metody gromadzenia zapasów Prawo do obniżenia obowiązkowej ilości zapasów paliw Obowiązek informacyjny o zużyciu i stanie zapasów paliw Procedura kontrolna

10 Odpowiedzialność i przesłanki zwolnienia się z niej Art. 11. [Ograniczenia w sprzedaży] Przesłanki dokonywania ograniczeń Bezpieczeństwo energetyczne i jego zagrożenia Plany w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej Procedura wprowadzania ograniczeń Kontrola realizacji podjętych ograniczeń Odpowiedzialność cywilnoprawna przedsiębiorstwa za skutki ograniczeń i sankcje za nieprzestrzeganie obowiązku stosowania się do wprowadzonych ograniczeń Art. 11(c). [Zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej] Zagrożenie bezpieczeństwa dostaw Stany nadzwyczajne Obowiązki operatorów w sytuacji wystąpienia zagrożenia Art. 11(d). [Działania operatora w przypadku zagrożenia] Dyspozycje wydawane przez operatora w ujęciu zagrożeń i ich charakter prawny Koszty poniesione przez przedsiębiorstwa energetyczne w związku z ograniczeniami Art. 11(e). [Odpowiedzialność operatora i zakres jej ograniczenia] Podstawowe przesłanki odpowiedzialności operatora Zasada winy w aspekcie odpowiedzialności operatora systemu Ograniczenia w zakresie wysokości odpowiedzialności operatora przesyłowego i operatora systemu połączonego Zasady ustalania wysokości i wypłaty odszkodowań użytkownikom systemu elektroenergetycznego Wyłączenie uprawnienia odbiorców do otrzymywania bonifikat za niedotrzymanie standardów jakościowych

11 Ograniczenia w zakresie wysokości odpowiedzialności operatora systemu dystrybucyjnego Procedura zgłaszania żądania naprawienia szkody operatora systemu dystrybucyjnego Art. 11(f). [Przesłanki w aspekcie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej] ROZDZIAŁ III POLITYKA ENERGETYCZNA Art. 12. [Rola Ministra Gospodarki] Kompetencje ministra gospodarki w aspekcie energetyki Art. 12(a). [Nadzór nad OSP] Art. 13. [Podstawowe cele polityki energetycznej państwa] Bezpieczeństwo energetyczne jako cel polityki energetycznej państwa Wzrost konkurencyjności gospodarki i jej efektywności jako cel polityki energetycznej państwa Ochrona środowiska jako cel polityki energetycznej państwa Art. 14. [Składniki polityki zagranicznej] Bilans paliwowo-energetyczny kraju Zdolności wytwórcze krajowych źródeł paliw i energii Zdolności przesyłowe, w tym połączenia transgraniczne Efektywność energetyczna gospodarki Działania w zakresie ochrony środowiska Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii Wielkości i rodzaje zapasów paliw

12 Kierunki restrukturyzacji i przekształceń własnościowych sektora paliwowo-energetycznego Kierunki prac naukowo-badawczych Współpraca międzynarodowa Art. 15. [Zasada zrównoważonego rozwoju] Istota zasady zrównoważonego rozwoju kraju Art. 15(a). [Publikacja wytycznych polityki energetycznej] Art. 15(b) [Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw paliw gazowych i dostaw energii elektrycznej] Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa paliw gazowych i jego elementy Sprawozdanie z wyników monitorowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej i jego elementy Art. 15(c). [Sprawozdanie dotyczące nadużywania pozycji dominującej] Przygotowanie i przekazanie raportu Treść sprawozdania Art. 16. [Sporządzanie planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię] Istota planu rozwoju Elementy planu rozwoju Okres, na jaki sporządzane są plany rozwoju oraz ich aktualizacja Prognozowania i ich aktualizacja Opiniowanie planów rozwoju Art. 16(a). [Przetarg na budowę nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej lub realizację przedsięwzięć zmniejszających zapotrzebowanie na tę energię]

13 Forma i procedura przetargu Przedmiot przetargu Umowa przetargowa Kryteria oceny składanych ofert Unieważnienie przetargu oraz uznanie go za nierozstrzygnięty Art. 16(b). [Podział zysku] Podstawowy zakres działań operatorów Zysk i zasady jego podziału Art. 17. [Rola samorządu województwa w aspekcie zaopatrzenia w energię i paliwa] Art. 18. [Zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i paliwa gazowe] Pojęcie gminy Zakres działania gminy Art. 19. [Przyjmowanie przez organy samorządu gminnego planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe] Rola organów gminy w aspekcie planowania energetycznego Plan zaopatrzenia w ujęciu czasowym i obszarowym Formy uczestnictwa przedsiębiorstw energetycznych w aspekcie planowania Procedura uchwalenia przyjętych założeń Skutki prawne uchwalenia założeń Art. 20. [Skutki braku zapewnienia realizacji założeń] Elementy składowe planu Charakter prawny umów zawieranych pomiędzy gminami a przedsiębiorstwami energetycznymi

14 ROZDZIAŁ 4 ORGAN DO SPRAW REGULACJI GOSPODARKI PALIWAMI I ENERGIĄ Wstęp Art. 21. [Prezes Urzędu Regulacji Energetyki] Zasady powoływania i odwoływania Prezesa URE Charakter prawny stosunku pracy Prezesa URE Podstawy funkcjonowania i struktura Urzędu Regulacji Energetyki Art. 21(a). [Organy właściwe w odniesieniu do poszczególnych jednostek w sprawach regulacji gospodarki paliwami i energią] Art. 22. [Skład Urzędu Regulacji Energetyki] Art. 23. [Zakres działania Prezesa URE] Udzielanie i cofanie koncesji Zatwierdzanie i kontrolowanie stosowania taryf Ustalanie współczynników korekcyjnych, okresu obowiązywania taryf oraz wskaźników i opłat Opracowywanie wytycznych i zaleceń do planów rozwoju Uzgadnianie projektów planów rozwoju Wyznaczanie operatorów systemu i publikacja danych Udzielanie i cofanie zwolnienia z obowiązku świadczenia niektórych usług Zatwierdzanie instrukcji ruchu i eksploatacji sieci Organizowanie i przeprowadzanie przetargów Kontrolowanie standardów jakościowych obsługi oraz parametrów jakościowych Przepisy dotyczące transgranicznej wymiany energii elektrycznej - kontrola (rozporządzenie nr 714/2009) Kontrola dostępu do gazowych sieci przesyłowych (rozporządzenie nr 1775/2005)

15 Rozstrzyganie sporów Nakładanie kar pieniężnych Współdziałanie z właściwymi organami w przeciwdziałaniu praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczającym konkurencję Ustalanie metod kontroli i podejmowanie działań dla poprawy efektywności przedsiębiorstw energetycznych Określanie i publikowanie wskaźników i cen oraz przetwarzanie i ogłaszanie innych informacji Gromadzenie informacji o projektach inwestycyjnych oraz monitorowanie funkcjonowania systemu gazowego i elektroenergetycznego Wydawanie i umarzanie świadectw pochodzenia Wykonywanie innych zadań określonych w ustawie lub ustawach odrębnych Zakres raportu Prezesa URE oraz opinia zarządu województwa Art. 24. [Sprawozdanie Prezesa URE] Art. 28. [Prawo wglądu Prezesa URE do dokumentów przedsiębiorstwa energetycznego] Podmioty zobowiązane do udzielania informacji Wymogi formalne żądania informacji Treść wezwania Zakres ochrony informacji przekazywanych Prezesowi URE Kary pieniężne Art. 29. [Podstawa prawna wynagradzania pracowników URE] Art. 30. [Postępowanie przed Prezesem URE] Odwołanie do przepisów kodeksowych Zasady postępowania przed Prezesem URE

16 Uczestnicy postępowania przed Prezesem URE Wszczęcie postępowania administracyjnego Akty wydawane przez Prezesa URE Termin na załatwianie spraw przez Prezesa URE oraz kwestia bezczynności organu administracyjnego Postępowanie wyjaśniające przed Prezesem URE Postępowanie odwoławcze Problematyka wzruszalności ostatecznych decyzji wydanych przez Prezesa URE Art. 31. [Biuletyn Urzędu Regulacji Energetyki] Obowiązek publikacyjny ROZDZIAŁ 5 KONCESJE I TARYFY Art. 32. [Koncesja] Pojęcie koncesji Charakter prawny stosunku koncesyjnego i koncesji Przedmiot koncesji Problematyka obowiązku koncesyjnego w zakresie obrotu gazem ziemnym z zagranicą Art. 33. [Udzielenie koncesji] Charakter procedury koncesyjnej Strony postępowania koncesyjnego Promesa udzielenia koncesji Przesłanki uzyskania koncesji Koncesja na obrót gazem ziemnym z zagranicą Przesłanki niedopuszczalności udzielenia koncesji

17 Obowiązek informacyjny w zakresie odmowy udzielenia koncesji Art. 34. [Opłata z tytułu udzielenia koncesji] Zakres podmiotowy opłat koncesyjnych Podstawy prawne opłaty koncesyjnej, jej wysokość i zasady pobierania Skutki wniesienia opłaty koncesyjnej w nieprawidłowej wysokości lub z naruszeniem terminu Art. 35. [Treść wniosku o udzielenie koncesji] Składniki wniosku o udzielenie koncesji Procedura związania z wnioskiem o udzielenie koncesji Opłata skarbowa za wydanie koncesji Art. 36. [Okres, na który udzielana jest koncesja] Art. 37. [Treść koncesji] Podstawowe elementy dokumentu koncesyjnego Art. 38. [Zabezpieczenie majątkowe] Zakres zabezpieczenia majątkowego Forma i wysokość zabezpieczenia majątkowego Art. 39. [Wniosek o przedłużenie ważności koncesji] Przesłanki przedłużenia ważności koncesji Procedura przedłużenia ważności koncesji Art. 40. [Nakaz prowadzenia działalności po wygaśnięciu koncesji] Istota wygaśnięcia decyzji i nakaz dalszego prowadzenia działalności w zakresie koncesji Nakaz dalszego prowadzenia działalności w kontekście upadłości i likwidacji Forma i skutki nakazu kontynuowania działalności Pokrycie strat od Skarbu Państwa

18 Granice odpowiedzialności Skarbu Państwa Art. 41. [Cofnięcie koncesji oraz zmiany jej zakresu lub warunków] Podstawy cofnięcia koncesji oraz zmiany jej zakresu lub warunków Obligatoryjne cofnięcie koncesji Prawomocne orzeczenie o zakazie wykonywania działalności gospodarczej Niepodjęcie działalności w wyznaczonym terminie, trwałe zaprzestanie działalności Cofnięcie albo wygaśnięcie zezwolenia na prowadzenie składu podatkowego Zmiana warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją Podstawy cofnięcia koncesji na obrót gazem ziemnym z zagranicą Rażące naruszenie warunków koncesji lub innych warunków wykonywania działalności koncesjonowanej Fakultatywne cofnięcie koncesji Art. 42. [Wygaśnięcie koncesji] Wygaśnięcie koncesji z mocy prawa Art. 43. [Promesa] Istota promesy Wniosek o wydanie promesy koncesji Decyzja o udzieleniu promesy koncesji Procedura odwoławcza Art. 44. [Prowadzenie ewidencji księgowej] Obowiązek prowadzenia ewidencji księgowej Obowiązek sporządzania sprawozdań finansowych Art. 45. [Zasady kalkulacji taryf dla paliw gazowych lub energii] Zasady dokonywania kalkulacji taryf Kwestia kosztów uzasadnionych

19 Art. 45(a). [Zasady rozliczania opłat] Zasady ustalania opłat za dostarczone odbiorcy paliwa lub energię Zasady rozliczania kosztów ciepła Art. 46. [Upoważnienia do określenia szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf] Art. 47. [Ustalanie taryfy dla paliw gazowych i energii] Zakres obowiązku przedstawienia taryfy do zatwierdzenia Charakter prawny taryfy Postępowanie w przedmiocie zatwierdzenia taryfy Decyzja w przedmiocie zatwierdzenia taryfy Taryfy w okresie przejściowym Zmiana dotychczas obowiązującej taryfy Obowiązek publikacji taryf Art. 49. [Zwolnienie z obowiązku przedkładania taryf] Przesłanki zwolnienia z obowiązku przedkładania taryf do zatwierdzenia Art. 49(a). [Sprzedaż energii na giełdach towarowych lub rynku regulowanym] Zakres obowiązku Sprzedaż energii w ramach przetargu, internetowej platformy oraz giełd towarowych Przesłanki wyłączenia z obowiązku Rola Prezesa URE w aspekcie zwolnienia Obowiązek informowania o zawartych umowach sprzedaży Prawo do organizowania przetargu Art. 50. [Odesłanie do przepisów]

20 ROZDZIAŁ 6 URZĄDZENIA, INSTALACJE, SIECI I ICH EKSPLOATACJA Art. 51. [Wymogi w zakresie urządzeń i sieci energetycznych] Art. 52. [Efektywność energetyczna] Obowiązki producentów i importerów urządzeń Dokumentacja techniczna, etykiety oraz charakterystyka techniczna urządzeń Etykieta i charakterystyka techniczna urządzenia Art. 53. [Zakaz wprowadzania urządzeń do obrotu] Art. 53(a). [Wyłączenia] Art. 54. [Obowiązek posiadania kwalifikacji] Zasady powoływania i odwoływania komisji kwalifikacyjnych Sprawdzanie posiadania kwalifikacji przez komisje kwalifikacyjne Świadectwa kwalifikacyjne Zasady uznawania świadectw kwalifikacji obywateli innych krajów Zakaz zatrudniania osób bez kwalifikacji ROZDZIAŁ 7 KARY PIENIĘŻNE Art. 56. [Zasady podlegania karze] Charakter prawny sankcji administracyjnych Specyfika kar pieniężnych w ujęciu ustawy Prawo energetyczne Przesłanki wymiaru i zakres podmiotowy kary pieniężnej Problematyka winy w aspekcie nakładania przez Prezesa URE kary pieniężnej Wymiar kary pieniężnej Problematyka należytej staranności w aspekcie kary pieniężnej

21 Czynniki mające wpływ na wysokość kary Odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej Egzekucja kar pieniężnych Obowiązek informacyjny organu regulacyjnego w aspekcie kar pieniężnych Art. 57. [Nielegalny pobór paliw lub energii] Opłata za nielegalny pobór paliwa lub energii Przesłanki odpowiedzialności ROZDZIAŁ 8 ZMIANY W PRZEPISACH OBOWIĄZUJĄCYCH, PRZEPISY PRZEJŚCIOWE I KOŃCOWE Art. 58. [ Zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego] Art. 59. [Zmiany w ustawie o cenach] Art. 60. [Zmiany w ustawie o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości] Art. 61. [Zmiany w ustawie o działalności gospodarczej] Art. 62. [Zmiany w ustawie Prawo budżetowe] Art. 62(a). [Zasady udostępniania danych o odbiorcy] Art. 63. [Rozporządzenie Rady Ministrów] Art. 64. [Instytucja Rady Konsultacyjnej] Art. 65. (uchylony) Art. 66. [Zasady odpłatnego przekazania instalacji i urządzeń] Art. 67. [Udzielanie koncesji z urzędu] Art. 68. [likwidacja Okręgowych Inspektoratów Gospodarki Energetycznej] Art. 69. [Rola Ministra Finansów] Art. 70. [Okres obowiązywania przepisów wykonawczych]

22 Art. 71. [Derogacja] Art. 72. [vacatio legis]