Kampania Ocalmy Królów

Transkrypt

1 Fundacja Ocalmy Dzikość Kampania Ocalmy Królów

2 Wstęp Lwy to drapieżniki wyjątkowe. Przyglądając się ich cyklowi życia obserwujemy ich niezwykłą metamorfozę z małych, słodkich lwiątek w młodych, gniewnych predatorów, którzy po kolejnych kilku latach przeobrażają się w majestatyczne, imponujące stworzenia. W swoim dziele "Małżeństwo Nieba i Piekła" angielski poeta William Blake nie bez powodu pisze, że "Gniew lwa jest mądrością Boga" już jedno spojrzenie na te pełne powagi istoty potrafi napawać nas zadumą, skupieniem, chwilą refleksji. Lwy otaczają nas wszędzie. Nierzadko już od poranka mamy styczność z ich wizerunkiem na opakowaniu płatków śniadaniowych, aby następnie zauważyć ich podobizny na znakach graficznych wielu firm. Zwierzęta te weszły do naszej świadomości jako coś naturalnego, symbol pewnych cech i cnót, i tak naprawdę często nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak niewiele brakuje, aby nasza generacja była ostatnią, która zapamięta Lwa jako coś więcej, niż symbol jako gatunek dziko żyjący na wolności. Lwy, poza konterfektem mądrości, są przede wszystkim symbolem Afryki. Symbolem dzikości, dziczy i głuszy. Gatunek ten nadaje Afryce charakteru, sprawia, że pomimo ciągłej ekspansji gatunku ludzkiego, są na świecie rejony, w których królują zwierzęta. W tych rejonach królują lwy, które strzegą nie tylko swojego terytorium, lecz całej dzikości. Są one strażnikami piękna. Czy potrafimy sobie wyobrazić Afrykę bez tych majestatycznych i poniekąd enigmatycznych, dzikich kotów? Czy chcemy, aby niektóre filmy przyrodnicze zmieniły swój status na historyczne? Czy chcemy, aby przyszłe pokolenia, nasi potomkowie, nie znali wyobrażenia dzikiej Afryki? Pomimo retorycznego charakteru tych pytań, zachęcam do chwili refleksji nad nimi. Królowie Dżungli potrzebują naszej pomocy i wsparcia, aby nie spotkał ich najstraszliwszy los. Z tego też powodu zachęcamy każdego, komu bliskim sercu jest los dzikich kotów, Afryki i całej dzikości, do wspierania Kampanii Ratujmy Królów. Królowie nas potrzebują, lecz nie mogą nam tego obwieścić. Zarząd Fundacji 2

3 O gatunku Lew afrykański, formalnie Panthera leo, jest po tygrysie drugim największym kotem na świecie. Jest to drapieżnik mięsożerny, ważący od 150 kg (samice) do kg (samce). W przeciwieństwie do innych gatunków ze swojego rodzaju, lew to zwierzę żyjące w grupie. Znakiem rozpoznawczym gatunku Panthera leo jest wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy dorosłe samce charakteryzują się posiadaniem długiej, bujnej grzywy, są też większe od samic. Siedliskiem lwów są głównie tereny afrykańskich sawann. Wbrew rozpowszechnionym mitom, nie żyją one w dżungli, nie przepadają również za terenami pustynnymi, z uwagi na trudności z dostępem do pożywienia. Historycznie, lwy zamieszkiwały również tereny południowo-zachodniej Eurazji, od Indii aż po tereny Rzymu. Jeszcze w V wieku p.n.e. Powszechne były ataki lwów na podróżnych w Grecji, a do X wieku n.e. niewielkie grupy Panthera leo przetrwały na terenach Kaukazu. Stada lwów składają się nawet z 15 osobników żyjących i polujących razem. Najczęściej, w typowym stadzie znajduje się około pięciu samic, dwóch samców oraz ich potomstwo. Co ciekawe, taka struktura odbiega od płciowego współczynnika urodzeń szanse na urodzenie przez lwicę samca lub samicy są równe. Wyjaśnieniem takiej struktury jest fakt, że wiele samców po osiągnięciu dorosłości odłącza się od stada, aby prowadzić wędrowny tryb życia w poszukiwaniu nowego stada. W typowym stadzie lwice zajmują się polowaniami i wychowywaniem potomstwa, natomiast samce obroną terytorium i pilnowaniem utrzymywania hierarchii w stadzie. Samiec lwa zazwyczaj śpi lub odpoczywa przez około 20 godzin dziennie, a samice kilka godzin mniej. W trakcie polowań lwy potrafią rozwinąć prędkość do nawet 80 km/h, wykonując przy tym wyskoki do 10 metrów. Typowym pożywieniem lwa są upolowane, roślinożerne ssaki, ważące od 200 do 550 kg, pomimo, że dorosły lew zjada dziennie od 5 do 10 kg mięsa. Do typowych lwich przysmaków zaliczają się oryksy, bawoły, gnu, młode żyrafy, zebry oraz gazele. Dziko żyjące lwy dożywają wieku lat. Dorosłość osiągają w wieku 3 4 lat (młodzi dorośli), kiedy u samców zaczyna rosnąć grzywa. Po osiągnięciu wieku około 8 lat danego lwa uznaje się za w pełni dorosłego, starego osobnika. Czy wiesz, że... W niektórych rejonach Afryki spotkać można lwy, które w przeciwieństwie do większości populacji tego gatunku lubią wspinać się na drzewa. Zjawisko to zaobserwowano głównie u grup lwów zamieszkujących niektóre tereny Ugandy, Tanzanii, a w ostatnim czasie także RPA. Nieznane są powody tego zachowania według niektórych lwy wspinają się, aby łatwiej obserwować swoje ofiary, według innych lwy unikają w ten sposób ukąszeń insektów, a jeszcze inni twierdzą, że powód jest bardziej przyziemny że lwy szukają w ten sposób ochłody i odpoczynku. 3

4 Zasięg występowania Historycznie, lwy obecne były w niemal całej Afryce, za wyjątkiem terenów pustynnych Afryki północnej i lasów tropikalnych na terenie dzisiejszej Demokratycznej Republiki Konga. Poza Afryką, gatunek Panthera leo zamieszkiwał też rozległe tereny Azji południowo-zachodniej i Bliskiego Wschodu, aż po tereny Europy Grecji i Kaukazu. Od co najmniej 11 wieków lew nieobecny jest w Europie, a w ostatnim kilkudziesięcioleciu jego populacja wyparta została też z Azji, Bliskiego Wschodu i około 90% terenów Afryki, na których był historycznie obecny. Jedynym obszarem poza Afryką, gdzie po dziś dzień zachowała się niewielka populacja lwa, jest Park Narodowy Gir Forest w Indiach, gdzie na obszarze chronionym przebywa ponad 500 osobników Panthera leo persica, ostatnich przedstawicieli tego podgatunku na świecie. MAPA: Historyczny i obecny (stan na 2009 r.) zasięg występowania lwów. W Afryce, lwy wyparte zostały całkowicie z terenów północnych, a na terenach zachodnich obecna jest bardzo niewielka populacja (około 200 osobników) w Burkina Faso, Beninie oraz w Senegalu. W Afryce centralnej, lwy występują na terenie Kamerunu, Republiki Środkowoafrykańskiej, Demokratycznej Republiki Konga, Czadu oraz Sudanu i Sudanu Południowego. Na terenach Afryki wschodniej, lwa spotkać można w Tanzanii, Kenii, Etiopii, Ugandy, Rwandy (od 2015 roku), prawdopodobnie także Somalii. Na południu Afryki gatunek Panthera leo obecny jest w RPA, Botswanie, Zimbabwe, Angoli, Mozambiku i Zambii. Status populacji w Namibii jest niejasny. 4

5 Populacja ile lwów żyje na wolności? HISTORYCZNIE, według szacunków, jeszcze około pięćdziesięciu lat temu na wolności żyło około lwów. Na chwilę obecną (2017 rok), według różnych szacunków, Afrykę zamieszkuje od 16 do 32 tysięcy osobników, przy czym co raz częściej za najbardziej prawdopodobną liczbę podaje się Liczba ta jest o tyle zatrważająca, jako że świadczy ona o fakcie, że w ciągu 50 lat. NAJWIĘCEJ lwów zamieszkuje tereny południowo-wschodniej Afryki, w tym w szczególności obszary chronione na terenie Tanzanii, Kenii, Etiopii, Botswany, Angoli oraz RPA. SAMA Tanzania jest domem dla ponad połowy ogólnoświatowej populacji lwa żyjącego na wolności. Tanzański Rezerwat Selous jest domem dla ponad osobników, a Park Narodowy Ruaha oraz Rezerwat Rungwa dla niemal lwów. Obydwa te obszary określane są mianem lwich bastionów, jako że zachowała się tam duża populacja Panthera leo. Innym, dużym bastionem jest obszar Tanzańskiego Parku Narodowego Serengeti oraz Kenijskiego Rezerwatu Maasai Mara, które łącznie zamieszkuje blisko osobników. Według różnych szacunków, powyższe trzy bastiony zamieszkuje około 62% populacji lwa żyjącego na wolności. POZA lwimi bastionami, sytuacja populacji Panthera leo jest o wiele mniej stabilna i wykazuje stałą tendencję spadkową. WIELE populacji, które jeszcze kilkanaście czy kilkadziesiąt lat temu składały się z kilku tysięcy osobników, obecnie skurczyło się do liczby kilkuset, kilkunastu, a często wręcz kilku lwów. Ponadto, sytuacja populacji na wielu terenach jest niejasna na przykład na terenie Czadu, Sudanu, czy Sudanu Południowego. Ponadto, szacowana liczba lwów na wolności obejmuje także populację znajdującą się w Somalii, choć nikt tak naprawdę nie wie, ile lwów się tam znajduje. Z uwagi na trwającą tam wojnę, można wręcz uznać, że nie znajduje się tam już żaden żyjący osobnik. Tereny Afryki zachodniej zamieszkiwało niegdyś około lwów, obecnie liczba ta skurczyła się do 200 osobników. Oznacza to, że tereny zachodniej Afryki zamieszkuje pół procent historycznej populacji lwa w tym rejonie. Ogólnoświatowa populacja lwa zmniejszyła się dziesięciokrotnie w ciągu 50 lat. Na wolności pozosta ło tylko lwów. 5

6 Zagrożenia dlaczego giną lwy? W wyniku ekspansji terytorialnej człowieka na terenach Afryki, populacja lwa w dalszym ciągu maleje w zastraszającym tempie. Do głównych zagrożeń, które dotyczą prawdopodobnie całej populacji Panthera leo, należą nielegalne polowania, kłusownictwo oraz konflikt na linii człowiek-lew, który jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń. Konflikt człowieka z lwem wybucha najczęściej w wyniku ataków lwów na zwierzęta hodowlane miejscowej ludności. Miejscowi pasterze i rolnicy, dla których ich kozy, owce oraz bydło są często jedynym źródłem dochodu lub pożywienia, bardzo często podejmują akcje odwetowe mające na celu ukaranie danego lwa za poniesione przez nich straty, czyli po prostu zabicie go. Akcje odwetowe na lwach są obecnie najpoważniejszym zagrożeniem dla populacji Panthera leo, jednocześnie najbardziej przyczyniają się one do spadku liczebności tego gatunku. Bardzo często lwy padają również ofiarą działań kłusowniczych. Zapotrzebowanie na kości i narządy Panthera leo w tradycyjnej medycynie chińskiej sprawia, że co raz częstszym procederem staje się zabijanie lwów w celu pozyskania ich kości, z przeznaczeniem na eksport do Azji. Zagrożenie to jest o tyle istotne, że kości dzikich zwierząt używane w miksturach medycyny chińskiej niemal doprowadziły do wymarcia tygrysów żyjących na wolności a obecnie substytutem kości tygrysiej stała się kość lwia. legalne polowania na lwa również stanowią zagrożenie dla jego populacji, z uwagi na fakt, że często są one legalne jedynie pozornie. W wyniku legalnych odstrzałów ofiarą polowań często padają osobniki w wieku rozrodczym, nierzadko posiadające potomstwo. Gdy ginie lew, który posiada młode, zawsze istnieje ogromne ryzyko, że samiec, który obejmie przywództwo w stadzie, zabije potomstwo zmarłego lwa. W taki sposób legalny odstrzał jednego lwa może doprowadzić do śmierci kilku niewinnych lwiątek. Działalność człowieka stwarza również zagrożenie dla populacji lwa, poprzez zmniejszenie liczby pokarmu, czyli roślinożernych ssaków, dostępnych do upolowania. Polowania ludzi na dzikie zwierzęta z przeznaczeniem na pokarm osiągnęły w niektórych rejonach Afryki skalę niemal przemysłową, jak również istnieje tam ogromne zapotrzebowanie na dziczyznę, która jest tańsza od kurczaka czy wołowiny. Niedobór ssaków do upolowania często powoduje, że lwy muszą rozszerzać rejon polowań, narażając się tym samym na napotkanie człowieka, co może doprowadzić do konfliktu. Nieco bardziej odległym, aczkolwiek wciąż poważnym problemem, który stwarza realne zagrożenie dla populacji lwów, jest ocieplenie klimatu. Pomimo, że Panthera leo jest gatunkiem, który dobrze akomoduje się do zmian w siedlisku, jak również wyjątkowo dobrze znosi okresy doraźnej lub cyklicznej suszy, sprawa wygląda zgoła inaczej w przypadku innych ssaków, zwłaszcza tych, które stanowią dla lwa potencjalny pokarm zmiany pogodowe mogą prowadzić do uszczuplenia lub rozproszenia bazy żerowej lwa, co skutkuje rozszerzeniem terenu polowań, co z kolei naraża lwa na konflikty z człowiekiem. Łatwo zauważyć można, że większość, a pośrednio zapewne wszystkie zagrożenia prowadzą do jednego, nadrzędnego problemu, wskazanego już na wstępie:. To właśnie ten konflikt stanowi obecnie najpoważniejsze zagrożenie dla lwów dziko żyjących na wolności. Legalne polowania są często legalne tylko z pozoru. Najpoważniejszym zagrożeniem dla populacji lwa jest obecnie konflikt na linii człowiek-lew. 6

7 Dzikie lwy jak im pomóc? Ochrona lwów jest problemem niezwykle złożonym i kompleksowym. Nie ma złotego środka na uratowanie ich wszystkich. W przypadku każdej populacji w danym regionie niezbędnym jest zlokalizowanie problemu i zagrożenia, zwalczenie go, a następnie monitorowanie efektów lub pojawienia się innych zagrożeń. W przypadku konfliktu na linii człowiek-lew jednym z rozwiązań jest wzmacnianie i konstruowanie zabezpieczeń chroniących zwierzęta hodowlane lokalnych farmerów i pasterzy przed agresją ze strony lwów. Istotną rolę odgrywają tu również działania edukacyjne i informacyjne dla lokalnej ludności, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa i ochrony przyrody. Kłusownictwo oraz nielegalne polowania zwalczane muszą być w głównej mierze odgórnie. Najlepszym rozwiązaniem problemu kłusownictwa i polowań jest postawienie litery prawa pomiędzy lufą strzelby a ciałem lwa, tak, aby nielegalny odstrzał stwarzał dla osoby zaangażowanej realną obawę przed zostaniem ukaranym. Istotną rolę w zwalczaniu problemu kłusownictwa i polowań odgrywa również fizyczna ochrona lwów w danych rejonach, czyli po prostu ich strzeżenie. Duże, znane obszary chronione posiadają dosyć efektywne grupy patrolująco-monitorujące, zdolne reagować na nielegalne lub legalnie-wątpliwe działalności człowieka na danym terenie, jednak mniejsze parki narodowe i rezerwaty ograniczają się jedynie do działań monitorujących, przez co czasem mijają długie miesiące zanim ktokolwiek się dowie (o ile w ogóle się dowie), że na danym obszarze miały miejsce procedery nielegalnych polowań lub kłusownictwa. Efektywny monitoring lwów żyjących na danym obszarze stanowi rozwiązanie, które może pomóc rozwiązać wiele problemów i zagrożeń już w ich inicjalnej fazie pomaga on w zlokalizowaniu problemu już w jego zalążku tak, aby szybko i efektywnie opracować działania naprawcze oraz zapobiegające. Najważniejsze jest rozwiązanie konfliktu człowiek-lew. 7

8 Plan działania uratujmy lwy w zachodniej Afryce! Z najnowszych raportów wynika jasno, że lew zachodnioafrykański wymiera. Licząca niegdyś osobników populacja znalazła się na skraju zagłady, a z pomocą może przyjść mu tylko ten, kto się do tego przyczynił człowiek. Historycznie populacja lwa zasiedlała niemal całą zachodnią Afrykę od terenów obecnej Mauretanii, przez Mali, Niger, Nigerię, Benin, Togo, Ghanę, Wybrzeże Kości Słoniowej, Burkina Faso, Liberię, Sierra Leone, Gwineę, Gwineę Bissau, Gambię oraz Senegal. Niestety, populacja dalej się kurczy populacja Senegalska, która w 2002 r. liczyła 120 osobników, w 2012 liczyła ich już tylko 50. Obecnie jest to poniżej 10 lwów. Lokalnym bastionem Panthera leo senegalensis, czyli lwa zachodnioafrykańskiego jest Park Narodowy Pendjari w Burkina Faso, w którym swoje siedlisko ma blisko 200 lwów. Jest to jednak bastion na drewnianych nogach sytuacja lwa na tym obszarze jest niepewna, z uwagi na działalność człowieka. Aby ocalić lwa zachodnioafrykańskiego wymagana jest społeczności międzynarodowej oraz rządów lokalnych. W przypadku tego podgatunku, nie ma miejsca na dyplomację ani retorykę jeśli natychmiast nie otrzyma on pomocy ze strony człowieka, wymrze bezpowrotnie. Jeszcze pięć lat temu lwa spotkać było można w Senegalu, Mali, Gwinei, Burkina Faso, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Ghanie, Beninie i Nigerii. Kilka lat zajęło, aby z 21 populacji lwa w Afryce zachodniej, pozostały jedynie 4 w Senegalu (około 10 osobników), Nigerii (poniżej 25 osobników) oraz Burkina Faso i Beninie (poniżej 200 lwów). Populacja lwa w zachodniej Afryce zmniejszyła się zatem 170-krotnie! Głównym zagrożeniem, który dotyka lwa zachodnioafrykańskiego jest uszczuplenie bazy żerowej. Polowania człowieka na dzikie gatunki w celu uzyskania mięsa na sprzedaż osiągnęły w Afryce zachodniej taki poziom, że lwy nie mają wręcz gdzie szukać pożywienia. Prowadzi to do szeroko zakrojonych konfliktów pomiędzy lokalną ludnością a Panthera leo senegalensis, prowadzących do wymierania populacji. Z lwów pozostało tu już tylko osobników... Tylko człowiek może ocalić te piękne istoty przed zagładą. 8

9 Plan działania planowane czynności Plan działania Fundacji w zakresie ocalenia lwa zachodnioafrykańskiego przed wymarciem obejmuje następujące czynności: badania nad liczebnością populacji w rejonie, badania nad zagrożeniami, badania stanu zdrowia lwów, monitoring zachowania i struktur społecznych lwów w rejonie Afryki Zachodniej (obroże GPS, fotopułapki), działania edukacyjno-informacyjne lokalnej ludności terenów peryferyjnych i buforowych obszarów chronionych, działania edukacyjno-informacyjne społeczności międzynarodowej, propagowanie idei konieczności ochrony lwów zachodnioafrykańskich wśród rządów i jednostek samorządowych w Afryce Zachodniej, ochrona zwierząt hodowlanych lokalnej ludności Działania podejmowane i planowane do podjęcia przez Fundację mają charakter kompleksowy poza samym rozpoznaniem problemu i zagrożenia, a następnie wydaniem rekomendacji i sposobów przeciwdziałania, Fundacja ma na celu aktywne uczestniczenie w rozwiązaniu danych problemów. Samo zidentyfikowanie problemu nie eliminuje zagrożenia, toteż plan działania Fundacji opiera się na metodzie po nitce do kłębka czyli od zidentyfikowania problemu, do jego absolutnej eliminacji. Plan działania obejmuje użycie nowoczesnych i innowacyjnych metod, technik i technologii, poprzez wdrożenie istniejących już innowacji, które znalazły zastosowanie w sektorach innych niż ochrona przyrody i mogą się przyczynić do wzrostu efektywności podejmowanych działań, jak również usprawnić sam proces ochrony lwów żyjących na wolności. wzmacnianie i budowa bom (zagród), wspieranie lokalnej ludności, wspieranie brygad przeciwogniowych i oddziałów strażniczych obszarów chronionych, Innowacyjne technologie mogą stanowić istotny element w ochronie lwów. 9

10 U r a t o w a n i e l w a z a c h o d n i o a f r y k a ń s k i e g o m o ż e d a ć n a d z i e j ę n a p r z e t r w a n i e c a ł e g o g a t u n k u. 10

11 NIE BĄDŹ BIERNY! DZIAŁAJ! Razem możemy ocalić te piękne stworzenia przed wyginięciem! 11

12 Kampania Ocalmy Królów jest elementem Projektu Ochrony Lwów Zachodnioafrykańskich Ocalmy Królów realizowanego przez: Fundacja Ocalmy Dzikość ul. Warszawska 3B, Ryki, Polska NIP: REGON: KRS: