Tematyka zajęć z przedmiotu: Opieka pielęgniarska nad chorym z przetoką jelitową, ranami przewlekłymi i schorzeniami naczyń

Transkrypt

1 Tematyka zajęć z przedmiotu: Opieka pielęgniarska nad chorym z przetoką jelitową, ranami przewlekłymi i schorzeniami naczyń Studia niestacjonarne Wykład 1. Dr Wasiak (06.10 od do 20.15) ZPS, ul. Ciołka 27, sala Zaburzenia integralności skóry czynniki egzogenne osłabiające barierę ochronną skóry (działanie bezpośrednie na warstwę rogową naskórka jako wynik mechanicznego drażnienia powierzchni skóry, np. tarcie, uraz, działanie sił tnących; szkodliwy wpływ czynników chemicznych; konsekwencje zniszczenie naturalnego płaszcza lipidowego, większa podatność na mikro- i makrouszkodzenia, śmierć komórek i utraty powierzchownych warstw bariery ochronnej skóry; czynniki endogenne osłabiające barierę ochronną skóry; zaburzenia odżywcze skóry, stanowiące następstwo niedokrwienia tkanek; konsekwencje denaturacja białek i rozwój martwicy skrzepowej lub procesy lityczne rozpuszczające tkankę, osłabienie i podatność na uszkodzenia. 2. Rodzaje ran i ogólnoustrojowa reakcja organizmu na ranę klasyfikacja ran ze względu na: 1) czynniki powstania: mechaniczne (tępe, penetrujące), chemiczne i cieplne (oparzenia, odmrożenia), zabieg operacyjny, 2) głębokość otarcie, rana powierzchowna, rana głęboka, powikłana, 3) rodzaj urazu i głębokość rany cięte, kłute, tłuczone, miażdżone, rąbane, szarpane, zatrute, kąsane, postrzałowe, 4) stopień czystości rany czyste, czyste skażone, skażone i zakażone; reakcja hormonalna organizmu na uraz. 3. Proces gojenia się ran fazy, sposoby i czynniki modyfikujące hemostaza pierwotna i wtórna; fazy: zapalna, migracji, proliferacji, przebudowy; gojenie się ran przez rychłozrost, ziarninowanie; gojenie się odroczone; czynniki wpływające na proces gojenia: ukrwienie rany i sprawność układu krzepnięcia, zdolność do tworzenia kolagenu, właściwe zbliżenie brzegów rany, obecność zakażenia, wtórne urazy, lokalizacja rany; czynniki ogólne opóźniające gojenie rany: wiek, niedotlenienie tkanek i zaburzenia naczyniowe, utrata białek, niedożywienie, zakażenie ogólnoustrojowe, stres, cukrzyca, steroidy, inne leki; czynniki miejscowe opóźniające gojenie się ran: wysięk w ranie, biofilm bakteryjny, zakażenie rany, wysuszenie tkanek, uraz rany, technika opracowania i zszycia ran, lokalizacja rany; akronim DIDEN T HEAL; bliznowiec (keloid) i blizny przerostowe. 4. Ocena rany: kliniczna, radiologiczna, biochemiczna, bakteriologiczna rozmiar rany, głębokość, lokalizacja, łożysko rany, wysięk, brzegi rany, skóra wokół rany, oznaki infekcji; wysięk z rany i rola opatrunków schematy postępowania opracowane przez Światową Unię Towarzystw Leczenia Ran; ocena rany systemem kolorowym; znaczenie badań mikrobiologicznych w leczeniu ran; ocena parametrów biochemicznych mających wpływ na proces gojenia rany; ocena układu kostnego i cech ewentualnego zapalenia kości.

2 Wykład 2 Prof. Małkowski (08.10 od do 12.45) ZPS, ul. Ciołka 27, sala Charakterystyka urazu termicznego. 6. Kwalifikacja ran oparzeniowych. 7. Wielospecjalistyczne leczenie ciężkiego oparzenia, ogólne i miejscowe. Wykład 3 dr Wasiak (22.10 od do 12.45) ZPS, ul. Ciołka 27, sala Metody operacyjnego i nieoperacyjnego leczenia ran przewlekłych, w tym hiperbaria tlenowa i terapia podciśnieniem. 9. Chirurgia rekonstrukcyjno-plastyczna pourazowych ubytków tkankowych. Wykład 4 dr Hreńczuk (17.11 od do 20.15) ZPS, ul. Ciołka 27, sala Profesjonalna opieka pielęgniarska nad chorymi z przetoką jelitową. 11. Powikłania wczesne i późne przetok jelitowych. 12. Elementy edukacji zdrowotnej pacjenta z przetoką jelitową i jego rodziny. Seminarium I Prof. Małkowski ( ) ZPS, ul. Ciołka 27, sala Zakażenie ran rodzaje, patofizjologia, rozpoznanie mikroflora człowieka; patogeneza zakażenia rany: kontaminacja, kolonizacja, infekcja; rodzaje patogenów będących przyczyną zakażenia ran. 14. Źródła zakażeń czynniki ryzyka zakażeń, drogi i sposoby szerzenia się zakażeń; zakażenia szpitalne; zasady pobierania i przesyłania materiałów do diagnostyki mikrobiologicznej ran. 15. Postępowanie w zakażeniach dobór środków i opatrunków w leczeniu ran zakażonych; antybiotykoterapia. 16. Powikłania zakażenia rany zakażenie głębiej położonych narządów; rozejście brzegów rany i konieczność ponownej interwencji chirurgicznej; bakteriemia i rozwój posocznicy. 17. Profilaktyka tężca, wścieklizny i zgorzeli gazowej szczepienia p/tężcowi, wskazania do podawania antytoksyny; poekspozycyjne szczepienia p/wściekliźnie; 18. Postępowanie w tężcu, wściekliźnie, zgorzeli gazowej procedury postępowania; stosowanie anatoksyny i szczepionek 19. Powikłania w leczeniu ran zakażenie rany, rozejście się brzegów rany, krwiak, martwica brzegów rany; powstanie przetok, przepuklina. 20. Współczesne koncepcje miejscowego leczenia ran model wilgotnego leczenia ran Wintera; zastosowanie aktywnych opatrunków w leczeniu ran; akronim TIME; podciśnieniowy system leczenia ran. 21. Rana nowotworowa: etiopataogeneza, ocena i metody leczenia definicja rany nowotworowej i mechanizm powstania, częstość występowania, lokalizacja i obraz kliniczny. systemy klasyfikacji stosowany do oceny rany nowotworowej MCW, NPUAP

3 metody leczenia TELER Seminarium II dr Hreńczuk ( ) - ZPS, ul. Ciołka 27, sala Patofizjologia odleżyn definicja owrzodzenia odleżynowego; patomechanizm powstawania owrzodzeń odleżynowych; miejsca najbardziej narażone na powstanie odleżyn; etapy rozwoju odleżyn. 23. Epidemiologia, przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju odleżyn częstość występowania odleżyn w zależności od stopnia, rodzaju schorzeń, grup wiekowych; przyczyny rozwoju odleżyn: hipokinezja ograniczenie aktywności ruchowej i mobilności, działanie sił mechanicznych: ucisk, kompresja, siły ścinające, czas trwania, czynniki wewnętrzne wynikające ze stanu zdrowia chorego, czynniki zewnętrzne uwarunkowane otoczeniem; czynniki ryzyka sprzyjające powstaniu odleżyn związane z: osobą pacjenta, jakością świadczeń pielęgnacyjno-medycznych, organizacją pracy, wyposażeniem. 24. Profilaktyka odleżyn cele profilaktyki; ocena ryzyka powstania odleżyn skale odleżyn: Norton, Douglas, Waterlow, Bradena; działania w profilaktyce odleżyn: ocena stanu skóry, ułożenie i zmiana pozycji z uwzględnieniem technik przemieszczania, odciążenie od ucisku materace statyczne i dynamiczne, nawadnianie i odżywianie, pielęgnacja skóry, usprawnianie; przykładowe zalecenia i standardy dla osób zagrożonych wystąpieniem odleżyn; dokumentacja profilaktyki odleżyn. 25. Typy, klasyfikacja (stadia) odleżyn i ocena rany odleżynowej typy odleżyn w zależności od: 1) czasu wyleczenia i różnicy temperatury między odleżyną a skórą zwykła, miażdżycowa, terminalna, 2) wyglądu i rozległości zmian anatomopatologicznych: odleżyna w stadium tworzenia, naskórkowa, skórnopodskórna, podskórna, odleżyna stara, przetoki; klasyfikacja odleżyn wg skal: Shea, National Pressure Ulcer Advisory Panel, Torrancea, Yarkony ego i Kirka; ocena rany odleżynowej lokalizacja, głębokość i wielkość uszkodzenia, obecność wysięku z rany, cechy ewentualnego zakażenia, etap gojenia obecność tkanki martwiczej, łożysko rany, charakter brzegów, stan skóry wokół rany, obecność ewentualnych powikłań, np. przetoki, ocena ran systemem kolorowym. 26. Leczenie ogólne i miejscowe odleżyn leczenie ogólne: uzupełnienie niedoborów pokarmowych, szczególnie białka, witamin, cynku, wyrównanie niedokrwistości, leczenie chorób towarzyszących, w tym kontrola cukrzycy, stała kontrola bólu, ewentualne stosowanie antybiotyków w razie współistnienia zakażenia, zwiększenie aktywności dziennej (bierna i czynna rehabilitacja); leczenie miejscowe: opracowanie łożyska rany schemat TIME; metody oczyszczania rany chirurgiczna, antyseptykiem, biologiczna, autolityczna; nowoczesne opatrunki do leczenia ran dobór opatrunku zgodnie z aktualną fazą gojenia rany; terapia światłem; zastosowanie miejscowej terapii podciśnieniowej (MTP); leczenie operacyjne; standard leczenia odleżyn; dokumentacja leczenia odleżyn. 27. Powikłania odleżyn

4 zakażenia rany, przetoki skórne lub przetoki do jam i narządów, bakteriemia i zakażenie uogólnione, zapalenie kości i szpiku kostnego, przemiana nowotworowa rak kolczystokomórkowy. 28. Zalecenia w profilaktyce i leczeniu odleżyn zespół ds. profilaktyki i leczenia odleżyn skład i zadania zespołu; zalecenia PTLR i Konsultanta Krajowego w dziedzinie pielęgniarstwa w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn. Seminarium III Prof. Małkowski ( ) - ZPS, ul. Ciołka 27, sala Diagnostyka chorób naczyń tętniczych 30. Przykładowe jednostki chorobowe (miażdżyca, tętniaki) 31. Leczenie zachowawcze i operacyjne (stenty, protezy, siatki, amputacje) Seminarium IV dr Wasiak ( )- ZPS, ul. Ciołka 27, sala Podstawy patofizjologii przewlekłej niewydolności żylnej definicja przewlekłej niewydolności żylnej; zaburzenia krążenia żylnego; czynniki ryzyka żylaków pierwotnych (niekontrolowane i kontrolowane); zespół pozakrzepowy; klasyfikacja przewlekłej niewydolności żylnej CEAP. 33. Diagnostyka przewlekłych zaburzeń żylnych badanie podmiotowe i fizykalne; nieinwazyjne metody diagnostyczne: dopplerowskie, pletyzmografia, próby opaskowe; inwazyjne metody diagnostyczne: flebografia, pomiar ciśnienia żylnego. 34. Ocena krążenia tętniczego w kończynach dolnych badanie tętna na tętnicach kończyny dolnej w miejscach typowych; ocena wskaźnika kostka ramię (WK/R). 35. Zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych definicja, epidemiologia i patofizjologia, objawy kliniczne, leczenie zasady podawania heparyny, monitorowanie leczenia p/zakrzepowego; zespół pozakrzepowy; pierwotna profilaktyka p/zakrzepowa: czynniki ryzyka żylnej choroby zakrzepowozatorowej, poprawa funkcji pompy mięśniowej, regulacja przepływu krwi w żyłach za pomocą ucisku, hydroterapia, farmakoterapia. 36. Patogeneza owrzodzeń żylnych definicja owrzodzenia żylnego, przyczyny powstania owrzodzenia żylnego: zespół pozakrzepowy, przewlekła niewydolność żylna, zastój limfatyczny, powikłania pourazowe; diagnostyka różnicowa owrzodzeń goleni. 37. Leczenie przyczynowe przewlekłych owrzodzeń żylnych kompresjoterapia zasady, wskazania i p/wskazania; prawo Laplace a, ciśnienie międzypowierzchniowe; ułożenie chorego w łóżku; leczenie chirurgiczne; farmakoterapia: leki reologiczne i flebotropowe heparyny i heparynoidy; wytyczne Grupy Ekspertów w sprawie gojenia owrzodzeń żylnych goleni. 38. Leczenie miejscowe owrzodzeń żylnych opracowanie rany; opatrunki interaktywne i preparaty stosowane miejscowo w leczeniu owrzodzeń leczenie owrzodzeń żylnych opornych na formy terapii podstawowej; czynniki etiologiczne zakażeń owrzodzeń żylnych i postępowanie z raną. 39. Terapia wspomagająca gojenie owrzodzeń fizykoterapia, zabiegi i ćwiczenia usprawniające;

5 zabiegi pielęgnacyjne kończyny i skóry wokół owrzodzenia; styl życia chorego. 40. Profilaktyka chorób naczyń, powikłań i nawrotów owrzodzenia kompresjoterapia jako metoda lecznicza w profilaktyce i leczeniu chorób żył, owrzodzeń i zapobieganiu nawrotom; wzmocnienie pompy mięśniowej. Seminarium V dr Hreńczuk ( ) - ZPS, ul. Ciołka 27, sala Pielęgnowanie chorego porażonego prądem, oparzonego 42. Udział pielęgniarki w leczeniu ogólnym i miejscowym 43. Edukacja zdrowotna pacjentów z ranami przewlekłymi, wsparcie chorego oraz jego opiekunów w leczeniu ran przewlekłych; zapobieganie izolacji społecznej chorych Seminarium VI Mgr Piątek ( ) - ZPS, ul. Ciołka 27, sala Postępowanie z raną czystą, zanieczyszczoną i zakażoną postępowanie z raną czystą zapobieganie zakażeniu rany (mycie i odkażanie rąk, dekontaminacja, postępowanie z odpadami medycznymi i brudną bielizną, izolacja chorych zakażonych, odzież ochronna, eliminacja nosicielstwa, zalecenia sanitarnoepidemiologiczne); postępowanie z raną zanieczyszczoną antyseptyka jako złoty standard postępowania w leczeniu ran; postępowanie miejscowe z raną zakażoną: leczenie p/bakteryjne nietoksyczny preparat antyseptyczny, opracowanie mechaniczne, hydroterapia, opatrunki absorpcyjne o właściwościach sekwestracyjnych i oczyszczających. 45. Profilaktyka zakażeń mycie i odkażanie rąk i dekontaminacja; transport i przechowywanie sterylnego sprzętu medycznego; sprzątanie i utrzymanie czystości; postępowanie z brudną bielizną i odpadami medycznymi. 46. Aspekty prawne w leczeniu ran kompetencje pielęgniarki w zakresie leczenia miejscowego ran w świetle uregulowań prawnych; zasady refundacji środków do leczenia ran przewlekłych. 47. Ochrona personelu i pacjentów przed zakażeniami szczepienia ochronne; odzież ochronna; eliminacja nosicielstwa; zalecenia sanitarno-epidemiologiczne; izolacja chorych zakażonych. 48. Nowoczesne opatrunki w leczeniu ran 49. Refundacja mat. opatrunkowych, wypisywanie recept Zajęcia praktyczne Ocena i klasyfikacja ran przewlekłych; przebieg oraz postępowanie diagnostyczno - terapeutyczne. Opatrunki specjalistyczne i środki stosowane w leczeniu ran przewlekłych, podciśnieniowe leczenie ran. Edukacja zdrowotna pacjenta z przetoką jelitową i chorobami naczyń. Dr Hreńczuk (07.10.)/ mg Piątek (14.10.) Piśmiennictwo: Literatura podstawowa:

6 Czerkawska-Paczek B. Egzamin magisterki z pielęgniarstwa. Repetytorium z zakresu wiedzy. Edra Urban&Partner Wrocław Szewczyk M., Jawień A.: Leczenie ran przewlekłych. Wydawnictwo PZWL, Warszawa Oszkinis G., Gabriel M., Pukacki F. i wsp.: Leczenie ran trudno gojących się. Blackhorse, Warszawa Krasowski G., Kruk M.: Leczenie odleżyn i ran przewlekłych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Krasowski G.: Leczenie ran przewlekłych definicja, epidemiologia, fizjologia i patofizjologia, cz. I. Medycyna Praktyczna 2013/4 (dostęp z dnia r Wytyczne postępowania miejscowego i ogólnego w ranach objętych procesem infekcji. Grupa ekspertów. Leczenie Ran Jawień A., Bartoszewicz M., Szewczyk M. i wsp.: Wytyczne postępowania miejscowego i ogólnego w ranach objętych procesem infekcji. Leczenie Ran, 2012; 9: Kasper D.L., Fauci A.S., red. wyd. polskiego Flisiak R.: Harrison. Choroby zakaźne (rozdziały dotyczące ran w przebiegu tężca, zgorzeli i wścieklizny). Czelej, Lublin Budynek M., Nowacki C.: Opatrywanie ran. Wiedza i umiejętności. Makmed, Lublin Grupa Robocza Ekspertów do spraw opracowania Schematów : Zasady Dobrej Praktyki. Wysięk z rany i rola opatrunków. Schematy postępowania opracowane przez Światową Unię Towarzystw Leczenia Ran. A consensus dokument. London: Ltd, Szewczyk M. (koordynator zaleceń): Zalecenia profilaktyki i leczenia odleżyn. Leczenie Ran 2010; 7 (3 4): Grupa Ekspertów do spraw opracowania Wytycznych : Wytyczne grupy ekspertów w sprawie gojenia owrzodzeń żylnych goleni. Leczenie Ran 2011; 8 (3): Jawień A., Szewczyk M. (red.): Kliniczne i pielęgnacyjne aspekty opieki nad chorym z owrzodzeniem żylnym. Termedia, Warszawa Szewczyk M., Jawień A.: Zalecenia specjalistycznej opieki pielęgniarskiej nad chorym z owrzodzeniem żylnym goleni. Pielęgniarstwo Chirurgiczne i Angiologiczne 2007, 3: Banasiewicz T., Krokowicza P., Szczepkowski M.: Stomia, prawidłowe postępowanie chirurgiczne i pielęgnacja. TerMadia, Poznań, Strużyna J. Wczesne leczenie oparzeń PZWL, Warszawa Literatura uzupełniająca: 1. Karkowska D.: Prawo medyczne dla pielęgniarek. Wolters Kluwer Business, Warszawa Bartoszewicz M., Junka A.: Biofilm Based Wound Care: strategia leczenia ran przewlekłych objętych procesem infekcyjnym wywołanym przez drobnoustroje w formie biofilmowej. Leczenie Ran 2012, 9 (1), Junka A.: Nowoczesne antyseptyki definicje, obszar zastosowania, mechanizmy działania i oporność. Forum Zakażeń 2010, 1 (3 4), Bartoszewicz M., Junka A., Smutnicka D., Przondo-Mordarska A.: Mikrobiologiczny aspekt skali oceny rany zagrożonej ryzykiem infekcji WAR. Forum Zakażeń, 2011; 2: EWMA Patient Outcome Group: Wyniki kontrolnych i porównawczych badań nad ranami niegojącymi się: zalecenia służące podniesieniu jakości danych w opiece i leczeniu ran. Leczenie Ran 2010; 7 (1 2): Krasowski M., Kruk M.: Leczenie odleżyn i ran przewlekłych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Rosińczuk-Tonderys J., Uchmanowicz I. i wsp.: Profilaktyka i leczenie odleżyn. Continuo, Wrocław Sopata M.: Postępy w leczeniu odleżyn i ran przewlekłych. Onkologia Polska 2008; 11,4: