BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH

Transkrypt

1 BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W dniu 1 października 2014 r. odbyło się posiedzenie Zespołu Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych, powołanego przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego, które miało na celu zaktualizowanie prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolno-żywnościowych do marca 2015 r. Poniżej zaprezentowano prognozy cen: skupu: zbóż, trzody chlewnej, bydła i kurcząt, mleka, zbytu: odtłuszczonego mleka w proszku i masła, na tle przewidywanych czynników podażowo-popytowych wpływających na ich poziom

2 Rynek zbóż 1. RYNEK ZBÓŻ Aktualna sytuacja cenowa Bardzo dobre zbiory zbóż w sezonie 2014/2015 (zarówno w kraju, jak i na świecie) wywierają presję na obniżenie cen. Na pogłębienie spadku cen w UE dodatkowo wpływa duża konkurencja na tradycyjnych rynkach zbytu (kraje Północnej Afryki i Bliskiego Wschodu) ze strony Rosji i Ukrainy. Według danych GUS w sierpniu 2014 r. w skupie za pszenicę przeciętnie uzyskiwano 638 zł/t, o 2% mniej niż rok wcześniej. Średnia cena jęczmienia wynosiła 617 zł/t, w tym jęczmienia paszowego 548 zł/t. Ceny te były niższe niż przed rokiem odpowiednio o 5% i 12%. Za żyto przeciętnie w kraju uzyskiwano 524 zł/t. Z uwagi na mniejsze zbiory, spowodowane ograniczeniem powierzchni zasiewów, żyto było o 19% droższe niż rok wcześniej CENY SKUPU PSZENICY [zł/t] MRiRW prognoza GUS XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 Pszenica ogółem wg GUS Pszenica konsumpcyjna wg MRiRW Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Sezonowo malejące zapasy kukurydzy, przyczyniły się do wzrostu cen tego ziarna. Jednak, z uwagi na prognozę dobrych zbiorów, cena kukurydzy w sierpniu 2014 r. była o 5% niższa niż przed rokiem i wynosiła 745 zł/t. We wrześniu 2014 r. mniejsza niż przed miesiącem podaż zbóż podstawowych do skupu wpłynęła na niewielki wzrost ich cen. Według danych Zintegrowanego 2

3 Rynek zbóż Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW przeciętna cena zakupu pszenicy konsumpcyjnej w tym miesiącu ukształtowała się na poziomie 666 zł/t, jęczmienia paszowego 560 zł/t, a żyta konsumpcyjnego 501 zł/t. Ceny te były o 1 2% wyższe niż przed miesiącem. W odniesieniu do cen sprzed roku jęczmień paszowy był o 18% tańszy, pszenica konsumpcyjna o 6% tańsza, natomiast żyto konsumpcyjne o 6% droższe. We wrześniu br. za kukurydzę płacono 734 zł/t, o 8% mniej niż miesiąc wcześniej i o 5% mniej niż przed rokiem. 800 CENY SKUPU ŻYTA [zł/t] GUS prognoza XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. We wrześniu 2014 r. ceny pszenicy konsumpcyjnej w Polsce kształtowały się na poziomie nieco wyższym od notowanych na Słowacji i na Węgrzech (wymienione kraje są tradycyjnymi dostawcami tego ziarna do Polski), jak również wyższym niż w Niemczech (głównego unijnego producenta i eksportera zbóż oraz największego odbiorcy polskiego zboża). W czwartym tygodniu września 2014 r. za pszenicę konsumpcyjną na Słowacji i na Węgrzech płacono po 155 EUR/t, w Niemczech 149 EUR/t, a w Polsce 158 EUR/t. Również krajowe ceny jęczmienia paszowego były wyższe niż u południowych sąsiadów, a kukurydzy jednymi z wyższych w UE. Tak więc we wrześniu br. import zbóż do Polski mógł stać się bardziej atrakcyjny niż we wcześniejszych miesiącach. 3

4 Rynek zbóż Czynniki wpływające na poziom cen: zapasy początkowe w sezonie 2014/2015 Krajowe zapasy zbóż na początku sezonu 2014/2015 zostały ocenione na 1,5 mln ton. W tym czasie, według wrześniowej prognozy USDA 1 unijne zapasy uległy zwiększeniu o 10%, do 26 mln ton. Zapasy światowe ukształtowały się na poziomie 397 mln ton, o 15% wyższym niż przed rokiem. poziom produkcji Według USDA w sezonie 2014/2015 światowe zbiory zbóż (bez ryżu) będą zbliżone do rekordowych zbiorów z sezonu 2013/2014, kształtując się na poziomie mln ton. W tej sytuacji, pomimo wzrostu globalnego zużycia (o 1,4%, do mln ton), zapasy na koniec sezonu mogą zwiększyć się do 420 mln ton, o 6%. W krajach WNP w 2014 r. zbiory zbóż oszacowane zostały na 201 mln ton. Były one o 5% większe niż w poprzednim roku. Przewiduje się, że w Rosji zbiory będą o 13% większe, a na Ukrainie i w Kazachstanie po 3% mniejsze. Kraje WNP pozostaną liczącym się eksporterem na rynku światowym, stanowiąc poważną konkurencję dla UE. W UE zbiory zbóż w 2014 r. szacowano na poziomie 309 mln ton, o 2,5% wyższym niż przed rokiem. Produkcja pszenicy wyniosła 151 mln ton i była o 5,5% większa niż w 2013 r. Zbiory jęczmienia oszacowano na poziomie 57 mln ton, o 4,5% niższym niż rok wcześniej. Mniejsza (o 11%) niż przed rokiem była produkcja żyta (9,1 mln ton). Przewiduje się natomiast zwiększenie zbiorów kukurydzy o 6,5%, do 68 mln ton. Ogółem unijne zbiory zbóż paszowych oceniane są na poziomie zbliżonym do roku 2013, tj. 158 mln ton. Ocenia się, że pomimo wzrostu unijnych zasobów zbóż do 335 mln ton (o 3% w porównaniu z sezonem 2013/2014), przy zużyciu szacowanym na 284 mln ton (wzrost o 2%), eksport ziarna z UE ulegnie ograniczeniu (z uwagi na duży potencjał eksportowy konkurentów). Mniejsze będzie również zapotrzebowanie na ziarno z importu, a unijne zapasy na koniec sezonu 2014/2015 mogą wzrosnąć około 19%, do 31 mln ton. Według Komisji Europejskiej od 1 lipca do 7 października 2014 r. przywóz zbóż do UE (wg wydanych pozwoleń) był 2,2 razy większy niż w tym samym okresie 1 USDA United States Department of Agriculture. 4

5 Rynek zbóż poprzedniego sezonu i ukształtował się na poziomie 4,3 mln ton. Jednocześnie eksport zbóż z UE wyniósł 11,1 mln ton i był o 15,5% mniejszy niż rok wcześniej. W Polsce w 2014 r. zbiory zbóż są rekordowe. GUS ocenia je na 31,8 mln ton (łącznie z kukurydzą, gryką i prosem), o 3,3 mln ton (o 11,8%) powyżej poziomu z 2013 r. i o 3,6 mln ton (o 12,9%) powyżej średniej z lat GUS szacuje, że zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi zebrano 27,1 mln ton, o 11,6% więcej niż w poprzednim roku i o 8,7% więcej od średniej z lat Większe od ubiegłorocznych zbiory zbóż uzyskano dzięki większym plonom (40,4 dt/ha wobec 35,9 dt/ha w 2013 r.). Pomimo wzrostu plonów, zbiory żyta oraz mieszanek zbożowych były mniejsze niż w 2013 r., z uwagi na ograniczenie powierzchni ich zasiewów. Produkcja pozostałych zbóż znacząco wzrosła. Zbiory pszenicy oszacowano na 11,5 mln ton (w porównaniu z 2013 r. wzrost o 21,0%), pszenżyta 5,2 mln ton (wzrost o 21,6%), jęczmienia 3,3 mln ton (wzrost o 11,5%), a żyta 2,8 mln ton (spadek o 17,4%). Ziarno zebrane w 2014 r. na ogół było suche i dobrej jakości, ale nie tak dobre jak w poprzednim roku. Będzie to jeden z czynników ograniczających eksport zbóż z Polski. Zbiory kukurydzy uprawianej na ziarno GUS szacuje na 4,6 mln ton, o 12,7% powyżej ubiegłorocznych. Rekordowe zbiory kukurydzy są efektem zwiększenia powierzchni uprawy (o 11,6%) oraz plonów (o 0,9%). zużycie krajowe 2 Ocenia się, że w sezonie 2014/2015 produkcja trzody chlewnej i drobiu nadal będzie rosła, co spowoduje zwiększenie popytu wewnętrznego na zboża. Przewiduje się także wzrost przerobu zbóż na cele przemysłowe. Zużycie zbóż na cele konsumpcyjne prawdopodobnie ulegnie dalszemu niewielkiemu zmniejszeniu. Łączne krajowe zapotrzebowanie na zboże w sezonie 2014/2015 może wynieść około 28 mln ton wobec 26,6 mln ton w poprzednim sezonie. handel zagraniczny W sezonie 2013/2014 odnotowano rekordowo duży eksport zbóż z Polski. Zadecydowała o tym dobra jakość zbóż oraz konkurencyjne ceny. W sezonie 2014/2015 eksport zbóż prawdopodobnie ulegnie obniżeniu, z uwagi na dostępność ziarna również w innych krajach UE. Niemniej jednak eksport będzie znaczący 2 Według szacunków analityków ARR na podstawie danych GUS oraz IERiGŻ PiB. 5

6 Rynek zbóż (głównie ziarna o dobrej jakości). W okresie pierwszych dwóch miesięcy sezonu 2014/2015 (lipiec sierpień) z kraju wywieziono 697 tys. ton ziarna zbóż 3, o 3% mniej niż w tym samym okresie sezonu 2013/2014. W towarowej strukturze eksportu ziarna zbóż duży udział miała pszenica (52%), żyto (17%) oraz jęczmień (11%). Największym odbiorcą ziarna pszenicy z Polski była Arabia Saudyjska, a pozostałych zbóż Niemcy. W okresie lipiec sierpień 2014 r. eksport produktów zbożowych pierwotnego przetwórstwa obniżył się o 12%, a wysokoprzetworzonych utrzymał się na poziomie sprzed roku. Łącznie w sezonie 2014/2015 wywóz zbóż i przetworów zbożowych (w przeliczeniu na ziarno) według szacunków analityków ARR może wynieść 4,5 mln ton wobec 5,9 mln ton w sezonie 2013/2014. Import ziarna do Polski w okresie lipiec sierpień 2014 r. wyniósł 222 tys. ton wobec 171 tys. ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Największy udział w strukturze importu ziarna zbóż (wg wolumenu) miała pszenica (60%) i jęczmień (21%). Importerzy przywozili pszenicę głównie ze Słowacji, z Czech i z Węgier, a jęczmień z Danii. Import produktów zbożowych pierwotnego przetwórstwa był nieznacznie (o 0,4%) mniejszy niż rok wcześniej, a wysokoprzetworzonych o 13% mniejszy. Analitycy ARR oceniają, że w całym sezonie 2014/2015 import zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna) może wynieść 1,9 mln ton, o 14% mniej niż w poprzednim roku gospodarczym. Na obroty polskiego handlu zagranicznego będą miały wpływ przede wszystkim relacje cen krajowych do notowanych w pozostałych państwach UE, zwłaszcza graniczących z Polską. W 2014 r. kontyngent taryfowy na import kukurydzy (kod CN 1005) został w całości (139 tys. ton) rozdysponowany. Do Polski przywieziono 16,5 tys. ton kukurydzy. Roczny kontyngent na przywóz pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka kod CN i jęczmienia kod CN 1003 jest nadal otwarty, ale do 3 października br. zainteresowanie tymi kontyngentami było niewielkie. Dodatkowo do 31 października 2014 r., może być realizowany unijny kontyngent taryfowy na przywóz z Ukrainy 950 tys. ton pszenicy zwyczajnej, 3 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 6

7 Rynek zbóż 1) 2) 250 tys. ton jęczmienia oraz 400 tys. ton kukurydzy 4. Wysokość cła w ramach tego kontyngentu została ustalona na poziomie zerowym. Do 3 października 2014 r. unijni handlowcy uzyskali pozwolenia na przywóz 21,2 tys. ton ukraińskiego jęczmienia, co stanowiło 8,5% limitu na to zboże. Kontyngent na przywóz pszenicy zwyczajnej i kukurydzy został w całości wykorzystany. W Polsce przedsiębiorcy uzyskali pozwolenia na przywóz z Ukrainy 1 tys. ton kukurydzy oraz 3,4 tys. ton pszenicy zwyczajnej. Biorąc pod uwagę rekordowe zbiory i zmniejszenie eksportu, ocenia się, że w Polsce zapasy zbóż na koniec sezonu 2014/2015, pomimo wzrostu zużycia, mogą być około 1 mln ton większe od zapasów na początku sezonu. Prognoza cen skupu zbóż do marca 2015 r. Z uwagi na dobre zbiory zbóż na świecie, w tym w Europie i w Polsce, ocenia się, że ceny skupu zbóż w kraju do końca marca 2015 r. mogą utrzymywać się poniżej cen ubiegłorocznych. Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową oraz wahania sezonowe, Zespół Ekspertów ocenił, że przeciętne ceny skupu zbóż w Polsce do marca 2015 r. mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. grudzień 2014 r. marzec 2015 r. Pszenica ogółem 1) zł/t Pszenica konsumpcyjna 2) zł/t Żyto 1) zł/t Dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego. Dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne, notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. 4 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 416/2014 z dnia 23 kwietnia 2014 r. otwierające unijne kontyngenty taryfowe na przywóz niektórych zbóż pochodzących z Ukrainy i ustalające zarządzanie tymi kontyngentami. 7

8 Rynek wieprzowiny 2. RYNEK WIEPRZOWINY Aktualna sytuacja cenowa W 2014 r. w Polsce ceny skupu żywca wieprzowego kształtują się na poziomie niższym niż rok wcześniej. Spadek krajowych cen trzody chlewnej wynika ze zwiększenia podaży wieprzowiny na rynku unijnym w efekcie rosyjskiego embarga (nałożonego 29 stycznia 2014 r.) na import tego gatunku mięsa z UE, a także ze wzrostu produkcji w Polsce. Według informacji GUS w sierpniu 2014 r. krajowa cena skupu żywca wieprzowego wynosiła przeciętnie 5,19 zł/kg i była o 3% niższa niż w lipcu 2014 r. oraz o 13% niższa niż w sierpniu 2013 r. 6,25 6,00 5,75 5,50 5,25 5,00 4,75 4,50 4,25 CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg] GUS prognoza 6,25 6,00 5,75 5,50 5,25 5,00 4,75 4,50 4,25 4,00 4,00 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. We wrześniu 2014 r. w Polsce odnotowano dalszy spadek cen trzody chlewnej. W dniach r. średnia cena zakupu żywca wieprzowego płacona przez zakłady mięsne objęte monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW ukształtowała się na poziomie 4,65 zł/kg 5 i była o 9% niższa niż przed miesiącem oraz o 20% niższa niż rok wcześniej. Zgodnie z informacją Komisji Europejskiej przeciętna unijna cena świń rzeźnych w ostatnim tygodniu września 2014 r. wyniosła 152,29 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej klasy E i była 5 W ramach ZSRIR MRiRW ceny zakupu trzody chlewnej są zbierane dla masy poubojowej. Cena żywca jest obliczana przy zastosowaniu średniego wskaźnika wydajności rzeźnej. 8

9 Rynek wieprzowiny o 7% niższa niż miesiąc wcześniej oraz o 18% niższa niż przed rokiem. Krajowa cena tej klasy trzody chlewnej w przeliczeniu na walutę unijną (148,07 EUR/100 kg) była wyższa od średnich cen w Holandii, Belgii, Luksemburgu i we Francji, ale niższa niż w pozostałych państwach UE. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: pogłowie trzody chlewnej i produkcja żywca wieprzowego Od początku 2014 r. w Polsce zwiększa się liczba świń. Według danych GUS w czerwcu br. krajowe pogłowie tych zwierząt wyniosło 11,7 mln sztuk i było o 5% większe niż rok wcześniej. Najbardziej wzrosła liczebność tuczników, których było o 8% więcej niż przed rokiem. W tym czasie populacja prosiąt i warchlaków zwiększyła się o 4%, a loch prośnych o 3%. Do wzrostu krajowego pogłowia trzody chlewnej przyczynił się przywóz żywca, który (zgodnie ze wstępnymi danymi Ministerstwa Finansów) w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2014 r. osiągnął poziom 3,6 mln sztuk, o 8% wyższy niż w porównywalnym okresie 2013 r. Zmiany w pogłowiu trzody chlewnej w Polsce odnotowane w połowie 2014 r. zapowiadają dalszy jego wzrost. Biorąc pod uwagę obecny oraz prognozowany stan i strukturę pogłowia trzody chlewnej, Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ-PIB) ocenia, że w 2014 r. krajowa produkcja żywca wieprzowego może osiągnąć poziom tys. ton (1.695 tys. ton w.b.c.) 6, o 5,5% wyższy niż w 2013 r. Przewidywany wzrost produkcji znajduje potwierdzenie w danych dotyczących skupu żywca. Według GUS w okresie od stycznia do sierpnia 2014 r. w Polsce skupiono tys. ton trzody chlewnej, o 16% więcej niż w tym samym okresie 2013 r. Również w następnych miesiącach objętych prognozą krajowa produkcja żywca wieprzowego może być nieco większa niż rok wcześniej. KE przewiduje, że w UE w 2014 r. produkcja wieprzowiny może być nieznacznie mniejsza niż w 2013 r. Niewielki wzrost produkcji może natomiast nastąpić w 2015 r. 7 6 Rynek Mięsa. Stan i Perspektywy, Nr 47, IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. 7 Prognoza KE z jesieni 2014 r. 9

10 Rynek wieprzowiny handel zagraniczny Zdaniem Departamentu Rolnictwa USA (USDA) w 2014 r. zmaleją obroty na globalnym rynku wieprzowiny. Spadek wymiany towarowej będzie spowodowany przede wszystkim zmniejszeniem przywozu przez Rosję. Zgodnie z prognozą USDA, kraj ten będący w 2013 r. drugim po Japonii światowym importerem wieprzowiny i największym importerem z UE, w 2014 r. zwiększy własną produkcję tego mięsa 8. Wzrost popytu importowego w państwach Azji Południowo-Wschodniej może tylko częściowo zrekompensować ograniczenie unijnego eksportu do Rosji. W rezultacie według KE w 2014 r. eksport wieprzowiny z UE będzie mniejszy niż w 2013 r. W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy br. z UE wywieziono tys. ton asortymentu wieprzowego 9, o 9% mniej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Większość unijnego eksportu wieprzowiny skierowano do państw azjatyckich. Na 2015 r. KE przewiduje utrzymanie unijnego eksportu na poziomie z 2014 r. KE ocenia, że import wieprzowiny do UE w 2014 r. oraz w następnym roku, tak jak w poprzednich latach, będzie marginalny. W okresie styczeń lipiec 2014 r. do UE przywieziono 21 tys. ton produktów wieprzowych, o 2% więcej niż rok wcześniej. Połowa wieprzowiny została zaimportowana ze Szwajcarii. Z Polski w okresie pierwszych ośmiu miesięcy br. wyeksportowano 396 tys. ton żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych 10, o 13% mniej niż przed rokiem. Import produktów wieprzowych osiągnął poziom 535 tys. ton i był o niecały 1% większy niż w okresie styczeń sierpień 2013 r. Ujemne saldo polskiego handlu zagranicznego wieprzowiną wyniosło 139 tys. ton wobec 78 tys. ton rok wcześniej. W całym 2014 r. polski eksport wieprzowiny może wynieść około 640 tys. ton (wobec 709 tys. ton w 2013 r.), a import tys. ton (wobec 819 tys. ton). Na 2015 r. przewiduje się wzrost eksportu i ograniczenie importu wieprzowiny. 8 Prognoza USDA z kwietnia 2014 r. 9 Udostępnione przez KE w dniu 18 września 2014 r. wyniki handlu UE produktami wieprzowymi są danymi wstępnymi i zostały wyrażone w masie produktu. 10 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym dotyczą świń gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso, tłuszcze oraz przetwory wieprzowe wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0103, 0203, 0209 oraz 1601, 1602 i Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa. 10

11 Rynek wieprzowiny spożycie W 2013 r. malejąca krajowa produkcja wieprzowiny oraz kosztowny import przyczyniły się do wzrostu cen detalicznych mięsa wieprzowego w Polsce, (według GUS) o około 1% w odniesieniu do 2012 r. W związku z konkurencją tańszego mięsa kurcząt nastąpił spadek konsumpcji wieprzowiny z 39,2 kg na mieszkańca w 2012 r. do 35,5 kg na mieszkańca w 2013 r. W okresie styczeń sierpień 2014 r. ceny detaliczne wieprzowiny w Polsce były o około 1% niższe niż w porównywalnym okresie 2013 r. Uwzględniając wzrost podaży wieprzowiny na rynku wewnętrznym, IERiGŻ-PIB ocenia, że w 2014 r. krajowe spożycie tego mięsa może zwiększyć się do 38,5 kg na mieszkańca. Prognoza cen skupu żywca wieprzowego do marca 2015 r. Od akcesji Polski do UE krajowe ceny skupu trzody chlewnej w dużym stopniu są uzależnione od unijnych cen wieprzowiny i kursu złotego w relacji do euro. Z uwagi na zwiększoną podaż wieprzowiny w UE, w tym również w Polsce, ocenia się, że w prognozowanym okresie żywiec wieprzowy może być tańszy niż w analogicznych okresach poprzedniego roku. Zespół Ekspertów uwzględniając wahania sezonowe przewiduje, że do marca 2015 r. krajowe ceny skupu żywca wieprzowego mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. grudzień 2014 r. marzec 2015 r. Żywiec wieprzowy zł/kg 4,20 4,40 4,20 4,50 11

12 Rynek wołowiny i cielęciny 3. RYNEK WOŁOWINY I CIELĘCINY Aktualna sytuacja cenowa Znaczący wzrost krajowej produkcji żywca wołowego w pierwszej połowie 2014 r. przyczynił się do dalszego spadku cen skupu bydła. W trzecim kwartale br. dynamika spadku uległa ograniczeniu, ale ceny bydła ogółem nadal były niższe niż przed rokiem. Według danych GUS w sierpniu 2014 r. bydło ogółem 11 skupowano po 5,99 zł/kg, o 0,5% taniej niż przed rokiem. Cena młodego bydła ukształtowała się na poziomie nieco wyższym (o 0,3%) niż w analogicznym okresie ubiegłego roku i wynosiła 6,28 zł/kg. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w ostatnim tygodniu września br. zakłady mięsne za żywiec wołowy średnio w kraju płaciły 5,78 zł/kg, o 3% mniej niż w analogicznym okresie 2013 r. 7,00 CENY SKUPU ŻYWCA WOŁOWEGO [zł/kg] 7,00 6,75 GUS prognoza 6,75 6,50 6,50 6,25 6,25 6,00 6,00 5,75 5,75 5,50 5,50 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 żywiec wołowy ogółem młode bydło rzeźne Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Od połowy lipca br. unijne ceny skupu bydła klasy R3 wykazują niewielką tendencję wzrostową, jednak nadal kształtują się poniżej poziomu ubiegłorocznego. Według danych Komisji Europejskiej w dniach r. przeciętna unijna cena bydła klasy R3 wynosiła 373,58 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej i była 11 bez cieląt. 12

13 Rynek wołowiny i cielęciny o 1% wyższa niż przed miesiącem, ale o 3% niższa niż w porównywalnym okresie 2013 r. W tym czasie w Polsce cena wołowiny tej klasy wyrażona w euro ukształtowała się na poziomie 302,99 EUR/100 kg, o 19% niższym niż średnio w UE, a więc nadal była konkurencyjna. Niższe niż w Polsce były jedynie ceny zakupu bydła rzeźnego na Łotwie, Litwie i w Rumunii. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: pogłowie bydła oraz produkcja żywca wołowego i cielęcego Według danych GUS w czerwcu 2014 r. pogłowie bydła liczyło tys. szt. i w odniesieniu do czerwca 2013 r. wzrosło o 1%. Wzrost wynikał ze zwiększenia liczby cieląt poniżej 1 roku (o 1,4%), młodego bydła w wieku 1-2 lat (o 0,8%) i bydła dorosłego powyżej 2 lat (o 1,0%). Spadek odnotowano jedynie w pogłowiu krów (o 2,0%). IERiGŻ-PIB przewiduje, że do końca 2014 r. w pogłowiu bydła utrzymają się dotychczasowe tendencje, tj. nastąpi dalszy spadek liczby krów, a stado bydła pozostałego ulegnie zwiększeniu. Zdaniem IERiGŻ-PIB w grudniu 2014 r. pogłowie bydła ogółem może ukształtować się na poziomie tys. szt., ponad 1% wyższym niż w grudniu 2013 r. Według danych GUS w 2013 r. produkcja żywca wołowego wyniosła 714 tys. ton (373 tys. ton w.b.c. 12 ) wobec 718 tys. ton (369 tys. ton w.b.c.) w 2012 r., a cielęcego 33 tys. ton (20 tys. ton w.b.c.) wobec 41 tys. ton (25 tys. ton w.b.c.). IERiGŻ-PIB ocenia, że w 2014 r. krajowa produkcja żywca wołowego może wynieść około 800 tys. ton (418 tys. ton w.b.c.) 13. Produkcja żywca cielęcego może być nieco mniejsza niż w roku poprzednim. W pierwszej połowie 2015 r. w produkcji żywca wołowego prawdopodobnie utrzyma się tendencja wzrostowa. W 2014 r. na relatywnie wysokim poziomie utrzymuje się również skup bydła, a także cieląt. Według danych GUS w okresie styczeń sierpień br. do skupu dostarczono blisko 369 tys. ton żywca wołowego (o 13% więcej niż w tym samym okresie 2013 r.) oraz 8 tys. ton żywca cielęcego (o 49% więcej niż przed rokiem). 12 Z uwagi na wzrost wydajności rzeźnej. 13 Rynek Mięsa. Stan i Perspektywy nr 47, IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. 13

14 Rynek wołowiny i cielęciny KE przewiduje, że w 2014 r. unijna produkcja wołowiny w odniesieniu do roku poprzedniego zwiększy się o 1,5%, a w 2015 r. o 2,6%, przy czym dynamika wzrostu w UE-15 będzie mniejsza niż w UE handel zagraniczny W okresie styczeń lipiec 2014 r. z UE wywieziono 312 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych 15, o 22% więcej niż przed rokiem. Najbardziej znaczący był wzrost eksportu do Rosji (o ponad 33 tys. ton) i do Hongkongu (o blisko 14 tys. ton). Nałożenie przez Rosję embarga na import wołowiny z UE (obowiązujące od 7 sierpnia br.) przyczyni się do zmniejszenia eksportu w drugiej połowie 2014 r. Jednak duży popyt ze strony krajów Azji, Afryki oraz byłej Jugosławii będzie częściowo rekompensował ten spadek. W efekcie, według prognozy Komisji Europejskiej, w całym 2014 r. unijny eksport wołowiny może być większy niż w 2013 r. o 8%. W pierwszej połowie 2015 r. KE przewiduje dalszy, ale niewielki wzrost eksportu wołowiny z UE. Import wołowiny do UE w ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2014 r. wyniósł blisko 189 tys. ton i był o 3% mniejszy niż w analogicznym okresie 2013 r. Ograniczeniu uległ przywóz wołowiny zwłaszcza z krajów Ameryki Południowej (Brazylii, Urugwaju i Argentyny). Spadek importu wynikał głównie ze zwiększenia konsumpcji wołowiny w Argentynie i Urugwaju oraz większych dostaw wołowiny z Brazylii (nie objętej embargiem rosyjskim) do Rosji. Spadek ten nie został zrekompensowany wzrostem przywozu z USA i Australii. Brazylia jest największym producentem wołowiny, który nie został objęty rosyjskim embargiem. Tak więc, pomimo wzrostu konkurencyjności brazylijskiej wołowiny, presja eksportu z tego kraju do UE będzie mniejsza, gdyż Brazylia będzie kierowała wołowinę do Rosji. Komisja Europejska przewiduje, że w całym 2014 r. import wołowiny będzie nieco mniejszy niż w 2013 r. W 2015 r. import produktów wołowych do UE może ulec dalszemu niewielkiemu ograniczeniu. Eksport wołowiny z Polski w bieżącym roku utrzymuje się na poziomie zbliżonym do ubiegłorocznego. W okresie styczeń sierpień 2014 r. (w ekwiwalencie mięsa) wywieziono 237 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych 14 Prognoza KE z jesieni 2014 r. 15 Udostępnione przez KE w dniu 18 września 2014 r. wyniki handlu UE produktami wołowymi są danymi wstępnymi i zostały wyrażone w ekwiwalencie produktu. 14

15 Rynek wołowiny i cielęciny i cielęcych 16. Wywóz mięsa, stanowiącego 88% eksportu całego asortymentu wołowego, był mniejszy o 1%, a żywca o 24% mniejszy. Zwiększeniu o 31%, w odniesieniu do analogicznego okresu ubiegłego roku, uległ natomiast eksport przetworów wołowych. W 2014 r., w związku z przewidywanym wzrostem krajowej produkcji i utrzymującym się popytem zagranicznym na to mięso, przy konkurencyjnych cenach polskiej wołowiny, eksport wołowiny i cielęciny z Polski może wynieść tys. ton i być nieco większy niż w 2013 r. W pierwszej połowie 2015 r. przewidywany jest dalszy wzrost eksportu wołowiny z Polski. Do Polski w okresie styczeń sierpień br. przywieziono 21 tys. ton produktów wołowych i cielęcych, o 3 tys. ton więcej niż przed rokiem. Wzrost importu był efektem zwiększonego przywozu bydła opasowego, w tym zwłaszcza cieląt. W tym czasie zaimportowano 62 tys. szt. bydła, o 37% więcej niż przed rokiem. Przywóz mięsa był o 10% (o 1 tys. ton) większy. Przewiduje się, że import produktów wołowych i cielęcych w całym 2014 r. będzie około 2 tys. ton większy niż w 2013 r. i może przekroczyć 30 tys. ton. W pierwszym półroczu 2015 r. import może być mniejszy niż w analogicznym okresie 2014 r. - spożycie W Polsce konsumpcja wołowiny od wielu lat wykazywała tendencję spadkową. Był to efekt m.in. wysokich cen mięsa i przetworów wołowych, zwłaszcza w relacji do innych rodzajów mięsa. Według danych GUS w 2013 r. bilansowe spożycie mięsa wołowego wyniosło 1,5 kg na jednego mieszkańca wobec 1,6 kg w 2012 r. W okresie styczeń sierpień 2014 r. ceny detaliczne mięsa wołowego obniżyły się o 0,8%, mięsa wieprzowego o 1,1%, a drobiu o 2,4%. Dotychczasowe relacje cen i przewidywany dalszy spadek cen wieprzowiny nadal będą ograniczały krajowy popyt na wołowinę. Jednak w wyniku przewidywanej poprawy sytuacji dochodowej ludności w 2014 r. oraz doskonalonej jakości mięsa kulinarnego mogą przyczynić się do wzrostu jej spożycia. W 2014 r bilansowe spożycie wołowiny (według prognozy 16 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wołowym i cielęcym dotyczą bydła gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso oraz przetwory wołowe i cielęce wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0102, 0201, 0202 oraz 1602 i Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa. 15

16 Rynek wołowiny i cielęciny IERiGŻ-PIB), może powrócić do poziomu z 2012 r., tj. 1,6 kg na mieszkańca. Wzrostowa tendencja w spożyciu wołowiny może utrzymać się również w 2015 r. Prognoza cen skupu bydła do marca 2015 r. Ze względu na ukierunkowanie polskiej produkcji wołowiny na eksport na rynek unijny, ceny skupu bydła w Polsce w dużym stopniu są uzależnione od unijnych cen wołowiny i kursu złotego w relacji do euro. Utrzymujący się światowy popyt na wołowinę może stymulować wzrost cen tego mięsa, a rosnąca produkcja, zarówno na świecie, jak i w UE, będzie hamowała jego dynamikę. Zdaniem Ekspertów ceny skupu żywca wołowego w okresie objętym prognozą prawdopodobnie będą stabilne i ukształtują się na poziomie zbliżonym do notowanych w analogicznych okresach roku poprzedniego. Zespół Ekspertów uwzględniając wahania sezonowe przewiduje, że do marca 2015 r. ceny skupu żywca wołowego mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. grudzień 2014 r. marzec 2015 r. Bydło ogółem zł/kg 5,90 6,20 5,90 6,30 Młode bydło rzeźne zł/kg 6,10 6,40 6,10 6,50 16

17 Rynek drobiu 4. RYNEK DROBIU Aktualna sytuacja cenowa W okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2014 r., z uwagi na dużą podaż żywca z produkcji krajowej, ceny skupu kurcząt kształtowały się na poziomie o 4 8% niższym niż w analogicznym okresie 2013 r. Według danych z zakładów drobiarskich objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w czwartym tygodniu września 2014 r. kurczęta brojlery skupowano po 3,68 zł/kg, o 8% taniej niż przed rokiem. Ceny skupu indyków ukształtowały się na poziomie 5,89 zł/kg i były o 7% niższe niż rok wcześniej. 4,20 4,10 CENY SKUPU KURCZĄT BROJLERÓW [zł/kg] 4,20 4,10 4,00 3,90 MRiRW prognoza 4,00 3,90 3,80 3,80 3,70 3,70 3,60 3,60 3,50 3,50 3,40 3,40 XII 2012 III 2013 VI 2013 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów. Na niższym niż przed rokiem poziomie kształtują się również krajowe ceny zbytu mięsa drobiowego. W czwartym tygodniu września 2014 r. ceny zbytu tuszek kurcząt wyniosły 5,50 zł/kg, o 3% mniej niż przed rokiem. Cena ta wyrażona w walucie unijnej była najniższa w UE i ukształtowała się na poziomie 132,30 EUR/100 kg. Była ona o 54 EUR/100 kg niższa od średniej ceny w UE (186,70 EUR/100 kg), a także o 30 EUR/100 kg niższa od ceny notowanej w Wielkiej Brytanii, która jest największym unijnym konkurentem Polski w branży drobiarskiej. 17

18 Rynek drobiu czynniki wpływające na poziom cen skupu: produkcja i skup mięsa drobiowego Produkcja żywca drobiowego w Polsce wykazuje tendencję wzrostową. Według danych GUS w 2013 r. krajowa produkcja żywca drobiowego wyniosła tys. ton (1.661 tys. ton w w.b.c.) i była o 5% większa niż w roku W 2014 r. wzrost eksportu oraz rosnąca opłacalność produkcji na skutek taniejących pasz, stymulują dalszy rozwój produkcji drobiu w Polsce. W 2014 r. przewiduje się 8% wzrost produkcji drobiu, do około tys. ton 17 (1.800 tys. ton w w.b.c 18 ). W 2015 r. przewidywany jest dalszy wzrost produkcji drobiarskiej, ale dynamika tego wzrostu ulegnie ograniczeniu. Sygnałem potwierdzającym wzrost produkcji drobiarskiej w 2014 r. jest rosnący skup żywca drobiowego. W okresie ośmiu miesięcy 2014 r. krajowe zakłady drobiarskie skupiły łącznie tys. ton żywca drobiowego, o 11% więcej niż rok wcześniej. handel zagraniczny W 2014 r. utrzymuje się wzrostowa tendencja w eksporcie drobiu. Zgodnie ze wstępnymi danymi Ministerstwa Finansów w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2014 r. z Polski wyeksportowano 542 tys. ton drobiu (w ekwiwalencie mięsa 19 ) o 16% więcej niż przed rokiem. W kolejnych miesiącach 2014 r. przewidywane jest spowolnienie wzrostu eksportu. Ocenia się, że w całym 2014 r. eksport asortymentu drobiowego może wynieść tys. ton i w porównaniu z 2013 r. będzie o 14% większy. Zgodnie z prognozą Komisji Europejskiej 20 rosyjskie embargo będzie miało niewielki wpływ na eksport drobiu z UE, ponieważ ograniczony wywóz do Rosji będzie rekompensowany wzrostem eksportu na rynki azjatyckie. Ponadto konkurencyjne ceny polskiego drobiu przy przewidywanym wzroście konsumpcji 17 Rynek Drobiu i Jaj. Stan i Perspektywy [2014]. Nr 46. IERiGŻ-PIB, ARR, MRiRW. Warszawa. 18 Obliczenie zgodne z przelicznikiem GUS (70,00%) Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej w 2013 r., GUS Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem drobiowym dotyczą gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso i przetwory drobiowe wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0105, 0207 i Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa. 20 Prognoza Komisji Europejskiej z jesieni 2014 r. 18

19 Rynek drobiu drobiu w UE stwarzają dobre perspektywy dla dalszego rozwoju polskiego eksportu w 2015 r. Biorąc pod uwagę prognozowany wzrost produkcji również w Polsce i innych krajach UE, ocenia się, że eksport asortymentu drobiowego w 2015 r. wzrośnie, ale dynamika tego wzrostu będzie słabsza niż w 2014 r. W okresie styczeń sierpień 2014 r. odnotowano również wzrost przywozu produktów drobiowych. Według wstępnych danych Ministerstwa Finansów w ciągu ośmiu miesięcy 2014 r. do Polski sprowadzono 66 tys. ton produktów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa), o 4% więcej niż przed rokiem. Przewiduje się, że przywóz drobiu w całym 2014 r. będzie nieco większy niż w roku poprzednim i wyniesie 100 tys. ton. W 2015 r. import drobiu może ukształtować się na poziomie zbliżonym do przewidywanego na 2014 r. spożycie W ostatnich latach odnotowano znaczący wzrost konsumpcji drobiu, który wynikał z jego konkurencyjności cenowej wobec mięsa czerwonego oraz innych produktów będących źródłem białka zwierzęcego, a także z walorów dietetycznych drobiu i łatwości przygotowania do spożycia. Zgodnie z danymi GUS w 2013 r. bilansowe spożycie mięsa drobiowego w Polsce wzrosło do 26,5 kg na osobę z 26,1 kg na osobę w 2012 r. W 2014 r. utrzyma się wzrostowa tendencja w konsumpcji drobiu. Wzrostowi cen sprzyja m.in. dynamika zmian cen detalicznych. Według danych GUS w okresie styczeń sierpień br. ceny detaliczne mięsa drobiowego były o 2,4% niższe niż w tym samym okresie 2013 r., podczas gdy ceny mięsa wieprzowego i wołowego spadły odpowiednio o 1,1% i 0,8%. Równocześnie ceny detaliczne ryb wzrosły o 0,4%, a nabiału o 3,4%. Wzrost konsumpcji drobiu będzie ograniczany prognozowanym zwiększeniem podaży wieprzowiny. Zgodnie z prognozą IERiGŻ-PIB, w 2014 r. spożycie drobiu w Polsce może wynieść 26,9 kg na mieszkańca. W 2015 r. utrzyma się wzrostowa tendencja konsumpcji mięsa drobiowego, ale dynamika tego wzrostu będzie słabsza niż w latach prognoza cen skupu do marca 2015 r. Ocenia się, że w wyniku utrzymującego się popytu na drób ceny kurcząt brojlerów w grudniu 2014 r. będą nieco wyższe niż w okresie letnim. W pierwszym 19

20 Rynek drobiu kwartale 2015 r. ceny kurcząt brojlerów będą kształtować się na poziomie umiarkowanie wyższym niż w 2014 r. Prowzrostowo na ceny skupu będzie oddziaływał prognozowany dalszy wzrost eksportu drobiu oraz wzrost spożycia krajowego. Wzrost cen kurcząt będzie jednak ograniczany barierą popytu wewnętrznego oraz przewidywanymi niskimi cenami wieprzowiny. Uwzględniając wahania sezonowe, Zespół Ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu kurcząt brojlerów do marca 2015 r. mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. grudzień 2014 r. marzec 2015 r. Kurczęta brojlery zł/kg 3,50 3,70 3,70 4,00 20