PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH

Transkrypt

1 2303 BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W dniu 1 lipca 2015 r. powołany przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego Zespół Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych dokonał aktualizacji prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolno-żywnościowych do końca 2015 r. W opracowaniu zaprezentowano prognozy cen: skupu: zbóż, trzody chlewnej, bydła i kurcząt, mleka, zbytu: odtłuszczonego mleka w proszku i masła, na tle przewidywanych czynników podażowo-popytowych wpływających na ich poziom

2 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek zbóż 1. RYNEK ZBÓŻ Aktualna sytuacja cenowa Po rekordowych światowych zbiorach w sezonie 2014/2015 (2 015 mln ton 1 ) ceny zbóż, zarówno na rynkach zagranicznych, jak i w Polsce, utrzymywały się na poziomie niższym niż w sezonie 2013/2014. W maju 2015 r. średnia krajowa cena skupu pszenicy (według danych GUS) ukształtowała się na poziomie 647 zł/t, a żyta 497 zł/t, o 17% niższym niż rok wcześniej. Średnia cena jęczmienia wynosiła 566 zł/t (w tym jęczmienia paszowego 558 zł/t). Zboże to było tańsze niż przed rokiem ponad 21%. W tym czasie za kukurydzę przeciętnie w kraju uzyskiwano 552 zł/t, o 22% mniej niż w maju 2014 r. CENY SKUPU PSZENICY [zł/t] MRiRW prognoza GUS Pszenica ogółem wg GUS Pszenica konsumpcyjna wg MRiRW Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS, MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów. Za pszenicę konsumpcyjną w czerwcu 2015 r. według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW przeciętnie uzyskiwano 673 zł/t, o 1% mniej niż w maju br. W tym czasie żyto konsumpcyjne podrożało o 2%, jęczmień paszowy o 1%, a kukurydza o 0,5%. W Unii Europejskiej w czerwcu 2015 r. za pszenicę konsumpcyjną przeciętnie płacono 172 EUR/t (715 zł/t), za jęczmień paszowy 154 EUR/t (641 zł/t), a za kukurydzę 151 EUR/t (630 zł/t). W porównaniu z analogicznym okresem 2014 r. ceny 1 bez ryżu według United States Department of Agriculture (USDA), czerwiec 2015 r. 2

3 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek zbóż jęczmienia były niższe o 5%, pszenicy o 7,5%, a kukurydzy o 13%. Polskie zboże było znacząco tańsze niż w Europie Zachodniej, ale droższe niż u południowych sąsiadów 2. W czerwcu br. w Polsce średnia cena pszenicy konsumpcyjnej była o 14% niższa niż w Niemczech, ale o 2% wyższa niż na Słowacji i o 4% wyższa niż na Węgrzech. 650 CENY SKUPU ŻYTA [zł/t] GUS prognoza Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Czynniki wpływające na poziom cen: światowe zapasy i produkcja 3 Światowa produkcja zbóż (bez ryżu) w bieżącym sezonie jest prognozowana na poziomie blisko 2 mld ton (z tego pszenicy niecałe 722 mln ton, a zbóż paszowych mln ton), tj. o 1% niższym niż w rekordowym sezonie 2014/2015. Globalne zasoby zbóż (zbiory + zapasy) w sezonie 2015/2016 mogą być niecały 1% większe niż przed rokiem, z uwagi na większe niż w poprzednim sezonie zapasy początkowe. Jednak przewidywany wzrost globalnego zużycia (o 1%, do 2 mld ton) może spowodować, że zapasy zbóż na koniec bieżącego sezonu będą mniejsze niż rok wcześniej o 1% i wyniosą 430 mln ton. 2 Według obliczeń ARR na podstawie danych MRiRW. 3 Zapasy oraz produkcja na świecie, w WNP i w UE według United States Department of Agriculture (USDA), czerwiec 2015 r. 3

4 Rynek zbóż zapasy i produkcja w krajach WNP W 2015 r. zbiory zbóż w krajach WNP zostały oszacowane na 189 mln ton, znacząco (o 7,5%) poniżej zbiorów z poprzedniego roku. W krajach WNP spodziewany jest natomiast niewielki wzrost zużycia zbóż (o 0,5% w porównaniu z sezonem 2014/2015, do 136 mln ton). Przewiduje się, że pomimo zmniejszenia eksportu netto (o 11%, do 57 mln ton), zapasy zbóż na koniec sezonu mogą być o 14% mniejsze niż w sezonie 2014/2015 i wyniosą 23 mln ton. zapasy i produkcja w UE Unijne zbiory zbóż w 2015 r. są szacowane na 310 mln ton i mogą być o 4,5% mniejsze od rekordowych zbiorów w 2014 r., ale znacząco większe niż w latach Spadek produkcji może zostać w części skompensowany dużymi zapasami. Szacowany wzrost zużycia zbóż do 288 mln ton (o 1%) oraz duża konkurencja o tradycyjne rynki zbytu przyczynią się do ograniczenia eksportu z UE i zwiększenia zapotrzebowania na ziarno z importu. Przewiduje się, że eksport netto w całym sezonie 2015/2016 ukształtuje się na poziomie około 25 mln ton, o 23% niższym niż w sezonie 2014/2015. W związku z powyższym ocenia się, że unijne zapasy na koniec sezonu 2015/2016 mogą wynieść 30 mln ton. Będzie to poziom o 8% niższy niż na początku sezonu. krajowe zapasy i produkcja Według GUS w 2015 r. powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi jest większa od ubiegłorocznej 4. Jednak warunki pogodowe do końca czerwca 2015 r. nie były tak sprzyjające jak w 2014 r. Ocenia się, że zbiory zbóż w 2015 r. (łącznie z kukurydzą, prosem i gryką) mogą wynieść około 30 mln ton wobec 31,9 mln ton w 2014 r. Ze względu na wzmożony eksport zbóż z Polski w sezonie 2014/2015 (któremu sprzyjała dobra jakość krajowego ziarna oraz konkurencyjne ceny) zapasy zbóż na początku bieżącego sezonu (2015/2016) ukształtowały się na poziomie znacznie niższym niż przed rokiem i według analityków ARR wyniosły 1,2 mln ton. Tym samym zasoby zbóż w bieżącym sezonie będą mniejsze niż w poprzednim. 4 Dane GUS powierzchnia zasiewów 2015 r. dane wstępne, zbiory w 2014 r. Wyniki produkcji roślinnej w 2014 r. 4

5 Rynek zbóż zużycie krajowe 5 Ocenia się, że w sezonie 2015/2016 produkcja żywca wieprzowego, wołowego, drobiowego i mleka będzie większa niż rok wcześniej, co przyczyni się do wzrostu popytu wewnętrznego na zboża. Szacuje się, że zużycie zbóż na cele paszowe wzrośnie około 1 mln ton w porównaniu z poprzednim sezonem i wyniesie 17,7 mln ton. Przewiduje się także dalszy wzrost zużycia zbóż na cele przemysłowe (do 2,9 mln ton). Wykorzystanie ziarna do siewu, tak jak w poprzednim sezonie, może nieco wzrosnąć i przekroczyć 1,7 mln ton. Przerób zbóż na cele konsumpcyjne prawdopodobnie ulegnie dalszemu zmniejszeniu. Łączne krajowe zapotrzebowanie na zboże w sezonie 2015/2016 prawdopodobnie wzrośnie do 28,6 mln ton, o 4,5% w porównaniu z poprzednim rokiem gospodarczym. Biorąc pod uwagę prognozowane mniejsze niż w 2014 r. zbiory i spodziewany wzrost zużycia ocenia się, że zapasy zbóż w Polsce na koniec sezonu 2015/2016, pomimo przewidywanego zmniejszenia eksportu, mogą być mniejsze od zapasów na początku sezonu. handel zagraniczny 6 W sezonie 2014/2015 rekordowe zbiory oraz dobra jakość krajowego ziarna i konkurencyjne ceny przyczyniły się do wzmożonego eksportu zbóż z Polski. W okresie pierwszych dziesięciu miesięcy sezonu 2014/2015 (lipiec 2014 kwiecień 2015) z kraju wywieziono blisko 5,9 mln ton ziarna zbóż, o 27% więcej niż w analogicznym okresie sezonu 2013/2014. Najwięcej wywieziono ziarna pszenicy ponad 4 mln ton. Ponad 2-krotnie (do 0,5 mln ton) zwiększył się eksport pszenżyta. Zmalał natomiast wywóz żyta (o 44%, do 0,5 mln ton) i kukurydzy (o 45%, do 0,5 mln ton). W okresie dziesięciu miesięcy sezonu 2014/2015 eksport produktów pierwotnego przetwórstwa był o 5% większy niż w analogicznym okresie sezonu 2013/2014, a produktów wysokoprzetworzonych o 8% większy. Łącznie od lipca 2014 r. do kwietnia 2015 r. z kraju wywieziono 6,5 mln ton ziarna zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna), o 24% więcej niż rok wcześniej. Ogółem w sezonie 2014/2015 wywóz zbóż i przetworów zbożowych, według szacunków 5 Według szacunków analityków ARR na podstawie danych GUS oraz IERiGŻ PiB. 6 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zbożami zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 5

6 Rynek zbóż analityków ARR, mógł wynieść (w przeliczeniu na ziarno) ponad 7 mln ton wobec 5,9 mln ton w sezonie 2013/2014. Duże krajowe zasoby zbóż w sezonie 2014/2015 przyczyniły się do ograniczenia importu. W okresie lipiec 2014 kwiecień 2015 import ziarna do Polski wyniósł 0,9 mln ton wobec 1,2 mln ton w tym samym okresie poprzedniego sezonu. Znacząco zmniejszył się przywóz jęczmienia (o 44%), pszenicy (o 13%) i kukurydzy (o 25%), a zwiększył żyta (o 73%). Import towarów pierwotnego przetwórstwa, w porównaniu z analogicznym okresem sezonu 2013/2014, był o 9% większy, a produktów wysokoprzetworzonych o 4% mniejszy. Łącznie w okresie pierwszych dziesięciu miesięcy sezonu 2014/2015 do kraju (w ekwiwalencie ziarna) przywieziono 1,7 mln ton ziarna zbóż i przetworów zbożowych, o 10% mniej niż w tym samym okresie sezonu 2013/2014. Analitycy ARR oceniają, że w całym sezonie 2014/2015 import zbóż i przetworów zbożowych (w ekwiwalencie ziarna) może wynieść niecałe 2,2 mln ton, o 1% mniej niż w poprzednim roku gospodarczym. W sezonie 2015/2016, przy nieco mniejszych niż w poprzednim sezonie krajowych zasobach, eksport zbóż i przetworów zbożowych z Polski może być mniejszy, kształtując się na poziomie około 4 mln ton. Będzie to poziom niższy niż w trzech ostatnich sezonach, ale zdecydowanie wyższy niż w sezonach wcześniejszych. Z uwagi na zmniejszenie zapasów w kraju, przewiduje się zwiększenie importu zbóż, tym bardziej, że dobre zbiory prognozowane są w krajach ościennych. W sezonie 2015/2016 import zbóż ogółem (łącznie z przetworami w ekwiwalencie ziarna) może wynieść 2,4 mln ton. Na obroty polskiego handlu zagranicznego duży wpływ będą miały relacje cen krajowych do notowanych w pozostałych państwach UE, zwłaszcza położonych najbliżej Polski oraz kurs złotego. regulacje handlu zagranicznego w UE 7 W 2015 r. dużym zainteresowaniem unijnych importerów cieszą się kontyngenty na przywóz kukurydzy z krajów trzecich, w tym z Ukrainy. Wysokość cła w ramach tych kontyngentów została ustalona na poziomie zerowym. Na początku 2015 r. dostępne w tym czasie ilości (139 tys. ton na pierwsze półrocze 2015 r. oraz 400 tys. ton z Ukrainy na 2015 r.) zostały w całości rozdysponowane. W Polsce przedsiębiorcy w ramach 7 (data dostępu r.) 6

7 Rynek zbóż tych kontyngentów uzyskali pozwolenia na przywóz z Ukrainy 12 tys. ton kukurydzy oraz 37 ton mąki kukurydzianej. Roczne kontyngenty z krajów trzecich na przywóz pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka (kod CN ex ) i jęczmienia (kod CN 1003) są nadal otwarte, ale zainteresowanie tymi kontyngentami jest niewielkie. Do końca grudnia 2015 r. może być realizowany bezcłowy unijny kontyngent taryfowy na przywóz z Ukrainy 250 tys. ton jęczmienia 8. Do 26 czerwca 2015 r. unijni handlowcy uzyskali pozwolenia na przywóz 91 tys. ton ukraińskiego jęczmienia, co stanowiło 36% limitu na to zboże. Kontyngent na przywóz 950 tys. ton pszenicy z Ukrainy został w całości wykorzystany, ale polscy przedsiębiorcy nie byli zainteresowani przywozem tego zboża. W sezonie 2014/2015 (od 8 listopada) Komisja Europejska utrzymywała zerowe stawki celne w przywozie poza kontyngentami: pszenicy durum i żyta oraz określonych asortymentów pszenicy zwyczajnej, kukurydzy i sorga 9. Komisja Europejska monitoruje wolumen obrotu zbożem i jego przetworami z krajami trzecimi. Do tego celu wykorzystuje system wydawania pozwoleń na ich przywóz i wywóz. W Polsce pozwolenia wydaje Agencja Rynku Rolnego. Na podstawie wniosków złożonych w ARR w sezonie 2014/2015, handlowcy uzyskali pozwolenia na import do kraju 103,9 tys. ton ziarna zbóż (z tego: pszenicy 28,9 tys. ton, kukurydzy 69,5 tys. ton oraz sorga 5,5 tys. ton), o 58% mniej niż rok wcześniej. Jednocześnie ARR wydała pozwolenia na wywóz z Polski poza obszar celny UE 2,2 mln ton zbóż wobec 0,8 mln ton w sezonie 2013/2014. Pozwolenia dotyczyły głównie pszenicy zwyczajnej (2,1 mln ton). W tym czasie wydane zostały również pozwolenia na wywóz 2,1 tys. ton mąki z pszenicy zwyczajnej i orkiszu wobec 1,6 tys. ton w poprzednim sezonie. Zgodnie z pozwoleniami wydanymi w sezonie 2014/2015, unijni przedsiębiorcy zadeklarowali import 15,3 mln ton zbóż i przetworów zbożowych, o 16% mniejszy niż w sezonie 2013/2014. Według wydanych pozwoleń eksportowych wolumen zboża wywiezionego z UE był o 20% większy niż w sezonie 2013/2014 i wyniósł 46,6 mln ton. 8 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 416/2014 z dnia 23 kwietnia 2014 r. otwierające unijne kontyngenty taryfowe na przywóz niektórych zbóż pochodzących z Ukrainy i ustalające zarządzanie tymi kontyngentami, z późn. zm. 9 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1206/2014 z dnia 7 listopada 2014 r. 7

8 Rynek zbóż Prognoza cen skupu zbóż do grudnia 2015 r. Mniejsze zasoby zbóż w Polsce będą wywierały presję na wzrost cen. Wzrost ten będzie jednak hamowany dużą podażą ziarna na rynku światowym, jak również konkurencyjnymi cenami u naszych tradycyjnych dostawców (Czechy, Słowacja, Węgry). Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową przewiduje się, że w Polsce poziom cen pszenicy do końca 2015 r. może być zbliżony do notowanego rok wcześniej, a żyta niższy. Zespół Ekspertów ocenił, że przeciętne ceny skupu zbóż w Polsce do grudnia 2015 r. mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. wrzesień 2015 r. grudzień Pszenica ogółem 1) zł/t Pszenica konsumpcyjna 2) zł/t Żyto 1) zł/t ) Dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego. 2) Dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne, notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. 8

9 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek wieprzowiny 2. RYNEK WIEPRZOWINY Aktualna sytuacja cenowa Wzrost unijnej, w tym krajowej, produkcji żywca wieprzowego oraz rosyjskie embargo na import wieprzowiny z UE 10 spowodowały, że w 2014 r. i w pierwszej połowie 2015 r. unijne ceny trzody chlewnej były niższe niż przed rokiem. W maju 2015 r. w Polsce żywiec wieprzowy skupowano przeciętnie po 4,23 zł/kg, o 4% taniej niż w poprzednim miesiącu i o 16% taniej niż rok wcześniej 11. 6,00 5,75 5,50 5,25 5,00 4,75 4,50 4,25 4,00 CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg] GUS prognoza 6,00 5,75 5,50 5,25 5,00 4,75 4,50 4,25 4,00 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. W czerwcu 2015 r. ceny żywca wieprzowego wzrosły, ale nadal były znacząco niższe od notowanych przed rokiem. Średnia krajowa cena zakupu trzody chlewnej płacona przez zakłady mięsne ukształtowała się na poziomie 4,49 zł/kg i była o 6% wyższa niż w maju 2015 r., ale o 16% niższa niż w czerwcu 2014 r. 12 W UE świnie rzeźne klasy E w czerwcu 2015 r. kupowano przeciętnie po 146,61 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej, o 3% drożej niż miesiąc wcześniej, ale o 14% taniej niż 10 W końcu stycznia 2014 r. Federacja Rosyjska objęła embargiem import żywca (CN 0103) i mięsa (CN 0203) wieprzowego, w pierwszej dekadzie sierpnia 2014 r. import przetworów (z poz. CN 0210 i ), a w październiku 2014 r. import podrobów i mączek (z poz. CN 0206 i 0210) oraz tłuszczów ze świń (z poz. CN 1501). 11 Dane GUS. 12 Dane Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. W ramach ZSRIR MRiRW ceny zakupu trzody chlewnej są zbierane dla masy poubojowej. Cena żywca jest obliczana przy zastosowaniu średniego wskaźnika wydajności rzeźnej. 9

10 Rynek wieprzowiny przed rokiem. Krajowa cena żywca wieprzowego klasy E wyrażona w walucie unijnej wyniosła 144,29 EUR/100 kg i była wyższa od średnich cen: w Belgii, w Holandii, w Danii, we Francji i we Włoszech 13. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: krajowe pogłowie trzody chlewnej oraz produkcja żywca wieprzowego w Polsce i UE Pomimo spadku cen żywca wieprzowego, relatywnie niskie ceny zbóż przyczyniły się do zwiększenia krajowego pogłowia trzody chlewnej. Na początku marca 2015 r. w Polsce było 11,5 mln świń, o 3% więcej niż przed rokiem. Najbardziej (o niecałe 7%) wzrosła liczebność warchlaków. Pogłowie prosiąt zwiększyło się o 4%, a tuczników o 1% 14. Do wzrostu pogłowia warchlaków i prosiąt przyczynił się m.in. przywóz tych zwierząt do Polski, który w okresie styczeń luty 2015 r. wyniósł 760 tys. sztuk, o 25% więcej niż w analogicznym okresie 2014 r. 15 IERiGŻ PIB ocenia, że na początku czerwca 2015 r. krajowe pogłowie trzody chlewnej mogło wynieść 12 mln sztuk, o 2% więcej niż przed rokiem 16. Biorąc pod uwagę stan i strukturę pogłowia trzody chlewnej, krajowa produkcja żywca wieprzowego w pierwszej połowie 2015 r. mogła wynieść około tys. ton (907 tys. ton mpc. 17 ), o 4% więcej niż w tym samym okresie 2014 r. W drugiej połowie 2015 r. produkcja może ukształtować się na poziomie około tys. ton (949 tys. ton mpc.), o 2% wyższym niż w drugim półroczu 2014 r. Unijna produkcja mięsa wieprzowego w 2015 r. w porównaniu z 2014 r. może wzrosnąć o ponad 1%, do 23 mln ton 18. handel UE z krajami trzecimi oraz handel światowy Na początku 2015 r. zwiększenie popytu na wieprzowinę na rynku globalnym przyczyniło się do wzrostu unijnego eksportu. W okresie styczeń kwiecień 2015 r. z UE wyeksportowano (w masie produktu) 935 tys. ton produktów wieprzowych, 13 Dane Komisji Europejskiej opublikowane 9 lipca 2015 r. 14 Opracowanie sygnalne GUS dotyczące pogłowia świń opublikowane 20 maja 2015 r. 15 Podane wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym dotyczą świń gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt, tj. żywca, mięsa, tłuszczów oraz przetworów wieprzowych wybranego asortymentu odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0103, 0203, 0209 oraz 1601, 1602 i Obejmują wymianę z państwami UE i krajami trzecimi i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 16 Prognoza dotycząca pogłowia trzody chlewnej i bydła, produkcji żywca wieprzowego, wołowego i drobiowego oraz spożycia mięsa w Polsce na rok 2015 według IERiGŻ PIB, Rynek Mięsa. Stan i Perspektywy nr 48 (czerwiec 2015). 17 Mpc. masa poubojowa ciepła. 18 Prognoza KE dotycząca produkcji, handlu zagranicznego i cen, z lutego 2015 r. 10

11 Rynek wieprzowiny o 6% więcej niż w analogicznym okresie 2014 r. 19 KE ocenia, że w całym 2015 r. poziom eksportu produktów wieprzowych z UE (w ekwiwalencie mięsa) będzie o 5% wyższy od niskiego poziomu odnotowanego w 2014 r. Import wieprzowiny do UE w roku 2015, podobnie jak w poprzednich latach, będzie marginalny. polski handel zagraniczny W okresie styczeń maj 2015 r. polski eksport żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych (w ekwiwalencie mięsa) wyniósł 255 tys. ton, o 0,5% więcej niż w tym samym okresie 2014 r. Do naszego kraju sprowadzono 334 tys. ton asortymentu wieprzowego, o 1% mniej niż przed rokiem. Deficyt polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym wyniósł 79 tys. ton i był o 4% mniejszy niż rok wcześniej. Ocenia się, że w 2015 r. zarówno polski eksport, jak i import wieprzowiny mogą ukształtować się na poziomie zbliżonym do notowanego w 2014 r. i wynieść odpowiednio około 620 tys. ton oraz 815 tys. ton. prywatne przechowywanie Mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny, uruchomiony przez KE w marcu 2015 r. w celu stabilizacji cen na unijnym rynku, został zamknięty 8 maja 2015 r. 20 W okresie, w którym w UE przyjmowano wnioski o dopłaty do prywatnego przechowywania wieprzowiny (9 marca 28 kwietnia 2015 r.) 21 do przechowania zgłoszono 64 tys. ton mięsa wieprzowego, najwięcej w Danii (15,3 tys. ton) i Hiszpanii (13,8 tys. ton). Mniejsze ilości zgłoszono: w Niemczech (8,1 tys. ton), Polsce (7,7 tys. ton), we Włoszech (5,6 tys. ton), w Holandii (3,8 tys. ton), we Francji (2,9 tys. ton), w Belgii (2,0 tys. ton) oraz Portugalii, Irlandii, Finlandii, Estonii, Szwecji, Austrii, na Cyprze, na Węgrzech, w Rumunii i Wielkiej Brytanii (0,2 1,0 tys. ton). Większość (71%) unijnej wieprzowiny zadeklarowano do prywatnego przechowywania przez okres 90 dni 22. krajowe spożycie W okresie styczeń maj 2015 r. ceny detaliczne wieprzowiny w Polsce były o 6,1% niższe niż w tym samym okresie 2014 r., podczas gdy ceny detaliczne mięsa drobiowego obniżyły się o 4,8%, a wołowiny o 1,1%. Uwzględniając spadek cen 19 Informacja KE z 18 czerwca 2015 r. 20 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/ Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/ Informacja KE opublikowana 18 maja 2015 r. 11

12 Rynek wieprzowiny detalicznych wieprzowiny przewiduje się, że krajowe spożycie tego mięsa w 2015 r. może wzrosnąć do 41 kg na mieszkańca, z 39,9 kg na mieszkańca w 2014 r. oraz 35,5 kg na mieszkańca w 2013 r. 23 Prognoza cen skupu żywca wieprzowego do grudnia 2015 r. W 2015 r., w następstwie wzrostu wspólnotowej produkcji mięsa wieprzowego (około 0,3 mln ton) i eksportu netto produktów wieprzowych (około 0,1 mln ton w ekwiwalencie mięsa), podaż wieprzowiny w UE będzie większa niż w 2014 r. W efekcie (według KE) w 2015 r. średnie unijne ceny mięsa wieprzowego będą niższe niż rok wcześniej. W związku z tym, że po wstąpieniu Polski do UE wysokość krajowych cen trzody chlewnej jest uzależniona od unijnych cen wieprzowiny i relacji złotego do euro, we wrześniu 2015 r. przeciętna krajowa cena skupu żywca wieprzowego może być niższa niż przed rokiem, ale w grudniu 2015 r. prawdopodobnie będzie już wyższa od niskiej ceny z końca 2014 r. Zespół Ekspertów przewiduje że przeciętne krajowe ceny skupu żywca wieprzowego w prognozowanym okresie mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. wrzesień 2015 r. grudzień Żywiec wieprzowy zł/kg 4,60 4,80 4,10 4,40 23 Ceny detaliczne produktów oraz bilansowe spożycie mięsa wieprzowego, wołowiny i drobiu w latach 2013 i 2014 dane GUS. 12

13 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek wołowiny i cielęciny 3. RYNEK WOŁOWINY I CIELĘCINY Aktualna sytuacja cenowa Na skutek utrzymującego się popytu na wołowinę, zarówno w UE, jak i na świecie średnie miesięczne ceny bydła w UE są wyższe niż przed rokiem. W czerwcu 2015 r. w UE przeciętna cena zakupu bydła rzeźnego klasy R3 wynosiła 381,32 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej i była o 3,5% wyższa niż w tym samym miesiącu 2014 r. Rosnące ceny żywca wołowego na rynku unijnym sprzyjały wzrostowi cen bydła w Polsce. W maju 2015 r., według danych GUS, cena bydła ogółem (bez cieląt) wynosiła 6,13 zł/kg i była około 1% wyższa niż w poprzednim miesiącu i niż przed rokiem. Młode bydło skupowano po 6,33 zł/kg, o 1% drożej niż w kwietniu br. i o 2% drożej niż przed rokiem. Według danych KE średnia cena polskiej wołowiny klasy R3 w czerwcu br. wyniosła 319,52 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej, o 5% więcej niż przed rokiem. Jednocześnie była ona o 16% niższa od średniej unijnej. Niższe niż w Polsce ceny zakupu bydła rzeźnego odnotowano na Węgrzech, Łotwie, Litwie, w Estonii i w Rumunii. CENY SKUPU ŻYWCA WOŁOWEGO [zł/kg] 6,75 6,75 6,50 6,50 6,25 6,25 6,00 6,00 5,75 GUS prognoza 5,75 5,50 5,50 Bydło ogółem (bez cieląt) Młode bydło rzeźne Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. 13

14 Rynek wołowiny i cielęciny Czynniki wpływające na poziom cen skupu: pogłowie bydła oraz produkcja żywca wołowego Według GUS w grudniu 2014 r. krajowe pogłowie bydła liczyło tys. sztuk, o 1% więcej niż przed rokiem. Wzrost wynikał ze zwiększenia liczby cieląt poniżej 1 roku (o 3%) i młodego bydła w wieku 1 2 lat (o 5%). Bydła w wieku powyżej 2 lat było o blisko 2% mniej, co było spowodowane zmniejszeniem (o blisko 2%) pogłowia krów. Szacuje się, że w czerwcu 2015 r. pogłowie bydła, podobnie jak przed rokiem, mogło wynieść około 5,9 mln szt. 24 W 2014 r. w Polsce (dane GUS) produkcja żywca wołowego wyniosła 804 tys. ton (419 tys. ton mpc.) wobec 714 tys. ton (373 tys. ton mpc.) w 2013 r. Biorąc pod uwagę wzrostowe tendencje w pogłowiu bydła rzeźnego, a także utrzymującą się redukcję pogłowia krów, IERiGŻ PIB prognozuje, że krajowa produkcja żywca wołowego w 2015 r. może być około 2% większa niż w 2014 r. i wynieść 825 tys. ton (431 tys. ton mpc.). Potwierdzeniem przewidywanego wzrostu krajowej produkcji jest o 24% większy niż przed rokiem skup bydła, który w okresie pierwszych pięciu miesięcy 2015 r. (dane meldunkowe GUS) wyniósł 163 tys. ton. Według Komisji Europejskiej unijna produkcja wołowiny w 2015 r. zwiększy się o niecałe 2% 25. handel zagraniczny Konkurencyjność cenowa krajowej wołowiny na rynku unijnym sprzyja wzrostowi jej eksportu, który w 2014 r. był o 2% większy niż w 2013 r. i wyniósł 361 tys. ton. 26 Eksport stanowił 83% krajowej produkcji mięsa wołowego i cielęcego. W okresie styczeń maj 2015 r. z kraju wywieziono 170 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych, o 14% więcej niż w tym samym okresie 2014 r. Większy niż przed rokiem był eksport mięsa (o 18%), a mniejszy eksport zwierząt żywych (o 24%) i przetworów (o 17%). W związku z przewidywanym dalszym wzrostem produkcji, eksport wołowiny z Polski w 2015 r. może być większy niż 24 Rynek mięsa. Stan i perspektywy, nr 48, IERiGŻ PIB, ARR, MRiRW, czerwiec 2015 r. 25 Prognoza KE z lutego 2015 r. 26 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wołowym i cielęcym dotyczą bydła gatunków domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso oraz przetwory wołowe i cielęce wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0102, 0201 i 0202 oraz 1602 i Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa. 14

15 Rynek wołowiny i cielęciny w 2014 r. i wynieść około 380 tys. ton. W dłuższej perspektywie wzrostowi eksportu będzie sprzyjało przywrócenie w Polsce możliwości uboju rytualnego. Import wołowiny i cielęciny do Polski, pomimo wzrostu, utrzymuje się na niskim poziomie. W 2014 r. do kraju przywieziono 34 tys. ton żywca, mięsa oraz produktów wołowych i cielęcych (w ekwiwalencie mięsa), o 5 tys. ton więcej niż w roku poprzednim. W pierwszych pięciu miesiącach 2015 r. do kraju zaimportowano 17 tys. ton tych produktów wobec 14 tys. ton przed rokiem. Na wzrost importu wpływ miał o 39% większy niż przed rokiem przywóz mięsa wołowego i cielęcego, o 5,5% większy import żywca oraz o 2% większy import przetworów wołowych i cielęcych. Przewiduje się, że w całym 2015 r. przywóz produktów wołowych i cielęcych prawdopodobnie będzie większy niż w 2014 r. i wyniesie około 40 tys. ton. spożycie W Polsce do 2013 r., m.in. na skutek wysokich cen mięsa i przetworów wołowych, utrzymywała się spadkowa tendencja w spożyciu wołowiny. W 2014 r. trend ten został odwrócony. Według wstępnych danych GUS w 2014 r. poziom spożycia wołowiny wzrósł o 0,2 kg na mieszkańca w porównaniu z 2013 r. i wyniósł 1,7 kg. W 2015 r., w związku z utrzymującym się spadkiem cen detalicznych wołowiny (o 1,1% w okresie styczeń maj 2015 r.) oraz poprawą sytuacji dochodowej ludności, IERiGŻ PIB prognozuje dalszy wzrost spożycia tego gatunku mięsa do poziomu 1,8 kg na mieszkańca. Prognoza cen skupu bydła do grudnia 2015 r. Rosnący popyt na wołowinę na świecie, m.in. ze strony krajów bałkańskich, azjatyckich (Hongkong, Chiny, Turcja) i Stanów Zjednoczonych, sprzyja utrzymywaniu się światowych cen bydła na wysokim poziomie. Wzrost cen jest jednak hamowany przez większą produkcję w Unii Europejskiej oraz u niektórych innych światowych eksporterów (głównie w Indiach i Brazylii). W efekcie wysokich światowych cen wołowiny rośnie unijny eksport, maleje import, a ceny są wyższe niż przed rokiem. Z uwagi na ukierunkowanie polskiej produkcji wołowiny na eksport na rynek unijny, zmiany cen bydła w UE mają znaczący wpływ na poziom krajowych cen skupu. Przewiduje się, że unijne ceny w trzecim kwartale 2015 r. będą wyższe niż rok wcześniej, a w czwartym zbliżone lub nieco niższe od cen ubiegłorocznych. 15

16 Rynek wołowiny i cielęciny Zdaniem Zespołu Ekspertów krajowe ceny żywca wołowego w drugim półroczu 2015 r., pomimo sezonowego spadku, mogą być około 5% wyższe od uzyskiwanych rok wcześniej, z uwagi na niski ich poziom w 2014 r. oraz osłabienie złotego względem euro. Uwzględniając wahania sezonowe Zespół Ekspertów przewiduje, że do grudnia 2015 r. ceny skupu żywca wołowego (bez cielęcego) mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. wrzesień 2015 r. grudzień Bydło ogółem zł/kg 5,90 6,20 5,90 6,30 Młode bydło rzeźne zł/kg 6,20 6,50 6,10 6,50 16

17 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek wołowiny i cielęciny RYNEK DROBIU Aktualna sytuacja cenowa Duża podaż drobiu z produkcji krajowej oraz niższe niż przed rokiem ceny drobiu w UE wywierały presję na obniżkę cen w kraju. W okresie pierwszych sześciu miesięcy 2015 r. ceny skupu kurcząt brojlerów kształtowały się na poziomie znacząco niższym niż przed rokiem. Według danych z zakładów drobiarskich objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w czerwcu 2015 r., kurczęta brojlery skupowano średnio po 3,59 zł/kg, o 7% taniej niż przed rokiem. Ceny skupu indyków w okresie od stycznia do maja 2015 r. kształtowały się na poziomie wyższym niż przed rokiem, ale w czerwcu były o 2% tańsze niż rok wcześniej i wynosiły 5,83 zł/kg. 4,10 CENY SKUPU KURCZĄT BROJLERÓW [zł/kg] 4,10 4,00 3,90 3,80 3,70 3,60 3,50 3,40 3,30 3,20 MRiRW prognoza 4,00 3,90 3,80 3,70 3,60 3,50 3,40 3,30 3,20 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów. Od początku 2015 r. na niższym niż przed rokiem poziomie kształtują się również ceny zbytu tuszek kurcząt. W czerwcu br. tuszki kurcząt sprzedawano po 5,79 zł/kg, o 7% taniej niż przed rokiem. Ceny kurcząt wyrażone w walucie unijnej kształtują się nadal na poziomie najniższym w Unii Europejskiej. Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej w czerwcu br. średnia cena sprzedaży tuszek kurcząt w Polsce wyniosła 139,33 EUR/100 kg i była o 53 EUR/kg niższa od średniej ceny w UE 17

18 Rynek drobiu (192,12 EUR/kg) oraz o 39 EUR/kg niższa od ceny w Wielkiej Brytanii, głównego konkurenta Polski na unijnym rynku mięsa drobiowego. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: produkcja i skup mięsa drobiowego W 2014 r. obniżka cen pasz dla drobiu oraz zwiększony popyt eksportowy spowodowały przyspieszenie tempa wzrostu produkcji drobiu w Polsce. Produkcja żywca drobiowego w 2014 r. wzrosła o 13% w porównaniu z 2013 r. i wyniosła 2,7 mln ton (1,9 mln ton mpc.). Równocześnie, zgodnie z danymi GUS, o 12,5% (do 2,5 mln ton) zwiększył się skup drobiu. W 2015 r. przewidywany jest dalszy dynamiczny wzrost produkcji drobiu w Polsce. Wzrost ten będzie stymulowany przede wszystkim rosnącym popytem eksportowym oraz relatywnie niskim poziomem cen pasz. Przewiduje się, że w 2015 r. produkcja żywca drobiowego w Polsce wzrośnie o 15%, do 2,9 mln ton (2,1 mln ton mpc.). Przewidywany wzrost produkcji w 2015 r. potwierdzają wyniki skupu za pierwsze pięć miesięcy 2015 r. Zgodnie z danymi GUS w okresie styczeń maj 2015 r. skup żywca drobiowego był o 12% większy niż przed rokiem. handel zagraniczny Eksport żywca, mięsa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa) w 2014 r. osiągnął poziom 867 tys. ton, o 20% wyższy niż w poprzednim roku 27. Przyspieszenie dynamiki wzrostu eksportu drobiu w 2014 r. spowodowane było większą krajową produkcją mięsa drobiowego oraz przewagą cenową polskich produktów drobiowych na rynku Unii Europejskiej. Krajowe mięso drobiowe znajdowało nabywców przede wszystkim w Niemczech, Wielkiej Brytanii oraz w Czechach. W 2015 r. przewiduje się wzrost eksportu drobiu o 15 17%. Determinantą wzrostu sprzedaży zagranicznej w 2015 r. będzie rosnąca konsumpcja drobiu na rynku unijnym, przewidywany wzrost popytu zagranicznego na drób z Unii Europejskiej, a także perspektywa rosnącej sprzedaży drobiu z Polski do krajów Afryki oraz państw Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Potwierdzeniem prognozy jest 27 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem drobiowym dotyczą zwierząt domowych oraz produktów z tych zwierząt i zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. Obejmują żywiec, mięso i przetwory drobiowe wybranego asortymentu o 8-cyfrowych kodach odpowiednio z pozycji towarowych CN: 0105, 0207 i Wyniki polskiego handlu zagranicznego w ujęciu wagowym, tak jak i jego prognozy, wyrażono w ekwiwalencie mięsa. 18

19 Rynek drobiu dynamiczny wzrost eksportu drobiu w pierwszych miesiącach 2015 r. W okresie od stycznia do maja 2015 r. z Polski wyeksportowano 399 tys. ton asortymentu drobiowego, o 16% więcej niż przed rokiem. W 2014 r. do Polski zaimportowano 107 tys. ton drobiu o 9 tys. ton więcej niż w roku poprzednim. W okresie pierwszych pięciu miesięcy 2015 r. import żywca, mięsa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie mięsa) był o 1% mniejszy niż przed rokiem i wyniósł 43 tys. ton. W całym 2015 r. przewiduje się 4 5% spadek importu drobiu do Polski. spożycie W 2014 r. konsumpcja mięsa drobiowego w Polsce wzrosła o 3,4% do 27,4 kg na mieszkańca. Wzrost konsumpcji był przede wszystkim efektem spadku cen detalicznych mięsa drobiowego i utrzymującej się konkurencyjności w stosunku do mięsa czerwonego. Zgodnie z prognozą IERiGŻ PIB bilansowa konsumpcja mięsa drobiowego w 2015 r. wzrośnie do 28 kg na mieszkańca. Wolniejsze tempo wzrostu konsumpcji drobiu będzie uwarunkowane utrzymującym się spadkiem detalicznych cen mięsa wieprzowego oraz barierą popytu wynikającą z osiągniętego już wysokiego poziomu spożycia mięsa drobiowego. Prognoza cen skupu do grudnia 2015 r. W drugiej połowie 2015 r. ceny skupu kurcząt brojlerów mogą wykazywać lekką tendencję spadkową z uwagi na przewidywany duży wzrost produkcji mięsa drobiowego. Biorąc pod uwagę wahania sezonowe, Zespół Ekspertów przewiduje następujące poziomy średnich krajowych cen skupu kurcząt brojlerów: Wyszczególnienie j.m. wrzesień 2015 r. grudzień Kurczęta brojlery zł/kg 3,50 3,70 3,30 3,60 19

20 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek drobiu 5. RYNEK MLEKA I PRODUKTÓW MLECZARSKICH Aktualna sytuacja cenowa: mleko surowe Ograniczony światowy popyt na produkty mleczarskie, przy zwiększonej podaży mleka, przyczynił się do spadku cen surowca. W Nowej Zelandii 28 cena skupu mleka w maju 2015 r. ukształtowała się na poziomie 23,39 EUR/100 kg, o 6% niższym niż kwietniu 2015 r. i o 42% niższym niż rok wcześniej. W Unii Europejskiej 29 za mleko przeciętnie uzyskiwano 30,48 EUR/100 kg, o 3% mniej niż kwietniu br. i o 19% mniej niż w maju 2014 r. W Polsce za 100 litrów mleka (według danych GUS) w maju 2015 r. płacono przeciętnie 112,52 zł (według danych KE 28,23 EUR/100 kg), o 3% mniej niż miesiąc wcześniej i o 20% mniej niż przed rokiem. 155 CENY SKUPU MLEKA [zł/hl] bez podatku VAT GUS prognoza Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. masło w blokach i odtłuszczone mleko w proszku (OMP) Od początku 2015 r. na monitorowanych rynkach zagranicznych utrzymuje się spadkowa tendencja cen produktów mleczarskich. W czerwcu 2015 r. w Unii Europejskiej za masło producenci przeciętnie uzyskiwali 3,04 EUR/kg, o 13% mniej 28 Dane CLAL data odczytu r. 29 Milk Market Observatory data odczytu r. 20

21 IX 2013 XII 2013 III 2014 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 Rynek mleka i produktów mleczarskich niż rok wcześniej. Cena odtłuszczonego mleka w proszku w odniesieniu do notowań sprzed roku obniżyła się o 37%, do 1,81 EUR/kg. Również w Polsce ceny zbytu masła i odtłuszczonego mleka w proszku ulegają obniżkom. Według danych GUS w maju 2015 r. masło w blokach zbywano po 13,40 zł/kg (z VAT), o 4% taniej niż miesiąc wcześniej i o 12% taniej niż przed rokiem. Za OMP płacono 8,08 zł/kg (z VAT), o 2,5% mniej niż kwietniu br. i o 35% mniej niż w maju 2014 r. W czerwcu 2015 r. średnia cena zbytu masła w blokach (według danych MRiRW z zakładów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej) wyniosła 11,54 zł/kg (bez VAT) i była zbliżona do notowanej miesiąc wcześniej, ale o 17% niższa niż przed rokiem. Za OMP uzyskiwano 7,39 zł/kg (bez VAT), nieznacznie (o 0,4% mniej) niż maju br. i o 35% mniej niż czerwcu 2014 r. 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 CENY ZBYTU MASŁA I ODTŁUSZCZONEGO MLEKA W PROSZKU [zł/kg] z podatkiem VAT GUS prognoza 19,00 18,00 17,00 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 Masło w blokach Odtłuszczone mleko w proszku Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. Czynniki wpływające na poziom cen: pogłowie krów, produkcja i dostawy mleka w Polsce W 2015 r. produkcja mleka na rynku światowym ulegnie dalszemu zwiększeniu. Według prognoz FAO 30 może ona osiągnąć poziom 805 mln ton, o 2% wyższy od szacowanego na rok Produkcja wzrośnie praktycznie we wszystkich regionach świata, jednak najbardziej dynamiczny wzrost przewidywany jest w Azji. 30 Food Outlook Biannual report on global food markets May 2015 Milk and milk products. 21

22 Rynek mleka i produktów mleczarskich W Polsce w 2015 r., na skutek likwidacji kwot mlecznych, proces koncentracji produkcji mleka prawdopodobnie ulegnie przyspieszeniu. Produkcja surowca będzie skupiała się w gospodarstwach o niższych kosztach produkcji oraz w tych rejonach kraju, które dysponują dobrymi warunkami przyrodniczymi sprzyjającymi produkcji mleka (woj. podlaskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, wielkopolskie, kujawskopomorskie). Dalszemu zmniejszeniu ulegnie pogłowie krów. Zdaniem ekspertów IERiGŻ PIB w czerwcu 2015 r. pogłowie krów mlecznych mogło ukształtować się na poziomie tys. szt., o 2% niższym niż przed rokiem, a w grudniu może obniżyć się do tys. szt., o 1% w porównaniu z grudniem 2014 r. Spadek pogłowia krów będzie rekompensowany dalszym wzrostem mleczności. IERiGŻ PIB ocenia, że w 2015 r. wydajność mleka od jednej krowy osiągnie poziom litrów, o 2,5% wyższy niż 2014 r. i 35% wyższy niż w roku akcesji Polski do UE. W konsekwencji produkcja mleka w 2015 r. może wzrosnąć do 12,7 mld litrów z 12,6 mld litrów w roku Jednocześnie wzrośnie skup surowca. W okresie styczeń maj 2015 r. (według GUS) był on blisko 2% większy niż w tym samym okresie 2014 r. i ukształtował się na poziomie 4,3 mld litrów. produkcja odtłuszczonego mleka w proszku i masła Pogorszenie koniunktury na światowym rynku mleka oraz rosyjskie embargo przyczyniają się do wyhamowania tempa wzrostu krajowej produkcji większości artykułów mleczarskich. Pomimo wzrostu produkcji surowca w okresie styczeń maj 2015 r. produkcja OMP ukształtowała się na poziomie 67 tys. ton i była o 4% mniejsza od bardzo wysokiego poziomu sprzed roku (70 tys. ton), podczas gdy produkcję PMP ograniczono o 32%, do 16 tys. ton. O 5% mniejsza niż rok wcześniej była produkcja jogurtów (182 tys. ton), śmietany (147 tys. ton) oraz serów podpuszczkowych dojrzewających (117 tys. ton). Zwiększono natomiast produkcję masła (wzrost w odniesieniu do okresu styczeń maj 2014 r. o 7%, do 78,5 tys. ton.), serów niedojrzewających i twarogów (o 3%, do 179 tys. ton) oraz mleka płynnego (o 6%, do 1,2 mln ton). Przewiduje się, że w 2015 r. produkcja odtłuszczonego mleka w proszku może być większa od rekordowego poziomu z 2014 r. (170 tys. ton). Wzrost może wykazywać produkcja masła, przy jednoczesnym dalszym ograniczeniu produkcji 22

23 Rynek mleka i produktów mleczarskich artykułów mleczarskich o wyższym stopniu przetworzenia, w tym m.in. serów dojrzewających. Przewidywany wysoki poziom produkcji OMP i masła będzie wynikiem ograniczenia popytu na produkty mleczarskie na świecie oraz zwiększonej krajowej podaży mleka do skupu. W przypadku wystąpienia problemów z zagospodarowaniem produkcji masła i OMP, producenci mają możliwość ich sprzedaży na zapasy interwencyjne, bądź ulokowania zapasów w ramach mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania. handel zagraniczny Utrzymujący się od początku 2015 r. ograniczony globalny popyt na produkty mleczarskie (szczególnie ze strony państw azjatyckich), a także nałożone przez Federację Rosyjską embargo na import produktów mleczarskich, mogą przyczynić się do wyhamowania tempa wzrostu światowego eksportu. FAO prognozuje, że w 2015 r. obroty produktami mleczarskimi ukształtują się na poziomie 74 mln ton (w ekwiwalencie mleka), o 3% wyższym niż w 2014 r. (wobec 6% wzrostu w roku 2014). W Polsce, przy prognozowanym wzroście towarowej produkcji mleka oraz stagnacji popytu, wywóz mleka i jego przetworów w 2015 r. prawdopodobnie będzie nieco większy niż rok wcześniej. Jednak z uwagi na dużą podaż na rynkach zagranicznych oraz niższe niż przed rokiem ceny uzyskiwane w eksporcie, wartość wywozu może ulec zmniejszeniu. Jednocześnie niskie ceny produktów mleczarskich w kraju będą wpływały ograniczająco na import. W okresie styczeń maj 2015 r. wolumen eksportu mleka i artykułów mleczarskich 31 (w przeliczeniu na mleko surowe) wyniósł 1,2 mld litrów i był o 2% większy niż w tym samym okresie 2014 r. Jednak w wyniku znacznie niższych niż rok wcześniej cen transakcyjnych, wpływy uzyskane z wywozu produktów mleczarskich zmniejszyły się o 18%, do 702 mln EUR. Przywóz ukształtował się na poziomie 574,5 mln litrów, o 24% niższym niż przed rokiem. W efekcie w okresie pierwszych pięciu miesięcy 2015 r. saldo handlu zagranicznego produktami mleczarskimi wyniosło 635 mln litrów i było o 46% wyższe niż rok wcześniej. W Unii Europejskiej od początku 2015 r. wywóz odtłuszczonego mleka w proszku oraz masła jest większy niż w 2014 r. Ograniczeniu uległ natomiast wywóz serów dojrzewających oraz pełnego mleka w proszku. 31 Wyniki polskiego handlu zagranicznego produktami mleczarskimi (z kazeiną) zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. 23

24 Rynek mleka i produktów mleczarskich odtłuszczone mleko w proszku Z danych KE wynika, że w okresie pierwszych czterech miesięcy br. poza obszar celny UE wywieziono 249 tys. ton OMP, o 17% więcej od bardzo wysokiego poziomu w porównywalnym okresie 2014 r. Ograniczeniu uległa natomiast dynamika wzrostu eksportu odtłuszczonego mleka w proszku z Polski. W okresie styczeń maj 2015 r. z kraju wywieziono 50 tys. ton OMP, tj. ilość zbliżoną do notowanej przed rokiem, ale ceny uzyskiwane w eksporcie w poszczególnych miesiącach były aż o 32 41% niższe niż rok wcześniej. W efekcie wartość wywiezionego OMP obniżyła się do 103 mln EUR ze 163 mln EUR. Na rynki krajów pozaunijnych trafiło 59% wolumenu eksportu OMP, m.in. do Algierii (19% całego wywozu), Wietnamu (13%), Meksyku (5%), na Filipiny, do Chin, Egiptu, Japonii (po około 2%). Do UE wywieziono 20 tys. ton tego produktu (najwięcej do Holandii, Bułgarii, Włoch i Niemiec). Wyhamowanie tempa wzrostu eksportu, niskie ceny transakcyjne OMP oraz wysoki poziom krajowych zapasów mleka w proszku przyczyniły się do ograniczenia importu tego artykułu. W okresie styczeń maj 2015 r. do kraju przywieziono około 9 tys. ton OMP, o 3% mniej niż rok wcześniej. Przywiezione do kraju OMP w całości pochodziło z krajów członkowskich UE. Ogółem w 2015 r., przy zwiększonej podaży proszku mlecznego na rynku światowym oraz utrzymanym przez Rosję zakazem importu produktów mleczarskich, m.in. z UE, wywóz OMP z Polski może ukształtować się na poziomie o 3% niższym od bardzo wysokiego w 2014 r. i wynieść około 115 tys. ton. Również import może być mniejszy niż w roku masło i tłuszcze mleczne Unia Europejska jest drugim po Nowej Zelandii światowym eksporterem masła. Pomimo rosyjskiego embarga, wywóz masła z UE w okresie styczeń kwiecień 2015 r. był o 8% większy niż rok wcześniej i wyniósł 47 tys. ton. Na rynkach zagranicznych nabywców znajduje również masło i tłuszcze mleczne pochodzące z Polski. W okresie pierwszych pięciu miesięcy 2015 r. wolumen wywozu tej grupy towarowej wzrósł o 7%, do poziomu 18,5 tys. ton. Jednak w wyniku spadku cen na rynku światowym, ceny masła uzyskiwane w eksporcie uległy obniżeniu (w maju były o 9% niższe niż w tym samym miesiącu 2014 r.). Przywóz masła i tłuszczów mlecznych do Polski ma niewielki udział w zaopatrzeniu rynku i stanowi jedynie uzupełnienie oferty asortymentowej. 24

25 mleko w litrach masło w kg Rynek mleka i produktów mleczarskich W okresie pierwszych pięciu miesięcy 2015 r. do kraju przywieziono 5 tys. ton masła i tłuszczów mlecznych, o 19% mniej niż przed rokiem. Od wielu lat to kraje członkowskie UE są głównymi partnerami Polski zarówno w eksporcie masła (94%), jak i w imporcie (blisko 100%). Przy utrzymaniu konkurencyjności cenowej polskiego masła jego wywóz z Polski może wzrosnąć. Ocenia się, że w 2015 r. będzie on o 6% większy od notowanego w 2014 r. i wyniesie 37 tys. ton. Przywóz natomiast może być o 10% mniejszy niż w 2014 r. i wynieść 13 tys. ton. spożycie mleka i jego przetworów W Polsce w latach notowano wzrostową tendencję w konsumpcji mleka i jego przetworów. IERiGŻ PIB ocenia, że w 2014 r. bilansowe spożycie mleka (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na masło), na skutek względnie wysokich cen detalicznych produktów mleczarskich, mogło być o 1 litr mniejsze niż w 2013 r. i wynieść 205 litrów na mieszkańca. W 2015 r. spożycie produktów mleczarskich prawdopodobnie będzie zbliżone do szacowanego na rok Konsumpcja masła w 2015 r. może utrzymać się na poziomie z lat , tj. 4,1 kg na mieszkańca. Konsumpcja mleka i masła na 1 mieszkańca ,80 4,70 4,60 4, ,40 4,30 4,20 4,10 4,00 3,90 Mleko (łącznie z mlekiem przeznaczonym na przetwory, bez mleka przerobionego na masło) Masło *szacunek IERiGŻ - P IB **prognoza IERiGŻ - PIB Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i IERiGŻ PIB. 25

26 Rynek mleka i produktów mleczarskich Prognoza cen skupu mleka oraz zbytu masła i OMP do grudnia 2015 r. Zespół Ekspertów ocenia, że z uwagi na zwiększoną podaż surowca do skupu oraz utrzymanie rosyjskiego embarga, ceny mleka i jego przetworów do końca 2015 r. będą niższe niż rok wcześniej we wrześniu o 9 13%, a w grudniu o 3 8%. Według prognozy ekspertów odtłuszczone mleko w proszku we wrześniu 2015 r. może być o 25 30% tańsze niż w rok wcześnie, a masło o 11 15% tańsze. W końcu 2015 r. zarówno ceny odtłuszczonego mleka w proszku, jak i masła mogą być o 7 13% niższe niż w grudniu 2014 r. Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje następujący poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich: Wyszczególnienie j.m. wrzesień 2015 r. grudzień Mleko surowe zł/hl 109,00 114,00 113,0 120,0 Masło w blokach* zł/kg 11,80 12,40 12,40 13,30 Odtłuszczone mleko w proszku* zł/kg 7,50 7,90 7,80 8,30 *ceny zbytu z podatkiem VAT 26

27 Prognoza cen skupu (bez VAT) określona przez Zespół Ekspertów na posiedzeniu 1 lipca 2015 r. Wyszczególnienie j.m. Ceny w maju 2015 r. (wg GUS) Prognozowane ceny na: Wskaźnik cen analogiczny okres poprzedniego roku = 100 IX 2015 XII 2015 IX 2015 XII 2015 pszenica ogółem 1) zł/t pszenica konsumpcyjna 2) zł/t żyto ogółem 1) zł/t żywiec wieprzowy zł/kg 4,23 4,60-4,80 4,10-4, bydło ogółem zł/kg 6,13 5,90-6,20 5,90-6, młode bydło rzeźne zł/kg 6,33 6,20-6,50 6,10-6, kurczęta brojlery 3) zł/kg 3,45 3,50-3,70 3,30-3, mleko surowe zł/hl 112, masło w blokach 4) zł/kg 13,40 11,80-12,40 12,40-13, odtłuszczone mleko w proszku (OMP) 4) zł/kg 8,08 7,50-7,90 7,80-8, ) dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego 2) dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW 3) ceny kurcząt brojlerów notowane w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW 4) ceny zbytu z podatkiem VAT 27