PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH

Transkrypt

1 2303 BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA PROGNOZA CEN RYNKOWYCH PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYCH W dniu 23 marca 2016 r. powołany przez Prezesa Agencji Rynku Rolnego Zespół Ekspertów ds. Prognozowania Cen Podstawowych Produktów Rolniczych dokonał aktualizacji prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolno- -żywnościowych do września 2016 r. W opracowaniu zaprezentowano prognozy cen: skupu: zbóż, trzody chlewnej, bydła i kurcząt, mleka, zbytu: odtłuszczonego mleka w proszku i masła, na tle przewidywanych czynników podażowo-popytowych wpływających na ich poziom

2 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek zbóż 1. RYNEK ZBÓŻ Aktualna sytuacja cenowa W sezonie 2015/2016 w Polsce mniejsze niż w poprzednim sezonie zbiory oraz deprecjacja złotego wywierały presję na wzrost cen. Wzrost ten był jednak ograniczany niskim cenami zbóż na rynkach zagranicznych i dużą konkurencją, zwłaszcza ze strony eksporterów z basenu Morza Czarnego. W efekcie w kraju na początku 2016 r. cena pszenicy, po niewielkim sezonowym wzroście, spadła poniżej poziomu sprzed roku. W lutym 2016 r. odwróceniu uległa wzrostowa tendencja cen pozostałych rodzajów zbóż podstawowych. Jednak, z wyjątkiem jęczmienia, były one droższe niż przed rokiem. W krajowym skupie w lutym 2016 r. za pszenicę przeciętnie uzyskiwano 642 zł/t, o 9% mniej niż rok wcześniej. Średnia cena jęczmienia wynosiła 611 zł/t i była o 1% niższa niż przed rokiem (w tym jęczmienia paszowego obniżyła się o 2%, do 594 zł/t). Cena żyta ukształtowała się na poziomie 558 zł/t, o 7% wyższym niż rok wcześniej. Popyt na kukurydzę, przy relatywnie małych zbiorach, powoduje, że ceny kukurydzy, po sezonowym spadku, wykazują tendencję wzrostową. W lutym 2016 r. średnia krajowa cena kukurydzy wyniosła 676 zł/t i była o 21% wyższa od niskiej ceny sprzed roku. 800 CENY SKUPU PSZENICY [zł/t] MRiRW prognoza GUS 600 Pszenica ogółem wg GUS Pszenica konsumpcyjna wg MRiRW Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS, MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów. 2

3 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek zbóż W marcu 2016 r. dostępność ziarna na rynkach lokalnych oraz umiarkowany popyt na zboża spowodowały dalszy, niewielki spadek cen zbóż podstawowych. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w okresie r. przeciętne krajowe ceny zakupu pszenicy konsumpcyjnej i żyta konsumpcyjnego były o około 2% niższe od notowanych przed miesiącem, kształtując się na poziomie odpowiednio 649 zł/t i 519 zł/t. W tym czasie średnie ceny kukurydzy oraz jęczmienia paszowego obniżyły się o 2 3% i wynosiły odpowiednio 661 zł/t i 584 zł/t. W Unii Europejskiej w dniach marca 2016 r. za pszenicę konsumpcyjną przeciętnie płacono 148 EUR/t (630 zł/t), za jęczmień paszowy 139 EUR/t (590 zł/t), a za kukurydzę 155 EUR/t (657 zł/t). W porównaniu z analogicznym okresem 2015 r. ceny pszenicy były niższe o 17%, jęczmienia o 13% niższe, a kukurydzy o 3% wyższe. W Polsce w tym czasie średnia cena pszenicy konsumpcyjnej wyrażona w euro wyniosła 153 EUR/t i była o 1 2% wyższa niż w Czechach i na Słowacji, ale o 5% niższa niż w Niemczech. Pozostałe zboża również były tańsze niż w Niemczech, ale droższe niż u naszych południowych sąsiadów CENY SKUPU ŻYTA [zł/t] GUS prognoza Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. 1 Według obliczeń ARR na podstawie danych MRiRW. 3

4 Rynek zbóż Czynniki wpływające na poziom cen: produkcja krajowa W Polsce zbiory zbóż w 2015 r. zostały ocenione na 28 mln ton 2, na poziomie o 12% niższym niż w 2014 r. i o 2% niższym od średniej z lat Zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi zebrano 24,7 mln ton, o 9,5% mniej niż w poprzednim roku. Zbiory kukurydzy uprawianej na ziarno GUS ocenił na niecałe 3,2 mln ton, o 29% poniżej poziomu z 2014 r. Spadek produkcji dotyczył wszystkich rodzajów zbóż, z wyjątkiem pszenżyta. Mniejsze zbiory przełożyły się także na niższy poziom skupu ziarna. Według GUS (dane meldunkowe) w okresie ośmiu miesięcy bieżącego sezonu (lipiec 2015 r. luty 2016 r.) skupiono 6,3 mln ton zbóż podstawowych z mieszankami, o 6% mniej niż przed rokiem. Skup pszenicy wyniósł 4,3 mln ton, a żyta 0,5 mln ton i był mniejszy niż rok wcześniej odpowiednio o 8% i 4%. Powierzchnię zasiewów zbóż ozimych pod zbiory w 2016 r. GUS oszacował na 4,4 mln ha, tj. tak jak przed rokiem 3. Stan zasiewów zbóż przed wejściem w zimowy spoczynek był nieco gorszy niż w 2014 r. Mróz, który wystąpił na początku 2016 r., przy braku okrywy śnieżnej, pogorszył stan ozimin. Według oceny przeprowadzonej w połowie marca 2016 r. przez IUNG PIB w Puławach 4 niewielkie straty w zasiewach zbóż ozimych występują w województwach na południu kraju, jak również w południowo-środkowej części województwa wielkopolskiego. Na pozostałym obszarze kraju odnotowano duże zróżnicowanie intensywności uszkodzeń roślin, przy czym największe wystąpiło w rejonach północnych. IUNG PIB ocenia, że straty w zasiewach zbóż ozimych średnio w kraju przekroczyły 10%. W przypadku rzepaku straty te są wyraźnie większe i w skali kraju mogą przekraczać 25%. Stanowiska po uszkodzonych roślinach ozimych (zarówno po zbożach, jak i rzepaku) prawdopodobnie zostaną przeznaczone przede wszystkim pod zboża. W związku z tym przewiduje się, że pomimo stosunkowo niskich cen zbóż, powierzchnia uprawy zbóż jarych w sezonie 2015/2016 będzie większa niż w poprzednim sezonie. O poziomie plonów i zbiorów zbóż w 2016 r. będą decydowały przede wszystkim warunki termiczne i wilgotnościowe w dalszym okresie wegetacji. Ocenia się, że przy przeciętnych warunkach pogodowych zbiory zbóż 2 Według GUS, łącznie z kukurydzą, gryką i prosem. 3 Opracowanie sygnalne Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2015 r., GUS, 21 grudnia 2015 r. 4 Analizę opracował dr hab. Jerzy Grabiński, prof. nadzw. Zakład Uprawy Roślin Zbożowych, IUNG PIB. 4

5 Rynek zbóż w 2016 r. mogą ukształtować się w granicach mln ton, a więc na poziomie zbliżonym do średniej z lat zużycie krajowe 5 Ocenia się, że w sezonie 2015/2016 nastąpiło niewielkie zwiększenie krajowego popytu na zboża z uwagi na większą niż rok wcześniej produkcję drobiu, wołowiny i mleka. Szacuje się, że zużycie zbóż na cele paszowe wzrośnie do 17,3 mln ton, o 3% w porównaniu z poprzednim sezonem. Przerób zbóż na cele konsumpcyjne prawdopodobnie ulegnie dalszemu zmniejszeniu. Z uwagi na mniejsze niż przed rokiem zbiory możliwe jest ograniczenie zużycia zbóż na cele przemysłowe (do 2,4 mln ton). Wykorzystanie ziarna do siewu może ulec zwiększeniu. Łączne krajowe zapotrzebowanie na zboże w sezonie 2015/2016 prawdopodobnie będzie nieco większe (o 0,3%) niż w poprzednim roku gospodarczym i może przekroczyć 27,2 mln ton. W następnym sezonie (2016/2017) możliwy jest spadek zapotrzebowania na zboża ze względu na malejące pogłowie trzody chlewnej. polski handel zagraniczny 6 Duża rywalizacja o zagraniczne rynki zbytu, przy mniejszych niż przed rokiem krajowych zbiorach, przyczyniły się do ograniczenia eksportu zbóż z Polski. W okresie pierwszych siedmiu miesięcy sezonu 2015/2016 (lipiec 2015 r. styczeń 2016 r.) z kraju wywieziono 3 mln ton ziarna zbóż, o 17% mniej niż w analogicznym okresie sezonu 2014/2015. Znacząco obniżył się eksport pszenicy (o 27%, do 1,7 mln ton), żyta (o 13%, do 0,4 mln ton) i jęczmienia (o 7%, do 0,1 mln ton). Wzrósł wywóz pozostałych zbóż podstawowych. Pomimo mniejszych zbiorów zwiększył się eksport kukurydzy (do 395 tys. ton, o 16%). Eksport produktów pierwotnego przetwórstwa był o 4,5% mniejszy niż przed rokiem, natomiast produktów wysokoprzetworzonych o 9% większy. Od 1 lipca 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. z kraju wywieziono 3,6 mln ton ziarna zbóż i przetworów zbożowych (w przeliczeniu na ekwiwalent ziarna), o 13,5% mniej niż rok wcześniej. W kolejnych miesiącach sezonu 2015/2016 eksport zbóż prawdopodobnie ulegnie dalszemu ograniczeniu. W sezonie 2015/2016 import zbóż do Polski jest większy niż przed rokiem. Od 1 lipca 2015 r. do 31 stycznia 2016 r. import zbóż wyniósł 757 tys. ton (w tym pszenicy 5 Według szacunków analityków ARR na podstawie danych GUS. 6 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie danych Ministerstwa Finansów, w tym danych wstępnych za rok 2015 i styczeń 2016 r. Obejmują wymianę z państwami UE i krajami trzecimi. 5

6 Rynek zbóż 304 tys. ton) wobec 710 tys. ton przed rokiem. Zwiększył się przede wszystkim przywóz kukurydzy (o 60%, do 342 tys. ton), a zmniejszył pozostałych rodzajów zbóż. Import towarów pierwotnego przetwórstwa, w porównaniu z analogicznym okresem sezonu 2014/2015, był o 13% większy, a produktów wysokoprzetworzonych o 3% większy. W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy sezonu 2015/2016 do kraju (w ekwiwalencie ziarna) przywieziono blisko 1,4 mln ton ziarna zbóż i przetworów zbożowych, o 10% więcej niż w tym samym okresie sezonu 2014/2015. Z uwagi na mniejsze niż przed rokiem zasoby zbóż w kraju, import ziarna w kolejnych miesiącach sezonu może rosnąć i osiągnąć poziom wyższy niż w poprzednim sezonie. Na obroty polskiego handlu zagranicznego duży wpływ będą miały relacje cen krajowych do notowanych w pozostałych państwach UE, zwłaszcza położonych najbliżej Polski, oraz kurs złotego. zapasy krajowe Ze względu na mniejsze niż w poprzednim sezonie zasoby zbóż na początku sezonu 2015/2016, przy spodziewanym wzroście zużycia i pomimo przewidywanego zmniejszenia eksportu, zapasy zbóż w Polsce na koniec sezonu 2015/2016 mogą być mniejsze od zapasów na początku sezonu. światowe zapasy i produkcja 7 Od sezonu 2013/2014 podaż zbóż na świecie jest większa od zużycia, co przyczynia się do wzrostu zapasów. Globalne zapasy zbóż na początku sezonu 2015/2016 były o 12% większe niż na początku poprzedniego sezonu. Światowa produkcja zbóż (bez ryżu) w bieżącym sezonie jest prognozowana na poziomie blisko 2 mld ton (z tego pszenicy 732 mln ton, a zbóż paszowych mln ton), o 1% niższym niż w rekordowym sezonie 2014/2015, ale o 1% wyższym od przewidywanego globalnego zużycia. W efekcie zapasy zbóż na koniec bieżącego sezonu mogą być jeszcze większe niż rok wcześniej (o 5,5%) i wynieść 481 mln ton. Dużymi zasobami zbóż dysponują m.in. UE i WNP, co pomimo spodziewanego wzrostu zużycia, pozwala na utrzymanie eksportu na wysokim poziomie. Szczególnie duży jest eksport zbóż z krajów położonych w basenie Morza Czarnego, z uwagi na relatywnie niższe niż u konkurentów ceny. W związku z tym w krajach WNP zapasy na koniec sezonu 2015/2016 mogą być nieco (o 1%) mniejsze niż przed rokiem. 7 Zapasy oraz produkcja na świecie, w WNP i w UE według United States Department of Agriculture (USDA), marzec 2016 r. 6

7 Rynek zbóż Wzrost zapasów przewidywany jest m.in. u największych eksporterów, tj. w UE (o 7%), w Australii (o 12%), a także w USA (o 15%). Prognozy zbiorów w sezonie 2016/2017 są optymistyczne, również dla UE. Według oceny Komisji Europejskiej uprawy zbóż ozimych są w większości w dobrej kondycji dzięki łagodnej zimie. W związku z tym tegoroczne zbiory zbóż w UE mogą być tylko nieco (o około 0,7%) mniejsze niż w bardzo dobrym 2015 r. i wyniosą blisko 308 mln ton. Będą one większe od przewidywanego zużycia. Duży potencjał eksportowy konkurentów będzie czynnikiem hamującym eksport z UE. W efekcie unijne zapasy na koniec sezonu 2016/2017 mogą jeszcze nieznacznie wzrosnąć. Prognoza cen skupu zbóż do września 2016 r. Ceny zbóż na świecie do końca sezonu 2015/2016 będą kształtowały się pod wpływem dużej podaży ziarna. Rywalizacja o rynki zbytu, zwłaszcza z eksporterami z basenu Morza Czarnego, powodować będzie utrzymywanie się światowych cen na relatywnie niskim poziomie. Sytuacja na rynkach zagranicznych będzie oddziaływała na poziom cen zbóż w Polsce. Jednak zmniejszenie zasobów zbóż w kraju może wywierać presję na wzrost cen. Zespół Ekspertów ocenił, że ceny skupu zbóż w kraju do końca bieżącego sezonu (2015/2016) mogą powoli rosnąć i w czerwcu 2016 r. mogą być wyższe niż rok wcześniej. Optymistyczna prognoza globalnych zbiorów w sezonie 2016/2017, niskie ceny ropy oraz perspektywy utrzymania wysokich zapasów ziarna (również u głównych światowych eksporterów) wskazują, że ceny zbóż na świecie będą relatywnie niskie. Kraje sąsiadujące, w których zboża są zazwyczaj tańsze niż w Polsce, będą wywierać silną presję cenową na nasz rynek. Biorąc pod uwagę powyższe czynniki, Zespół Ekspertów ocenił, że we wrześniu 2016 r. ceny pszenicy ogółem i żyta mogą być zbliżone do cen sprzed roku, jednak ceny pszenicy konsumpcyjnej mogą być wyższe. Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2016 r. wrzesień Pszenica ogółem 1) zł/t Pszenica konsumpcyjna 2) zł/t Żyto 1) zł/t ) dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego 2) dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne, notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW 7

8 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek wieprzowiny 2. RYNEK WIEPRZOWINY Aktualna sytuacja cenowa Wzrost unijnej, w tym krajowej, produkcji żywca wieprzowego powodował, że w 2015 r. w UE ceny skupu tego żywca były niższe niż w 2014 r. Sezonowy spadek podaży trzody chlewnej w Polsce oraz uruchomienie w styczniu 2016 r. mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny przyczyniły się do wzrostu krajowych cen skupu trzody w pierwszym kwartale 2016 r., ale nadal były one niższe niż przed rokiem. W lutym 2016 r. żywiec wieprzowy (według GUS) skupowano średnio po 4,10 zł/kg, o 3% drożej niż w poprzednim miesiącu, ale o 8% taniej niż przed rokiem. W dniach r. zakłady mięsne monitorowane przez Zintegrowany System Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW za trzodę chlewną płaciły przeciętnie 4,31 zł/kg, o 4% więcej niż przed miesiącem, ale o 3% mniej niż rok wcześniej. 5,50 CENY SKUPU ŻYWCA WIEPRZOWEGO [zł/kg] 5,50 5,25 5,25 5,00 4,75 GUS prognoza 5,00 4,75 4,50 4,50 4,25 4,25 4,00 4,00 3,75 3,75 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. W UE w lutym 2016 r. (według KE) świnie rzeźne klasy E kupowano średnio po 131,10 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej, o 3% drożej niż miesiąc wcześniej, ale o 4% taniej niż przed rokiem. Krajowa cena trzody chlewnej klasy E w przeliczeniu na walutę unijną ukształtowała się na poziomie 126,36 EUR/100 kg 8. 8 Data odczytu 5 kwietnia 2016 r. 8

9 Rynek wieprzowiny W dniach r. w UE (według KE) świnie rzeźne klasy E kupowano przeciętnie po 130,03 EUR/100 kg, o 3% drożej niż miesiąc wcześniej, ale o 7% taniej niż przed rokiem. Krajowa cena świń rzeźnych tej klasy wyrażona w walucie unijnej wyniosła 134,43 EUR/100 kg. Niższe niż w Polsce ceny trzody chlewnej odnotowano w 16 krajach członkowskich UE, w tym: w Belgii, Holandii, Hiszpanii, we Francji i w Danii 9. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: pogłowie trzody chlewnej oraz produkcja żywca wieprzowego w Polsce i UE Niskie ceny skupu w 2015 r. spowodowały redukcję krajowego pogłowia świń. Na początku grudnia 2015 r. w Polsce było 10,6 mln szt. trzody chlewnej, o 6% mniej niż rok wcześniej. Najbardziej zmalała liczba loch (o 15%), zwłaszcza loch prośnych (o 16%). Pogłowie prosiąt zmniejszyło się o 9%, warchlaków o 6%, a tuczników o 2% 10. Odnotowana zmiana liczebności i struktury stada oraz brak poprawy opłacalności chowu zapowiadają dalszy spadek pogłowia trzody chlewnej. Przewiduje się, że w połowie 2016 r. w Polsce może być około 10,5 mln szt. świń wobec 11,6 mln szt. rok wcześniej. Analitycy ARR oceniają, że w pierwszej połowie 2016 r. krajowa produkcja żywca wieprzowego może ukształtować się na poziomie około 1,1 mln ton (0,9 mln ton mpc. 11 ), o około 5% niższym niż w pierwszym półroczu 2015 r. W drugiej połowie 2016 r. spadek produkcji może się pogłębić. W UE w 2015 r. wyprodukowano około 23,4 mln ton wieprzowiny, o 4% więcej niż w 2014 r. 12 Według KE w UE-28 wielkość ubojów świń (wobec stanu sprzed roku) może ulec ograniczeniu dopiero w czwartym kwartale 2016 r., a w całym 2016 r. może być zbliżona do notowanej w 2015 r. 13 handel światowy Departament Rolnictwa USA (USDA) przewiduje, że w 2016 r. globalna produkcja wieprzowiny oraz obroty na światowym rynku tego mięsa nieco wzrosną w porównaniu z szacowanymi na 2015 r. Import zwiększą głównie kraje Dalekiego 9 Data odczytu 31 marca 2016 r. 10 Opracowanie sygnalne Pogłowie świń według stanu w grudniu 2015 roku, GUS, 26 stycznia 2016 r. 11 Mpc. masa poubojowa ciepła. 12 Short-Term Outlook for EU arable crops, dairy and meat markets in 2016 and 2017, KE, luty 2016 r. 13 Market Situation, prezentacja KE z 17 marca 2016 r. 9

10 Rynek wieprzowiny Wschodu (poza Japonią). Znacząco zmaleje natomiast przywóz wieprzowiny do Rosji, która będzie kontynuowała zwiększanie własnej produkcji tego mięsa 14. handel UE z krajami trzecimi Niższe niż przed rokiem unijne ceny wieprzowiny przyczyniły się do wzrostu eksportu tego mięsa z UE. W 2015 r. wspólnotowy wywóz asortymentu wieprzowego wyniósł 3,3 mln ton, o 8% więcej niż w 2014 r. W styczniu 2016 r. z UE wyeksportowano 278 tys. ton produktów wieprzowych, o 24% więcej niż w styczniu 2015 r. 15 Na cały 2016 r. KE przewiduje wzrost wywozu asortymentu wieprzowego z UE, o 3%. Import wieprzowiny do UE w 2016 r., podobnie jak we wcześniejszych latach, będzie znikomy 16. polski handel zagraniczny W 2015 r. krajowy eksport żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych 17 (w ekwiwalencie tusz 18 ) wyniósł 647 tys. ton, o 22 tys. ton więcej niż w roku poprzednim. Wzrósł wywóz mięsa i przetworów wieprzowych, a zmalał wywóz trzody chlewnej i tłuszczów. Wsparciem dla rozwoju eksportu są kampanie promujące polskie mięso i przetwory wieprzowe na rynkach zagranicznych. W 2015 r. do Polski zaimportowano 829 tys. ton tych produktów wobec 822 tys. ton rok wcześniej. Wzrósł przywóz mięsa i przetworów, a zmniejszył się przywóz tłuszczów i żywca. Import żywca zmalał z 5,5 mln szt. (w 2014 r.) do 5,3 mln szt. (o 3%). Masa sprowadzonej trzody chlewnej była o 16% mniejsza niż rok wcześniej, gdyż przywieziono o 54% mniej tuczników, a o 7% więcej prosiąt i warchlaków. W styczniu 2016 r. z Polski wyeksportowano 51 tys. ton żywca, mięsa, tłuszczów i przetworów wieprzowych, o 4% mniej niż w styczniu 2015 r. Do Polski zaimportowano 61 tys. ton produktów wieprzowych, o 8% mniej niż przed rokiem. Najbardziej znaczący spadek przywozu odnotowano w przypadku tłuszczów (o 72%). Import świń zmalał z 458 tys. szt. (w styczniu 2015 r.) do 393 tys. szt. (o 14%), przy czym najbardziej spadł import tuczników (o 73%), w związku z czym import żywca wyrażony w ekwiwalencie tusz zmniejszył się o 27%. Analitycy ARR oceniają, że w całym 2016 r. prognozowany 14 Livestock and Poultry: World Markets and Trade, USDA, październik 2015 r. 15 Market Situation, prezentacja KE z 17 marca 2016 r. 16 Short-Term Outlook for EU arable crops, dairy and meat markets in 2016 and 2017, KE, luty 2016 r. 17 Wyniki polskiego handlu zagranicznego asortymentem wieprzowym (w tym prognozy) dotyczą świń gatunków domowych i produktów z tych zwierząt, tj. wybranych towarów z pozycji CN: 0103, 0203, 0209 oraz 1601, 1602 i 0210 i zostały wyrażone w ekwiwalencie tusz. 18 Termin ekwiwalent tusz/tuszek jest odpowiednikiem pojęcia ekwiwalent mięsa. 10

11 Rynek wieprzowiny spadek krajowej produkcji żywca wieprzowego, przy jednoczesnym utrzymaniu unijnej produkcji tego żywca na poziomie z roku poprzedniego, może przyczynić się do zwiększenia importu do Polski produktów wieprzowych (do około 860 tys. ton) oraz do zmniejszenia eksportu z Polski (do około 580 tys. ton). W efekcie w 2016 r. spadek podaży wieprzowiny na rynku krajowym będzie mniejszy niż spadek produkcji. prywatne przechowywanie wieprzowiny Ze względu na trudną sytuację na rynku wieprzowiny na początku stycznia 2016 r. KE ponownie uruchomiła mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny 19. W UE do prywatnego przechowywania zgłoszono 90 tys. ton mięsa wieprzowego (w tym w Polsce 6 tys. ton). Praktycznie całość tego mięsa zostanie wycofana z mechanizmu w drugim kwartale 2016 r.: w kwietniu 45 tys. ton, w maju 23 tys. ton, a w czerwcu 22 tys. ton. W Polsce w kwietniu przewiduje się wycofanie 0,8 tys. ton, w maju 1,3 tys. ton, w czerwcu 1,7 tys. ton, a w lipcu 2,1 tys. ton wieprzowiny 20. krajowe spożycie W 2015 r. obniżenie cen detalicznych przyczyniło się do wzrostu krajowego spożycia wieprzowiny do około 40 kg na mieszkańca (szacunek IERiGŻ PIB 21 ), z 39,1 kg na mieszkańca w 2014 r. (według GUS). Ocenia się, że w 2016 r. w Polsce spożycie wieprzowiny na 1 mieszkańca może być mniejsze niż w roku ubiegłym. Prognoza cen skupu żywca wieprzowego do września 2016 r. Krajowe ceny skupu trzody chlewnej kształtują się pod wpływem cen wieprzowiny w UE. W związku z prognozowanym przez KE wzrostem unijnej produkcji świń rzeźnych w drugim i trzecim kwartale 2016 r. brak jest przesłanek do tego, aby w tym okresie ceny wieprzowiny w UE były wyższe niż przed rokiem. Ograniczająco na poziom unijnych cen wieprzowiny w drugim kwartale br. może dodatkowo wpłynąć podaż mięsa wycofywanego z mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania. W efekcie w czerwcu i we wrześniu 2016 r. ceny skupu 19 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2015/2334 z 14 grudnia 2015 r. wprowadzające prywatne przechowywanie wieprzowiny oraz ustalające z góry stawkę dopłat. 20 W odniesieniu do przechowywania w UE dane KE z 17 marca 2016 r., w odniesieniu do przechowywania w Polsce dane ARR. 21 Rynek Mięsa Stan i Perspektywy, nr 49 (październik 2015 r.), IERiGŻ PIB, ARR, MRiRW. 11

12 Rynek wieprzowiny trzody chlewnej w Polsce, pomimo zmniejszenia krajowej produkcji trzody, mogą być niższe niż rok wcześniej. Uwzględniając wahania sezonowe, Zespół Ekspertów ocenia, że średnie krajowe ceny skupu trzody chlewnej w okresie objętym prognozą mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2016 r. wrzesień Żywiec wieprzowy zł/kg 4,10 4,30 4,20 4,50 12

13 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek wołowiny i cielęciny 3. RYNEK WOŁOWINY I CIELĘCINY Aktualna sytuacja cenowa Na skutek wzrostu unijnej produkcji wołowiny średnie miesięczne ceny bydła w UE w drugiej połowie 2015 r. i na początku 2016 r. wykazywały spadek. W marcu 2016 r. w UE przeciętna cena zakupu bydła rzeźnego klasy R3 wynosiła 374,44 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej i była o 4% niższa niż przed rokiem. Spadek cen w UE oraz wzrost krajowej produkcji wołowiny przyczynił się do spadku cen wołowiny również w Polsce. W lutym 2016 r. (według GUS) bydło ogółem (bez cieląt) skupowano po 5,96 zł/kg, a bydło młode po 6,21 zł/kg, odpowiednio o 2% i 3% taniej niż w poprzednim miesiącu oraz w obu przypadkach o 3% taniej niż przed rokiem. Według Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW średnia cena skupu żywca wołowego w dniach r. wyniosła 6,07 zł/kg i była 0,6% wyższa niż przed miesiącem oraz zbliżona do notowanej przed rokiem. W tym czasie średnia cena polskiej wołowiny klasy R3 wyrażona w euro była o 17% niższa od średniej unijnej i ukształtowała się na poziomie 309,32 EUR/100 kg masy poubojowej schłodzonej. CENY SKUPU ŻYWCA WOŁOWEGO [zł/kg] 6,75 GUS prognoza 6,75 6,50 6,50 6,25 6,25 6,00 6,00 5,75 5,75 5,50 5,50 Bydło ogółem (bez cieląt) Młode bydło rzeźne Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. 13

14 Rynek wołowiny i cielęciny Czynniki wpływające na poziom cen skupu: pogłowie bydła oraz produkcja żywca wołowego W grudniu 2015 r. krajowe pogłowie bydła liczyło około 5,8 mln szt., o 1,8% więcej niż przed rokiem. Najbardziej zwiększyła się liczba cieląt poniżej 1 roku (o 11,5%) i młodego bydła w wieku 1 2 lat (o 6%). Natomiast bydła w wieku 2 lat i więcej było o 5,5% mniej, co wynikało m.in. z 4% zmniejszenia ogółu pogłowia krów 22. Przewiduje się, że w 2016 r. w pogłowiu bydła utrzymają się dotychczasowe tendencje zmian, tj. nastąpi dalszy wzrost liczebności bydła opasowego oraz redukcja pogłowia krów, przy czym dynamika tych zmian może ulec osłabieniu. W tej sytuacji, w ocenie analityków ARR, produkcja żywca wołowego prawdopodobnie będzie o 2% większa niż w 2015 r. i wyniesie około 860 tys. ton (450 tys. ton mpc.). Według Komisji Europejskiej unijna produkcja wołowiny w 2016 r. również może być o 2% większa i wynieść 7,9 mln ton 23. handel UE z krajami trzecimi W 2015 r. mniejsze możliwości eksportowe ze strony tradycyjnych eksporterów wołowiny, tj. Brazylii, Australii i Stanów Zjednoczonych oraz otwarcie rynku tureckiego przyczyniły się do wzrostu eksportu tego mięsa z UE. W efekcie w całym 2015 r. z UE wywieziono (w ekwiwalencie tusz) ponad 600 tys. ton żywca i mięsa wołowego, o 7% więcej niż w 2014 r. W pierwszym miesiącu 2016 r. unijny eksport był o 12% większy niż w styczniu 2015 r. i wyniósł 44,7 tys. ton. Znaczący wzrost zanotowano w eksporcie do Turcji, Izraela i Libii. Większy niż przed rokiem był również wywóz asortymentu wołowego do Norwegii i Wybrzeża Kości Słoniowej 24. Import wołowiny do UE w 2015 r. wyniósł 323 tys. ton i był o 3% mniejszy niż w 2014 r. W styczniu 2016 r. do UE zaimportowano 26 tys. ton asortymentu wołowego, o 8% więcej niż przed rokiem. Wołowinę przywożono głównie z Brazylii, Urugwaju i Australii. polski handel zagraniczny Wzrost krajowej produkcji wołowiny i jej konkurencyjność cenowa na rynku unijnym przyczyniły się do wzrostu polskiego eksportu tego asortymentu. W 2015 r. z Polski wywieziono 437 tys. ton żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych 22 Opracowanie sygnalne Pogłowie bydła i owiec według stanu w grudniu 2015 roku, GUS, 26 stycznia 2016 r. 23 Short-Term Outlook for EU arable crops, dairy and meat markets in 2016 and 2017, KE, luty 2016 r. 24 Beef & Veal Market Situation, CMO Committee z 17 marca

15 Rynek wołowiny i cielęciny (w ekwiwalencie tusz), o 15% więcej niż w 2014 r. Odbiorcami wołowiny z Polski, oprócz krajów UE, były również: Turcja, kraje bałkańskie (Bośnia i Hercegowina, Albania), a także niektóre kraje Bliskiego Wschodu i Azji (m.in. Izrael, Hongkong, Turkmenistan, Japonia i Wietnam). W styczniu 2016 r. eksport żywca, mięsa oraz produktów wołowych i cielęcych wyniósł 30 tys. ton, o 2% więcej niż przed rokiem. Mniejszy był eksport żywca i przetworów, a większy eksport mięsa. W całym 2016 r., przy konkurencyjnych cenach polskiej wołowiny, wolumen wywozu asortymentu wołowego będzie prawdopodobnie o około 5% większy niż w 2015 r. i wyniesie 460 tys. ton. Wzrostowi eksportu może sprzyjać zwiększenie konsumpcji wołowiny w krajach UE, a także rozwój kontaktów handlowych polskich przedsiębiorców m.in. z Turcją i Japonią 25. Ponadto w celu rozwoju eksportu polskiej wołowiny Agencja Rynku Rolnego wspiera realizację kampanii informacyjno- -promocyjnych prowadzonych w krajach Azji, Afryki, WNP, a także w USA. W 2015 r. import wołowiny i cielęciny do Polski, pomimo wzrostu, utrzymywał się na niskim poziomie. Wzrost importu był efektem zwiększonego przywozu mięsa oraz żywca, w tym zwłaszcza cieląt. W całym 2015 r. zaimportowano 116 tys. szt. bydła, o 15% więcej niż w 2014 r., a przywóz mięsa był o 45% (o 8 tys. ton) większy. Łączny import żywca, mięsa oraz przetworów wołowych i cielęcych w całym 2015 r. wyniósł 43 tys. ton wobec 35 tys. ton w 2014 r. W styczniu 2016 r. do kraju przywieziono 4 tys. ton produktów wołowych i cielęcych wobec 3 tys. ton przed rokiem. Prognozuje się, że w 2016 r. import asortymentu wołowego i cielęcego może wzrosnąć o około 14%, do 49 tys. ton, głównie z powodu większego przywozu żywca. spożycie Zapoczątkowany w 2014 r. i kontynuowany w 2015 r. spadek detalicznych cen wołowiny w Polsce przyczynił się do zahamowania długoletniej spadkowej tendencji w spożyciu tego mięsa. W 2014 r. (dane GUS) i w 2015 r. (szacunek IERiGŻ PIB), konsumpcja wołowiny ukształtowała się na poziomie 1,6 kg na mieszkańca, wobec 1,5 kg w 2013 r. 26 Zdaniem analityków ARR w 2016 r. spożycie tego gatunku mięsa nie ulegnie istotnej zmianie. 25 W 2014 r. Japonia zniosła embargo na import wołowiny z Polski, a w 2015 r. Turcja ponownie otworzyła rynek na import mięsa wołowego z UE z zerową stawką celną. 26 Rynek Mięsa Stan i Perspektywy, nr 49 (październik 2015 r.), IERiGŻ PIB, ARR, MRiRW. 15

16 Rynek wołowiny i cielęciny Prognoza cen skupu bydła do września 2016 r. W 2016 r. popyt zagraniczny na wołowinę będzie stymulował wzrost unijnego eksportu tego mięsa. Spowoduje to, że pomimo przewidywanego dalszego wzrostu unijnej produkcji, ceny wołowiny w UE prawdopodobnie będą stabilne. Sytuacja ta będzie sprzyjała stabilizacji również krajowych cen skupu bydła. W efekcie, w czerwcu 2016 r. ceny skupu bydła w Polsce mogą ukształtować się na poziomie zbliżonym do notowanego w pierwszym kwartale 2016 r., ale jednocześnie niższym od relatywnie wysokich cen sprzed roku. We wrześniu br. prawdopodobnie utrzymają się one na tym samym poziomie lub nieco wyższym od notowanego w analogicznym okresie 2015 r. Uwzględniając wahania sezonowe, Zespół Ekspertów prognozuje, że do września 2016 r. ceny skupu żywca wołowego (bez cielęcego) mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2016 r. wrzesień Bydło ogółem zł/kg 5,80 6,10 5,80 6,20 Młode bydło rzeźne zł/kg 6,00 6,30 6,00 6,40 16

17 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek drobiu RYNEK DROBIU Aktualna sytuacja cenowa W 2015 r. zwiększona podaż kurcząt brojlerów z produkcji krajowej skutkowała niższym niż w 2014 r. poziomem cen skupu. W 2015 r. średnia cena skupu kurcząt wyniosła 3,48 zł/kg wobec 3,67 zł/kg w roku poprzednim. W pierwszym kwartale 2016 r. ceny skupu kurcząt wykazywały umiarkowaną tendencję do wzrostu, ale nadal były niższe niż przed rokiem. W czwartym tygodniu marca 2016 r. kurczęta brojlery skupowano po 3,40 zł/kg, o 5% drożej niż na początku br., ale o 3% taniej niż w analogicznym okresie ub.r. 27 Przeciętna cena skupu indyków w 2015 r. ukształtowała się na poziomie 5,83 zł/kg i była o około 0,3% wyższa niż w roku Ceny skupu indyków w okresie pierwszych trzech miesięcy 2016 r. wykazywały umiarkowaną tendencję spadkową. Pod koniec marca br. indyki skupowano po 5,49 zł/kg, o 5% taniej niż na początku roku oraz o 8% taniej niż rok wcześniej. 4,00 3,90 CENY SKUPU KURCZĄT BROJLERÓW [zł/kg] 4,00 3,90 3,80 3,70 MRiRW prognoza 3,80 3,70 3,60 3,60 3,50 3,50 3,40 3,40 3,30 3,30 3,20 3,20 3,10 3,10 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych MRiRW i prognozy Zespołu Ekspertów. Podobnie jak ceny skupu kurcząt, na niższym niż rok wcześniej poziomie kształtowały się ceny zbytu tuszek kurcząt. W marcu 2016 r. tuszki kurcząt zbywano średnio po 5,42 zł/kg wobec 5,00 zł/kg w styczniu oraz 5,47 zł/kg przed rokiem. Cena 27 Ceny skupu kurcząt i indyków oraz ceny zbytu tuszek kurcząt w Polsce według danych z zakładów drobiarskich objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW. 17

18 Rynek drobiu ta wyrażona w walucie unijnej była najniższa w UE i wynosiła 126,24 EUR/100 kg. Była ona o około 29% niższa od średniej ceny w UE (178,60 EUR/100 kg), a także o około 20% niższa od ceny notowanej w Wielkiej Brytanii, będącej głównym konkurentem Polski na unijnym rynku mięsa drobiowego 28. Czynniki wpływające na poziom cen skupu: produkcja i skup mięsa drobiowego W 2015 r., dzięki utrzymującej się opłacalności chowu produkcja żywca drobiowego wzrosła. Dynamika wzrostu produkcji i skupu żywca drobiowego była jednak wolniejsza niż w roku Szacuje się, że produkcja żywca drobiowego w 2015 r. wyniosła około 2,9 mln ton (ponad 2 mln ton mpc.), a skup (według GUS) 2,5 mln ton. Dynamika wzrostu produkcji drobiu w 2015 r. wyniosła 10% wobec 12% w 2014 r., a skupu odpowiednio 9% wobec 12%. W 2016 r. produkcja drobiarska w Polsce prawdopodobnie będzie rosnąć, a tempo wzrostu będzie zbliżone do notowanego w roku Wzrost produkcji drobiu będzie stymulowany względnie niskim poziomem cen pasz, a także popytem eksportowym. polski handel zagraniczny W 2015 r. eksport żywca, mięsa i przetworów drobiowych (w ekwiwalencie tuszek) wyniósł 1,03 mln ton i był o 18% większy niż w 2014 r. Równocześnie dynamika wzrostu eksportu w porównaniu z 2014 r. była o 3 pp. wolniejsza. Rosnąca sprzedaż zagraniczna drobiu w 2015 r. stymulowana była przede wszystkim konkurencyjnymi na rynku unijnym cenami przy zachowaniu jakości oferowanego towaru. Polski drób był eksportowany przede wszystkim na rynek UE (82% wolumenu eksportu), ale znaczną dynamiką rozwojową odznaczał się eksport na rynki krajów trzecich. W 2016 r. przewidywany jest dalszy, 19% wzrost eksportu drobiu z Polski. Przesłanką pozwalającą prognozować wzrost polskiego eksportu mięsa drobiowego będzie przewidywany przez KE 29 wzrost konsumpcji drobiu w UE oraz na rynku światowym. Równocześnie wzrost sprzedaży zagranicznej, tak jak w poprzednich latach, będzie stymulowany konkurencyjnymi cenami krajowego drobiu na rynku unijnym. Ustanowiony zakaz importu drobiu z niektórych państw, w wyniku obecności 28 Obliczenia analityków ARR na podstawie tygodniowych notowań KE. 29 Short-Term Outlook for EU arable crops, dairy and meat markets in 2016 and 2017, KE, luty 2016 r. 18

19 Rynek drobiu wirusa ptasiej grypy, będzie umożliwiał polskim eksporterom pozyskiwanie nowych kontaktów handlowych. W 2015 r. odnotowano wzrost przywozu produktów drobiowych do Polski do 116 tys. ton (w ekwiwalencie tuszek), o 7% w odniesieniu do W 2016 r. import drobiu może ukształtować się na poziomie o 3 5% wyższym niż w 2015 r., ale tak jak w poprzednich latach będzie miał charakter uzupełniający dla oferty krajowej. spożycie W 2015 r., spadek cen detalicznych drobiu spowodował, że mięso to nadal było konkurencyjne cenowo w stosunku do mięsa czerwonego, co skutkowało wzrostem jego konsumpcji. Zgodnie z szacunkiem IERiGŻ PIB bilansowe spożycie mięsa drobiowego w 2015 r. wyniosło 29 kg na mieszkańca i było o 0,8 kg na mieszkańca większe niż w 2014 r. 30 W 2016 r. przewiduje się dalszy wzrost konsumpcji mięsa drobiowego (do 29,5 kg na mieszkańca), do czego przyczyni się m.in. przewidywany spadek spożycia wieprzowiny. Prognoza cen skupu do września 2016 r. Zgodnie z oceną Zespołu Ekspertów w drugim i trzecim kwartale 2016 r. ceny skupu kurcząt brojlerów będą sezonowo rosły. Prowzrostowo na poziom cen skupu w tym okresie będzie oddziaływać rosnący popyt zagraniczny na polski drób oraz popyt krajowy. Pomimo wzrostu, ceny skupu brojlerów będą względnie niskie, z uwagi na prognozowaną dużą produkcję. Uwzględniając wahania sezonowe, Zespół Ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu kurcząt brojlerów do września 2016 r. mogą kształtować się następująco: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2016 r. wrzesień Kurczęta brojlery zł/kg 3,40-3,60 3,40-3,70 30 Rynek Mięsa Stan i Perspektywy, nr 49 (październik 2015 r.), IERiGŻ PIB, ARR, MRiRW. 19

20 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek mleka i produktów mleczarskich 5. RYNEK MLEKA I PRODUKTÓW MLECZARSKICH Aktualna sytuacja cenowa: mleko surowe Zwiększona podaż mleka na rynku światowym, przy ograniczonym popycie importowym, dodatkowo osłabionym rosyjskim embargiem na import produktów mleczarskich z UE, USA, Australii, Norwegii i Kanady, przyczynia się do dalszej redukcji cen mleka i jego przetworów na rynku globalnym. W Nowej Zelandii w lutym 2016 r. za mleko uzyskiwano 19,99 EUR/100 kg, o 19% mniej niż rok wcześniej 31. W Unii Europejskiej przeciętna cena surowca ukształtowała się na poziomie 29,34 EUR/100 kg, o 8% niższym niż przed rokiem 32. W tym czasie w Polsce za 100 litrów mleka (według GUS) producenci uzyskiwali 109,54 zł (według KE 25,60 EUR/100 kg), o 9% mniej niż w lutym 2015 r. 140 CENY SKUPU MLEKA [zł/hl] GUS prognoza Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. masło w blokach i odtłuszczone mleko w proszku (OMP) W 2016 r. w Unii Europejskiej kontynuowana jest spadkowa tendencja cen masła i odtłuszczonego mleka w proszku. W czwartym tygodniu marca 2016 r. za masło 31 Dane CLAL data odczytu r. 32 Milk Market Observatory data odczytu r. 20

21 VI 2014 IX 2014 XII 2014 III 2015 VI 2015 IX 2015 XII 2015 III 2016 VI 2016 IX 2016 Rynek mleka i produktów mleczarskich unijni producenci przeciętnie uzyskiwali 2,59 EUR/kg, o 2% mniej niż miesiąc wcześniej. Cena odtłuszczonego mleka w proszku wyniosła 1,64 EUR/kg i była o 1% niższa niż w końcu lutego br. Oba produkty były tańsze niż w porównywalnym okresie 2015 r. o 21%. W Polsce w lutym 2016 r. masło w blokach zbywano po 13,23 zł/kg (z VAT), o 3% taniej niż miesiąc wcześniej i o 6% taniej niż przed rokiem (dane GUS). Cena OMP wyniosła 7,41 zł/kg (z VAT), o 1% mniej niż w styczniu 2016 r. i o 13% mniej niż rok wcześniej. W marcu 2016 r. krajowe ceny tych produktów uległy dalszemu obniżeniu. W czwartym tygodniu tego miesiąca średnia cena zbytu masła w blokach (dane MRiRW z zakładów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej) wyniosła 10,24 zł/kg (bez VAT) i była o 4% niższa od notowanej miesiąc wcześniej i o 24% niższa niż przed rokiem. Za OMP, tak jak przed miesiącem, płacono 7,04 zł/kg (bez VAT). Był to jednak poziom o 16% niższy niż w końcu marca 2015 r ,00 15,00 14,00 13,00 12,00 CENY ZBYTU MASŁA I ODTŁUSZCZONEGO MLEKA W PROSZKU [zł/kg] z podatkiem VAT 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 GUS prognoza 11,00 10,00 9,00 9,00 8,00 8,00 7,00 7,00 Masło w blokach Odtłuszczone mleko w proszku Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i prognozy Zespołu Ekspertów. 33 Ceny w marcu 2016 r. według danych MRiRW z zakładów objętych monitoringiem Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej. 21

22 Rynek mleka i produktów mleczarskich Czynniki wpływające na poziom cen: pogłowie krów, produkcja i dostawy mleka w Polsce Pogarszająca się opłacalność produkcji mleka przyczyniła się do przyspieszenia redukcji pogłowia krów mlecznych w kraju. IERiGŻ PIB szacuje, że w 2016 r. pogłowie krów będzie o 3% mniejsze niż w 2015 r. i w czerwcu 2016 r. może liczyć 2,2 mln szt., a w grudniu około 2,1 mln szt. Zmniejszenie liczby krów zostanie zrekompensowane dalszym wzrostem mleczności. W efekcie produkcja mleka w 2016 r. prawdopodobnie będzie o około 1% większa niż rok wcześniej i wyniesie 12,8 mld litrów 34. Skup mleka może wzrosnąć o około 2%, do 10,8 mld litrów. w mln szt. 2,80 2,70 2,60 2,50 2,40 2,30 2,20 POGŁOWIE I WYDAJNOŚĆ KRÓW MLECZNYCH W POLSCE w l/szt ,10 VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII VI XII * 2016** Krowy mleczne Wydajność mleczna krów mlecznych Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS i IERiGŻ PIB. * wydajność - szacunek IERiGŻ - PIB, ** prognoza IERiGŻ - PIB produkcja odtłuszczonego mleka w proszku i masła Zwiększona produkcja mleka wpływała stymulująco na produkcję masła i odtłuszczonego mleka w proszku w UE. Według danych Komisji Europejskiej 35 w 2015 r. unijna produkcja OMP wyniosła 1,5 mln ton i była o 8% większa niż w 2014 r. Jednocześnie produkcja masła wzrosła o 5% i ukształtowała się na poziomie 2,1 mln ton. W Polsce masła wyprodukowano 190 tys. ton 36, o 7% więcej niż w 2014 r. W tym czasie produkcję OMP zmniejszono o 11%, do 160 tys. ton. 34 Szacunek IERiGŻ PIB. 35 Produkcja OMP i masła na podstawie Milk Market Obserwatory data odczytu 7 marca 2016 r. 36 Produkcja przemysłowa OMP i masła w Polsce dane wstępne GUS. 22

23 tys. ton Rynek mleka i produktów mleczarskich Również w 2016 r. przewidywana zwiększona podaż mleka może zostać wykorzystana do produkcji odtłuszczonego mleka w proszku oraz masła, gdyż te artykuły mogą być sprzedawane na zapasy interwencyjne oraz objęte mechanizmem dopłat do prywatnego przechowywania. W pierwszych dwóch miesiącach 2016 r. krajowa produkcja masła osiągnęła poziom 35 tys. ton, a OMP 27 tys. ton, odpowiednio o 10% i 12% wyższy niż rok wcześniej. Analitycy ARR przewidują, że ogółem w 2016 r. produkcja odtłuszczonego mleka w proszku może się ukształtować na poziomie o 3% wyższym w odniesieniu do roku Jednocześnie produkcja masła może być o około 4% większa niż w roku publiczne zapasy masła i OMP w UE Ze względu na dekoniunkturę na światowym rynku mleka, Komisja Europejska od września 2014 r. realizuje mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania OMP, masła i niektórych serów oraz zakupy interwencyjne OMP i masła. W ramach mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania na koniec lutego 2016 r. w Unii Europejskiej (po uwzględnieniu wycofanych ilości) w chłodniach znajdowało się 68,5 tys. ton masła i 37 tys. ton OMP. W unijnych magazynach zgromadzono również 69,8 tys. ton OMP kupionego w ramach zakupów interwencyjnych. Brak było natomiast ofert na interwencyjny zakup masła. Mechanizmy te mogą być realizowane w UE do końca września 2016 r ,8 Pozostałe kraje UE Polska Irlandia Holandia Francja PUBLICZNE ZAPASY OMP I MASŁA ZGROMADZONE W UNIJNYCH MAGAZYNACH 37,0 68,5 Pozostałe kraje UE Polska Irlandia Holandia Litwa Pozostałe kraje UE Polska Holandia Niemcy 10 0 Belgia Niemcy Francja Belgia Francja Belgia OMP zakupione interwencyjnie Prywatne przechowywanie OMP Prywatne przechowywanie masła *według stanu na koniec lutego 2016 r. Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych Milk Market Observatory data odczytu r. 23

24 Rynek mleka i produktów mleczarskich handel zagraniczny W konsekwencji pogorszenia koniunktury na światowym rynku mleka, w latach obroty polskiego handlu zagranicznego w 2015 r. uległy ograniczeniu. W 2015 r. wywóz artykułów mleczarskich w ekwiwalencie mleka surowego ukształtował się na poziomie 2,9 mld litrów, o ponad 1% wyższym niż w 2014 r. Jednocześnie na skutek znacznie niższych niż rok wcześniej cen transakcyjnych wpływy uzyskane z eksportu produktów mleczarskich zmniejszyły się o 15%, do 1,6 mld EUR. Przywóz wyniósł 1,5 mld litrów i był o 3% mniejszy niż w 2014 r. Jego wartość również zmalała o 3%, do 785 mln EUR. Saldo handlu zagranicznego produktami mleczarskimi w 2015 r. było dodatnie i wyniosło 1,4 mld litrów mleka (849 mln EUR) wobec 1,3 mld litrów (1,1 mld EUR) rok wcześniej. W 2016 r. niskie ceny krajowych produktów mleczarskich prawdopodobnie pozwolą skutecznie konkurować na rynku światowym. W efekcie wywóz artykułów mleczarskich z Polski może być o 3% większy od notowanego w 2015 r. i wynieść około 3 mld litrów (w ekwiwalencie mleka). Jednocześnie dalszemu ograniczeniu może ulec import tych produktów. odtłuszczone mleko w proszku Saldo handlu zagranicznego odtłuszczonym mlekiem w proszku w 2015 r., (pomimo 8% spadku eksportu) pozostało dodatnie i ukształtowało się na poziomie 83 tys. ton wobec 95 tys. ton w roku W 2016 r. eksport OMP z Polski, na skutek niskich cen, może ulec ożywieniu. W styczniu osiągnął on poziom 8,5 tys. ton, o 33% wyższy niż w rok wcześniej. Analitycy ARR przewidują, że w całym 2016 r. eksport tego proszku może wynieść 110 tys. ton wobec 108 tys. ton w 2015 r. Jednocześnie, przy możliwym dalszym wzroście krajowego zużycia, również przywóz OMP może nieco wzrosnąć. masło i tłuszcze mleczne W 2015 r., na skutek znaczącego spadku transakcyjnych cen masła, wywóz tego produktu z Polski był o 14% większy niż rok wcześniej. W efekcie saldo ukształtowało się na poziomie 27 tys. ton wobec 21 tys. ton w roku W styczniu 2016 r. eksport masła z Polski był o 36% mniejszy niż rok wcześniej i wyniósł 2,8 tys. ton. Zwiększone zapotrzebowanie na masło ze strony USA, krajów Bliskiego Wschodu 37 Wyniki polskiego handlu zagranicznego produktami mleczarskimi, łącznie z kazeiną, bez uwzględnienia serwatki w ekwiwalencie surowca.

25 Rynek mleka i produktów mleczarskich oraz Afryki Północnej będzie stymulowało wywóz tego produktu z UE. W konsekwencji również eksport masła z Polski prawdopodobnie ulegnie dalszemu zwiększeniu. Analitycy ARR oceniają, że w całym 2016 r. wywóz tego tłuszczu może być o 5% większy od odnotowanego w 2015 r. i wynieść 43 tys. ton. Przywóz natomiast może się zmniejszyć o 14%, do 12 tys. ton. spożycie mleka i jego przetworów W 2015 r., na skutek spadku cen detalicznych produktów mleczarskich, przy jednoczesnej obniżce cen artykułów mięsnych, bilansowe spożycie mleka i jego przetworów prawdopodobnie utrzymało się na poziomie z 2014 r. i wyniosło 205 litrów na mieszkańca. Przewidywana w 2016 r. poprawa sytuacji dochodowej ludności oraz niskie ceny produktów mleczarskich mogą przyczynić się do wzrostu krajowego spożycia mleka i jego przetworów. W 2016 r. bilansowa konsumpcja mleka i jego przetworów według szacunków IERiGŻ PIB może być o 1% większa niż w roku 2015 i wynieść 207 litrów na mieszkańca. W wyniku spadku cen detalicznych w 2015 r. (o 10%) konsumpcja masła mogła osiągnąć poziom 4,4 kg na mieszkańca, o około 5% wyższy niż w 2014 r. IERiGŻ PIB przewiduje, że konsumpcja masła w 2016 r., w efekcie dalszego spadku jego cen detalicznych, może osiągnąć poziom 4,6 kg na 1 mieszkańca, o około 5% wyższy od poziomu szacowanego na rok Prognoza cen skupu mleka oraz zbytu masła i OMP do września 2016 r. W konsekwencji zmniejszonego globalnego popytu na produkty mleczarskie, zwiększonej podaży mleka oraz rosnących zapasów, do końca 2016 r. nie należy oczekiwać poprawy koniunktury na światowym rynku mleka. W efekcie w Polsce ceny skupu mleka, masła w blokach oraz OMP prawdopodobnie będą wykazywały tendencje spadkowe. Zespół Ekspertów ocenia, że w Polsce ceny skupu mleka oraz ceny zbytu masła ulegną dalszej obniżce. W czerwcu i we wrześniu 2016 r. ceny mleka mogą być do 8% niższe niż rok wcześniej i kształtować się w granicach zł/hl. Ceny zbytu masła w tym okresie mogą obniżyć się o 14 20%. Ceny zbytu odtłuszczonego mleka w proszku w połowie 2016 r. mogą być o 4 9% niższe niż w tym samym okresie 2015 r., a we wrześniu prawdopodobnie zbliżą się do niskich cen notowanych rok wcześniej. 25

26 Rynek mleka i produktów mleczarskich Zespół Ekspertów, uwzględniając wahania sezonowe, przewiduje następujący poziom cen skupu mleka oraz cen zbytu przetworów mleczarskich: Wyszczególnienie j.m. czerwiec 2016 r. wrzesień Mleko surowe zł/hl 102,00 107,00 102,00 109,00 Masło w blokach* zł/kg 10,60 11,20 10,70 11,50 Odtłuszczone mleko w proszku* *ceny zbytu z podatkiem VAT zł/kg 7,20 7,60 7,40 7,90 26

27 Prognoza cen skupu (bez VAT) określona przez Zespół Ekspertów na posiedzeniu 23 marca 2016 r. Wyszczególnienie j.m. Ceny w lutym 2016 r. (wg GUS) Prognozowane ceny na: Wskaźnik cen analogiczny okres poprzedniego roku = 100 VI 2016 IX 2016 VI 2016 IX 2016 pszenica ogółem 1) zł/t pszenica konsumpcyjna 2) zł/t żyto ogółem 1) zł/t żywiec wieprzowy zł/kg 4,10 4,10-4,30 4,20-4, bydło ogółem zł/kg 5,96 5,80-6,10 5,80-6, młode bydło rzeźne zł/kg 6,21 6,00-6,30 6,00-6, kurczęta brojlery 3) zł/kg 3,24 3,40-3,60 3,40-3, mleko surowe zł/hl 109, masło w blokach 4) zł/kg 13,23 10,60-11,20 10,70-11, odtłuszczone mleko w proszku (OMP) 4) zł/kg 7,41 7,20-7,60 7,40-7, ) dotyczy średniej ważonej ceny danego rodzaju zboża zarówno konsumpcyjnego, jak i paszowego 2) dotyczy średniej miesięcznej ceny pszenicy przeznaczonej na cele konsumpcyjne notowanej w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW 3) ceny kurcząt brojlerów notowane w ramach Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW 4) ceny zbytu z podatkiem VAT