PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA

Transkrypt

1 Poradniki N iestety, dziecko przychodzi na świat bez dołączonej instrukcji użytkowania i w żaden sposób nie można tego zmienić. Ta książka nie jest podręcznikiem obsługi dziecka, tylko zbiorem wskazówek, który pomogły już wielu rodzicom. Warto też zajrzeć do kilku innych publikacji: Pierwszy rok życia dziecka z Wydawnictwa REBIS, Poznań Murkoff Heidi, Eisenberg Arlene, B.S.N Hathaway Sandee. Podstawowy podręcznik dla rodziców, opisujący miesiąc po miesiącu kolejne fazy rozwoju dziecka, zawierający też wskazówki z zakresu medycyny i nie tylko. Sekrety niemowląt. Jak zrozumieć potrzeby dziecka i odpowiednio na nie reagować. Praktyczny poradnik służący pomocą. Tantum Jo, Want Barbara. Proste rady, które sprawdzają się w każdej kryzysowej sytuacji, także w sytuacji narodzin bliźniąt. Pierwszy rok z życia dziecka z Wydawnictwa WAM, Kraków Joanna Wilkońska. Bobas. Instrukcja obsługi z Wydawnictwa Vesper, Poznań Louis Borgenicht, Joe Borgenicht. PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA indd :41:49

2 Kogo słuchać? W natłoku informacji na temat pielęgnacji i wychowywania niemowląt bardzo łatwo jest się pogubić. Podstawowa wiedza powinna jednak pochodzić z rzetelnych, profesjonalnych źródeł: najlepiej od zaufanego pediatry. Oczywiście, możecie słuchać rad mamy, teściowej, przyjaciółek i fryzjerki, ale zanim się do nich zastosujecie, dobrze się zastanówcie. Uważajcie też na fora internetowe: mimo pozornej rzetelności informacji pochodzących przynajmniej teoretycznie z pierwszej ręki, tak naprawdę nie macie możliwości zweryfikowania udzielanych tam rad. A przecież lepiej jest nie eksperymentować na własnym dziecku. Pamiętajcie więc, że najlepszym przyjacielem waszego malucha jest dobry pediatra PORAD DLA RODZICÓW indd :41:49

3 Żółtaczka fizjologiczna M niej więcej w drugiej dobie życia noworodki zaczynają się nagle robić żółte. Jest to tak zwana żółtaczka fizjologiczna normalny stan, trwający zwykle od pięciu do siedmiu dni. Krwinki czerwone niemowlęcia żyją bardzo krótko, a kiedy się rozpadają, zostają przetwarzane w bilirubinę żółty barwnik, wychwytywany następnie i wiązany przez wątrobę. Niestety, wątroba noworodka nie jest przystosowana do przetwarzania takiej ilości bilirubiny. Zbyt intensywna żółtaczka może mieć rozmaite przyczyny, np. konflikt serologiczny między matką a dzieckiem, infekcje i tym podobne. Jeżeli bilirubina osiąga zbyt wysoki poziom, lekarze zalecają zwykle krótki cykl fototerapii: noworodek naświetlany jest przez 1-2 dni specjalnymi lampami. Chcąc sprawdzić, czy żółtaczka zbytnio się nie nasiliła, należy lekko ucisnąć nosek albo rączkę dziecka. Jeżeli noworodek ma żółtaczkę, skóra zrobi się bladożółta, zanim krew z powrotem napłynie. Jeżeli zauważycie zabarwienie skóry na łokciach i kolanach maluszka, należy zgłosić się do lekarza. PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA indd :41:49

4 Żółtaczka po karmieniu U dzieci karmionych piersią żółtaczka trwa zwykle dłużej niż u dzieci jedzących sztuczne mieszanki. Nie jest to efekt niedojrzałości wątroby ani rozpadania krwinek czerwonych ot, po prostu, tak jest. Stan ten nie powinien budzić niepokoju żółtaczka taka rzadko nasila się do takiego stopnia, że dziecko trzeba leczyć fototerapią (nie licząc pierwszych dni życia), chociaż może trwać nawet powyżej tygodnia. Jedyny minus to żółty maluch na wszystkich zdjęciach z pierwszych tygodni jego życia. To niewielka cena za karmienie piersią, a już na pewno nie jest to powód, by z tego rezygnować PORAD DLA RODZICÓW indd :41:49

5 Kamienie milowe w rozwoju dziecka A by dobrze rozumieć dziecko, warto zapoznać się z najważniejszymi punktami w jego rozwoju i wiedzieć, jakich osiągnięć można spodziewać się w ciągu pierwszych miesięcy życia dziecka. Specjaliści dzielą te osiągnięcia na cztery główne kategorie: umiejętności językowe: mowa, czyli to, co dziecko wypowiada, oraz odbiór, czyli rozumienie tego, co mówią inni. Mowa jest o wiele bardziej zaawansowaną umiejętnością, dużo wcześniej dziecko będzie potrafiło zrozumieć proste polecenia: Zostaw to!, Chodź do mamusi!, Oddaj tacie pilota! ; umiejętności społeczne: stopniowe nabywanie świadomości własnego ciała i własnej osoby, a później także innych: mamy, taty i obcych ludzi; ogólne sprawności motoryczne: koordynacja ruchów rąk i nóg; rozwinięte sprawności motoryczne: użycie rąk i palców oraz koordynacja oko ręka. PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA indd :41:50

6 Kamienie milowe: uśmiech N oworodek potrafi śledzić dorosłego wzrokiem, może też odpowiedzieć uśmiechem na uśmiech to pierwsze formy rozwoju społecznego małego człowieka, oznaczające, że rozpoznaje on twarze rodziców i jest zadowolony z ich obecności. To także pierwszy krok do nawiązania porozumienia: uśmiech jest najprostszym wyrazem miłości. Ale czy uśmiech w pierwszych dwóch tygodniach życia jest rzeczywiście uśmiechem? Wszystkowiedząca babcia będzie zapewne twierdziła, że to tylko gazy dopóki sama nie zobaczy pierwszego spontanicznego uśmiechu wnuczka. Prawda jednak jest taka: w większości przypadków pierwszy uśmiech noworodka to tylko odruch: po przytuleniu, zrobieniu siusiu lub kupy (gazy też mogą być przyczyną). Dopiero z czasem pojawią się świadome uśmiechy, a im dłużej będą trwały, tym bardziej mama będzie przekonana, że są adresowane właśnie do niej PORAD DLA RODZICÓW indd :41:50

7 Kamienie milowe: rozwój motoryczny R uchy dziecka w pierwszych tygodniach życia to częściej automatyczne reakcje neurologiczne niż przemyślane wybory. Śpiący noworodek ma wyciągnięte kończyny i wyprostowane plecy, ale jeżeli poruszymy nim gwałtowniej, instynktownie może wygiąć się w łuk, energicznie wyrzucając w bok rączki i nóżki (tzw. odruch Moro). Z kolei pogłaskane po policzku niemowlę odwróci głowę i otworzy usta w poszukiwaniu piersi lub butelki (odruch szukania i ssania). Odruchy wrodzone są częścią mechanizmu przetrwania, dzięki któremu dziecko ma zaspokajać głód, zachowywać ciepło i utrzymywać równowagę, spadając. Z czasem zwykle trwa to około dwóch miesięcy rozwijające się mózg i mięśnie zastępują te wczesne sygnały bardziej złożonymi poleceniami, w rodzaju: Popatrz no tylko! Czy to nie jest ta pierś, dzięki której brzuszek jest zawsze przyjemnie pełen? Sprawdźmy to!. Jeżeli odruchy te nie ustąpią do końca drugiego miesiąca życia, może to być objaw opóźnienia w rozwoju efekt niedotlenienia podczas porodu i zaburzeń neurologicznych. Może też występować u wcześniaków, które miewają złożone problemy zdrowotne. PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA indd :41:50

8 Kamienie milowe: rozwój językowy P amiętając, że rozumienie mowy pojawia się dużo wcześniej niż sama mowa, warto mówić do dziecka, śpiewać mu piosenki, śmiać się i uśmiechać. Niemowlę szybko połączy głos rodzica z twarzą. Pierwsze próby komunikacji podejmowane przez dziecko to płacz i uspokajanie się, a w wieku 6-8 tygodni pierwsze wydawane dźwięki samogłoski, które są łatwiejsze do artykulacji niż spółgłoski. Na rodzicach spoczywa duża odpowiedzialność polegająca na zapewnieniu dziecku jak najczęstszego kontaktu z mową. Ale nie rozmawiajmy przez telefon, kiedy zajmujemy się dzieckiem. Maluch nie zrozumie bowiem intonacji głosu u dorosłych i nie wyłapie zbyt szybko wypowiadanych słów. Bardziej jest wyczulony na wyższe tony i łagodniejszy głos. Poświęcenie czasu na rozmowę z dzieckiem szybko zaowocuje. Nie ma co czekać, aż niemowlę skończy sześć lub osiem miesięcy do tego czasu wiele można stracić. Czytajmy więc dziecku: na tym etapie rozwoju możemy wykorzystać książeczki obrazkowe z ilustracjami w jaskrawych, kontrastowych kolorach. W szóstym tygodniu życia dziecko powinno wykazać zainteresowanie. Jeśli nie odczekajmy parę tygodni i spróbujmy ponownie. W ten sposób nic nie tracimy, a zyskać możemy wiele PORAD DLA RODZICÓW indd :41:50

9 Kamienie milowe: lęk przed obcymi L ęk przed obcymi ludźmi rozwija się zwykle w siódmym, ósmym miesiącu życia. Należy być wtedy przygotowanym na nerwowe spojrzenia i płacz nawet w obecności osób, które dziecko zna i do których wcześniej się uśmiechało (na przykład babci). Skąd bierze się ten lęk? Radość, jaką dziecko odczuwało, mogąc odpełznąć od mamy, zostaje nagle przytłumiona przez świadomość, że mamy może zabraknąć. Na poziomie społecznym oznacza to, że dziecko zaczyna rozumieć, iż mama jest odpowiedzią na wszystko: mama to jedzenie, ciepło, bezpieczeństwo i jeszcze wiele innych zalet. Jeśli mama przekazuje dziecko komuś innemu, maluch traci tym samym pewność, skąd weźmie następny posiłek. Pięciomiesięczne dziecko nie ma jeszcze takich problemów: maluch jeszcze nie chodzi, a w sensie społecznym jest mu wszystko jedno, kto się do niego uśmiecha. Lęk przed obcymi wymaga dostosowania się do preferencji niemowlaka: dziecko z pewnością samo da rodzicom do zrozumienia, kto może je nosić i karmić, a kto nie. PIERWSZY ROK ŻYCIA DZIECKA indd :41:50

10 Rymowanka 1: Cztery małe rude liski R ymowanki to idealna pomoc podczas karmienia. Przy każdym wersie wierszyka można spróbować wsunąć dziecku do buzi łyżeczkę z jedzeniem. Cztery małe rude liski piły mleko z jednej miski. Jeden lisek z drugim liskiem powsadzały łapki w miskę. Trzeci lisek z czwartym liskiem wpadły w miskę z wielkim piskiem. I wylały mleko z miski cztery małe rude liski. Wanda Chotomska PORAD DLA RODZICÓW indd :41:50