PORADNIK AKTYWNEGO POSZUKIWANIA PRACY

Transkrypt

1 PORADNIK AKTYWNEGO POSZUKIWANIA PRACY Białystok, marzec 2008 r. Copyright by RCS Sp. z o.o.

2 WSTĘP Celem niniejszego opracowania jest przekazanie Państwu praktycznych wskazówek dotyczących poruszania się po rynku pracy. Poradnik zawiera informacje o tym gdzie i jak szukać pracy oraz pokazuje wzory dobrze napisanych dokumentów aplikacyjnych (cv, list motywacyjny). Niniejsze opracowanie opisuje etapy rozmowy kwalifikacyjnej, sposoby przygotowania się do niej oraz metody rekrutacji i selekcji. Omawia również zagadnienia związane z rodzajami umów. Na koniec tym z Państwa, którzy zastanawiają się nad założeniem własnej działalności gospodarczej wskazuje krok po kroku jak to zrobić. Zespół RCS Sp. z o.o. Paulina Nowicka Magdalena Krakowska Wioletta Zajkowska 2

3 SPIS TREŚCI 1. OD CZEGO ZACZĄĆ POSZUKIWANIE PRACY? Co brać pod uwagę dokonując analizy własnej osoby? Arkusz preferencji i predyspozycji JAK SZUKAĆ PRACY?...6 Gdzie szukać ofert pracy? JAK PRZYGOTOWAĆ DOBRE DOKUMENTY APLIKACYJNE (cv, list motywacyjny)? ROZMOWA KWALIFIKACYJNA Autoprezentacja Planowanie dnia przed rozmową Dodatkowe metody rekrutacji i selekcji PRZED PODPISANIEM UMOWY Umowa zlecenia Umowa o dzieło Kontrakt menedżerski Umowa agencyjna Samozatrudnienie Umowa na czas nieokreślony Umowa na czas określony Umowa na czas wykonywania określonej pracy Umowa na okres próbny Umowa na zastępstwo ZOSTAŃ WŁASNYM SZEFEM

4 1. OD CZEGO ZACZĄĆ POSZUKIWANIE PRACY? Przed przystąpieniem do poszukiwania pracy warto przeprowadzić analizę własnej osoby tak, aby móc określić sferę interesujących stanowisk pracy i potencjalnych pracodawców CO BRAĆ POD UWAGĘ DOKONUJĄC ANALIZY WŁASNEJ OSOBY: zainteresowania oraz wynikające z nich wykonywane czynności, przebieg pracy zawodowej, ze wskazaniem poszczególnych miejsc pracy (również przypisując poszczególnym stanowiskom umiejętności, wiedzę i uzdolnienia; dobrze w tym miejscu odpowiedzieć sobie na pytanie w jaki sposób dotychczasowe doświadczenie i umiejętności wpłyną na jakość wykonywanej pracy w przyszłości?), wykształcenie (zarówno to uzyskane w szkołach, jak i na kursach), cele zawodowe, mocne i słabe strony (warto wyznaczyć zarówno swoje mocne jak i słabe strony - pozwoli to ostatecznie ustalić, jakiej pracy poszukujemy a jaka nie będzie nam odpowiadała), predyspozycje fizyczne i zdrowotne, krótko i długoterminowe plany. Warto postarać się dopasować swoje wykształcenie, umiejętności, wiedzę i uzdolnienia do konkretnych stanowisk pracy, próbując określić listę pracodawców, którymi bylibyśmy zainteresowani. W autoanalizie pomocny może być załączony arkusz preferencji i predyspozycji. 4

5 1.2 Arkusz preferencji i predyspozycji Poniżej należy wpisać swoje własne umiejętności zawodowe, umiejętności uniwersalne, główne cechy charakteru i preferencje zawodowe. Wypełnienie tej listy ułatwi zebranie informacji na temat własnej osoby, niezbędnych do pisania dokumentów aplikacyjnych i w rozmowie z pracodawcą Umiejętności zawodowe: Umiejętności, które nabyłeś/łaś w dotychczasowej pracy, dzięki szkoleniom lub w innych miejscach, gdzie wykonywałeś zarobkowo lub nie jakieś zajęcia typowe dla określonego zawodu) Umiejętności uniwersalne: Umiejętności, które posiadasz w związku z realizacją swoich zainteresowań i uzdolnień (związane z dodatkowymi zajęciami, które wykonujesz lub musiałeś wykonywać itd.) Główne cechy charakteru: Moje preferencje: To co chciałabyś/łbyś robić, to w czym czujesz się dobrze

6 2. JAK SZUKAĆ PRACY? Najefektywniejszym sposobem poszukiwania pracy jest osobiste zgłoszenie się do potencjalnego pracodawcy i to jeszcze zanim jakakolwiek oferta pojawi się w prasie czy Internecie. Szacuje się, że około 65% wolnych miejsc pracy nie jest nigdzie ogłaszanych. Z badań wynika, że pracodawcy najczęściej poszukują pracowników poprzez prywatne kontakty (są to osoby często polecone, niekiedy przez byłego pracodawcę - referencje). W następnej kolejności weryfikują te oferty, które są już złożone w firmie (oferty złożone na ogłaszane wcześniej stanowiska, bądź też niezależnie od zapotrzebowania firmy przez osoby zainteresowane zatrudnieniem konkretnie w tym zakładzie pracy). Umożliwia to oszczędność czasu i pieniędzy pracodawcy (ogłoszenia w prasie kosztują, a od momentu ogłoszenia do zebrania aplikacji mija sporo czasu). Ogłoszenia do prasy pracodawcy dają w dalszej kolejności, ponieważ: są one drogie i zgłasza się na nie duża liczba przypadkowych osób, którym trzeba poświęcić czas. Ponadto z punktu widzenia przyszłego pracownika na ogłoszenie prasowe zgłasza się większa ilość kandydatów niż do wyselekcjonowanej firmy/zakładu pracy. Na skorzystanie z usług agencji doradztwa personalnego decydują się często pracodawcy, którzy dali już w przeszłości ofertę prasową, nie byli zadowoleni z jej efektów i nie chcą przechodzić jeszcze raz przez czasochłonny proces rekrutacji, albo tacy, którzy szukają określonych specjalistów i wiedzą, ile czasu i wysiłku zajmują takie poszukiwania. Dla niektórych osób skorzystanie z pomocy pośredników może być bardzo skuteczne, jeżeli posiadają specjalistyczną wiedzę i umiejętności. Porównanie poszukiwania pracy przez przyszłych pracowników i kandydatów do pracy przez pracodawców: JAK PRACODAWCY ZNAJDUJĄ PRACOWNIKÓW 5. Sieć kontaktów 4. Składanie ofert bezpośr. do firm 1. Z przekazów ustnych (sieci kontaktów) referencji innych pracodawców 2. Studiowanie ofert złożonych w firmie 3. Korzystanie z usług różnych firm doradztwa personalnego 3. Urzedy pracy 2. Agencje pośrednictwa pracy, urzędy pracy 4. Ogłoszenia (Prasa Internet) 1. Przeglądanie ogłoszeń w prasie i Internecie 5. Agencje doradztwa personalnego JAK WIĘKSZOŚĆ LUDZI POSZUKUJE PRACY 6

7 2.1 GDZIE SZUKAĆ OFERT PRACY? Prasa Ogłoszenia z ofertami pracy ukazują się w wielu gazetach. Również w tygodnikach, dwutygodnikach czy miesięcznikach lokalnych. Najwięcej jednak ofert pracy można znaleźć w lokalnych dodatkach dzienników np: Gazeta Wyborcza (wydanie poniedziałkowe) Dziennik (wydanie poniedziałkowe) Kurier Poranny (wydanie wtorkowe) Rzeczpospolita (wydanie środowe) Gazeta Współczesna (wydanie środowe) Oferty pracy w prasie codziennej można przeglądać m.in. w Sali Informacji Zawodowej Powiatowego Urzędu Pracy w Białymstoku (ul. Sienkiewicza 82) oraz w Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (ul. Pogodna 22). Można też zamieszczać własne ogłoszenia prasowe (najlepiej w tych gazetach i czasopismach, gdzie ostatnio było najwięcej ogłoszeń z interesującymi nas ofertami pracy). Ogłoszenie powinno być zwięzłe, przejrzyste i eksponujące Państwa kwalifikacje). Obserwacja miasta Czyli śledzenie informacji gospodarczych w środkach masowego przekazu oraz czasopismach lub publikacjach branżowych. Z wielką uwagą należy śledzić powstawanie nowych firm lub zmianę siedziby przez już istniejące. Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pracą w nowo powstałej firmie, to nie czekając na pojawienie się jej ogłoszeń np. w prasie lokalnej, wyślijcie do niej CV i list motywacyjny, w którym możecie wskazać najbardziej interesujące was stanowisko. Książki telefoniczne, panorama firm, informatory branżowe Składanie CV i listów motywacyjnych wyselekcjonowanych pracodawców. Korzystanie z pomocy znajomych Pracodawcy często obawiają się zatrudnienia osoby zupełnie sobie nieznanej. Szczególnie w mniejszych firmach pracodawcy poszukują informacji o kandydacie na dane stanowisko u swoich pracowników. Często też właśnie przez nich decydują się zatrudnić nowego pracownika. Dlatego też warto informować jak największą liczbę swoich znajomych, jakiej pracy Państwo szukacie, jakie są Państwa kwalifikacje i doświadczenie zawodowe. Dobrze przygotować swoją ofertę w formie pisemnej, hasłowo ujmując niezbędne informacje dla scharakteryzowania siebie, jako potencjalnego pracownika. Należy jednak pamiętać, że nie jest to prośba a przedstawienie siebie jako dobrego kandydata do pracy na określone stanowiska. Nie sprawia się wtedy wrażenia, osoby zdesperowanej (która weźmie wszystko za wszelką cenę). 7

8 urzędy pracy Urzędy pracy prowadzą działalność w szczególności w zakresie: pośrednictwa pracy, udostępniania informacji na temat ofert występujących na rynku pracy, informacji i poradnictwa zawodowego, szkoleń zawodowych, udzielania dotacji na podjęcie działalności gospodarczej, udzielania dotacji dla pracodawców na tworzenie nowych miejsc pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Białymstoku ul. Sienkiewicza Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku ul. Pogodna targi i giełdy pracy Można spotkać na nich pracodawców, którzy szukają pracowników. Jest to okazja do bezpośredniego zaprezentowania się pracodawcy warto więc na targi przyjść przygotowanym i z gotowymi dokumentami aplikacyjnymi. Najczęściej informacje o takich targach można uzyskać w prasie lokalnej, urzędach pracy itp. agencje doradztwa personalnego Są to instytucje, które rekrutują pracowników dla większych firm na rynku. Opierają się one na stworzonych przez siebie bazach danych i aktywnych rekrutacjach pracowników dla firm. Można wysłać tam swoje CV i list motywacyjny informujący, jakiej pracy Państwo szukają. Agencje doradztwa personalnego najczęściej poszukują kandydatów na stanowiska średniego i wyższego szczebla, tam gdzie wymagane jest większe doświadczenie zawodowe. Wykaz legalnie działających tego typu instytucji znaleźć można w Wojewódzkim Urzędzie Pracy, lub na stronie Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia: w dziale: wykaz agencji zatrudnienia. biura pośrednictwa pracy Zgłaszając się do takiej agencji zostaniecie Państwo najczęściej poproszeni o wypełnienie specjalnego kwestionariusza osobowego (czynności tej dokonuje się bezpłatnie). Agencja po przeprowadzeniu wstępnej selekcji udostępni informacje o kandydacie pracodawcom, poszukującym pracowników na konkretne stanowiska pracy. Podobnie jak w przypadku agencji doradztwa personalnego wykaz legalnie działających tego typu instytucji znaleźć można w Wojewódzkim Urzędzie Pracy, lub na stronie Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia: w dziale: wykaz agencji zatrudnienia. bezpośredni kontakt z osobami odpowiedzialnymi w firmach za rekrutację Często wystarczy zadzwonić do sekretariatu firmy i dowiedzieć się kto w danej firmie jest odpowiedzialny za dobór pracowników. Często firmy, które same radzą sobie z poszukiwaniem i doborem pracowników korzystają z tzw. rekrutacji wewnętrznej (poszukiwanie kandydatów na określone stanowiska prowadzi się wśród 8

9 pracowników danej firmy). W takim przypadku (kiedy oferty nie wychodzą na zewnątrz firmy) tylko bezpośredni kontakt z osobą odpowiedzialną za dobór pracowników na określone stanowiska zwiększa szansę ubiegania się o pracę w danej firmie. Internet Szacuje się, że koszt pozyskania pracownika za pośrednictwem Internetu jest dziesięciokrotnie niższy niż metodą tradycyjną. - Internet jako narzędzie do poszukiwania pracy można wykorzystać poprzez odwiedzanie stron WWW - firm, które Was interesują oraz wysyłanie do nich e maili z listem motywacyjnym i CV - inne sposoby: umieszczanie własnych ogłoszeń na stronach WWW; przeglądanie stron agencji pośrednictwa pracy oraz stron z darmowymi ogłoszeniami; zaglądanie na grupy dyskusyjne (na których także znajdziecie Państwo oferty pracy); W Internecie można znaleźć nie tylko dużo informacji o ofertach pracy, ale także wiele ciekawych rad jak zachować się podczas procesu rekrutacji. Gdzie szukać pracy w Internecie: pracy z powiatowych urzędów pracy) praca.info (praca dla kobiet) Uwaga na nieuczciwe oferty pracy! Najczęściej nieuczciwe oferty pracy są związane z adresowaniem kopert, składaniem długopisów itp., które wymagają wpłacenia określonej sumy pieniędzy lub przesłania nie naklejonych znaczków. Propozycje te są najczęściej nastawione na wykorzystanie determinacji osób poszukujących pracy. Trzeba także uważać na tzw. oferty pracy, w których prosi się zainteresowanych o kontakt pod numerem telefonu: sugerując, że jest to zwykła 9

10 rozmowa zamiejscowa. Tak naprawdę chodzi o pułapkę, czyli telefon o numerze 0 700, czyli rozmowę z której nic nie będzie wynikało, a zapłacicie Państwo wysokie rachunki telefoniczne. Firmy, które w taki sposób udzielają informacji o ofertach pracy szukają nie pracowników, ale własnego zysku. Tego typu ofertom nie warto poświęcać żadnego zainteresowania. Każda wiarygodna firma, która poszukuje pracownika poda przynajmniej swoje oczekiwania oraz adres kontaktowy, na który należy złożyć odpowiednie dokumenty (może to być np. adres pocztowy firmy prowadzącej rekrutację, adres strony internetowej firmy itp.- sam telefon lub adres e mail nie wygląda profesjonalnie trudno po takich danych sprawdzić kim jest pracodawca). 10

11 3. JAK PRZYGOTOWAĆ DOBRE DOKUMENTY APLIKACYJNE (ŻYCIORYS - CV, LIST MOTYWACYJNY)? Jednym ze sposobów dotarcia do pracodawcy jest wysyłanie, a najlepiej osobiste dostarczanie dokumentów aplikacyjnych. CV i list motywacyjny stanowią często pierwszy, chociaż niebezpośredni kontakt z pracodawcą. To pierwsze wrażenie jest bardzo ważne, warto więc postarać się by dokumenty jak najlepiej prezentowały osobę starającą się o pracę. Stworzenie dobrego cv i listu motywacyjnego nie jest trudne, ale trzeba uważać, by nie popełnić błędów. REGUŁY TWORZENIA DOKUMENTÓW APLIKACYJNYCH: Życiorys zawodowy (CV) to dokument, który zawiera informacje o umiejętnościach, a także dane osobowe, informacje o wykształceniu, doświadczeniu zawodowym, dodatkowych kwalifikacjach i zainteresowaniach. 1. FORMA na białym papierze, na jednej stronie (cv powinno zawierać najbardziej podstawowe informacje, niekiedy zdarza się, że zawiera więcej niż jedną stronę powinien wtedy być pisany na dwóch oddzielnych kartkach, kartek tych nie spina się ze sobą by pracodawca mógł rozłożyć obie kartki przed sobą w trakcie prowadzonej rozmowy kwalifikacyjnej), pisany na komputerze lub maszynie do pisania, czytelny, staranny, nie jest wymagane podpisanie życiorysu, ale podpisuje się zgodę na przetwarzanie danych osobowych jeżeli taka dołączona jest na końcu cv (nie jest obowiązkowe dołączanie zgody na przetwarzanie danych do każdego z dokumentów wystarczy dołączyć je do jednego z nich lub w osobnym dokumencie), zdjęcie (nie zawsze jest wymagane, ale można je dołączyć; zdjęcie powinno być portretowe, o wymiarach zdjęcia dowodowego; umieszcza się je w prawym górnym rogu życiorysu, może być skserowane lub skanowane o ile jest dobrej jakości). 2. TREŚĆ powinien zawierać najważniejsze wydarzenia z życia zawodowego, 11

12 nie musi być zbyt dokładny ma zachęcić do rozmowy, do dokumentów aplikacyjnych powinno być dołączone oświadczenie o zgodzie na przetwarzanie danych osobowych dla celów rekrutacji. profesjonalny dotyczy kwestii zawodowych atrakcyjny musi zainteresować czytelnika zwięzły i przejrzysty powinien być napisany krótko i konkretnie kreowanie własnego wizerunku potwierdzać fachowość Najczęstsze błędy: ogólnikowe przedstawianie przebiegu Twojej kariery zawodowej (brak dat itp.) zbyt szczegółowe przedstawianie wszystkich doświadczeń zawodowych i pozazawodowych nieprawdziwe dane opisywanie problemów osobistych błędy gramatyczne, stylistyczne i ortograficzne dołączanie ozdobników 12

13 ŻYCIORYS (CV) DANE PERSONALNE: Imię i nazwisko: Katarzyna Kowalska Adres: Białystok, ul. Lawendowa 4/3 Nr tel.: Data urodzenia: r. WYKSZTAŁCENIE: : Uniwersytet w Białymstoku studia licencjackie; kierunek: Marketing i Zarządzanie : Liceum Ekonomiczne w Ciechanowie kierunek: handel zagraniczny DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE: aktualnie: Firma szkoleniowo doradcza Poltax w Białymstoku stanowisko: specjalista ds. administracyjno prawnych: zakres obowiązków: - redagowanie pism do instytucji publicznych i prywatnych - przyjmowanie korespondencji - tworzenie dokumentacji wewnętrznej - wystawianie faktur - tworzenie raportów okresowych : Biuro turystyczne "Malwa" stanowisko: pomoc biurowa zakres obowiązków: - bieżąca obsługa klientów - obsługa urządzeń biurowych UKOŃCZONE KURSY: - kurs prowadzenia księgi przychodów i rozchodów - kurs obsługi komputera INNE UMIEJĘTNOŚCI: - obsługa komputera (znajomość programów pakietu Microsoft Office, MS Word oraz MS Excel) - obsługa urządzeń biurowych (faks, ksero) - znajomość programu księgowego Symfonia - prawo jazdy kategorii B ZNAJOMOŚĆ JĘZYKÓW OBCYCH: - język angielski w stopniu średniozaawansowanym w mowie i w piśmie - język rosyjski w stopniu podstawowym w mowie i w piśmie ZAINTERESOWANIA: - prace ręczne (szydełkowanie, przeróbki krawieckie) - zagadnienia prawne (Gazeta prawna) Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji zgodnie z ustawą z dn r o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133, poz. 883). Własnoręczny podpis 13

14 LIST MOTYWACYJNY List motywacyjny ma na celu przekonanie pracodawcy, że jest się osobą, z którą warto odbyć rozmowę kwalifikacyjną. Zawsze powinien być tworzony po napisaniu życiorysu i stanowić jego dopełnienie (ale nie powtórzenie). Opisywane aspekty powinny odnosić się do stanowiska pracy o jakie stara się kandydat. Co powinien zawierać list motywacyjny? wskazanie na najważniejszych kwalifikacji i umiejętności (wraz z konkretnymi przykładami), które byłyby przydatne na stanowisku o jakie stara się kandydat opis cech charakteru, zalet (wraz z przykładami), które mogą wpłynąć na efektywną pracę i wywiązywanie się z powierzonych zadań opis motywacji do pracy w danym miejscy pracy/ w danym charakterze wyjaśnienie jakie korzyści może odnieść firma po zatrudnieniu kandydata 1. FORMA 2. TREŚĆ stanowczy uprzejmy na białym papierze na jednej stronie pisany zgodnie z oczekiwaniami pracodawcy, odręcznie lub na komputerze czytelny staranny podpisany odręcznie bezpośredni nie musi być zbyt dokładny, powinien raczej zachęcać do rozmowy, niż wszystko opisywać nie należy wykazywać niezdecydowania; pewnie sformułuj swoją prośbę - nie przyjmuj proszącego tonu występujesz w roli przyszłego pracownika profesjonalny dotyczy tylko kwestii zawodowych wierny twej osobowości zachowaj swój styl atrakcyjny zwięzły zainteresuj czytelnika nie powtarzaj życiorysu 14

15 Najczęstsze błędy : Powtarzanie informacji z CV Używanie ogólnikowych epitetów, gotowych schematów lub przepisywanie,,słowo w słowo zdania ze wzoru Posługiwanie się tym samym listem motywacyjnym przy ubieganiu się o różne stanowiska Podawanie zbyt ogólnych informacji (nie popartych przykładami) Podawanie zbyt wielu informacji (opisywane aspekty powinny odnosić się do konkretnego stanowiska) Pomyłki w nazwie stanowiska, o jakie kandydat się ubiega 15

16 Imię nazwisko Adres Nr telefonu Ew. (kandydata) miejscowość, data Imię i nazwisko Stanowisko Nazwa instytucji Adres (pracodawcy) Zwrot grzecznościowy (Szanowny Panie / Szanowna Pani), Cel listu i źródło pochodzenia informacji o możliwości zatrudnienia oraz informacja o jakie stanowisko ubiega się kandydat. Rozwinięcie kilka słów o osobie (np.: wykształcenie, umiejętności, doświadczenie zawodowe, będące uzupełnieniem życiorysu). Akapit ten powinien zawierać uzasadnienie, że jest się odpowiednią osobą na aplikowane stanowisko (tu powinno się wskazać jakie nasze umiejętności będą atutem w pracy o którą się ubiegamy). Zakończenie wyrażenie gotowości spotkania się w celu odbycia rozmowy kwalifikacyjnej. (Np.: Informacje zawarte w życiorysie chętnie uzupełnię podczas bezpośredniej rozmowy. lub Jeżeli są Państwo zainteresowani moją kandydaturą, proszę o kontakt w celu ustalenia terminu rozmowy) Zwrot grzecznościowy (np.: Z poważaniem) Załączniki: dołączone dokumenty (np.: 1. Cv 2. referencje) czytelny, odręczny podpis (Adnotacja pozwalająca na przetwarzanie danych osobowych o ile nie została dołączona do innych dokumentów): Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych zawartych w ofercie pracy dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji zgodnie z ustawą z dn r o ochronie danych osobowych (Dz.U. nr 133, poz. 883). czytelny, odręczny podpis 16

17 Zarówno życiorys (cv) jak i list motywacyjny powinny być tworzone w oparciu o opis stanowiska pracy, o które stara się kandydat. Nie warto wypisywać wszystkiego, ponieważ najistotniejsze dane mogą umknąć w gąszczu informacji. Tworzenie cv i listu motywacyjnego pod konkretną ofertę pracy nie polega na podawaniu nieprawdziwych danych, ale podkreślaniu tego, co z umiejętności i doświadczenia kandydata może stanowić atut na danym stanowisku pracy. Dodatkowym atutem jest dołączanie referencji do dokumentów aplikacyjnych lub zaznaczenie, że są one dostępne na życzenia (można je przedstawić np.: na rozmowie kwalifikacyjnej. Referencje to informacje o kandydacie, od wcześniejszych pracodawców. Dość często potencjalni pracodawcy chcieliby wiedzieć coś więcej o zdolnościach intelektualnych kandydata i jego cechach charakteru, a także poznać opinie na temat jego postawy wobec obowiązków, stosunku do współpracowników. Niekiedy ma to miejsce w ostatniej fazie procesu rekrutacji, gdy w wyniku analizy dokumentów i rozmów z kandydatem pracodawca jeszcze się waha. 17

18 4. ROZMOWA KWALIFIKACYJNA Rozmowa kwalifikacyjna może stanowić pierwszy bezpośredni kontakt z pracodawcą, bądź z kimś, kto go reprezentuje. Często od przebiegu tej rozmowy i wrażenia, jakie kandydat na pracownika wywrze na swym rozmówcy zależy jego przyszła praca Autoprezentacja Przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej trzeba przede wszystkim zwrócić uwagę na autoprezentację. Umiejętność dokonania korzystnej autoprezentacji jest istotnym, choć nie jedynym warunkiem zdobycia atrakcyjnej pracy. Na ogół, w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej lekko idealizuje się siebie: przemilcza błędy popełnione w innych miejscach pracy, wady, które mogłyby być niekorzystnie zinterpretowane a uwypukla te cechy, które mogą być przydatne w nowej pracy. Jednocześnie autoprezentacja musi bazować na prawdziwych faktach. To fakty dla pracodawcy są najbardziej istotne. Nie warto kłamać, o znajomości języków obcych czy doświadczeniu w pracy na wysokościach, kiedy jest inaczej. Zresztą pracodawca może te wiadomości i umiejętności bardzo łatwo zweryfikować. Odpowiednia autoprezentacja w trakcie rozmowy kwalifikacyjnej wymaga stosownego ubioru i przestrzegania zasad właściwego niewerbalnego zachowania. Ubiór jest wyrazem szacunku dla współrozmówcy i buduje pierwsze wrażenie w kontakcie bezpośrednim. Bardzo ważny jest odpowiedni strój, biżuteria, makijaż (w przypadku kobiet). Niewątpliwie najbardziej korzystny jest profesjonalny i poważny wygląd. Klasyka nigdy nie wychodzi z mody. Nie musi to być garnitur lub pełna garsonka. Strój powinien być dopasowany do charakteru pracy o jaką stara się kandydat. Najlepiej być ubranym schludnie i w sposób stonowany (kolory: beż, granat). Źle widziany jest ostry makijaż, bogata biżuteria, wygnieciony garnitur. Warto też zrezygnować z mocnych perfum. Przebieg rozmowy: Każda rozmowa polega na dwukierunkowym przepływie informacji, gdzie obie strony zadają pytania i udzielają odpowiedzi. Wiedząc o tym, powinniśmy tak kierować rozmową, aby powiedzieć o sobie jak najwięcej oraz powinniśmy przygotować sobie pytania, aby jak najwięcej dowiedzieć się o pracy. W rozmowie należy unikać odpowiedzi "tak" lub "nie". Są to tzw. odpowiedzi zamknięte, które powodują, że rozmowa zamienia się w przesłuchanie, zamiast być pełnym wymiany informacji dialogiem. Przed rozmową warto powtórzyć jeszcze raz ważne informacje dotyczące swojego życia zawodowego. Może się bowiem zdarzyć, że w sytuacji stresu spowodowanego rozmową, zapomina się o istotnych faktach. Ważne, by uporządkować sobie informacje o sobie, pracy i potencjalnym pracodawcy: 18

19 1. Informacje o sobie. Można zanotować najważniejsze informacje na swój temat. Pozwoli to swobodniej odpowiadać na dowolne pytanie dotyczące doświadczenia zawodowego, wykształcenia, umiejętności i ukończonych szkoleń. Warto przy tej okazji przypomnieć sobie miejsca i daty. Mimo, że informacje te często już są zawarte w życiorysie, pracodawca zapewne jeszcze raz poruszy ten temat. 2. Osiągnięcia. Bardzo ważne jest przypomnienie sobie osiągnięć oraz ważnych funkcji, które Państwo sprawowali, a także zakres obowiązków i odpowiedzialności. Każde odpowiedzialne stanowisko, zarówno w miejscu pracy, jak i innej organizacji może przemawiać na Państwa korzyść. 3. Hobby i zainteresowania. Warto sporządzić listę wszystkich swoich zainteresowań. Czasem pracodawca pyta o sposób spędzania wolnego czasu - pozwala mu to dowiedzieć się czegoś na temat Państwa aktywności poza pracą. Niekiedy też samemu opowiadając o swoim hobby można wskazać dodatkowe umiejętności i cechy charakteru przydatne na stanowisku pracy o które się stara. Nie warto jednak ubarwiać tylko po to, by mieć o czym mówić. 4. Praca. Tu jest miejsce na zastanowienie się dlaczego starają się Państwo o przyjęcie do tej właśnie pracy. Dlaczego uważacie, że będziecie w niej dobrzy? Pytający na pewno o to zapyta, warto więc wcześniej przygotować sobie odpowiedź. Należy też postarać się, by nie odniósł wrażenia, że wybrano pierwszą-lepszą ofertę z gazety, nawet jeśli tak było. 5. Potencjalny pracodawca. Zebranie jak największej ilości informacji na temat firmy pracodawcy, może umożliwić przewidzenie przynajmniej części pytań, które zostaną zadane na rozmowie. Warto więc poszukać: Czym się firma zajmuje? Ilu zatrudnia pracowników? Czy praca odbywa się w systemie zmianowym? Czy dojazd z domu do pracy byłby łatwy? Czy pracuje w niej ktoś z osób znajomych? Jeśli tak, to co robi i czy odpowiada mu ta praca. Zanotowanie odpowiedzi na powyższe pytania zabiera niewiele czasu, a jest doskonałym sposobem przygotowania się do ważnej rozmowy kwalifikacyjnej. Pytania, które mogą pojawić się na rozmowie kwalifikacyjnej: 1. Jaką pracę chce Pan/i u nas podjąć? Czym najbardziej chciałby Pan/ chciałaby Pani się zajmować? 2. Jakie umiejętności/ doświadczenie mógłby Pan/i 19

20 wykorzystać na stanowisku o które się Pan/i stara? 3. Jak wyobraża sobie Pan/i siebie w naszej firmie/zakładzie pracy? 4. Od jak dawna poszukuje Pan/i pracy? 5. Co było powodem kilkuletniej przerwy w zatrudnieniu? 6. Jaka praca sprawiła Panu/i największą satysfakcję zawodową? 7. Jak Pan/i sądzi, czego ludzie nie mogą zaakceptować w pracy? 8. Proszę opowiedzieć coś o sobie? 9. Jakie są Pan/i mocne, a jakie słabe strony? 10. Czy może Pan/i opisać jakiś problem, który udało się w ostatnim czasie rozwiązać? 11. Dlaczego chce Pan/i zmienić dotychczasową pracę? 12. Czy zna Pan/i kogoś, kto wykonuje ten sam rodzaj pracy, którą chce Pan/i wykonywać? 13. Jakie są Pana/i kwalifikacje do wykonywania tej właśnie pracy? 14. Jak dotychczas wykorzystywał Pan/i swoją wiedzę i kwalifikacje? 15. Czy ma Pan/i rozeznanie w obrębie branży/ charakteru pracy o jaki Pan/i się stara? 16. Czy jest Pan/i osobą odpowiedzialną? Proszę podać przykład jakiegoś zachowania, które świadczy o tym. 17. Czy podejmuje Pan/i w życiu ryzyko? Jeśli tak to w jakich sytuacjach? 18. Co Pan/i sądzi o swoich poprzednich przełożonych? 19. Proszę powiedzieć coś o osobie, która jest dla Pana/i wzorem? 20. Co mogłoby być dla Pana/i miarą zadowolenia z pracy? 21. Czy potrafi Pan/i przejąć inicjatywę? 22. Jak określiłby Pan/ określiłaby Pani swój charakter? 23. Co by Pani zrobił/a gdyby? 24. W jaki sposób, Pana/i zdaniem, sytuacja napięcia, presji wpływa na jakość wykonywanej pracy? 25. W jaki sposób radzi Pan/i sobie z codziennymi problemami? 26.Co Pan/i robi, w sytuacji, kiedy ktoś obwinia Pana/ią o rzeczy, których Pan/i nie zrobił/a? 27. Gdzie widzisz siebie za 5 lat? 28. Jakie było Pana/i największe niepowodzenie? 29. Od kogo z dotychczasowych przełożonych nauczył się Pan/i najwięcej? 30. Dlaczego jest Pan/i odpowiednim kandydatem na tę akurat posadę? 31. Czy należy Pan/i do stowarzyszeń zawodowych, a jeśli tak, to do jakich? 32. Czy po rozpoczęciu pracy gdzie indziej, wyobraża Pan/i sobie powrót do swojej obecnej firmy? 33. Co Pan/i czyta (prasa, książki)? 34. Czy nie uważa Pan/i, że ma zbyt wysokie kwalifikacje na to stanowisko? 35. Czy chętnie Pan/i podróżuje, czy raczej woli spędzać czas w domu? 36. Jakie ma Pan/i zainteresowania? Ile czasu poświęca Pan/i na swoje zainteresowania/hobby? 37. Czy uprawia Pan/i sport? 38. Co w pracy wykonywał/a Pan/i chętnie, a czego nie? 39. Co jest dla Pana/i ważniejsze, zadowolenie z pracy czy awans? 40. Jakie są pana/i oczekiwania finansowe? Jakie jest Pana/i wyobrażenie o przyszłych zarobkach? 41. Czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy uczynił Pan/uczyniła Pani coś w celu podniesienia swoich kwalifikacji zawodowych? 42. Czy jest Pan/i gotów/ gotowa na dalsze dokształcanie? Rozmowa kwalifikacyjna to także okazja do zadawania pytań pracodawcy. 20

21 Z reguły pod koniec rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca zapyta o ewentualne pytania dotyczące pracy w firmie, stanowiska. Dobrze wcześniej zastanowić się, czego warto się dowiedzieć. Raczej źle widziany jest całkowity brak pytań, ale też nie wolno zadawać zbyt wielu pytań dotyczących mało istotnych kwestii czy też dotyczących spraw, które już były poruszone w trakcie rozmowy i zostały dostatecznie wyjaśnione. Przykładowe pytania, które można zadać pracodawcy: 1. Jakie będą moje obowiązki związane z tą pracą? 2. Komu będzie podlegać dane stanowisko (lub jakie stanowiska będą podlegały osobie starającej się o pracę)? 3. Czy będę miał/a możliwość uczestniczenia w jakichś szkoleniach lub kursach? 4. Czy są możliwości rozwoju i awansu, jeżeli będę dobrze pracował/a? 5. Czy praca jest zmianowa? 6. Z jakimi problemami powinienem się liczyć na tym stanowisku? 7. Czy będę musiał/a przynosić do pracy jakieś specjalne ubrania lub narzędzia? 8. Z jakimi ludźmi miałbym pracować? 9. Jakich klientów obsługuje firma? 10. Czy jest to nowo tworzone stanowisko czy ktoś już pracował na tym stanowisku w Państwa firmie/zakładzie pracy? 11. Co się stało z osobą, która była poprzednio na tym stanowisku? 12. Co wchodzi w skład wynagrodzenia (wynagrodzenie zasadnicze, premie, nagrody) i jak będą one wypłacane? - to pytanie warto zachować na koniec rozmowy przy prawie już całkowitej pewności, że będzie się zatrudnionym 13. Jakie będą świadczenia socjalne i rzeczowe oferowane przez firmę - np. formy i zakres opieki medycznej? 14. Jaki będzie czas pracy i możliwość wykorzystania urlopu wypoczynkowego praca może odbywać się w wielu systemach (np. jednozmianowym lub wielozmianowym). Nie powinno być zaskoczeniem jak długo będzie trwał dzień pracy Warto również sprecyzować, co potencjalny pracodawca rozumie pod pojęciem "dyspozycyjności". (Czy będę musiał/a pracować w soboty i niedziele lub wieczorami?) 15. Kiedy mogę spodziewać się jakiejś informacji zwrotnej na temat wyników rozmowy kwalifikacyjnej? 1. Planowanie dojazdu 4.2. Planowanie dnia przed rozmową: Warto sprawdzić, ile czasu zajmie podróż na miejsce rozmowy kwalifikacyjnej i jakim środkiem transportu najlepiej się tam wybrać. Dobrze zostawić sobie zapas czasu na nieprzewidziane zdarzenia. Telefon komórkowy i numer do osoby, z którą mamy się spotkać będzie bardzo przydatny w razie niespodziewanego spóźnienia (wypadki 21