Pan Piotr Jarocki Dyrektor Domu Dziecka Zakątek w Katowicach

Transkrypt

1 Pan Piotr Jarocki Dyrektor Domu Dziecka Zakątek w Katowicach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937, ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach skontrolowała Dom Dziecka Zakątek w Katowicach (zwany dalej Placówką) w zakresie jego funkcjonowania w latach (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 5 września 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność Placówki w zakresie spraw objętych kontrolą, pomimo stwierdzonych uchybień.

2 2 PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące ustalenia kontroli: 1. Placówka przestrzegała obowiązujących standardów opieki i wychowania, określonych w 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 lutego 2005r. w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych 1, a dotyczących m.in.: opieki zdrowotnej oraz wyŝywienia, odzieŝy, środków higieny osobistej, zabawek, podręczników i przyborów szkolnych, dostępu do nauki oraz pomocy w nauce, dostępu do zajęć wychowawczych. Przestrzeganie przez Placówkę postanowień regulaminu organizacyjnego w zakresie zapewnienia wychowankom intymności, poczucia godności i bezpieczeństwa potwierdzone zostało podczas rozmów bezpośrednich przeprowadzonych z wychowankami. Badania przeprowadzone przez specjalistę z zakresu pedagogiki potwierdziły ponadto, Ŝe w Placówce zapewniono dzieciom poszanowanie ich godności i podmiotowości, realizowano ich potrzeby religijne, wyrównywano deficyty rozwojowe, a takŝe przygotowywano do samodzielnego funkcjonowania. Na pozytywną ocenę - zdaniem NIK - zasługuje podejmowanie przez personel Placówki skutecznych działań na rzecz stałego powrotu dzieci do rodziny naturalnej lub zastępczej. W okresie od 1 stycznia 2005 r. do 30 czerwca 2007 r. do rodzin biologicznych powróciło 91 dzieci, a w rodzinach zastępczych umieszczono 25 wychowanków. Realizując dyspozycję zawartą w 19 ust. 3 rozporządzenia MPS, Dyrektor Placówki przed okresowym powrotem pięciu wychowanków do rodziny podpisał umowy z ich rodzinami oraz prowadził w okresie przebywania dzieci w rodzinie bieŝący i systematyczny nadzór nad wykonywaniem postanowień umowy. 2. W ocenie NIK, obsada personalna (wg stanu na 30 czerwca 2007 r. na stanowiskach pedagogicznych zatrudnionych było 23 pracowników) zapewniała w Placówce świadczenie usług na poziomie zgodnym z obowiązującymi standardami, szczególnie w zakresie bezpieczeństwa i indywidualnej opieki właściwej dla wieku i stanu zdrowia dziecka. W Placówce jeden wychowawca kierował procesem wychowawczym nie więcej niŝ 8 dzieci (standard określony w 8 ust. 4 rozporządzenia MPS), a dodatkowo działalność Placówki była uzupełniana pracą wolontariuszy. KaŜdorazowo z osobami świadczącymi wolontariat zawierano stosowne umowy oraz ubezpieczano wolontariuszy od odpowiedzialności cywilnej. W kontrolowanym okresie w Placówce nie wystąpiły przypadki zatrudniania wychowawców oskarŝonych o popełnienie przestępstwa z uŝyciem przemocy, w tym przemocy w rodzinie. Informacje uzyskane z Komisariatu Policji w Katowicach, Specjalistycznej Poradni Pedagogiczno-Wychowawczej w Katowicach oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej 1 (Dz.U. Nr 37, poz.331), zwanym dalej rozporządzeniem MPS.

3 3 w Katowicach 2 wykazały, Ŝe w Placówce w badanym okresie nie występowały zjawiska przemocy fizycznej, psychicznej bądź molestowania seksualnego, co dodatkowo potwierdzone zostało podczas bezpośrednich rozmów przeprowadzonych z wychowankami Placówki. Analiza 10 ucieczek dokonanych przez 10 wychowanków (krótkookresowych od 1 do 3 dni oraz długookresowych od 3 dni do kilku miesięcy) w okresie objętym kontrolą wykazała, Ŝe w przypadku kaŝdej ucieczki wychowanka działania podejmowane przez pracowników Placówki wypełniały dyspozycje 20 ust. 1 i 2 rozporządzenia MPS, tzn. przeprowadzone było postępowanie wyjaśniające, a o fakcie ucieczki powiadamiano w ciągu 24 godzin rodziców, Policję, Sąd Rejonowy w Katowicach oraz MOPS. 3. NIK pozytywnie ocenia gromadzenie i sporządzanie części dokumentacji dotyczącej wychowanków: a) Placówka rzetelnie i na bieŝąco prowadziła karty pobytu dzieci, a zajęcia specjalistyczne odnotowywane były w kartach udziału w zajęciach specjalistycznych, z opisem ich przebiegu. Obserwacje psychologiczne i pedagogiczne zapisywane były w odpowiednich arkuszach - stosownie do 23 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia MPS. b) Stały zespół do spraw okresowej oceny sytuacji dziecka rzetelnie wywiązywał się z obowiązków określonych w 9 rozporządzenia MPS, dokonując w miarę potrzeb oceny sytuacji dzieci, a następnie formułując na piśmie wniosek dotyczący zasadności jego dalszego pobytu w Placówce. 4. NIK ocenia pozytywnie zapewnienie wychowankom standardu usług bytowych, zgodnych z 24 ust. 5 rozporządzenia MPS w zakresie odpowiedniej ilości właściwie urządzonych łazienek, pokoju do cichej nauki, kuchni i jadalni. Aneksy kuchenne zabezpieczały potrzeby dzieci w zakresie samodzielnego przygotowywania posiłków. Zapewnienie zgodnego z przepisami prawa stanu sanitarnego Placówki potwierdziła kontrola przeprowadzona, na zlecenie NIK, przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Katowicach. Kontrola przeprowadzona przez Komendę Miejską Powiatowej StraŜy PoŜarnej w Katowicach potwierdziła przestrzeganie przepisów z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej. 5. W latach (I półrocze) Placówka otrzymywała środki finansowe w wysokości określonej w planach dochodów i wydatków budŝetowych na dany rok i adekwatnie do zgłaszanych potrzeb. Wydatki na utrzymanie Placówki wyniosły zł w 2006 r. i zł w I półroczu 2007 r. Środki finansowe były przekazywane przez Prezydenta Miasta Katowice w terminach i w kwotach zabezpieczających funkcjonowanie Placówki. 2 Zwany dalej MOPS

4 4 Ponadto, Placówka otrzymała od sponsorów i darczyńców pomoc rzeczową o wartości ,75 zł w 2006 r. i 6 530,31 zł w I półroczu 2007 r. Do czasu kontroli Placówka osiągnęła 13 z 18 standardów wyznaczonych w realizowanym Programie naprawczym (tj. 72 %), a uzyskanie pozostałych pięciu przewidywane jest do 2010 roku. Analiza wydatków poniesionych na utrzymanie Placówki wykazała, Ŝe były one realizowane w wysokości ustalonej w planie finansowym oraz w sposób celowy i oszczędny. Umowy na dostawy mięsa, wędlin i nabiału zawarte zostały po prawidłowo przeprowadzonych postępowaniach o udzielenie zamówień publicznych. 6. Analiza dokumentacji kontroli zewnętrznych oraz sprawozdań Placówki z realizacji zaleceń pokontrolnych wykazała, Ŝe zostały one wykonane lub Ŝe podjęto działania mające na celu ich realizację. Jednocześnie NIK wskazuje na następujące uchybienia Placówki w toku realizacji zadań objętych przedmiotem kontroli: 1. Nieosiągnięcie standardu określonego w 24 ust. 3 rozporządzenia MPS stanowiącego, Ŝe W placówce nie powinno przebywać więcej niŝ 30 dzieci, gdyŝ na dzień 1 stycznia 2006 r. w Placówce przebywało 59, a na koniec 2006 r. i I półrocza 2007 r. 65 wychowanków. Nadmierna liczba wychowanków, w stosunku do ilości określonej w standardzie, związana była z wypełnianiem obowiązku nałoŝonego na Placówkę (typu interwencyjnego) w 14 ust. 5 ww. rozporządzenia, tj. przyjęcia kaŝdego dziecka i zapewnienia mu opieki do czasu wyjaśnienia jego sytuacji. 2. Nieosiągnięcie standardu określonego w 24 ust. 5 rozporządzenia MPS, dotyczącego budynku, w którym moŝe mieścić się placówka opiekuńczo-wychowawcza, w zakresie posiadania: pokoi 1-5 osobowych i stosownego ich wyposaŝenia, pokoju gościnnego oraz dodatkowego aneksu kuchennego. W Placówce Ŝaden z 9 pokoi nie spełniał w pełni ww. standardu oraz brak było wszystkich wymaganych pomieszczeń. Ponadto, część pokoi nie spełniało wymogu rozporządzenia dotyczącego ilości mieszkających tam wychowanków, ze względu na konieczność umieszczenia w nich dzieci skierowanych w trybie interwencyjnym. NaleŜy przy tym podkreślić, Ŝe powierzchnia pokoi, w których mieszkało więcej niŝ 5 wychowanków (wynosząca od ok. 26 do ok. 30 m 2 ), zapewniała swobodne korzystanie z ich wyposaŝenia. 3. W kontrolowanym okresie wystąpiło 28 przypadków przebywania pod opieką jednego wychowawcy od 12 do 19 dzieci, pomimo Ŝe 22 ust. 2 rozporządzenia MPS ograniczał do

5 5 10 liczbę dzieci przebywających w czasie zajęć odbywających się na terenie Placówki pod opieką jednego wychowawcy. 4. Spośród 30 poddanych analizie indywidualnych planów pracy z dzieckiem, w 4 przypadkach plany te opracowane zostały bez udziału psychologa, w 2 przypadkach bez udziału pracownika socjalnego, a w kolejnych 2 przypadkach z udziałem tylko pracownika socjalnego, co było niezgodne z 11 ust. 2 rozporządzenia MPS, nakazującym uczestnictwo wszystkich tych osób w ich opracowywaniu. 5. Pomimo obowiązku nałoŝonego w 19 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia MPS Dyrektor Placówki przy kierowaniu wychowanków na okresowy powrót do rodziny w Ŝadnym z 5 przypadków nie przedłoŝył sądowi do zaopiniowania wniosków stałego zespołu o zaistnieniu podstaw powrotu dziecka do rodziny. 6. Dyrektor Placówki nie wyegzekwował oświadczeń o niekaralności od 2 spośród 10 osób świadczących w kontrolowanym okresie wolontariat w Placówce, co stanowiło naruszenie 21 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia MPS. 7. Pomimo bieŝącego i systematycznego nadzorowania i monitowania wpłat naleŝności od rodziców, którzy zgodnie z decyzjami MOPS w Katowicach zobowiązani byli do ponoszenia odpłatności za pobyt dzieci, skuteczność egzekwowanych przez Placówkę naleŝności z tego tytułu w roku 2006 kształtowała się na poziomie 38% ogółu naleŝności (5 110,17 zł), a w I połowie 2007 r. - 37% (6 579,21 zł). 8. Badanie losowo wybranych dokumentacji 40 przyjętych dzieci (spośród 125 przyjętych w badanym okresie) wykazało, Ŝe w 2 przypadkach brakowało dokumentacji lekarskiej sprzed przyjęcia dzieci, w kolejnych 7 nie było wywiadów środowiskowych, w 7 nie było dokumentów szkolnych, a w 21 przypadkach brak było adnotacji o przedmiotach osobistego uŝytku posiadanych przez wychowanków w chwili przyjęcia, pomimo Ŝe 17 rozporządzenia MPS zobowiązywał do załączania ww. dokumentów do skierowania do placówki opiekuńczowychowawczej. Brak powyŝszych dokumentów wynikał z charakteru interwencyjnego Placówki i obiektywnych trudnościami w uzyskaniu np. dokumentacji medycznej dziecka pochodzenia romskiego czy wychowanka pochodzącego z Mołdawii. 9. Placówka rzetelnie prowadząc i modyfikując plany pracy z dzieckiem, w 26 przypadkach (na 30 badanych) opracowała je w terminie od 2 tygodni do 2 miesięcy, pomimo Ŝe w 11 rozporządzenia nakładał obowiązek niezwłocznego ich opracowania.

6 6 Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Dostosowanie standardów usług bytowych do wymaganych rozporządzeniem MPS. 2. Podjęcie działań organizacyjnych mających na celu zapewnienie przebywania podczas zajęć na terenie Placówki nie więcej niŝ 10 dzieci pod opieką jednego wychowawcy. 3. Podjęcie działań organizacyjnych dla zapewnienia udziału w opracowywaniu indywidualnych planów pracy z dzieckiem wszystkich osób do tego zobowiązanych. 4. Przedkładanie sądowi do zaopiniowania wniosków stałego zespołu, dotyczących okresowego powrotu dziecka do rodziny. 5. Egzekwowanie oświadczeń o niekaralności od wszystkich osób świadczących wolontariat w Placówce. 6. Podjęcie działań zmierzających do zwiększenia skuteczności egzekwowania od rodziców naleŝności za pobyt dzieci w Placówce. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust.1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora, w terminie 20 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust.1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym wyŝej mowa, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.