WYSTĄPIENIE POKONTROLNE. Pan Andrzej Kegel Dyrektor Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Pszczynie

Transkrypt

1 Pan Andrzej Kegel Dyrektor Zakładu Poprawczego i Schroniska dla Nieletnich w Pszczynie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach przeprowadziła kontrolę w Zakładzie Poprawczym i Schronisku dla Nieletnich w Pszczynie, zwanym dalej Placówką, w zakresie jej funkcjonowania w okresie od 2007 r. do dnia zakończenia kontroli (13 marca 2009 r.). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli, podpisanym w dniu 13 marca 2009 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie realizację przez Placówkę zadań w zakresie spraw objętych kontrolą, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. 1 Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz.1701 ze zm.

2 2 PowyŜszą ocenę uzasadniają następujące oceny cząstkowe i ustalenia kontroli: 1. Placówka prawidłowo wykonywała zadania resocjalizacyjne i dydaktyczne. Ofertę resocjalizacyjną Placówki, przedstawioną w opracowaniu Wizja i plan rozwoju Zakładu i Schroniska na lata oraz w planach pracy resocjalizacyjno-dydaktycznej Placówki na lata szkolne 2006/2007, 2007/2008, 2008/2009 realizowano w ścisłym współdziałaniu psychologów z pedagogami oraz z wychowawcami. 2. W Placówce tworzono i właściwie realizowano indywidualne plany resocjalizacji, które spełniały wymogi określone w 59 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich 2, zwanego dalej rozporządzeniem z dnia 17 października 2001 r.. W latach szkolnych 2006/2007 oraz 2008/2009 zajęcia socjoterapeutyczne oparto na stworzonym przez pracowników zespołu diagnostyczno-korekcyjnego Zakładu Poprawczego programie profilaktycznym Odlot q zdrowiu, ukierunkowanym na integrację grupy, profilaktykę uzaleŝnień, promocję zdrowia i aktywizację społeczno-zawodową. W roku szkolnym 2007/2008 zajęcia w Zakładzie odbywały się wg programu Trening zastępowania agresji, obejmującego: trening umiejętności prospołecznych, trening kontroli złości oraz trening wnioskowania moralnego. Skuteczność oddziaływań, którym byli poddawani wychowankowie Zakładu Poprawczego, sprawdzano za pomocą Skali Klimatu Społecznego Instytucji Korekcyjnej wg R. Moosa, zwłaszcza w zakresie stosunków interpersonalnych oraz rozwoju osobistego uczestników. Porównanie uśrednionych wyników badań wskazało na wzrost zaangaŝowania wychowanków i wychowawców w realizację ich codziennych zadań i obowiązków oraz zwiększenie poziomu wsparcia emocjonalnego wychowanków przez wychowawców. 3. Przyjmowanie, przenoszenie i zwalnianie wychowanków z Placówki odbywało się zgodnie z przepisami określonymi w rozdziale 4 i 5 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r. na podstawie prawomocnych orzeczeń sądów, nakazu przyjęcia i skierowania lub przeniesienia. 4. W Placówce stosowano nagrody i środki dyscyplinarne adekwatne do zaistniałych sytuacji wychowawczych. 2 Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz.1359

3 3 5. Zatrudnieni w Placówce wychowawcy, psycholodzy oraz pedagodzy posiadali kwalifikacje zawodowe odpowiednie do zajmowanych stanowisk. 6. Kadra pedagogiczna Placówki podlegała doskonaleniu zawodowemu w formie studiów licencjackich, magisterskich oraz seminariów. Ponadto pracownicy uczestniczyli w szkoleniach organizowanych przez Placówkę we własnym zakresie bądź za pośrednictwem firm zewnętrznych. Jednocześnie NajwyŜsza Izba Kontroli wskazuje na następujące nieprawidłowości: 1. W Placówce nie wyodrębniono izby izolacyjnej, pomimo Ŝe - zgodnie z 15 ust. 2 pkt 9 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r., dla zapewnienia prawidłowej realizacji zadań, zakład powinien posiadać izbę izolacyjną, dającą moŝliwość zastosowania w uzasadnionych przypadkach środka przymusu bezpośredniego, polegającego na umieszczeniu nieletniego w takiej izbie. NIK nie podziela stanowiska Pana Dyrektora, Ŝe w warunkach zakładu poprawczego oraz schroniska zwykłego w sytuacji konieczności zapewnienia bezpieczeństwa i porządku oraz w celu zapobiegania agresji lub dezorganizacji Ŝycia ( ) środkiem wystarczającym jest umieszczenie nieletniego w izbie przejściowej, co nie jest sprzeczne z aktualnym stanem prawnym i sporadycznie stosowane w kierowanej przeze mnie placówce. 2. Nierzetelne dokumentowanie przez wychowawców wypłat wychowankom kieszonkowego przewidzianego w 62 ust. 1 oraz 88 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r. Listy wypłat kieszonkowego były wielokrotnie przerabiane przez wychowawców dokonujących wypłat, przez co w wielu przypadkach, po dokonanych przeróbkach, zapisy stawały się nieczytelne. Na 29 zbadanych list wypłat kieszonkowego wychowankom Placówki w 2007 r. oraz 27 list z 2008 r. ustalono odpowiednio co najmniej 77 i 120 przypadków przerabiania cyfr, nie parafowanych skreśleń, uŝycia środka kryjącego, dopisywania cyfr itp. Ponadto na listach tych umieszczano zazwyczaj lakoniczne zapisy dotyczące rozliczeń wychowawców z wychowankami, dotyczące poŝyczek udzielanych im przez wychowawców. NIK zwraca uwagę, Ŝe pracownica księgowości, Pani [...] 3, do obowiązków której naleŝała m.in. kontrola dowodów księgowych pod względem formalnym i rachunkowym, nie kwestionowała prawidłowości ww. list wypłat kieszonkowego. 3 Ochrona prywatności osoby fizycznej na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz ze zm.).

4 4 3. Nie realizowanie przez Dyrektora Placówki, wynikającego z 98 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r. obowiązku zawiadamiania sądu, który orzekał o umieszczeniu nieletniego w schronisku o braku dokumentu o przedłuŝeniu pobytu nieletniego w schronisku na 7 dni przed upływem terminu umieszczenia. Tylko w jednym z sześciu zbadanych przypadków tego rodzaju dyrektor Schroniska wywiązał się z przedmiotowego obowiązku. NIK dostrzega fakt, Ŝe nie wystąpiły przypadki pobytu nieletnich w Schronisku po ustalonym terminie umieszczenia. 4. Nie zawiadomienie przez Pana Dyrektora Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach i Ministerstwa Sprawiedliwości o dwóch wydarzeniach nadzwyczajnych, tj. próbach samobójczych dwóch wychowanków Schroniska, zaistniałych w dniach 27 stycznia 2008 r. i 5 grudnia 2008 r. PowyŜsze zaniechanie naruszało przepis określony w 77 pkt 2 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r. Wyjaśnienia Pana Dyrektora, wg których wydarzenia te nie miały charakteru nadzwyczajnego, w ocenie NIK, nie znajdują uzasadnienia w istniejącej dokumentacji. W jednym bowiem przypadku, w notatce wychowawcy informującego Pana Dyrektora o tym wydarzeniu zapisano próbował powiesić się w łazience na pociętych i powiązanych ręcznikach, a w drugim przypadku w dzienniku zajęć wychowawczych umieszczono zapis przewieziony do szpitala po próbie samob.. 5. Nierzetelne prowadzenie dokumentacji pobytu nieletnich w Placówce oraz dokumentacji szkolnej. Karty wyposaŝenia oraz karty rzeczy własnych wychowanków zawierały niekompletne zapisy, liczne nie parafowane skreślenia, a ponadto brakowało części podpisów wychowanków potwierdzających przyjęcie lub zdanie danych rzeczy. Zapisy w księdze ewidencji wychowanków umieszczonych w izbie przejściowej zawierały liczne poprawki, a w 5 przypadkach nie było moŝliwe ustalenie okresu pobytu wychowanka w izbie. W dziennikach zajęć wychowawczych dokonywano róŝnego rodzaju przeróbek wpisów, a przeprowadzenie części zajęć nie zostało potwierdzone przez wychowawców, co poddaje w wątpliwość, czy wychowawcy istotnie pracowali w okresach ustalonych w planach pracy. W dziennikach zajęć psychologów, zajęć dydaktyczno wychowawczych oraz w dziennikach lekcyjnych szkół dokonywano wielu poprawek, m.in. przez zaklejanie papierem fragmentów stron. NIK pozytywnie ocenia podjęcie przez Pana Dyrektora, juŝ w trakcie kontroli, działań zmierzających do wyeliminowania wyŝej opisanych nieprawidłowości przez zobowiązanie pracowników Placówki do rzetelnego sporządzania dokumentów, rzetelnego

5 5 dokumentowania wypłacania kieszonkowego oraz realizacji obowiązku wynikającego z 98 rozporządzenia z dnia 17 października 2001 r. NIK dostrzega takŝe fakt, Ŝe w badanym okresie Placówka była kontrolowana czterokrotnie przez sędziego Sądu Rejonowego w Pszczynie oraz dziesięciokrotnie lustrowana przez Okręgowy Zespół Nadzoru Pedagogicznego w Katowicach, a w wyniku tych kontroli, lustracji i wizytacji nie ujawniono nieprawidłowości opisanych w protokole kontroli NIK. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Utworzenie w Placówce izby izolacyjnej. 2. W przypadku braku dokumentu o przedłuŝeniu pobytu nieletniego w schronisku na 7 dni przed upływem terminu umieszczenia, zawiadamianie o takim fakcie sądu, który orzekł o umieszczeniu nieletniego w schronisku. 3. Powiadamianie Prezesa Sądu Okręgowego w Katowicach i Ministerstwo Sprawiedliwości o wydarzeniach nadzwyczajnych zaistniałych w Placówce. 4. Rzetelne prowadzenie dokumentacji tworzonej w Placówce, w tym dokumentacji wypłat kieszonkowego wychowankom Placówki. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Katowicach, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora, w terminie 15 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury NIK w Katowicach umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.