(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FR01/02326 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/FR01/02326 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO02/16815 PCT Gazette nr 09/02 (51) Int.Cl. F16L 21/08 ( ) (54) Złączka rurowa do łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu oraz sposób łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu (30) Pierwszeństwo: ,FR,00/10964 (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 25/03 (73) Uprawniony z patentu: SAINT-GOBAIN PAM,Nancy,FR (72) Twórca(y) wynalazku: Jean-Pierre Vitel,Thiaucourt-Regnieville,FR Noel Favier,Dieulouard,FR Didier Lescot,Toul,FR Philippe Renard,Fleville,FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 06/08 (74) Pełnomocnik: Ginter Marek, GINTER & GINTER, Kancelaria Rzecznikowska S.C. PL B1 (57) 1. Złączka rurowa do łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu, zawierająca uszczelkę obwodową ustalającą rurę, która to uszczelka obwodowa otacza tę rurę i jest odkształcalna sprężyście w kierunku promieniowym od stanu spoczynkowego, w którym ma mniejszą nominalną średnicę wewnętrzną, zewnętrzny pierścień zaciskowy dosunięty do końca tego króćca i otaczający tę uszczelkę obwodową, oraz elementy dociskające osiowo zewnętrzny pierścień zaciskowy do króćca tak, że stykające się powierzchnie zewnętrznego pierścienia zaciskowego i uszczelki obwodowej mają skojarzone ze sobą powierzchnie krzywkowe zapewniające docisk dośrodkowy uszczelki obwodowej do rury przy docisku osiowym zewnętrznego pierścienia zaciskowego do króćca, znamienna tym, że zawiera elementy dystansowe utrzymujące w rozsunięciu uszczelkę obwodową (18), która ma średnicę wewnętrzną większą od swojej średnicy nominalnej przed umieszczeniem w niej rury (14) oraz, że elementy dystansowe są usuwalne, a ich usunięcie następuje po ustaleniu położenia rury (14) w króćcu (12).

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku jest złączka rurowa do łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu oraz sposób łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu. Króćcami mogą być przewody kanalizacyjne, elementy łączące zaopatrzone w kołnierz, ale również akcesoria kanalizacyjne, takie jak elementy zaworów. Złączka rurowa przeznaczona jest zwłaszcza do łączenia króćca wykonanego z żeliwa lub innego metalu, z rurą o gładkiej powierzchni zewnętrznej, a w szczególności z rurą wykonaną z tworzywa sztucznego, takiego jak polichlorek winylu lub polipropylen lub inny materiał. Taka złączka umożliwia ponadto zapewnienie szczelności i ustalenie położenia osiowego tych dwóch elementów względem siebie. Ustalenie położenia zapewnione jest przez docisk dośrodkowy przyłożony do uszczelki obwodowej w wyniku docisku osiowego zewnętrznego pierścienia zaciskowego. Złączka tego rodzaju znana jest z opisu patentowego DE W rozwiązaniu według tego dokumentu, uszczelka obwodowa utworzona jest z przeciętego pierścienia sprężystego pokrytego na powierzchni wewnętrznej twardymi przyczepnymi cząstkami. Przed montażem, pierścień zakładany jest dokoła rury, wzdłuż której utrzymywany jest on dzięki swojej sprężystości, przylegając powierzchnią wewnętrzną do powierzchni zewnętrznej rury. Aby zapewnić ustalenie położenia, pierścień zewnętrzny nakręcony zostaje na króciec. W takiej złączce rurowej należy dokładnie ustalić położenie uszczelki na rurze, zanim zostanie ona umieszczona w króćcu. Ustalenie położenia musi być więc przeprowadzone w miejscu montażu uszczelki na rurze, i jest stosunkowo skomplikowane, ponieważ trudno przewidzieć dokładne usytuowanie rury w tym króćcu, przed zamontowaniem w nim rury. Celem wynalazku jest zapewnienie złączki rurowej umożliwiającej połączenie rury z króćcem z dużą swobodą przy ustalaniu jej względnego położenia osiowego. Zgodnie z wynalazkiem, złączka rurowa do łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu, zawiera uszczelkę obwodową ustalającą rurę, która to uszczelka obwodowa otacza tę rurę i jest odkształcalna sprężyście w kierunku promieniowym od stanu spoczynkowego, w którym ma mniejszą nominalną średnicę wewnętrzną, a także zewnętrzny pierścień zaciskowy dosunięty do końca tego króćca i otaczający tę uszczelkę obwodową, oraz elementy dociskające osiowo zewnętrzny pierścień zaciskowy do króćca tak, że stykające się powierzchnie zewnętrznego pierścienia zaciskowego i uszczelki obwodowej mają skojarzone ze sobą powierzchnie krzywkowe zapewniające docisk dośrodkowy uszczelki obwodowej do rury przy docisku osiowym zewnętrznego pierścienia zaciskowego do króćca. Złączka ta charakteryzuje się tym, że zawiera elementy dystansowe utrzymujące w rozsunięciu uszczelkę obwodową, która ma średnicę wewnętrzną większą od swojej średnicy nominalnej przed umieszczeniem w niej rury oraz tym, że elementy dystansowe są usuwalne, a ich usunięcie następuje po ustaleniu położenia rury w króćcu. Korzystnie, uszczelka obwodowa ma na swoim obwodzie co najmniej jeden odstęp, a elementy dystansowe stanowią usuwalny klocek dystansowy początkowo umieszczony w tym odstępie, przy czym klocek dystansowy zawiera ucho dostępne z zewnątrz pierścienia zaciskowego. Korzystnie, uszczelka obwodowa otoczona przez pierścień zaciskający zawiera wzdłuż swojego obwodu, co najmniej dwie sztywne i zakrzywione szczęki oraz opaskę sprężystą otaczającą te szczęki, która dociska je w kierunku do środka. Korzystnie, pierścień zaciskowy otaczający uszczelkę obwodową i dosunięty do króćca zawiera, na swojej powierzchni wewnętrznej, rowek, przez który przechodzi ucho klocka dystansowego. Korzystnie, pomiędzy uszczelką obwodową i końcem króćca złączka zawiera elementy sprężyste ustalające położenie osiowe uszczelki obwodowej w odstępie od końca króćca. Korzystnie, elementy sprężyste stanowią podkładkę, która zawiera wieniec nośny z okładziną pierścieniową na całym jego obwodzie, przy czym podkładka ta jest co najmniej częściowo rozprężna osiowo. Korzystnie, brzeg zewnętrzny podkładki zawierającej wieniec nośny z okładziną pierścieniową osadzony jest w wewnętrznym rowku obwodowym pierścienia zaciskowego dosuniętego do końca króćca, przy czym podkładka ta jest co najmniej częściowo rozprężna osiowo. Korzystnie, króciec zawiera wewnętrzny rowek obwodowy oraz uszczelkę osadzoną w tym rowku obwodowym.

3 PL B1 3 Korzystnie, króciec, na swojej zewnętrznej powierzchni bocznej w pobliżu końca swobodnego, zawiera występy, które wraz z występami usytuowanymi na powierzchni wewnętrznej pierścienia zaciskowego stanowią komplementarne elementy gwintowe docisku osiowego pierścienia zaciskowego do króćca. Korzystnie, usytuowane na pierścieniu zaciskowym i na uszczelce obwodowej skojarzone ze sobą powierzchnie krzywkowe są powierzchniami w kształcie stożka ściętego. Korzystnie, pierścień zaciskowy zawiera promieniowy otwór mieszczący w sobie kołek blokujący pierścień zaciskowy względem króćca, przy czym otwór przechodzi poprzecznie przez pierścień zaciskowy i ma wylot wzdłuż występu blokującego kołek usytuowany na powierzchni króćca, gdy pierścień zaciskowy jest dosunięty do końca króćca i dociskany do niego osiowo przez te występy. Korzystnie, kołek połączony jest z klockiem dystansowym. Natomiast sposób łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu, charakteryzuje się tym, że obejmuje etapy, zgodnie z którymi odkształca się promieniowo, odkształcalną sprężyście, uszczelkę obwodową ustalającą rurę, od stanu spoczynkowego, w którym jej nominalna średnica wewnętrzna jest mniejsza od średnicy zewnętrznej rury, aż do stanu, w którym średnica wewnętrzna tej uszczelki obwodowej jest większa od średnicy zewnętrznej rury, po czym dosuwa się zewnętrzny pierścień zaciskowy do końca króćca dokoła uszczelki obwodowej tak, że uszczelka ta ustalona jest w położeniu osiowym w pierścieniu zaciskowym, oraz wprowadza się rurę do uszczelki obwodowej i doprowadza się do zwolnienia tej uszczelki tak, aby w wyniku sprężystości przylegała dokoła rury, a następnie dociska się osiowo pierścień zaciskowy do króćca zapewniając docisk dośrodkowy uszczelki obwodowej do rury. Przedmiot wynalazku uwidoczniony jest w przykładzie wykonania na rysunku, na którym fig. 1 przedstawia złączkę rurową według wynalazku po dokonaniu ustalenia położenia, w widoku perspektywicznym i w przekroju podłużnym, fig. 2 przedstawia złączkę rurową w stanie z fig. 1, w przekroju podłużnym, fig. 3 przedstawia ustalającą uszczelkę obwodową według wynalazku, w stanie rozsuniętym, w widoku perspektywicznym, fig. 4 przedstawia akcesoria połączeniowe według wynalazku zawierające w jednej całości klocek dystansowy i kołek ustalający, w widoku perspektywicznym, fig. 5 przedstawia widok analogiczny do tego z fig. 2, po dokonaniu ustalenia położenia, a fig. 6 przedstawia fragment z fig. 5 zawierający klocek dystansowy w powiększonej skali. Złączka rurowa 10 (pokazana na fig. 2) przystosowana jest do zapewnienia połączenia króćca 12 z rurą 14. Złączka taka jest szczególnie odpowiednia do połączenia elementów wykonanych z różnych materiałów, a zwłaszcza króćca, wykonanego z żeliwa lub z każdego innego metalu, z rurą wykonaną z tworzywa sztucznego, takiego jak polichlorek winylu, polietylen lub polipropylen lub z każdego innego tworzywa sztucznego. Króciec 12 jest, na przykład, elementem łączącym umożliwiającym połączenie go z jednym końcem rury 14 za pośrednictwem złączki rurowej 10 według wynalazku, i mającym na swoim drugim końcu, na przykład, kołnierz 15 lub inny odpowiedni element umożliwiający połączenie go za pomocą elementu sprzęgającego, z rurą wykonaną z tego samego materiału. Każde znane połączenie kołnierzowe może być użyte do połączenia rury 14 z obejmującym ją króćcem 12. Króciec 12 przeznaczony jest do umieszczenia w nim jednego końca rury 14. Zatem, ma on średnicę nieco większą od średnicy zewnętrznej rury 14. Rura 14 umieszczona jest wewnątrz króćca 12 tylko swoim jednym końcem. Rura 14 ma przekrój kołowy i gładką, boczną powierzchnię zewnętrzną pozbawioną występów lub wgłębień umożliwiających jej łączenie. Zatem, rura 14 ma w strefie łączenia z króćcem 12 koniec gładki. Złączka rurowa 10 według wynalazku zawiera w istocie pierścień zaciskowy 16 osadzony na końcu swobodnym króćca 12, i ustalającą uszczelkę obwodową 18 otaczającą rurę 14. Uszczelka obwodowa 18 jest dociskana dośrodkowo przez pierścień zaciskowy 16 wówczas, gdy jest ona dociskana osiowo do króćca 12. Na swoim końcu swobodnym, na którym umieszczony jest pierścień zaciskowy 16, ścianka boczna króćca 12, ma zewnętrzne wybrzuszenie obwodowe 20 ograniczające od wewnątrz rowek obwodowy 22, w którym osadzona jest uszczelka 24 dociśnięta do powierzchni zewnętrznej rury 14. Uszczelka 24 zapewnia szczelność pomiędzy rurą 14 i króćcem 12. Na swojej zewnętrznej powierzchni bocznej, w pobliżu końca swobodnego, króciec 12 zawiera występy 26 umożliwiające nakręcanie pierścienia zaciskowego 16 na koniec swobodny króćca 12.

4 4 PL B1 Występy 26, na przykład cztery, przystosowane są do współpracy z czterema występami 28, w postaci listew śrubowych, utworzonymi na powierzchni wewnętrznej pierścienia zaciskowego 16. Występy 26 i występy 28 stanowią elementy gwintowe umożliwiające, przy nakręcaniu pierścienia zaciskowego 16, docisk osiowy tego pierścienia do króćca 12. Pierścień zaciskowy 16 usytuowany jest w zasadzie dokoła rury 14 poza końcem swobodnym króćca 12, przy czym króciec 12 otoczony jest tylko przez odcinek pierścienia zaciskowego 16 zawierającego występy 28 w postaci listew śrubowych. Pierścień zaciskowy 16 zawiera, na swoim odcinku usytuowanym poza króćcem 12, kołnierz zamknięty 32, z tyłu którego utworzona jest komora pierścieniowa 34 otaczająca uszczelkę obwodową 18. Na końcu kołnierza zamkniętego 32 utworzona jest stożkowa powierzchnia krzywkowa 36, która to powierzchnia krzywkowa 36 zwrócona jest w kierunku do króćca 12. Tak więc, przekrój kołowy końca kołnierza zamkniętego 32 ma średnicę zwiększającą się stopniowo w kierunku króćca 12. Powierzchnia krzywkowa 36 przystosowana jest do współpracy z komplementarną powierzchnią krzywkową usytuowaną na uszczelce obwodowej 18, która zostanie opisana poniżej w sposób bardziej szczegółowy. W pobliżu końca swobodnego króćca 12, ale poza nim, powierzchnia boczna ograniczająca komorę pierścieniową 34 ma rowek obwodowy 38, w którym umieszczone są elementy sprężyste 40 dociskające osiowo uszczelkę obwodową 18. Elementy sprężyste 40 utworzone są z podkładki z wycięciem, co najmniej częściowo sprężystej. Podkładka ma rozcięty wieniec nośny 42 ze sztywnego tworzywa sztucznego. Zewnętrzny brzeg obwodowy wieńca nośnego 42 osadzony jest w rowku obwodowym 38. Wieniec nośny 42 ma na swojej powierzchni zwróconej w kierunku króćca 12, w pobliżu jego obrzeża dolnego, okładzinę pierścieniową 44 z tworzywa sprężystego, takiego jak tworzywo spienione lub kauczuk. Okładzina pierścieniowa 44 opiera się na części króćca 12, i jest położona na całym obwodzie wieńca nośnego 42. Szerokość rowka obwodowego 38 jest większa od grubości wieńca nośnego 42 umożliwiając tym samym przesunięcie osiowe podkładki, co najmniej częściowo sprężystej. Jak przedstawiono bardziej szczegółowo na fig. 3, uszczelka obwodowa 18 zawiera dwie zakrzywione szczęki 50A, 50B w kształcie półcylindrycznym połączone ze sobą tak, aby utworzyć wieniec przegubowy. Uszczelka obwodowa 18 zawiera ponadto elementy powrotne utworzone w rozpatrywanym przykładzie wykonania przez opaskę sprężystą 51 otaczającą dwie zakrzywione szczęki 50A, 50B sprzężone ze sobą. Po założeniu opaski sprężystej 51 na powierzchnię zewnętrzną zakrzywionych szczęk 50A, 50B są one dociskane dośrodkowo. Zakrzywione szczęki 50A, 50B mają wewnętrzną, półcylindryczną powierzchnię boczną 52A, 52B. Powierzchnie te zaopatrzone są w półcylindryczne żebra sprzęgające 54A, 54B stykające się końcami. Na swojej zewnętrznej powierzchni bocznej, każda szczęka zawiera powierzchnię krzywkową 56A, 56B o kształcie stożka ściętego, której nachylenie odpowiada nachyleniu powierzchni krzywkowej 36 utworzonej na kołnierzu zamkniętym 32 pierścienia zaciskowego 16. Za powierzchniami krzywkowymi 56A, 56B wzdłuż każdej szczęki usytuowany jest półcylindryczny rowek 58A, 58B otwarty na zewnątrz, wewnątrz którego umieszczona jest opaska sprężysta 51. Zatem, opaska sprężysta 51 utrzymywana jest osiowo wewnątrz tych rowków. Pierwsze końce zakrzywionych szczęk 50A, 50B stykają się ze sobą wzdłuż linii styku 60 równoległej do osi uszczelki obwodowej 18, przy czym styk następuje wzdłuż odcinka tych dwóch szczęk, które połączone są ze sobą wzdłuż tej linii styku. Drugie końce każdej z zakrzywionych szczęk 50A, 50B tworzą między sobą odstęp 62, którego wielkość zmienia się w zależności od odległości pomiędzy tymi dwiema szczękami. Te drugie końce mają na zewnątrz uskok tworzący na grubości szczęk, zgrubienia poprzeczne 66A, 66B usytuowane na wprost siebie, i cylindryczne powierzchnie podporowe 68A, 68B usytuowane przed tymi zgrubieniami. Pomiędzy powierzchniami podporowymi 68A, 68B usytuowany jest wyjmowalny klocek dystansowy 70, którego brzegi boczne opierają się na zgrubieniach poprzecznych 66A, 66B utrzymując w oddaleniu od siebie drugie końce dwóch zakrzywionych szczęk 50A, 50B, przeciwnie do działania opaski sprężystej 51. Zatem, uszczelka obwodowa 18 utrzymywana jest mając średnicę wewnętrzną większą od średnicy nominalnej określonej wówczas, gdy brzegi dwóch szczęk stykają się ze sobą. Klocek dystansowy 70 przedstawiony jest w powiększeniu na fig. 4. Jest on utworzony z prostokątnej płyty 72 o małej grubości, mającej dwa równoległe brzegi wzdłużne opierające się na zgrubie-

5 PL B1 5 niach poprzecznych 66A, 66B. Odległość oddzielająca te dwa brzegi boczne jest większa od sumy szerokości powierzchni podporowych 68A, 68B. Płyta 72 na jednym końcu ma obrzeże 74 tworzące zderzak współpracujący z opaską sprężystą 51, przy czym zderzak ten tworzy sztywny punk podparcia podczas pokonywania oporu opaski sprężystej 51 przez obrzeże 74. Na swoim drugim końcu, płyta 72 utworzona jest z materiału takiego jak korpus 76 i połączona jest przegubowo z uchem 78 przeznaczonym do pociągania, które ma kształt łuku. Ucho 78 połączone jest przegubowo z korpusem 76 w strefie 80 o zmniejszonej grubości, tworząc zawias. Ponadto, korpus 76 stanowi część kołka 82 umieszczonego po montażu w pierścieniu zaciskowym 16, w promieniowym otworze 83 wykonanym w pierścieniu zaciskowym 16, w strefie otaczającej króciec 12. Dokładniej rzecz biorąc, otwór 83 wykonany jest w pobliżu występu 26 wówczas, gdy pierścień zaciskowy nakręcony jest na króciec 12 po ustaleniu złączki. Kołek 82 ma szczelinę wzdłużną 84 i obwodowe żebra 86. Kołek 82 połączony jest z korpusem 76 na swoim jednym końcu. Początkowo, jak przedstawiono na fig. 5, przed połączeniem, uszczelka obwodowa 18 umieszczona jest wewnątrz komory pierścieniowej 34, przy czym pierścień zaciskowy 16 zostaje zwolniony z zacisku, zajmując położenie dokoła króćca 12. W tym położeniu, każda ze szczęk uszczelki obwodowej 18 dociśnięta jest do powierzchni krzywkowej 36 pierścienia zaciskowego 16 w wyniku działania sprężystości okładziny pierścieniowej 44 wieńca nośnego 40. Uszczelka obwodowa 18 rozsunięta jest za pomocą klocka dystansowego 70 umieszczonego w odstępie 62 określonym przez dwa obrobione końce szczęk. Jak przedstawiono na fig. 6, pierścień zaciskowy 16 ma na swoim wewnętrznym obwodzie rowek 92 wykonany w kołnierzu zamkniętym 32, wewnątrz którego znajduje się część klocka dystansowego 70 usytuowana na przedłużeniu końca klocka usytuowanego pomiędzy zgrubieniami utworzonymi na końcach dwóch szczęk. Korpus 76 i ucho 78 tworzą występ na zewnątrz komory 34, a zwłaszcza poza pierścieniem zaciskowym 16. Wówczas, gdy zakrzywione szczęki 50A, 50B są oddalone od siebie, można łatwo umieścić rurę 14 w króćcu 12, a następnie, bez trudności, zwolnić uszczelkę obwodową 18, gdyż ma ona średnicę wewnętrzną większą od średnicy zewnętrznej rury 14. Wówczas, gdy rura i króciec są prawidłowo usytuowane osiowo, klocek dystansowy 70 wyciągany jest przez pociągnięcie ucha 78. Zatem, klocek dystansowy 70 wychodzi poprzez rowek 92. Po wyciągnięciu klocka dystansowego 70, dwie zakrzywione szczęki 50A, 50B zbliżają się automatycznie do siebie w wyniku działania opaski sprężystej 51. Zaciskają one wówczas między sobą zewnętrzną powierzchnię boczną rury 14. Po zbliżeniu się tych dwóch szczęk realizowane jest ustawienie osiowe rury 14 i króćca 12. Aby zapewnić prawidłowe ustalenie złączki rurowej, pierścień zaciskowy 16 nakręcony jest bardziej do przodu na króciec 12, aż do zetknięcia się komplementarnych powierzchni krzywkowych 36 i 56A, 56B. W wyniku ustalenia położenia, nacisk przyłożony przez powierzchnię krzywkową 36 na komplementarne powierzchnie krzywkowe 56A, 56B powoduje, przez działanie docisku osiowego pierścienia mocującego, docisk odśrodkowy wywarty na obydwie zakrzywione szczęki, co powoduje częściowe wciśnięcie żeber sprzęgających 54A, 54B w zewnętrzną powierzchnię boczną rury 14. Podczas nakręcenia pierścienia zaciskowego 16, wieniec nośny 42 naciskając na koniec króćca 12 dociska osiowo uszczelkę obwodową 18 do powierzchni krzywkowej 36, zapewniając dostateczną współpracę stykających się ze sobą powierzchni krzywkowych. Po nakręceniu pierścienia zaciskowego 16, uszczelka obwodowa 18 przytrzymywana jest osiowo przez pierścień zaciskowy 16 i uszczelka ta mocowana jest dokoła rury 14. W rezultacie zapewnione jest ustalenie osiowe między króćcem 12 i rurą 14. W końcu, aby uniknąć przypadkowego odkręcenia pierścienia zaciskowego 16, w otworze 83 umieszczony zostaje kołek 82. Zatem, w przypadku zamierzonego odkręcenia, kołek 82 styka się z występem 26 tworzącym zderzak, przeszkadzającym obrotowi pierścienia zaciskowego 16. Opisana złączka rurowa umożliwia proste łączenie króćca z gładkim końcem rury, i to w dowolnym położeniu osiowym tych elementów względem siebie. W rezultacie, uszczelka obwodowa 18 opiera się na powierzchni zewnętrznej rury 14 dopiero po jej prawidłowym ustaleniu osiowym względem króćca 12.

6 6 PL B1 W odmianie wykonania, pierścień zaciskowy 16 może być pozbawiony połączenia gwintowego w celu nakręcania go na koniec króćca 12. Pierścień zaciskowy posiada wówczas kołnierz zewnętrzny umieszczony na wprost kołnierza komplementarnego skojarzonego z króćcem. Sworznie umieszczone w poprzek tych kołnierzy zapewniają wtedy docisk osiowy pierścienia zaciskowego 16 do króćca 12. Zastrzeżenia patentowe 1. Złączka rurowa do łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu, zawierająca uszczelkę obwodową ustalającą rurę, która to uszczelka obwodowa otacza tę rurę i jest odkształcalna sprężyście w kierunku promieniowym od stanu spoczynkowego, w którym ma mniejszą nominalną średnicę wewnętrzną, zewnętrzny pierścień zaciskowy dosunięty do końca tego króćca i otaczający tę uszczelkę obwodową, oraz elementy dociskające osiowo zewnętrzny pierścień zaciskowy do króćca tak, że stykające się powierzchnie zewnętrznego pierścienia zaciskowego i uszczelki obwodowej mają skojarzone ze sobą powierzchnie krzywkowe zapewniające docisk dośrodkowy uszczelki obwodowej do rury przy docisku osiowym zewnętrznego pierścienia zaciskowego do króćca, znamienna tym, że zawiera elementy dystansowe utrzymujące w rozsunięciu uszczelkę obwodową (18), która ma średnicę wewnętrzną większą od swojej średnicy nominalnej przed umieszczeniem w niej rury (14) oraz, że elementy dystansowe są usuwalne, a ich usunięcie następuje po ustaleniu położenia rury (14) w króćcu (12). 2. Złączka według zastrz. 1, znamienna tym, że uszczelka obwodowa (18) ma na swoim obwodzie co najmniej jeden odstęp (62), a elementy dystansowe stanowią usuwalny klocek dystansowy (70) początkowo umieszczony w odstępie (62), przy czym klocek dystansowy (70) zawiera ucho (78) dostępne z zewnątrz pierścienia zaciskowego (16). 3. Złączka według zastrz. 2, znamienna tym, że uszczelka obwodowa (18) otoczona przez pierścień zaciskający (16) zawiera wzdłuż swojego obwodu, co najmniej dwie sztywne i zakrzywione szczęki (50A, 50B) oraz opaskę sprężystą (51) otaczającą te szczęki, która dociska je w kierunku do środka. 4. Złączka według zastrz. 3, znamienna tym, że pierścień zaciskowy (16) otaczający uszczelkę obwodową (18) i dosunięty do króćca (12) zawiera, na swojej powierzchni wewnętrznej, rowek (92), przez który przechodzi ucho (78) klocka dystansowego (70). 5. Złączka według zastrz. 4, znamienna tym, że pomiędzy uszczelką obwodową (18) i końcem króćca (12) zawiera elementy sprężyste (40) ustalające położenie osiowe uszczelki obwodowej (18) w odstępie od końca króćca (12). 6. Złączka według zastrz. 5, znamienna tym, że elementy sprężyste (40) stanowią podkładkę, która zawiera wieniec nośny (42) z okładziną pierścieniową (44) na całym jego obwodzie, przy czym podkładka ta jest co najmniej częściowo rozprężna osiowo. 7. Złączka według zastrz. 6, znamienna tym, że brzeg zewnętrzny podkładki zawierającej wieniec nośny (42) z okładziną pierścieniową (44) osadzony jest w wewnętrznym rowku obwodowym (38) pierścienia zaciskowego (16) dosuniętego do końca króćca (12), przy czym podkładka ta jest co najmniej częściowo rozprężna osiowo. 8. Złączka według zastrz. 7, znamienna tym, że króciec (12) zawiera wewnętrzny rowek obwodowy (22) oraz uszczelkę (24) osadzoną w tym rowku obwodowym (22). 9. Złączka według zastrz. 8, znamienna tym, że króciec (12), na swojej zewnętrznej powierzchni bocznej w pobliżu końca swobodnego, zawiera występy (26), które wraz z występami (28) usytuowanymi na powierzchni wewnętrznej pierścienia zaciskowego (16) stanowią komplementarne elementy gwintowe docisku osiowego pierścienia zaciskowego (16) do króćca (12). 10. Złączka według zastrz. 9, znamienna tym, że usytuowane na pierścieniu zaciskowym (16) i na uszczelce obwodowej (18) skojarzone ze sobą powierzchnie krzywkowe (36, 56A, 56B) są powierzchniami w kształcie stożka ściętego. 11. Złączka według zastrz. 10, znamienna tym, że pierścień zaciskowy (16) zawiera promieniowy otwór (83) mieszczący w sobie kołek (82) blokujący pierścień zaciskowy (16) względem króćca (12), przy czym otwór (83) przechodzi poprzecznie przez pierścień zaciskowy (16) i ma wylot wzdłuż występu (26) blokującego kołek (82) usytuowany na powierzchni króćca (12), gdy pierścień zaciskowy (16) jest dosunięty do końca króćca (12) i dociskany do niego osiowo przez występy (26, 28). 12. Złączka według zastrz. 11, znamienna tym, że kołek (82) połączony jest z klockiem dystansowym (70).

7 PL B Sposób łączenia króćca z rurą umieszczoną w tym króćcu, znamienny tym, że obejmuje etapy, zgodnie z którymi odkształca się promieniowo, odkształcalną sprężyście, uszczelkę obwodową (18) ustalającą rurę (14), od stanu spoczynkowego, w którym jej nominalna średnica wewnętrzna jest mniejsza od średnicy zewnętrznej rury (14), aż do stanu, w którym średnica wewnętrzna tej uszczelki obwodowej (18) jest większa od średnicy zewnętrznej rury (14), po czym dosuwa się zewnętrzny pierścień zaciskowy (16) do końca króćca (12) dokoła uszczelki obwodowej (18) tak, że uszczelka ta ustalona jest w położeniu osiowym w pierścieniu zaciskowym (16), oraz wprowadza się rurę (14) do uszczelki obwodowej (18) i doprowadza się do zwolnienia tej uszczelki tak, aby w wyniku sprężystości przylegała dokoła rury (14), a następnie dociska się osiowo pierścień zaciskowy (16) do króćca (12) zapewniając docisk dośrodkowy uszczelki obwodowej (18) do rury (14). Rysunki

8 8 PL B1

9 PL B1 9

10 10 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Nakład 50 egz. Cena 2,00 zł.