(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 F16L 27/02

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: (51) IntCl6: F16L 27/02 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: ( 5 4 ) Połączenie rurowe rozłączne (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 25/96 (73) Uprawniony z patentu: Politechnika Poznańska, Poznań, PL (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 11/99 (72) Twórca wynalazku: Tadeusz Pawlęty, Luboń, PL PL B1 (57) 1. Połączenie rurowe rozłączne do łączenia przewodów mające element z kształtową powierzchnią oraz element gniazdowy, złączone kształtową nakrętką znamienne tym, że kształtową powierzchnię stanowi główka (1) połączona nakrętką kołpakową (4) z gniazdową nasadką (3) mającą nasadkę regulacyjną (2). F ig. 1

2 Połączenie rurowe rozłączne Zastrzeżenia patentowe 1. Połączenie rurowe rozłączne do łączenia przewodów mające element z kształtową powierzchnią oraz element gniazdowy, złączone kształtową nakrętką znamienne tym, że kształtową powierzchnię stanowi główka (1) połączona nakrętką kołpakową (4) z gniazdową nasadką (3) mającą nasadkę regulacyjną (2). 2. Połączenie według zastrz. 1, znamienne tym, że główka (1) ma nasadkę kulistą (5) z zewnętrzną powierzchnią stanowiącą przylgnię kulistą (6). 3. Połączenie według zastrz. 1, znamienne tym, że główka (1) ma nasadkę (11) z pobocznią w kształcie dwóch stożków ściętych (12) symetrycznych względem wspólnej większej podstawy. 4. Połączenie według zastrz. 1, znamienne tym, że gniazdowa nasadka (3) ma przylgnię stożkową (7). 5. Połączenie według zastrz. 1, znamienne tym, że nakrętka kołpakowa (4) ma przylgnię stożkową (9). 6. Połączenie według zastrz. 1, znamienne tym, że uszczelka (13) usytuowana jest w wybraniach gniazdowej nasadki (3) i nakrętki kołpakowej (4). * * * Przedmiotem wynalazku jest połączenie rurowe, rozłączne do rozłączonego łączenia dwóch współosiowych rur. Dotychczas do łączenia przewodów rurowych stosuje się kielichy, złączki śrubowe, śrubunki, kołnierze i inne łączniki. Połączenia dotychczas stosowane spełniają najczęściej warunek szczelności, lecz ich wykonanie i montaż są czasochłonne i pracochłonne, zwłaszcza wówczas, gdy połączenie wykonać trzeba w miejscu nie odpowiadającym pełnej wielokrotności długości rury. W takich przypadkach trzeba rurę przeciąć, a następnie wykonać nowe łączniki, np. naciąć nowy gwint lub przyspawać kołnierz, kielich itp. Znane są również złącza wykonane w formie opaski, wewnątrz którego umieszczony jest materiał uszczelniający. Opaska zakładana jest na nieobrobione końce rur i ściskana dwoma śrubami. Niedogodnością tego rozwiązania jest fakt, że nadaje się ono do łączenia rur o jednakowych średnicach zewnętrznych, ewentualnie do łączenia rur o minimalnych różnicach w średnicach zewnętrznych. W polskim opisie wzoru użytkowego nr Ru przedstawiono połączenie przewodów rurowych, w którym między jedną końcówką z powierzchnią zewnętrzną kulistą oraz drugą końcówką z nakrętką wprowadza się dzieloną uszczelkę o niskim współczynniku tarcia i dużej wytrzymałości termicznej. Rozwiązanie to ogranicza możliwość kątowej niewspółosiowości łączonych przewodów, ograniczonej własnościami ukształtowanej uszczelki oraz łączenie wyłącznie rur o jednakowej średnicy. Celem wynalazku jest zlikwidowanie powyższych wad i niedogodności przez opracowanie połączenia rurowego, szczelnego i szybkiego w montażu, przy czym spełnić musi warunek umożliwiający jego stosowanie w dowolnym miejscu łączonego przewodu rurowego. Istota wynalazku, którym jest połączenie rurowe rozłączne do łączenia przewodów, mające element z kształtową powierzchnią oraz element gniazdowy, złączone nakrętką, polega na tym, że kształtową powierzchnię stanowi główka, połączona nakrętką kołpakową z gniazdową nasadką mającą nasadkę regulacyjną. Korzystnym jest, gdy główka ma nasadkę kulistą z zewnętrzną powierzchnią stanowiącą przylgnię kulistą. Również korzystnym jest, gdy główka ma nasadkę z pobocznicą w kształcie dwóch stożków ściętych, symetrycznych względem wspólnej większej podstawy.

3 Korzystnym jest też, gdy gniazdowa nasadka ma przylgnię stożkową. Także korzystnym jest, gdy nakrętka ma przylgnię stożkową. Poza tym korzystnym jest, gdy uszczelka usytuowana jest w wybraniach nasadki i nakrętki. Dzięki zastosowaniu połączenia szczelnego, rozłącznego według wynalazku, uzyskano następuj ące efekty techniczno-użytkowe: - możliwość łączenia rur, gdy odchyłka ich współosiowości jest duża, kąt między ich osiami około 5 - możliwość łączenia, gdy odstęp między czołami obu rur jest określony i nie może być podczas montażu złącza przejściowo zmieniany - możliwość regulacji odstępu czół obu rur w zakresie około 1,5 średnicy nominalnej rur - możliwość łączenia wówczas, gdy zabudowa obu rur tak je unieruchamia, że nie można żadnej z nich obracać wokół jej osi, przesuwać wzdłuż tej osi oraz odchylać końcówki rury poprzecznie do osi - możliwość łączenia, gdy obie rury nie mają jednakowej średnicy nominalnej, lecz średnice ich różnią się około 1/4. Przedmiot wynalazku, w przykładowym wykonaniu uwidoczniono na rysunku, na którym na fig. 1 uwidoczniono połączenie rurowe, rozłączne z główką kulistą w przekroju i częściowym widoku, na fig. 2 uwidoczniono połączenie rurowe, rozłączne z główką dwustożkową o osiowym półprzekroju i półwidoku, na fig. 3 uwidoczniono w przekroju i częściowym widoku połączenie rurowe, rozłączne, gdzie uszczelnienie stanowią powierzchnie styku. Połączenie rurowe, rozłączne ma nasadkę regulacyjną 2, która z nasadką gnizadową 3 oraz nakrętką kołpakową 4 tworzą gniazdo pod kształtową główkę 1. Główka 1 i nasadka regulacyjna 2 mają gwinty wewnętrzne 14 i 15. Nasadka regulacyjna 2 ma na końcu obejmującym końcówkę rury 16 chwyt sześciokątny 18. Poza chwytem 18 na przeważającej części swej długości nasadka regulacyjna 2 ma zewnętrzny walcowy gwint rurowy, na którym osadzona jest nasadka gniazdowa 3 wewnętrznie nagwintowana przelotowo. Do czoła nasadki gniazdowej 3 dokręcona jest nakrętka doszczelniająca 19 ze ścięciem na materiał uszczelniający 20. Główka 1 może mieć zewnętrzną powierzchnią stanowiącą przylgnię kulistą 6 lub nasadkę dwustożkową 11. W przypadku, gdy główka 1 ma nasadkę kulistą 18 z zewnętrzną powierzchnią stanowiącą przylgnię kulistą 6, wówczas jest ona dociskana poosiowo do przylgni stożkowej 7 nasadki gniazdowej 3 poprzez przylgnię stożkową 9 nakrętki kołpakowej 4. Przylgnie stożkowe 7 i 9 są powierzchniami wewnętrznymi, a przylgnia kulista 6 jest powierzchnią zewnętrzną. Uszczelnienie stanowią powierzchnie styku przylgni 7 i 9 z 6. Natomiast, gdy główkę 1 stanowi nasadka dwustożkową 11 z pobocznią w kształcie dwóch stożków 12 ściętych, symetrycznych względem wspólnej większej podstawy, jest ona dociskana poosiowo do kształtowej nasadki gniazdowej 3 przez powierzchnię nakrętki kołpakowej 4. Obie powierzchnie stożkowe 12 mające zastąpić jedną powierzchnię kulistą 21 w nie wpisaną, nie mogą ze względu na zakładaną wychylność złączki bezpośrednio stykać się z nasadą gniazdową 3 i z nakrętką kołpakową 4. Do zamknięcia występujących szczelin służą uszczelki 13 np., gumowe, tak rozmieszczone, żeby uniemożliwiały wychylenie osi nasadki dwustożkowej 11 wokół środka 23 tej nasadki 11 o kąt α. W celu połączenia dwóch rur 16 i 17 neleży założyć uszczelki 13 do nakrętki kołpakowej 4 i do nasadki gniazdowej 3. Następnie nakrętkę kołpakową 4 należy nałożyć na rurę 17 i to możliwie daleko poza jej nagwintowaną końcówkę. Na końcówkę należy nakręcić dostatecznie silnie nasadkę dwustożkową 11, a na nasadkę regulacyjną 2 nakrętkę doszczelniającą 19, a potem nasadkę gniazdową 3 zwrócone ku sobie czołami zaopatrzonymi w ścięcie na materiał uszczelniający 20. Uchwytem 18 nakręcić nasadkę regulacyjną 2 do oporu na końcówkę rury 16. Gdy końce rur 16 i 17 znajdą się naprzeciw siebie należy nasadkę gniazdową 3 odkręcać aż do chwili zetknięcia osadzonej w niej uszczelki 13 z nasadką stożkową 11. Wtedy na nasadkę gniazdową 3 należy nakręcić nakrętkę kołpakową 4. Silne dokręcenie nakrętki kołpakowej 4 musi nastąpić po dalszym, aż do silnego oporu, odkręceniu nasadki gniazdowej 3 na nasadce regulacyjnej 2. Takie stopniowe dociąganie w przeciwnych kierunkach nasadki gniazdowej 3 i nakrętki kołpakowej 4 zapewnia równy zacisk obu uszczelek 13 przy nasadce dwustożkowej 11. Na koniec należy nawinąć na nasadkę regulacyjną 2 materiał

4 uszczelniający np. konopie między czołami nasadki gniazdowej 3 oraz nakrętki doszczelniającej 19, a następnie dokręcenie nakrętki 19. Przy łączeniu rur o niejednakowej średnicy nie wykorzystuje się nasadki regulacyjnej 2. Nakrętka doszczelniająca 19 i nasadka gniazdowa 3 nakręcone zostają bezpośrednio na rurę 16, która ma większą średnicę od rury 17 i musi mieć końcówkę z odpowiednio długim, walcowym gwintem rurowym. Jeżeli odstęp między czołami łączonych rur 16 i 17 nie jest określony i można zrezygnować z jego nastawienia za pomocą dwuzłączki, rura 16 może mieć zwykłą końcówkę ze stożkowym gwintem i wtedy zbędna staje się nakrętka doszczelniająca 19. Połączenie szczelne, rozłączne zastępuje w takim przypadku stosowane dwa elementy: dwuzłączkę zwykłą i wkrętkę redukcyjną. W rurociągu na gorącą wodę uszczelki 13 nie są wskazane. Nasadkę dwustożkową 11 należy zastąpić nasadką kulistą 5.

5 Fig. 2 Fig.3

6 Fig. 1 Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 2,00 zł.