Moda czy konieczność? wpływ promieniowania ultrafioletowego na skórę

Transkrypt

1 Centrum Onkologii-Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie Moda czy konieczność? wpływ promieniowania ultrafioletowego na skórę Zbigniew I. Nowecki 28 kwietnia 2010

2 Promieniowanie docierające do Ziemi

3 UVR

4 Historia 1910 r. Lancet - Artykuł redakcyjny.. opalona twarz jest znakiem zdrowia.. Fototerapię zaczęto wykorzystywać w leczeniu: ran, przewlekłych owrzodzeń, gruźlicy, dny moczanowej, cukrzycy. The sun-burnt face. Lancet 1910;2:574

5 Historia Niels Ryberg Finsen ( ) twórcą nowoczesnej fototerapii skonstruował stosowaną w leczeniu gruźlicy skóry lampę łukową (tzw. lampę Finsena) Nagroda Nobla 1903 r. za wkład w leczenie chorób przy użyciu wiązki światła

6 Historia Efekt leczenia lampą Finsena

7 Coco Chanel (właśc. Gabrielle Bonheur Chanel )

8 Gdzieś na świecie.

9 Gdzieś w Polsce..

10 Wnikanie UVR w skórę Schemat ukazujący penetrację UVA, UVB, UVC w skórze

11 UV a karcynogeneza UVB i UVA - czynniki wywołujące proces karcynogenezy [1992 r. International Agency for Research on Cancer (IARC), 10th Report of Carcinogenes - National Toxicology Program USA ]

12 UVR pochłonięte w czasie życia Wiek (lata) % UVR pochłoniętego w czasie życia ,0% ,5% ,7% % www Skin Cancer Facts

13 Typy skóry Typ skóry Kolor skóry Zdolność do oparzeń Zdolność do opalania Prawdopodobieństwo powstania nowotworu I biały wysoka b.słaba wysoka II biały wysoka słaba wysoka III biały umiarkowana dobra umiarkowana IV oliwkowy niska b.dobra niska V brązowy b.niska b.dobra b.niska VI czarny b.niska b.dobra b.niska Opalenie lub oparzenie skóry po pierwszej, krótkiej ekspozycji na słońce (np. 30 min. wiosną)

14 Wyjazdy na wakacje. Liczba osób wyjeżdżających z Wielkiej Brytanii na wakacje (w 1000) S. Hiom. Progress in Biophysics and Molecular Biology 92 (2006)

15 Sport, słońce i opalenie

16 Wyjazdy a słońce wiek S. Hiom. Progress in Biophysics and Molecular Biology 92 (2006)

17 Rozbieżność pomiędzy wiedzą i zachowaniem S. Hiom. Progress in Biophysics and Molecular Biology 92 (2006)

18 B.B. i słońce.

19 Sophia Loren i przezorność??.

20 Nowotwory a UVR Zachorowania na nowotwory skóry przewyższa łączne zachorowania na raki: piersi, prostaty, płuc i jelita grubego Około 90% niebarwnikowych nowotworów skóry wywoływane jest przez słoneczne promieniowanie ultrafioletowe. Ponad 90% zmian skórnych (przebarwienia, zgrubienie naskórka itd.) wynika z uszkadzającego działania promieniowania słonecznego (UV) Do 65 roku życia u 40-50% Amerykanów przynajmniej 1x rozwinie się rak skóry. www Skin Cancer Facts

21 Wpływ zachowań kulturowych na wzrost nowotworów. Mniej ubrania. więcej nowotworów..

22 Zachorowania na czerniaki w USA W Kanadzie, północnej Europie, Australii i Nowej Zelandii zachorowania na czerniaki osiągnęły plateau.

23 LICZBA CHORYCH Czerniaki w Polsce ZACHOROWANIA I ZGONY LATA ZGONY ZACHOROWANIA 1981

24 Współczynniki zachorowalności na czerniaka skóry (ICD-10 C43) w grupach wieku u mężczyzn w Polsce grupa wieku zachorowania / 100,000

25 Współczynniki zachorowalności na czerniaka skóry (ICD-10 C43) w grupach wieku u kobiet w Polsce grupa wieku zachorowania / 100,000

26 Współczynniki umieralności na czerniaka skóry (ICD-10 C43) w grupach wieku u mężczyzn w Polsce grupa wieku zachorowania / 100,000

27 Współczynniki umieralności na czerniaka skóry (ICD-10 C43) w grupach wieku u kobiet w Polsce grupa wieku zachorowania / 100,000

28 NOWOTWORY SKÓRY W POLSCE ZACHOROWANIA (2007) PŁEĆ KOBIETY MĘŻCZYŻNI RAKI CZERNIAKI miejsce u kobiet (po raku sutka) 3 miejsce u mężczyzn (po raku płuca i prostaty)

29 NOWOTWORY SKÓRY W POLSCE ZGONY (2007) PŁEĆ KOBIETY MĘŻCZYŻNI RAKI CZERNIAKI miejsce u kobiet 14 miejsce u mężczyzn 50% CHORYCH NA CZERNIAKI UMIERA

30 DERMATOSKOPIA Liczba publikacji dotycząca dermatoskopii według cytowań Pubmed.

31 Solar UV Index World Health Organization opracowała tzw. Solar UV Index, oceniający ilość promieniowania UV docierającego do powierzchni ziemi. Obliczając Solar UV Index bierze się pod uwagę: -położenie słońca, - wielkość zachmurzenia, - wielkość warstwy ozonowej stratosfery.

32 Solar UV Index

33 Solar UV Index - opracowany przez WHO UV Index Kategoria ekspozycji NISKA ŚREDNIA WYSOKA BARDZO WYSOKA EKSTREMALNA Wymagana ochrona Nie. Można przebywać bezpiecznie na zewnątrz zabudowań Tak, z ograniczeniem. Przebywać w cieniu podczas godzin południowych, używać okryć (bluzki, koszule, kapelusze), kremów z filtrami oraz okularów przeciwsłonecznych Tak. Unikać przebywania na zewnątrz w czasie godzin południowych konieczne okrycia (bluzki, koszule, kapelusze), kremy z filtrami oraz okulary przeciwsłoneczne

34 Solar UV Index

35 WPŁYW UVR NA ZDROWIE

36 POZIOM VIT. D

37 VITAMINA D Vit. D: 90% - UVB, 10% - dieta U osób o jasnej karnacji z odkrytymi ramionami i twarzą 1000 IU vit. D wytwarzane jest w ciągu 6 7 minut pomiędzy 10:00 a 14:00 latem (lub 9 12 minut zimą) północnej Australia (szerokość 17ş południowa), na Tasmanii (41 43ş południe) wymaga to ekspozycji 7-9 minut latem i zimą. SPF 15 obniża syntezę vit. D o 99,9%, SPF 8 o 97,5% Bull World Health Organ vol.84 no.6 Geneva June 2006

38 ZAPOTRZEBOWANIE NA VIT. D

39 CHOROBY ZWIĄZANE Z NIEDOBOREM VIT. D Choroby autoimmunizacyjne: stwardnienie rozsiane, cukrzyca typ 1, reumatyczne zapalenie stawów Nowotwory: prostaty, rak piersi, jelita grubego, jajnika, chłoniaki, chłoniaki Hodgkina Choroby psychiczne: psychoza maniakalno-depresyjna, zaburzenia nastroju, schizofrenia

40 Kremy z filtrami UV

41 Kremy z filtrami UV Zadania kremów z filtrami UV: ochrona przeciw poparzeniu (anty-uvb), ochrona zapobiegająca starzeniu się skóry (anty-uva), ochrona przeciwnowotworowa (anty-uvb, anty-uva)

42 Kremy z filtrami UV

43 Kremy z filtrami UV Zakres ochrony kremów z filtrami Tinosorb Mexoryl + +?

44 Kremy z filtrami UV SPF (Sun Protector Factor) - UVB, SPF= 15 oznacza, że można przebywać 15 x dłużej na słońcu zanim pojawi się rumień oparzeniowy IPD (Immediate Pigment Darkening) UVA, IPD = 80 oznacza 80 % ochrony przed UVA, PPD (Peristent Pigment Darkening) UVA PPD = 7 oznacza, że do skóry wnika 7 razy mniej energii promieniowania UVA

45

46 Retrospektywne badania Badania oceniające wpływ kremów z filtrami UV na powstanie czerniaków 14 badań retrospektywnych

47 Kremy i pobyt na słońcu SPF-30 SPF-10

48 Wakacje rodzina 4 osobowa -zużycie kremów z filtrem* Funkacja rodzinna Wzrost (cm) Waga (kg) Powierzchnia Ciała (m2) Mama ,6 Ojciec ,1 Córka (14 lat) ,3 Syn (16lat) ,7 SUMA 6,7 *zalecane 2mg/cm2 = 0,02kg /m2

49 Wakacje rodzina 4 osobowa -zużycie kremów z filtrem 6 m2 x 0,02 kg/m2 x 3 x14 dni = 5,04 kg zalecane 2mg/cm2 = 0,02kg /m2 Pobyt 14 dni, Pobyt na plaży 6 godzin+ 2 x pobyt w wodzie (3 x używanie kremów) Opalanie/kapiel Opalanie/kapiel Opalanie

50 Wakacje 14 dni, rodzina 4 osobowa -zużycie kremów z filtrem 5,04 kg kremu z filtrem 1 tubka kremu à 50 ml = 0,066 kg 1 tubka kremu à 50 ml = 72,10 PLN 5,04 kg : 0,066 kg x 72,10 PLN = 5505,82 PLN

51 INNE ŚRODKI OCHRONNE NIE TYLKO DLA DZIECI..OCZYWIŚCIE Featuring Our new Sunglasses range for baby & kids by Julbo and Baby Blanket. Both of these companies have developed a line of 100 percent UV protective, high quality, affordable, and durable sunglasses made specifically for babies and children. Our UV Swimsuits are made from a luxurious high quality chlorine resistant UPF 50+ polyamide/lycra.

52 INNE ŚRODKI OCHRONNE KIDSLABEL SUN Bransoletka adresowa UV

53 UVR i solarium. historia solarium rozpoczęła się w latach 80. XX wieku

54 Solarium fakty UVR w solariach jest 10-15x silniejsze niż UVR w południe w słoneczny dzień korzystający z solariów otrzymują roczną dawkę UVA większą o 1,2 4,7 od osób nie korzystających z solariów w 2005 r. 8,7% nastolatków lat korzysta z solarium, u starszych lat odsetek opalających się wzrasta 2x, kobiety korzystające z solarium > 1x w miesiącu mają o 55% większą szansę na powstanie czerniaków (NCI,2004)

55 Solarium 1990 r. ustalono limit promieniowania UVB w solariach na maksymalnie 1,5% emisji UV (np. Francja, Szwecja) praktycznie solaria nadal emitują 0,5-4% UVB tzn. tak jak w promieniowaniu słonecznym podczas około 15 minut spędzonych w solarium skóra otrzymuje dawkę promieniowania UVA równą całodniowym pobycie na słońcu

56 Solarium Do szkoły tylko po solarium Katarzyna Piotrowiak, Anna Ujma , ostatnia aktualizacja :00 Trwa oblężenie salonów fryzjerskich, gabinetów kosmetycznych, solariów. To uczennice przygotowują się do poniedziałkowego rozpoczęcia roku szkolnego. W salonach fryzjerskich i kosmetycznych tłumy uczennic od rana do wieczora. Kosmetyczki i fryzjerki twierdzą, że dawno nie zrobiły tylu balejaży i sztucznych paznokci (tipsów). W wielu salonach miejsca rezerwowano kilka tygodni wcześniej. Dziewczyny, które nie zdążyły się zapisać, odchodzą z kwitkiem i nieszczęśliwe. Najmłodsze klientki salonów piękności mają lat i kończą podstawówkę. Najwięcej jest jednak gimnazjalistek. W żorskim salonie spotkaliśmy dwie siostry: Emilię (gimnazjum) i Aleksandrę (liceum). Dziewczyny zdecydowały się na wizytę u fryzjera, odnowę biologiczną włosów i perłowe paznokcie. Ich matka musiała wydać na każdą prawie 200 zł, bo chciały ładnie wyglądać w pierwszym dniu po wakacjach. Asia z Katowic zdecydowała, że o wakacjach nie chce w szkole zapomnieć. Biega co trzy dni do solarium. - Zaczynam pierwszy rok w gimnazjum. Mama mówi, że jestem już wystarczająco opalona, ale wie pani, ja muszę wyglądać, jakbym właśnie wróciła z "Kanarów"! Nie wszyscy muszą wiedzieć, że byłam w polskich górach. Zaliczę jeszcze dwie wizyty na "solarce" i będzie OK - mówi. Od dwóch tygodni jest również na diecie, bo chce wejść w sukienkę, którą kupiła na rozpoczęcie roku szkolnego już na początku wakacji. Podobnie sądzi dr Katarzyna Krasoń z Wydziału Psychologii i Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego. - Dzieci zaczynają się interesować modą już w szkole podstawowej. Naśladują dorosłych, idoli, czasami tworzą po omacku swój wizerunek. Szybko zdają sobie sprawę z tego, że są oceniane przez rówieśników poprzez to, co mają na sobie. Dlatego proszą rodziców o markowe ubrania czy pieniądze na fryzjera. Chcą być akceptowane. Dajmy im szansę - dodaje Krasoń.

57 Solarium Studniówka: Czerwona bielizna, solarium, garnitur, sukienka - co jeszcze i za ile? Magdalena Uścinowicz Studniówka to wielkie wydarzenie w życiu maturzysty. Dziewczyny szturmują sklepy w poszukiwaniu idealnej sukienki i butów. Nie można zapomnieć o czerwonej bieliźnie i podwiązce, bo podobno przynoszą szczęście na maturze. Przesądy? Losu lepiej nie kusić! (Wielkie przygotowania Prawie wszystkie maturzystki przed wielkim balem umawiają się do solarium. - Przecież nie pójdę taka nieopalona - mówi Kasia Bielska, która właśnie szykuje się do studniówki - Będzie kamerzysta, trzeba dobrze wyglądać. Nie można zapomnieć o kosmetyczce. Dziewczyny umawiają się na oczyszczanie twarzy, makijaż. Za taki profesjonalny trzeba zapłacić ok. 50 zł. A henna i regulacja brwi? Kosztuje około 17 zł. Na chwilę przed studniówką Ilona Grabowska Studniówkowe szaleństwo ogarnęło przasnyskich licealistów. To będzie ich pierwszy prawdziwy "dorosły bal. Już od października rady rodziców z dyrekcją i uczniami planują bal, o którym maturzyści nie zapomną do końca życia. Dziewczyny mają starannie opracowany plan przygotowań. Do fryzjera i makijażystki umawiają się nawet trzy miesiące wcześniej, bo w ostatnim tygodniu może być trudno znaleźć jakikolwiek wolny termin. Trzy tygodnie przed imprezą zaczynają chodzić do solarium, żeby sukienka ładnie wyglądała na opalonym ciele. Minuta spędzona pod lampami kosztuje 1 zł.

58 Częstość korzystania z solarium w ciągu ostatniego roku Wiek (lat) /Płeć Kobiety (%) Mężczyźni (%) *27,3 *21,9 *15,7 10,3 7,3 13,2 11,6 11,3 9,3 8,4 *p < 0,001 Heckman CJ i wsp. J Am Acad Dermatol 2008;58:769-80

59 Solarium i czerniaki

60 Solarium i czerniaki - osoby poniżej 35 lat

61 Solarium Stany w których wymagana jest pisemna zgoda rodziców na korzystanie z solarium (czerwiec 2007)

62 Tak będzie po latach..

63 Samoopalacze Diałanie - zmiana koloru zewnętrznej warstwy naskórka DHA (dihydroksyaceton) najbardziej popularny składnik samoopalaczy efekt po 2-6 godzinach Rozkład do aldehydu mrówkowego Erytruloza w składzie chemicznym jest podobna do DHA 2 dni oczekiwania na efekt opalenizny Substancje barwiące pochodzenia roślinnego (wyciąg z łupiny orzecha włoskiego, henny) bardzo drogie samoopalacze są produkowane od 1960 roku

64 Zamiast wniosków.. opalanie to nadal moda 10 minut terapeutyczne działanie promieniowania UVB

65 Dziękuję za uwagę