Leszek Kołodziejski. Czerniaki i znamiona

Transkrypt

1 Leszek Kołodziejski Czerniaki i znamiona

2 Czerniak jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z melanocytów Lokalizacja: - skóra 98% - oko, śluzówka przewodu pokarmowego, śluzówka układu oddechowego, śluzówka pochwy, drogi moczowe, CSN

3 Czerniak przede wszystkim rozwija się u ludzi o jasnej karnacji. Głównym czynnikiem powodującym jego powstanie jest ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe. Występuje częściej u mężczyzn (tułów), niż u kobiet (kończyny). U 10% chorych na czerniaka obserwuje się rodzinne obciążenie.

4 CZERNIAK POLSKA AUSTRALIA Zachorowalność (100 tys) 4 38 Wyleczalność (%) 50 80

5

6 CZERNIAK Porównanie zachorowalności w Polsce i w krajach Unii Europejskiej Porównanie umieralności w Polsce i w krajach Unii Europejskiej

7 Czerniak Polska tys zgonów rocznie - wzrost zachorowalności o 4-5 % rocznie - podwojenie zachorowalności do wzrost umieralności o 50% do stabilizacja

8 Ponad 50% czerniaków rozwija się na podłożu znamienia barwnikowego

9 Czerniak rozwijający się na podłożu znamienia

10 W czerniaku, najczęściej ze wszystkich nowotworów, obserwuje się mnogie przerzuty do wszystkich układów i narządów Rozpoznanie rozsiewu odległego oznacza utratę szansy wyleczenia

11 Malignant Melanoma (superficial spreading) Female; age 35 years; duration 19 vears: anterior chest wall;

12 Melanoma Malignum (superficial spreading)

13 Melanoma Malignum (superficial spreading)

14

15 Malignant Melanoma (nodular) Male; age 69

16

17 Malignant Melanoma (acral lentiginous) Male; age 79 years; duration 6 months;sole

18 Malignant Melanoma (congenital) Male; age 11 months; duration since birth; finger; confirmed by biopsy. (This melanoma metastasized to the axillary lymph nodes).

19 Malignant Melanoma (amelanotic)

20 Malignant Melanoma (nodular amelanotic). Fornale; age 60 years: duration 7 years

21 Malignant Melanoma Male: eye

22 MELIGNANT MELANOMA Female; age 42 years; palate.

23 W 80-90% przypadków rozpoznanie można ustalić na podstawie wywiadu i badania klinicznego.

24 Szanse wyleczenia czerniaka stwarza wyłącznie chirurgia

25 Każde podejrzane znamię powinno być usunięte w całości wraz z tkanką podskórną Ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie badania histopatologicznego, uwzględniając głębokość naciekania i marginesy.

26 Rokowanie w czerniaku zależy od stopnia zaawansowania klinicznego Ryzyko rozsiewu czerniaka i zgonu Głębokość naciekania w mm przerzuty do węzłów chłonnych ryzyko zgonu < 0,75 <1% <1% 0,76 1, % 5 20% 1, % 25 50% > % 55 70%

27 Przeżycia 5-letnie: Polska 30-50% Australia 80% Wyniki leczenia chorych na czerniaka można poprawić poprzez zapobieganie oraz wykrycie nowotworu we wczesnym okresie rozwoju. Zaleca się: 1. Edukacja dotycząca szkodliwości nadmiernego opalania. 2. Usuwanie podejrzanych znamion. 3. Kierowanie do ośrodków onkologicznych chorych na czerniaka.

28 Charakterystyczne cechy znamienia uzasadniające podejrzenie czerniaka tzw. ABCDE wg American Cancer Society A - asymetria B - brzegi C - kolor D - rozmiar > 6 mm E powiększanie się

29 Szkocka Grupa ds. Czerniaka zaleca ocenę 7 cech znamienia (system Glasgow): 1. świąd 2. średnica > 1 cm 3. powiększenie znamienia u osoby dorosłej 4. nieregularny brzeg 5. nierównomierne zabarwienie 6. stan zapalny 7. strup lub krwawienie

30 Promieniowanie UV UVA 95% najdłuższa fala, mniejsza energia, przenika przez chmury, szybę, dociera do skóry właściwej fotostarzenie skóry UVB 5% krótka fala, większa energia, filtrowana przez chmury, szybę, działa na naskórek oparzenia skóry UVC pochłaniana przez warstwę ozonową

31 Konsekwencje zdrowotne UV fotostarzenie i przebarwienia skóry, wolne rodniki immunosupresja zaćma rumień, oparzenia, fotodermatozy kumulacja dawek promieniowania

32 SOLARIA Czynnik rakotwórczy najwyższego ryzyka (jak tytoń, azbest, WZW) Dawka promieniowania wyższa o 25% słonecznego Wyższa zachorowalność w krajach starej UE Opalanie 1x w tygodniu zwiększa o 70% ryzyko wyindukowania czerniaka ze znamion

33 MALIGNANT MELANOMA (NODULAR) Male: age 66 years: duration one-and-a half years: cheek