A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A. Plenno niektórych gatunków chwastów owocujcych na odłogu

Transkrypt

1 A N N A L E S U N I V E R S I T A T I S M A R I A E C U R I E - S K Ł O D O W S K A L U B L I N P O L O N I A VOL. LXII (2) SECTIO E 2007 * Katedra Produkcji Rolinnej, ** Katedra Agroekologii, Uniwersytetu Rzeszowskiego, ul. wikliskiej, Rzeszów, jbuczek@univ.rzeszow.pl JAN MAJDA *, JAN BUCZEK *, CZESŁAWA TRBA ** Plenno niektórych gatunków chwastów owocujcych na odłogu Seed production of some weed species fruiting on fallows Streszczenie. Badania przeprowadzono w latach na polu odłogujcym przez ostatnie 3 4 lata, wystpujcym na glebie lessowej. Szczegółowej analizie poddano 13 gatunków chwastów. Okrelano ich plenno w zalenoci od niektórych cech biometrycznych. Kady gatunek reprezentowany był przez 30 osobników. Liczb nasion liczono na kadej rolinie, a w tabelach podano rednie oraz wartoci minimalne i maksymalne dla danego gatunku. Sporód 13 analizowanych gatunków chwastów owocujcych na 3 4-letnim odłogu najwicej nasion wytwarzały: Daucus carota, Conyza canadensis i Matricaria inodora, a do najmniej Vicia grandiflora, Stachys palustris i Lithospermum arvense. Plenno omawianych gatunków istotnie zaleała od ich powietrznie suchej masy oraz liczby owoców lub owocostanów. Ponadto stwierdzono zaleno tej cechy od wysokoci rolin dla Bromus secalinus, Viola arvensis, Stachys palustris, Centaurea cyanus i Vicia hirsuta. Sporód omawianych cech biometrycznych mał zmiennoci odznaczały si masa tysica nasion i wysoko, a du liczba owoców lub owocostanów i powietrznie sucha masa. Słowa kluczowe: odłóg, chwasty, plenno, cechy biometryczne WST P W zbiorowiskach chwastów polnych dominuj gatunki krótkotrwałe, które rozmna- aj si prawie wyłcznie za pomoc nasion. Liczba nasion (owoców) wytwarzanych przez poszczególne gatunki rolin to plenno albo inaczej reprodukcja generatywna. Plenno naley do najwaniejszych właciwoci chwastów segetalnych, gdy zapewnia im cigło wystpowania na polach uprawnych, pomimo licznych zabiegów agrotechnicznych zmierzajcych do ich likwidacji. Jest nie tylko cech gatunkow chwastów ale zaley równie od rónych czynników ekologicznych [Holzner i in. 1982; Lutman 2002]. Wpływ typu i rodzaju gleby na plenno chwastów wykazali m.in. Pawłowski [1966], Pawłowski i in. [1970a, 1970b] oraz Podstawka-Chmielewska i in. [2000], warunków meteorologicznych Malicki i Kwieciska [1999], a gatunku roliny uprawnej

2 PLENNO NIEKTÓRYCH GATUNKÓW CHWASTÓW OWOCUJCYCH NA ODŁOGU 49 Pawłowski [1966] i Podstawka-Chmielewska i in. [2000] oraz Kwieciska-Poppe [2006]. Na inne ni w rolinach uprawnych warunki reprodukcji generatywnej chwastów na cierniskach wskazuj badania Pawłowskiego i in. [1970a] oraz Jdruszczak [2000], a na siedliskach ruderalnych Pawłowskiego i in. [1970b]. Brak jest natomiast bada na temat plennoci chwastów na odłogach. Interesujce wydaje si uzyskanie odpowiedzi na pytanie, ile nasion mog wytwarza poszczególne gatunki chwastów na odłogu i czy ich cechy biometryczne maj na to wpływ. Celem niniejszej pracy było okrelenie plennoci trzynastu gatunków chwastów wystpujcych pospolicie na kilkuletnim odłogu, połoonym na glebie lessowej, w zaleno- ci od cech biometrycznych, takich jak: wysoko, liczba owoców lub owocostanów, powietrznie sucha masa oraz masa tysica nasion. MATERIAŁ I METODY Badania przeprowadzono w latach na polu odłogujcym 3 4 lata, na glebie lessowej w Zalesiu k. Rzeszowa. Pole połoone było na wierzchowinie stoku, a ostatni uprawian rolin była tam pszenica ozima. Do bada wybrano owocujce gatunki chwastów nalece do pospolitych na tym polu. Opracowujc metodyk, wzorowano si na pracach Pawłowskiego [1966] oraz Malickiego i Prdysia [1980]. Chwasty do pomiarów biometrycznych pobierano w okresie, gdy wikszo ich nasion była w stadium dojrzałoci mleczno-woskowej i woskowej, gdy jak twierdz wymienieni autorzy, w obrbie nawet jednej roliny wystpuje dua nierównomierno w dojrzewaniu diaspor. Szczegółowej analizie poddano 13 gatunków chwastów. Okrelano ich plenno w zalenoci od cech biometrycznych, takich jak: wysoko, liczba owoców lub owocostanów, powietrznie sucha masa oraz masa tysica nasion. Kady gatunek reprezentowany był przez 30 osobników, łcznie pobrano 390 okazów. Dobierano je tak, aby zapewni reprezentatywno próby, std znalazły si w niej roliny o rónej wielkoci i masie. Plenno poszczególnych gatunków okrelono, liczc najpierw owoce lub owocostany na wszystkich okazach, nastpnie liczb nasion 30 losowo pobranych owoców lub owocostanów danego gatunku. Uzyskan w ten sposób liczb nasion przypadajc rednio na jeden owoc lub owocostan, pomnoono przez liczb owoców lub owocostanów wystpujcych na kadym okazie danego gatunku. W przypadku taksonów o duych nasionach liczono wszystkie na kadej rolinie. Wyniki przedstawiono jako rednie oraz minimalne i maksymalne wartoci dla poszczególnych gatunków. Statystyczne opracowanie wyników polegało na wyliczeniu współczynników korelacji liniowej okrelajcych sił zwizku plennoci chwastów od wybranych cech biometrycznych. Ponadto, okrelono współczynniki zmiennoci liczby nasion na 1 rolinie, wysokoci okazów, liczby owoców lub owocostanów, powietrznie suchej masy oraz masy tysica nasion. WYNIKI Pod wzgldem plennoci badane gatunki chwastów na odłogu podzielono na 3 grupy. Do pierwszej zaliczono taksony, które zawizywały rednio od około 200 do 300 nasion na 1 rolinie. Naleały do nich Lithospermum arvense rednio185 sztuk, Stachys palustris 266 sztuk i Vicia grandiflora 284. W przypadku ostatniego z wymie-

3 50 J. Majda, J. Buczek, Cz. Trba nionych gatunków stwierdzono najwiksze rónice pomidzy minimaln a maksymaln liczb nasion na okazie (tab. 1). Tabela 1. Liczba nasion 13 gatunków chwastów owocujcych na odłogu Table 1. Number of seeds of some fruiting weed species Gatunki Species Liczba nasion na 1 rolinie w sztukach Number of seeds per one plant minimalna minimum maksymalna maximum Współczynnik zmiennoci, % Variation coefficient, % Bromus secalinus L Centaura cyanus L Cirisum arvense (L.) Scop Conyza canadensis L Daucus carota L Lithospermum arvense L Matricaria inodora L Myosotis arvensis (L.) Hill Plantago lanceolata L Stachys palustris L Vicia grandiflora L Vicia hirsuta (L.) S. F. Gray Viola arvensis Murray Do drugiej grupy naleało 7 gatunków chwastów. W tym przypadku liczba nasion na rolinie wahała si od około 1 tys. do prawie 4 tys. W grupie tej pi gatunków: Bromus secalinus, Myosotis arvensis, Vicia hirsuta, Viola arvensis i Plantago lanceolata tworzyły rednio od 1 do 2 tys. nasion, za Cirsium arvense i Centaurea cyanus ponad 3,5 tys. Zrónicowanie plennoci pomidzy poszczególnymi okazami danego gatunku było due, gdy rónica midzy minimaln a maksymaln liczb nasion na rolinie była odpowiednio 5- i 10-krotna w przypadku Plantago lanceolata i Bromus secalinus oraz 25-, 30- i 35-krotna Viola arvensis, Vicia hirsuta i Myosotis arvensis. Do chwastów o najwikszej plennoci (3 grupa) naleały Conyza canadensis ok. 36 tys. niełupek i Daucus carota 76 tys. rozłupek. Natomiast maksymalna liczba na pojedynczym egzemplarzu była zdecydowanie wiksza ( tys.), przy czym rónica w plennoci midzy najmniejszym i najwikszym okazem Conyza canadensis była 18-krotna, a Daucus carota tylko 5,5-krotna. Wysoce stabiln plenno wykazywały Cirisum arvense, Lithospermum arvense i Stachys palustris, natomiast Conyza canadensis, Viola arvensis, Myosotis arvensis, a szczególnie Vicia grandiflora i Vicia hirsuta charakteryzowały si du zmiennoci tej cechy. Przecitna wysoko omawianych gatunków chwastów była zrónicowana. Najwysze okazy wytworzyły Cirsium arvense i Daucus carota po 120 cm, a nastpnie Matricaria inodora i Centaurea cyanus po około 100 cm. Kilka gatunków miało wysoko w granicach cm, a niszymi (35 42 cm) były Viola arvensis i Myosotis arvensis (tab. 2).

4 PLENNO NIEKTÓRYCH GATUNKÓW CHWASTÓW OWOCUJCYCH NA ODŁOGU 51 Tabela 2. Wysoko i liczba owoców lub owocostanów gatunków chwastów na odłogu Table 2. Plant height and the number of fruits or fructifications of weed species on fallow Gatunki; Species Wysoko rolin cm Plant height zakres range * Wz Liczba owoców/ owocostanów, szt. Number of fruits or fructifications zakres range Bromus secalinus L Centaura cyanus L Cirisum arvense (L.) Scop Conyza canadensis L Daucus carota L Lithospermum arvense L Matricaria inodora L Myosotis arvensis (L.) Hill Plantago lanceolata L Stachys palustris L Vicia grandiflora L Vicia hirsuta (L.) S. F. Gray Viola arvensis Murray * Współczynnik zmiennoci, % Variation coefficient, % * Wz Tabela 3. Powietrznie sucha masa i masa tysica nasion gatunków chwastów na odłogu Table 3. Air-dry weight and the mass of a thousand seeds of weed species on fallow Gatunki; Species Powietrznie sucha masa, g Air-dry weight zakres range * Wz Masa tysica nasion, g Mass of a thousand seeds zakres range Bromus secalinus L. 59,3 2,2 231, ,20 4,60 12,10 19 Centaura cyanus L. 41,6 11,2 90,0 65 1,69 0,43 2,92 39 Cirisum arvense (L.) Scop. 23,4 12,6 41,0 33 0,43 0,22 0,59 26 Conyza canadensis L. 5,8 1,1 18,4 77 0,01 0,01 0,01 0 Daucus carota L. 125,0 27,5 354,8 78 1,20 0,70 1,80 26 Lithospermum arvense L. 1,9 1,0 3,3 38 5,90 5,70 6,10 1 Matricaria inodora L. 25,3 6,2 70,5 71 0,29 0,22 0,39 17 Myosotis arvensis (L.) Hill. 37 0,3 14, ,32 0,25 0,40 13 Plantago lanceolata L ,3 155,0 45 3,00 2,70 3,70 16 Stachys palustris L. 2,4 1,3 4,1 34 0,71 0,53 1,00 21 Vicia grandiflora L. 12,4 2,0 40, ,50 12,10 21,90 18 Vicia hirsuta (L.) S. F. Gray 13,0 2,2 53, ,20 4,90 8,90 16 Viola arvensis Murray 2,7 0,5 10,2 99 0,22 0,16 0,28 20 * Współczynnik zmiennoci, % Variation coefficient, % * Wz

5 52 J. Majda, J. Buczek, Cz. Trba Sporód omawianych gatunków najwicej owocostanów naliczono u Myosotis arvensis, rednio na 1 rolinie 920 rozłupek, a maksymalnie ponad 4 tys. Du liczb koszyczków tworzyły gatunki: Conyza canadensis rednio 766 sztuk na 1 rolinie i Vicia hirsuta 635 strków. Zdecydowanie mniej owocostanów (koszyczków) zawizywały Centaurea cyanus i Matricaria inodora odpowiednio 232 i 120. Z kolei Bromus secalinus wytworzyła około 160 kłosków. Na rolinach pozostałych taksonów stwierdzono zdecydowanie mniej owocostanów, Cirsium arvense 39 koszyczków, Vicia grandiflora 40 strków, Viola arvensis 50 torebek i Lithospermum arvense 53 rozłupki, a Stachys palustris i Daucus carota po 60 rozłupek. Najwiksze rónice odnotowano w powietrznie suchej masie chwastów. Sporód analizowanych taksonów najwiksz mas wytworzyła Daucus carota. Jej pojedynczy okaz waył przecitnie 125 g, a maksymalnie 355 g. Rónica midzy najlejsz i najcisz rolin była 3-krotna. Du mas tworzyła take Plantago lanceolata rednio 90 g, a maksymalnie 155 g. W tym przypadku najmniejszy okaz miał mas 7-krotnie mniejsz. Najwiksz rónic odnotowano pomidzy okazami Bromus secalinus. masa pojedynczej roliny wynosiła około 60 g, natomiast okaz najmniejszy od najwikszego rónił si ponad 100-krotnie (tab. 3). powietrznie sucha masa taksonów z rodziny Asteraceae Cirsium arvense, Centaurea cyanus i Matricaria inodora wahała si od 25 do 40 g, a maksymalnie 90 g. Rónice w masie poszczególnych okazów Centaurea cyanus były 4-krotne, a dwu pozostałych gatunków 9- i 10-krotne. Vicia grandiflora i Vicia hirsuta tworzyły okazy o masie od 12 do 13 g, a maksymalnie 54 g. masa pozostałych 5 gatunków wahała si od 2 do 6 g. W tej grupie chwastów stwierdzono te due zrónicowanie wielkoci okazów Tabela 4. Współczynniki korelacji plennoci chwastów z niektórymi cechami biometrycznymi Table 4. Correlation coefficient of weed fertility on some biometric characteristics Gatunki; Species Wysoko cm Plant height Liczba owoców/ owocostanów szt. Number of fructifications Powietrznie sucha masa rolin, g Air-dry weight plant Masa tysica nasion, g Thousand seeds weight Bromus secalinus L. 0,840 *** 0,940 *** 0,634 ** 0,091 Centaura cyanus L. 0,757 ** 0,959 *** 0,627 ** 0,537 * Cirisum arvense (L.) Scop. 0,092 0,828 *** 0,230 0,418 * Conyza canadensis L. 0,138 0,956 *** 0,872 *** 0,268 Daucus carota L. 0,240 0,810 *** 0,544 * 0,163 Lithospermum arvense L. 0,150 0,911 *** 0,670 ** 0,165 Matricaria inodora L. 0,041 0,965 *** 0,903 *** 0,009 Myosotis arvensis (L.) Hill. 0,095 0,896 *** 0,930 *** 0,325 Plantago lanceolata L. 0,065 0,930 *** 0,807 *** 0,037 Stachys palustris L. 0,796 ** 0,933 *** 0,812 *** 0,223 Vicia grandiflora L. 0,138 0,965 *** 0,935 *** 0,066 Vicia hirsuta (L.) S. F. Gray 0,444 * 0,984 *** 0,865 *** 0,007 Viola arvensis Murray 0,800 *** 0,947 *** 0,954 *** 0,191 Korelacja istotna przy poziomie istotnoci: * p = 0,05; ** p = 0,01; *** p = 0,001 Correlation significat at: * p = 0.05; ** p = 0.01; *** p = 0.001

6 PLENNO NIEKTÓRYCH GATUNKÓW CHWASTÓW OWOCUJCYCH NA ODŁOGU 53 Z omawianych gatunków najwiksze nasiona zawizywały Vicia grandiflora rednio MTN 16,4 g i Bromus secalinus 9,2 g, około 6 g miały rozłupki Lithospermum arvense i Vicia hirsuta. Kolejne 3 taksony: Daucus carota, Centaurea cyanus i Plantago lanceolata, wytwarzały nasiona o MTN w granicach 1 3 g. Nasiona pozostałych gatunków miały MTN poniej 1 g, a najdrobniesze niełupki Conyza canadensis tylko 0,01 g. Sporód omawianych cech biometrycznych chwastów niskim współczynnikiem zmiennoci odznaczały si masa tysica nasion i wysoko poszczególnych gatunków chwastów, natomiast wysok liczba owoców lub owocostanów i nasion na jednej rolinie oraz ich powietrznie sucha masa (tab. 1 i 3). Szczególnie due rónice (współczynnik zmiennoci powyej 100) dotyczyły liczby owoców lub owocostanów Myosotis arvensis i Vicia hirsuta (tab. 2), a powietrznie suchej masy Bromus secalinus, Myosotis arvensis oraz Vicia hirsuta (tab. 3). Analiza współczynników korelacji (tab. 4) wykazała istotnie dodatni zaleno plennoci poszczególnych gatunków chwastów od liczby owocostanów na rolinie oraz masy pojedynczych rolin (z wyjtkiem Cirisum arvense). Ponadto ustalono cisłe powizanie plennoci i wysokoci chwastów takich gatunków, jak Bromus secalinus, Viola arvensis, Stachys palustris i Centaurea cyanus. DYSKUSJA W pierwszych latach po zaniechaniu uprawy na polu rozwijaj si głównie chwasty krótkotrwałe, a przede wszystkim gatunki towarzyszce ostatnio uprawnej rolinie [Trba i Ziemiska 1993; Kutyna 1994]. Na takich młodych odłogach panuj lepsze warunki do rozwoju chwastów ni w łanach rolin uprawnych, a take na cierniskach. Na odłogach chwasty mog bowiem korzysta z zasobów siedliska przez cały okres wegetacyjny. Maj nieograniczony dostp wiatła i duo miejsca. Ich rozwój nie jest zakłócany przez dominujc na polu rolin uprawn oraz zabiegi agrotechniczne. Mog osiga wiksze rozmiary i produkowa wicej nasion. W zwizku z tym w powierzchniowej warstwie gleby na odłogu stwierdza si znacznie wicej owoców i nasion ni na polu uprawnym [Stupnicka-Rodzynkiewicz i in. 1998, Majda i in. 2006]. Z przebadanych 13 gatunków chwastów nalecych do rónych rodzin botanicznych wikszo to typowe chwasty upraw zboowych. Jedynie Plantago lanceolata i Daucus carota nie nale do tej grupy. Due zrónicowanie stwierdzono w liczbie owoców i owocostanów. Omawiane taksony nale do rónych rodzin botanicznych, zatem wytwarzaj róne owoce czy owocostany, o zrónicowanej zawartoci nasion. Sporód ocenianych taksonów najwicej nasion wytworzyła Daucus carota. Jako gatunek 2-letni rzadko pojawia si w uprawach jednorocznych, natomiast na polach wyłczonych z uprawy, szczególnie na glebach yznych dobrze si rozwija. Na odłogu w Zalesiu pojedyncze okazy tego gatunku zawizywały rednio około 73 tys. diaspor, a maksymalnie 158 tys. Naley podkreli, e były to roliny due, a przecitnie ich powietrznie sucha masa wynosiła 125 g. Wysok plennoci wyróniały si równie Conyza canadensis i Matricaria inodora, które zawizywały rednio 36 i 31 tys. nasion. Gatunki te wymieniane s wród najbardziej plennych przez Pawłowskiego [1966], Pawłowskiego i in. [1970a, 1970b], Malickiego i Kwiecisk [1999] oraz Jdruszczak [2000].

7 54 J. Majda, J. Buczek, Cz. Trba Plenno badanych gatunków chwastów na odłogu w Zalesiu była znacznie wiksza ni w łanach rolin uprawnych i na cierniskach regionu lubelskiego [Pawłowski 1966; Pawłowski i in. 1970a i b; Malicki i Kwieciska 1999; Podstawka-Chmielewska i in. 1999; Jedruszczak 2000]. Dua liczba nasion wytwarzanych przez chwasty na odłogu w Zalesiu, zwłaszcza gatunków z rodziny Asteraceae, rozsiewajcych si anemochorycznie, moe by powanym ródłem zachwaszczenia pól uprawnych wystpujcych w ssiedztwie. Wysokie współczynniki zmiennoci dotyczce powietrznie suchej masy, liczby owoców oraz wytworzonych nasion przez Conyza canadensis, Myosotis arvensis, Vicia grandiflora i Vicia hirsuta wskazuj na du zmienno osobnicz tych gatunków w zakresie wymienionych cech. Z bada Malickiego i Kwieciskiej [1999], Podstawki- Chmielewskiej in. [1999] oraz Kwieciskiej-Poppe [2006] wynika, e plenno chwastów niezalenie od roliny uprawnej cechuje dua zmienno osobnicza, która zaley od gatunku i warunków siedliskowych. Wraz ze wzrostem wysokoci okazów chwastów oraz ich powietrznie suchej masy rosła liczba owoców i liczba nasion. Zaleno plennoci chwastów od ich wysokoci i dorodnoci osobników wykazał Pawłowski [1966] Zaleno pomidzy plennoci badanych gatunków chwastów a MTN miały charakter korelacji dodatnich bd ujemnych. Statystycznie udowodniono tylko dodatni wpływ plennoci na MTN Centaurea cyanus i Cirsium arvense. Mona sdzi, e gatunki te na badanym odłogu znajdowały wyjtkowo korzystne warunki do rozwoju, co skutkowało nie tylko du ich plennoci, ale i dorodnoci nasion. W przypadku pozostałych gatunków zalenoci te były nieistotne, zaznaczył si jednak niewielki wpływ ujemny plennoci na MTN na przykład Conyza canadensis, Stachys palustris i Viola arvensis, a dodatni Myosotis arvensis. Ujemny wpływ plennoci na MTN moe wynika z mniejszej iloci dostpnych asymilatów dla rozwijajcych si nasion tych gatunków. Na podstawie uzyskanych wyników trudno o jednoznaczne wnioski. Problem ten wymaga szerszych bada. WNIOSKI 1. Plenno chwastów owocujcych na odłogu była bardzo zrónicowana i zaleała od gatunku. Wahała si rednio od 185 sztuk nasion w przypadku Lithospermum arvense do ponad 76 tys. dla Daucus carota. 2. O plennoci badanych gatunków chwastów decydowały ich cechy biometryczne: wysoko, liczba owoców lub owocostanów, powietrznie sucha masa oraz masa tysica nasion. 3. Znaczne iloci nasion wytwarzanych przez chwasty na odłogu przyczyniaj si do wzrostu zachwaszczenia przyszłych upraw w warunkach ponownego włczenia pola do uytkowania. PIMIENNICTWO Jdruszczak M., Reprodukcja generatywna na cierniskach po ycie ozimym. Annales UMCS, s. E, Agricultura 55, Suppl. 8,

8 PLENNO NIEKTÓRYCH GATUNKÓW CHWASTÓW OWOCUJCYCH NA ODŁOGU 55 Holzner W., Hayashi I., Galuninger J., Reproductive Strategy of Annual Agrestals. [w:] Holzner W., Numata A., Biology and Ecology of Weeds, The Hague, Kutyna I., Stało wystpowania i rednie pokrycie chwastów w zbiorowiskach pól odłogujcych i upraw jczmienia jarego na glebach wytworzonych z glin w okolicy Szczecina. Mat. XVII Konf. Nauk. pt. Przyczyny i ródła zachwaszczenia pól uprawnych. Olsztyn-Bsia. ART Olsztyn, Kwieciska-Poppe E., Plenno wybranych gatunków chwastów segetalnych na cikiej rdzinie czarnoziemnej. Acta Agrophysica, 8/2/, Lutman P. J. W., Estimation of seed production by Stellaria media, Sinapis arvensis and Tripleurospermum inodorum in arable crops. Weed Res., 42, Majda J., Trba Cz., Wolaski P., Bank diaspor w glebie lessowej na polu uprawnym w wieloletnim odłogu na tle składu florystycznego fitocenoz. Fragm. Agron., XXIII, 4 (92), Malicki L. Prdy H., Plenno waniejszych chwastów łkowych. Frag. Flor. Geobot. 26, 1, Malicki L., Kwieciska E., Plenno pospolitych gatunków polnych na rdzinie. Fragm. Agron., XVI, 3, Pawłowski F., Płodno, wysoko i krzewienie si niektórych gatunków chwastów rolin uprawnych na glebie lessowej. Annales UMCS, s. E, Agricultura 21, Pawłowski F., Kapeluszny J., Kolasa A., Lecyk Z., 1970a. Płodno chwastów na cierniskach województwa lubelskiego. Annales UMCS, s. E, Agricultura 25, 4, Pawłowski F., Kapeluszny J., Kolasa A., Lecyk Z., 1970b. Płodno chwastów w rónych siedliskach. Annales UMCS, s. E, Agricultura 25, 5, Podstawka-Chmielewska E., Kwiatkowska J., Kosior M., Plenno niektórych gatunków chwastów segetalnych w łanie rónych rolin uprawnych na glebie lekkiej i cikiej. Annales UMCS, s. E, Agricultura 55, 4, Stupnicka-Rodzynkiewicz E., Hochół T., Łabza T., Wpływ jednorocznego okresu wyłczenia pola z uprawy na zapas nasion chwastów w glebie i zachwaszczenia łanu. Bibl. Fragm. Agron., 5, Trba C., Ziemiska M., Flora odłogujcych pól uprawnych w otulinie Roztoczaskiego Parku Narodowego. Mat. XVI Kraj. Konf. Nauk. pt. Zmiany w zachwaszczeniu pól wywołane trudn sytuacj ekonomiczn rolnictwa. Wyd. AR Szczecin, Summary. The study was carried out in on the field which had been left fallowed for the last 3 4 years, on loess soil. Thirteen species of weeds were thoroughly analysed. The purpose of the analysis was assessing their prolificacy in relation to the selected biometric features. Each species was represented by 30 specimens. On the basis of each plant's seed numbers the average, minimal and maximal numbers of seeds for species were given in the table. Among the most prolific were: Daucus carota, Conyza canadensis and Matricaria inodora, and the least prolific were Vicia grandiflora, Stachys palustris and Lithospermum arvense. Seed production of the studied weed species was significantly correlated with their air-dry weight and the number of fruits or fruit sets. Also, the correlation of seed production and the height of plants was found for Bromus secalinus, Viola arvensis, Stachys palustris, Centaurea cyanus and Vicia hirsuta. Among the discussed biometric features the weight of one thousand seeds and plant's height revealed slight deviation, while the number of fruits or fruit sets and air-dry weight strong deviation from the average values. Key words: fallow, weed, seed production, biometric characteristics