Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie. 2 S t r o n a

Transkrypt

1

2 Badania wykonało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie z pracowniami w Olsztynie, Giżycku i Elblągu, posiadające wdrożony System Zrządzania, potwierdzony przez Polskie Centrum Akredytacji Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 8 Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie. S t r o n a

3 I. Wstęp... II. Charakterystyka jednolitych części wód badanych w u... 6.PLRW Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie... 6.PLRW Romoła PLRW Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe....PLRW Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego... 8.PLRW70083 Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa... 6.PLRW Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry PLRW Oświnka od źródeł do granicy państwa... 3 III. Podsumowanie... 0 MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE S t r o n a

4 I. Wstęp Ocenę stanu wód powierzchniowych wykonuje się w odniesieniu do jednolitych części wód, na podstawie wyników państwowego monitoringu środowiska i prezentuje poprzez ocenę stanu ekologicznego (w przypadku wód, których charakter został w znacznym stopniu zmieniony w następstwie fizycznych przeobrażeń, będących wynikiem działalności człowieka poprzez ocenę potencjału ekologicznego), ocenę stanu chemicznego i ocenę stanu. Stan ekologiczny/potencjał ekologiczny jest określeniem jakości struktury i funkcjonowania ekosystemu wód powierzchniowych, sklasyfikowanej na podstawie wyników badań elementów biologicznych oraz wspierających je wskaźników fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jednolitych części wód powierzchniowych klasyfikuje się poprzez nadanie jednolitej części wód jednej z pięciu klas jakości (oznaczane w opracowaniu kolorem): klasa I, oznacza bardzo dobry stan ekologiczny ( kolor niebieski), klasa II, oznacza dobry stan ekologiczny (kolor zielony), klasa III, oznacza umiarkowany stan ekologiczny (kolor żółty), klasa IV, oznacza słaby stan ekologiczny (kolor pomarańczowy), klasa V, oznacza zły stan ekologiczny (kolor czerwony). W przypadku potencjału ekologicznego, klasa pierwsza i druga tworzą wspólnie potencjał dobry i powyżej dobrego. O przypisaniu ocenianej jednolitej części wód decydują wyniki klasyfikacji poszczególnych elementów biologicznych, przy czym obowiązuje zasada, że klasa stanu / potencjału ekologicznego odpowiada klasie najgorszego elementu biologicznego. Klasyfikacji stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych dokonuje się na podstawie analizy wyników pomiarów zanieczyszczeń chemicznych, w tym tzw. substancji priorytetowych. Podstawą analizy jest porównanie uzyskanych wyników ze środowiskowych normami jakości. Przyjmuje się, że jednolita część wód jest w dobrym stanie chemicznym, jeżeli żadna z obliczonych wartości stężeń nie przekracza dopuszczalnych stężeń maksymalnych i średniorocznych. Jeżeli woda nie spełnia tych wymagań, stan chemiczny ocenianej jednolitej części wód określa się jako poniżej dobrego. Stan jednolitej części wód ocenia się poprzez porównanie wyników klasyfikacji stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego oraz spełnienia wymogów dla obszaru chronionego. Jednolita część wód może być oceniona jako będąca w dobry stanie, jeśli jednocześnie jej stan/potencjał ekologiczny jest sklasyfikowany przynajmniej jako dobry, a stan chemiczny sklasyfikowany jest jako dobry. W pozostałych przypadkach, tj. gdy stan chemiczny jest sklasyfikowany jako poniżej dobrego lub stan/potencjał ekologiczny sklasyfikowano jako umiarkowany, słaby, bądź zły, jednolitą część wód ocenia się jako będącą w złym stanie. Ocenę jednolitej części wód należy obniżyć do stanu złego, niezależnie od wyników stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego, jeżeli nie są spełnione określone dla niej S t r o n a

5 dodatkowe wymagania jakościowe związane z istnieniem obszarów chronionych na jej obszarze. W u Delegatura w Giżycku Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie, zgodnie z Programem Państwowego Monitoringu Środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 3-, objęła badaniami 7 jednolitych części wód powierzchniowych. Należały do nich: Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa, Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry, Oświnka od źródeł do granicy państwa, Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie, Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe, Romoła, Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego. W wyznaczonych do badań jednolitych częściach wód rzecznych prowadzono monitoring diagnostyczny (MD) i operacyjny (MO) oraz monitoring obszarów chronionych (MOC). Próbki wody pobierano z częstotliwością oraz 8 razy w u. Jakość wody określono oddzielnie dla każdego punktu pomiarowo-kontrolnego oraz dla każdej jednolitej części wód. Klasyfikację elementów biologicznych przeprowadzono na podstawie wartości multimetrycznego indeksu okrzemkowego (IO), makrofitowego indeksu rzecznego (MIR), wielometrycznego wskaźnika makrobezkręgowców bentosowych (MMI) oraz ichtiofauny (wykonanej przez zleceniobiorcę zewnętrznego). Ocenę jakości wód przeprowadzono w oparciu o Wytyczne dla wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska w sprawie wykonania weryfikacji oceny jednolitych części wód powierzchniowych (rzek, zbiorników zaporowych, wód przejściowych i przybrzeżnych) za lata 0 i oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października u w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z r. Poz. 8). Wytyczne obejmują procedurę dziedziczenia oceny, przez co należy rozumieć przeniesienie wyników oceny elementów biologicznych (z dokładnością do pojedynczego elementu biologicznego dziedziczonego przez 6 lat w monitoringu diagnostycznym i 3 lata w monitoringu operacyjnym) fizykochemicznych (dziedziczonych przez 3 lata), hydromorfologicznych oraz chemicznych (dziedziczone przez 6 lat) na kolejny w przypadku, gdy nie były one objęte monitoringiem. Dziedziczenie oceny jest więc procesem aktualizacji wykonanej oceny o wyniki uzyskane w kolejnym u realizacji państwowego monitoringu środowiska w zakresie wód powierzchniowych. S t r o n a

6 II. Charakterystyka jednolitych części wód badanych w u.plrw Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie Zlewnia jednolitej części wód Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie zajmuje powierzchnię 78, km. Długość cieków w badanej jcw wynosi 0, km. Położona jest w dorzeczu Wisły w regionie wodnym Środkowej Wisły. Jegrznia (Lega) jest prawobrzeżnym dopływem Biebrzy, ciekiem IV rzędu. Źródła Jegrzni zlokalizowane są na północny zachód od miejscowości Szarejki koło Kowali Oleckich. W badanej jcw nie ma obszarów ochrony Natura00, bądź rezerwatów przyrody. Zlewnia jcw Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie w większości zbudowana jest z glin zwałowych z fragmentami piasków i żwirów sandrowych. W strukturze użytkowania zlewni jcw dominują użytki rolne, głównie pola uprawne. Łąki i pastwiska występują przede wszystkim w obniżeniach terenu i w obrębie dolin rzecznych. Niewielki jest udział powierzchni leśnych. Jednolita część wód Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie jest pośrednim odbiornikiem ścieków komunalnych. Spółdzielnia Mieszkaniowa Mazury w Olecku osiedle mieszkaniowe w Lenartach odprowadza do rowu melioracyjnego (w odległości,3 km przed ujściem do Jegrzni) 7,8 m 3 /d ścieków poddanych oczyszczaniu mechaniczno-biologicznemu z usuwaniem związków fosforu preparatem PIX (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Badania jcw w r. prowadzone były w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych w ppk Jegrznia (Lega) powyżej Jez. Oleckie Wielkie. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Badanym elementem biologicznym był fitobentos, który mieścił się w granicy II klasy jakości (IO=0,6). Kolejne elementy biologiczne tj.: makrofity (II klasa) i makrobezkręgowce bentosowe zostały odziedziczone z u. Do oceny ogólnej przyjęto II klasę makrobezkręgowców bentosowych, ponieważ MMI_PL był bliski granicy II klasy, ponadto pozostałe elementy biologiczne i fizykochemiczne zdecydowanie wskazywały na dobry stan ekologiczny.. Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. Jedynie ogólny węgiel organiczny (,3 mgc/l) i dziedziczone z u ChZT-Mn (7, mgo/l) oraz zasadowość ogólna ( mg CaCO3/l) spełniały normy II klasy. 6 S t r o n a

7 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie oceniono jako dobry. OCENA STANU CHEMICZNEGO Wskaźniki chemiczne z grupy.-. zostały odziedziczone z u i spełniały dopuszczalne normy stanu dobrego. OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Jegrzni (Legi) w danej jcw spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan ekologiczny i chemiczny (dziedziczony z u) jcw Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie określono jako dobry. Wpływ na to miały elementy biologiczne tj. fitobentos, makrofity, makrobezkręgowce bentosowe oraz wskaźniki fizykochemiczne. Spełnione zostały wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab.. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie" Rzeka: Stanowisko: Jegrznia (Lega) Jegrznia (Lega) - powyżej Jez. Oleckie Wielkie Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): N:,9 E:,9 Typ zbiorowiska: zgodny z zapisami karty wyników 7 S t r o n a

8 Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes conspicua 08. Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 3. Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 6. Achnanthes minutissima var. minutissima 0. Amphora inariensis 6. Amphora libyca 7. Amphora pediculus 8 8. Cocconeis placentula var. lineata 9. Cocconeis placentula var. placentula 3 0. Fragilaria capucina var. vaucheriae. Fragilaria pinnata 8. Gomphonema acuminatum 3. Gomphonema micropus. Gomphonema minutum 7. Gomphonema olivaceum var. olivaceum 6. Melosira varians 7. Meridion circulare var. circulare 8. Navicula cryptotenella 9. Navicula minima 3. Navicula subhamulata 3. Navicula tripunctata. Nitzschia amphibia 3. Nitzschia dissipata var. dissipata 3. Nitzschia linearis var. linearis. Nitzschia recta 6. Rhoicosphenia abbreviata 33 RAZEM 67 Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: Ocena stanu/potencjału ekologicznego: dobry 8 S t r o n a

9 9 S t r o n a

10 .PLRW Romoła Zlewnia jednolitej części wód Romoła zajmuje powierzchnię 3, km. Długość cieków w badanej jcw wynosi 3, km. Położona jest w dorzeczu Wisły w regionie wodnym Środkowej Wisły. Romoła jest prawobrzeżnym dopływem Połomki (Połomskiej Młynówki), która jest lewobrzeżnym dopływem Ełku (Łaźnej Strugi). Źródła Romoły zlokalizowane są na wschód od miejscowości Cichy na południowo-zachodnich obrzeżach Szeskich Wzgórz. W badanej jcw nie ma obszarów ochrony Natura00 lub rezerwatów przyrody. Zlewnia jcw Romoła zbudowana jest z piasków i z glin zwałowych. W strukturze użytkowania zlewni widoczne jest zróżnicowanie, chociaż przeważają użytki rolne, głównie pola uprawne. Mimo to dość duży jest udział powierzchni leśnych. Łąki i pastwiska występują przede wszystkim w obniżeniach terenu. Do jcw Romoła dopływają bezpośrednio ścieki oczyszczone z oczyszczalni ścieków w miejscowości Świętajno w ilości 3,6 m 3 /d (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). W u badania przeprowadzone były w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych w ppk Romoła Świętajno. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Badanym elementem biologicznym był fitobentos, który mieścił się w granicy II klasy jakości (IO=0,3).. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy 3.-3., takie jak BZT (,7 mgo/l), ogólny węgiel organiczny (3,8 mgc/l) i azot Kjeldahla (,7 mgn/l) odpowiadały II klasie, a pozostałe wskaźniki fizykochemiczne - I. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Romoła oceniono jako dobry. KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Nie wykonywano badań elementów chemicznych z grupy S t r o n a

11 OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Romoły w danej jcw spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan ekologiczny określony na podstawie elementu biologicznego i wskaźników fizykochemicznych jcw Romoła był dobry. Na klasyfikację miał wpływ fitobentos oraz BZT, OWO oraz Azot Kjeldahla. Substancje priorytetowe nie były badane. Wymagania dla obszarów chronionych zostały spełnione. Stan ekologiczny jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab.. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Romoła" Rzeka Stanowisko: Romoła Romoła - Świętajno Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): Typ zbiorowiska: N:,0006 E:,3083 zgodny z zapisami karty wyników Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes clevei 8. Achnanthes hungarica 3. Achnanthes lanceolata ssp. dubia. Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 0. Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 0 6. Achnanthes lanceolata ssp. rostrata 8 7. Achnanthes minutissima var. minutissima 0 8. Amphora inariensis 9. Amphora libyca 0. Amphora pediculus 9. Cocconeis placentula var. euglypta 0. Cocconeis placentula var. lineata 3. Cymbella ventricosa. Epithemia adnata. Fragilaria capucina var. gracilis S t r o n a

12 6. Fragilaria capucina var. rumpens 7. Fragilaria construens f. construens 6 8. Fragilaria leptostauron (wraz z odmianami) 9. Fragilaria pinnata. Gomphonema olivaceum var. olivaceoides. Gomphonema parvulum var. parvulum. Gomphonema truncatum 3. Hantzschia amphioxys. Melosira varians. Meridion circulare var. circulare 6. Navicula antonii 7. Navicula bacillum 8. Navicula capitata var. capitata 9. Navicula capitatoradiata 30. Navicula clementis 3. Navicula cryptotenella 0 3. Navicula decussis Navicula minima 3. Navicula oppugnata 3. Navicula pupula var. pupula 36. Navicula radiosa Navicula tripunctata Nitzschia dissipata var. dissipata Nitzschia fonticola 0. Nitzschia linearis var. linearis. Nitzschia palea var. palea. Nitzschia sociabilis RAZEM Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: 0.3 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: dobry S t r o n a

13 3 S t r o n a

14 3.PLRW Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe Zlewnia jcw Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe zajmuje powierzchnię 7, km. Długość cieków w badanej jcw wynosi, km. Położona jest w dorzeczu Wisły w regionie wodnym Środkowej Wisły. Jegrznia (Lega) jest prawobrzeżnym dopływem Biebrzy, ciekiem IV rzędu. Opisywana jcw przepływa przez Jezioro Oleckie Wielkie i Oleckie Małe. Nad stosunkowo krótkim odcinkiem rzecznym położone jest miasto Olecko. W badanej jcw nie ma obszarów naturowych. Zlewnia jcw Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe zbudowana jest przede wszystkim gliną zwałową i piaskami. W strukturze użytkowania zlewni przeważają obszary zurbanizowane; mniejszy udział mają użytki rolne, marginalny lasy. Jednolita część wód Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe jest bezpośrednim odbiornikiem ścieków komunalnych. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Olecku odprowadza do rzeki 7,7 m 3 /d ścieków poddanych oczyszczaniu mechaniczno-biologicznemu z usuwaniem związków fosforu preparatem PIX (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Badania jcw w r. prowadzone były w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych w ppk Jegrznia (Lega) Nowy Młyn. JCW w u w była badana w ppk Jegrznia (Lega) Skowronki. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Badanym elementem biologicznym był fitobentos, który mieścił się w granicy I klasy jakości (IO=0,6), natomiast odziedziczone makrobezkręgowce bentosowe z u wskazywały klasę III.. Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. Jedynie ogólny węgiel organiczny (, mgc/l), azot Kjeldahla (,0 mgn/l) i fosforany (0, mgpo/l) spełniały normy II klasy. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. S t r o n a

15 . Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe oceniono jako umiarkowany. KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Nie wykonywano badań elementów chemicznych z grupy.-.. OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Jegrzni w danej jcw spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan ekologiczny oceniono jako umiarkowany. Na klasyfikację miał wpływ wskaźnik biologiczny jakim były makrobezkręgowce bentosowe. Elementy fizykochemiczne mieściły się w normie I i II klasy jakości. Stan chemiczny nie był badany. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako zły. Tab. 3. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe" Rzeka Stanowisko: Jegrznia (Lega) Jegrznia (Lega) - Nowy Młyn Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): Typ zbiorowiska: N: 3,979 E:,78 zgodny z zapisami karty wyników Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes minutissima var. minutissima. Amphora inariensis 8 3. Amphora libyca. Amphora pediculus 36. Cocconeis placentula var. placentula 7 6. Cocconeis placentula var. pseudolineata 7 S t r o n a

16 7. Fragilaria brevistriata 8. Fragilaria capucina var. capucina 9. Fragilaria pinnata 6 0. Gomphonema olivaceum var. olivaceum. Gomphonema parvulum var. parvulum. Navicula antonii 3. Navicula capitata var. capitata. Navicula capitatoradiata. Navicula cryptotenella 6. Navicula lanceolata 6 7. Navicula minima 9 8. Navicula radiosa 9. Navicula tripunctata 0. Nitzschia amphibia. Nitzschia dissipata var. dissipata. Nitzschia gracilis 3. Nitzschia linearis var. linearis. Nitzschia paleacea. Rhoicosphenia abbreviata RAZEM 3 Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: 0.60 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: bardzo dobry 6 S t r o n a

17 7 S t r o n a

18 .PLRW Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego Zlewnia jcw Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego zajmuje powierzchnię 7, km. Długość cieków w badanej jcw wynosi,8 km. Położona jest w dorzeczu Wisły w regionie wodnym Środkowej Wisły. Ełk jest prawobrzeżnym dopływem Biebrzy, ciekiem IV rzędu. W opisywanej jcw znajduje się kilka stosunkowo dużych jezior: Haleckie, Ełckie, Sunowo, Woszczelskie, Szarek. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 00 o nazwie Jezioro Woszczelskie (PLH8003). Zlewnia jcw Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego zbudowana jest z gliny zwałowej i żwirów czołowo morenowych z głazami oraz piasków sandrowych. z różnymi rodzajami piasków. W dolinach rzecznych i obniżeniach występują utwory torfowe W strukturze użytkowania zlewni przeważają użytki rolne, znaczną powierzchnię zajmują lasy. Jednolita część wód Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego nie jest odbiornikiem ścieków. Badania w u przeprowadzono w ramach monitoringu diagnostycznego w ppk Ełk (Łaźna Struga) Barany. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Badanymi elementami biologicznymi były fitobentos (IO=0,70), który mieścił się w granicy I klasy, makrofity (MIR=37,) oraz makrobezkręgowce bentosowe (MMI=0,88) wskazująca na dobry stan. Ichtiofauna badana również w u przez wykonawcę zewnętrznego nie została ujęta w ocenie z uwagi na znaczną rozbieżność z oceną pozostałych elementów biologicznych.. Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. Jedynie ChZT- Mn (7,7 mgo/l), OWO (, mgc/l), zasadowość (0 mgcaco3/l) mieściły się w II klasie jakości. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. 8 S t r o n a

19 . Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego oceniono jako dobry. KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy.-. spełniały dopuszczalne normy. Stan chemiczny określono jako dobry. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan ekologiczny i chemiczny jcw Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego określono jako dobry. Wpływ na klasę miały elementy biologiczne: makrofity, makrobezkręgowce bentosowe oraz fizykochemiczne: ChZT-Mn, OWO, ChZT-Cr, zasadowość. Wymagania dla obszarów chronionych zostały spełnione. Stan jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab.. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego" Rzeka Stanowisko: Ełk (Łaźna Struga) Ełk (Łaźna Struga) - Barany Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): Typ zbiorowiska: N: 3,79377 E:,3698 zgodny z zapisami karty wyników Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes clevei 3. Achnanthes conspicua 3. Achnanthes exigua. Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima. Achnanthes minutissima var. minutissima Amphipleura pellucida 7. Amphora inariensis 9 S t r o n a

20 8. Amphora libyca 0 9. Amphora pediculus Cocconeis placentula var. lineata. Cocconeis placentula var. pseudolineata 9. Cymbella caespitosa 6 3. Cymbella cymbiformis. Cymbella excisa. Cymbella hustedtii 6. Epithemia sorex 7. Fragilaria brevistriata 8. Fragilaria construens f. binodis 0 9. Fragilaria construens f. construens. Fragilaria pinnata 6. Fragilaria ulna var. acus. Gomphonema parvulum var. parvulum 6 3. Gomphonema truncatum. Navicula capitatoradiata 6. Navicula cryptotenella 8 6. Navicula minima 8 7. Navicula radiosa 6 8. Navicula tenelloides 9. Navicula tripunctata Navicula tuscula 3. Nitzschia amphibia 6 3. Rhopalodia gibba var. gibba RAZEM 3 Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: Ocena stanu/potencjału ekologicznego: bardzo dobry Tab.. Wyniki badań makrofitów w jcw "Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego" Rzeka Ełk (Łaźna Struga) Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do Jcw wypływu z jez. Ełckiego Stanowisko Ełk (Łaźna Struga) - Barany Data.06. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: 3,79377 E:,3698 Liczba Współczynni wartości Gatunek k wagowy wskaźnikowe (W) j (L) Współczynni k pokrycia (P) L W P Cicuta virosa 6 W P S t r o n a

21 Mentha aquatica Myriophyllum spicatum Nuphar lutea 3 6 Ranunculus circinatus 0 Acorus calamus 3 6 Carex riparia 8 Eleocharis palustris 6 Elodea canadensis 0 Glyceria maxima Potamogeton perfoliatus 6 8 Sagittaria sagittifolia 8 Scirpus lacustris 8 Sparganium emersum Sparganium erectum Typha latifolia SUMA INNE GATUNKI Lycopus europaeus Phragmites australis Multimetryczny indeks rzeczny MIR 37. Ocena stanu/potencjału ekologicznego dobry Tab..3. Wyniki badań makrobezkręgowców bentosowych w jcw Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego Rzeka: Stanowisko: Ełk (Łaźna Struga) Ełk (Łaźna Struga) - Barany Kod/zakres badań: makrobezkręgowce - skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: 6.0. Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych", B. Bis, NFOŚ - Warszawa Współrzędne geograficzne (WGS8): N: 3,79377 E:,3698 Lp. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW BIVALVIA Dreissenidae 00 Sphaeriidae 60 3 Unionidae GASTROPODA Bithyniidae Hydrobiidae S t r o n a

22 6 Lymnaeidae 7 Neritidae 0 8 Viviparidae 8 OLIGOCHAETA 9 Oligochaeta HIRUDINEA 0 Erpobdellidae Glossiphoniidae 0 Piscicolidae ISOPODA 3 Asellidae 90 CHELICERATA Hydrachnida EPHEMEROPTERA Caenidae 03 ODONATA 6 Coenagrionidae 7 Libellulidae 8 Platycnemididae HETEROPTERA 9 Corixidae TRICHOPTERA Hydropsychidae Hydroptilidae 0 Leptoceridae 7 3 Limnephilidae 7 Phryganeidae Polycentropodidae 3 6 Psychomyidae 3 COLEOPTERA 7 Elmidae 8 Chironomidae 370 RAZEM 6 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.88 Ocena stanu ekologicznego KLASA II S t r o n a

23 3 S t r o n a

24 .PLRW70083 Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa zajmuje powierzchnię 63, km. Długość cieków równa długości rzeki w tej jcw wynosi 9,3 km. Położona jest w dorzeczu Pregoły, w regionie wodnym Łyny i Węgorapy. Odprowadza wody północnej część kompleksu Wielkich Jezior Mazurskich (Jezioro Mamry i rzeki Sapiny). Obszar naszego państwa opuszcza za miejscowością Mieduniszki mocno zawikłanym odcinkiem swojego starorzecza. Badana jcw objęta jest ochroną prawną w zakresie środowiska naturalnego. W jej granicach znajdują się obszary Natura 00: Niecka Skaliska (PLH8009), Lasy Skaliskie (PLB800). Zlewnia zbudowana jest z glin zwałowych, iłów, mułów, margli i piasków. Na takim podłożu wykształciły się gleby brunatne właściwe i wyługowane oraz bielice. W dolinach rzecznych występują torfy. W strukturze użytkowania terenu w dolnym i środkowym odcinku wyraźnie przeważają tereny rolne, głównie grunty orne. W górnym odcinku położone jest miasto Węgorzewo. Rzeka Węgorapa w badanej jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa jest bezpośrednim i pośrednim odbiornikiem zanieczyszczeń punktowych. Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Węgorzewie odprowadza bezpośrednio do Węgorapy 88,3 m 3 /d (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.) oczyszczonych ścieków. Szkoła Podstawowa w Sobiechach odprowadza poprzez rów melioracyjny,0 m 3 /d ścieków oczyszczonych mechaniczno-biologicznie (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Urząd Gminy Budry oczyszczalnia przy osiedlu mieszkaniowym w Ołowniku odprowadza bezpośrednio do Węgorapy 0,8 m 3 /d (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.) ścieków oczyszczonych mechaniczno-biologicznie. W u jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa badana była w jednym ppk Węgorapa Mieduniszki w ramach monitoringu badawczego oraz obszarów chronionych. Punkt Węgorapa poniżej Węgorzewa klasyfikowany był w u. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne W u badanym elementem biologicznym były makrofity (MIR=37,), które mieściły się w granicy II klasy. Pozostałe wskaźniki tj.: fitobentos (IO=0,8 II klasa) oraz ichtiofauna (0,) zostały odziedziczone odpowiednio z 3 i u. Do oceny ogólnej przyjęto II klasę ichtiofauny ponieważ EFI+ dla ryb karpiowatych jest bliski granicy II lasy oraz pozostałe elementy biologiczne i fizykochemiczne wskazywały na dobry stan ekologiczny.. Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. BZT (3,3 mgo/l) oraz OWO (0, mgc/l) mieściły się w II klasie jakości. S t r o n a

25 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa oceniono jako dobry KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Stan chemiczny (odziedziczony z u z ppk Węgorapa Mieduniszki) wód rzeki Węgorapa w jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa określono jako dobry. Wszystkie wskaźniki z grupy.-. spełniały dopuszczalne normy. OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Węgorapy w danej jcw spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych oraz obszaru Natura 00. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Na podstawie stanu ekologicznego i chemicznego (odziedziczonego z u) jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa została oceniona jako dobra. O klasyfikacji zdecydowały elementy biologiczne makrofity i ichtiofauna oraz wskaźniki fizykochemiczne. Spełnione były także wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab... Wyniki badań makrofitów w jcw "Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa" Rzeka Węgorapa Jcw Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa Stanowisko Mieduniszki Data Współrzędne geograficzne (WGS8) N:,36367 E:,980 Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P Nuphar lutea 8 Rorippa amphibia 3 3 Sium latifolium 7 7 Butomus umbellatus 0 W P S t r o n a

26 Glyceria maxima 3 3 Phalaris arundinacea Potamogeton natans Potamogeton pectinatus Potamogeton perfoliatus 3 6 Sagittaria sagittifolia 8 Scirpus lacustris 8 Sparganium emersum 8 Sparganium erectum 3 3 SUMA Multimetryczny indeks rzeczny MIR 37. Ocena stanu/potencjału ekologicznego dobry 6 S t r o n a

27 7 S t r o n a

28 6.PLRW Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry zajmuje powierzchnię około 63,7 km. Długość cieków tej jcw wynosi 7,6 km. Położona jest w dorzeczu Pregoły, w regionie wodnym Łyny i Węgorapy. Opisywana jcw ma zdecydowanie jeziorny charakter. Większość obszaru jcw to przede wszystkim kompleks jeziora Mamry i system mocno jeziornej Sapiny. Badana jcw objęta jest ochroną prawną w zakresie środowiska naturalnego. W jej granicach znajdują się obszary Natura 00: Ostoja Północnomazurska (PLH80), Jezioro Dobskie (PLB800), Gierłoż (PLH8000), Mamerki (PLH8000), Ostoja Borecka (PLH8006), Puszcza Borecka (PLB80006). Zlewnia jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry zbudowana jest głównie z glin zwałowych oraz piasków lodowcowych i żwirów. W obniżeniach występują utwory torfowe. W pokryciu terenu jcw istotne miejsce zajmują jeziora, które stanowią około /3 powierzchni. W strukturze użytkowania dominują użytki rolne. Występują również duże kompleksy leśne. Jednolita część wód Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry nie jest odbiornikiem ścieków. Badania w u przeprowadzono w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego oraz obszarów chronionych w ppk Węgorapa poniżej wypływu z jez. Mamry. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Z elementów biologicznych wykonane zostały badania fitobentosu, makrofitów i makrobezkręgowców bentosowych. Fitobentos odpowiadał I klasie jakości (IO=0,77), a pozostałe dwa wskaźniki biologiczne II klasie (odpowiednio: MIR=37,7; MMI=0,8). Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. Jedynie odczyn ph (7,3-8,6) mieścił się w II klasie jakości. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry oceniono jako dobry 8 S t r o n a

29 KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy.-. spełniały dopuszczalne normy. Stan chemiczny określono jako dobry. OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Węgorapy w danej jcw spełniały wymagania dla obszarów źródeł ochrony siedlisk lub gatunków dla których stan wód jest ważnym czynnikiem w ich ochronie. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan ekologiczny i chemiczny jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry był dobry. O klasyfikacji zdecydowały elementy biologiczne makrofity i makrobezkręgowce bentosowe oraz wskaźniki fizykochemiczne. Spełnione były także wymagania dla obszarów chronionych. W związku z tym stan jednolitej części wód określono jako dobry. Tab. 6. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry" Rzeka Węgorapa Stanowisko: Węgorapa - poniżej wypływu z jez. Mamry Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 9.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): Typ zbiorowiska: N:,98 E:,7978 zgodny z zapisami karty wyników Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes minutissima var. minutissima 36. Amphipleura pellucida 6 3. Amphora pediculus 37. Cymbella affinis. Cymbella caespitosa 6 6. Cymbella cuspidata 7. Cymbella cymbiformis 0 8. Cymbella excisa 9. Cymbella minuta 8 0. Cymbella prostrata 9 S t r o n a

30 . Cymbella ventricosa 0. Diatoma ehrenbergii 8 3. Epithemia adnata. Epithemia sorex 8. Fragilaria brevistriata Fragilaria capucina var. mesolepta 3 7. Fragilaria capucina var. perminuta 8. Fragilaria capucina var. vaucheriae 0 9. Fragilaria construens f. construens. Fragilaria leptostauron (wraz z odmianami). Fragilaria pinnata 6. Fragilaria ulna var. acus 6 3. Fragilaria ulna var. ulna 6. Gomphonema acuminatum 6. Gomphonema pumilum 8 6. Gomphonema truncatum 0 7. Gyrosigma attenuatum 8. Navicula cari 9. Navicula clementis 30. Navicula cryptotenella 3. Navicula radiosa 3. Navicula tripunctata Nitzschia dissipata var. dissipata 3. Rhopalodia gibba var. gibba RAZEM 3 Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: 0.77 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: bardzo dobry Tab. 6.. Wyniki badań makrofitów w jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry Rzeka Węgorapa Jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry Stanowisko Węgorapa - poniżej wypływu z jez. Mamry Data 7. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:,98 E :,7978 Liczba Gatunek wartości Współczynnik wskaźnikowej wagowy (W) (L) Współczynnik pokrycia (P) L W P W P Thelypteris palustris 6 6 Ceratophyllum demersum S t r o n a

31 Myriophyllum spicatum 3 6 Nuphar lutea 6 8 Carex riparia 8 Elodea canadensis 0 Lemna trisulca 8 Potamogeton compressus 8 Sparganium emersum 8 Sparganium erectum 3 3 Typha angustifolia 3 6 SUMA INNE GATUNKI Phragmitea australis Chara tomentosa Chara delicatula Multimetryczny indeks rzeczny MIR 37.7 Ocena stanu/potencjału ekologicznego dobry Tab Wyniki badań makrobezkręgowców bentosowych w jcw Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry Rzeka: Stanowisko: Węgorapa Węgorapa - poniżej wypływu z jez. Mamry Kod/zakres badań: makrobezkręgowce - skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru:.0. Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych", B. Bis, NFOŚ - Warszawa Współrzędne geograficzne (WGS8): N:,98 E:,7978 Lp. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW BIVALVIA Dreissenidae 6 Sphaeriidae 3 Unionidae 7 GASTROPODA Bithyniidae 8 Hydrobiidae 6 Valvatidae AMPHIPODA 7 Crangonyctidae 8 8 Gammaridae 3 S t r o n a

32 CHELICERATA 9 Hydrachnida EPHEMEROPTERA 0 Caenidae 9 Ephemerellidae 9 Coenagrionidae HETEROPTERA 3 Corixidae TRICHOPTERA Goeridae Leptoceridae 6 Limnephilidae 7 Molannidae 8 Polycentropodidae 9 Psychomyidae DIPTERA Athericidae Ceratopogonidae Chironomidae 6 RAZEM 97 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.86 Ocena stanu ekologicznego KLASA II 3 S t r o n a

33 33 S t r o n a

34 7.PLRW Oświnka od źródeł do granicy państwa Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Oświnka od źródeł do granicy państwa zajmuje powierzchnię około 0 km. Długość cieków tej jcw wynosi 7,6 km. Położona jest w dorzeczu Pregoły, w regionie wodnym Łyny i Węgorapy. Źródlisko rzeki znajduje się na południe od jeziora Rydzówka. Ciek przepływa przez jeziora Rydzówka i Oświn. W siedlisku Różewiec (m. Węgielsztyn) ciek jest spiętrzony kilkumetrowym jazem. Ciek w odległości około,8 km poniżej wypływu z jeziora Oświn przekracza granicę państwa i wpływa na teren Federacji Rosyjskiej (Obwód Kaliningradzki) jako Świnia (ros. Putiłowka). Wart podkreślenia jest przepływ rzeki przez rezerwat faunistyczny Siedem Wysp, który obejmuje całe j. Oświn z wyspami i przyległymi terenami przybrzeżnymi (utworzony w celu ochrony licznych gatunków ptactwa przelotowego i gniazdującego). Również na wypływie z jeziora Oświn zbudowano w 993 u jaz piętrzący, który ma utrzymać odpowiedni poziom wód tego płytkiego zbiornika wodnego. Badana jcw objęta jest ochroną prawną w zakresie środowiska naturalnego. W jej granicach znajdują się obszary Natura 00: Ostoja nad Oświnem (PLH800), Jezioro Oświn i okolice (PLB8000), Ostoja Warmińska (PLB800). Zlewnia zbudowana jest z glin zwałowych oraz w mniejszym stopniu z piasków lodowcowych i żwirów. Na takim podłożu wykształciły się gleby brunatne i bielicowe. W obniżeniach występują torfy. W strukturze użytkowania zlewni jcw przeważają użytki rolne, głównie grunty orne. Niewielki jest udział lasów. Jednolita część wód Oświnka od źródeł do granicy państwa jest bezpośrednim odbiornikiem zanieczyszczeń punktowych. Zakład Usług Komunalnych Spółka z o.o. w Węgorzewie oczyszczalnia ścieków w Dąbrówce Małej odprowadza do rzeki 6,9 m 3 /d ścieków poddanych oczyszczaniu mechaniczno-biologicznemu (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Badania jcw w r. prowadzone były w ramach monitoringu diagnostycznego i obszarów chronionych w ppk Oświnka Zielony Ostrów. KLASYFIKACJA STANU EKOLOGICZNEGO. Elementy biologiczne Badane były cztery elementy biologiczne: fitobentos (IO=0,7), makrofity (MIR=,7), makrobezkręgowce bentosowe (MMI=0,687) oraz ichtiofauna (0,667). Fitobentos mieścił się w granicy I klasy jakości. Makrofity otaz makrobezkręgowce bentosowe wskazywały na dobry stan (II klasa). Do oceny ogólnej przyjęto II klasę ichtiofauny, która była badana przez wykonawcę zewnętrznego, ponieważ wskaźnik IBI był bliski jej granicy.. Elementy fizykochemiczne Większość badanych wskaźników fizykochemicznych odpowiadała I klasie. Natomiast BZT (3, mgo/l), ChZT-Mn (9, mgo/l), OWO (, mgc/l), mieściły się w II klasie jakości. Do 3 S t r o n a

35 oceny ogólnej przyjęto II klasę jakości ChZT-Cr (30, mgo/l) ponieważ wskaźnik był bliski granicy II klasy oraz pozostałe elementy wskazywały na dobry stan ekologiczny. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Na podstawie elementów biologicznych, hydromorfologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa oceniono jako dobry KLASYFIKACJA STANU CHEMICZNEGO Stan chemiczny wód rzeki Oświnka w jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa określono jako dobry. Wszystkie badane wskaźniki z grupy.-. spełniały dopuszczalne normy. OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DLA OBSZARÓW CHRONIONYCH Wody Oświnki spełniały wymagania dla obszarów chronionych. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Stan jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa na podstawie wyników badań elementów biologicznych, wspierających je elementów fizykochemicznych oraz na podstawie badań substancji z grup.. i.. oceniono jako dobry. Decydującymi elementami biologicznymi były makrofity, makrobezkręgowce bentosowe i ichtiofauna. Wskaźniki fizykochemiczne mieściły się granicach II klasy jakości. Spełnione były także wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód określono jako dobry. Tab. 7. Wyniki badań fitobentosu okrzemkowego w jcw "Oświnka od źródeł do granicy państwa" Rzeka Oświnka Stanowisko: Oświnka - Zielony Ostrów Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstaie badań fitobentosu", J. Picińska - Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW, Wrocław, 0 Współrzędne geograficzne (WGS8): Typ zbiorowiska: N:,300 E:,87 zgodny z zapisami karty wyników 3 S t r o n a

36 Lp. Taksony Liczba okryw. Achnanthes hungarica. Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 3. Achnanthes minutissima var. minutissima. Amphora pediculus 6. Cocconeis placentula var. euglypta 3 6. Cocconeis placentula var. lineata Cymbella hustedtii 8. Cymbella microcephala 9. Eunotia bilunaris 8 0. Fragilaria brevistriata. Fragilaria capucina var. capucina 3. Fragilaria capucina var. gracilis 3 3. Fragilaria capucina var. mesolepta. Fragilaria construens f. construens. Fragilaria construens f. venter 8 6. Fragilaria delicatissima 7. Fragilaria fasciculata 8. Fragilaria pinnata 9. Fragilaria ulna var. acus. Fragilaria ulna var. ulna. Fragilaria virescens. Gomphonema clavatum 3. Gomphonema gracile. Gomphonema parvulum var. exilissimum 9. Navicula cryptocephala 6. Navicula cryptotenella 6 7. Navicula minima 6 8. Navicula radiosa 6 9. Nitzschia amphibia 30. Nitzschia dissipata var. media 6 3. Nitzschia fonticola 3. Nitzschia palea var. palea 33. Pinnularia microstauron 3. Rhopalodia gibba var. gibba 6 RAZEM 39 Multimetryczny wskaźnik okrzemkowy IO dla rzek: 0.77 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: bardzo dobry 36 S t r o n a

37 Tab. 7.. Wyniki badań makrofitów w jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa Rzeka Oświnka Jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa Stanowisko Oświnka - Zielony Ostrów Data.08. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:,300 E:,87 Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P W P Nuphar lutea 6 8 Alisma plantago-aquatica 8 Glyceria maxima 3 6 Hydrocharis morsus-ranae Lemna minor 3 6 Phalaris arundinacea Sparganium erectum 3 6 Stratiotes aloides Typha latifolia SUMA INNE GATUNKI Phragmites australis Multimetryczny indeks rzeczny MIR.7 Ocena stanu/potencjału ekologicznego dobry Tab Wyniki badań makrobezkręgowców bentosowych w jcw Oświnka od źródeł do granicy państwa Rzeka: Stanowisko: Oświnka Oświnka - Zielony Ostrów Kod/zakres badań: makrobezkręgowce - skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych", B. Bis, NFOŚ - Warszawa Współrzędne geograficzne (WGS8): N:,300 E:,87 Lp. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW BIVALVIA Sphaeriidae 9 37 S t r o n a

38 GASTROPODA Bithyniidae 8 3 Neritidae Viviparidae 3 OLIGOCHAETA Oligochaeta 0 HIRUDINEA 6 Erpobdellidae 0 7 Glossiphoniidae 7 AMPHIPODA 8 Crangonyctidae 6 9 Gammaridae 0 ISOPODA 0 Asellidae CHELICERATA Hydrachnida EPHEMEROPTERA Caenidae 3 Ephemerellidae ODONATA Corduliidae HETEROPTERA Notonectidae 3 6 Pleidae 3 TRICHOPTERA 7 Limnephilidae 7 COLEOPTERA 8 Dytiscidae 0 DIPTERA 9 Chironomidae 6 Ceratopogonidae 3 RAZEM 37 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: Ocena stanu ekologicznego KLASA II 38 S t r o n a

39 39 S t r o n a

40 III. Podsumowanie Delegatura w Giżycku Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie przeprowadziła w u badania rzek w 7 przekrojach pomiarowo-kontrolnych, należących do 7 jednolitych części wód. Badania przeprowadzono w zakresie monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i obszarów chronionych. Ocenę stanu ekologicznego z uwzględnieniem wskaźników biologicznych i fizykochemicznych przeprowadzono we wszystkich punktach pomiarowo-kontrolnych rzek. Stan chemiczny określono w jednolitych częściach wód, z czego w jcw został on odziedziczony. Klasa jakości wód wskazywała na dobry stan ekologiczny w 6 badanych jednolitych częściach wód. W jednej jcw Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe stwierdzono stan umiarkowany. Ocenę fizykochemiczną wód płynących najczęściej obniżały wskaźniki takie jak: makrobezkręgowce bentosowe, ichtiofauna, BZT, OWO, azot Kjeldahla. 0 S t r o n a

41 Tab. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jcw rzecznych objętych monitoringiem diagnostycznym i operacyjnym - ocena za. Klasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód. ELEMENTY BIOLOGICZNE. ELEMENTY HYDR.-MORF. 3. ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE 3. Stan fizyczny Lp Nazwa ocenianej jcw Kod ocenianej jcw Kod reprezentatywn ego punktu pomiarowokontrolnego Nazwa reprezentatywnego punktu pomiarowokontrolnego wartość indeksu wartość indeksu wartość indeksu Typ abiotyczny Silnie zmieniona lub sztuczna jcw (T/N) wartość indeksu Program monitoringu (MD, MO lub MB) Fitobentos (wskaźnik okrzemkowy IO). Makrofity (makrofitowy indeks rzeczny MIR).3 Makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI). Ichtiofauna.6 Klasa elementów biologicznych Klasa elementów hydromorfologicznych Temperatura ( o C) 3.. Zawiesina ogólna (mg/l) 3.. śr Jegrznia (Lega) od źródeł do wpływu do jez. Olecko Wielkie PLRW PL0S030_ 08 Jegrznia (Lega) - powyżej Jez. Oleckie Wielkie 8 N MO ,66 ) II II 7.9 Romoła PLRW PL0S030_3 73 Romoła - Świętajno 8 N MO 0.3 II II Jegrznia (Lega) od wpływu do jez. Olecko PLRW PL0S030_09 08 Jegrznia (Lega) - Skowronki N MO III II 9.6 S t r o n a

42 Wielkie do wypływu z jez. Olecko Małe Ełk (Łaźna Struga) od wypływu z jez. Łaśmiady do wypływu z jez. Ełckiego PLRW PL0S030_09 08 PL0S030_08 87 Jegrznia (Lega) - Nowy Młyn Ełk (Łaźna Struga) - Barany N MD ,08 3) II II 9.8. Węgorapa od wypływu z jeziora Mamry do granicy państwa PLRW PL08S030_0 69 PL08S030_0 9 Węgorapa - poniżej Węgorzewa Węgorapa - Mieduniszki N MO MB , ) II II 6 7 Węgorapa od źródeł do wypływu z jeziora Mamry Oświnka od źródeł do granicy państwa PLRW PLRW PL08S030_0 60 PL08S030_0 Węgorapa - poniżej wypływu z jez. Mamry Oświnka - Zielony Ostrów N MD II II N MD ,667 ) II II 9.9. S t r o n a

43 Tab. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jcw rzecznych objętych monitoringiem diagnostycznym i operacyjnym - ocena za (cd.) Klasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód 3. ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE 3. Warunki tlenowe 3.3 Zasolenie 3. Zakwaszenie 3. Substancje biogenne L p śr. śr. śr. śr. Tlen rozpuszczony (mgo/l) 3.. BZT (mgo/l) 3.. ChZT-Mn (mgo/l) 3..3 OWO (mgc/l) 3.. ChZT-Cr (mgo/l) 3..6 Przewodność w o C (us/cm) 3.3. Substancje rozpuszczone (mg/l) Siarczany (mgso/l) 3.3. Chlorki (mgcl/l) 3.3. Wapń (mgca/l) Magnez (mgmg/l) Twardość ogólna (mgcaco3/l) Odczyn ph 3.. Zasadowość ogólna (mgcaco3/l) 3.. Azot amonowy (mgn-nh/l) 3.. Azot Kjeldahla (mgn/l) 3.. Azot azotanowy (mgn-no3/l) 3..3 Azot ogólny (mgn/l) 3.. Fosforany (mgpo/l) 3..6 Fosfor ogólny (mgp/l) 3..7 Klasa elementów fizykochemicznych (grupa ) śr ,3-7, II , - 7, II , - 8, II ,7-8, II ,7-8, II 3 S t r o n a

44 ,3-8, II , ) ,3-7, II Tab. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jcw rzecznych objętych monitoringiem diagnostycznym i operacyjnym - ocena za (cd.) K;lasyfikacja wskaźników i elementów jakości wód 3. ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE L p Aldehyd mrówkowy (mg/l) 3.6. Arsen (mg/l) 3.6. Bar (mg/l) Bor (mg/l) 3.6. Chrom sześciowartościowy (mg/l) 3.6. Chrom ogólny (suma +Cr3 i +Cr6) (mg/l) Substancje szczególnie szkodliwe - specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Cynk (mg/l) Miedź (mg/l) Fenole lotne - indeks fenolowy (mg/l) Węglowodory ropopochodne - indeks oleju mineralnego (mg/l) Glin (mg/l) 3.6. Cyjanki wolne (mg/l) 3.6. Molibden (mg/l) 3.6. Selen (mg/l) 3.6. Srebro (mg/l) Tytan (mg/l) Wanad (mg/l) Fluorki (mg/l) 3.6. Beryl (mg/l) 3.6. Kobalt (mg/l) Klasa elementów fizykochemicznych - specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne (3.6) STAN / POTENC JAŁ EKOLOG ICZNY S t r o n a