Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie

Transkrypt

1

2 Badania wykonało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie z pracowniami w Olsztynie, Giżycku i Elblągu, posiadające wdrożony System Zapewnienia Jakości, potwierdzony przez Polskie Centrum Akredytacji Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 80 Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie 2

3 Spis treści I. Wstęp... II. Charakterystyka jednolitych części wód badanych w u... 8 II.. PLRW Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin... 8 II. 2. PLRW Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego... II.3. PLRW Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia... 8 II.. PLRW Pobórska Struga... 2 II.. PLRW Sandela II.6. PLRW Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie II.7. PLRW Wałpusza z jez. Wałpusz II. 8. PLRW Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity II.9. PLRW Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg... 2 II.0. PLRW Łyna od Kirsny do Symsarny... II.. PLRW Łyna od Pisy do granicy państwa... 8 II.2. PLRW Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia... 7 II.3. PLRW Wadąg do wypływu z jez. Pisz II.. PLRW Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) II.. PLRW Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia II.6. PLRW Kanał Elżbiety... 7 III. Podsumowanie IV. Materiały źródłowe

4 I. Wstęp Monitoring wód powierzchniowych, stosownie do zapisów art. a ustawy Prawo wodne, polega na pozyskiwaniu informacji o stanie wód w dorzeczach dla potrzeb planowania w gospodarowaniu wodami oraz oceny osiągania celów środowiskowych. Badania prowadzone były w systemie dostosowanym do wymagań Ramowej Dyrektywy Wodnej (Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 u, ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej), nakładających obowiązek osiągnięcia dobrego stanu wód do u. Z okresu trzyletniego (3 ), w zakresie badań i oceny stanu jednolitych części wód rzecznych jest drugim iem, drugiej części sześcioletniego (0 ) cyklu gospodarowania wodami. Głównym celem tego zadania jest dostarczenie wiedzy o stanie ekologicznym i chemicznym rzek Polski, niezbędnej do gospodarowania wodami w dorzeczach, w tym do ich ochrony przed eutrofizacją i zanieczyszczeniami antropogenicznymi. W u Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie, realizując założenia programowe Państwowego Monitoringu Środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 3-, przeprowadził badania 6 jednolitych części wód rzecznych. Dodatkowo w jednej jcw o nazwie Sajna od starego koryta Sajny do ujścia wykonano badania sumy dwóch substancji priorytetowych benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu, których wartości zostały przekroczone w 3 u. Badania prowadzono zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia listopada u w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 28, poz. 0 z późn. zm.). W u rzeki badano w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego, badawczego i obszarów chronionych. Poszczególne rodzaje monitoringu różnią się celem, dla którego są przeprowadzane, częstotliwością badań oraz zakresem badanych wskaźników. Monitoring diagnostyczny jednolitych części wód powierzchniowych ustanawia się w celu: ustalenia stanu jednolitych części wód powierzchniowych, zaprojektowania przyszłych programów monitoringu, dokonania oceny długoterminowych zmian stanu jednolitych części wód powierzchniowych w warunkach naturalnych, dokonania oceny długoterminowych zmian stanu jednolitych części wód powierzchniowych z powodu szeo rozumianych oddziaływań antropogenicznych, określenia długoterminowych trendów zmian stężeń substancji priorytetowych i innych zanieczyszczeń ulegających bioakumulacji w osadach lub faunie i florze. W u w ramach monitoringu diagnostycznego przebadano cztery jednolite części wód (jcw): Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin; Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia; Wałpusza z jez. Wałpusz; Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia. Z rzek objętych monitoringiem diagnostycznym pobierano próbki wody, aby oznaczyć wskaźniki fizykochemiczne charakteryzujące stan fizyczny, warunki tlenowe, zanieczyszczenia organiczne, zasolenie, zakwaszenie i warunki biogenne oraz w celu oznaczenia stanu chemicznego badano wskaźniki chemiczne charakteryzujące występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (substancje priorytetowe oraz inne substancje zanieczyszczające ponad 30 wskaźników). Częstotliwość badań poszczególnych wskaźników była zgodna z rozporządzeniem z dnia listopada u w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 28, poz. 0 z późn. zm.). Czterotnie w u badano wodę na obecność 20 substancji zaliczanych do szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne).

5 Należały do nich: aldehyd mrówkowy, arsen, bar, bor, chrom sześciowartościowy i ogólny, cynk, miedź, fenole lotne, węglowodory ropopochodne, glin, cyjanki wolne, fluorki, molibden, selen, srebro, tytan, wanad, beryl i kobalt. Z grupy elementów biologicznych wykonano badania fitoplanktonu, fitobentosu, makrofitów i makrobezkręgowców bentosowych. Dodatkowo w niektórych jcw powierzchniowych rzecznych w latach na zlecenie GlOŚ zostały wykonane badania ichtiofauny przez Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie. Wyniki badań wskaźników fizykochemicznych, biologicznych i substancji zaliczanych do szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne) służą do oceny stanu ekologicznego w przypadku wód naturalnych lub potencjału ekologicznego dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Badania wskaźników chemicznych charakteryzujących występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (substancje priorytetowe oraz inne substancje zanieczyszczające), służące do oceny stanu chemicznego, były wykonywane przez Laboratorium WIOŚ w Olsztynie oraz Delegatury w Elblągu i Giżycku. Monitoring operacyjny jednolitych części wód powierzchniowych ustanawia się w celu: ustalenia stanu jednolitych części wód powierzchniowych, które uznano za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych; dokonania oceny wszelkich zmian stanu jednolitych części wód powierzchniowych wynikających z programów działań, które zostały przyjęte dla poprawy jakości jednolitych części wód powierzchniowych uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych; obserwacji zmian objętości i natężenia przepływu w zakresie stosownym dla stanu ekologicznego i chemicznego oraz potencjału ekologicznego. W u monitoring operacyjny prowadzono we wszystkich badanych jednolitych częściach wód. Na rzece Sajnie w jcw Sajna od starego koryta Sajny do ujścia wykonano badania sumy dwóch substancji priorytetowych benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu, których wartości zostały przekroczone w 3 u. Monitoring badawczy jednolitych części wód powierzchniowych ustanawia się w celu: wyjaśnienia przyczyn jakichkolwiek przekroczeń i nieosiągnięcia celów środowiskowych określonych dla danej jednolitej części wód powierzchniowych, jeżeli wyjaśnienie tych przyczyn jest niemożliwe na podstawie danych oraz informacji uzyskanych w wyniku pomiarów i badań prowadzonych w ramach monitoringu diagnostycznego i operacyjnego; wyjaśnienia przyczyn niespełnienia celów środowiskowych przez daną jednolitą część wód powierzchniowych, jeżeli z monitoringu diagnostycznego wynika, że cele środowiskowe wyznaczone dla danej jednolitej części wód powierzchniowych nie zostaną osiągnięte, i gdy nie rozpoczęto realizacji monitoringu operacyjnego dla tej jednolitej części wód powierzchniowych; określenia wielkości i wpływów przypadkowego zanieczyszczenia; ustalenia przyczyn wyraźnych rozbieżności między wynikami oceny stanu ekologicznego na podstawie biologicznych i fizykochemicznych elementów jakości; zebrania dodatkowych informacji o stanie wód w związku z uwarunkowaniami lokalnymi lub umowami międzynarodowymi. W ramach monitoringu badawczego w u przeprowadzono badania na rzece Łynie w Stopkach (jcw Łyna od Pisy do granicy państwa ). Monitoring obszarów chronionych ustanawia się w celu:

6 ustalenia stanu jednolitych części wód powierzchniowych występujących na obszarach chronionych; ustalenia stopnia spełniania dodatkowych wymagań określonych dla tych obszarów w odrębnych przepisach; oceny wielkości i wpływu odpowiednich znaczących oddziaływań na jednolite części wód powierzchniowych należące do obszarów chronionych bądź z nimi powiązane; oceny zmian stanu jednolitych części wód powierzchniowych występujących na obszarach chronionych wynikających z podjętych programów działań, które zostały przyjęte dla poprawy jakości jednolitych części wód powierzchniowych uznanych za zagrożone niespełnieniem określonych dla nich celów środowiskowych. W u spośród badanych jednolitych części wód było ocenianych pod kątem spełnienia wymagań dla obszarów chronionych, przeznaczonych do ochrony siedlisk lub gatunków oraz wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena jakości wód Ocenę jakości wód przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października u w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. z r. poz. 82), dalej zwanego rozporządzeniem klasyfikacyjnym. Sposób klasyfikacji zakłada, że jeżeli w jednolitej części wód powierzchniowych ustanowiono jeden punkt pomiarowo-kontrolny, klasyfikacja stanu ekologicznego jednolitej części wód powierzchniowych jest wynikiem klasyfikacji sporządzonej dla tego punktu. Natomiast jeżeli w jednolitej części wód powierzchniowych ustanowiono więcej niż jeden punkt, w klasyfikacji stanu ekologicznego wykorzystuje się: w przypadku elementów fizykochemicznych, wynik uzyskany dla poszczególnych wskaźników na podstawie całościowego zbioru danych pochodzących ze wszystkich punktów pomiarowokontrolnych (leżących w obrębie tej jednolitej części wód), dla elementów biologicznych, wynik uzyskany dla poszczególnych elementów będący uśrednioną wartością liczbowych wartości indeksów obliczonych dla każdego z punktów. Dla wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych, ocenę oparto o wartość średnią roczną ze zbioru danych. Wartości te porównano z wartościami granicznymi klas jakości wód powierzchniowych, uzyskując klasę dla każdego badanego wskaźnika. Zgodnie z rozporządzeniem klasyfikacyjnym do obliczeń średniej rocznej ilość wyników pomiarów nie może być mniejsza niż. Dodatkowo przy przeprowadzaniu oceny jakości jcw wyniki badań mogą być dziedziczone z poprzednich lat. Elementy biologiczne mogą być dziedziczone przez sześć lat w monitoringu diagnostycznym, a trzy lata w monitoringu operacyjnym. W przypadku elementów fizykochemicznych wyniki są ważne przez trzy lata, natomiast dla substancji priorytetowych z grupy. i.2 sześć lat. Pierwszym etapem klasyfikacji wód jest ocena elementów biologicznych. Klasyfikację elementów biologicznych można przeprowadzić na podstawie wartości wskaźnika fitoplanktonowego (IFPL), multimetrycznego indeksu okrzemkowego (IO), makrofitowego indeksu rzecznego (MIR), wskaźnika wielometrycznego dla makrobezkręgowców bentosowych (MMI_PL) i wskaźnika ichtiofauny. Drugim etapem jest ocena elementów fizykochemicznych (z grupy i 3.6), wspierających elementy biologiczne, w tym również ocena substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (specyficznych zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych grupa 3.6). Te dwa etapy klasyfikacji pozwalają ocenić stan ekologiczny wód naturalnych i przyporządkować mu jedną z pięciu klas jakości wód: I (stan bardzo dobry), II (stan dobry), III (stan umiarkowany), IV (stan słaby) lub V (stan zły). W przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych ocenia się ich potencjał ekologiczny. Zasady klasyfikacji wód są identyczne jak dla wód naturalnych, 6

7 przy czym I klasa oznacza maksymalny potencjał ekologiczny, II klasa dobry, III klasa umiarkowany, IV klasa słaby i V zły. Kolejnym etapem procesu oceny wód jest określenie stanu chemicznego wód, tj. ustalenie poziomów stężeń występowania substancji chemicznych zaliczanych do grupy substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (substancje priorytetowe oraz inne substancje zanieczyszczające). W przypadku gdy wskaźniki chemiczne występują poniżej wartości granicznych mówi się o stanie chemicznym dobrym, a gdy występują powyżej wartości granicznych o stanie chemicznym poniżej dobrego. Substancje priorytetowe należące do grupy. oraz inne substancje zanieczyszczające z grupy.2 są wymienione w załączniku 9 rozporządzenia klasyfikacyjnego. Dodatkowo przeprowadza się ocenę spełnienia wymagań dla obszaru chronionego. Wyróżnia się: obszary chronione przeznaczone do ochrony gatunków zwierząt wodnych o znaczeniu gospodarczym (wody przeznaczone do bytowania ryb) i obszary chronione przeznaczone do ochrony siedlisk lub gatunków; obszary chronione, będące jednolitymi częściami wód przeznaczonymi do celów rekreacyjnych, w tym kąpieliskowych; obszary chronione wrażliwe na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych; obszary chronione narażone na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Po przeprowadzeniu łącznej oceny spełnienia wymagań dla obszarów chronionych, określa się stan w ppk monitoringu obszarów chronionych. Ocena ogólna stanu jednolitej części wód powierzchniowych opiera się na ocenie stanu lub potencjału ekologicznego, stanu chemicznego wód oraz na ocenie spełnienia wymagań dla obszarów chronionych. Przyjmuje się stan dobry dla wód o bardzo dobrym (maksymalnym) i dobrym stanie (potencjale) ekologicznym, dobrym stanie chemicznym oraz spełniających wymagania dla obszarów chronionych. W pozostałych przypadkach stan jednolitej części wód określa się jako zły. W komunikacie przedstawiono charakterystykę jednolitych części wód rzek badanych w u przez WIOŚ w Olsztynie w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego, badawczego i obszarów chronionych. Przy opisie każdej jcw w tabelach zostały zamieszczone wyniki badań biologicznych. Tabele 3 zawierają ocenę jakości jednolitych części wód rzecznych badanych w u przez WIOŚ w Olsztynie. Na mapach przedstawiono poszczególne jednolite części wód w układzie przestrzennym. 7

8 II. Charakterystyka jednolitych części wód badanych w u II.. PLRW Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin Jednolita część wód o nazwie Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin zajmuje powierzchnię 22,7 km 2. Długość cieków w badanej jcw wynosi 82, km. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Jest silnie zmienioną jednolitą częścią wód, występuje tu 7 budowli porzecznych. W jcw znajduje się jezioro Ostrowin o powierzchni około 7 ha. W okolicach miejscowości Drwęck, w rejonie Wzgórz Dylewskich, na wysokości 92 m n.p.m. znajdują się źródła rzeki Drwęcy. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 2000 o nazwie Dolina Drwęcy (PLH 28000). Zlewnia jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin zbudowana jest głównie z glin zwałowych oraz piasków i żwirów lodowcowych. W obniżeniach terenu występują licznie torfowiska. Na takim podłożu wykształciły się głównie gleby brunatne, bielicowe, a w obniżeniach terenu gleby hydrogeniczne. W strukturze użytkowania terenu występują kompleksy leśne i grunty orne. Łąki i pastwiska znajdują się głównie w obrębie dolin rzecznych. Do jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin dopływają ścieki z mechanicznobiologicznych oczyszczalni w Gierzwałdzie i Szyldaku, które odprowadzają odpowiednio 8 i około m 3 /d ścieków (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r. i 3 r.). Małe ilości ścieków pochodzą z oczyszczalni w Ostrowinie i Grabinie. Badania jcw w u prowadzone były w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i obszarów chronionych w ppk Drwęca - pow. Jez. Drwęckiego Ostróda. Klasyfikacja potencjału ekologicznego. Elementy biologiczne Z elementów biologicznych zostały wykonane badania fitobentosu, makrofitów i makrobezkręgowców bentosowych. Fitobentos i makrobezkręgowce odpowiadały II klasie jakości (odpowiednio: wskaźnik okrzemkowy IO 0,; indeks MMI 0,83). Makrofitów nie uwzględniono w ocenie, ponieważ wartość wskaźnika MIR odbiegała od pozostałych dwóch elementów biologicznych. 2. Elementy fizykochemiczne Badane elementy fizykochemiczne z grupy 3. 3., a także z grupy 3.6 odpowiadały I lub II klasie. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw silnie zmieniona..potencjał ekologiczny Na podstawie przeprowadzonych badań potencjał ekologiczny jcw sklasyfikowano jako dobry z uwagi na fitobentos i makrobezkręgowce oraz wskaźniki fizykochemiczne. Klasyfikacja stanu chemicznego Wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy..2 spełniały dopuszczalne normy. Stan chemiczny określono jako dobry. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych 8

9 Wody jcw o nazwie Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin spełniały wymagania dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Potencjał ekologiczny i stan chemiczny jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin określono jako dobry. O klasyfikacji zadecydowały elementy biologiczne fitobentos i makrobezkręgowce bentosowe oraz wskaźniki fizykochemiczne. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab. II... Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin Rzeka: Drwęca Stanowisko: Drwęca - powyżej Jez. Drwęckiego, Ostróda Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru:.0. r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Typ zbiorowiska: EPILITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes conspicua 8 2 Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 6 3 Achnanthes minutissima var. minutissima 2 Amphora libyca 8 Amphora pediculus 9 6 Cocconeis pediculus 2 7 Fragilaria capucina var. vaucheriae 2 8 Fragilaria fasciculata 2 9 Fragilaria ulna var. ulna 2 0 Gomphonema pumilum 2 Navicula goeppertiana 2 2 Nitzschia amphibia 2 3 Nitzschia dissipata var. dissipata 2 Nitzschia fonticola 2 Nitzschia inconspicua 28 RAZEM 0 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0. Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY 9

10 Tab. II..2. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin Rzeka: Drwęca Jcw Drwęca do Jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin Stanowisko: Drwęca - powyżej Jez. Drwęckiego, Ostróda Data:.07. r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P Acorus calamus Myosotis palustris Lemna minor Glyceria maxima Myriophyllum spicatum Nuphar lutea Potamogeton pectinatus Phalaris arundinacea Rumex hydrolapathum Rorippa amphibia Sagittaria sagittifolia Sparganium erectum Scrophularia umbrosa Typha latifolia Veronica anagallis-aquatica Veronica beccabunga SUMA INNE GATUNKI Epilobium hirsutum Phragmites australis Scutellaria galericulata Solanum dulcamara Multimetryczny indeks rzeczny MIR 27.7 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: UMIARKOWANY Tab. II..3. Wyniki badań i ocena makrobezkręgowców w jcw Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin W P Rzeka: Stanowisko: Drwęca Drwęca - powyżej Jez. Drwęckiego, Ostróda Kod/zakres badań: makrobezkręgowce- skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek 0

11 Data poboru: 2.0. r. Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych, B. Bis, NFOŚ - Warszawa 2 Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: L.p. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW NEMATOMORPHA Gordiidae BIVALVIA 2 Sphaeriidae - Pisidium sp. 3 3 Unionidae GASTROPODA Acroloxidae Hydrobiidae 7 6 Neritidae 7 Viviparidae OLIGOCHAETA 8 Oligochaeta HIRUDINEA 9 Piscicolidae DECAPODA 0 Astacidae ISOPODA Asellidae CHELICERATA 2 Araneae- Argyroneta aquatica 3 Hydrachnida 3 EPHEMEROPTERA Baetidae Caenidae 2 6 Ephemeridae 6 ODONATA 7 Calopterygidae 2 8 Platycnemididae HETEROPTERA 9 Aphelocheiridae TRICHOPTERA 20 Hydroptilidae 9 2 Leptoceridae 22 Limnephilidae 23 Polycentropodidae 9 COLEOPTERA 2 Gyrinidae

12 DIPTERA 2 Chironomidae Ceratopogonidae 27 Tabanidae BRYOZOA RAZEM 39 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.83 Ocena stanu ekologicznego: DOBRY 2

13 Mapa.. Użytkowanie terenu oraz zrzuty ścieków w zlewni jcwp Drwęca do jez. Drwęckiego z jez. Ostrowin 3

14 II. 2. PLRW Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego Jednolita część wód o nazwie Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego zajmuje powierzchnię 286,9 km 2. Długość cieków w badanej jcw wynosi 77,3 km. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Jest naturalną jednolitą częścią wód. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 2000 o nazwie Dolina Drwęcy (PLH 28000). Jednolita część wód Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego nie posiada punktowych źródeł zanieczyszczeń. Badania jcw w u prowadzone były w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych w ppk Drwęca - Samborowo. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Spośród elementów biologicznych w u wykonywane były badania fitobentosu. Pozostałe wskaźniki biologiczne były dziedziczone z u. Wskaźnik okrzemkowy IO wynosił 0,97 i odpowiadał II klasie jakości wód. Badania makrofitów i makrobezkręgowców wskazywały również na II klasę. O klasie elementów biologicznych zadecydował wskaźnik fitoplanktonowy IFPL, który odpowiadał III klasie (wartość indeksu wynosiła 0,3). 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne mieściły się w I lub II klasie jakości wód. BZT, OWO i azot Kjeldahla odpowiadały normom II klasy. Wskaźniki z grupy 3.6 nie były badane. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Stan ekologiczny jcw Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego sklasyfikowano jako umiarkowany z uwagi na fitoplankton. Klasyfikacja stanu chemicznego Stan chemiczny (dziedziczony z r.) jcw Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego określono jako dobry Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego nie spełniały wymagań dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Stan ekologiczny jcw Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego określono jako umiarkowany, o czym zadecydował wskaźnik fitoplanktonowy dziedziczony z u. Stan chemiczny odpowiadał stanowi dobremu. Nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako zły.

15 Tab. II.2.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego Rzeka: Stanowisko: Drwęca Drwęca - Samborowo Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 0.0. r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Typ zbiorowiska: EPILITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes conspicua 32 2 Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 2 3 Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 6 Achnanthes minutissima var. minutissima 2 Achnanthes ploenensis var. ploenensis 2 6 Amphora inariensis 7 Amphora libyca 2 8 Amphora pediculus 86 9 Cocconeis pediculus 2 0 Cocconeis placentula var. pseudolineata 2 Cyclostephanos dubius 8 2 Cymbella cistula 2 3 Cymbella hustedtii Gomphonema truncatum 2 Melosira varians 8 6 Navicula cryptotenella 22 7 Navicula minima 28 8 Navicula saprophila 2 9 Navicula seminulum 20 Navicula tripunctata 6 2 Nitzschia amphibia Nitzschia capitellata 2 23 Nitzschia dissipata var. dissipata 2 2 Nitzschia fonticola 2 2 Nitzschia palea var. palea 8 26 Rhoicosphenia abbreviata RAZEM 8

16 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.97 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY 6

17 Mapa 2.2. Uzytkowanie terenu w zlewni jcwp Drwęca od początku do końca Jez. Drwęckiego bez kan. Ostródzkiego i Elbląskiego. 7

18 II.3. PLRW Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia jest jednolitą częścią wód o długości 9,6 km. Zlewnia zajmuje powierzchnię 7, km 2. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Jest silnie zmienioną jednolitą częścią wód, znajduje się tu Mała Elektrownia Wodna (MEW). Jednolita część wód zaczyna się na wypływie z Jeziora Iławskiego. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 2000 o nazwie Dolina Drwęcy (PLH 28000). Punktowym źródłem zanieczyszczeń są Iławskie Wodociągi Sp.z o.o. oczyszczalnia w Dziarnach. Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia odprowadza ścieki w ilości 600 m 3 /d (według danych z zakładu za r.). Badania jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia prowadzono w punkcie Iławka Mały Bór w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja potencjału ekologicznego. Elementy biologiczne Elementami biologicznymi badanymi w u w jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia były fitobentos, makrofity i makrobezkręgowce bentosowe. Makrofity i makrobezkręgowce bentosowe odpowiadały II klasie jakości (odpowiednio: makrofitowy indeks rzeczny MIR 38,7; indeks MMI 0,79). Badania fitobentosu wskazywały na III klasę; wskaźnik okrzemkowy IO wynosił 0, Elementy fizykochemiczne Cztery elementy fizykochemiczne z grupy nie spełniały dopuszczalnych norm, należały do nich: OWO, ChZT-Cr, azot Kjeldahla i fosforany. Elementy fizykochemiczne z grupy 3.6 odpowiadały I lub II klasie. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw silnie zmieniona.. Potencjał ekologiczny Potencjał ekologiczny jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia sklasyfikowano jako umiarkowany z uwagi na fitobentos i kilka wskaźników fizykochemicznych. Klasyfikacja stanu chemicznego Wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy..2 spełniały dopuszczalne normy. Stan chemiczny określono jako dobry. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia nie spełniały wymagań dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Potencjał ekologiczny jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia określono jako umiarkowany, o czym zadecydował fitobentos i kilka wskaźników fizykochemicznych. Stan chemiczny odpowiadał stanowi dobremu. Nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako zły. 8

19 Tab. II.3.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia Rzeka: Stanowisko: Iławka Iławka-Mały Bór Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 2.0. r. Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.37 E: Typ zbiorowiska: EPILITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes lauenburgiana 8 2 Amphora pediculus 2 3 Cocconeis placentula var. euglypta 6 Cymbella ventricosa 6 Fragilaria brevistriata 6 Fragilaria capucina var. rumpens 7 Fragilaria pinnata 2 8 Gomphonema minutum 2 9 Gomphonema olivaceum var. olivaceum 6 0 Gomphonema parvulum var. parvulum 8 Navicula antonii 2 2 Navicula radiosa 2 3 Navicula tripunctata 8 Nitzschia amphibia 36 Nitzschia fonticola 70 RAZEM 86 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.30 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: UMIARKOWANY Tab. II.3.2. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia Rzeka: Iławka Jcw Stanowisko: Iławka-Mały Bór Data: r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.37 Iławka od wypływu z Jez. Iławskiego do ujścia E:

20 Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P Ceratophyllum demersum Cicuta virosa Elodea canadensis Glyceria fluitans Glyceria maxima Hydrocharis morsus-ranae Iris pseudacorus Lemna minor Myosotis palustris Nuphar lutea Phalaris arundinacea Potamogeton crispus Potamogeton pectinatus Rorippa amphibia Rumex hydrolapathum Scrophularia umbrosa Sparganium emersum Sparganium erectum Typha latifolia Veronica beccabunga SUMA INNE GATUNKI Galium palustre Lycopus europaeus Phragmites australis Solanum dulcamara Multimetryczny indeks rzeczny MIR 38.6 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY Tab. II.3.3. Wyniki badań i ocena makrobezkręgowców w jcw Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia W P Rzeka: Stanowisko: Iławka Iławka-Mały Bór Kod/zakres badań: makrobezkręgowce- skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: r. Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych, B. Bis, NFOŚ - Warszawa 2 20

21 Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.37 E: L.p. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW NEMATOMORPHA Gordiidae BIVALVIA 2 Sphaeriidae- Sphaerium sp. 8 3 Sphaeriidae- Pisidium sp. 62 GASTROPODA Acroloxidae Hydrobiidae 2 6 Lymnaeidae 7 Neritidae 6 8 Valvatidae 2 9 Viviparidae OLIGOCHAETA 0 Oligochaeta 39 HIRUDINEA Erpobdellidae 2 Glossiphoniidae 2 3 Asellidae CHELICERATA Hydrachnida 6 EPHEMEROPTERA Baetidae 3 6 Caenidae 6 ODONATA 7 Calopterygidae 8 Gomphidae- Gomphus sp. 9 Lestidae- Lestes sp. 6 HETEROPTERA 20 Aphelocheiridae 2 LEPIDOPTERA 2 Pyralidae-Cataclysta lemnata TRICHOPTERA 22 Brachycentridae- Brachycentrus sp. 23 Hydropsychidae 2 2 Hydroptilidae 2 Leptoceridae 2 26 Limnephilidae 27 Polycentropodidae 3 28 Psychomyidae- Tinodes sp. COLEOPTERA 2

22 29 Elmidae- larwa Limnius sp. 30 Elmidae-imago( Elmis sp.) DIPTERA 3 Athericidae 6 32 Chironomidae Ceratopogonidae 37 3 Psychodidae 3 3 Simuliidae Tabanidae RAZEM 26 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.79 Ocena stanu ekologicznego: DOBRY 22

23 Mapa 3.. Użytkowanie terenu i zrzuty ścieków w zlewni jcwp Iławka od wypływu z jez. Iławskiego do ujścia 23

24 II.. PLRW Pobórska Struga Powierzchnia, jaką zajmuje zlewnia jcw Pobórska Struga wynosi 3,8 km 2. Długość cieków w badanej jcw to 3,2 km. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Jest naturalną jednolitą częścią wód. W dolnym biegu jcw przepływa przez wieś Samborowo. Na rzece znajdują się jazy jako zabezpieczenie przeciwpowodziowe dla wsi Samborowo. Zlewnia Pobórskiej Strugi jest obszarem rolniczo-leśnym. Jest to teren o zróżnicowanej rzeźbie, z dominacją pagórkowatej. Źródła rzeki znajdują się w obrębie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Dolny odcinek rzeki wchodzi w skład rezerwatu przyrody Rzeka Drwęca oraz obszar Natura 2000 Dolina Drwęcy (PLH 28000). Pobórska Struga nie posiada punktowych źródeł zanieczyszczeń. Badania jcw Pobórska Struga prowadzono w punkcie pomiarowym Pobórska Struga - powyżej ujścia do Drwęcy, Samborowo w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Nie określono klasyfikacji biologicznej z uwagi na brak elementu biologicznego. Zaplanowany był pobór fitobentosu, którego nie udało się zrealizować. 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne spełniały normy II klasy jakości wód, o czym zadecydowały azot Kjeldahla, fosforany i fosfor ogólny. Elementów fizykochemicznych z grupy 3.6 nie oznaczano. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano I klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Nie określono stanu ekologicznego, ponieważ nie wykonano badań elementu biologicznego. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Pobórska Struga spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Klasyfikacji stanu jednolitej części wód Pobórska Struga nie określono ze względu na brak klasyfikacji stanu ekologicznego, ponieważ nie wykonano oceny elementów biologicznych. Wskaźniki fizykochemiczne spełniały normy I lub II klasy jakości wód. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. 2

25 Mapa.. Użytkowanie terenu w zlewni jcwp Pobórska Struga 2

26 II.. PLRW Sandela Zlewnia jcw Sandela zajmuje powierzchnię 7,6 km 2. Długość cieków wynosi 2, km. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Dolnej Wisły. Jest silnie zmienioną jednolitą częścią wód. Występuje tu zabudowa poprzeczna upust betonowy. Ciek przepływa przez miasto Lubawa. Źródła rzeki znajdują się w obrębie Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich. Ujściowy odcinek rzeki położony jest w granicach obszaru Natura 2000 Dolina Drwęcy (PLH 28000) oraz rezerwatu przyrody Rzeka Drwęca. Zlewnia jcw Sandela charakteryzuje się zróżnicowaną rzeźbą terenu, z przewagą pagórkowatej. Pod względem użytkowania gruntów dominują pola uprawne. Lasy i łąki zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię. Jedynym punktowym źródłem zanieczyszczeń jcw Sandela są ścieki z mechanicznobiologicznej oczyszczalni w Lubawie w ilości 72, m 3 /d (wg informacji o korzystaniu ze środowiska za 3 r.). Badania jcw Sandela prowadzono w punkcie pomiarowym Sandela - pow. ujścia do Drwęcy, Rodzone w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja potencjału ekologicznego. Elementy biologiczne Elementem biologicznym badanym w tej jcw był fitobentos (wartość wskaźnika wynosiła 0,8), który wskazywał na II klasę jakości wód. 2. Elementy fizykochemiczne Spośród elementów fizykochemicznych fosforany (0,3 mg PO /l) przekraczały dopuszczalne normy. Pozostałe wskaźniki mieściły się w normach I lub II klasy jakości wód. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw silnie zmieniona.. Potencjał ekologiczny Potencjał ekologiczny jcw Sandela określono jako umiarkowany z uwagi na fosforany. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Sandela nie spełniały wymagań dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Potencjał ekologiczny jcw Sandela określono jako umiarkowany, o czym zadecydował jeden element fizykochemiczny fosforany, które sklasyfikowano jako poniżej potencjału dobrego. Nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 26

27 Tab. II... Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Sandela Rzeka: Sandela Stanowisko: Sandela - pow. ujścia do Drwęcy, Rodzone Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E:9.668 Typ zbiorowiska: EPILITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 0 2 Achnanthes minutissima var. minutissima 3 Achnanthes petersenii 6 Amphora pediculus 08 Cocconeis pediculus 6 6 Cocconeis placentula var. lineata 7 Cymbella sinuata 2 8 Diatoma moniliformis 8 9 Diatoma vulgaris 0 Fragilaria capucina var. mesolepta 2 Fragilaria pinnata 2 Frustulia vulgaris 2 3 Gomphonema olivaceum var. olivaceoides Gomphonema olivaceum var. olivaceum 6 Gomphonema parvulum var. parvulum 6 6 Melosira varians 2 7 Navicula cryptotenella 8 8 Navicula erifuga 2 9 Navicula gregaria Navicula lanceolata 8 2 Navicula pupula var. pupula 2 22 Navicula tripunctata Navicula viridula (wraz z odmianami) 2 Nitzschia amphibia 2 2 Nitzschia fonticola 2 26 Rhoicosphenia abbreviata 6 RAZEM 76 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.8 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY 27

28 Mapa.. Użytkowanie terenu i zrzuty ścieków w zlewni jcwp Sandela 28

29 II.6. PLRW Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie jest naturalną jednolitą częścią wód o długości, km. Zlewnia zajmuje powierzchnię 6,8 km 2. W górnym biegu przepływa przez rynnowe jezioro Świętajno położone na wschód od Szczytna. W zlewni jcw występuje też jezioro Nożyce. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 2000 o nazwie Puszcza Piska (PLB ). Cechą charakterystyczną zlewni Szkwy jest znaczny udział łąk i pastwisk, często podmokłych. Wyraźnie mniejszą powierzchnię zajmują grunty orne i lasy. Obszar zlewni na wysokości Długiego Borku i Rozóg odwadniany jest systemem rowów melioracyjnych, odprowadzających wody do Szkwy. Wśród utworów powierzchniowych na obszarze zlewni Szkwy dominują piaski sandrowe oraz gliny zwałowe, a w obniżeniach terenu torfy. Największą powierzchnię zajmują gleby rdzawe i bielicowe, wytworzone z piasków gliniastych i żwirów piaszczystych, a w górnym biegu rzeki kompleksy gleb glejowych. Rzeka zanieczyszczana jest ściekami pochodzącymi z zakładu utylizacyjnego Saria Polska w Długim Borku (około 380 m 3 /d ścieków oczyszczonych mechaniczno-biologicznie z pogłębionym usuwaniem biogenów według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.) oraz z dwóch oczyszczalni mechaniczno-biologicznych w Świętajnie (ponad 20 m 3 /d ścieków informacja za r.) i w Rozogach (ponad 60 m 3 /d informacja za r.). W u jcw Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie była badana w jednym przekroju pomiarowym Szkwa - poniżej Rozóg w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Elementem biologicznym badanym w u w jcw Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie był fitobentos, który odpowiadał II klasie jakości wód. Wartość wskaźnika okrzemkowego IO wynosiła 0,8. 2. Elementy fizykochemiczne Wśród elementów fizykochemicznych z grupy ogólny węgiel organiczny i azot Kjeldahla nie spełniały norm I lub II klasy. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Stan ekologiczny jcw sklasyfikowano jako umiarkowany z uwagi na dwa wskaźniki fizykochemiczne. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie prowadzono badań wskaźników chemicznych. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie nie spełniały wymagań dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód 29

30 Stan ekologiczny jednolitej części wód odpowiadał III klasie (stan umiarkowany) z uwagi na elementy fizykochemiczne. Wymagania dla obszarów chronionych nie były spełnione. W związku z tym stan jednolitej części wód określono jako zły. Tab. II.6.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie Rzeka: Stanowisko: Szkwa Szkwa - Rozogi Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.80 E: Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes hungarica 2 2 Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 22 3 Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 2 Achnanthes lanceolata ssp. rostrata Achnanthes lauenburgiana 2 6 Achnanthes minutissima var. minutissima 3 7 Amphora inariensis 2 8 Amphora pediculus 8 9 Cocconeis placentula var. lineata 6 0 Cymbella minuta 2 Cymbella sinuata 2 Eunotia bilunaris 2 3 Fragilaria capucina var. capucina Fragilaria construens f. construens 8 Fragilaria pinnata 22 6 Fragilaria ulna var. ulna 7 Gomphonema parvulum var. parvulum 6 8 Melosira varians 8 9 Navicula capitata var. capitata 2 20 Navicula capitatoradiata 2 Navicula cryptocephala 8 22 Navicula cryptotenella 3 23 Navicula goeppertiana 2 30

31 2 Navicula gregaria 8 2 Navicula tripunctata Nitzschia amphibia 6 27 Nitzschia dissipata var. media 28 Nitzschia fonticola 8 29 Rhoicosphenia abbreviata 2 RAZEM 27 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.8 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY 3

32 Mapa6.. Użytkowanie terenu oraz zrzuty ścieków w zlewni jcwp Szkwa do dopływu spod Lipniaka z jez. Świętajno Łąckie 32

33 II.7. PLRW Wałpusza z jez. Wałpusz Wałpusza z jez. Wałpusz jest naturalną jednolitą częścią wód o długości 6,7 km. Zlewnia zajmuje powierzchnię 9, km 2. Leży ona w obszarze dorzecza Wisły, w regionie wodnym Środkowej Wisły. Występuje tu 7 budowli poprzecznych. W górnej części jcw znajduje się jezioro Wałpusz o powierzchni 373,6 ha. Natomiast w dolnej części jcw występuje obszar Natura 2000 o kodzie PLB 000 i nazwie Dolina Omulwi i Płodownicy. Zlewnię jcw pokrywają piaski i żwiry, a w północnej części miejscami gliny zwałowe i zwietrzelinowe. W strukturze użytkowania terenu znaczną powierzchnię zlewni zajmują lasy oraz łąki i pola uprawne. Do jcw nie dopływają ścieki z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Jednolita część wód Wałpusza z jez. Wałpusz była badana w Sędrowie w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Wszystkie elementy biologiczne badane w u w jcw Wałpusza z jez. Wałpusz odpowiadały II klasie jakości. Wartości poszczególnych wskaźników wynosiły: makrofitowy indeks rzeczny MIR 0,7; indeks MMI makrobezkręgowców bentosowych 0,889, a dla fitobentosu wskaźnik okrzemkowy IO 0,6. 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy oraz 3.6 spełniały normy I lub II klasy. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano I klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Stan ekologiczny jcw Wałpusza z jez. Wałpusz sklasyfikowano jako dobry z uwagi na wskaźniki biologiczne i fizykochemiczne. Klasyfikacja stanu chemicznego Wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy..2 spełniały dopuszczalne normy. Stan chemiczny określono jako dobry. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Wałpusza z jez. Wałpusz spełniały wymagania dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Stan ekologiczny jcw Wałpusza z jez. Wałpusz określono jako dobry, o czym zadecydowały wszystkie badane elementy biologiczne i kilka wskaźników fizykochemicznych. Stan chemiczny odpowiadał stanowi dobremu. Spełnione były wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako dobry. Tab. II.7.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Wałpusza z jez. Wałpusz Rzeka: Stanowisko: Wałpusza Wałpusza - Sędrowo 33

34 Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: r. Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.370 E:2.0 Typ zbiorowiska: EPILITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 28 2 Achnanthes lanceolata ssp. rostrata 8 3 Achnanthes minutissima var. minutissima 8 Amphora libyca 2 Amphora pediculus 68 6 Cocconeis placentula var. euglypta 0 7 Cocconeis placentula var. placentula 2 8 Cocconeis placentula var. pseudolineata 9 Cymbella sinuata 36 0 Fragilaria capucina var. capucina 2 Gomphonema olivaceum var. olivaceum 2 2 Gomphonema parvulum var. parvulum 3 Navicula antonii 2 Navicula capitata var. capitata 2 Navicula capitatoradiata 6 6 Navicula cryptocephala 2 7 Navicula cryptotenella 6 8 Navicula decussis 0 9 Navicula elginensis 2 20 Navicula gregaria 6 2 Navicula minima Navicula slesvicensis 2 23 Navicula tripunctata 2 2 Nitzschia acicularis 2 2 Nitzschia dissipata var. dissipata 6 26 Nitzschia fonticola 8 RAZEM 8 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.6 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY 3

35 Tab. II.7.2. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Wałpusza z jez. Wałpusz Rzeka: Wałpusza Jcw Wałpusza z jez. Wałpusz Stanowisko: Wałpusza - Sędrowo Data: r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.370 Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) E:2.0 Współczynnik pokrycia (P) L W P Berula erecta Carex riparia Lemna minor Glyceria fluitans Cicuta virosa Elodea canadensis Myosotis palustris Phalaris arundinacea 2 2 Rumex hydrolapathum Scrophularia umbrosa Sparganium emersum Sparganium erectum Polygonum persicaria Veronica anagallis-aquatica Veronica beccabunga SUMA INNE GATUNKI Galium palustre Bidens tripartita Lythrum salicaria Stellaria palustris Multimetryczny indeks rzeczny MIR 0.7 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY W P Tab. II.7.3. Wyniki badań i ocena makrobezkręgowców w jcw Wałpusza z jez. Wałpusz Rzeka: Stanowisko: Wałpusza Wałpusza - Sędrowo Kod/zakres badań: makrobezkręgowce- skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: r. 3

36 Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych", B. Bis, NFOŚ - Warszawa 2 Współrzędne geograficzne (WGS8) N:3.370 E:2.0 L.p. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW BIVALVIA Sphaeriidae- Pisidium sp. 3 GASTROPODA 2 Lymnaeidae OLIGOCHAETA 3 Oligochaeta 0 HIRUDINEA Erpobdellidae Glossiphoniidae-Helobdella stagnalis 6 Glossiphoniidae AMPHIPODA 7 Gammaridae 03 CHELICERATA 8 Hydrachnida 9 EPHEMEROPTERA 9 Baetidae 0 Caenidae Ephemeridae 2 Heptageniidae PLECOPTERA 3 Nemouridae 2 ODONATA Calopterygidae Gomphidae 2 HETEROPTERA 6 Aphelocheiridae TRICHOPTERA 7 Hydropsychidae 8 Limnephilidae 0 COLEOPTERA 9 Elmidae-larwy 20 Elmidae- Elmis sp. imago 8 2 Elmidae- Limnius sp Gyrinidae- larwy DIPTERA 23 Athericidae 2 Chironomidae 22 2 Ceratopogonidae 36

37 26 Limonidae 27 Simuliidae-larwy Simuliidae-poczwarki 2 29 Tabanidae 30 Tipulidae RAZEM 97 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: Ocena stanu ekologicznego: DOBRY 37

38 Mapa 7.. Użytkowanie terenu w zlewni jcwp Wałpusza z jez. Wałpusz. 38

39 II. 8. PLRW Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity zajmuje powierzchnię 68, km 2, a długość cieków w jcw wynosi 2,2 km. Leży na obszarze dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Badana jcw przepływa przez obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka o kodzie PLB Na terenie jcw znajduje się jezioro Bartąg. Występuje tu jedna budowla poprzeczna i jedna elektrownia wodna. Do jcw Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity dopływają ścieki z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Olsztynie z pogłębionym usuwaniem biogenów (30 92,3 m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia w Stawigudzie, poprzez rów melioracyjny, odprowadza ponad 770 m 3 /d ścieków (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Niewielkie ilości ścieków dopływają ze Spółdzielni Mieszkaniowej w Gągławkach (0 m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.), która w u została rozbudowana i przebudowana. W u jcw Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity była badana w Redykajnach w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Zostały tu wykonane badania substancji z grupy 3.6 (cynk i węglowodory ropopochodne) oraz z grupy..2 (ołów i nikiel) umieszczone w rejestrze PRTR (rejestr uwalniania i transferu zanieczyszczeń). Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Z elementów biologicznych zostały wykonane badania makrofitów. Makrofitowy indeks rzeczny MIR odpowiadał II klasie jakości i wynosił Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy wskazywały na II klasę jakości wód, o czym zadecydowały jedynie dwa wskaźniki azot Kjeldahla (,7 mg N/l) i fosforany (0,2 mg PO /l). Elementy fizykochemiczne z grupy 3.6, z których badano jedynie cynk i węglowodory ropopochodne wskazywały odpowiednio na I i II klasę. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Stan ekologiczny jcw sklasyfikowano jako dobry z uwagi na makrofity i wskaźniki fizykochemiczne. Klasyfikacja stanu chemicznego Z substancji charakteryzujących stan chemiczny badano jedynie ołów i nikiel, które nie przekraczały dopuszczalnych norm. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Klasyfikacji stanu jednolitej części wód nie określono ze względu na brak klasyfikacji stanu chemicznego. Stan ekologiczny jcw Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity określono jako dobry. O II klasie zadecydowały trzy wskaźniki fizykochemiczne azot Kjeldahla, 39

40 fosforany i węglowodory ropopochodne oraz wskaźnik biologiczny makrofitowy indeks rzeczny. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Tab. II.8.. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity Rzeka: Łyna Jcw Łyna od dopływu z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity Stanowisko: Łyna - Redykajny Data: r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynni k wagowy (W) Współczynni k pokrycia (P) L W P Equisetum fluviatile Equisetum palustre Acorus calamus Berula erecta Carex acutiformis Ceratophyllum demersum Glyceria fluitans Glyceria maxima Hydrocharis morsus-ranae Cicuta virosa Myosotis palustris Nuphar lutea Nymphaea alba Potamogeton natans Potamogeton perfoliatus Phalaris arundinacea 2 2 Sagittaria sagittifolia Sparganium emersum Spirodela polyrhiza SUMA INNE GATUNKI Phragmites australis Multimetryczny indeks rzeczny MIR 37.0 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY W P 0

41 Mapa 8.. Użytkowanie terenu oraz zrzuty ścieków w zlewni jcwp Łyna od dopł. z jez. Jełguń (Jełguńskiego) do Kanału Dywity

42 II.9. PLRW Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg jest naturalną jednolitą częścią wód powierzchniowych o powierzchni zlewni 80, km 2. Długość badanych cieków w jcw wynosi 3,2 km. Jest to obszar dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Przepływa przez Dobre Miasto i jezioro Mosąg. Jedynym punktowym źródłem zanieczyszczeń jcw Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg są ścieki z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni z podwyższonym usuwaniem biogenów w Dobrym Mieście w ilości około 20 m 3 /d (wg informacji o korzystaniu ze środowiska za r.) Badania jcw prowadzono w punkcie pomiarowym Łyna - poniżej Dobrego Miasta, Kosyń w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Spośród elementów biologicznych zostały wykonane badania makrofitów i ichtiofauny. W u wykonano badania makrofitów, których nie uwzględniono w ocenie, ponieważ wskaźnik ten odbiegał od elementów fizykochemicznych, które są przeważnie w I klasie lub nieznacznie ją przekraczają. Wzięto pod uwagę badania ichtiofauny (dziedziczone z r.); wskaźnik spełniał normy II klasy. Stąd klasyfikacja na podstawie elementów biologicznych odpowiadała stanowi dobremu. 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy w większości wskazywały na I klasę jakości wód. Jedynie OWO, azot Kjeldahla i odczyn ph nieznacznie przekraczały granicę I klasy. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna.. Stan ekologiczny Stan ekologiczny jcw sklasyfikowano jako dobry z uwagi na ichtiofaunę i wskaźniki fizykochemiczne. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Klasyfikacji stanu jednolitej części wód nie określono ze względu na brak klasyfikacji stanu chemicznego, ponieważ nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Stan ekologiczny jcw Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg określono jako dobry. O II klasie zadecydował element biologiczny ichtiofauna oraz wskaźniki fizykochemiczne OWO, odczyn i azot Kjeldahla. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. 2

43 Tab. II.9.. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg Rzeka: Łyna Jcw Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg Stanowisko: Łyna - poniżej Dobrego Miasta, Kosyń Data:.07. r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:.0002 E: Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P Alisma plantago-aquatica Berula erecta Ceratophyllum demersum Glyceria maxima Hydrocharis morsus-ranae Mentha aquatica Myosotis palustris Nuphar lutea Potamogeton nodosus Potamogeton pectinatus Rorippa amphibia 3 2 Rumex hydrolapathum Sagittaria sagittifolia Sparganium emersum Sparganium erectum 3 Stachys palustris Sium latifolium Spirodela polyrhiza SUMA INNE GATUNKI Solanum dulcamara Lycopus europaeus Multimetryczny indeks rzeczny MIR 32.3 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: UMIARKOWANY W P 3

44 Mapa 9.. Użytkowanie terenu oraz zrzuty ścieków w zlewni jcwp Łyna od Kanału Dywity do Kirsny z jez. Mosąg

45 II.0. PLRW Łyna od Kirsny do Symsarny Łyna od Kirsny do Symsarny jest jednolitą częścią wód o powierzchni 98, km 2 i długości cieków 39,6 km. Jest to obszar dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Przepływa przez miasto Lidzbark Warmiński. Jednolita część wód Łyna od Kirsny do Symsarny zanieczyszczana jest ściekami pochodzącymi z: oczyszczalni PWiK Sp. z o.o. w Lidzbarku Warmińskim, która odprowadza bezpośrednio do Łyny przeszło 900 m 3 /d ścieków, oczyszczanych mechaniczno-biologicznie z usuwaniem azotu i fosforu (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.); Zakładu Mleczarskiego POLMLEK Sp. z o.o. w Warszawie, Zakład Mleczarski w Lidzbarku Warmińskim, odprowadzającego bezpośrednio ponad 2 tys. m 3 /d ścieków, oczyszczanych mechaniczno-biologicznie z usuwaniem azotu i fosforu (według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Mniejsze ilości ścieków są odprowadzane z oczyszczalni w Kraszewie (3, m 3 /d) i Urbanowie (0,9 m 3 /d) na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r. Badania jcw prowadzono w punkcie pomiarowym Łyna - poniżej Lidzbarka Warmińskiego w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Spośród elementów biologicznych zostały wykonane badania makrofitów i ichtiofauny. W u wykonano badania makrofitów, których nie uwzględniono w ocenie, ponieważ wskaźnik ten odbiegał od elementów fizykochemicznych, które są przeważnie w I klasie lub nieznacznie ją przekraczają. Wzięto pod uwagę badania ichtiofauny (dziedziczone z 2 r.); wskaźnik ten spełniał normy II klasy. Stąd klasyfikacja na podstawie elementów biologicznych odpowiadała stanowi dobremu. 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy w większości wskazywały na I klasę jakości wód. Jedynie OWO i azot Kjeldahla nieznacznie przekraczały granicę I klasy 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Łyna od Kirsny do Symsarny spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Klasyfikacji stanu jednolitej części wód nie określono ze względu na brak klasyfikacji stanu chemicznego, ponieważ nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Stan ekologiczny jcw Łyna od Kirsny do Symsarny określono jako dobry. O II klasie zadecydował element biologiczny ichtiofauna oraz wskaźniki fizykochemiczne OWO i azot Kjeldahla. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych.

46 Tab. II.0.. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Łyna od Kirsny do Symsarny Rzeka: Łyna Jcw Łyna od Kirsny do Symsarny Stanowisko: Łyna - poniżej Lidzbarka Warmińskiego Data:.07. r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:. E: Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P Alisma plantago-aquatica Butomus umbellatus Glyceria fluitans Glyceria maxima Ceratophyllum demersum Mentha aquatica Lemna minor Rorippa amphibia 3 2 Phalaris arundinacea Potamogeton nodosus Potamogeton perfoliatus Sagittaria sagittifolia Spirodela polyrhiza Stachys palustris 2 2 Typha latifolia SUMA INNE GATUNKI Phragmites australis Multimetryczny indeks rzeczny MIR 3.2 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: UMIARKOWANY W P 6

47 Mapa 0.. Użytkowanie terenu i zrzuty ścieków w zlewni jcwp Łyna od Kirsny do Symsarny 7

48 II.. PLRW Łyna od Pisy do granicy państwa Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Łyna od Pisy do granicy państwa zajmuje powierzchnię około 2, km 2. Długość jcw, która jest jednocześnie odcinkiem rzeki Łyny wynosi ponad 9,8 km. Jest to obszar dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Badana jcw znajduje się na granicy Polski z Rosją. Poniżej badanego punktu w Stopkach po stronie rosyjskiej znajduje się zbiornik zaporowy. W związku z tym typowe dla tej jcw są wahania stanu wód oraz zmniejszenie natężenia przepływu związane z regulacją stosunków wodnych w zbiorniku zaporowym poniżej ppk, co powoduje zamarzanie koryta rzeki w okresie zimowym. Badana jcw przepływa przez obszar Natura 2000 o nazwie Ostoja Warmińska (PLB2800). W zlewni Łyny wykształciły się gleby brunatne właściwe i wyługowane oraz bielicowe, charakteryzujące się średnią lub bardzo małą przepuszczalnością. W ocenianej jcw występuje przewaga gruntów ornych, na przygranicznym odcinku po obu stronach rzeki znajduje się pas lasów. W badanej jcw występuje punktowe źródło zanieczyszczeń. Z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni w Sępopolu odprowadzane są bezpośrednio do Łyny ścieki w ilości ponad 0 m 3 /d (według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Na terenie jcw występuje również nieeksploatowane wysypisko odpadów w miejscowości Długa. W 2002 u zostało zamknięte i przeznaczone jest do rekultywacji. Ostatnie badania jednolitej części wód o nazwie Łyna od Pisy do granicy państwa w punkcie pomiarowym Łyna Stopki prowadzono w u. Badania te były wykonywane w ramach monitoringu operacyjnego i badawczego. W u badania wykonywano w ramach monitoringu diagnostycznego, w którym zrealizowano więcej badań biologicznych i chemicznych. Wyniki tych badań zgodnie z obowiazujacym prawem wykorzystano w ocenie jcw za. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Na podstawie elementów biologicznych stwierdzono III klasę jakości wód. Wartości wskaźników fitoplanktonu i ichtiofauny odpowiadały II klasie (odpowiednio 0,77 i 0,8). Natomiast ocena dla makrofitów i makrobezkręgowców bentosowych została odziedziczona z u. Wskaźniki te wskazywały wówczas na III klasę, a ich wartości wynosiły odpowiednio: MIR - 3,2 i MMI - 0, Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy 3. 3., takie jak OWO (2,7 mg C/l) i azot Kjeldahla (,6 mg N/l) odpowiadały II klasie, a pozostałe wskaźniki fizykochemiczne I. W u nie badano elementów fizykochemicznych z grupy Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano I klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Stan chemiczny określono jako poniżej stanu dobrego. W u, podobnie jak w 3 u, stwierdzono przekroczenia sumy WWA benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu. Pozostałe elementy chemiczne zostały odziedziczone z u i nie przekraczały dopuszczalnych norm. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych W jcw Łyna od Pisy do granicy państwa w u nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. 8

49 Klasyfikacja jednolitej części wód Stan jcw Łyna od Pisy do granicy państwa oceniono jako zły. Stan ekologiczny określono jako umiarkowany z uwagi na elementy biologiczne makrofity i makrobezkręgowce bentosowe. Stan chemiczny oceniono jako poniżej stanu dobrego ze względu na przekroczenie stężeń średniorocznych sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu. Nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Tab. II... Wyniki badań fitoplanktonu w jcw Łyna od Pisy do granicy państwa Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru: 9.0. r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. L.p. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] CYANOPROKARYOTA Oscilatoriales n. det EUGLENOPHYTA Euglena sp CHRYSOPHYTA Chrysophyta n.det Dinobryon bavaricum Dinobryon divergens Dinobryon sociale Mallomonas sp Kephyrion sp BACILLARIOPHYCEAE Asterionella formosa Fragilaria sp Fragilaria sp Fragilaria sp Fragilaria sp Nitzschia acicularis Nitzschia c.f. palea Nitzschia sp Stephanodiscus hantzschii Stephanodiscus rotula PYRROPHYTA Peridiniales in. det CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA

50 22 Ankistrodesmus sp Chlamydomonadales in 2.9 det Golenkinia sp Lagerheimia genevensis Monoraphidium.8 arcuatum Monoraphidium 2.22 contortum Monoraphidium sp RAZEM Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru:.06. r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. Lp. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] CYANOPROKARYOTA Planktotxrix agardhii 00-3, EUGLENOPHYTA Trachelomonas sp CHRYSOPHYTA Kephyrion/ 3 Pseudokephyrion BACILLARIOPHYCEAE Cocconeis placentula Fragilaria ulna v. acus Navicula sp Navicula gregaria Nitzschia acicularis Nitzschia sp Nitzschia sp Okrzemki centryczne PYRROPHYTA Peridiniales in. det CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA Chlamydomonadales n. det Coelastrum sp Crucigenia sp

51 8 Desmodesmus opoliensis Didymocystis sp Lagerheimia genevensis Monoraphidium arcuatum Monoraphidium contortum Monoraphidium minutum Oocystis sp Pediastrum tetras Scenedesmus sp Tetraedron triangulare Treubaria sp RAZEM Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru: r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. L.p. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] EUGLENOPHYTA Euglenophyta in. det Trachelomonas sp BACILLARIOPHYCEAE Cocconeis placentula Navicula sp Nitzschia acicularis Nitzschia spp Okrzemki centryczne < Okrzemki centryczne > PYROPHYTA Peridiniales in. det CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA Chlamydomonadales n. 3 det Coelastrum spp Crucigenia sp Crucigeniella sp Desmodesmus sp Didymocystis sp Lagerheimia genevensis

52 20 Lagerheimia sp Monoraphidium 2 contortum Pandorinum morum Planktonema lauterbornii Pediastrum spp Tetraedron minimum Tetraedron triangulare Tetrastrum triangulare Treubaria sp RAZEM Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru: r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. L.p. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] CYANOPROKARYOTA Oscillatoriales in. det. 00-, EUGLENOPHYTA Euglena sp Phacus sp Trachelomonas sp CHRYSOPHYTA Kephyrion/Pseudokephy rion BACILLARIOPHYCEAE Aulacoseira granulata Cocconeis placentula Cymatopleura solea Ulnaria v. ulna Gomphonema sp Gyrosigma sp Melosira varians Nitzschia sp Okrzemki centryczne < Stephanodiscus neoastraea Stephanodiscus 6 hantzschii PYROPHYTA

53 7 Peridiniles in. det CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA Chlamydomonadales n. 20 det Coelastrum sp Crucigenia sp Desmodesmus 23 communis Didymocystis sp Eutetramorus sp Monoraphidium 26 contortum Pediastrum duplex Scenedesmus sp RAZEM Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru: r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. L.p. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] CYANOPROKARYOTA Planktolyngbya contorta EUGLENOPHYTA Trachelomonas sp Trachelomonas volvocina CHRYSOPHYTA Kephyrion sp Mallomonas sp BACILLARIOPHYCEAE Cocconeis pediculus Cocconeis placentula Melosira varians Nitzschia acicularis Nitzschia palea Nitzschia sp Nitzschia sp Stephanodiscus hantzschii Stephanodiscus rotula Ulnaria ulna

54 6 Ulnaria ulna PYROPHYTA Gymnodinium sp CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA Chlamydomonadales n. 2 det Coelastrum sp Crucigenia sp Crucigeniella sp Desmodesmus sp Didymocystis sp Monoraphidium arcuatum Monoraphidium 28 contortum Monoraphidium minutum Phacotus sp Scenedesmus sp Tetraedron minimum Tetraedron triangulare Tetrachlorella alternans RAZEM Rzeka: Łyna Stanowisko: Łyna - Stopki Kod/zakres badań: fitoplankton - skład taksonomiczny, liczebność, biomasa Data poboru: 8.0. r. Metoda badania: "Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia badań fitoplanktonu i oceny stanu ekologicznego rzek na jego podstawie" GIOŚ- 2, PB-2/2006/POl wyd. 2 z dn r. L.p. Taksony Średni Średnia Liczebność Biomasa wymiar objętość jednostki jednostki [szt./ml] % [mg/l] % [μm] [μm 3 ] CYANOPROKARYOTA Aphanocapsa sp Chroococcus sp Cyanodictyon planctonicum Microcystis sp Oscillatoriales in. det Romeria sp. 00-2, Snowella sp EUGLENOPHYTA Euglenophyta (Phacus sp.)

55 9 Trachelomonas sp BACILLARIOPHYCEAE Cocconeis placentula Cymbella sp Fragilaria sp Fragilaria sp Nitzschia acicularis Nitzschia sp Navicula sp Okrzemki centryczne 7 < CRYPTOPHYCEAE Cryptomonas sp Cryptomonas sp Cryptomonas sp Rhodomonas sp CHLOROPHYTA Ankistrodesmus cf. 22 acicularis Ankistrodesmus sp Chlamydomonadales 2 in. det Coelastrum sp Crucigeniella sp Crucigeniella sp Desmodesmus 28 communis Desmodesmus sp Elakatothrix sp Monoraphidium 3 arcuatum Monoraphidium 32 contortum Tetraedron caudatum Tetraedron sp RAZEM

56 Mapa.. Użytkowanie terenu i zrzuty ścieków w zlewni jcwp Łyna od Pisy do granicy państwa 6

57 II.2. PLRW Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia jest jednolitą częścią wód o powierzchni, km 2 i długości 27,8 km. Jest to obszar dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Dolna część jcw znajduje się na obszarze Natura 2000 o nazwie Ostoja Warmińska (kod 2800). Badana jcw jest dopływem Łyny. Zlewnia jest zbudowana z gliny zwałowej oraz z piasków i żwirów wodnolodowcowych. W strukturze użytkowania zlewni dominują pola uprawne. Do jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia dopływają ścieki z oczyszczalni w Łabędniku i Kinkajmach (odpowiednio: 8,8 i,3 m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Małe ilości ścieków odprowadzane są z mechanicznej oczyszczalni w Galinach i mechanicznobiologicznej oczyszczalni w Mintach (odpowiednio: 0, i,9 m 3 /d ścieków na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Jednolita część wód Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia była badana w u powyżej ujścia do Łyny, w miejscowości Rygarby, w ramach monitoringu diagnostycznego, operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne W jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia badane były cztery elementy biologiczne, na podstawie których stwierdzono III klasę jakości wód. Badania fitobentosu wskazywały na I klasę jakości wód, makrofity na II, a makrobezkręgowce bentosowe na III klasę. Ichtiofauna była dziedziczona z 2 u i odpowiadała II klasie. 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy 3. 3., takie jak ChZT-Mn (3, mg O 2/l) i ChZT-Cr (3, mg O 2/l) nie odpowiadały normom. Pozostałe wskaźniki fizykochemiczne z grupy oraz 3.6 spełniały normy I II klasy. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano I klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Stan chemiczny określono jako poniżej stanu dobrego. W u stwierdzono przekroczenia sumy wartości średniorocznych WWA benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu. Pozostałe elementy chemiczne nie przekraczały dopuszczalnych norm. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych W jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia w u nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Stan ekologiczny jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia określono jako umiarkowany, o czym zadecydowały makrobezkręgowce bentosowe i elementy fizykochemiczne - ChZT-Cr i ChZT-Mn, które sklasyfikowano jako poniżej stanu dobrego. Stan chemiczny nie osiągnął stanu dobrego, ponieważ stwierdzono przekroczenia sumy WWA benzo(g,h,i)perylenu i indeno(,2,3-cd)pirenu. Nie były spełnione wymagania dla obszarów chronionych. Stan jednolitej części wód oceniono jako zły. 7

58 Tab. II.2.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia Rzeka: Stanowisko: Pisa Pisa - Rygarby, powyżej ujścia do Łyny Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: 8.0. r. Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:.269 E: Typ zbiorowiska: Epiliton Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima 2 2 Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 2 3 Achnanthes lauenburgiana 2 Amphora inariensis 2 Amphora libyca 26 6 Amphora pediculus 0 7 Cocconeis placentula var. euglypta 6 8 Cocconeis placentula var. lineata 9 Cymatopleura solea (wraz z odmianami) 2 0 Cymbella cistula 2 Cymbella silesiaca 2 2 Diatoma vulgaris 2 3 Fragilaria capucina var. perminuta 2 Fragilaria construens f. venter 2 Fragilaria exigua 2 6 Fragilaria parasitica (wraz z odmianami) 7 Fragilaria pinnata 32 8 Fragilaria ulna var. acus 0 9 Fragilaria ulna var. ulna 6 20 Gomphonema hebridense 2 2 Gomphonema olivaceum var. olivaceum 8 22 Gomphonema parvulum var. parvulum Gomphonema pumilum 2 2 Gomphonema truncatum 2 Gomphonema vibrio 2 26 Gyrosigma acuminatum 2 27 Navicula capitata var. capitata 28 Navicula capitatoradiata 8 8

59 29 Navicula cryptocephala 2 30 Navicula cryptotenella 2 3 Navicula decussis 8 32 Navicula pupula var. pupula 33 Navicula tripunctata 28 3 Neidium dubium 2 3 Nitzschia amphibia Nitzschia dissipata var. dissipata 37 Nitzschia hungarica 8 38 Nitzschia palea var. palea 2 39 Nitzschia paleacea 0 Nitzschia recta 2 RAZEM 78 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.68 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: BARDZO DOBRY 9

60 Tab. II.2.2. Wyniki badań i ocena makrofitów w jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia Rzeka: Jcw Pisa Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia Stanowisko: Pisa - Rygarby, powyżej ujścia do Łyny Data: r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N:.269 E: Gatunek Liczba wartości wskaźnikowej (L) Współczynnik wagowy (W) Współczynnik pokrycia (P) L W P W P Alisma plantago-aquatica Carex riparia Glyceria fluitans Glyceria maxima Iris pseudacorus Mentha aquatica Polygonum hydropiper Rorippa amphibia Rumex hydrolapathum Sparganium erectum Stachys palustris 2 2 Veronica beccabunga Fontinalis antipyretica SUMA INNE GATUNKI Galium uligiosum Bidens tripartita Lycopus europaeus Phragmites australis Multimetryczny indeks rzeczny MIR. Ocena stanu/potencjału ekologicznego: DOBRY Tab. II.2.3. Wyniki badań i ocena makrobezkręgowców w jcw Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia Rzeka: Stanowisko: Pisa Pisa - Rygarby, powyżej ujścia do Łyny Kod/zakres badań: makrobezkręgowce- skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: r. 60

61 Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych, B. Bis, NFOŚ - Warszawa 2 Współrzędne geograficzne (WGS8) N:.269 E: L.p. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW OLIGOCHAETA. Oligochaeta 9 AMPHIPODA 2. Gammaridae 2 CHELICERATA 3. Hydrachnida 23 EPHEMEROPTERA. Baetidae 8. Caenidae 3 6. Heptageniidae HETEROPTERA 7. Corixidae- larwa TRICHOPTERA 8. Hydropsychidae 9 9. Hydroptilidae 2 0. Hydroptilidae- Hydroptila sp. 2. Hydroptilidae- Orthotricha sp Limnephilidae 3. Polycentropodidae. Psychomyidae COLEOPTERA. Elmidae-imago 2 6. Elmidae-larwa 2 7. Gyrinidae - larwa DIPTERA 8. Athericidae 3 9. Chironomidae Ceratopogonidae 2 2. Empididae Limonidae 23. Pedicidae 2. Simuliidae- larwa 2. Tabanidae RAZEM 38 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.66 Ocena stanu ekologicznego: UMIARKOWANY 6

62 Mapa 2.. Użytkowanie terenu oraz zrzuty ścieków w zlewni jcwp Pisa od Połapińskiej Strugi do ujścia 62

63 II.3. PLRW Wadąg do wypływu z jez. Pisz Wadąg do wypływu z jez. Pisz jest jednolitą częścią wód o powierzchni 67,3 km 2. Długość cieków w badanej jcw wynosi 37,6 km. Leży na obszarze dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Przepływa przez miasto Biskupiec i przez wiele jezior :Dadaj, Pisz, Tumiańskie, Kierzlińskie, Orzyc, Dobrąg, Serwent, Rzeckie, Tejstymy, Węgój, Stryjewskie, Jełmuń. Wypływa z podmokłych i rozległych łąk położonych na północny wschód od Dźwierzut. Początkowo płynie w kierunku północno-wschodnim, a w okolicy Biskupca zmienia swój bieg na zachodni. Struktura użytkowania terenu zlewni jest zróżnicowana. Największą powierzchnię zajmują grunty orne. Lasy porastają głównie południowo-wschodnią część zlewni, a także tereny na zachód od jeziora Dadaj i w okolicach jeziora Pisz. Łąki i nieużytki występują przede wszystkim w obniżeniach terenu i w obrębie dolin rzecznych. Jednolita część wód zanieczyszczana jest ściekami z mechaniczno-biologicznej oczyszczalni Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Biskupcu w ilości około 00 m 3 /d (według informacji o korzystaniu ze środowiska za 3 r.). Mniejsze ilości ścieków dopływają z oczyszczalni w Niedźwiedziu 2, m 3 /d oraz z Biesowa 9,6 m 3 /d (na podstawie informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Badania jcw prowadzono w punkcie pomiarowym Wadąg - powyżej ujścia do jez. Tumiańskiego, Klimkowo w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Elementem biologicznym badanym w u w jcw Wadąg do wypływu z jez. Pisz był fitobentos, który odpowiadał I klasie jakości wód. Wartość wskaźnika okrzemkowego IO wynosiła 0, Elementy fizykochemiczne Wśród elementów fizykochemicznych z grupy jedynie ogólny węgiel organiczny nie spełniał dopuszczalnych norm. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie prowadzono badań wskaźników chemicznych. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Wadąg do wypływu z jez. Pisz nie spełniały wymagań dla obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Stan ekologiczny jednolitej części wód odpowiadał III klasie (stan umiarkowany) z uwagi na ogólny węgiel organiczny. Wymagania dla obszarów chronionych nie były spełnione. W związku z tym stan jednolitej części wód określono jako zły. Tab. II.3.. Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Wadąg do wypływu z jez. Pisz Rzeka: Stanowisko: Wadąg Wadąg - powyżej Jez. Tumiańskiego 63

64 Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru: r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Typ zbiorowiska: EPIFITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes conspicua 2 2 Achnanthes hungarica 0 3 Achnanthes kolbei 6 Achnanthes lanceolata ssp. frequentissima Achnanthes lanceolata ssp. lanceolata 8 6 Achnanthes lanceolata ssp. rostrata 6 7 Achnanthes lauenburgiana 3 8 Achnanthes minutissima var. minutissima 28 9 Amphora libyca 2 0 Amphora ovalis 2 Amphora pediculus 3 2 Amphora veneta var. veneta 6 3 Cocconeis pediculus 6 Cocconeis placentula var. euglypta Cocconeis placentula var. lineata 2 6 Cymbella microcephala 2 7 Cymbella silesiaca 2 8 Epithemia adnata 2 9 Fragilaria bidens 2 20 Fragilaria brevistriata 36 2 Fragilaria capucina var. mesolepta 6 22 Fragilaria capucina var. perminuta 2 23 Fragilaria capucina var. vaucheriae 2 Fragilaria construens f. binodis 2 Fragilaria construens f. construens 6 26 Fragilaria construens f. venter 2 27 Fragilaria leptostauron (wraz z odmianami) 6 28 Fragilaria pinnata 0 29 Fragilaria ulna var. acus 2 30 Gomphonema olivaceum var. olivaceum 3 Gomphonema parvulum var. parvulum 2 32 Gomphonema pumilum 2 6

65 33 Gomphonema vibrio 2 3 Meridion circulare var. circulare 2 3 Navicula bacillum 2 36 Navicula cryptotenella 8 37 Navicula gregaria 2 38 Navicula pupula var. pupula 6 39 Navicula radiosa 2 0 Navicula tripunctata 8 Neidium dubium 2 2 Nitzschia amphibia 2 3 Nitzschia recta Pinnularia interrupta 2 Stauroneis anceps 2 RAZEM 2 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: Ocena stanu/potencjału ekologicznego: BARDZO DOBRY 6

66 Mapa 3.. Użytkowanie terenu i zrzutów ścieków w zlewni jcwp Wadąg do wypływu z jez. Pisz 66

67 II.. PLRW Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) Zlewnia jednolitej części wód o nazwie Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) zajmuje powierzchnię około 80, km 2, a długość cieków w jcw wynosi 2,7 km. Leży na obszarze dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Na niewielkiej części jcw występuje obszar specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka o kodzie PLB Jcw przepływa przez jeziora Linowskie i Klebarskie, a na jej terenie znajduje się jezioro Skanda. Do jcw o nazwie Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) odprowadzane są do Kanału Szczęsne ścieki przemysłowe z zakładu Michelin Polska S.A. w Olsztynie (8763,3 m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Zakład Gospodarki Komunalnej w Purdzie mechaniczno-biologiczna, oczyszczalnia w Klewkach odprowadza do Jeziora Klebarskiego, poprzez rów melioracyjny, około m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za. Do Jeziora Klebarskiego doprowadzane są również mniejsze ilości oczyszczonych ścieków z Indykpolu SA Fermy Drobiu w Trękusku (32,3 m 3 /d według informacji o korzystaniu ze środowiska za r.). Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków w Trękusku została przebudowana w okresie od września 3 u do czerwca u. W u w jcw Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) badania były prowadzone w punkcie pomiarowym w miejscowości Silice w ramach monitoringu operacyjnego i obszarów chronionych. Dodatkowo wykonywane były badania tylko jednego wskaźnika cynku z grupy 3.6 substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, umieszczonego w rejestrze PRTR (rejestr uwalniania i transferu zanieczyszczeń). Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Spośród elementów biologicznych zostały wykonane badania fitobentosu. Fitobentos odpowiadał I klasie jakości (wskaźnik okrzemkowy IO 0,63). 2. Elementy fizykochemiczne Elementy fizykochemiczne z grupy wskazywały na II klasę jakości wód, o czym zadecydowały cztery wskaźniki BZT (, mg O 2/l), OWO (3,7 mg C/l), odczyn (7, - 8,8) i azot Kjeldahla (,7 mg N/l). Z elementów fizykochemicznych z grupy 3.6, badano jedynie cynk, który wskazywał na I klasę. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych Wody jcw o nazwie Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) spełniały wymagania dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Klasyfikacja jednolitej części wód Klasyfikacji stanu jednolitej części wód nie określono ze względu na brak klasyfikacji stanu chemicznego, ponieważ nie wykonywano badań substancji charakteryzujących stan chemiczny. Stan ekologiczny jcw Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) określono jako dobry. O II klasie zadecydowały wskaźniki fizykochemiczne BZT, OWO, odczyn i azot Kjeldahla. Spośród elementów biologicznych zostały wykonane badania fitobentosu, który odpowiadał I klasie jakości. Zostały spełnione wymagania dla obszarów chronionych. 67

68 Tab. II... Wyniki badań i ocena fitobentosu w jcw Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) Rzeka: Kanał Klebarski Stanowisko: Kanał Klebarski - Silice Kod/zakres badań: fitobentos okrzemkowy - skład taksonomiczny, multimetryczny indeks okrzemkowy IO dla rzek Data poboru:.0. r Metoda badania: Wytyczne metodyczne do przeprowadzenia oceny stanu ekologicznego jednolitych części wód rzek i jezior oraz potencjału ekologicznego sztucznie i silnie zmienionych jednolitych części wód płynących Polski na podstawie badań fitobentosu, J. Picińska Fałtynowicz, J. Błachuta, IMGW Wrocław - 0 r. Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E: Typ zbiorowiska: EPIFITON Lp. Taksony Liczba okryw Achnanthes conspicua 8 2 Achnanthes minutissima var. minutissima 07 3 Amphora inariensis 2 Amphora libyca 2 Amphora pediculus 80 6 Amphora veneta var. veneta 2 7 Cocconeis pediculus 28 8 Cocconeis placentula var. euglypta 2 9 Cocconeis placentula var. lineata 38 0 Cocconeis placentula var. pseudolineata 2 Cyclostephanos dubius 20 2 Cymbella sinuata 2 3 Epithemia adnata 2 Epithemia sorex 6 Fragilaria ulna var. ulna 2 6 Gomphonema parvulum var. parvulum 2 7 Gomphonema truncatum 2 8 Navicula cryptotenella 6 9 Navicula scutelloides 2 20 Navicula seminulum 8 2 Navicula tripunctata 2 22 Nitzschia amphibia 6 23 Nitzschia fonticola 2 2 Nitzschia palea var. palea 2 2 Nitzschia paleacea 2 26 Rhoicosphenia abbreviata 8 RAZEM 8 Multimetryczny indeks okrzemkowy dla rzek IO: 0.63 Ocena stanu/potencjału ekologicznego: BARDZO DOBRY 68

69 Mapa.. Użytkowanie terenu i zrzuty ścieków w zlewni jcwp Kanał Klebarski z jez. Klebarskim (EW. i Silickim/Kukląg) 69

70 II.. PLRW Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia Zlewnia jednolitej części wód Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia zajmuje powierzchnię, km 2. Długość cieków w jcw wynosi 0 km. Leży na obszarze dorzecza Pregoły, region wodny Łyny i Węgorapy. Jest naturalną jednolitą częścią wód. W badanej jcw nie stwierdzono punktowych źródeł zanieczyszczeń. Badania jcw prowadzono w punkcie pomiarowym Wadąg - Dywity w ramach monitoringu operacyjnego. Klasyfikacja stanu ekologicznego. Elementy biologiczne Jedynym elementem biologicznym badanym w u w jcw Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia były makrobezkręgowce bentosowe, które odpowiadały II klasie jakości wód. Wartość indeksu MMI wynosiła 0, Elementy fizykochemiczne Wśród elementów fizykochemicznych z grupy tylko ogólny węgiel organiczny wskazywał na II klasę, pozostałe wskaźniki były w I klasie. 3. Elementy hydromorfologiczne Elementom hydromorfologicznym przypisano II klasę. Jest to jcw naturalna. Klasyfikacja stanu chemicznego Nie prowadzono badań wskaźników chemicznych. Ocena spełnienia wymagań dla obszarów chronionych W jcw o nazwie Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia nie prowadzono monitoringu obszarów chronionych. Klasyfikacja jednolitej części wód Stan ekologiczny jednolitej części wód odpowiadał II klasie (stan dobry) z uwagi na makrobezkręgowce bentosowe i ogólny węgiel organiczny. Nie wykonywano badań wskaźników chemicznych. W związku z tym nie określono stanu jednolitej części wód. Tab. II... Wyniki badań i ocena makrobezkręgowców w jcw Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia Rzeka: Stanowisko: Wadąg Wadąg - Dywity Kod/zakres badań: makrobezkręgowce- skład taksonomiczny, liczba osobników, wielometryczny wskaźnik MMI_PL dla makrobezkręgowców bentosowych z rzek Data poboru: r. Metoda badania: "Przewodnik do oceny stanu ekologicznego rzek na podstawie makrobezkręgowców bentosowych, B. Bis, NFOŚ - Warszawa 2 Współrzędne geograficzne (WGS8) N: E:

71 L.p. TAKSONY LICZBA OSOBNIKÓW BIVALVIA Sphaeriidae- Sphaerium sp. 6 2 Sphaeriidae- Pisidium sp. 26 GASTROPODA 3 Bithyniidae 3 Hydrobiidae 7 Valvatidae 8 OLIGOCHAETA 6 Oligochaeta 2 ISOPODA 7 Asellidae 0 CHELICERATA 8 Araneae 9 Hydrachnida 7 EPHEMEROPTERA 0 Baetidae 3 Caenidae 3 2 Ephemeridae 3 Heptageniidae Leptophlebiidae ODONATA Calopterygidae 6 Gomphidae 2 HETEROPTERA 7 Aphelocheiridae MEGALOPTERA 8 Sialidae TRICHOPTERA 9 Hydropsychidae 3 20 Hydroptilidae 2 2 Leptoceridae 2 22 Limnephilidae 3 23 Polycentropodidae 9 22 Limnephilidae 23 Polycentropodidae 9 COLEOPTERA 2 Elmidae- imago 2 2 Elmidae- larwy DIPTERA 26 Athericidae 27 Chironomidae 6 28 Ceratopogonidae 8 29 Diptera- poczwarki 0 7

72 30 Simuliidae 2 RAZEM 897 Wielometryczny wskaźnik MMI_PL: 0.76 Ocena stanu ekologicznego: DOBRY 72

73 Mapa.. Użytkowanie terenu w zlewni jcwp Wadąg od wypływu z jez. Wadąg do ujścia 73