ODKRYWCA NOWEGO NIEBA
|
|
- Piotr Mikołajczyk
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ODKRYWCA NOWEGO NIEBA MIKOŁAJ KOPERNIK ( ) 1 auli Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, na ścianie ponad katedrą rektora zawieszony jest obraz, na którym Jan Matejko mistrzowskim pendzlem uwieńczył postać największego z uczniów krakowskiego uniwersytetu. Obraz przedstawia Kopernika przy pracy, w czasie jednej z wielu nocy, poświęconyck zamiast spoczynkowi ulubionym przez niego obserwacjom nieba. Kopernik, na balkonie domu, oświetlony światłem księżyca, podnosi głowę i ręce do góry, zapatrzony we wszechświat w ckwili, gdy po dlugick badaniach odkrywa tajemnicę obrotu cial niebieskich. U nóg zapalona latarnia oświetla swym blaskiem leżące dookoła przyrządy astronomiczne. W głębi na lewo widać szczyt wieży katedry frauenburskiej. Po prawej zaś wieża, którą zamieszkiwał.
2 się obracały, Kopernik udowodnił, że to ziemia i inne planety obracają się dokoła słońca. Inni uczeni dopiero w 100 lat później w swoich badaniach doszli do podobnych wyników i potwierdzili prawdziwość odkrycia Kopernika. Watzenrode, do Włocławka. Tu przez szereg lat uczęszczał Mikołaj do szkoły katedralnej. Jednak nie poprzestał na niej jego opiekun; wysłał go do Krakowa na studia prawnicze i teologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Dom przy ul. Kopernika 17, w Toruniu, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik. Niewielu jest Polaków, których zasługi dla ludzkości uznaje nie tylko Polska, ale i świat cały. Do tych wybrańców i dobroczyńców ludzkości, a zarazem geniuszów, których Polska wydała, należy Mikołaj Kopernik. Jest on założycielem wiedzy i nauki o słońcu, ziemi, księżycu, o gwiazdach i innych planetach niebieskich, o ich ruchach, kształtach, rozmiarach i o wzajemnych od siebie odległościach. W roku bieżącym mija właśnie 465 lat od chwili urodzin naszego wielkiego rodaka, który przez swoją naukę i odkrycie ziemię poruszył, a wstrzymał słońce. Kopernik przez lat trzydzieści sześć pracował nad swym wiekopomnym dziełem: O obrotach ciał niebieskich". W dziele tym ogłosił światu rewelacyjne swoje odkrycie: wbrew dotychczasowym poglądom, jakoby ziemia stała nieruchomo, a wszechświat i słońce dokoła niej Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 r. w Toruniu; większą część życia jednak spędził na Warmii. Z tego pragnęli skorzystać Niemcy i próbowali z Kopernika zrobić Niemca. Rozgorzał spór między uczonymi polskimi i niemieckimi co do narodowości Kopernika. Dopiero na początku obecnego wieku Ludwik Antoni Birkenmajer, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, przeszukał starannie dziesiątki bibliotek w szeregu miast Europy. Owocem tej pracy było odnalezienie listów, pisanych przez Kopernika i do Kopernika, oraz wykrycie wiadomości, dotyczących jego życia i rodziny. Opierając się na tych źródłach, wykazał uczony profesor, że nasz genialny astronom przez całe życie czuł, myślał i działał, jak prawy syn Polski", i że był wrogo usposobiony wobec zakonu Krzyżackiego. Od najmłodszych lat okazywał Mikołaj Kopernik szczególne zamiłowanie i zdolności do matematyki, geometrii i astronomii. Po śmierci ojca zabrał młodego Mikołaja jego wuj, kanonik kujawski, Łukasz Kopernik t słuchaczem Uniwersytetu Jagiellońskiego Kopernik został zaliczony w poczet alumnów Uniwersytetu. Zachowała się do dziś matrykuła wpisowa, jako też późniejszy dyplom doktorski, jaki uzyskał Kopernik na Wszechnicy Jagiellońskiej. W Krakowie zwrócił się Mikołaj do słynnego wówczas w europejskim świecie naukowym uczonego polskiego astronoma: Wojciecha z Brudzewa z prośbą, żeby go przyjął za ucznia dla studiowania astronomii. Wojciech z Brudzewa kształcił odtąd młody umysł Kopernika w geometrii i algebrze, zaznajomił go dokładnie z astronomią starożytnych, a przeczuwając może, że uczeń przewyższy mistrza, powierzył mu najtajniejsze wyniki własnych obserwacji nad ruchami ciał niebieskich. Rzucił w ten sposób ziarno, które obfity wyda plon niebawem. Już wówczas młody Kopernik zaczął wątpić w prawdziwość astronomii starożytnych. Toruń jest miastem o wielkiej tradycji kulturalnej i handlowej. Już w 1333 r. Toruń uzyskał prawa miejskie. W głębi Wista. 2
3 się tarcza słońca lub sierp księżyca. Przed wschodem słońca blednie nie klcolai COP ER. N I C ł T O R ł N E N S i S bo, przygasają gwiazdy, na niebo CS». S V ClV Tl OKI» VS OMI" skłon wtacza się olbrzymia tarcza urn ca-kftttm, Libr! vi,' słońca, które, wznosząc się niejako ponad kopułą, zalewa -ją, rażąc światłem nasze oczy. A gdy dzień Hahmn ho c opcre fcm rcc^ns ruto,& atltto, minie, czerwona tarcza powoli zni ihixiio{ch<^or^\oim iułfarum^tam ftxa«om, tjtrim m4<«>rti:n,airo *x «<wr«bus, mm tnam ża się i chowa pod widnokręgiem. «x f rttftttfaus ommtttfdmhu* r<ftttuto$:& noptolomeusz, mędrzec żyjący w ais mfajwr ac»dm»fsbiitbu* hyporh«.'ibu» o*» mrcs.hawetum ilaljuhs cxp«dttifsitnas. «rx drugim wieku po narodzeniu Chry łpwbo!>u>kiom,łdtjłto<./u;>vnijmsquhn ; m«cafvtilxrc potewuguiw cmć.hgfjfrucrt. stusa w Aleksandrii, nauczył nas X odczytywać na niebie różnorodne J/iftiĄrrK ti&ję <*iłw.# i zawiłe ruchy ciał niebieskich, za pisywać je w księgach i przyszłe (. *t*u*lirrge*f>t jftwhhi ich położenie obliczać. Uczy on, że w pośrodku wszechświata tkwi Norimh<crpx Jtpud taft, fwefom, nieruchomo ziemia, otoczona war Atmo. ix (a stwą czyli kręgiem powietrza. Po nad tym kręgiem znajdują się kręm ^ w--t» xl / w ^ * + S -I Własnoręczny wszechświata rysunek nowego Kopernika. układu W środku Karta tytułowa historycznego dzieła Ko słońce, zaś czwarte od środka koło wska pernika: O obrotach ciał niebieskich (De zuje snoręczną dedykacją Kopernika. Dotychczasowy wszechświat pogląd linię obiegową ziemi wraz z księży cem dokoła słońca. revolutionibus orbium coelestium") z wła W środku wszechświata tkwi niewzruszona ziemia, dookoła niej krążą ciała niebieskie, by świecić człowiekowi, który nad wszystkim na niej panuje. na Niebo nad ziemią jest jakoby ol brzymią kopułą, na której błyszczą punkciki gwiazdy i po której toczy Mikołaj Kopernik, ,V Średniowieczny środku na obraz dole wszechświata. nieruchoma dokoła której ciała kręgi. Ponad wszystkimi Święci Pańscy w niebieskie niebie, W ziemia, zataczają planetami przyglądający się zjawisku wszechświata. gi inne, zamknięte jedne w drugich na podobieństwo kul pustych co raz to większych, w których wnę trzu możemy chować kule mniejsze. Z kręgiem od ziemi najodleglej szym złączone są wszystkie gwia zdy. Razem z nim się kręcąc, obie gają ziemię niemal w ciągu jednej doby. Jest tych gwiazd mnóstwo: są takie, które całą hoc są widocz ne, są takie, które wschodzą i za chodzą, są wreszcie takie, które tylko zimą lub latem tuż nad wid nokręgiem widzieć można. W kręgu ziemi najbliższym znaj duje się księżyc, w drugim słońce, w dalszych zaś kolejno gwiazdy błędne. 3 Do czasów Kopernika wyobrażano sobie, że ziemia tkwi nieruchomo w środku wszechświata, a słońce i gwiazdy obra cają się dookoła ziemi.
4 Taki pogląd na wszechświat był powszechnie przyjęty w średniowieczu i nikt nie śmiał wątpić w jego prawdziwość. Obliczenia astronomiczne Kopernika oraz jego obserwacje nad ruchami gwiazd podały w wątpliwość dotychczas uznawany układ wszechświata i pchały go stopniowo do wiekopomnego odkrycia prawdziwego układu wszechświata. Do Akademii Bolońskiej Po czterech latach pobytu w Krakowie, posłuszny wezwaniu wuja Łukasza, opuścił Kopernik Kraków i drogą wodną, małym statkiem wiślanym odbył podróż do Torunia. Pod koniec roku 1496 razem ze swoim bratem wyjechał do Wioch, do Bolonii na naukę prawa. W tamtejszej Akademii ślęczy nad dekretami i kodeksami, lecz pomimo to znajduje czas, by oddawać się astronomii. Wspólnie z profesorem Akademii bolońskiej oraz innymi jego uczniami dokonuje szeregu obserwacji astronomicznych. Prace młodego obserwatora światów niebieskich zyskują uznanie włoskich u- czonych. W Bolonii spędził w ten sposób cztery lata. Kopernik kanonikiem warmińskim W tym czasie Kopernik został mianowany kanonikiem warmińskim, to jest członkiem kapituły Wojciech Brudzewski, nauczyciel Kopernika w Uniwersytecie Krakowskim. czyli zgromadzenia księży, z których każdy w różnym zakresie pomaga biskupowi w rządach diecezją. W owych czasach niewielu trafiało się ludzi, umiejących czytać i pisać, więc ludzie wykształceni chętnie byli przyjmowani przez Kościół. Dlatego też Kopernik pomimo, że wówczas jeszcze nie posiadał święceń kapłańskich, został kanonikiem. Do kanonii przywiązane były pewne dochody, które do końca życia zapewniały mu utrzymanie i umożliwiały swobodną pracę naukową. Kopernik lekarzem W połowie r Kopernik na wezwanie kapituły wrócił do kraju. Był zwyczaj w kapitule warmińskiej, że jeden z kanoników był lekarzem. Obowiązany był leczyć biskupa i bliźnim śpieszyć z pomocą lekarską. Kopernik wtedy uprosił kapitu łę, by właśnie jemu te obowiązki powierzono. Kapituła się zgodziła i dla studiowania medycyny wysłała Kopernika powtórnie do Włoch, do Akademii medycznej w Padwie. Dziedziniec dawnego Uniwersytetu Jagiellońskiego (dziś Biblioteki Jagiellońskiej) z pomnikiem Kopernika.
5 W Padwie wpisał się do księgi Polaków W Akademii w Padwie uczniowie wpisywali się według narodowości do oddzielnych ksiąg. Kopernik wpisał się do księgi Polaków. W r powrócił Kopernik ostatecznie do ojczyzny, do siedziby swego wuja, wówczas już biskupa warmińskiego. Zamieszkał przy jego boku jako jego sekretarz, towarzysz i lekarz, będąc mu i pomocą i dumą. Razem z nim odbywał szereg podróży, odwiedzając Kraków, Poznań, Malborg i inne miejscowości. Kopernik jako kapłan, obywatel, polityk, lekarz, poeta, inżynier Prawdopodobnie w tym okresie życia otrzymał Kopernik święcenia Kapłańskie. W r. 1512, po śmierci biskupa Łukasza Watzenrode go Kopernik przenosi się do Frauenburgu, gdzie obejmuje swoją kurię, czyli mieszkanie, przeznaczone dla członka kapituły. Odtąd we Frauenburgu przez trzydzieści lat Kopernik rozwija wszechstronną działalność jako bogobojny kapłan, prawy obywatel, o dobro ojczyzny dbały polityk, oraz jako lekarz, przynoszący chętnie ulgę cierpiącym. Wśród różnych spraw umysł jego Katedra Irauenburska. Wnętrze katedry Irauenburskiej. W pobliżu pierwszego ołtarza z prawej strony w wolnych chwilach z radością wracał do astronomii, zagłębiając się w żmudnej pracy nad dziełem O obrotach ciał niebieskich". Nastały wtedy burzliwe dla polskiej Warmii lata. Następca biskupa Łukasza Watzenrode go, Fabian Lucjański nie umiał bronić całości ziemi warmińskiej i jej obywateli wobec zapędów Zakonu Krzyżackiego. Stąd zachował się po Koperniku list, pisany przezeń w imieniu kapituły do króla Zygmunta I ze skargą na zbrodnie Krzyżaków. Kopernik prosi króla o opiekę i obronę ziemi warmińskiej oraz ostrzega króla przed ukrytymi zamiarami Krzyżaków. 5 został Kopernik prawdopodobnie pochowany. Kopernik, kapłan i uczony, jako zarządca dóbr Kapituły, z siedzibą w Olsztynku, nieraz przy pomocy sił zbrojnych musiał krwawo odpierać napady krzyżackie. Po śmierci biskupa Lucjańskiego wr kapituła zleciła Kopernikowi zarząd prowincji, a król Zygmunt Stary ten wybór zatwierdził. Świadczy to, jak wielkim zaufaniem cieszył się Kopernik u kapituły i króla polskiego. Wówczas to Wielki Mistrz Krzyżacki, wiodąc spór z Polską, zabiegał u papieża o przyłączenie biskupstwa warmińskiego wraz z Warmią całą do Zakonu Krzyżackiego. Kopernik usilnie przeciwstawiał temu; stawał przytym wyraźnie po stronie króla polskiego i powoływał się na traktaty, określające przynależność Warmii do Polski. Warmia też została przy Polsce, a Wielki Mistrz Krzyżaków Albrecht porzucił Zakon; przyjął wiarę Lutra, a złożywszy hołd królowi polskiemu, został świeckim księciem pruskim. Nastały dla Warmii spokojne czasy. Kopernik wrócił do swoich zwykłych zajęć duchownych i lekarskich, brał udział w życiu publicznym. Znane są jego wystąpienia na sejmikach pruskich, jak również projekty poprawy monety w Prusach i Warmii, gdzie ją fałszowano. Kopernik złożył wtedy sejmowi i królowi zachowany dotąd memoriał O sposobie urządzenia monety",
6 Pomnik Kopernika w Warszawie. Na cokole pomnika napis: Mikołajowi Kopernikowi rodacy 11. Na te czasy przypada również zaprowadzenie przezeń wodociągów we Frauenburgu. W czasach swej młodości Kopernik chętnie chwytał za pióro. Sto lat niemal po jego śmierci odkrył uczony profesor Akademii krakowskiej Jan Brożek, poemat religijny p. t. Siedem gwiazd", przez Kopernika w języku łacińskim napisany; zachowały się również jego tłómaczenia z języka greckiego na łaciński. Na lata przypada wydanie pisemka p. t. Zarys nowego mechanizmu świata", będącego niejako publiczną zapowiedzią wielkiego dzieła. Dziedzina astronomii, w której Kopernik był niezrównanym mistrzem, wyprzedzającym współczesnych o wieki, nie była znaną ówczesnym, również nie zdawali oni sobie sprawy z ważności odkrycia Kopernika. Zresztą każdy inny pogląd uważano za sprzeczny z Pismem św., i stąd karano go jako herezję. Odkrywca nowego wszechświata Poza granicami Polski w świecie uczonych rozchodziły się wieści o sławnym polskim astronomie i jego odkryciu. Ówcześni uczeni spragnieni byli nowych pomysłów w a- stronomii, czuli bowiem, że nauka tradycyjna zawodzi, to też wysłali niejako na zwiady jednego ze swego grona, by poznał naukę Kopernika i ocenił wartość odkrycia. Kopernik wiedział dobrze, że znajdą się tacy, którzy za złe mu wezmą pomysły nowe i dzieło jego ganić będą, lecz uważał, że niedorzeczne zdania nie powinny przysłaniać prawdy. Rozmyślając nad ruchem ziemi, ułożył i w ciągu życia swojego sprawdził nowy układ wszechświata, przejrzysty i jasny, łatwo pozwalający obliczać położenie gwiazd, przewidywać zaćmienia i czas ich Urwania w sposób odmienny i dokładniejszy, niż to dotąd czyniono. Wyłożył on swój pogląd w dziele O obrotach gwiazd niebieskich (De revolultioni(bus jorbium eoelestium). Biorąc pod uwagę, iż rozległość nieba w porównaniu z rozmiarami ziemi jest olbrzymia, uważa, że mniemania starożytnych, jakoby ziemia nieruchoma tkwiła w środku świata, są mylne. Powołuje się na przykład, że na płynącym podczas ciszy okręcie widzą żeglarze wszystkie przedmioty, znajdujące się zewnątrz, jakoby cofające się, a sami natomiast sądzą, że pozostają w spoczynku wraz ze wszystkim, co mają na okręcie. Tak samo dzieje się z dziennym ruchem ziemi. Patrząc na niebo wydaje się nam, jakoby cały świat toczył się dookoła. Tymczasem obrót nieba jest złudzeniem, a obrót ziemi rzeczywistością, podobnie jak rzeczywistością jest ruch okrętu a nie brzegów lądu. Słońce, księżyc, gwiazdy dlatego zachodzą, że przed naszymi oczyma zasłania je kula ziemska, wschodzą zaś dlatego, że nam je ona znowu odsłania. A jak wytłómaczyć ruchy gwiazd błędnych, które z różnymi poruszają się prędkościami, zatrzymują się czasem a nawet biegną w przeciwną stronę niż wszystkie inne gwiazdy? Dlaczego słońce w innym miejscu wschodzi w lecie, a w innym w zimie? Dlaczego powtarza się to co roku, czyli skąd ruch roczny słońca na sklepieniu niebios? I tę trudność przezwycięża Kopernik w sposób niezwykły i niespodziewany. Zamiast przepisywać słońcu ruch roczny, twierdzi, że ziemia w ciągu roku okrąża po torze kołowym słońce, w środku wszechświata stojące. My zaś mieszkańcy ziemi oglądamy słońce z różnych miejsc we wszechświecie, widząc je zachodzące wśród coraz to innych konstelacyj. Podobnie dookoła słońca krążą po kołach gwiazdy błędne, zwane planetami. One są w ustawicznym ruchu, podobnie jak ziemia, dlatego widzimy je w coraz to innym miejscu. 6
7 Wyprzedził wieki, dlatego go nie zrozumieli Jakkolwiek Kopernik był głęboko przekonany o niewzruszalnej prawdzie swoich poglądów, niechętnie o nich rozmawiał, chyba z ludźmi uczonymi i swoimi przyjaciółmi, wiedział bowiem, że ludzkość nie dorosła jeszcze do zrozumienia jego nauki. I rzeczywiście historia potwierdza, że za życia, oraz wkrótce po jego śmierci nie znalazł się prawie nikt, ktoby naukę Kopernika zrozumiał, a zrozumiawszy, głosił ją w całości i jawnie. Wprawdzie jeszcze za życia Kopernika rozeszła się wieść po krajach Europy o nowej nauce polskiego astronoma, nie znano jednak dokładnie jej treści, chodziły tylko o niej pogłoski, które sprawiły, że większość wyśmiała i nowe prawdy i ich odkrywcę. Marcin Luter, znany w całym święcie ówczesnym uczony i odstępca wiary katolickiej, nazwał go w jednej ze swoich mów głupcem, który byle tylko coś nowego wymyślić i sławę pozyskać, gotów jest w nauce o gwiazdach zupełnego dokonać przewrotu, poruszyć ziemię, która dotąd stała nieruchoma, a zatrzymać słońce. zasadniczą tego dzieła powziął jeszcze jako młody student Akademii krakowskiej, prawdziwość jej wykazał obserwacjami, czynionymi w czasie pobytu we Włoszech i w ciągu całego życia. Przygotował więc dzieło do druku i poczynił ostatnie poprawki. Napisał przedmowę do dzieła, poświęcając je papieżowi Pawłowi III. Równocześnie z dziełem posłał Kopernik papieżowi ciekawy list, w którym tłumaczy genezę swego genialnego odkrycia. Pisze tam m. in.: Dostateczne mam zaiste podstawy, Ojcze Święty, do przypuszczenia, że skoro tylko niektórzy dowiedzą się, iż w tych księgach, które napisałem o Obrotach sfer świata, przyznaję pewne ruchy kuli ziemskiej, zaraz mnie wyśmieją wraz z tym twierdzeniem i obsypią złorzeczeniami. Nie mam bowiem takiego upodobania w moich pracach, abym nie zważał, co inni będą o nich sądzić. A chociaż wiem, że rozmyślania człowieka-filozofa dalekie są od sądów pospólstwa, ponieważ jego pragnieniem jest dochodzić prawdy we wszystkich rzeczach, o ile na to Bóg pozwolił myśli ludzkiej, jednak sądzę, że opinii po prostu niesłusznych trzeba unikać. Tak więc, gdy sam ze sobą rozmyślałem, za jak absurdalny wymysł będzie poczytane moje twierdzenie o ruchu ziemi, długo się wahałem, czy nie wystarczyłoby pójść za przykładem pitagore jeżyków, którzy mieli zwyczaj przekazywania tajemnic filozofii nie na piśmie, ale ustnie, krewnym i przyjaciołom tylko... Wszelako przyjaciele, gdym długo zwlekał, a nawet opierał się, odwiedli mnie od tego zamiaru. Skąd mi to przyszło na myśl, ażeby wbrew przyjętej opinii matematyków i prawie wbrew zdrowe Podanie mówi, że w Prusiech książęcych pewien wędrowny komediant w ten sposób zabawiał tłum, że nakładał oślą głowę i toczył tekturową ziemię, wołając, że jest doktorem Mikołajem Kopernikiem z Torunia. Nie zawsze jednak wielki uczony był tylko pośmiewiskiem innych; już za życia miał grono wiernych sobie przyjaciół, którzy wielbili twórcę i jego dzieło, dbając o to, by ono nie przepadło dla potomności. Przyjaciela wielkiego astronoma oddawna nakłaniali go do ogłoszenia dzieła, ale dopiero zachęta Kościoła, wyrażona w listach światłełego kardynała Schomberga, z Rzymu przesłana Kopernikowi, skłoniła go do ogłoszenia zasad nowej astronomii. Nadchodziła bowiem starość, a z nią troska o los najważniejszego dzieła życia całego. Myśl Pomnik Kopernika w Toruniu. 7
8 Sława Kopernika Dopiero po wielu dziesiątkach lat po śmierci wielkiego astronoma nadeszły chwile, w których powszechnie zrozumiano i uznano dzieło jego. W jakimże blasku zajaśniała wówczas postać skromnego Polaka. Pierwszy jego życiorys w r podał Szymon Starowolski, zaliczając go do pisarzy polskich. Płynęły lata, pisano o jego odkryciu rozprawy, rozstrząsano i badano wszechstronnie bieg myśli jego dzieła, a w wyniku tych badań wzrastała sława wielkiego astronoma u wszystkich narodów świata. Mijały setki lat od jego urodzin i zgonu, a świat dopiero wówczas Posiadamy kilkaset mniej lub więcej wiernych podług tego pierwowzoru w różnych czasach i okolicznościach malowanych wizerunków astronoma, oraz kilkadziesiąt medali i płaskorzeźb na cześć jego wybitych. Mamy w Polsce kilka pomników Kopernika. W Krakowie piękny jego pomnik zdobi dziedziniec Biblioteki Jagiellońskiej, mieszczącej się w budynku, którego podwoje ongiś często nawiedzał Kopernik; drugi znajduje się w opodal stojącym akademickim kościele św. Anny. Warszawa również w r ze składek publicznych wystawiła pomnik, ozdobiony napisem: Mikołajowi Kopernikowi rodacy". Na rynku rodzinnego miasta Torunia wznosi się też pomnik Kopernika. Zachodni mur warowni frauenburskiej z bramą i wieżą Kopernika. mu rozsądkowi, odważyć się na wyobrażenie jakiegoś ruchu ziemi? Nie co innego mnie pobudziło do rozmyślań o innym sposobie obliczania ruchów sfer świata, jak to, iż matematycy sami ze sobą nie zgadzają się w ich dochodzeniu. Dlatego podjąłem ten trud, ażeby przeczytać wszystkie dzieła filozofów, jakie dostać mogłem, w poszukiwaniu, czy ktoś kiedykolwiek nie sądził, że ruchy sfer świata są inne, niż przedstawiają ci, co uczą matematyki po szkołach. I oto odkryłem naprzód u Cycerona, potem u Plutarcha znalazłem... W tym otrzymawszy podnietę, zacząłem i ja o ruchu ziemi rozmyślać"... Dzieło miało być wydrukowane w Norymberdze, gdzie wówczas wysoko stała sztuka drukarska. Lecz druk trudnego, obszernego i figurami opatrzonego dzieła trwał długo; dopiero z wiosną 1543 r. nadszedł pierwszy egzemplarz dzieła, wtedy, gdy Kopernik leżał już na śmiertelnym łożu. W dniu 24 maja 1543 roku zakończył życie i odszedł w zaświaty wielki astronom polski i wielki nauczyciel ludzkości. W mieszkaniu Kopernika w wieży frauenburskiej urządzono muzeum pamiątek obchodził uroczyście te rocznice. Ponieważ zawsze chcemy mieć chociaż obrazy ludzi, których czcimy, zadano sobie pytanie: jak wyglądał sławny astronom? Poczęto poszukiwać jego podobizny. Wyszło wówczas na jaw, że Kopernik uprawiał także malarstwo, poduczywszy się tej sztuki za czasów pobytu we Włoszech. Pozostawił on autoportret. po Koperniku. Głośne jest dziś w świecie imię Polaka, co ziemię poruszył a słońce zatrzymał", a tym samym myśli ludzkie również na inne skierował tory. Ale choćby runęły pomniki, to słońce i gwiazdy zawsze na pamięć potomnym przywiodą Mikołaja Kopernika, co ich ruchy odgadł i światu objawił. LITERATURA: NAYDER: Mikołaj Kopernik (popularna broszurka). J. WASIUTYŃSKI: Mikołaj Kopernik, twórca nowego nieba (obszerna praca naukowa). Następny numer»polski«poświęcamy Witowi Stwoszowi.
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łobzie
WITAMY SERDECZNIE Szkoła Podstawowa nr 2 im. Mikołaja Kopernika w Łobzie C O P E Święto patrona szkoły R N I 2011 S U C Od Ziemi, po gwiazdy i dalej 1473-1543 IKOŁAJ OPERNIK Największy uczony Nowożytnej
A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W
Mikołaj Kopernik A S T R O N O M W S Z E C H C Z A S Ó W Historia Mikołaja Kopernika M I K O Ł A J K O P E R N I K U R O D Z I Ł S I Ę W T O R U N I U 1 9 L U T E G O 1 4 7 3 R O K U. Z M A R Ł 2 4 M A
I Szkolny Konkurs Wiedzy o Patronie
I Szkolny Konkurs Wiedzy o Patronie Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika w Lubanowie Zakres materiału w roku szkolnym 2018/2019 ilustracja 1 Portret Mikołaja Kopernika z Sali Mieszczaoskiej w Ratuszu
Wielki astronom Mikołaj Kopernik
Wielki astronom Mikołaj Kopernik 1. Cele lekcji Cel ogólny: Poznanie sylwetki Mikołaja Kopernika. a) Wiadomości Uczeń wie, kim był Mikołaj Kopernik. b) Umiejętności Uczeń potrafi udzielać odpowiedzi na
Na uroczystości z okazji 40 lecia szkoły zjawił się sam sławny astronom
Nicolaus Copernicus Na uroczystości z okazji 40 lecia szkoły zjawił się sam sławny astronom Kim był? Dlaczego Mikołaj Kopernik - to bez wątpienia jeden z największych astronomów w historii, nie tylko Polski,
Odbywa praktykę prawniczą w kancelarii papieskiej w Rzymie Rozpoczyna studia medyczne w Padwie i kontynuuje prawnicze Za pośred
9 II 1473 - W Toruniu urodził się Mikołaj Kopernik 1483 - Umiera ojciec Mikołaja Kopernika 1491- Mikołaj Kopernik kończy naukę w szkole przy kościele Św. Jana w Toruniu. 1491-1495 - Studiuje na Uniwersytecie
Mikołaj Kopernik - torunianin, który wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię a polskie wydało go plemię.
{gallery}znani/kopernik{/gallery} Mikołaj Kopernik - torunianin, który wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię a polskie wydało go plemię. Mikołaj Kopernik Mikołaj Kopernik urodził się 19 lutego 1473 roku w Toruniu,
Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat tygodniowy Temat dnia Mikołaj Kopernik. Mikołaj Kopernik.
SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat Znani Polacy. Znani Polacy. tygodniowy Temat dnia Mikołaj Kopernik. Mikołaj Kopernik. Zagadnienia
Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły
Mikołaj Kopernik patron naszej szkoły W skrócie... Obserwacje astronomiczne: Mikołaj Kopernik, mimo licznych zainteresowań, nadal dogłębnie zajmował się teorią budowy świata. Wykazał między innymi pewne
Rodzice: Barbara Watzenrode, Mikołaj Kopernik 19 lutego 1473r. o godz. 16.30 w kamienicy przy ul. Św. Anny 17 rodzi się Mikołaj Kopernik Miał troje
Rodzice: Barbara Watzenrode, Mikołaj Kopernik 19 lutego 1473r. o godz. 16.30 w kamienicy przy ul. Św. Anny 17 rodzi się Mikołaj Kopernik Miał troje rodzeństwa: Andrzeja, Barbarę i Katarzynę. Początek dzieciństwa
Scenariusz zajęć nr 8
Autor scenariusza: Krystyna Jakubowska Blok tematyczny: Wędrówki z biegiem Wisły Scenariusz zajęć nr 8 Temat dnia: Poznajemy Mikołaja Kopernika Edukacje: polonistyczna społeczna, matematyczna, muzyczna
Prezentacja o Mikołaju Koperniku. Życiorys i najważniejsze dokonania
Prezentacja o Mikołaju Koperniku Życiorys i najważniejsze dokonania Biografia Dnia 19 lutego 1473 roku przy ulicy Świętej Anny w Toruniu (obecnej ulicy Kopernika) przyszedł na świat Mikołaj Kopernik, syn
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana?
Bóg a prawda... ustanawiana czy odkrywana? W skali od 1 do 10 (gdzie 10 jest najwyższą wartością) określ, w jakim stopniu jesteś zaniepokojony faktem, że większość młodzieży należącej do Kościoła hołduje
Seanse multimedialne w planetarium
Seanse multimedialne w planetarium 11.00 Seans multimedialny: Kaluoka hina zaczarowana rafa 12.00 Seans multimedialny: Dwa szkiełka 14.00 Seans multimedialny: Dobór naturalny 16.00 Seans multimedialny:
Sławni Polscy Fizycy i Matematycy. Matematycy Fizycy Najważniejsi
Sławni Polscy Fizycy i Matematycy Matematycy Fizycy Najważniejsi Matematycy Mikołaj Kopernik Stefan Banach Jan Śniadecki Stanicław Saks Leon Chwistek Władysław Ślebodziński Mikołaj Kopernik 19 lutego 1473-24
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię Nicolaus Copernicus
Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię Nicolaus Copernicus Małkowska Iwona Marcinkowska Karolina gr. Y5 Krótki kurs historii matematyki Rok akademicki 2012/2013 Politechnika Warszawska, Wydział Matematyki i Nauk
Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie?
Pytania konkursowe 1. Podaj imię i nazwisko Jana Pawła II. 2. Podaj imię brata Karola Wojtyły. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo
Jan Paweł II JEGO OBRAZ W MOIM SERCU
Jan Paweł II JEGO OBRAZ W MOIM SERCU Jan Paweł II Jan Paweł II właściwie Karol Józef Wojtyła, urodził się 18 maja 1920 w Wadowicach, zmarł 2 kwietnia 2005 w Watykanie polski biskup rzymskokatolicki, biskup
Scenariusz zajęć nr 2
Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Witamy Nowy Rok Scenariusz zajęć nr 2 I. Tytuł scenariusza: Skąd się bierze dzień i noc? II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje
Mikołaj Kopernik opowiadanie edukacyjne
Tekst: Alicja Mikulska Ilustracje: Adam Święcki SuperKid.pl Seria: Wielcy Ludzie Mikołaj Kopernik opowiadanie edukacyjne Długi, zimowy wieczór Kamil spędził przed telewizorem, oglądając z wielkim zainteresowaniem
Zadania do testu Wszechświat i Ziemia
INSTRUKCJA DLA UCZNIA Przeczytaj uważnie czas trwania tekstu 40 min. ). W tekście, który otrzymałeś są zadania. - z luką - rozszerzonej wypowiedzi - zadania na dobieranie ). Nawet na najłatwiejsze pytania
"Żył w świecie, który nie był gotowy na jego pomysły". T estament Kościuszki
"Żył w świecie, który nie był gotowy na jego pomysły". T estament Kościuszki -Polacy niestety za często czują się ofiarami. Mieliśmy przecież takich bohaterów jak Kościuszko czy Sobieski. Nie możemy czekać,
Dzięki ćwiczeniom z panią Suzuki w szkole Hagukumi oraz z moją mamą nauczyłem się komunikować za pomocą pisma. Teraz umiem nawet pisać na komputerze.
Przedmowa Kiedy byłem mały, nawet nie wiedziałem, że jestem dzieckiem specjalnej troski. Jak się o tym dowiedziałem? Ludzie powiedzieli mi, że jestem inny niż wszyscy i że to jest problem. To była prawda.
Ściąga eksperta. Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi. - filmy edukacyjne on-line. Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi.
Ruch obiegowy i obrotowy Ziemi Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi Ruch obiegowy W starożytności uważano, że wszystkie ciała niebieskie wraz ze Słońcem poruszają się wokół Ziemi. Jest to tzw. teoria geocentryczna.
Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Geografia listopad Liceum klasa I, poziom rozszerzony XI Ziemia we wszechświecie Zapisy podstawy programowej Uczeń: 2. 1) wyjaśnia cechy budowy i określa położenie różnych ciał niebieskich we Wszechświecie;
Jaki jest Wszechświat?
1 Jaki jest Wszechświat? Od najmłodszych lat posługujemy się terminem KOSMOS. Lubimy gry komputerowe czy filmy, których akcja rozgrywa się w Kosmosie, na przykład Gwiezdne Wojny. Znamy takie słowa, jak
Ignacy Domeyko. Obywatel Świata
Ignacy Domeyko Obywatel Świata Czasy młodości Ignacy Domeyko urodził się 31 lipca 1802 w Niedźwiadce na terenie dzisiejszej Białorusi. Od najmłodszych lat interesował się naukami ścisłymi, a w szczególności
966 rok założenie Akademii Krakowskiej 1410 rok chrzest Mieszka I 1364 rok zjazd w Gnieźnie 1000 rok bitwa pod Grunwaldem
Lekcja Temat: Lekcja powtórzeniowa. 1. Połącz każdą datę z odpowiednim wydarzeniem. DATA 997 rok unia Polski z Litwą 1226 rok misja świętego Wojciecha w Prusach 1385 rok koronacja Bolesława Chrobrego na
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY Czytanie - oto najlepszy sposób uczenia się. Aleksander Puszkin Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie.
Polskę wyposażenie Polskich obserwatoriów astronomicznych było więcej niż ubogie. Największą w Polsce lunetą był dwudziestocentymetrowy w prywatnym
Dobytek naukowy Astronomia w drugiej połowie XIX wieku przeżyła swoiste trudności. Zasadniczą przyczyną zahamowań w badaniach astronomicznych były niesprzyjające warunki polityczne, w którym znalazło się
Dzieciństwo i młodość Ks. Bonawentury Metlera
Dzieciństwo i młodość Ks. Bonawentury Metlera Środowisko rodzinne Ks. Bonawentura Metler urodził się 7 lipca 1866r. we wsi Ciążeń w powiecie słupeckim w ziemi kaliskiej. Był synem Bernarda i Marii z domu
Na tropach astronomii
Na tropach astronomii Kiedy tata powiedział nam tzn. Przemek lat 10 i Radek lat 8 o konkursie astronomicznym, polegającym na poszukiwaniu śladów Mikołaja Kopernika i zegarów słonecznych w naszym mieście
Filozofia przyrody. Astronomia Chemia Geografia Alchemia Astrologia
Filozofia przyrody W okresie renesansu dokonał się proces parcelacji filozofii na zagadnienia szczegółowe : scholastyczna metafizyka zaczęła ustępować miejsca filozofii przyrody Nauki ścisłe osiągnęły
Wstrzyma Słońce, ruszy Ziemię Polskie wydało Go plemię..
Wstrzyma Słońce, ruszy Ziemię Polskie wydało Go plemię... Mikołaj Kopernik 1 I.Rys biograficzny Mikołaj Kopernik to bez wątpienia jeden z największych astronomów w historii, nie tylko Polski, ale i całego
Najczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.
"Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa
KARTA PROJEKTU. Szkoła Podstawowa nr 7 w Brodnicy. Problemy, które chcemy rozwiązać:
KARTA PROJEKTU Szkoła: Temat projektu/ zakres tematyczny: Szkoła Podstawowa nr 7 w Brodnicy Tajemnice Kosmosu projekt astronomiczny Zespół projektowy: Nauczyciel opiekun: Problemy, które chcemy rozwiązać:
Karol Wojtyła "STANISŁAW" Pragnę opisać Kościół mój Kościół, który rodzi się wraz ze mną,
W wigilię uroczystości św. Stanisława zachęcamy do medytacji nad ostatnim utworem poetyckim napisanym przez kard. Karola Wojtyłę przed konklawe i opublikowanym po jego wyborze. Tytuł utworu wskazuje na
SP Klasa VI, temat 2
SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 SP Klasa VI, temat 2 zagiąć NAUKOWCY SP Klasa VI, temat
JAN PAWEŁ II DO POLSKICH UCZONYCH
JAN PAWEŁ II DO POLSKICH UCZONYCH (1978 2005) Słowo Założyciela Ks. Marian Piwko CR Wprowadzenie Ks. prof. dr hab. Stanisław Urbański Wybór i opracowanie Adam Wieczorek Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego
Opracował: Artur Bugaj kl.vi,,c
TADYCJE Opracował: Artur Bugaj kl.vi,,c Spis treści: Szopka... - 3 - Kolędy... - 4 - Opłatek... - 5 - Pierwsza Gwiazda... - 6 - Pasterka... - 7 - Choinka... - 8 - Święty Mikołaj... - 9 - Źródła informacji...-
WERSJA: B ANKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2.
WERSJA: B ANKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2. MĘŻCZYŹNI GF1 Przeczytam teraz Panu krótkie opisy różnych ludzi. Proszę wysłuchać każdego opisu
Według badań dotyczących pochodzenia rodu Koperników, wywodzi się on ze Śląska.
Według badań dotyczących pochodzenia rodu Koperników, wywodzi się on ze Śląska. W czternastym i piętnastym wieku pojawiają się wzmianki o rodzie Koperników zamieszkującym w miastach śląskich, a potem i
Historia myśli naukowej. Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata. dr inż. Romuald Kędzierski
Historia myśli naukowej Ewolucja poglądów związanych z budową Wszechświata dr inż. Romuald Kędzierski Wszechświat według uczonych starożytnych Starożytny Babilon -Ziemia jest nieruchomą półkulą, która
WERSJA: A ANKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2.
WERSJA: A ANKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2. MĘŻCZYŹNI GF1 Przeczytam teraz Panu krótkie opisy różnych ludzi. Proszę wysłuchać każdego opisu
O obrotach ciał NIEBIESKICH
O obrotach ciał NIEBIESKICH O obrotach ciał NIEBIESKICH Mikołaj Kopernik Tłumaczył Jan Baranowski Jirafa Roja Warszawa 2009 Copyright by Jirafa Roja, 2009 Tytuł oryginału: De revolutionibus orbium coelestium
WERSJA: C NKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2.
WERSJA: C NKIETER: JEŚLI RESPONDENT JEST MĘŻCZYZNĄ, ZADAĆ GF1. JEŚLI RESPONDENT JEST KOBIETĄ, ZADAĆ GF2. MĘŻCZYŹNI GF1 Przeczytam teraz Panu krótkie opisy różnych ludzi. Proszę wysłuchać każdego opisu
Dzień Patrona przygotowanie programów artystycznych, kiermasze, konkursy, Obchody Rocznic Pontyfikatu Jana Pawła II, Upamiętnianie Rocznicy Śmierci
W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więcej poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej
Pozycja w rankingu autorytetów: 1
Imię: Karol Józef Nazwisko: Wojtyła Imiona rodziców: Ojciec Karol, Matka Emilia. Rodzeństwo: brat Edmund Miejsce urodzenia: Wadowice Kraj: Polska Miejsce zamieszkania: Wadowice, Kraków, Watykan. Miejsce
Sprawdzian nr 5. Rozdział V. Nowa epoka, nowy świat. 1. Oblicz, ile lat minęło od
Rozdział V. Nowa epoka, nowy świat GRUPA A 8 1. Oblicz, ile lat minęło od wynalezienia nowej metody druku przez Jana Gutenberga do opublikowania w 1543 roku dzieła Mikołaja Kopernika O obrotach sfer niebieskich.
Zad. 1 Samochód przejechał drogę s = 15 km w czasie t = 10 min ze stałą prędkością. Z jaką prędkością v jechał samochód?
Segment A.I Kinematyka I Przygotował: dr Łukasz Pepłowski. Zad. 1 Samochód przejechał drogę s = 15 km w czasie t = 10 min ze stałą prędkością. Z jaką prędkością v jechał samochód? v = s/t, 90 km/h. Zad.
Scenariusz zajęć do programu kształcenia Myślę- działam- idę w świat
Scenariusz zajęć do programu kształcenia Myślę- działam- idę w świat Autor: Danuta Szymczak Klasa II Edukacja: polonistyczna, przyrodnicza, techniczna, plastyczna, Cel/cele zajęć: - rozwijanie zainteresowania
SPRAWDZIAN NR Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową.
SPRAWDZIAN NR 1 IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Merkury krąży wokół Słońca po orbicie, którą możemy uznać za kołową. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Siłę powodującą ruch Merkurego wokół Słońca
NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI!
* Jacek Własak NIE FAŁSZOWAĆ FIZYKI! Zdania: 1. Ziemia krąży wokół Słońca 2. Słońce krąży wokół Ziemi Są jednakowo prawdziwe!!! RUCH JEST WZGLĘDNY. Podział Fizyki 1. Budowa materii i oddziaływania 2. Mechanika
1. Nazwij zaznaczone na mapkach cywilizacje. Naucz się odnajdywać te cywilizacje na mapkach różnego typu (także współczesnych)
............ CYWILIZACJE STAROŻYTNEGO WSCHODU 1. Nazwij zaznaczone na mapkach cywilizacje. Naucz się odnajdywać te cywilizacje na mapkach różnego typu (także współczesnych) 2. Przeczytaj uważnie tekst,
ŚLĄSKA SZKOŁA IKONOGRAFICZNA FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY
ŚLĄSKA SZKOŁA IKONOGRAFICZNA FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY Pisanie ikon w Tradycji Kościoła jest zajęciem odpowiedzialnym. W myśl postanowień Soboru Nicejskiego II, Soboru Trydenckiego, Soboru Stu Rozdziałów,
SCENARIUSZ LEKCJI. Klasa: V a Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciel: mgr Małgorzata Borowska. Temat lekcji: Wielkie religie średniowiecza.
SCENARIUSZ LEKCJI Klasa: V a Przedmiot: historia i społeczeństwo Nauczyciel: mgr Małgorzata Borowska Temat lekcji: Wielkie religie średniowiecza. Cele lekcji: Na lekcji uczniowie: poznają przyczyny i skutki
Prof. dr hab. Adam Wrzosek organizator i Dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1920/ /1923
Prof. dr hab. Adam Wrzosek organizator i Dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1920/1921 1922/1923 Lekarz, patolog, historyk medycyny i antropolog. Urodził się 6 V 1875 r. w Zagórzu
Scenariusz zajęć nr 4
Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Witamy Nowy Rok Scenariusz zajęć nr 4 I. Tytuł scenariusza: Dlaczego Księżyc zmienia wygląd? II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne. III. Edukacje
OKOLICZNOŚCIOWE WYDANIE GAZETKI SZKOLNEJ KLASY III PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. ARMII KRAJOWEJ
OKOLICZNOŚCIOWE WYDANIE GAZETKI SZKOLNEJ KLASY III PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. ARMII KRAJOWEJ 1 Drogi Czytelniku! Życzymy Ci przyjemnej lektury Szkolnego Newsa. Zachęcamy do refleksji nad pytaniem
WYBUCHAJĄCE KROPKI ROZDZIAŁ 1 MASZYNY
WYBUCHAJĄCE KROPKI ROZDZIAŁ 1 MASZYNY Witaj w podróży. Jest to podróż matematyczna oparta na historii mojej, Jamesa, która jednak nie wydarzyła się naprawdę. Kiedy byłem dzieckiem, wynalazłem maszynę -
JEDNOŚĆ W WIELBIENIU BOGA. Lekcja 11 na 15. grudnia2018
JEDNOŚĆ W WIELBIENIU BOGA Lekcja 11 na 15. grudnia2018 Bóg jest czczony przez istoty niebiańskie, ale pragnie również naszego uwielbienia płynącego z Ziemi. Uwielbiać Boga oznacza uznawać Jego wielkość
Tellurium szkolne [ BAP_1134000.doc ]
Tellurium szkolne [ ] Prezentacja produktu Przeznaczenie dydaktyczne. Kosmograf CONATEX ma stanowić pomoc dydaktyczną w wyjaśnianiu i demonstracji układu «ZIEMIA - KSIĘŻYC - SŁOŃCE», zjawiska nocy i dni,
Fizyka to korzyści, czyli 6 powodów, dla których warto przychodzić na moje lekcje.
Fizyka to korzyści, czyli 6 powodów, dla których warto przychodzić na moje lekcje. Indianie obserwowali, że kiedy budziły się króliki to wschodziło Słońce. Króliki budzą Słońcewnioskowali. Powód 1- obrona
MISTRZ I UCZEŃ * 1. Trzeba odróżnić dwa konteksty, w których mówi się o mistrzu. Pierwszy to kontekst, w którym chodzi o to, że ktoś jest mistrzem
JACEK JADACKI Uniwersytet Warszawski MISTRZ I UCZEŃ * 1. Trzeba odróżnić dwa konteksty, w których mówi się o mistrzu. Pierwszy to kontekst, w którym chodzi o to, że ktoś jest mistrzem W PEWNEJ DZIEDZINIE.
Pieczęć Olsztyna IV WIEK
Pieczęć Olsztyna IV WIEK Pierwowzorem herbu Olsztyna była sekretna pieczęć, którą jeszcze w 1526 roku pieczętowano dokumenty. W drugiej połowie XVI w. na pieczęci pojawiła się postać wędrowca trzymającego
Ewangelia z wyspy Patmos
Ewangelia z wyspy Patmos Lekcja 1 na 5. stycznia 2019 Błogosławiony ten, który czyta, i ci, którzy słuchają słów proroctwa i zachowują to, co w nim jest napisane; czas bowiem jest bliski (Objawienie 1:3)
Ewangelizacja O co w tym chodzi?
Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska
Gwiazda naszej konstelacji
Gwiazda naszej konstelacji Bella Skyway Festival rozświetla Toruń! Bella Skyway Festival (23-28 sierpnia) to prawdziwa eksplozja światła. Podczas imprezy zabytkowa toruńska starówka, zmieniona w fascynujące
Ewangelia wg św. Jana Rozdział VIII
Ewangelia wg św. Jana Rozdział VIII Jezus zaś udał się na Górę Oliwną. 2 Wcześnie rano ponownie przyszedł do świątyni, a cały lud przychodził do Niego. On usiadłszy nauczał ich. 3 Uczeni w Piśmie i faryzeusze
W poprzedniej części artykułu napisałam co nieco na temat Gaudiego, teraz zgodnie z zapowiedzią - chciałabym się skupić na postaci Salvadora Dali
W poprzedniej części artykułu napisałam co nieco na temat Gaudiego, teraz zgodnie z zapowiedzią - chciałabym się skupić na postaci Salvadora Dali Otóż, kim był ów człowiek? Z pewnością jednym z najbardziej
Ankieta. Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży.
Ankieta Instrukcja i Pytania Ankiety dla młodzieży www.fundamentywiary.pl Pytania ankiety i instrukcje Informacje wstępne Wybierz datę przeprowadzenia ankiety w czasie typowego spotkania grupy młodzieżowej.
WSTĘP. Ja i Ojciec jedno jesteśmy (J 10, 30).
WSTĘP Ja i Ojciec jedno jesteśmy (J 10, 30). Wszyscy potrzebujemy ojca, tęsknimy za nim: dzieci i dorośli, mężczyźni i kobiety, świeccy i duchowni. Ojcostwo jest wpisane w każdą komórkę naszego ciała,
JAN PAWEŁ II O NAUCE
JAN PAWEŁ II O NAUCE (1978 2005) Wstęp Zenon Kardynał Grocholewski Słowo Arcybiskupa Metropolity Warszawskiego Arcybiskup Kazimierz Nycz Słowo Założyciela Ks. Marian Piwko CR Wprowadzenie Ks. prof. dr
Olimpiada Malucha. Małe olimpiady przedmiotowe. Imię i nazwisko. Szkoła...
Małe olimpiady przedmiotowe Olimpiada Malucha Organizatorzy: Wydział Edukacji Urzędu Miasta w Koszalinie Centrum Edukacji Nauczycieli w Koszalinie Zespół Szkół nr 11 Szkoła Podstawowa nr 3 w Koszalinie
KONKURS HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH
...... kod pracy ucznia pieczątka nagłówkowa szkoły KONKURS HISTORYCZNY DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH ETAP SZKOLNY Drogi Uczniu, witaj na I etapie konkursu historycznego. Przeczytaj uważnie instrukcję
Układ Słoneczny Pytania:
Układ Słoneczny Pytania: Co to jest Układ Słoneczny? Czy znasz nazwy planet? Co jeszcze znajduje się w Układzie Słonecznym poza planetami? Co to jest Układ Słoneczny Układ Słoneczny to układ ciał niebieskich,
Piotr Elsner odebrał nagrody w Pałacu Prezydenckim
Piotr Elsner odebrał nagrody w Pałacu Prezydenckim Piotr Elsner, uczeń Szkoły Podstawowej im. Jana Brzechwy w Nowej Wsi Ełckiej, zajął trzecie miejsce w konkursie Mój Szkolny Kolega z Misji. Wczoraj, wspólnie
nego wysiłku w rozwiązywaniu dalszych niewiadomych. To, co dzisiaj jest jeszcze okryte tajemnicą, jutro może nią już nie być. Poszukiwanie nowych
Od Autora Rozwój jakiejkolwiek dziedziny wiedzy polega na umiejętności rozwiązywania jej niewiadomych i wyjaśniania często zawiłych zagadek. Cieszy nas pokonywanie kolejnych barier i zdobywanie coraz to
Twierdzenie Pitagorasa
Imię Nazwisko: Paweł Rogaliński Nr indeksu: 123456 Grupa: wtorek 7:30 Data: 10-10-2012 Twierdzenie Pitagorasa Tekst artykułu jest skrótem artykułu Twierdzenie Pitagorasa zamieszczonego w polskiej edycji
BŁOGOSŁAWIONY KARL LEISNER wizjoner zjednoczonej Europy
Hans-Karl Seeger BŁOGOSŁAWIONY KARL LEISNER wizjoner zjednoczonej Europy Przekład Dariusz Leszczyński Wydawnictwo WAM Kraków 2010 Przedmowa W Kleve, moim mieście rodzinnym, mieszkałem niespełna kilkaset
ALLELUJA. Ref. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja.
ALLELUJA 1. Niech zabrzmi Panu chwała w niebiosach, na wysokościach niech cześć oddadzą. Wielbijcie Pana Jego Zastępy, Wielbijcie Pana Duchy niebieskie. Ref. Alleluja, alleluja, alleluja, alleluja. Alleluja,
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego. Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN
Pozorne orbity planet Z notatek prof. Antoniego Opolskiego Tomasz Mrozek Instytut Astronomiczny UWr Zakład Fizyki Słońca CBK PAN Początek Młody miłośnik astronomii patrzy w niebo Młody miłośnik astronomii
Wiem, co trzeba. Grudzień. Materiały dla klasy II. Imię i nazwisko:... Klasa:...
Wiem, co trzeba Grudzień Materiały dla klasy II Imię i nazwisko:... Klasa:... JĘZYK POLSKI Propozycje lektur legenda H. Łochockiej, O zasypanym chodniku i mądrym Skarbniku A. Lindgren, Dzieci z Bullerbyn
NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY. Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego.
RUCH OBIEGOWY ZIEMI NACHYLENIE OSI ZIEMSKIEJ DO PŁASZCZYZNY ORBITY Orbita tor ciała niebieskiego lub sztucznego satelity krążącego wokół innego ciała niebieskiego. OBIEG ZIEMI WOKÓŁ SŁOŃCA W czasie równonocy
ADORACJA EUCHARYSTYCZNA
ADORACJA EUCHARYSTYCZNA Gdy w środowisku chrześcijańskim mówi się o adoracji, spontanicznie i słusznie myślimy o adoracji Najświętszego Sakramentu. Ona jest źródłem i uprzywilejowanym miejscem wszelkiej
Jerzy Malec JAN STASZKÓW ( ) IN MEMORIAM
XIII: 2016 nr 4 e-issn 2451-0610 ISSN 1733-2680 Jerzy Malec JAN STASZKÓW (1948 2016) IN MEMORIAM 31 sierpnia 2016 r. zmarł doc. dr Jan Staszków, wieloletni pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego i Krakowskiej
Lokomotywa 2. Czytam i piszę. Część 5
Słońce najbliższą gwiazdą Bogacenie słownictwa Kometus i astronauta (fragment) Piaskowy Wilk zwrócił się do Kometusa i zapytał, jak się sprawy mają w wielkim kosmosie. Kometus odpowiedział, że jak zwykle
Cykl Metona. Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1
Liceum Klasy I III Doświadczenie konkursowe nr 1 Rok 2017 1. Wstęp teoretyczny Od czasów prehistorycznych życie człowieka regulują trzy regularnie powtarzające się cykle astronomiczne. Pierwszy z nich
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE
ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą
Czy na pewno jesteś szczęśliwy?
Czy na pewno jesteś szczęśliwy? Mam na imię Kacper i mam 40 lat. Kiedy byłem małym chłopcem nigdy nie marzyłem o dalekich podróżach. Nie fascynował mnie daleki świat i nie chciałem podróżować. Dobrze się
Lutowe niebo. Wszechświat Kopernika, De revolutinibus, 1566 r.
Lutowe niebo I znowu możemy nieco uwagi poświęcić Mikołajowi Kopernikowi, którego 545 rocznica urodzin przypada 19 lutego. Postać ta do dziś stanowi inspirację nie tylko dla astronomów, ale i osób związanych
Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć.
o. Walerian Porankiewicz Istotą naszego powołania jest tak całkowite oddanie się Bogu, byśmy byli jego ślepym narzędziem do wszystkiego, do czego tylko Bóg nas zechce użyć. To całkowite oddanie się Bogu
Maj-Czerwiec 2012 WIEŚCI Z PARAFII Jubileusz 50-lecia Kapłaństwa Księdza Infułata Jana Oleksy Ksiądz Jubilat urodził się 15 maja 1937 roku w Borzęcinie w diecezji tarnowskiej. Święcenia kapłańskie przyjął
1.1a- uważnie słucha wypowiedzi i korzysta z przekazywanych informacji; 1.1c-wyszukuje w tekście potrzebne informacje;
SCENARIUSZ ZAJĘĆ W KLASACH ŁĄCZONYCH I i II Klasa I Część wspólna Klasa II Kształtowane dyspozycja Temat NASZ ŚWIAT. PODRÓŻE PO ŚWIECIE. tygodniowy Temat dnia Poznajemy Wietnam. Hoan opowiada o Wietnamie.
Czy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne
Czy znacie kogoś kto potrafi opowiadać piękne historie? Ja znam jedną osobę, która opowiada nam bardzo piękne, czasem radosne, a czasem smutne historie. Tą osobą jest Maryja, mama Pana Jezusa. Maryja opowiada
POZNAJ NIEZWYKŁE HISTORIE PRAWDZIWYCH BOHATERÓW
POZNAJ NIEZWYKŁE HISTORIE PRAWDZIWYCH BOHATERÓW Leonardo da Vinci, Maria Skłodowska-Curie, Mahatma Gandhi, Marco Polo, Fryderyk Chopin, Frida Kahlo, Galileusz, Rita Levi-Montalcini I INNI... INSPIRUJ SIĘ
Grupa A TEST Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? TEST. Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2.
Grupa A Imię i nazwisko Data Klasa 3 Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2. 1.1. Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? A. Księstwa Wierchowskie. B. Mołdawia. C. Republika Nowogrodzka.
Ryszard Sadaj. O kaczce, która chciała dostać się do encyklopedii. Ilustrował Piotr Olszówka. Wydawnictwo Skrzat
Ryszard Sadaj O kaczce, która chciała dostać się do encyklopedii Ilustrował Piotr Olszówka Wydawnictwo Skrzat O kaczce, która chciała... Kaczka Kiwaczka (nazywana tak od dystyngowanego sposobu chodzenia,
Konspekt szkółki niedzielnej propozycja 1. niedziela po Epifanii
Centrum Misji i Ewangelizacji / www.cme.org.pl Konspekt szkółki niedzielnej propozycja 1. niedziela po Epifanii Główna myśl: Pan Jezus chce być blisko każdego z nas. Tekst: Mt 3,13-17: Chrzest Jezusa Wiersz:
Marzycielska Poczta: szczegółowy opis akcji
Marzycielska Poczta: szczegółowy opis akcji Czym jest Marzycielska Poczta? Marzycielska Poczta to ogólnopolska akcja, która polega na wysyłaniu tradycyjnych listów i kartek do ciężko chorych dzieci. Na