VI Edycja Rankingu Zakładów Mięsnych AgroTrendy 2010

Transkrypt

1 VI Edycja Rankingu Zakładów Mięsnych AgroTrendy 2010 wyniki i omówienie dr inż. Robert Mroczek / Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej PIB Tegoroczny już VI Ranking Zakładów Mięsnych organizowany przez Polską Federację Branży Mięsnej oraz miesięcznik branżowy AgroTrendy odbył się według nowych zasad, tzn. zamiast jednej do tej pory Klasyfikacji Generalnej, wyłonieni zostali liderzy poszczególnych kategorii (a jest ich 4): 1. Lider Branży Mięsnej w kategorii firm: yy małe przedsiębiorstwo, yy średnie przedsiębiorstwo, yy duże przedsiębiorstwo, 2. Lider Ekspansji, 3. Lider Eksportu, 4. Lider Efektywności. Udział w tegorocznym rankingu wzięły 24 przedsiębiorstwa, z których: 9 to podmioty duże, 11 przedsiębiorstw średnich i 4 małe zakłady 1. Metodologia została opracowana w taki sposób, aby w każdej z wymienionych kategorii przedsiębiorstwo mogło uzyskać maksymalnie 100 punktów. Ocena w danej kategorii dokonywana jest na podstawie kilku wskaźników bądź danych finansowych, za które można uzyskać maksymalnie od 20 do 50 w zależności od wagi danego wskaźnika (sumują się do 100). Lider danego wskaźnika otrzymuje maksymalną ilość punktów, jaką przyznaje się za dany wskaźnik, a dla kolejnych uczestników oblicza się stosunek ich danych finansowych do danych lidera i 1. Małe przedsiębiorstwo obroty roczne nie przekraczają 10 mln EUR (tj. nieprzekraczającym PLN), średnie przedsiębiorstwo o obrotach rocznych nieprzekraczających 50 mln EUR (tj. do PLN), duże przedsiębiorstwo posiadające obrót przekraczający 50 mln EUR (tj. ponad PLN). Kurs przeliczenia euro na złote to 4,1082 wg NBP z dnia r. w takiej samej proporcji przyznaje się punkty. Co ważne takie przeważenie pozwala określić nie tylko odpowiednie miejsce w określonej kategorii, ale pokazać także siłę pomiędzy przedsiębiorstwami biorącymi udział w rankingu. Lider Branży mięsnej w kategorii firm: małych, średnich i dużych Klasyfikacja Generalna została stworzona o wartości bezwzględne następujących danych finansowych: yy przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, yy kapitał własny, yy zysk ze sprzedaży Najwyższą wagę, tj. 40 przypisano przychodom ze sprzedaży netto, a po 30 otrzymały pozostałe 2 wielkości, tj. kapitał własny i zysk ze sprzedaży. Kategoria ta miała na celu wyłonienie największych przedsiębiorstw na rynku w poszczególnych grupach. Siłą rzeczy wygrały firmy o największych przychodach netto ze sprzedaży. Raz, że ten wskaźnik miał największą wagę a dwa, że pozostałe 2 parametry (kapitał własny i zysk ze sprzedaży) są dość mocno z nim skorelowane. W grupie firm największych przychody największego 30

2 zakładu Grupy Kapitałowej PKM DUDA, wyniosły blisko 1,6 mld PLN i były prawie 3-krotnie wyższe od przychodów II zakładu Łmeat-Łuków S.A. w Łukowie. W pozostałych 2 grupach tak dużych różnic już nie było. W tej kategorii wśród dużych firm zwyciężyła Grupy Kapitałowej PKM DUDA (100 ), II miejsce zajęły Zakłady Mięsne Łmeat- Łuków S.A. w Łukowie (25,7 ) a III Zakłady Mięsne SKIBA Andrzej Skiba (17,6 ). W grupie firm średnich zwyciężyły Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie (95,3 ), II miejsce przypadło Wielkopolskiej Wytwórni Żywności PROFI Sp. z o.o. S.K.A. (82,2 ) a III Zakładom Mięsnym ZAKRZEWSCY Dariusz Zakrzewski, Janusz Zakrzewski Sp. J. (56,5 ). Wśród firm małych zwyciężyły Zakłady Mięsne KRZYŻANOWSCY Sp. z o.o. (100 ), na II miejscu uplasował się Zakłady Mięsne BEKON Zbigniew Niedbalski (74,9 ), a na miejscu III znalazły się Zakłady Mięsne KABO A. Borowik, W. Karpieszuk Sp. J. (41 ) (tab. 5). Tabela 5 Liderzy branży mięsnej w kategorii firm dużych, średnich i małych w 2009 r. Przychody ze sprzedaży netto Kapitał własny Zysk ze sprzedaży Duże małe średnie Maksymalna wartość (duże) (w tys. PLN) , , ,00 Maksymalna wartość (średnie) (w tys. PLN) , , ,00 Maksymalna wartość (małe) (w tys. PLN) , , ,31 1 Grupa Kapitałowa PKM DUDA 40,00 30,00 30,00 100,00 2 Zakłady Mięsne Łmeat-Łuków S.A. w Łukowie 15,16 7,17 3,40 25,73 3 Zakłady Mięsne SKIBA Andrzej Skiba 8,74 6,19 2,69 17,63 4 Grupa MRÓZ S.A. 7,11 7,45 0,82 15,38 5 Grupa Kapitałowa TARCZYŃSKI S.A. 7,04 4,41 2,35 13,80 6 AGRO-HANDEL Sp. z o.o. 7,08 3,82 1,00 11,90 7 Grupa Kapitałowa MAT 7,44 2,52 0,63 10,59 8 Zakłady Mięsne NOWAK Sp. z o.o. Sp. K. 5,35 2,30 2,02 9,67 9 FOOD SERVICE Sp. z o.o. 7,54 1,36 0,60 9,51 1 Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie 40,00 25,25 30,00 95,25 2 Wielkopolska Wytwórnia Żywności PROFI Sp. z o.o. S.K.A. 32,86 30,00 19,33 82, ,51 8,04 8,94 56,48 4 Zakłady Mięsne PAMSO S.A. 29,78 23,02 3,35 56,14 5 Zakłady Mięsne WARMIA, Mardi Sp. z o.o. 36,55 8,98 7,61 53,14 6 Zakłady Mięsne PEKPOL OSTROŁĘKA S.A. 27,55 12,19 7,81 47,55 7 WIR Szproch i Pietrusiewicz Przetwórstwo Mięsa Sp. J. 26,89 3,20 0,88 30,96 8 Rzeźnictwo Grzegorz Zyguła 17,19 3,85 7,69 28,73 9 Zakłady Mięsne DOBROSŁAWÓW 19,28 7,10 2,15 28,53 10 Zakłady Mięsne POTORSCY Sp. J. Jan Potorski Jerzy Potorski 15,30 2,60 3,41 21,31 11 Zakład Masarski KRAWCZYK 14,02 1,71 1,39 17,12 1 KRZYŻANOWSCY Sp. z o.o. 40,00 30,00 30,00 100,00 2 Zakład Mięsny BEKON Zbigniew Niedbalski 35,54 17,00 22,38 74,93 3 Zakład Mięsny KABO A. Borowik, W. Karpieszuk Sp. J. 20,48 8,37 12,10 40,96 4 Zakład P.U.H. Rzeźnictwo, Wędliniarstwo Ryszard i Kazimiera Mroczek 10,07 13,66 12,36 36,09 Źródło: Na podstawie danych ankietowych przesłanych przez zakłady 32

3 LIDER EKSPANSJI Kategoria ta powstała z myślą o firmach, które najszybciej się rozwijają i zdobywają nowe rynki zbytu. Nie było tu grupowania zakładów w 3 grupy, jak miło to miejsce przy klasyfikacji generalnej. Do wyłonienia zwycięzcy posłużyły 4 parametry (wskaźniki), którym nadano równe wagi (po 25 ). Były to następujące wskaźniki: yy dynamika wzrostu przychodów ze sprze- daży, yy wzrost zatrudnienia, yy dynamika wzrostu kapitałów własnych, yy intensywność inwestowania. Wśród zwycięzców tej kategorii zmalały się dwa zakłady małe i jeden zakład średniej wielkość. I miejsce przypadło Zakładom Mięsnym BEKON Zbigniew Niedbalski z wynikiem 63, II miejsce zajęły Zakłady Mięsne PEK- POL OSTROŁĘKA S.A. (58,7 ), zaś III miejsce przypadło Zakładom KRZYŻANOWSCY (58,3 ). W następnej kolejności (z dużą stratą ponad 20 ) uplasowały się zakłady Mięsne SKIBA, oraz Zakłady Mięsne DOBROSŁAWÓW (tab. 6). Większość zgłoszonych do konkursu zakładów zwiększyła swoje przychody netto ze sprzedaży. Zwycięzcy, tj. Zakłady Mięsne BEKON i PEK- POL OSTROŁEKA S.A. zwiększyły przychody o ponad połowę w porównaniu z 2008 r., co może świadczyć o tym, że te stosunkowo nieduże zakłady elastycznie i szybko potrafiły dostosować swoją produkcję do rynku. 3 zakłady odnotowały spadek przychodów ze sprzedaży w granicach od 2,1 do 3,6 procent. W ponad połowie zakładów wzrosło zatrudnienie a najbardziej, bo o ponad 40 proc. w zwycięskich zakładach. Nastąpił wzrost kapitałów własnych (poza dwoma podmiotami), co może świadczyć o zwiększeniu wartości aktywów trwałych i obrotowych w zakładach, jak też i o zmniejszeniu zobowiązań, na co wpływ miała zapewne niepewna sytuacja na rynku i większa ostrożność i roztropność w kierowaniu zakładem. Poza dwoma zakładami, w których inwestycje stanowiły 27 proc. i 18 proc. przychodów, w pozostałych zakładach udział ten był stosunkowo niewielki i stanowił od 2 do 4 proc. przychodów. LIDER EKSPORTU Do wyłonienia lidera eksportu posłużyły 3 wskaźniki, tj.: yy wartość sprzedaży eksportowej (waga 50 ), Tabela 6 Lider ekspansji Dynamika przychodów Wzrost zatrudnienia Dynamika wzrostu kapitałów własnych Intensywność inwestowania Maksymalna wartość (w %) 59,27% 40,94% 37,58% 26,78% 1 Zakład Mięsny BEKON Zbigniew Niedbalski 25,00 25,00 10,91 2,06 62,97 2 Zakłady Mięsne PEKPOL OSTROŁĘKA S.A. 24,00 13,79 19,43 1,50 58,72 3 KRZYŻANOWSCY Sp. z o.o. 3,57 4,69 25,00 25,00 58,27 4 Zakłady Mięsne SKIBA Andrzej Skiba 15,41 1,63 13,33 4,34 34,71 5 6,80 6,48 14,75 1,96 29,99 6 Zakłady Mięsne DOBROSŁAWÓW 14,57 6,35 4,67 3,22 28,82 7 AGRO-HANDEL Sp. z o.o. 6,35 8,72 8,90 2,59 26,56 8 Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie 7,60-0,50 13,27 2,10 22,48 9 Zakład Mięsny KABO A. Borowik, W. Karpieszuk Sp. J. 8,03 1,82 12,32 0,00 22,18 10 Grupa MRÓZ S.A. 0,85 0,48 2,71 17,06 21,09 34

4 yy udział eksportu w przychodach (waga 30 ), yy dynamika wzrostu eksportu (waga 20 ). Uznano, że najważniejszym parametrem w tej kategorii jest wartość sprzedaży eksportowej, która świadczy o sile danego przedsiębiorstwa na rynkach zagranicznych. Czym większe przedsiębiorstwo, tym ma większy potencjał do sprzedaży swoich produktów na rynkach zagranicznych. Stąd nie jest zaskoczeniem, że największe przychody ze sprzedaży na eksport miały: Zakłady Mięsne Łmeat-Łuków S.A. w Łukowie, grupa Kapitałowa PKM DUDA oraz FOOD Service Sp. z o.o. Cztery zakłady w ogóle nie sprzedawały na eksport, a jeden podmiot miał marginalny eksport. Przetwórstwo mięsa czerwonego zaliczane jest do działów przemysłu spożywczego o przeciętnym udziale eksportu w wartości sprzedaży. W latach wskaźnik ten wynosił ok. 22 procent. Cztery zakłady spośród biorących udział w rankingu, miły ten wskaźnik wyższy i wynosił on od 24,6 proc. do 36,9 proc. przychodów. Były to następujące zakłady: Zakłady Mięsne ZAKRZEWSCY, Zakłady Mięsne DOBROSŁA- WÓW, Zakłady Mięsne Łmeat-Łuków S.A. oraz FOOD Service Sp. z o.o. Duże rozpiętości w wynikach pojawiły się w dynamice eksportu. Jeden z zakładów w 2009 r. zwiększył swój eksport 17-krotnie w porównaniu z 2008 r., przy czym uczynił to z bardzo niskiej podstawy (eksport Zakładów Mięsnych KABO w 2008 r. wyniósł ok. 80 tys. PLN). Trzy inne zakłady zwiększyły swój eksport ponad 2-, 4- i 5-ktotnie. Były to zakłady: Zakłady Mięsne SKIBA, Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie oraz Zakłady Mięsne PEKPOL OSTROŁĘKA S.A. Duża grupa zakładów (8 podmiotów) odnotowała kilkudziesięciowe spadki wartości eksportu. Wyniki te pokazują jak niestabilne warunki funkcjonowania były na rynkach mięsa czerwonego w 2009 roku. Liderem eksportu, a jednocześnie zwycięzcą w tej kategorii zostały Zakłady Mięsne Łmeat- Łuków S.A. w Łukowie zdobywając 74,6, II miejsce zajęło Przedsiębiorstwo FOOD Service Sp. z o.o. (60,0 ), a III miejsce przypadło Grupie Kapitałowej PKM DUDA (55,4 ) (tab. 7). Tabela 7 Lider eksportu Wartość sprzedaży eksportowej (w tys. PLN) Udział eksportu w przychodach Dynamika wzrostu eksportu Maksymalna wartość ,6 36,87% 1727,28% 1 Zakłady Mięsne Łmeat-Łuków S.A. w Łukowie 50,00 24,62-0,07 74,55 2 FOOD SERVICE Sp. z o.o. 30,31 30,00-0,28 60,04 3 Grupa Kapitałowa PKM DUDA 46,75 8,73-0,11 55, ,46 20,02 0,00 32,48 5 Zakłady Mięsne DOBROSŁAWÓW 7,15 23,53 0,27 30,95 6 Zakład Mięsny KABO A. Borowik, W. Karpieszuk Sp. J. 0,40 5,71 20,00 26,11 7 Zakłady Mięsne SKIBA Andrzej Skiba 8,52 7,28 2,68 18,48 8 Zakłady Mięsne WARMIA, Mardi Sp. z o.o. 5,46 9,48-0,36 14,58 9 AGRO-HANDEL Sp. z o.o. 6,75 7,12-0,46 13,41 10 Zakłady Mięsne PEKPOL OSTROŁĘKA S.A. 1,91 4,40 6,06 12,38 nr 6 czerwiec 2010 AgroTrendy 35

5 LIDER EFEKTYWNOŚCI Jak sama nazwa wskazuje, kategoria ta ma pokazać efektywność gospodarowania posiadanymi zasobami przez poszczególne przedsiębiorstwa. W tym celu posłużono się następującymi wskaźnikami: yy rentowność ze sprzedaży (waga 20 ), yy rentowność sprzedaży netto (waga 20 ), yy rentowność z kapitałów własnych (waga 30 ), yy przychody na jednego zatrudnionego (waga 30 ). W tej kategorii trzy pierwsze miejsca zajęły przedsiębiorstwa średniej wielkości. Zwycięzcą zostały Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie (70,6 ), na II miejscu znalazły się Zakłady Rzeźnictwo Grzegorz Zyguła (68,1 ), a III miejsce przypadło Zakładom Mięsnym ZA- KRZEWSCY (57,8 ) (tab. 8). W zdecydowanej większości zakładów, bo w dwudziestu jeden wzrosły przychody ze sprzedaży, a w trzech podmiotach odnotowano niewielkie 3 proc. spadki. Wszystkie przedsiębiorstwa wykazały dodatnią rentowność sprzedaży w granicach od 0,5 do 11,3 procent. Tylko jedno przedsiębiorstwo (Grupa Kapitałowa PKM DUDA) miało ujemną rentowność netto na poziomie minus 12,1 proc., co się wiąże m.in. z zawarciem nietrafionych opcji walutowych oraz koniecznością zawiązywania wyższych rezerw na koniec roku. Zatrudnienie wzrosło w czternastu zakładach, a w dziewięciu podmiotach spadło. Dwadzieścia jeden zakładów osiągnęło zwrot na kapitale własnym (ROE) w wysokości 10 proc. i więcej, w tym dwa podmioty osiągnęły ROE na poziomie 40 proc., a jeden na poziomie 80 proc. (przy średniej w branży mięsa czerwonego wynoszącej 8,8 proc.). Tylko jeden zakład odnotował straty (-50 proc.). Duże różnice wśród zakładów były w przychodach na 1 zatrudnionego. Najwyższy przychód osiągnięto w Zakładach Mięsnych ZAKRZEW- SCY (1 464 tys. PLN na zatrudnionego), a najniższy w Zakładach Mięsnych BEKON (niespełna 200 tys. PLN). A. Pisula, M. Marciniak Dania światowy lider w produkcji mięsa wieprzowego Tabela 8 Lider efektywności sprzedaży sprzedaży netto kapitałów własnych Maksymalna wartość 11,29% 9,52% 81,32% 1 464,2 Przychody na 1 zatrudnionego (w tys. PLN) 1 Zakłady Mięsne KIER Jastrzębie Pomorskie 20,00 20,00 15,05 15,56 70,61 2 Rzeźnictwo Grzegorz Zyguła 11,93 14,14 30,00 12,00 68,07 3 6,03 6,53 15,24 30,00 57,80 4 Zakłady Mięsne NOWAK Sp. z o.o. Sp. K. 9,85 10,54 13,30 20,45 54,15 5 Wielkopolska Wytwórnia Żywności PROFI Sp. z o.o. S.K.A. 15,69 13,23 6,89 9,20 45,01 6 Zakłady Mięsne SKIBA Andrzej Skiba 8,05 9,83 7,54 12,25 37,66 7 FOOD SERVICE Sp. z o.o. 2,09 1,18 3,56 25,68 32,51 8 AGRO-HANDEL Sp. z o.o. 3,67 4,64 4,68 19,31 32,30 9 Zakłady Mięsne PEKPOL OSTROŁĘKA S.A. 7,55 7,77 8,34 7,65 31,31 10 Grupa MRÓZ S.A. 3,00 7,92 4,11 14,87 29,91 36