Zakładanie działalności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej

Transkrypt

1 Zakładanie działalności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej autorzy: Kamila Żyndul Grzegorz Pyliński redakcja merytoryczna: Aleksander Żołnierski Warszawa, listopad 2004

2 Spis treści Austria Belgia Cypr Czechy Dania Estonia Finlandia Francja Grecja Hiszpania Holandia Irlandia Litwa Luksemburg Łotwa Malta Niemcy Polska Portugalia Słowacja Słowenia Szwecja Węgry Wielka Brytania Włochy Aneks 2

3 Wstęp Oddajemy do Państwa rąk informator na temat możliwości zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w krajach Unii Europejskiej. Niniejsza publikacja została przygotowana z myślą o osobach zamierzających podjąć działalność gospodarczą w jednym z krajów Wspólnoty, a także przedsiębiorcach, którzy zamierzają aktywnie prowadzić działalność gospodarczą na Jednolitym Rynku Europejskim. Mija już pół roku od akcesji Polski do Unii Europejskiej, co stanowi to dobrą okazję do dokonania pierwszych podsumowań. Pomimo wielu obaw, polscy przedsiębiorcy bardzo dobrze odnaleźli się w nowej rzeczywistości. Potwierdzeniem tego jest, m.in. znaczący wzrost eksportu do krajów UE-15. Poniższy informator składa się z 25 rozdziałów poświęconych poszczególnym krajom tworzącym rozszerzoną UE. Zaprezentowane informacje dotyczą zasad podejmowania działalności gospodarczej, form prawnych, obciążeń podatkowych, w tym podatku od towarów i usług. W opracowaniu czytelnik znajdzie także adresy polskich placówek dyplomatycznych a także innych instytucji, które mogą dostarczyć przedsiębiorcom wszelkich użytecznych informacji. Mamy nadzieję, iż przedstawione dane pomogą Państwu zrealizować zamierzone cele. Autorzy pragną podziękować Ministerstwu Gospodarki i Pracy za umożliwienie wykorzystania materiałów znajdujących się na stronach internetowych Wydziałów Ekonomiczno-Handlowych Polskich Ambasad w krajach Unii Europejskiej. Ze względu na ogromny obszar wiedzy, zawartej w prezentowanej publikacji, pragniemy prosić Państwa o uwagi i komentarze na temat zawartych w nim informacji. Autorzy 3

4 1. Austria PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Austria 245,3 0, ,5 1,4 4,4 Gospodarka Austrii oparta jest przede wszystkim na usługach (turystyka, handel, tranzyt, instytucje finansowe i ubezpieczeniowe), przemyśle i rolnictwie. W Austrii eksploatowane są rudy żelaza, ropa naftowa oraz gaz ziemny, węgiel kamienny i brunatny, grafit, sól kamienna, kwarc i surowce ceramiczne (m.in. glina) oraz magnezyt, którego Austria jest największym producentem na świecie. Ponad połowa ludności znajduje zatrudnienie w usługach, 37% w przemyśle, a pozostała, niewielka, część w rolnictwie. Przemysł obejmuje liczne drobne i średnie zakłady produkcyjne, głównie hutnicze, maszynowe, elektrotechniczne, metalowe, środków transportu, spożywcze, włókiennicze, drzewne. Największym ośrodkiem przemysłowym jest Wiedeń i jego okolice. Austria jest członkiem Unii Europejskiej od 1 stycznia 1995 roku, a od 1 stycznia 1999 roku należy do Unii Gospodarczej i Walutowej. Austria jest jednym z najbogatszych i najbardziej stabilnych gospodarek w UE. Od 1 stycznia 2002 roku walutą obowiązującą w Austrii jest euro. Austriacka gospodarka zanotowała w ostatnich latach spadek koniunktury, który w dużej mierze był spowodowany przez recesję gospodarczą na świecie. Pomimo ochłodzenia gospodarki, Austria wciąż zajmuje silną pozycję na rynku gospodarczym. Świadczą o tym podstawowe wskaźniki ekonomiczne za rok 2002: PKB na poziomie 1,4% (powoli wzrasta, w roku 2001 wynosił 0,9%), PKB na osobę USD, inflacja - 1,8% (tendencje spadkowe), wskaźnik bezrobocia - 1% (wzrasta), dług publiczny - 2%, eksport - 77,4 mld euro, import - 77,1 mld euro Zakładanie działalności gospodarczej w Austrii Osoby, które nie są obywatelami austriackimi korzystają ze swobody prowadzenia działalności gospodarczej w Austrii. Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej może zostać ograniczona tylko wówczas, gdy podobne procedury obowiązują obywateli Austrii. Austriacka ustawa o działalności gospodarczej klasyfikuje cztery typy działalności gospodarczej: 1. Działalność nie podlegająca żadnym ograniczeniom. 2. Działalność rzemieślnicza. 3. Działalność z poświadczonymi kwalifikacjami i doświadczeniem, ale bez zezwolenia. 4. Działalność z poświadczonymi kwalifikacjami i doświadczeniem, ale z zezwoleniem. Aby rozpocząć prowadzenie działalności należy sporządzić wstępny biznes plan. Powinien on zawierać syntezę przedsięwzięcia, dokładny opis planowanej działalności, analizę rynkową, sposób zarządzania firmą, opis szans i ryzyka prowadzonej działalności. Konieczne jest także wykazanie, że planowana działalność gospodarcza jest w interesie gospodarki austriackiej. Ponadto wymaga się najmu lokalu, w którym prowadzona będzie działalność gospodarcza. Należy sprawdzić, czy prowadzenie planowanej działalności nie jest ograniczone innymi przepisami. Jest to o tyle istotne, gdyż w przypadku działalności koncesjonowanej procedura uzyskania pozwolenia jest dość skomplikowana. Ważne jest także, czy dana aktywność gospodarcza nie wymaga określonych uprawnień czy kwalifikacji. Zarejestrowania działalności gospodarczej dokonuje się w urzędzie dzielnicowym lub magistracie. Przy wypełnianiu wniosków rejestracyjnych istnieje możliwość skorzystania z bezpłatnej pomocy izb gospodarczych. Rejestracja firmy następuje w systemie one-stop-shop jeden urzędnik załatwia wszelkie formalności. Po zarejestrowaniu działalności gospodarczej należy dokonać zgłoszenia dla 4

5 celów ubezpieczeniowych i podatkowych. W ciągu miesiąca od rozpoczęcia działalności gospodarczej przedsiębiorca powinien zgłosić ten fakt we właściwym urzędzie skarbowym Formy prawne 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) zawierana jest na podstawie umowy pomiędzy wspólnikami. Dopuszcza się także przypadki rejestrowania spółki z o.o. przez osobę fizyczną, która posiada 100% udziałów w spółce. Dla ważności zawarcia umowy spółki wymaga się sporządzenia jej w formie aktu notarialnego. Spółka podlega rejestracji w sądzie gospodarczym właściwym dla miejsca zamieszkania wspólników. Minimalny kapitał zakładowy został określony na poziomie euro, z czego przynajmniej połowa musi być wniesiona w gotówce. Minimalna wartość pojedynczego udziału wynosi 70 euro. W przypadku, gdy liczba udziałowców przekroczy 300 osób, zgromadzenie wspólników jest zobowiązane powołać radę nadzorczą. 2. Spółka akcyjna (Aktiengeselschaft) ma podobną procedurę zakładania jak spółka z o.o. Zamiast udziałowców występują akcjonariusze. Ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionych kapitałów. Akcje są zbywalne i podlegają zwykłemu obrotowi. W spółce akcyjnej występują: akcjonariusze, rada nadzorcza, zarząd i komisja rewizyjna. Koszty założenia spółki akcyjnej przy wynajęciu usług prawniczych nie powinny przekraczać kwoty euro. Minimalny kapitał założycielski to euro, z czego wpłata gotówkowa musi stanowić przynamniej 25% kapitału. 3. Spółka jawna (Offene Handelsgesellschaft OHG) jest spółką osobową, która powstaje na mocy porozumienia dwóch osób zamierzających prowadzić wspólne przedsiębiorstwo. Wspólnicy spółki odpowiadają za zobowiązania przedsiębiorstwa całym swoim majątkiem, a w braku rozdzielności majątkowej wśród małżonków również majątkiem objętym wspólnota małżeńską. 4. Spółka komandytowa (Kommanditgesellschaft KG) powstaje na podstawie porozumienia przynajmniej dwóch osób, które prowadzą przedsiębiorstwo jako własna firmę. Za zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada bez ograniczeń komplementariusz, natomiast komandytariusz tylko w zakresie wniesionych kapitałów Podatek od osób prawnych Podatek od osób prawnych (Korperschaftsteuer) wynosi w Austrii 34% i naliczany jest od osiągniętego dochodu. Od 1 stycznia 2005 stopa podatku zostanie obniżona do poziomu 25%. Dywidendy i inne zyski, które osiągają austriackie firmy z tytułu udziału w austriackich spółkach kapitałowych są zwolnione z podatku od osób prawnych Podatek VAT Podstawowa stawka podatku od towarów i usług została ustalona na poziomie 20%. Stosowane są również stawki na poziomie 10% i 12%. Stawka 10% jest naliczana dla towarów żywnościowych, rolnych, wynajmu powierzchni mieszkalnej i przewozu osobowego. Produkty eksportowane, usługi linii lotniczych oraz związane z obsługą eksportu są obłożone stawką zerową. Płatności podatkowe są dokonywane miesięcznie do piętnastego dnia każdego miesiąca Ważne adresy Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Austrii: Wien, Hietzinger Hauptstraße 42 C 5

6 tel.: , Tel.: dyżurny ambasady: tel.: Wydział Ekonomiczno-Handlowy przy Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej Titlgasse 15 A-1130 Wien tel. (+43-1) , , Austriacki Urząd Statystyczny - Austriacka Izba Handlowa - Ministerstwo Gospodarki - Krajowe Biuro Obsługi Rynku Pracy - Państwowa Agencja ds. Promocji Inwestycji Zagranicznych - 6

7 2. Belgia PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Belgia 299,1 1, ,7 1,6 8,1 Belgia jest krajem wysoko rozwiniętym, jednym z najzamożniejszych w świecie. Gospodarka jest mocno zintegrowana zarówno z pozostałymi krajami Benelux u, jak i z UE (głównie Francja i Niemcy). Najbardziej rozwiniętym sektorem gospodarki są usługi, w nich zatrudnienie znajduje 69% Belgów, następny jest przemysł 28% zatrudnień, a na samym końcu rolnictwo, tylko 3%. Jeśli chodzi o handel zagraniczny to głównie eksportuje się środki transportu (16%), metale i wyroby metalowe (12%), maszyny (11%) oraz produkty chemiczne i metale nieżelazna, natomiast importuje się maszyny (17%), środki transportu (13%), surowce mineralne (12%) oraz żywność. Gospodarka belgijska charakteryzuje się stabilnym i systematycznym rozwojem. Pomimo sprzyjających warunków do inwestowania polscy przedsiębiorcy rzadko decydują się na inwestowanie w tym kraju. Podstawową barierą są dość wysokie podatki oraz bardzo złożona struktura administracyjna Zakładanie działalności gospodarczej Do zarejestrowania firmy przez obywatela polskiego potrzebna będzie wiza pobytowa, którą można otrzymać w Ambasadzie Królestwa Belgii. W Ministerstwie Klas Średnich i Rolnictwa, w Wydziale Zezwoleń Gospodarczych należy uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej. W podaniu o zezwolenie należy podać rodzaj planowanej działalności gospodarczej, załączyć kopie paszportu i zaświadczenie o kwalifikacjach zawodowych. Kolejnym krokiem jest sprawdzenie w Izbie Rzemiosła i Handlu w danej prowincji, czy planowana działalność gospodarcza nie jest zamieszczona na liście zawodów reglamentowanych. Po sprawdzeniu należy dokonać wpisu do Rejestru Handlowego lub Rzemieślniczego. W przypadku niektórych zawodów wnioskujący powinien posiadać zaświadczenie o prawie do wykonywania zawodu. Następnie należy wpisać się do kasy ubezpieczeń społecznych dla pracowników niezależnych (w terminie 90 dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej). Kolejnym krokiem jest zarejestrowanie się w Biurze Kontroli VAT właściwym dla miejsca prowadzenia działalności (wymaga się kopii zaświadczenia z Rejestru Handlowego). Po zarejestrowaniu należy założyć konto firmowe oraz zgłosić firmę w zakładzie ubezpieczeń wzajemnych Formy prawne działalności gospodarczej 1. Najczęściej spotykaną formą prowadzenia działalności gospodarczej jest spółka jednoosobowa (independant). Do najważniejszych zalet tej formy prowadzenia działalności gospodarczej należą minimalny koszt związany z założeniem firmy, brak obowiązku sporządzenia aktu założycielskiego w obecności notariusza, uproszczone formy księgowości, a także brak wymogu posiadania wkładu kapitałowego w momencie rejestracji działalności gospodarczej. Taka forma działalności pozwala na szybkie dostosowywanie się do zmieniających się potrzeb rynku. Aby utworzyć spółkę z ograniczona odpowiedzialnością należy: podpisać przed notariuszem statut spółki określający jej charakter i sposoby działania; do kopii statutu dla notariusza dołączyć plan finansowy wydatków spółki w najbliższych dwóch latach w stosunku do wniesionych kapitałów; załączyć zaświadczenie z banku o wniesieniu środków na pokrycie kapitału zakładowego; w przypadku pokrycia udziałów aportem rzeczowym wymaga się opinii 7

8 rzeczoznawcy majątkowego; uzyskać zgodę na prowadzenie działalności gospodarczej, uzyskać numer handlowy w Rejestrze Handlowym lub Rzemieślniczym oraz zarejestrować firmę w zakładzie ubezpieczeń wzajemnych. 2. Spółki prawa handlowego (oparte na Kodeksie Handlowym): a) spółka jawna, b) spółka komandytowa, c) spółka akcyjna, d) spółka akcyjno-komandytowa, e) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, f) spółka jednoosobowa. 3. Spółki cywilne (oparte na Kodeksie Cywilnym): a) stowarzyszenia nie nastawione na zysk, b) stowarzyszenia chwilowe, c) europejskie ośrodki koordynacyjne. Zaletami prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółek jest partycypacja kilku osób we wnoszeniu kapitału zakładowego oraz określona granica odpowiedzialności za zobowiązania firmy. Wady spółek to konieczność wniesienia wkładu własnego w formie pieniężnej lub aportu rzeczowego, rozbudowane formy prowadzenia księgowości i rachunkowości, sformalizowane procedury założenia działalności oraz zespołowy proces decyzyjny, z którym wiąże się mniejsza elastyczność. Do utworzenia spółki akcyjnej wymaga się co najmniej dwóch wspólników, kapitału założycielskiego w wysokości ok euro lub aportu rzeczowego o tej wartości. Należy spełnić warunki przewidziane dla spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także powołać Radę Nadzorczą, składającą się z przynajmniej dwóch członków. Przedstawicielstwo spółki zagranicznej to firma zagraniczna, która na terenie Belgii regularnie dokonuje czynności stanowiących część charakterystycznej dla tej firmy działalności profesjonalnej, reprezentowana przez osobę upoważnioną do prowadzenia spraw firmy na terytorium Belgii. W celu założenia przedstawicielstwa firma zagraniczna jest zobowiązana złożyć w odpowiednim Wydziale Trybunału Handlowego: a) akt założycielski i statut; b) decyzję władz właściwych dla danej formy przedsiębiorstwa o utworzeniu przedstawicielstwa na terenie Belgii wraz z nazwą firmy (o ile różni się od nazwy firmy-matki), adresem przedstawicielstwa w Belgii oraz datą jego utworzenia; zakresem działalności przedstawicielstwa, upoważnieniem osoby lub osób do wykonywania czynności prawnych w imieniu przedsiębiorstwa; c) kopię aktu notarialnego przedsiębiorstwa macierzystego; d) bilans roczny i syntetyczny przedsiębiorstwa macierzystego. Wymaga się, aby powyższe dokumenty były przetłumaczone na język francuski lub flamandzki i uprawomocnione w Konsulacie Królestwa Belgii w Warszawie. Nabycie akcji lub udziałów w spółce belgijskiej bądź też wniesienie aportu rzeczowego do spółki jest kontrolowane przez Belgijsko-Luksemburski Instytut Wymiany przy Narodowym Banku Belgii. Instytut sprawuje pieczę nad płatnościami i transferami z Unii Ekonomicznej Belgijsko- Luksemburskiej. W przypadku wejścia kapitałowego do spółki belgijskiej wymaga się zachowania wszelkich wymagań związanych z obrotem finansowym Unii. 8

9 2.3. Podatek dochodowy od osób prawnych Stawka podstawowa podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 39%, ale faktycznie wynosi 40,17%, gdyż jest podwyższona o tzw. podatek kryzysowy Podatek VAT Stawka podstawowa podatku od towarów i usług została określona na poziomie 21%. Ponadto występuje stawka przejściowa 12%, zredukowana 6% oraz super-zredukowana 1% Ważne adresy Ministerstwo Klas Średnich i Rolnictwa: Ambasada RP w Brukseli Avenue des Gaulois Bruxelles tel polambbxl@free-way.net Serwer dziennika gospodarczego L Echo proponujący szeroki dostęp do różnych bibliotek informacyjnych, również do bazy danych o firmach: Dostęp (płatny) do biuletynów i legislacji prawnej: Witryna oferująca usługi przedsiębiorstwom w Regionie Bruksela: Sieć dokumentacji zagadnień podatkowych: 9

10 3. Cypr PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Cypr, cz. grecka 14,82 1, ,9 4,1 3,4 Cypr, cz. turecka 1,27 2, ,6 5,6 Około 20% czynnych zawodowo Cypryjczyków znajduje zatrudnienie w przemyśle (w greckiej części 26,5%). Cypr posiada rozwinięty przemysł przetwórczy (głównie petrochemiczny), tekstylny, cementowy, obuwniczy i rolno-spożywczy. Najbardziej jednak rozwiniętym jest przemysł turystyczny. Wydobywa się rudy chromu, miedzi, piryty oraz azbest. Głównymi ośrodkami przemysłu są trzy miasta: Nikozja, Limassol, Famagusta. Handel i usługi to sektor, którym daje zatrudnienie największej liczbie pracowników - 52%. Na Cyprze import znacznie przewyższa import, co tworzy ujemny bilans wymiany handlowej. Głównymi partnerami zagranicznymi są kraje UE, a szczególnie Wielka Brytania. Cypr stanowi bardzo atrakcyjną ofertę biznesowa, na którą składają się: geograficzne położenie wyspy u styku Europy, Bliskiego Wschodu i Afryki, powszechna akceptacja języka angielskiego jako języka komunikacji biznesowej, relatywnie niskie koszty operacyjne, nowoczesna infrastruktura finansowa, bankowa, ubezpieczeniowa i komunikacyjna oraz korzystny dla biznesu system podatkowy Rejestracja przedsiębiorstwa Dla obywateli Unii Europejskiej nie ma praktycznie żadnych ograniczeń w zakładaniu przedsiębiorstw na Cyprze i od 1 maja 2004 traktowani są oni tak samo jak obywatele Cypru. Pierwszym krokiem potencjalnego inwestora zakładającego firmę jest pisemne wystąpienie do Departamentu Rejestracji Spółek Ministerstwa Handlu, Przemysłu i Turystyki (Department of Registrar of Companies) z propozycją nazwy firmy, w celu uzyskania akceptacji nazwy. Odpowiednie formularze dla realizacji tego kroku dostępne są na stronach internetowych Departamentu. Po uzyskaniu zgody na nazwę firmy należy podjąć właściwą procedurę rejestracyjną. W tym celu w Department of Registrar of Companies należy złożyć wniosek rejestracyjny (formularz dostępny jest na stronie internetowej). Do formularza należy dołączyć: umowę i statut spółki (Memorandum and Articles of Association); dokumenty te powinny być przygotowane lub autoryzowane przez uprawnione cypryjskie biuro prawne, dane personalne udziałowca lub udziałowców (nazwisko, adres, narodowość, kopia paszportu lub dowodu, liczba przypisanych udziałów, dane personalne członków zarządu spółki, adres spółki, dane sekretarza firmy (występującego jako łącznik z firmą), informację o kapitale spółki (nie wymagane są żadne certyfikaty bankowe). Minimalny kapitał początkowy nowej firmy powinien wynosić funtów cypryjskich. Okres oczekiwania na rejestrację firmy trwa zasadniczo 1-1,5 miesiąca. Przewidziano jednak (za dodatkowa opłatą) możliwość przyspieszenia procedury do około tygodnia. Opłaty administracyjne za rejestrację firmy (wraz z kosztami znaczków skarbowych, niezbędnej ilości urzędowych odpisów i kopii - zamykają się w kwocie 200 funtów cypryjskich (procedura przyspieszona). Procedura rejestracji oddziału (branch office) firmy zagranicznej jest jeszcze bardziej uproszczona. W pierwszym rzędzie do Department of Registrar należy zgłosić lokalizację oddziału, do nazwy firmy dodać "branch office in Cyprus", a w ciągu miesiąca od ustanowienia oddziału przekazać do 10

11 Department of Registrar przetłumaczone na język grecki statut i umowę firmy macierzystej, dane personalne dyrekcji oddziału i dane sekretariatu. Po zarejestrowaniu firmy, należy uzyskać z odpowiedniego departamentu Ministerstwa Finansów numer płatnika VAT oraz uzyskać numer ubezpieczeniu społecznego (Social Insurance). Obie procedury są bardzo proste i trwają kilka dni. W zakładaniu i prowadzeniu firm na Cyprze specjalizują się dziesiątki kancelarii prawniczych i autoryzowanych biur audytorskich Formy prawne działalności gospodarczej Przedsiębiorstwa rejestrowane na Cyprze mogą przybierać różne formy organizacyjno-prawne charakterystyczne dla brytyjskiego systemu prawnego. Najbardziej rozpowszechnioną formą prawną przedsiębiorstw rejestrowanych do tej pory na wyspie są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (limited companies), które dzielą się na dwie grupy: publiczne spółki z o.o. (public limited companies) i prywatne spółki z o.o. (private limited companies). Ta ostatnia forma, w której liczba wspólników nie może przekroczyć 50, a udziały firmy nie mogą być przedmiotem publicznego obrotu, jest, ze względu na stosunkowo wygodne parametry prawne i administracyjne związane z jej funkcjonowaniem, najbardziej atrakcyjną formą przedsiębiorstwa dla małych i średnich firm rodzinnych. Znacznie mniej popularne są nie posiadające osobowości prawnej spółki osobowe (partnerships), których szczególna formą są spółki komandytowe (limited partnership) Podatek dochodowy od osób prawnych Stopa podatku od osób prawnych CIT dla wszystkich spółek nim objętych wynosi 10%. Podatek CIT opłacają: 1. firmy, które mają zarząd (management and control) na terytorium Cypru, czyli tzw. Cypryjscy Rezydenci Podatkowi (CRP); płacą one CIT od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania; 2. firmy, które nie są CRP lecz posiadają na Cyprze zakład (permament establishment); płacą one CIT tylko od tej części dochodów, która jest generowana na Cyprze; Zwolnione z płacenia podatku CIT są: 1. spółki, które są zarejestrowane na Cyprze ale nie mają tam zarządu; 2. spółki, które są zarządzane i kontrolowane z Cypru ale nie mają tam siedziby i nie prowadzą tam działalności gospodarczej VAT Na Cyprze obowiązują trzy stawki podatku VAT: 1. podstawowa stawka VAT 15%, 2. zredukowana stawka VAT 5%, która obejmuje: lody, orzechy suche, chipsy ziemniaczane, pakowane produkty zbożowe, książki, gazety i czasopisma, gaz w butlach, wodę nie butelkowaną, transport pasażerski, 11

12 usługi restauracyjne i hotelowe (do 1 stycznia 2008). 3. stawka VAT 0%, którą objęte są produkty farmaceutyczne i spożywcze (do 1 stycznia 2008) oraz obrót działkami budowlanymi Ważne adresy Wydział Ekonomiczno Handlowy Ambasady RP na Cyprze: 11, Acharnon Str., 2027 Strovolos P.O.Box 21648, 1511 Nicosia tel Ambasada RP na Cyprze Kennedy Ave. flat Nicosia tel

13 4. Czechy PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Czechy 161,1 2, ,1 9,9 W Republice Czeskiej dominują takie gałęzie przemysłu jak przemysł cementowy, motoryzacyjny, chemiczny, szklarski, obuwniczy, drzewny. Na całym świecie znane jest również czeskie piwo. Około 55% powierzchni kraju stanowią tereny uprawne. Najwięcej, bo aż 47% ludności w Czechach znajduje zatrudnienie w przemyśle, zaś w rolnictwie zaledwie 11%, a w usługach 42%. Największymi partnerami zagranicznymi są: Niemcy, Austria, Włochy i Polska. Gospodarka czeska rozwija się dynamicznie, znaczący wzrost został spowodowany akcesją Republiki Czeskiej do Unii Europejskiej. Wśród przyczyn szybkiego wzrostu gospodarczego upatruje się stale rosnący popyt wewnętrzny oraz eksport towarów po 1 maja 2004 do krajów UE-15. Wskaźnik PKB w I kwartale 2004 roku wyniósł 3,1%, zaś czescy ekonomiści przewidują utrzymanie tego wskaźnika na koniec 2004 roku na tym samym poziomie Zakładanie działalności gospodarczej W Republice Czeskiej zgłoszeniu we właściwym urzędzie podlega działalność: rzemieślnicza, o ile warunkiem podjęcia działalności gospodarczej są uprawnienia zawodowe, które można uzyskać po ukończeniu odpowiedniej szkoły, wiązana, jeżeli warunkiem podjęcia działalności gospodarczej są zdolności zawodowe uzyskane w inny sposób, wolna, jeżeli do podjęcia działalności gospodarczej nie są wymagane uprawnienia zawodowe. Warunkiem rozpoczęcia działalności gospodarczej jest posiadanie tzw. karty przedsiębiorcy (żivnostensky list), a także koncesja, o ile jest wymagana. Każda firma z kapitałem zagranicznym działająca na terenie Republiki Czeskiej musi być zarejestrowana w rejestrze sądowym właściwym dla miejsca siedziby firmy. Dopiero po dokonaniu wpisu do rejestru handlowego firma staje się podmiotem prawnym w rozumieniu prawa czeskiego. Opłata sądowa za dokonanie wpisu w sądowym rejestrze handlowym wynosi koron czeskich (ok. 715 PLN) Formy prowadzenia działalności gospodarczej 1. Spółka cywilna (verejna obchodni spolecnost v.o.s.). 2. Spółka komandytowa (komanditni spolecnost k.s.) 3. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (spolecnost rucenim omezenym s.r.o.) spółka kapitałowa, która powstaje z chwilą podpisania umowy przez wspólników. Umowa musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Zawarcie umowy należy zgłosić w rejestrze handlowym. Należy tam złożyć następujące dokumenty: wniosek o wpisanie do rejestru handlowego, umowę spółki, notarialnie uwierzytelnione kopie kart przedsiębiorców, oświadczenie osoby dysponującej wkładem o spłaceniu kapitału (wkłady o charakterze niepieniężnym powinny być wycenione przez rzeczoznawcę). Przed wpisaniem spółki do rejestru wystarczy wpłacić 30% wkładów, lecz łączna wysokość spłaconych wkładów powinna wynieść minimum koron czeskich. Ponadto należy złożyć oświadczenie pełnomocnika o spełnieniu ogólnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej w Republice, wyciągi z rejestru skazanych w RP i RCz wszystkich pełnomocników spółki, wystawione nie później niż na 3 miesiące przed zgłoszeniem wniosku o rejestrację. 13

14 4. Spółka akcyjna (akciova spolecnost a.s.), do założenia której wymagane są dodatkowe dokumenty potwierdzające, że: założycielskie walne zgromadzenie spółki odbyło się zgodnie z postanowieniami ustawy, subskrybenci rozpisali całość kapitału zakładowego, oraz że co najmniej 30% kapitału zostało wpłacone, został zatwierdzony statut spółki, zostali wybrani członkowie statutowych organów spółki. 5. Przedstawicielstwo, oddział lub filia prawnej osoby zagranicznej to kolejna forma prowadzenia działalności gospodarczej na terenie RCz. Do ich założenia wystarczy, że zagraniczna osoba prawna ustanowi osobę odpowiedzialną za rejestrację i funkcjonowanie przedstawicielstwa. Osobą taką może być obywatel czeski jak również cudzoziemiec obywatel jednego z państw EU. Osoba ta musi spełniać ogólne warunki umożliwiające prowadzenie działalności gospodarczej w RCz. Do zarejestrowania przedstawicielstwa (oddziału, filii) należy przedstawić następujące dokumenty: wniosek macierzystej firmy z wolą otwarcia na terytorium RCz swego przedstawicielstwa przetłumaczony na język czeski i potwierdzony notarialnie, licencję na prowadzenie działalności gospodarczej (jeśli jej posiadanie jest przewidziane oddzielnymi przepisami), umowę najmu powierzchni biurowej na siedzibę przedstawicielstwa w RCz, wyciąg z rejestru handlowego firmy macierzystej przetłumaczony na język czeski i potwierdzony notarialnie, uwierzytelnioną kartę przedsiębiorcy. Przedstawicielstwo może występować jedynie jako ośrodek informacyjny i w takim przypadku nie jest zobowiązane do płacenia podatków z tytułu działalności firmy, nie musi także posiadać numeru statystycznego ICO (odpowiednik polskiego REGON-u). Jeśli przedstawicielstwo zgłosi do sądu rejestrowego, że będzie prowadzić działalność gospodarczą zobowiązane jest do uzyskania ICO numeru statystycznego firmy oraz DIC numeru podatkowego firmy (odpowiednik polskiego NIP) i tym samym zobowiązuje się do płacenia podatków oraz do prowadzenia księgowości zgodnie z czeskimi przepisami o prowadzeniu ksiąg rachunkowych Podatek dochodowy od osób prawnych Od 1 stycznia 2004 liniowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych w Czechach wynosi 28%. Podatek od dywidend kształtuje się w wysokości 15% Podatek od towarów i usług Od 1 maja 2004 ustalono w Czechach podstawową stawkę podatku od wartości dodanej DPH (odpowiednik VAT) w wysokości 19%. Obowiązuje również stawka obniżona, którą opodatkowane są m.in. artykuły spożywcze, napoje, książki, i gazety, leki, prace budowlane związane z mieszkalnictwem Ważne adresy Wydział Ekonomiczno Handlowy Ambasady RP w Pradze: Hradešínská 1931/58 14

15 Praha 10 tel

16 5. Dania PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Dania 167, ,9 2,1 6,1 W Danii produkty przemysłu spożywczego stanowią 30% całego eksportu. Na bazie importowanych surowców naturalnych rozwinięty jest także przemysł elektroniczny, elektromaszynowy i tekstylny. Ważną gałęzią przemysł jest też produkcja wyrobów farmaceutycznych, nabiału, artykułów z mięsa wieprzowego oraz przetwórstwo żywności. Gospodarka Danii cechuje się dość znaczną otwartością. Eksport i import stanowią około 40% Produktu Narodowego Brutto (PNB). Około 60% duńskiego obrotu handlowego z zagranicą przypada na kraje UE-15. W 2001 roku Dania miała bilans dodatni w obrotach handlowych rzędu 4.1 mld USD. Głównym instrumentem rządu duńskiego w zakresie regulacji polityki wobec sektora małych i średnich przedsiębiorstw jest polityka podatkowa. W ostatnich latach wzrost gospodarczy malał, co było odzwierciedleniem ogólnych tendencji na rynkach międzynarodowych Zakładanie działalności gospodarczej W Danii każdy może założyć firmę i prowadzić działalność gospodarczą. Nie dotyczy to zawodów wymagających specjalnych kwalifikacji. Obcokrajowcy mogą podejmować działalność gospodarczą pod warunkiem jej zarejestrowania w Duńskiej Agencji Przedsiębiorstw i nadania numeru identyfikacyjnego CVR. Na osiem dni przed rozpoczęciem działalności należy zarejestrować firmę w regionalnym urzędzie podatkowym. Dużym utrudnieniem w prowadzeniu działalności gospodarczej w Danii jest wymóg rozliczania się z Urzędem Skarbowym w języku urzędowym tj. duńskim. Do zarejestrowania działalności gospodarczej w formie samozatrudnienia wymagany jest biznes plan przyszłej działalności, a także świadectwa potwierdzające uprawnienia do świadczenia określonych usług Formy prawne działalności gospodarczej 1. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (anpartsselskab - ApS) jest najpopularniejszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Danii. Wspólnicy są zobowiązani do wniesienia kapitałów na pokrycie udziałów. Przy rejestracji spółki w Duńskiej Agencji Handlu i Przedsiębiorstw należy uiścić opłatę rejestracyjną. W tej formie funkcjonują najczęściej mniejsze i średnie przedsiębiorstwa. Wymagany kapitał własny spółki został określony na poziomie koron duńskich. Wymaga się, aby w spółce został powołany prezes lub zarząd, albo obydwie te formy. W zakresie podatków spółki z o.o. zobowiązane są do płacenia podatku od osób prawnych w wysokości 30%. 2. Spółka akcyjna (aktieselskab - w skrócie A/S) jest rzadziej spotykaną formą prowadzenia działalności gospodarczej. Taką formę wybierają głównie duże przedsiębiorstwa, które mogą sobie pozwolić na pokrycie kapitału akcyjnego w wysokości koron duńskich. Prawo wymaga powołania, podobnie jak w przypadku spółki z o.o., prezesa lub zarządu, lub obu. Spółka akcyjna jest zobowiązana do płacenia podatku od osób prawnych w wysokości 30%. 3. Spółka jawna (interssentskab - I/S) to spółka osobowa, która powstaje na podstawie umowy między wspólnikami. Wspólnikiem może być osoba fizyczna lub prawna. Odpowiedzialność 16

17 wspólników za zobowiązania spółki jest solidarna. 4. Spółka komandytowa (kommanditselskab - K/S) to forma zbliżona do spółki jawnej, z tą jednak różnicą, że w spółce jawnej odpowiedzialność ponoszą wszyscy wspólnicy, natomiast w spółce komandytowej odpowiedzialność ponoszą komplementariusze, a odpowiedzialność komandytariuszy ograniczona jest tylko do wysokości wniesionych kapitałów Podatek od dochodów Przedsiębiorstwa prowadzące działalność gospodarczą w Danii są zobowiązane do płacenia podatków zgodnie z postanowieniami Ustawy o rachunkowości. Wysokość podatku została ustalona na poziomie 30%, przy czym dochód firmy stanowi przychód pomniejszony o koszty działalności i przewidziane prawem odpisy podatkowe oraz zyski kapitałowe. Oddziały firm zagranicznych podlegają tzw. ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Mają obowiązek płacenia podatków od dochodów wypracowanych w Danii, przy czym obowiązują je takie same zasady przy naliczaniu, deklarowaniu i pobieraniu podatku jak spółki prawa handlowego Podatek VAT Wysokość podatku VAT została ustalona na poziomie 25% i obejmuje wszystkie towary i większość usług. Wszystkie podmioty gospodarcze, których obrót przekracza koron duńskich zobowiązane są do płacenia podatku VAT. Na towary i usługi transportowe, które podlegają obowiązkowi VAT, stawka jest równa 0%. W praktyce oznacza to, iż nie należy naliczać VAT przy ich sprzedaży, ale nabywca zachowuje prawo do redukcji VAT przy nabywaniu tych towarów i usług Ważne adresy Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Królestwie Danii Richelieus Alle Hellerup, Denmark tel: (+45) , faks: (+45) mail@ambpol.dk Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Danii: Duńska Agencji Przedsiębiorstw i Handlu: Główny Urząd Ceł i Podatków: 17

18 6. Estonia PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Estonia 17,35 4, ,2 1,3 10,1 Najlepiej rozwiniętym sektorem gospodarki Estonii jest przemysł elektroniczny i elektrotechniczny oraz maszynowy. Jednym z głównych estońskich produktów eksportowych są silniki elektryczne i wyroby przemysłu elektronicznego. Dobrze rozwinięty jest też przemysł drzewny, a także produkcja mebli oraz przemysł odzieżowy i przetwórstwa spożywczego. Położenie Estonii nad Morzem Bałtyckim sprawia, że dobrze rozwinęło się tu rybołówstwo. Znaczna część połowów przeznaczona jest na eksport. Blisko połowa czynnych zawodowo zatrudniona jest w przemyśle (45%), 12% znajduje zatrudnienie w rolnictwie, a 39% w usługach. Dzisiejszą Estonię należy postrzegać jako nowoczesny, na wskroś skandynawski kraj, z szybko rozwijającą się gospodarką, opartą na prawodawstwie europejskim. Może to być argumentem za nawiązywaniem dobrych kontaktów handlowych i gospodarczych z tym krajem Formy prawne działalności gospodarczej w Estonii Zgodnie Kodeksem Handlowym Estonii (Commercial Code - działalność gospodarczą mogą prowadzić osoby prawne i osoby fizyczne. Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą może, na własne życzenie, dokonać wpisu do Rejestru Handlowego o ile jest płatnikiem VAT. Opłata za wpis wynosi 500 EEK. Spółka cywilna (TÜ), czyli przedsiębiorstwo, którego udziałowcami jest minimum dwóch, lub więcej partnerów, działające na mocy umowy cywilno-prawnej. Nie ma wymogów odnośnie minimalnego kapitału spółki oraz obowiązku rejestracji umowy w Rejestrze Handlowym. Podział zysku jest z reguły proporcjonalny do wysokości wniesionego kapitału przez poszczególnych udziałowców. Po wycofaniu się z działalności firmy, lub też zaprzestania przez nią działalności udziałowcy spółki ponoszą odpowiedzialność finansową za wszystkie zobowiązania firmy, które powstały przed datą zaprzestania działalności. Opłata za wpis spółki cywilnej do Rejestru Handlowego wynosi 500 EEK. Spółka partnerska z ograniczoną odpowiedzialnością (UÜ) jest odpowiednikiem polskiej spółki komandytowej. Może zostać utworzona przez co najmniej dwóch wspólników. Jeden ze wspólników musi być komplementariuszem, czyli musi odpowiadać wobec wierzycieli bez ograniczeń, a drugi musi być komandytariuszem, a więc jest zobowiązany odpowiadać całym swym majątkiem do wysokości sumy komandytowej. Opłata za wpis spółki partnerskiej do Rejestru Handlowego wynosi 500 EEK. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (OÜ) wymaga minimalnego kapitału założycielskiego w wysokości EEK. Nominalna wartość jednego udziału spółki z o.o. powinna wynosić 100 EEK. Udziały spółki mogą być odstępowane (sprzedawane) innej spółce z o.o., jednakże udziałowiec spółki ma prawo pierwokupu. Jeżeli kapitał założycielski spółki jest wyższy od EEK, lub tak stanowi Statut, spółka musi posiadać niezależnego audytora. Opłata za wpis do Rejestru Handlowego wynosi 0,2% nominalnego kapitału założycielskiego (minimum EEK, ale nie więcej niż EEK). Spółka akcyjna (AS) wymaga minimalnego kapitału założycielskiego w wysokości EEK, a nominalna wartość akcji spółki akcyjnej wynosi 10 EEK. Za wpis spółki akcyjnej do Rejestru Handlowego należy uiścić opłatę w wysokości 0,2% nominalnego kapitału założycielskiego 18

19 (minimum EEK, maksimum EEK). Przedstawicielstwo. W celu założenia przedstawicielstwa wymagane są następujące dokumenty: wniosek firmy, wyciąg z rejestru handlowego, zezwolenie na powołanie przedstawicielstwa (filii), postanowienie o powołaniu dyrektorów przedstawicielstwa, kopię aktu założycielskiego firmy, dane adresowe. Przedstawicielstwo może podjąć swoją działalność od momentu jego wniesienia do Rejestru Handlowego, przy czym nie posiada ono osobowości prawnej. Księgowość przedstawicielstwa powinna być prowadzona niezależnie od firmy, a poświadczony notarialnie bilans roczny wymaga zgłoszenia do Rejestru Handlowego po zakończeniu roku obrachunkowego Podatek dochodowy od osób prawnych Osoby prawne zwolnione są od obowiązku podatkowego w przypadku zainwestowania wypracowanego zysku w rozwój firmy. Nie dotyczy to sytuacji, kiedy zysk przeznaczany jest na wypłatę dywidendy lub wynagrodzeń Podatek od towarów i usług (VAT) W Estonii obowiązują trzy stawki podatku VAT: stawka podstawowa VAT 18%, stawka zredukowana VAT 5% i stawka VAT 0% Ważne adresy Wydział Ekonomiczno Handlowy Ambasady RP: Narva mnt 9A Tallinn P.O. box 240 tel

20 7. Finlandia PKB (mld USD) dynamika PKB (%) PKB per capita (USD) inwestycje (% PKB) inflacja (%) (CPI) stopa bezrobocia (%) Finlandia 142,2 1, ,9 9 Do niedawna gospodarka Finlandii oparta była głównie na przemyśle drzewnym. Lasy zajmują 66% powierzchni tego kraju. Nadal Finlandia jest największym w Europie dostawcą celulozy, drugim - papieru i trzecim - tarcicy. Obecnie dynamicznie rozwijają się inne gałęzie przemysłu: wysoko rozwinięty przemysł elektroniczny, przemysł gumowy, tworzyw sztucznych i farmaceutyczny. Finlandia to stabilny, pozbawiony barier biurokratycznych, ciągle jeszcze nie odkryty rynek zbytu dla polskich towarów i usług Zakładanie działalności gospodarczej Zasady prowadzenia działalności gospodarczej w Finlandii reguluje ustawa o prowadzeniu działalności gospodarczej (Laki elinkeinon harjoittamisesta) z dnia /122. Zgodnie z tą ustawą, działalność gospodarczą prowadzić mogą następujące podmioty: 1. Osoby fizyczne mieszkające na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Istotne znaczenie ma właśnie miejsce zamieszkania, a nie obywatelstwo (na przykład obywatel polski mieszkający w Rosji musi uzyskać zgodę Urzędu Patentów i Rejestracji). 2. Fińska osoba prawna, wspólnota lub fundacja. 3. Zagraniczna osoba prawna, wspólnota lub fundacja założona zgodnie z prawodawstwem kraju wchodzącego w skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego i mająca tam siedzibę, która zarejestrowała swoją filię w Finlandii. Nie wymaga się pozwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej Formy prawne działalności gospodarczej w Finlandii Polski przedsiębiorca, który chce zaistnieć na fińskim rynku, może uczynić to w jednej z następujących form prawnych: 1. Przedsiębiorca jednoosobowy (elinkeinonharjoittaja sole proprietorship) - najprostsza forma prowadzenia biznesu. Przez tego rodzaju działalność rozumieć należy np. handel detaliczny na targowiskach, pchlich targach i jarmarkach. Obywatel Polski może swobodnie prowadzić indywidualną działalność gospodarczą w Finlandii pod warunkiem, że zarejestruje swoją działalność u odpowiednich władz: na policji, w Urzędzie Skarbowym i w Rejestrze Handlowym. 2. Spółka jawna (avoin yhtiö general partnership). 3. Spółka komandytowa (kommandiittiyhtiö limited partnership).koszt rejestracji jest taki sam dla spółki jawnej oraz dla spółki komandytowej i wynosi 155 euro (dane z roku 2004). 4. Prywatna spółka akcyjna (osakeyhtiö, skrót Oy private limited company) najmniejszy kapitał akcyjny tego rodzaju spółki wynosi euro. Ze względu na niski kapitał zakładowy jest to forma prawna prowadzenia działalności najczęściej wybierana przez małych i średnich przedsiębiorców. 5. Publiczna spółka akcyjna (julkinen osakeyhtiö, skrót Oyj public limited company), czyli spółka, która może oferować publicznie swoje akcje. Najmniejszy kapitał akcyjny publicznej 20