APA EUROPY ŚREDNIOWIECZNE SZLAKI HANDLOWE

Transkrypt

1 APA EUROPY ŚREDNIOWIECZNE SZLAKI HANDLOWE

2 APA EUROPY Szlaki handlowe, pokrywały siecią Europę od czasów antycznych. Szczególną rolę pełniły w Średniowieczu, kiedy to ich istnienie przyspieszało wymianę informacji, prawa, wzorów kulturowych, ułatwiało orientację w geografii gospodarczej i politycznej różnych kontynentów. Do czasu rozpowszechnienia kolei żelaznych w XIX wieku najłatwiejszymi, najtańszymi i najszybszymi drogami do przewozu towarów były szlaki wodne. Równie ważne, choć trudniejsze do przebywania były drogi lądowe. Łączyły one odległe nawet obszary kontynentu siecią widocznych powiązań. Rozwój szlaków handlowych wiązał się z tworzeniem form organizacji transportu. W średniowieczu i w czasach nowożytnych gospody (karczmy) były usytuowane wzdłuż dróg. Główne drogi miały powiązania z siecią ośrodków lokalnych (targ), ułatwiających skup i wymianę towarów. Handel zawsze stanowił dla władzy terytorialnej ważne źródło dochodu, uzyskiwanego z ceł i różnorodnych opłat targowych. Rozkwit handlu wpłynął na kształtowanie się ustroju polityczno-prawnego miast. W Europie Wschodniej miał miejsce proces lokowania miast na prawie niemieckim. Tak lokowane były: Wieliczka, Kraków, Opole, Wrocław. Dzięki dogodnemu położeniu miasta te utrzymywały kontakty gospodarcze, ekonomiczne i kulturalne z innymi ośrodkami europejskimi. Na początku XV wieku podstawowa sieć drogowa, która kształtowała się od Wieków Średnich w Polsce składała się z kilkunastu dróg oznaczonych na mapie: - cztery drogi bałtyckie z Gdańska, - cztery drogi pomorskie z Torunia, - cztery drogi małopolskie z Krakowa ( w tym jedna biegła do Niemiec przez Opole), - cztery drogi wielkopolskie z Poznania, - trzy drogi solne" z Wieliczki ( jedna do Wrocławia przez Kraków- Bytom- Opole).

3 MAPA PRZEDSTAWIAJĄCA SZLAK VIA REGIA

4 IA REGIA POLSKI SZLAK SOLNY Szlak Solny to dawny trakt handlowy, który służył do transportu "białego złota". Kojarzące się z bogactwem pojęcie "białe złoto" zrodziło się w średniowieczu. Tak niegdyś nazywano sól, ze względu na jej wielkie znaczenie w gospodarce i handlu. Sól nie była wtedy przyprawą, lecz stanowiła podstawę dalekomorskiego handlu produktami spożywczymi. Ryby, mięso i wszystko to, co było podatne na zepsucie, konserwowano w soli, aby umożliwić transport na duże odległości. Taka podróż trwała wówczas około 20 dni. Dziś zajmuje jedynie około 2 godzin. Szlak, przy którym znajdowało się Opole, wiódł z Wieliczki przez Kraków, Bytom do Wrocławia i dalej na zachód do Niemiec lub na północ do Poznania. Sól z Wieliczki dostarczana była w formie tzw. bałwanów słowackich" były to bryły soli kamiennej o wadze ok. 600 kg. Przywożono je wozami dwu- lub czterokonnymi, na które ładowano przeważnie po 2 bałwany. Sól transportowano w zimie i lecie, gdy drogi stawały się łatwiej przejezdne. Sól przed deszczem chroniło płótno rozpięte nad wozem. Dla większego bezpieczeństwa kupcy i przewoźnicy soli formowali karawany złożone z wielu wozów. Wliczając konwojentów ładunku, w transporcie takim uczestniczyło nawet 50 ludzi.

5 IELICZKA KOPALNIA SOLI Znajdująca się w Wieliczce pod Krakowem kopalnia soli kamiennej powstała w Średniowieczu. Z jej powstaniem związana jest legenda o węgierskiej księżniczce Kindze. Kopalnia czynna jest do dziś. Od XIII wieku do 1772 wspólnie z kopalnią soli Bochnia wchodziła w skład żupy krakowskiej. Sole wydobywane w kopalni pochodzą z miocenu i zostały wraz utworami towarzyszącymi tektonicznie przesunięte przez ruchy orogenezy alpejskiej w obecne miejsce z pierwotnej lokalizacji odległej o minimum kilkadziesiąt kilometrów. bałwan słowacki" na wozie dwukonnym urządzenie do wydobywania soli

6 RAKÓW DAWNA STOLICA POLSKI W dawnych wiekach stolica państwa polskiego i siedziba królów polskich. Miasto otrzymało lokację na prawie magdeburskim w 1257 roku. Od tego czasu miasto rozwijało się pod względem gospodarczym i urbanistycznym. Kraków stał się jednym z najważniejszych ośrodków handlu i miejscem, w którym przecinały się liczne szlaki handlowe. Od XIII wieku Kraków zaczął nabierać charakterystycznego dla gotyckiego miasta handlowego oblicza. W centrum znajdował się rynek pełniący funkcje placu targowego. Na rynku ustawiano kramy, gdzie handlowano wszelkimi towarami włącznie ze szczególnie cenioną solą. Na rynku znajdował się także ratusz siedziba władz miejskich. Wokół rynku powstawało najwięcej domów kupieckich. Wtedy też powstał szachownicowy układ ulic, w który wpisano przebudowywany w gotyckim stylu Kościół Mariacki. Miasto otoczono murami zwieńczonymi kranelażem i wzmocnionymi basztami. Siedem bram prowadzących do miasta wychodziło na drogi, które łączyły się ze szlakami handlowymi.

7 POLE Ślady osadnictwa w rejonie Opola sięgają wieków średnich i wiązały się z korzystnym pod względem obronnym ale także gospodarczym, położeniem. Korzystne warunki obronne stanowiła z mało dostępna, pokryta bagnami, lewobrzeżna strona Odry, rozwojowi gospodarczemu sprzyjało usytuowanie na skrzyżowaniu prastarych szlaków handlowych. Jedna z dróg wiodła przez nasze miasto, a prowadziła z Kijowa przez Kraków do Wrocławia i dalej na zachód, zaś z północy, znad Morza Bałtyckiego tzw. "szlak bursztynowy", przez Bramę Morawską do Włoch i dalej. Inny ważny szlak to szlak solny. Opole uzyskało prawa miejskie na początku XIII wieku, a co za tym idzie na terenie miasta rozpoczęto osadnictwo w oparciu o wzory niemieckie. Serce miasta stanowiła wyspa Pasieka oraz okolice rynku. To na Pasiece istniały składy soli, którą transportowano przez miasto w kierunku zachodnim. Na drugi brzeg Odry przeprawiano się przez most drewniany. Zgodnie ze źródłami biegł tędy szlak handlowy z Krakowa do Wrocławia. Po śmierci ostatniego z Piastów Opolskich - Jana III Dobrego Opole na ponad 200 lat trafiło pod rządy Habsburgów. Jak twierdzą historycy, nie były to dla jego rozwoju lata rozkwitu. Niektórzy badacze piszą wręcz o upadku miasta. Dość powiedzieć, że pod koniec XVII wieku Opole liczyło mniej mieszkańców niż za czasów Jana Dobrego. Ożywienie gospodarcze nastąpiło dopiero pod panowaniem Prus.

8 ROCŁAW Wrocław jest jednym z najstarszych miast w Polsce. To tutaj krzyżowały się dwie główne drogi handlowe Via Regia i Szlak bursztynowy. Dowodem na to, iż miasto było ważnym ośrodkiem handlowym w dawnych czasach był fakt, iż miasto należało do Ligi Hanzeatyckiej. Prawa miejskie po raz pierwszy Wrocław otrzymał w 1226 roku. 15 lat później został doszczętnie zniszczony przez Tatarów. Okres odbudowy sprzyjał ożywieniu gospodarczemu i ekonomicznemu miasta. Powstawały kamienice kupieckie wokół rynku. Do jednego z narożników rynku przylega Plac Solny, nazywany tak od momentu powstania, co dowodziłoby, iż w tym miejscu odbywał się handel białym złotem. Od 1335 roku miasto wraz z księstwem wrocławskim znalazło się pod zwierzchnictwem Czech a następnie zostało włączone do Monarchii Habsburskiej. Wraz z wybuchem wojny trzydziestoletniej nastąpiło przejściowe zahamowanie rozwoju miasta. Załamał się handel, spadła liczba ludności, zatrzymała się produkcja.