Ćwiczenie M2. Model behawioralny diody mocy MPS z węglika krzemu

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Ćwiczenie M2. Model behawioralny diody mocy MPS z węglika krzemu"

Transkrypt

1 Pomiary i modelowanie w elektronice mocy Ćwiczenie M2. Model behawioralny diody mocy MPS z węglika krzemu opracowanie: Łukasz Starzak Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych Politechniki Łódzkiej, 2013 Równania modelu i ich implementacja w symulatorze PSpice Dioda przy polaryzacji w kierunku przewodzenia ogólnie opisana została równaniem: Wprowadzając oznaczenia V fwd (I fwd,t) = [p 1 + p 2 (T T nom )] ln I fwd + [p 3 + p 4 (T T nom )] + + I fwd [p 5 + p 6 (T T nom ) + p 7 (T T nom ) 2 ] (1) V bas (T) = p 1 + p 2 (T T nom ) = VbasNom + VbasT (T Tnom) (2) V itr (T) = p 3 + p 4 (T T nom ) = VitrNom + VitrT (T Tnom) (3) R s (T) = p 5 + p 6 (T T nom ) + p 7 (T T nom ) 2 = RsNom + RsT (T Tnom) + RsT2 (T Tnom) 2 (4) otrzymujemy bardziej zwartą postać: V fwd (I fwd,t) = V bas (T) ln I fwd + R s (T) I fwd + V itr (T) (5) Ponieważ symulator SPICE pracuje w oparciu o zmodyfikowaną metodę potencjałów węzłowych, modele elementów są opisywane prawie wyłącznie zależnościami o postaci I = f(v). Po przekształceniu: I fwd (V fwd,t )=exp V fwd R s (T ) I fwd (V fwd,t ) V itr (T ) V bas (T ) Równanie powyższe zostało zaimplementowane z wykorzystaniem podejścia ABM (Analog Behavioral Modeling) wspieranego przez symulator PSpice. Polega ono na realizacji wszystkich zależności matematycznych za pomocą sterowanych źródeł napięcia E lub (rzadziej) prądu G; zależności takie, mogące zawierać dowolne potencjały (V) lub prądy (I) niezależnych źródeł napięcia V, wprowadza się jako parametr VALUE źródła w nawiasach klamrowych. Wartościom wszelkich zmiennych występujących w równaniach odpowiadają wówczas potencjały (rzadziej prądy) w poszczególnych węzłach tak powstałego podobwodu niezależnie od tego, jaką wielkość fizyczną faktycznie wyrażają. Dotyczy to między innymi także temperatury T. W opracowanym modelu za pomocą źródeł napięciowych opisano wszystkie równania modelu. Dopiero element ostatecznie realizujący równanie prądu diody I diode (patrz rys. 1) ma postać źródła prądowego GIDiode sterowanego potencjałami podobwodu modelu. Opis tego źródła zawiera wyłącznie wybór równania (konstrukcja IF) w zależności od zwrotu napięcia na jego zaciskach. W ten sposób wybierane jest odpowiednio równanie dla polaryzacji w kierunku przewodzenia lub dla polaryzacji w kierunku zaporowym. Równanie dla kierunku przewodzenia (6) realizowane jest przez źródło EIFwd. Ponieważ funkcja wykładnicza jest szybko rosnąca, dla uniknięcia przekroczenia zakresu jej argument jest ograniczany do wartości 88 za pomocą funkcji EXPLIM (e 88 jest w przybliżeniu największą liczbą zmiennoprzecinkową ze znakiem, o pojedynczej precyzji). Dla zbieżności obliczeń zwykle konieczne jest zapewnienie, że równanie modelu będzie ciągłe w punkcie styku obu polaryzacji, tj. dla V d = 0 (gdzie V d napięcie na źródle I diode ). W tym celu dla napięć od 0 do VItpFwd (parametr modelu) oraz od VItpRev do 0 stosowane są równania interpolacyjne, łączące oba punkty VItpRev i VItpFwd z punktem (V d ; I diode ) = (0; 0). Dla polaryzacji w kierunku przewodzenia interpolowane wartości prądu obliczane są przez źródło EIFwdItp. Odejmowany czynnik R s I fwd opisuje spadek potencjału na rezystancji szeregowej R s, stąd powyższe uwikłane równanie symulator rozwiąże bez problemu, jeżeli rezystancję tę wyłączy się jako osobny element podobwodu (patrz rys. 1). Wówczas należy tylko we wzorze (6) zamiast różnicy V fwd (tj. napięcia między zaciskami V AK ) i R s I fwd podstawić napięcie na samym tylko źródle I diode. Pozostaje jednak do uwzględnienia zależność R s od temperatury. Nie można w tym celu wykorzystać możliwości wbudowanego modelu opornika, gdyż w (6) PMEM lato 2012/13 32

2 rozważanym modelu temperatury (w różnych punktach układu termicznego) odzwierciedlają potencjały odpowiednich węzłów, a nie globalny parametr TEMP symulatora. Najprostszym rozwiązaniem jest włączenie w obwód nie dodatkowej rezystancji, lecz ponownie sterowanego źródła napięcia ERsT, którego wartość odpowiada spadkowi potencjału na dodatkowej rezystancji zależnej od temperatury [RsT (T Tnom) + RsT2 (T Tnom) 2 ] w równaniu (4). Niezbędna do tego wartość prądu diody mierzona jest poprzez źródło VIDiode (symulator zna wartości prądów jedynie źródeł napięcia i cewek, co wynika z postaci równań zmodyfikowanej metody potencjałów węzłowych). Końcówka TA (węzeł 390) służy do przyłączenia do węzła zewnętrznego obwodu termicznego, w którym napięcie odpowiada temperaturze otoczenia T A. Między węzłami 370 (końcówka TJ) i 390 włączone jest sterowane źródło prądowe GPd generujące prąd o wartości równej mocy wydzielanej w diodzie P d = V AK I diode (7) W wyniku tego, jeżeli między końcówki TA i TJ zostanie przyłączony zewnętrzny obwód termiczny, to potencjał końcówki TJ odpowiadać będzie temperaturze złącza diody T J. Potencjał ten jest powtarzany przez źródło sterowane ETempK; z tego powtórzonego napięcia korzystają źródła sterowane realizujące zależności temperaturowe zgodnie z równaniami (2) (4). Dla skrócenia wzorów, dodatkowe źródła ETempKMinusTnom i ETempC podają wartości temperatury T T nom oraz T wyrażonej w stopniach Celsjusza (ta ostatnia wykorzystywana jest w modelu dla polaryzacji zaporowej). Charakterystyki rzeczywiste zdejmowane były w warunkach zbliżonych do izotermicznych, tj. przy samonagrzewaniu diody ograniczonym do minimum, a więc dla T J T A. Aby otrzymać wyniki symulacji porównywalne z wynikami pomiarów, należy więc usunąć sprzężenie od dziedziny termicznej do elektrycznej. Odbywa się to przez ustawienie parametru TtoECpl = 0, co powoduje, że temperatura generowana przez źródło ETempK, T = T A (zamiast T = T J w przypadku gdy TtoECpl = 1). Końcówka TJ nadal wskazuje wówczas teoretyczną temperaturę złącza dla określonego punktu pracy (V AK ; I diode ), jednak temperatura ta nie wpływa zwrotnie na spadek napięcia V AK na przyrządzie, jak ma to miejsce w rzeczywistości. Rys. 1. Zasadniczy schemat podobwodu elektrycznego realizującego opisywany model wraz z numerami węzłów wewnętrznych Zadania do wykonania 1. Utworzyć nowy projekt (typu Analog or Mixed A/D jak poprzednio). Do jego katalogu wkopiować plik sicmps.lib zawierający opis modelu diody w postaci podobwodu symulatora SPICE (SUBCKT). 2. W oznaczonych miejscach uzupełnić model o opis dla polaryzacji w kierunku przewodzenia zgodnie z równaniem (6) i opisem powyżej. Forma opisu powinna być podobna do polaryzacji zaporowej (źródła EIRev, EAlphaT, EBetaT, EIRevItp). Równanie (4) zostało już zaimplementowane (rezystor RRsNom i źródło ERsT). Analogicznie jak w przypadku polaryzacji zaporowej, źródło EIFwdItp powinno realizować kwadratową funkcję interpolującą, która w zakresie od 0 do VItpFwd przyjmuje wartości od 0 do wartości generowanej przez źródło EIFwd. PMEM lato 2012/13 33

3 3. Utworzyć symbol dla modelu zaznaczyć projekt na liście i wybrać z menu Tools > Generate Part. W oknie dialogowym ustawić: Netlist/source file: wskazać plik.lib Netlist/source file type: PSpice Model Library Destination part library: upewnić się, że plik znajdować się będzie w katalogu projektu Create new part Implementation name: SICMPS 4. Utworzony symbol uniwersalny w postaci prostokąta można edytować klikając dwukrotnie na jego nazwie w oknie projektu w gałęzi Design Resources Library *.olb. Niekoniecznie wszystkie te czynności należy wykonywać obecnie (po modyfikacji symbolu już wstawionego na schemat, należy go uaktualnić klikając na jego nazwie w oknie projektu w gałęzi Design Resources *.dsn Design Cache, kliknąć prawym klawiszem myszy i wybrać Update Cache). Można na przykład: a) zmienić domyślny wyróżnik literowy elementu z U na D: wybrać z menu Options Package Properties, zmienić Part Reference Prefix; b) usunąć numery końcówek, które nic nie wnoszą, gdyż model nie dotyczy konkretnej obudowy, która nie zawiera również węzłów termicznych: wybrać z menu Options Package Properties, odznaczyć Pin Number Visible; c) zmienić rozmieszczenie końcówek symbolu przeciągnąć je myszą; d) zmienić nazwy końcówek na więcej mówiące (np. A, K, TJ, TA): kliknąć dwukrotnie na każdej końcówce i zmienić w polu Name numer węzła podobwodu na nazwę, poprzez menu Options Part Properties ponownie zamienić te numery węzłów na nazwy w pozycji PSpiceTemplate (% ); e) dodać symbol graficzny diody: za pomocą narzędzi rysunkowych lub kopiując z gotowego symbolu np. elementu Diode z biblioteki discrete.olb (wiele obiektów należy zaznaczać z klawiszem Ctrl, gdyż zaznaczenie ramką spowoduje zaznaczenie całego symbolu, a jego kopiowanie nie jest w ten sposób możliwe). 5. Utworzyć schemat do symulacji modelu w oparciu o wzór na rys. 2. Nazwa źródła VA musi być taka sama, gdyż taka została użyta w plikach z wynikami pomiarów, które w innym razie nie będą mogły być nałożone na wyniki symulacji. Jego wartość jest dowolna, gdyż będzie narzucana poprzez procedurę analizy stałoprądowej. Źródło temperatury odniesienia VTA musi mieć wartość temperatury odniesienia parametrów diody T nom, która wyniosła (zastosowana w pomiarach) 25 C. Model operuje na temperaturach w kelwinach, w związku z czym konieczne jest odpowiednie przeliczenie. Opornik RthJA odzwierciedla całkowitą rezystancję cieplną przyrządu z radiatorem R th(j-a). Jej wartość należy obliczyć jako sumę wszystkich rezystancji z tab. 1 (dla przypadku z radiatorem). Jak wyjaśniono wyżej, na tym etapie należy usunąć sprzężenie od dziedziny termicznej do elektrycznej przez ustawienie parametru TtoECpl = Skonfigurować i uruchomić symulację: a) w zakładce Analysis wybrać analizę DC w przedziale napięć źródła VA od 0 do 1,5 V (przedział ten należy następnie ewentualnie zmodyfikować w celu objęcia przez symulację całego przedziału prądów, dla którego dostępne są wyniki pomiarów); b) w zakładce Configuration Files wybrać Category: Library, wcisnąć Browse, wybrać plik z opisem modelu PMEM lato 2012/13 34

4 sicmps.lib, wcisnąć Add to Design. Rys. 2. Idea układu symulacyjnego 7. Dobrać te parametry modelu stanu przewodzenia, które nie opisują zależności od temperatury, tak, aby charakterystyka dla 25 C była zgodna z odpowiednimi pomiarami dla diody CSD Zarejestrować wykres dokumentujący uzyskany wynik. Po każdorazowym wyświetleniu wyników w symulatorze należy dołączyć dane pomiarowe (menu File Append Waveform), w oknie dialogowym Inconsistent Sections wybierając Do Not Skip Sections. Spowoduje to, że dostępna stanie się krzywa pomiarowa, oznaczona jako "ID25C", którą można dodać na wykres z menu Trace Add Trace. W celu uniknięcia powtarzania tych samych operacji, powyższe czynności można zarejestrować jako makro z menu File Log Commands. Przy kolejnych symulacjach wystarczy odtworzyć utworzony w ten sposób plik CMD z menu File Run Commands. Logarytmiczny składnik funkcji (5) odpowiada za przebieg charakterystyki w zakresie małych prądów, gdzie ma ona charakter wykładniczy. W związku z tym parametry go opisujące należy w niniejszym ćwiczeniu pominąć, pozostawiając wartości domyślne, które zostały już dopasowane na podstawie odrębnych pomiarów. 8. Dobrać parametry modelu uzależniające od temperatury tak, aby uzyskać zależność od temperatury zgodną z odpowiednimi pomiarami (dla temperatur 75 i 125 C). Zarejestrować wykres dokumentujący uzyskany wynik. Dołączenie i wyświetlenie dodatkowych danych (pliki pomiary75c.dat i pomiary125c.dat, przebiegi "ID75C" i "ID125C") można zrealizować dodając odpowiednie komendy w pliku CMD. 9. Sprawdzić działanie sprzężenia elektryczno-termicznego. a) Skonfigurować symulację dla uzyskania pojedynczej, stałej temperatury otoczenia T A = 25 C. b) Wraz z charakterystyką statyczną diody U-I wykreślić temperaturę złącza T J. Dodać również krzywe pomiarowe dla 3 temperatur. Odczytać wartość prądu, dla której przekroczona zostanie maksymalna dopuszczalna temperatura złącza (patrz karta katalogowa). c) Uwzględnić samonagrzewanie diody przez włączenie sprzężenia elektryczno-termicznego w modelu (ustawić TtoECpl = 1). Powtórzyć pkt b). d) Przeanalizować wyniki, w szczególności: PMEM lato 2012/13 35

5 uzasadnić przebieg charakterystyki nieizotermicznej (uzyskanej z uwzględnieniem samonagrzewania) w oparciu o krzywą temperatury i krzywe pomiarowe; czy modele uwzględniające zależności temperaturowe, ale bez sprzężenia elektryczno-termicznego, pozwalają przewidzieć spadek potencjału na przyrządzie na podstawie samej tylko temperatury otoczenia T A? która temperatura musi być znana takiemu modelowi, aby podał on poszukiwane rozwiązanie? czy przewidzi on wówczas, w ramach tej samej symulacji, zachowanie diody w innych punktach pracy (wartości prądów)? czy modele uwzględniające zależności temperaturowe, ale bez sprzężenia elektryczno-termicznego, pozwalają określić w drodze symulacji maksymalny dopuszczalny prąd przyrządu? Rys. 3. Kompletny model elektro-termiczny podwójnej diody MPS CSD20030 Tab. 1. Parametry modelu termicznego diody CSD20030 z radiatorem Z radiatorem Bez radiatora τ th [s] R th [K/W] C th [J/K] τ th [s] R th [K/W] C th [J/K] 1 2, ,687 4, , ,619 4, , ,05 2, , ,73 5, , ,792 1, , ,72 1, , ,09 1, , ,4 1, Utworzyć model elektro-termiczny kompletnego przyrządu CSD20030 w formie schematu (na razie nie przeprowadzać symulacji). a) Dodać do projektu nowy schemat, a do schematu nową stronę. b) Wprowadzić schemat zgodnie z rys. 3. Modelowany przyrząd zawiera dwie identyczne diody o wspólnej katodzie. Wynikają stąd połączenia końcówek elektrycznych. Diody posiadają osobne podłoża (stałe termiczne 1 i 2, elektrody anod) przytwierdzone do wspólnego podłoża termo- i elektroprzewodzącego (stałe termiczne 3, elektroda katody). Wynikają stąd połączenia elementów modelu termicznego. Diody składowe muszą mieć wartości parametrów ustalone we wcześniejszej części ćwiczenia oraz PMEM lato 2012/13 36

6 włączone sprzężenie elektryczno-termiczne. Najprościej to osiągnąć kopiując symbol diody z dotychczasowego schematu. Potencjały końcówek TJ obu diod należy wyprowadzić w celu umożliwienia obserwacji temperatury w ich wnętrzu. Nie są one niezbędne do prowadzenia symulacji w ogólności. Zidentyfikowane wartości parametrów modelu termicznego podane są w tab. 1. W tej chwili należy uwzględnić pierwsze 3 stałe czasowe; stała czasowa 4 odzwierciedla odcinek obudowa-otoczenie, które zostanie dodany później na zewnątrz elementu. Stałe czasowe 1 i 2 są identyczne dla obu diod składowych. Użyć wartości parametrów dla przypadku bez radiatora. Wartości elementów powinny stać się parametrami symbolu, tak aby była możliwa ich zmiana z poziomu układu elektronicznego; w tym celu należy dodać element Subparam z biblioteki Special, kliknąć dwukrotnie, wcisnąć New Row/Column, wpisać Name: Rth1, Value: odpowiednia wartość z tabeli, Apply (lub Enter), dodać następny parametr itd.; wartości wpisanych parametrów można wyświetlić na schemacie zaznaczając je w tabeli, a następnie wciskając Display i wybierając Name and Value; następnie zamiast liczbowych wartości elementów RC należy wpisać nazwy odpowiednich parametrów poprzedzone ). c) Utworzyć symbol ze schematu jak w ćwiczeniu M1 dla sterownika bramki (menu Tools Generate Part). Symbol dodać do biblioteki zawierającej już symbol pojedynczej diody. Numeracja końcówek elektrycznych powinna być zgodna z obudową TO247 rzeczywistego elementu(patrz karta katalogowa). 11. Przetestować kompletny model elektro-termiczny. a) Dodać do projektu nowy schemat, a do schematu nową stronę. Ustawić schemat jako bazowy root (kliknąć prawym klawiszem na nazwie w oknie projektu, wybrać Make Root) w celu umożliwienia symulacji. b) Wprowadzić schemat z rys. 4. Temperatura otoczenia powinna wynosić 25 C (300 K). Parametrom Rth4 i Cth4 nadać wartości spójne z dotychczas użytymi Rth, Cth 1 3. Zasilana będzie tylko jedna z diod anodę drugiej należy zewrzeć do masy przez opornik o niezbyt małej wartości (np. rzędu kω). Diodę należy poddać skokowi prądu o amplitudzie 2 A (zgodnie z warunkami dostępnych pomiarów). Dla uniknięcia problemów ze zbieżnością, nie należy jednak zasilań obwodu ze źródła prądowego, a ze źródła napięcia o dużej wartości (rzędu wytrzymałości napięciowej diody co nie znaczy, że większej) przez odpowiednio obliczony opornik. Dla uzyskania skoku należy użyć źródła VPULSE pozostawiając pola PER i PW puste. Również dla uniknięcia problemów ze zbieżnością czas narastania napięcia nie powinien być zbyt krótki, a dostosowany do możliwości obserwacji zjawisk cieplnych w rzeczywistości tj. krótszy, ale nie znacząco, od możliwej do uzyskania rozdzielczości czasowej pomiarów. Ze względu na zbieżność, skok nie może zaczynać się w chwili zero. Należy go nieco opóźnić za pośrednictwem parametru TD. Końcówki TJ modelu diody należy połączyć do masy przez duże rezystancje (dużo większe od sumy wszystkich rezystancji cieplnych Rth1 4), tak aby nie wpływały one na przepływ ciepła w układzie. c) Utworzyć profil symulacji. Wybrać analizę czasową. Zaznaczyć Skip the initial transient bias point solution w celu rozpoczęcia z zerowymi warunkami początkowymi. Czas trwania symulacji powinien zapewniać możliwość porównania wyników z pomiarami (rys. 5). d) Wykonać symulację czasową układu. Wykreślić (korzystając z możliwości tworzenia wielu podwykresów menu Plot): prąd diody (zasilonej) oraz przyrost temperatury złącza tej diody (względem temperatury początkowej, czyli otoczenia). PMEM lato 2012/13 37

7 e) Przełączyć skalę osi czasu i temperatury na logarytmiczną w razie potrzeby ograniczyć zakres od dołu podobnie jak w wynikach pomiarów (ale nie bardziej niż do początku skoku). Porównać z wynikami pomiarów (rys. 5), zwracając szczególną uwagę na obserwowane stałe czasowe (oszacować na oko ich wartości) i osiągane temperatury. Rys. 4. Schemat układu do testowania modelu elektro-termicznego Rys. 5. Wyniki pomiarów temperatury złącza pojedynczej diody w funkcji czasu po podaniu skoku prądu o amplitudzie 2 A (linia ciągła pełna bez radiatora, ciągła pusta z radiatorem) 12. Przetestować model dla przypadku z radiatorem. a) W projekcie utworzyć nowy schemat. b) Skopiować stronę z dotychczasowego schematu i wkleić do nowego. c) Zmienić parametry modelu termicznego zgodnie z tab. 1 dla przypadku z radiatorem. d) Ustawić nowy schemat jako bazowy (root). e) Utworzyć nowy profil symulacji, kopiując jego wszystkie ustawienia z dotychczasowego w oknie New Simulation wybrać Inherit From i nazwę dotychczasowego profilu. f) Powtórzyć symulację w identycznych warunkach i wykreślić te same przebiegi. Nałożyć na nie wyniki poprzedniej symulacji, tj. bez radiatora dołączyć plik DAT z poprzedniej symulacji (menu File Append Waveform, wybrać Do Not Skip Sections). Porównać między sobą i z wynikami pomiarów. Zwrócić PMEM lato 2012/13 38

8 uwagę na ostateczny czas ustalenia się temperatury złącza jakiego rzędu czas pracy układu konieczny jest w jednym i drugim przypadku, aby stwierdzić, czy przyrząd półprzewodnikowy nie ulega przegrzaniu? Czy symulacja (zamiast pomiarów rzeczywistego układu) pozwala skrócić ten czas (czas symulacji podany jest w sekundach w pliku wyjściowym, który można wyświetlić z menu View Output File)? 13. Sprawdzić działanie sprzężenia elektryczno-termicznego w stworzonym modelu. a) Wybrać na powrót profil symulacji bez radiatora. b) Zmienić rezystancję w obwodzie elektrycznym tak, aby uzyskać prąd 10 A. c) Wprowadzić monitorowanie temperatury zasilanej diody. Pozwoli to na zakończenie symulacji po przekroczeniu rozsądnej temperatury, dla której rzeczywista dioda uległaby uszkodzeniu. W ten sposób unikniemy kontynuowania przez symulator obliczeń nie mających nic wspólnego z rzeczywistością, a z drugiej strony bardzo obciążających obliczeniowo ze względu na szybkie narastanie temperatury i napięcia na diodzie. Użyć elementu Watch1 (biblioteka Special) przyłączonego do odpowiedniego potencjału. W aplikacji symulatora, w zakładce Watch w oknie Simulator Status, wyświetlana będzie na bieżąco wartość temperatury złącza tej diody. Aby umożliwić automatyczne wstrzymywanie symulacji, należy zdefiniować dopuszczalny zakres temperatury złącza za pośrednictwem parametrów Hi i Lo elementu Watch1 do wartości trochę mniejszej i trochę większej niż dopuszczalny zakres temperatur pracy modelowanej diody. d) Aby wyświetlić w przyszłości wyniki wstrzymanej symulacji, trzeba będzie ją ostatecznie zakończyć z menu (aplikacji symulatora) Simulation Stop. e) Przeprowadzić symulację i wykreślić: prąd diody, napięcie na niej, temperatury złącza obu diod oraz temperaturę obudowy. f) Zdefiniować makro przeliczające temperaturę w kelwinach na stopnie Celsjusza: z menu wybrać Trace Macros, w polu Definition: wpisać cels(kelv)=kelv , wcisnąć Enter, zapisać makro w pliku przyciskiem Save (w polu FileName powinna znajdować się nazwa pliku PRV w katalogu bieżącego profilu symulacji). g) Użyć makra (zmieniając definicję przebiegu po dwukrotnym kliknięciu na jego opisie pod wykresem) tak, aby uzyskać wykresy temperatur w stopniach Celsjusza. Za pomocą kursora określić czas, w jakim temperatura złącza diody zasilanej przekroczy wartość dopuszczalną. h) Uzyskać te same przebiegi dla amplitudy skoku 1 A. i) Uzyskać te same przebiegi bez sprzężenia elektryczno-termicznego: powrócić do amplitudy 10 A; kliknąć prawym przyciskiem myszy na symbolu diody na schemacie układu i wybrać Descend Hierarchy; ustawić (przynajmniej dla diody zasilanej) parametr TtoECpl = 0 (brak sprzężenia); powtórzyć symulację i ponownie określić czas, w jakim temperatura złącza diody zasilanej przekroczy wartość dopuszczalną; porównać wyniki z otrzymanymi poprzednio i uzasadnić różnice, zwracając między innymi uwagę na przebieg napięcia na diodzie. j) Przywrócić sprzężenie elektryczno-termiczne w modelu. PMEM lato 2012/13 39

Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa

Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNEJ TEORIA OBWODÓW ELEKTRYCZNYCH LABORATORIUM Ćwiczenie Stany nieustalone w obwodach liniowych pierwszego rzędu symulacja komputerowa Grupa nr:. Zespół nr:. Skład

Bardziej szczegółowo

Badanie diody półprzewodnikowej

Badanie diody półprzewodnikowej Badanie diody półprzewodnikowej Symulacja komputerowa PSPICE 9.1 www.pspice.com 1. Wyznaczanie charakterystyki statycznej diody spolaryzowanej w kierunku przewodzenia Rysunek nr 1. Układ do wyznaczania

Bardziej szczegółowo

Badanie diod półprzewodnikowych

Badanie diod półprzewodnikowych Badanie diod półprzewodnikowych Proszę zbudować prosty obwód wykorzystujący diodę, który w zależności od jej kierunku zaświeci lub nie zaświeci żarówkę. Jak znaleźć żarówkę: Indicators -> Virtual Lamp

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 1. Wybrane zastosowania diod półprzewodnikowych Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy CAD

Bardziej szczegółowo

Data wykonania ćwiczenia: Ćwiczenie prowadził:

Data wykonania ćwiczenia: Ćwiczenie prowadził: W O J S K O W A A K A D E M I A T E C H N I C Z N A WYDZIAŁ ELEKTRONIKI Drukować dwustronnie T E C H N I K A O B L I C Z E N I O W A I S Y M U L A C Y J N A Grupa...+++... Nazwisko i imię: 1. 2. 3. Ocena

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do programu MultiSIM

Wprowadzenie do programu MultiSIM Ćw. 1 Wprowadzenie do programu MultiSIM 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM służącym do symulacji działania układów elektronicznych. Jednocześnie zbadane zostaną podstawowe

Bardziej szczegółowo

1. Przekrój poprzeczny tranzystora nmos. Uzupełnij rysunek odpowiednimi nazwami domieszek (n lub p). S G D

1. Przekrój poprzeczny tranzystora nmos. Uzupełnij rysunek odpowiednimi nazwami domieszek (n lub p). S G D 1. Przekrój poprzeczny tranzystora nmos. Uzupełnij rysunek odpowiednimi nazwami domieszek (n lub p). S G D 2. Analiza wielkosygnałowa Przygotowanie środowiska 1. Uruchom komputer w systemie Linux (opensuse).

Bardziej szczegółowo

Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM

Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM Ćw. 0: Wprowadzenie do programu MultiSIM Wstęp Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM przeznaczonym do analiz i symulacji działania układów elektronicznych. Zaznajamianie się z tym programem

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY ELEKTOTECHNIKI LABORATORIUM

PODSTAWY ELEKTOTECHNIKI LABORATORIUM PODSTAWY ELEKTOTECHNIKI LABORATORIUM AKADEMIA MORSKA Katedra Telekomunikacji Morskiej ĆWICZENIE 8 OBWODY PRĄDU STAŁEGO -PODSTAWOWE PRAWA 1. Cel ćwiczenia Doświadczalne zbadanie podstawowych praw teorii

Bardziej szczegółowo

Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice. Ćwiczenie 12 Metody sterowania falowników

Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice. Ćwiczenie 12 Metody sterowania falowników Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice Ćwiczenie 12 Metody sterowania falowników wer. 1.1.2, 2016 opracowanie: Łukasz Starzak Politechnika Łódzka, Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki

Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i utomatyki 1. Wstęp st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 2 OBWODY NIELINIOWE PRĄDU

Bardziej szczegółowo

Symulacje inwertera CMOS

Symulacje inwertera CMOS Rozdział: Przygotowanie środowiska Symulacje inwertera CMOS * punktu opcjonalne 1 Przygotowanie środowiska 1. Uruchom komputer w systemie Linux (opensuse)*. 2. Otwórz konsole wykonując następujące kroki*

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Metrologii

Laboratorium Metrologii Laboratorium Metrologii Ćwiczenie nr 3 Oddziaływanie przyrządów na badany obiekt I Zagadnienia do przygotowania na kartkówkę: 1 Zdefiniować pojęcie: prąd elektryczny Podać odpowiednią zależność fizyczną

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

ANALOGOWE I MIESZANE STEROWNIKI PRZETWORNIC. Ćwiczenie 3. Przetwornica podwyższająca napięcie Symulacje analogowego układu sterowania

ANALOGOWE I MIESZANE STEROWNIKI PRZETWORNIC. Ćwiczenie 3. Przetwornica podwyższająca napięcie Symulacje analogowego układu sterowania Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

Ile wynosi całkowite natężenie prądu i całkowita oporność przy połączeniu równoległym?

Ile wynosi całkowite natężenie prądu i całkowita oporność przy połączeniu równoległym? Domowe urządzenia elektryczne są często łączone równolegle, dzięki temu każde tworzy osobny obwód z tym samym źródłem napięcia. Na podstawie poszczególnych rezystancji, można przewidzieć całkowite natężenie

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM ELEKTRONIKA. I. Scalony, trzykońcówkowy stabilizator napięcia II. Odprowadzanie ciepła z elementów półprzewodnikowych

LABORATORIUM ELEKTRONIKA. I. Scalony, trzykońcówkowy stabilizator napięcia II. Odprowadzanie ciepła z elementów półprzewodnikowych LABORATORIUM ELEKTRONIKA I. Scalony, trzykońcówkowy stabilizator napięcia II. Odprowadzanie ciepła z elementów półprzewodnikowych Opracował: dr inż. Jerzy Sawicki Wymagania, znajomość zagadnień (I): 1.

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 2. Układy zasilania tranzystorów. Źródła prądowe. Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy CAD

Bardziej szczegółowo

LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne

LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne LI OLIMPIADA FIZYCZNA ETAP II Zadanie doświadczalne ZADANIE D1 Cztery identyczne diody oraz trzy oporniki o oporach nie różniących się od siebie o więcej niż % połączono szeregowo w zamknięty obwód elektryczny.

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY ELEKTRONICZNE

ELEMENTY ELEKTRONICZNE KATEDRA ELEKTRONIKI AGH L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODY REV. 2.0 1. CEL ĆWICZENIA - pomiary charakterystyk stałoprądowych diod prostowniczych, świecących oraz stabilizacyjnych - praktyczne

Bardziej szczegółowo

Badanie tranzystora bipolarnego

Badanie tranzystora bipolarnego Spis ćwiczeń: Badanie tranzystora bipolarnego Symulacja komputerowa PSPICE 9.1 www.pspice.com 1. Charakterystyka wejściowa tranzystora bipolarnego 2. Wyznaczanie rezystancji wejściowej 3. Rysowanie charakterystyk

Bardziej szczegółowo

Ploter I-V instrukcja obsługi

Ploter I-V instrukcja obsługi L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE Ploter I-V instrukcja obsługi Opracowali: Grzegorz Gajoch & Piotr Rzeszut REV. 1.0 1. OPIS PROGRAMU Ploter I-V służy do zbierania charakterystyk prądowo napięciowych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2b. Pomiar napięcia i prądu z izolacją galwaniczną Symulacje układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 2b. Pomiar napięcia i prądu z izolacją galwaniczną Symulacje układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 3. Podstawowe układy wzmacniaczy tranzystorowych Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy CAD

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym.

Ćwiczenie 1. Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Ćwiczenie 1 Symulacja układu napędowego z silnikiem DC i przekształtnikiem obniżającym. Środowisko symulacyjne Symulacja układu napędowego z silnikiem DC wykonana zostanie w oparciu o środowisko symulacyjne

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie nr 9. Pomiar rezystancji metodą porównawczą.

Ćwiczenie nr 9. Pomiar rezystancji metodą porównawczą. Ćwiczenie nr 9 Pomiar rezystancji metodą porównawczą. 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest praktyczne poznanie różnych metod pomiaru rezystancji, a konkretnie zapoznanie się z metodą porównawczą. 2. Dane

Bardziej szczegółowo

5. Funkcje w standardzie SPICE i w programie Probe. Parametry globalne. Funkcje wbudowane w programie PSPICE pakietu MicroSim

5. Funkcje w standardzie SPICE i w programie Probe. Parametry globalne. Funkcje wbudowane w programie PSPICE pakietu MicroSim 5. Funkcje w standardzie SPICE i w programie Probe Definiowanie parametrów globalnych Funkcje wbudowane w programie PSPICE pakietu MicroSim Definiowanie funkcji Zastosowanie formuł w programie PSPICE pakietu

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 4

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 4 Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 4 Temat: Badanie własności przełączających diod półprzewodnikowych Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie własności przełączających złącza p - n oraz wybranych

Bardziej szczegółowo

Pracownia pomiarów i sterowania Ćwiczenie 4 Badanie ładowania i rozładowywania kondensatora

Pracownia pomiarów i sterowania Ćwiczenie 4 Badanie ładowania i rozładowywania kondensatora Małgorzata Marynowska Uniwersytet Wrocławski, I rok Fizyka doświadczalna II stopnia Prowadzący: dr M. Grodzicki Data wykonania ćwiczenia: 17.03.2015 Pracownia pomiarów i sterowania Ćwiczenie 4 Badanie

Bardziej szczegółowo

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie.

Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. Lokalizacja Informacje ogólne Lokalizacja jest to położenie geograficzne zajmowane przez aparat. Miejsce, w którym zainstalowane jest to urządzenie. To pojęcie jest używane przez schematy szaf w celu tworzenia

Bardziej szczegółowo

DIODY PÓŁPRZEWODNIKOWE

DIODY PÓŁPRZEWODNIKOWE Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego DIODY PÓŁPRZEWODNIKOWE Instrukcję opracował: dr inż. Jerzy Sawicki Wymagania i wiedza konieczna do wykonania ćwiczenia: 1. Znajomość instrukcji do ćwiczenia, w tym

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie krzywej ładowania kondensatora

Wyznaczanie krzywej ładowania kondensatora Ćwiczenie E10 Wyznaczanie krzywej ładowania kondensatora E10.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie przebiegu procesu ładowania kondensatora oraz wyznaczenie stałej czasowej szeregowego układu.

Bardziej szczegółowo

PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW

PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE PRZEŁĄCZANIE DIOD I TRANZYSTORÓW REV. 1.1 1. CEL ĆWICZENIA - obserwacja pracy diod i tranzystorów podczas przełączania, - pomiary charakterystycznych czasów

Bardziej szczegółowo

Ćw. 0 Wprowadzenie do programu MultiSIM

Ćw. 0 Wprowadzenie do programu MultiSIM Ćw. 0 Wprowadzenie do programu MultiSIM 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM słuŝącym do symulacji działania układów elektronicznych. Jednocześnie zbadane zostaną podstawowe

Bardziej szczegółowo

METROLOGIA EZ1C

METROLOGIA EZ1C Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu METOLOGI Kod przedmiotu: EZ1C 300 016 POMI EZYSTNCJI METODĄ

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 2

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 2 Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 2 Temat: Wpływ temperatury na charakterystyki i parametry statyczne diod Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie wpływu temperatury na charakterystyki i

Bardziej szczegółowo

Wzmacniacze operacyjne

Wzmacniacze operacyjne Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie

Bardziej szczegółowo

Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych)

Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych) Szukanie rozwiązań funkcji uwikłanych (równań nieliniowych) Funkcja uwikłana (równanie nieliniowe) jest to funkcja, która nie jest przedstawiona jawnym przepisem, wzorem wyrażającym zależność wartości

Bardziej szczegółowo

BADANIE ELEMENTÓW RLC

BADANIE ELEMENTÓW RLC KATEDRA ELEKTRONIKI AGH L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE BADANIE ELEMENTÓW RLC REV. 1.0 1. CEL ĆWICZENIA - zapoznanie się z systemem laboratoryjnym NI ELVIS II, - zapoznanie się z podstawowymi

Bardziej szczegółowo

Tranzystory bipolarne. Małosygnałowe parametry tranzystorów.

Tranzystory bipolarne. Małosygnałowe parametry tranzystorów. ĆWICZENIE 3 Tranzystory bipolarne. Małosygnałowe parametry tranzystorów. I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie małosygnałowych parametrów tranzystorów bipolarnych na podstawie ich charakterystyk

Bardziej szczegółowo

Ćw. III. Dioda Zenera

Ćw. III. Dioda Zenera Cel ćwiczenia Ćw. III. Dioda Zenera Zapoznanie się z zasadą działania diody Zenera. Pomiary charakterystyk statycznych diod Zenera. Wyznaczenie charakterystycznych parametrów elektrycznych diod Zenera,

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 2 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ MECHANIKA UKŁADÓW MECHANCZNYCH Modelowanie fizyczne układu o jednym stopniu

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA 2 (EZ1C500 055) BADANIE DIOD I TRANZYSTORÓW Białystok 2006

Bardziej szczegółowo

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej

Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Liniowe układy scalone w technice cyfrowej Wykład 6 Zastosowania wzmacniaczy operacyjnych: konwertery prąd-napięcie i napięcie-prąd, źródła prądowe i napięciowe, przesuwnik fazowy Konwerter prąd-napięcie

Bardziej szczegółowo

PRACOWNIA ELEKTRONIKI

PRACOWNIA ELEKTRONIKI PRACOWNIA ELEKTRONIKI Ćwiczenie nr 4 Temat ćwiczenia: Badanie wzmacniacza UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY INSTYTUT TECHNIKI 1. 2. 3. Imię i Nazwisko 1 szerokopasmowego RC 4. Data wykonania

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH

INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH INSTRUKCJA LABORATORIUM TECHNIK INFORMACYJNYCH WPROWADZENIE DO PROGRAMU PSPICE Autor: Tomasz Niedziela, Strona /9 . Uruchomienie programu Pspice. Z menu Start wybrać Wszystkie Programy Pspice Student Schematics.

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Podstaw Pomiarów

Laboratorium Podstaw Pomiarów Laboratorium Podstaw Pomiarów Ćwiczenie 5 Pomiary rezystancji Instrukcja Opracował: dr hab. inż. Grzegorz Pankanin, prof. PW Instytut Systemów Elektronicznych Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych

Bardziej szczegółowo

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO

PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO ĆWICZENIE 53 PRAWO OHMA DLA PRĄDU PRZEMIENNEGO Cel ćwiczenia: wyznaczenie wartości indukcyjności cewek i pojemności kondensatorów przy wykorzystaniu prawa Ohma dla prądu przemiennego; sprawdzenie prawa

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Rezonans w obwodach elektrycznych"

Ćwiczenie: Rezonans w obwodach elektrycznych Ćwiczenie: "Rezonans w obwodach elektrycznych" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI. Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n

POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI. Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT FIZYKI LABORATORIUM FIZYKI FAZY SKONDENSOWANEJ Ćwiczenie 9 Temperaturowa zależność statycznych i dynamicznych charakterystyk złącza p-n Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ.. LABORATORIUM FIZYCZNE

WYDZIAŁ.. LABORATORIUM FIZYCZNE W S E i Z W WASZAWE WYDZAŁ.. LABOATOUM FZYCZNE Ćwiczenie Nr 10 Temat: POMA OPOU METODĄ TECHNCZNĄ. PAWO OHMA Warszawa 2009 Prawo Ohma POMA OPOU METODĄ TECHNCZNĄ Uporządkowany ruch elektronów nazywa się

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWE METODY SYMULACJI W ELEKTROTECHNICE I ELEKTRONICE. ZASADA DZIAŁANIA PROGRAMU MICRO-CAP

KOMPUTEROWE METODY SYMULACJI W ELEKTROTECHNICE I ELEKTRONICE. ZASADA DZIAŁANIA PROGRAMU MICRO-CAP KOMPUTEROWE METODY SYMULACJI W ELEKTROTECHNICE I ELEKTRONICE. ZASADA DZIAŁANIA PROGRAMU MICRO-CAP Wprowadzenie. Komputerowe programy symulacyjne dają możliwość badania układów elektronicznych bez potrzeby

Bardziej szczegółowo

TRANZYSTORY BIPOLARNE

TRANZYSTORY BIPOLARNE Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego TRANZYSTORY BIPOLARNE Instrukcję opracował: dr inż. Jerzy Sawicki Wymagania, znajomość zagadnień: 1. Tranzystory bipolarne rodzaje, typowe parametry i charakterystyki,

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4 KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ MECHANIKA UKŁADÓW MECHANCZNYCH Modelowanie fizyczne układu o dwóch stopniach

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 LABORATORIUM ELEKTRONIKI POLITECHNIKA ŁÓDZKA KATEDRA PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH I OPTOELEKTRONICZNYCH

Ćwiczenie 2 LABORATORIUM ELEKTRONIKI POLITECHNIKA ŁÓDZKA KATEDRA PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH I OPTOELEKTRONICZNYCH LABORATORIUM LKTRONIKI Ćwiczenie Parametry statyczne tranzystorów bipolarnych el ćwiczenia Podstawowym celem ćwiczenia jest poznanie statycznych charakterystyk tranzystorów bipolarnych oraz metod identyfikacji

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi programu Do-Exp

Instrukcja obsługi programu Do-Exp Instrukcja obsługi programu Do-Exp Autor: Wojciech Stark. Program został utworzony w ramach pracy dyplomowej na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Instrukcja dotyczy programu Do-Exp w wersji

Bardziej szczegółowo

Przyrządy i Układy Półprzewodnikowe

Przyrządy i Układy Półprzewodnikowe VI. Prostownik jedno i dwupołówkowy Cel ćwiczenia: Poznanie zasady działania układu prostownika jedno i dwupołówkowego. A) Wstęp teoretyczny Prostownik jest układem elektrycznym stosowanym do zamiany prądu

Bardziej szczegółowo

Rys. 1. Układ informacji na wyświetlaczu układu MPPT

Rys. 1. Układ informacji na wyświetlaczu układu MPPT Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice Poszukiwanie punktu mocy maksymalnej modułu fotowoltaicznego wer. 1.0.1, 2014 opracowanie: Łukasz Starzak Układ pomiarowy Układ śledzenia punktu mocy maksymalnej

Bardziej szczegółowo

Nowe funkcje w programie SYMFONIA Handel Premium w wersji 2009

Nowe funkcje w programie SYMFONIA Handel Premium w wersji 2009 SYMFONIA Handel Premium Strona 1 z 7 Nowe funkcje w programie SYMFONIA Handel Premium w wersji 2009 Dodatkowa ochrona dostępu do przeglądania cen zakupu towarów Duża grupa użytkowników programu zgłaszała

Bardziej szczegółowo

Komputerowe projektowanie układów ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem Multisim/myDAQ. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ

Komputerowe projektowanie układów ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem Multisim/myDAQ. Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych PŁ Laboratorium Komputerowe projektowanie układów Ćwiczenia uzupełniające z wykorzystaniem oprogramowania Multisim oraz sprzętu mydaq National Instruments

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1b. Silnik prądu stałego jako element wykonawczy Modelowanie i symulacja napędu CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE

Ćwiczenie 1b. Silnik prądu stałego jako element wykonawczy Modelowanie i symulacja napędu CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl

Bardziej szczegółowo

Projektowanie układów VLSI-ASIC techniką od szczegółu do ogółu (bottom-up) przy użyciu pakietu CADENCE w technologii UMC 0.18µm

Projektowanie układów VLSI-ASIC techniką od szczegółu do ogółu (bottom-up) przy użyciu pakietu CADENCE w technologii UMC 0.18µm Laboratorium Projektowania Systemów Scalonych Katedra Elektroniki Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Projektowanie układów VLSI-ASIC techniką od szczegółu do ogółu (bottom-up) przy użyciu pakietu CADENCE

Bardziej szczegółowo

13 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J

13 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J 3 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J P R A C O W N I A P O D S T A W E L E K T R O T E C H N I K I I E L E K T R O N I K I Ćw. 3. Wyznaczenie elementów L C metoda rezonansu Wprowadzenie Obwód złożony

Bardziej szczegółowo

Dioda półprzewodnikowa

Dioda półprzewodnikowa COACH 10 Dioda półprzewodnikowa Program: Coach 6 Projekt: na MN060c CMA Coach Projects\PTSN Coach 6\ Elektronika\dioda_2.cma Przykład wyników: dioda2_2.cmr Cel ćwiczenia - Pokazanie działania diody - Wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 123: Półprzewodnikowe złącze p-n

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 123: Półprzewodnikowe złącze p-n Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 123: Półprzewodnikowe złącze p-n Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z własnościami warstwowych złącz półprzewodnikowych p-n. Wyznaczanie charakterystyk stałoprądowych

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 7 PARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH

Ćwiczenie 7 PARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH Ćwiczenie 7 PRMETRY MŁOSYGNŁO TRNZYSTORÓW BIPOLRNYCH Wstęp Celem ćwiczenia jest wyznaczenie niektórych parametrów małosygnałowych hybrydowego i modelu hybryd tranzystora bipolarnego. modelu Konspekt przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Modelowanie diod półprzewodnikowych

Modelowanie diod półprzewodnikowych Modelowanie diod półprzewodnikowych Programie PSPICE wbudowane są modele wielu elementów półprzewodnikowych takich jak diody, tranzystory bipolarne, tranzystory dipolowe złączowe, tranzystory MOSFET, tranzystory

Bardziej szczegółowo

MentorGraphics ModelSim

MentorGraphics ModelSim MentorGraphics ModelSim 1. Konfiguracja programu Wszelkie zmiany parametrów systemu symulacji dokonywane są w menu Tools -> Edit Preferences... Wyniki ustawień należy zapisać w skrypcie startowym systemu

Bardziej szczegółowo

Ćw. 8 Bramki logiczne

Ćw. 8 Bramki logiczne Ćw. 8 Bramki logiczne 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi bramkami logicznymi, poznanie ich rodzajów oraz najwaŝniejszych parametrów opisujących ich własności elektryczne.

Bardziej szczegółowo

Instrukcja wprowadzania graficznych harmonogramów pracy w SZOI Wg stanu na 21.06.2010 r.

Instrukcja wprowadzania graficznych harmonogramów pracy w SZOI Wg stanu na 21.06.2010 r. Instrukcja wprowadzania graficznych harmonogramów pracy w SZOI Wg stanu na 21.06.2010 r. W systemie SZOI została wprowadzona nowa funkcjonalność umożliwiająca tworzenie graficznych harmonogramów pracy.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE

Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Ćwiczenie 1 Podstawy opisu i analizy obwodów w programie SPICE Cel: Zapoznanie ze składnią języka SPICE, wykorzystanie elementów RCLEFD oraz instrukcji analiz:.dc,.ac,.tran,.tf, korzystanie z bibliotek

Bardziej szczegółowo

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt

Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Przed rozpoczęciem pracy otwórz nowy plik (Ctrl +N) wykorzystując szablon acadiso.dwt Zadanie: Utwórz szablon rysunkowy składający się z: - warstw - tabelki rysunkowej w postaci bloku (według wzoru poniżej)

Bardziej szczegółowo

BADANIE DIOD PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

BADANIE DIOD PÓŁPRZEWODNIKOWYCH BAANE O PÓŁPZEWONKOWYCH nstytut izyki Akademia Pomorska w Słupsku Cel i ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest: - zapoznanie się z przebiegiem charakterystyk prądowo-napięciowych diod różnych typów, - zapoznanie

Bardziej szczegółowo

OPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1

OPTIMA PC v2.2.1. Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 2011 ELFON. Instrukcja obsługi. Rev 1 OPTIMA PC v2.2.1 Program konfiguracyjny dla cyfrowych paneli domofonowy serii OPTIMA 255 Instrukcja obsługi Rev 1 2011 ELFON Wprowadzenie OPTIMA PC jest programem, który w wygodny sposób umożliwia konfigurację

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego.

Ćwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. Ćwiczenie ELE Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Wzmacniacz ładunkoczuły Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. C T - adaptor ładunkowy, i - źródło prądu reprezentujące

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 8. do Studium Wykonalności projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej województwo podkarpackie

Załącznik nr 8. do Studium Wykonalności projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej województwo podkarpackie MINISTERSTWO ROZWOJU REGIONALNEGO Załącznik nr 8 do Studium Wykonalności projektu Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej Instrukcja obliczania wskaźnika pokrycia. Strona 2 z 24 Studium Wykonalności projektu

Bardziej szczegółowo

Mathcad c.d. - Macierze, wykresy 3D, rozwiązywanie równań, pochodne i całki, animacje

Mathcad c.d. - Macierze, wykresy 3D, rozwiązywanie równań, pochodne i całki, animacje Mathcad c.d. - Macierze, wykresy 3D, rozwiązywanie równań, pochodne i całki, animacje Opracował: Zbigniew Rudnicki Powtórka z poprzedniego wykładu 2 1 Dokument, regiony, klawisze: Dokument Mathcada realizuje

Bardziej szczegółowo

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert)

Rys.1. Technika zestawiania części za pomocą polecenia WSTAWIAJĄCE (insert) Procesy i techniki produkcyjne Wydział Mechaniczny Ćwiczenie 3 (2) CAD/CAM Zasady budowy bibliotek parametrycznych Cel ćwiczenia: Celem tego zestawu ćwiczeń 3.1, 3.2 jest opanowanie techniki budowy i wykorzystania

Bardziej szczegółowo

1. SFC W PAKIECIE ISAGRAF 2. EDYCJA PROGRAMU W JĘZYKU SFC. ISaGRAF WERSJE 3.4 LUB 3.5 1

1. SFC W PAKIECIE ISAGRAF 2. EDYCJA PROGRAMU W JĘZYKU SFC. ISaGRAF WERSJE 3.4 LUB 3.5 1 ISaGRAF WERSJE 3.4 LUB 3.5 1 1. SFC W PAKIECIE ISAGRAF 1.1. Kroki W pakiecie ISaGRAF użytkownik nie ma możliwości definiowania własnych nazw dla kroków. Z każdym krokiem jest związany tzw. numer odniesienia

Bardziej szczegółowo

BADANIE TRANZYSTORA BIPOLARNEGO

BADANIE TRANZYSTORA BIPOLARNEGO BADANIE TRANZYSTORA BIPOLARNEGO CEL poznanie charakterystyk tranzystora bipolarnego w układzie WE poznanie wybranych parametrów statycznych tranzystora bipolarnego w układzie WE PRZEBIEG ĆWICZENIA: 1.

Bardziej szczegółowo

Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice. Ćwiczenie 11M Poszukiwanie punktu mocy maksymalnej modułu fotowoltaicznego

Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice. Ćwiczenie 11M Poszukiwanie punktu mocy maksymalnej modułu fotowoltaicznego Przetwarzanie energii elektrycznej w fotowoltaice Ćwiczenie 11M Poszukiwanie punktu mocy maksymalnej modułu fotowoltaicznego wer. 1.2.2, 2016 opracowanie: Łukasz Starzak Politechnika Łódzka, Katedra Mikroelektroniki

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA

POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA POLITEHNIKA BIAŁOSTOKA WYDZIAŁ ELEKTRYZNY KATEDRA AUTOMATYKI I ELEKTRONIKI 5. Wzmacniacze mocy Materiały pomocnicze do pracowni specjalistycznej z przedmiotu: Systemy AD w elektronice TS1422 380 Opracował:

Bardziej szczegółowo

Przy dokonywaniu analiz ekonomicznych, np. sprzedażowych, bardzo

Przy dokonywaniu analiz ekonomicznych, np. sprzedażowych, bardzo Sprawdź, jak możesz przewidzieć wartość sprzedaży w nadchodzących okresach Prognozowanie w Excelu Systemy informatyczne w zarządzaniu 13/01 Przy dokonywaniu analiz ekonomicznych, np. sprzedażowych, bardzo

Bardziej szczegółowo

1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter.

1. Opis okna podstawowego programu TPrezenter. OPIS PROGRAMU TPREZENTER. Program TPrezenter przeznaczony jest do pełnej graficznej prezentacji danych bieżących lub archiwalnych dla systemów serii AL154. Umożliwia wygodną i dokładną analizę na monitorze

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11 Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11 Temat: Charakterystyki i parametry tyrystora Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest poznanie właściwości elektrycznych tyrystora. I. Wymagane wiadomości. 1. Podział

Bardziej szczegółowo

Laboratorium elementów automatyki i pomiarów w technologii chemicznej

Laboratorium elementów automatyki i pomiarów w technologii chemicznej POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Wydziałowy Zakład Inżynierii Biomedycznej i Pomiarowej Laboratorium elementów automatyki i pomiarów w technologii chemicznej Instrukcja do ćwiczenia Regulacja dwupołożeniowa Wrocław

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie A7 : Tranzystor unipolarny JFET i jego zastosowania

Ćwiczenie A7 : Tranzystor unipolarny JFET i jego zastosowania Ćwiczenie A7 : Tranzystor unipolarny JFET i jego zastosowania Jacek Grela, Radosław Strzałka 3 maja 9 1 Wstęp 1.1 Wzory Poniżej zamieszczamy podstawowe wzory i definicje, których używaliśmy w obliczeniach.

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY ELEKTRONICZNE. Układy polaryzacji i stabilizacji punktu pracy tranzystora

ELEMENTY ELEKTRONICZNE. Układy polaryzacji i stabilizacji punktu pracy tranzystora Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEMENTY ELEKTRONICZNE TS1C300 018 Układy polaryzacji i stabilizacji punktu

Bardziej szczegółowo

Ćw. 1: Badanie diod i prostowników

Ćw. 1: Badanie diod i prostowników Ćw. 1: Badanie diod i prostowników Wstęp Celem ćwiczenia jest badanie diod i opartych na nich prostownikach stosowanych w zasilaczach. Dioda jest to elektroniczny element półprzewodnikowy zawierający jedno

Bardziej szczegółowo

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Legnicy Laboratorium Podstaw Elektroniki i Miernictwa Ćwiczenie nr 18 BADANIE UKŁADÓW CZASOWYCH A. Cel ćwiczenia. - Zapoznanie z działaniem i przeznaczeniem przerzutników

Bardziej szczegółowo

Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward

Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward Laboratorium Konwertery Mocy Ćwiczenie 6 Symulacja komputerowa przetwornic flyback i forward Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego Katedra Systemów Mikroelektronicznych Wydział Elektroniki Telekomunikacji

Bardziej szczegółowo

Badanie charakterystyki prądowo-napięciowej opornika, żarówki i diody półprzewodnikowej z wykorzystaniem zestawu SONDa

Badanie charakterystyki prądowo-napięciowej opornika, żarówki i diody półprzewodnikowej z wykorzystaniem zestawu SONDa Badanie charakterystyki prądowo-napięciowej opornika, żarówki i diody półprzewodnikowej z wykorzystaniem zestawu SONDa Celem doświadczenia jest wyznaczenie charakterystyk prądowo-napięciowych oraz zależności

Bardziej szczegółowo

Co się stanie, gdy połączymy szeregowo dwie żarówki?

Co się stanie, gdy połączymy szeregowo dwie żarówki? Różne elementy układu elektrycznego można łączyć szeregowo. Z wartości poszczególnych oporów, można wyznaczyć oporność całkowitą oraz całkowite natężenie prądu. Zadania 1. Połącz szeregowo dwie identyczne

Bardziej szczegółowo

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Inżynierii Systemów Sterowania Technologie informatyczne Wprowadzenie do Simulinka w środowisku MATLAB Pytania i zadania do ćwiczeń laboratoryjnych

Bardziej szczegółowo

ELEMENTY ELEKTRONICZNE

ELEMENTY ELEKTRONICZNE KATEDRA ELEKTRONIKI AGH L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODY REV. 1.2 1. CEL ĆWICZENIA - pomiary charakterystyk stałoprądowych diod prostowniczych, świecących oraz stabilizacyjnych - praktyczne

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja komputerowa

Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja komputerowa INSTYTUT SYSTEMÓW INŻYNIERII ELEKTRYCZNE TEORIA OWODÓW ELEKTRYCZNYCH LAORATORIUM Ćwiczenie Podstawowe prawa obwodów prądu stałego symulacja uterowa Grupa nr:. Zespół nr:. Skład zespołu: 1. 2. 3. 4. 5.

Bardziej szczegółowo

UKŁADY POLARYZACJI I STABILIZACJI PUNKTU PRACY

UKŁADY POLARYZACJI I STABILIZACJI PUNKTU PRACY P.z. K.P.. Laboratorium lektroniki 2FD 200/10/01 UKŁADY POLAYZAJI I TAILIZAJI PUNKTU PAY TANZYTOÓW 1. WTĘP Tematem ćwiczenia są podstawowe zagadnienia polaryzacji i stabilizacji punktu pracy tranzystorów

Bardziej szczegółowo

Tranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów.

Tranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów. ĆWICZENIE 4 Tranzystory bipolarne. Podstawowe układy pracy tranzystorów. I. Cel ćwiczenia Zapoznanie się z układami zasilania tranzystorów. Wybór punktu pracy tranzystora. Statyczna prosta pracy. II. Układ

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 2 Przekaźniki Czasowe

Ćwiczenie 2 Przekaźniki Czasowe Politechnika Poznańska Wydział Budowy Maszyn i Zarządzania Automatyzacja Zajęcia laboratoryjne Ćwiczenie 2 Przekaźniki Czasowe Poznań 27 OGÓLNE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PODCZAS WYKONYWANIA ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH

Bardziej szczegółowo

R L. Badanie układu RLC COACH 07. Program: Coach 6 Projekt: CMA Coach Projects\ PTSN Coach 6\ Elektronika\RLC.cma Przykłady: RLC.cmr, RLC1.

R L. Badanie układu RLC COACH 07. Program: Coach 6 Projekt: CMA Coach Projects\ PTSN Coach 6\ Elektronika\RLC.cma Przykłady: RLC.cmr, RLC1. OAH 07 Badanie układu L Program: oach 6 Projekt: MA oach Projects\ PTSN oach 6\ Elektronika\L.cma Przykłady: L.cmr, L1.cmr, V L Model L, Model L, Model L3 A el ćwiczenia: I. Obserwacja zmian napięcia na

Bardziej szczegółowo