Po pierwsze: wysokie standardy. Elektryczna 9/2014. Pół. Konsekwencje dla umów na rynku dostarczania energii elektrycznej. Przed I wojną światową

Transkrypt

1 KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESY Elektryczna ISSN Biuletyn Branżowy 9/2014 Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Z działalności Towarzystwa Paragraf w sieci Wydarzenia w branży Pół ciekawego roku Konsekwencje dla umów na rynku dostarczania energii elektrycznej Przed I wojną światową Wkraczamy w inny wymiar Razem przeciw kradzieży i dewastacji infrastruktury Marek Goluch: Po pierwsze: wysokie standardy

2

3 W NUMERZE Zdjęcie: Julia Sheveloff Szanowni Państwo! Pierwsze po wakacjach spotkanie na łamach Energii Elektrycznej jak co roku jest okazją do zaprezentowania idei i rozwiązań technicznych w przededniu największych targów naszej branży Energetab w Bielsku-Białej. Tegoroczna edycja wzbogacona została o warsztaty OSD/OSP poświęcone nowoczesnym technologiom w energetyce. Podobnie jak w latach ubiegłych, także i tym razem nasz miesięcznik patronuje temu wydarzeniu, a Energia elektryczna trafi do rąk ogromnej liczby wystawców i zwiedzających. Wzmocniony w ten sposób zasięg naszego magazynu potęguje siłę propagacji prezentowanych poglądów, omawianych problemów oraz ciekawych wdrożeń technicznych w branży. Rozpoczynamy jak zawsze Rozmową miesiąca, do której zaproszenie zgodził się przyjąć Marek Goluch, prezes zarządu PGE Dystrybucja S.A. i członek zarządu PTPiREE. Nasz Gość wyraża opinię na temat zmian zachodzących w sektorze dystrybucji oraz spodziewanych efektów tych przeobrażeń. Egzemplifikację wielu tez znajdujemy w praktycznych działaniach podejmowanych przez PGE Dystrybucja S.A. Wspólnym mianownikiem wszystkich pomysłów, planów inwestycyjnych i wdrożeń jest podnoszenie na coraz wyższy poziom standardów obsługi odbiorców oraz niezawodności sieci dystrybucyjnej. Innymi słowy, Po pierwsze: wysokie standardy tak też zatytułowany jest ten wywiad. W dalszej części miesięcznika zwracamy Państwa uwagę na wchodzącą w życie w grudniu br. Ustawę o prawach konsumenta, która w znaczący sposób wpływa na relacje pomiędzy przedsiębiorstwem energetycznym a jego klientami. Nowy akt prawny znacząco poszerza prawa konsumentów oraz zwiększa obowiązki sprzedawców energii. W dziale technicznym, który tym razem poświęcony jest najnowszym rozwiązaniom dla energetyki, pokazujemy ciekawe wdrożenia proponowane przez producentów. Wiedząc, że naszym obowiązkiem jest podążanie za nowoczesnością, nie tracimy z oczu istotnych dokonań poprzedników. Bo choć codzienność przynosi nam nowe wyzwania wiemy, że sprostanie im jest łatwiejsze, gdy towarzyszy nam świadomość historii, poczucie ciągłości pokoleniowej. Dlatego też w bieżącym wydaniu wracamy do historii energetyki, pokazując jej początki przed I wojną światową. W innych, dobrze znanych naszym stałym Czytelnikom działach pokazujemy najistotniejsze wydarzenia z życia spółek, branży i naszego Towarzystwa, a tu chciałbym odnotować zmianę na stanowisku dyrektora Biura PTPiREE, gdzie moją osobę zastąpi znany większości z naszych Czytelników Wojciech Tabiś. W imieniu Zespołu Redakcyjnego witamy Go w naszym gronie, przekazujemy życzenia sukcesów i liczymy na wyrozumiałość dla naszych potknięć. Zapraszam do lektury! 4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK 6 ROZMOWA MIESIĄCA Wywiad z Markiem Goluchem, prezesem PGE Dystrybucja S.A., członkiem Zarządu PTPiREE 11 Z DZIAŁALNOŚCI PTPiREE RYNEK I REGULACJE 12 Pół ciekawego roku 14 Konsekwencje dla umów na rynku dostarczania energii elektrycznej 18 Przed I wojną światową 20 Paragraf w sieci TECHNIKA I TECHNOLOGIE 22 Wkraczamy w inny wymiar 24 Wyspecjalizowany samochód dla energetyki TATRA PHOENIX T158 6x6 z żurawiem HMF 6020-OK6 projekt stworzony przez HMF Polska 26 System klasy CIS w dobie uwolnienia rynku energii i mediów WYDARZENIA 28 Razem przeciw kradzieży i dewastacji infrastruktury 29 Wydarzenia w branży 30 FELIETON 31 TERMINARZ KLIENT DYSTRYBUCJA PRZESY Elektryczna Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Z działalności Paragraf Wydarzenia Towarzystwa w sieci w branży ISSN Biuletyn Branżowy 9/2014 Biuletyn Branżowy Energia Elektryczna miesięcznik Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej Redaguje zespół: Andrzej Pazda (redaktor naczelny), Piotr Begier (zastępca redaktora naczelnego), Małgorzata Władczyk (sekretarz redakcji), Aleksandra Rakowska (redaktor dział techniczny), Sebastian Brzozowski, Marzanna Kierzkowska Adres redakcji: ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , redakcja@e-elektryczna.pl Wydawca: Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej, Andrzej Pazda, ul. Wołyńska 22, Poznań, tel , faks , ptpiree@ptpiree.pl, ISSN Opracowanie graficzne, skład, łamanie i druk: Media i Rynek, ul. Polna 20/204, Kalisz Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca nadesłanych materiałów oraz zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmianę ich tytułów. Nakład: 1000 egzemplarzy Data zamknięcia numeru: 3 września 2014 r. Zdjęcie: PGE Dystrybucja S.A. Pół ciekawego roku Konsekwencje dla umów na rynku dostarczania energii elektrycznej Przed I wojną światową Wkraczamy w inny wymiar Razem przeciw kradzieży i dewastacji infrastruktury Marek Goluch: Po pierwsze: wysokie standardy Na okładce: Marek Goluch, prezes PGE Dystrybucja S.A., członek Zarządu PTPiREE wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 3

4 INFORMACJE ZE SPÓŁEK Enea kończy kolejny etap Linia 110 kv Dąbie Goleniów Zdjęcie: Piotr Dul Od lewej: Michał Jarczyński, prezes ENEA Operator; Grzegorz Kinelski, wiceprezes ds. handlowych ENEA SA; Anna Bródka, Dyrektor Północno-Zachodniego OT URE; Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego E nea zakończyła już drugi z trzech etapów przebudowy linii wysokiego napięcia relacji Dąbie Pomorska Załom Goleniów. Zrealizowany właśnie odcinek Pomorska Załom ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia niezawodności dostaw energii elektrycznej do północnej części aglomeracji szczecińskiej. Głównym celem przebudowy linii była konieczność poprawy pewności zasilania, parametrów energii elektrycznej, a także zwiększenie możliwości przyłączania kolejnych podmiotów do sieci energetycznej spółki. Do zakresu prac należało podwyższenie przekroju przewodów ze 120 do 240 mm² oraz podniesienie maksymalnej temperatury ich pracy z 40 do 80 C, co pozwoliło trzykrotnie zwiększyć przepustowość linii. Długość przebudowanego odcinka, składającego się z 34 słupów, wynosi 7,5 km. Uroczyste uruchomienie zrealizowanego właśnie odcinka Pomorska Załom odbyło się w połowie sierpnia. Koszt zrealizowanych do tej pory prac (odcinki Dąbie Pomorska oraz Pomorska Załom) wyniósł 10 mln zł. Cała inwestycja ma kosztować ponad 20 mln zł i jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w Zachodniopomorskiem. Tauron Polska Energia 295 mln zł na OZE i rozwój infrastruktury Tauron Polska Energia pozyskał 295 mln zł na realizację inwestycji w zakresie energetyki odnawialnej oraz dystrybucji energii. Program ma zakończyć się w 2016 r. Pozyskane fundusze pochodzą z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI), z którym Grupa Tauron podpisała umowę kredytową. Współpraca z EBI pozwoliła uzyskać pieniądze na warunkach lepszych niż proponowane przez banki komercyjne, a także o dłuższym terminie zapadalności długu. Korzystne warunki finansowania to również zachęta dla Grupy Tauron do dalszego inwestowania, a co za tym idzie zwiększania efektywności energetycznej. Grupa Tauron wykorzysta kredyt na rozbudowę sieci dystrybucyjnych (m.in. na ok. 11 tys. nowych przyłączy) i modernizację infrastruktury. Pozwoli to na przyłączanie nowych klientów do istniejącej sieci dystrybucyjnej. Wdrożony zostanie również pilotażowy program inteligentnego opomiarowania, którego celem jest efektywniejsze zarządzanie danymi oraz zapewnienie przepływu informacji między klientami i dostawcami energii. Pieniądze z EBI pozwolą również na modernizację kilku elektrowni wodnych Grupy Tauron, dzięki czemu zwiększą się ich możliwości produkcyjne i wrośnie efektywność operacyjna. Umowa o wartości 295 mln złotych to już czwarty kontrakt podpisany przez obu partnerów. Do tej pory bank udostępnił Grupie Tauron trzy pożyczki o łącznej wartości 1,4 mld zł na wsparcie inwestycji w sektorze energetycznym w Polsce, m.in. na budowę nowego bloku energetycznego opalanego biomasą w Elektrowni Jaworzno III. 4 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

5 INFORMACJE ZE SPÓŁEK Zdjęcie: Energa-Operator Energa-Operator Z lotu ptaka Obserwacja linii energetycznych przy pomocy śmigłowca należy już do stałych metod oględzin sieci stosowanych przez Energę-Operator. Badanie z wysokości pozwala na szybszą identyfikację awaryjnych miejsc i dostarcza wielu bardzo przydatnych danych na temat stanu infrastruktury energetycznej. Oględziny sieci są jednym z podstawowych zabiegów eksploatacyjnych i stanowią główny element oceny jej stanu technicznego. Polegają one na badaniu poszczególnych elementów infrastruktury i jej otoczenia (zadrzewienie, ukształtowanie terenu, skrzyżowania, zbliżenia itp.). Wyniki oględzin są podstawą do planowania czynności eksploatacyjnych, takich jak: wycinki, przeglądy, naprawy i inne działania mające na celu utrzymanie stanu technicznego na wymaganym poziomie. Stanowią też podstawę do planowania prac remontowych i modernizacyjnych. Energa-Operator 7 lat temu zapoczątkowała wdrożenie technologii oblotów sieci. W tym czasie wykonano obloty wszystkich linii napowietrznych wysokiego napięcia oraz części najbardziej awaryjnych linii średniego napięcia. Energa wdrożyła technologię oblotów sieci przed siedmioma laty Uzyskane dane to zdjęcia i wiele szczegółowych informacji o sieci Główną zaletą lotniczego badania sieci, w porównaniu do oględzin tradycyjnych, jest szerszy i ujednolicony zakres danych na temat otoczenia konkretnych obiektów. Ma to duże znaczenie, gdyż według analiz spółki ok. 30 proc. awarii linii średniego napięcia ma przyczynę właśnie w otoczeniu urządzeń. Dane otrzymywane podczas oblotu to nie tylko wysokiej rozdzielczości zdjęcia infrastruktury elektroenergetycznej z różnej perspektywy, ale również szereg informacji o niej. Umożliwiają one wykonywanie wielorakich analiz stanu linii oraz pozwalają na szybsze i trafniejsze decyzje eksploatacyjne, inwestycyjne i modernizacyjne. Obloty linii energetycznych stanowią doskonałe uzupełnienie tradycyjnych metod. Obie mają zastosowanie w procesie uzyskania jak najpełniejszego obrazu sieci. Wy niki oględzin są podstawą do pla nowania czynności eksploatacyj nych PGE pomaga Odnowiony plac zabaw Instalacja nowych elementów i naprawa istniejącego sprzętu oraz wyrównanie terenu placu zabaw to działania, jakie na rzecz dzieci podjęli wolontariusze biorący udział w akcji Polskiej Grupy Energetycznej Pomagamy. Wolontariat PGE to wspólny program Polskiej Grupy Energetycznej i Fundacji PGE Energia z Serca. W jego ramach spółka zaproponowała pracownikom konkurs, w którym najlepsze pomysły społeczników zostaną sfinansowane. Wśród zwycięskich projektów znalazł się program renowacji placu zabaw Ośrodka Kultury w Chałupkach Dębniańskich. Na placu wykonano prace malarskie i konserwacyjne, zamontowano nową karuzelę i bujaczek sprężynowiec (tzw. kogucik). Uzupełniono uszkodzone i brakujące elementy, m.in. mocowania łańcuchów do siedzisk huśtawek, sznury na ściany sprawnościowe i gont na pokrycie daszków dwóch wieżyczek. Wolontariusze wyrównali i wypoziomowali również teren w obrębie placu zabaw. Podczas uroczystego otwarcia dzieci mogły wziąć udział w wielu konkursach i zabawach. Frekwencja wśród najmłodszych dopisała, szczególnie że z placu korzystają również dzieci z pobliskiej miejscowości Grodzisk Nowy. Projekt renowacji placu jest jednym z trzydziestu zwycięskich projektów zgłoszonych do akcji PGE Pomagamy. Wolontariat stanowi ważny element wizerunkowy spółki. W jego ramach wykonano również ogród wypoczynkowy dla pensjonariuszy Centrum Aktywizacji Społecznej Osób Niepełnosprawnych w Białobrzegach. Informacje ze spółek zebrała Marzanna Kierzkowska wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 5

6 ROZMOWA MIESIĄCA Po pierwsze: wysokie standardy Wywiad z Markiem Goluchem, prezesem PGE Dystrybucja S.A., członkiem zarządu PTPiREE. Towarzystwo nasze już 24 lata działa w obszarze energetyki; z różnym skutkiem, wraz z innymi stowarzyszeniami, równoważąc interesy jej podsektorów. Po kilku latach przerwy przystąpili Państwo ponownie do wspólnych działań. Czy można powiedzieć, że potrzebujemy siebie nawzajem? Mimo przerwy w formalnym członkostwie, pracownicy PGE Dystrybucja systematycznie uczestniczyli w działaniach w PTPiREE. Po zmianach w samym PTPiREE, spółka przystąpiła do Towarzystwa, dopełniając reprezentację kluczowych OSD. Wspólnie łatwiej wypracowywać rozwiązania dedykowane sektorowi dystrybucji energii elektrycznej. Jak postrzega Pan sektor dystrybucji? Co, zdaniem Pana Prezesa, trzeba w pierwszej kolejności zmienić, by ciągle poprawiać niezawodność dostaw energii elektrycznej dla klientów? Operatorzy systemów dystrybucyjnych faktycznie przeszli wiele zmian w celu dostosowania procesów biznesowych zarówno do nowych wymagań rynkowych, jak również do innej optyki klienta, który postrzegany jest jako świadomy odbiorca usług energetycznych, oczekujący dostaw na możliwie najwyższym poziomie i z możliwością wyboru wielu dostosowanych do jego potrzeb ofert sprzedażowych. Ostatnie przeobrażenia w tym zakresie, tj. rozwój rynku w kierunku tzw. umów GUD-K, umożliwiają oferowanie konsumentom usług kompleksowych poprzez różnych sprzedawców i są kolejną zmianą w kierunku zaspokojenia potrzeb klienta. Przy takiej konstrukcji rynku, podstawowym zadaniem OSD jest zapewnienie wysokich standardów jakościowych dostaw, co wiąże się z ciągłą poprawą niezawodności sieci elektroenergetycznej. Dzisiaj już wyraźnie widzimy, że w pierwszej kolejności należy właściwie ukierunkować procesy inwestycyjne tak, aby przy obecnym poziomie nakładów zawartych w planach rozwoju zapewnić optymalny efekt w zakresie poprawy jakości dostaw. Uniewrażliwienie sieci na działanie czynników zewnętrznych, to zmiana rodzaju eksploatowanych sieci z napowietrznych na sieci izolowane i kablowe, co przyniesie pozytywnie skutki dla naszych odbiorców. Uregulowanie stanu prawnego infrastruktury jest potrzebne zarówno operatorom sieciowym, jak i odbiorcom reguły muszą być jasne. Jednak projektu ustawy regulującego te kwestie w Sejmie jeszcze nie ma. Czy może Pan Prezes, jako prawnik, wskazać, korzystając ze swego doświadczenia, co należałoby uczynić, by oczekiwane przez firmy operatorskie regulacje weszły w życie? OSD realizujący usługę powszechną zapewnienia dostawy energii elektrycznej winni posiadać takie regulacje prawne, które umożliwią im wywiązanie się z nałożonych prawem obowiązków. Podczas zmian ustrojowych, jakie nastąpiły w Polsce na początku lat 90., nie uregulowano jednoznacznie statusu korzystania przez przedsiębiorstwa sieciowe z infrastruktury liniowej usytuowanej na nieruchomościach należących do osób trzecich. Pomimo późniejszych, licznych zmian w innych dziedzinach życia publicznego i gospodarczego, niestety pominięto kwestię uregulowania w skuteczny sposób dostępu przedsiębiorstwa energetycznego do nieruchomości pod zarządzaną infrastrukturą sieciową. W innych państwach, które przeszły podobne do polskich zmiany ustrojowe, uregulowano ten problem jednoznacznie, np. Niemcy poprzez wydaną w 1993 r. ustawę, nakazującą sądom prowadzącym księgi wieczyste wpisanie na rzecz całej istniejącej infrastruktury sieciowej służebność, regulującą ich status na tych gruntach, a także umożliwiającą dostęp do urządzeń w celu ich eksploatacji, modernizacji i napraw. W innych państwach europejskich regulacje tego typu istnieją od wielu lat. Według mojej oceny można byłoby zastosować model podobny do niemieckiego. Przy czym właścicielowi nieruchomości, na której znajduje się infrastruktura przedsiębiorstwa energetycznego, mogłoby przysługiwać prawo do wystąpienia w określonym czasie z roszczeniem o wynagrodzenie 6 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

7 ROZMOWA MIESIĄCA linii elektroenergetycznych. W jakim stopniu dotyczą one obszaru obsługiwanego przez PGE Dystrybucja? Problem w uzyskiwaniu zgód właścicieli gruntów na umieszczenie urządzeń elektroenergetycznych dotyczy każdego OSD. W sytuacji, kiedy konieczna jest rozbudowa sieci w celu umożliwienia odbioru mocy od wytwórcy, nieuzyskanie pozwolenia na budowę z powodu braku zgód właścicieli gruntów może odwlec w czasie, a nawet uniemożliwić realizację inwestycji. Jest to jednak typowe ryzyko związane z dużym procesem inwestycyjnym, którym niewątpliwie jest przyłączanie wytwórców energii elektrycznej. Choć wiele spraw, zarówno o charakterze prawnym, jak i technicznym, jest jeszcze nierozstrzygniętych, od zamiany tradycyjnych liczników wymagających odczytów inkasenta na liczniki smart nie ma odwrotu. Wszystkie spółki dystrybucyjne przygotowują się do tego, realizując niejednokrotnie znaczące wdrożenia pilotowe. Poprosimy o przedstawienie Czytelnikom naszego miesięcznika zamierzeń w tym względzie kierowanej przez Pana Prezesa spółki. Zdjęcie: PGE Dystrybucja S.A. Marek Goluch, prezes PGE Dystrybucja S.A., członek Zarządu PTPiREE z tytułu służebności przesyłu. Podobnie w Polsce uregulowano sprawę własności nieruchomości pod drogami publicznymi. Tam z mocy ustawy zarządca drogi nabywał prawo własności gruntu pod drogą, natomiast właścicielowi gruntu przysługiwało odszkodowanie z tytułu utraty nieruchomości. Podobne kompleksowe rozwiązanie dedykowane wszystkim OSD rozwiązałoby ten istotny dla nas problem. W ostatnich latach często nagłaśnianymi problemami wydają się być te związane z przyłączaniem odnawialnych źródeł energii, przede wszystkim farm wiatrowych, oraz uzyskiwaniem prawa drogi do budowy i rozbudowy 18 czerwca br. ogłosiliśmy postępowanie przetargowe na Budowę i wdrożenie inteligentnego systemu pomiarowego (AMI) w Oddziale Białystok i Oddziale Łódź-Miasto w ramach realizacji pierwszego etapu budowy inteligentnego systemu pomiarowego. Na tym etapie zakładamy wdrożenie systemu obsługującego ok. 51 tys. inteligentnych liczników energii elektrycznej, zlokalizowanych w wybranych obszarach sieci dystrybucyjnej na terenie Oddziału Białystok (powiat augustowski) i Oddziału Łódź-Miasto (osiedle mieszkaniowe Retkinia). Przewidujemy instalację liczników smart w II połowie 2015 r., a zakończenie prac wdrożeniowych i stabilizację systemu w I półroczu Niewątpliwie decyzję o masowym wdrożeniu będziemy podejmować w oparciu o obowiązki wynikające z prawa energetycznego, jak też w oparciu wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 7

8 ROZMOWA MIESIĄCA o potrzeby naszych odbiorców i na bazie doświadczeń zdobytych w trakcie wdrożenia pilotażowego. Jakimi innymi pozycjami z listy zamierzeń inwestycyjnych PGE Dystrybucja chciałby Pan Prezes zainteresować Czytelników Energii Elektrycznej? Lista zamierzeń inwestycyjnych planowanych do realizacji w okresie najbliższych kilku lat jest bardzo obszerna i dotyczy wszystkich segmentów zarządzanego majątku sieciowego. Najtrudniejszymi, a co za tym idzie kosztownymi i czasochłonnymi są inwestycje związane z budową nowych linii elektoenergetycznych, zwłaszcza na poziomie WN. Przykładem takiego zadania jest budowa linii WN: Mościska Łomianki, Łomianki Czosnów, Czosnów Nowy Dwór Mazowiecki oraz budowa stacji 110/15 kv Czosnów. Założenia realizacyjne opisanego zadania sięgają 2020 r. Innym zadaniem związanym przede wszystkim ze skróceniem czasów lokalizacji i usuwania awarii jest Program automatyzacji w głębi sieci SN PGE Dystrybucja S.A.. Planujemy w latach zainstalować w newralgicznych miejscach sieci SN ok. 5 tys. łączników zdalnie sterowanych, co z pewnością przyniesie poprawę w zakresie zmniejszenia czasów wyłączeń, ograniczenia skutków awarii i tym samym ilości niedostarczonej energii dla odbiorców. Inną znaczącą pozycją, znajdującą się w fazie realizacji, jest pakiet zadań wykonywanych częściowo ze środków NFOŚiGW, polegający na zakupie i wymianie istniejących transformatorów na niskostratne, a tym samym obniżeniu strat energii elektrycznej w sieci PGE Dystrybucja S.A. Wspomniane zadania są realizowane w oddziałach: Lublin, Łódź-Miasto, Łódź-Teren, Warszawa i dotyczą zarówno transformatorów WN/SN, jak i SN/nn. Operatorzy sieci przesyłowej i sieci dystrybucyjnych przedkładają do uzgodnienia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki plany rozwoju. Niestety, plany te nie mogą zawierać wszystkich potrzeb inwestycyjnych określanych zarówno ilościowo, jak i jakościowo, bo przecież środki na inwestycje wynikają z ograniczanego poziomu przychodów taryfowych. Jak w PGE Dystrybucja przekłada się to na bezpieczeństwo dostaw energii zarówno z punktu widzenia odbiorców komunalnych, jak i przemysłowych? PGE Dystrybucja S.A. przygotowując projekt planu rozwoju efektywnie planuje zadania inwestycyjne, biorąc pod uwagę ograniczenie przychodów uzyskiwanych ze stawek taryfowych, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej podmiotom przyłączonym, zagwarantowanie środków inwestycyjnych na rozbudowę i modernizację sieci dla nowo przyłączanych podmiotów oraz wdrażanie strategii spółki i grupy kapitałowej. Najważniejszym celem związanym z bezpieczeństwem dostaw jest obniżenie wskaźników systemowych w tym SAIDI. Monitoring stanu sieci i posiadanych urządzeń, analiza awaryjności, stopnia oddziaływania awarii na grupy odbiorców dają wiedzę na temat przyczyn i skutków awarii. Pozwala to, dzięki prowadzonej analizie, hierarchizować zadania inwestycyjne i umieszczać w planie zadania najbardziej efektywne oraz niezbędne. Jest to sposób na utrzymywanie stanu sieci, gwarantujący utrzymanie parametrów jakościowych energii elektrycznej w wymaganym standardzie. Nie oznacza to jednak, że spółka nie posiada zadań inwestycyjnych, które mogłaby uruchomić, gdyby poziom przychodów taryfowych był większy. Jakie znaczenie w rozwoju spółki mają środki z funduszy pomocowych Unii Europejskiej, wspomagające ulepszenie infrastruktury sieci, pozyskane w ramach programów regionalnych oraz programu Infrastruktura i Środowisko? I jak Pan postrzega skuteczność wspólnego działania w tym względzie. Uzyskiwane z funduszy pomocowych UE środki finansowe wspomagają modernizację i unowocześnienie infrastruktury sieci dystrybucyjnej i mają dla spółki duże znaczenie, tak finansowe, efektywnościowe, jak i wizerunkowe. W ramach programów regionalnych oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w latach pozyskaliśmy już ponad 55 mln zł, a łączna kwota wsparcia projektów na lata wyniesie ok. 75 mln zł. Najwięcej środków pomocowych spółka pozyskuje na wymianę transformatorów SN/nn. Łącznie inwestycje współfinansowane z funduszy pomocowych przełożą się na wymianę 5655 w latach najbardziej awaryjnych oraz wysokostratnych transformatorów, których wiek przekracza 30 lat. Tak duże inwestycje pozwolą na znaczne ograniczenie strat energii elektrycznej. Skuteczność wspólnych działań z PTPiREE w obszarze pozyskania środków pomocowych postrzegamy w dwóch płaszczyznach. Z jednej strony PTPiREE zapewnia spółce wiedzę na temat możliwości pozyskiwania środków, a z drugiej uczestniczy w projektach pomocowych, zwłaszcza na etapie przygotowania wniosków. Jedna i druga forma współpracy jest nam niezbędna, ale zwracamy uwagę, że obecnie, zwłaszcza w sferze możliwości pozyskiwania środków, potrzebujemy więcej informacji o realnych możliwościach wykorzystania funduszy pomocowych, często z bardzo ogólnie opracowanych programów. Bardzo dziękujemy za taką ocenę naszego działania. Obiecujemy dalsze pozyskiwanie i przekazywanie szczegółowych informacji w tym względzie. I jeszcze pytanie o poglądy, może trochę osobiste, bo przecież nieco oderwane od polityki i strategii spółki. Jaki jest stosunek Pana Prezesa do planów budowy w naszym kraju elektrowni jądrowej? Biorąc pod uwagę obecną strukturę koszyka paliwowego Polska powinna konsekwentnie realizować działania ukierunkowane na zróżnicowanie bazy wytwórczej pod względem wykorzystania nośników energetycznych. Uważam, że budowa elektrowni jądrowej w naszym kraju, choć jest procesem kapitało- i czasochłonnym, może być uzasadniona. Trzeba jednak brać pod uwagę model energetyczny, w jakim Polska obecnie się znajduje, postęp technologiczny oraz ciągle wzrastającą efektywność energetyczną. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał Andrzej Pazda 8 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

9

10 Konferencja INTELIGENTNE SIECI KONSUMENT, RYNEK I ŚRODOWISKO 24 września 2014 r., Hotel Mercure Warszawa Centrum, ul. Złota 48/54, Warszawa Rozwój inteligentnych sieci energetycznych w Polsce możliwości i ograniczenia, zamierzenia i dokonania Możliwości racjonalnego użytkowania energii przy wykorzystaniu rozwiązań smart Współczesny klient co wie i czego oczekuje od smart metering? Świadomy i aktywny odbiorca ważnym ogniwem wdrożenia sieci inteligentnej Prezentacja wyników badań ogólnopolskich dotyczących poziomu wiedzy i świadomości użytkowników energii w kontekście rozwiązań smart Panel dyskusyjny Inteligentne sieci a konsument energii Udział w konferencji jest bezpłatny. Liczba miejsc ograniczona. Do udziału w konferencji szczególnie zapraszamy przedstawicieli branży, środowisk akademickich, przedstawicieli instytucji centralnych i samorządowych, organizacji konsumenckich i mediów. Patronat: Organizator: Konferencja dofinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej WRE Partnerzy kampanii: Warsztaty Rynku Energetycznego Konferencja odbywa się w ramach ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej Inteligentne sieci dla domu, środowiska i gospodarki, skierowanej do użytkowników energii elektrycznej. Celem kampanii jest edukacja konsumentów w zakresie sposobów racjonalnego użytkowania energii, szczególnie przy wykorzystaniu technologii inteligentnego opomiarowania, w tym narzędzi udostępnionych przez poszczególnych Operatorów Systemów Dystrybucyjnych. Głównym organizatorem kampanii jest Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE). Partnerami strategicznymi są podmioty skupione w ramach Warsztatów Rynku Energetycznego WRE: Operatorzy Systemów Dystrybucyjnych, Operator Systemu Przesyłowego, Towarzystwo Obrotu Energią i Urząd Regulacji Energetyki. Pełna lista partnerów kampanii dostępna jest na stronie: Więcej informacji w terminarzu na oraz na stronie:

11 Z DZIAŁALNOŚCI PTPiREE Nowy dyrektor Biura PTPiREE 1 września br. stanowisko dyrektora Biura Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej objął Wojciech Tabiś. Nowo powołany dyrektor Biura od początku swojej pracy zawodowej związany jest z sektorem energetycznym. Zajmował kierownicze stanowiska w podsektorach dystrybucji i przesyłu energii elektrycznej; był prezesem Zielonogórskich Zakładów Energetycznych oraz członkiem zarządu PSE. Potem przez wiele lat pracował na kierowniczych stanowiskach w Ministerstwie Gospodarki. W latach , jako prezes zarządu, kierował pracami Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych Przyjaźń SA. Od 2006 r. związany z koncernami Konsultacje społeczne w ramach POIiŚ W dniach sierpnia br. Ministerstwo Gospodarki przeprowadziło konsultacje społeczne dokumentu Project pipeline dla sektora energetyki w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko PTPiREE uczestniczyło w przygotowaniu części dokumentu odnoszącej się do sektora dystrybucji energii elektrycznej. Project pipeline obejmuje listę projektów skierowanych do wsparcia z funduszy UE w latach w ramach następujących priorytetów inwestycyjnych: 4.1 Promowanie produkcji i dystrybucji odnawialnych źródeł energii; 4.4 Rozwój i wdrażanie inteligentnych systemów dystrybucji na średnich i niskich poziomach napięcia; 7.5 Zwiększenie efektywności energetycznej i bezpieczeństwa dostaw poprzez rozwój inteligentnych systemów dystrybucji, magazynowania i przesyłu energii. energetycznymi ENDESA oraz E.ON. Członek wielu rad nadzorczych, m.in.: Gaz System SA, Kogeneracja SA, EC Białystok, STOEN Warszawa. Zarząd PTPiREE uznał, że doświadczenie Wojciecha Tabisia zdobyte w różnych firmach będzie pomocne w osiąganiu celów Towarzystwa, jakimi są: wsparcie rozwoju rynku energii, troska o ekonomiczną dostępność energii z sieci oraz podnoszenie jakości usług sieciowych w Polsce, przy jednoczesnym równoważeniu długofalowych interesów wszystkich uczestników rynku energii. Dotychczasowy dyrektor, Andrzej Pazda, który przez wiele lat kierował Biurem, będzie nadal pracował w PTPiREE. Analiza wskaźników SAIDI, SAIFI Opracowywany nowy model regulacyjny (Taryfa 2016) opierać się będzie na ocenie elementów jakościowych m.in. wskaźnikach SAIDI, SAIFI. Przygotowując się do nadchodzących zmian, za niezbędne uznano wykonanie audytu tych wskaźników za lata oraz szczegółowej analizy zależności pomiędzy wskaźnikami ciągłości zasilania a parametrami techniczno-ekonomicznymi sieci oraz wydatkami operacyjnymi i kapitałowymi. W ramach pracy zostaną wyznaczone również prognozowane wartości wskaźników ciągłości dostaw SAIDI i SAIFI przy założonym poziomie kosztów. Pierwsze, wspólne spotkanie zespołu PTPiREE koordynującego te prace oraz wykonawcy (McKinsey &Company) odbyło się 27 sierpnia br. w Warszawie. Poświęcono je: uszczegółowieniu celu i zakresu projektu, przyjęciu ramowego harmonogramu prac, uzgodnieniu zakresu danych niezbędnych dla realizacji pracy. PTPiREE patronem konferencji RadioEXPO 2014 Konferencja Radiokomunikacji Profesjonalnej Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej zostało patronem honorowym konferencji i wystawy branży radiokomunikacji profesjonalnej - RadioEXPO Konferencja odbędzie się 8 października br. w warszawskim hotelu Novotel Airport. Jest to pierwsze tego typu wydarzenie w Polsce. Podczas spotkania prelekcję wygłosi przedstawiciel PTPiREE, Marek Winczura, starszy specjalista ds. planowania sieci w Tauron Dystrybucja SA. Temat wystąpienia to: Cyfrowy system łączności radiowej TETRA w polskiej energetyce. Branża energetyczna jest obecnie najbardziej perspektywicznym sektorem dla rozwoju profesjonalnych systemów radiowych w naszym kraju. Trwające projekty łączności TETRA w Tauron Dystrybucja oraz planowanie podobnych systemów w Energa-Operator czy Enea są tego najlepszym przykładem. Cieszę się, że Polskie Towarzystwo Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej zdecydowało się objąć swoim patronatem naszą konferencję. Ufam, że spotkanie będzie dobrą okazją do wymiany poglądów i doświadczeń powiedział Mariusz Waruszewski, pomysłodawca i organizator RadioEXPO. Informacje i rejestracja dostępne są na stronie organizatora: wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 11

12 RYNEK I REGULACJE Pół ciekawego roku Polskie grupy energetyczne w I półroczu 2014 r. zainwestowały w dystrybucję ponad 1,8 mld zł, co w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. oznaczało niewielki spadek. W większości grup segment dystrybucji poprawił zarówno zysk EBITDA, jak i zysk operacyjny EBIT. Ireneusz Chojnacki Wyniki osiągnięte w I półroczu 2014 r. przez segmenty dystrybucji polskich grup energetycznych PGE, Tauron, Enea i Energa trudno uznać za zaskakujące. Zgodnie z oczekiwaniami, większość grup po pierwszych sześciu miesiącach br. wykazała w dystrybucji zarówno poprawę zysku EBITDA, jak i zysku operacyjnego, aczkolwiek zwykle nie były to wzrosty spektakularne. Widać też, że sektor przygotowuje się do przejścia na jakościowy model regulacji. Na podkreślenie zasługuje także co pokazało I półrocze że na wyniki dystrybucji ma istotny wpływ nie tylko to, co się dzieje na rynku energii elektrycznej w ogóle, ale i w poszczególnych grupach klientów. Biznes pociągnął dostawy W I półroczu 2014 r., według danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych, zużycie energii elektrycznej w naszym kraju wyniosło ok. 78,5 TWh, co oznacza, że było mniejsze niż w takim okresie 2013 r. o ok. 0,32 proc. Płaski popyt na energię elektryczną potwierdziły też wyniki dostaw energii poszczególnych OSD. W I półroczu 2014, w stosunku do I półrocza 2013, wzrost wolumenów dostarczonej energii zanotowały segmenty dystrybucji PGE, Energi po ok. 2 proc., Enei o ok. 1,5 proc., a minimalny spadek odnotował OSD z grupy Tauron. Przy czym Tauron Dystrybucja utrzymał palmę pierwszeństwa pod względem dostaw energii i zapewne jeszcze bardzo długo to się nie zmieni. W I półroczu br. Tauron Dystrybucja dostarczył ok. 23,88 TWh energii, a druga pod tym względem PGE Dystrybucja niespełna 16 TWh. Szef Grupy Tauron podkreślał wyniki dystrybucji. Wyniki finansowe grupy Tauron należy ocenić pozytywnie, szczególnie jeśli weźmiemy pod uwagę trudne dla firm sektora energetycznego otoczenie rynkowe. Lepsze wyniki rok do roku zanotował segment dystrybucji, m.in. dzięki niższym kosztom operacyjnym. Wysoką dynamikę wzrostu EBITDA osiągnął segment wytwarzania, ale także segment odnawialnych źródeł energii, w którym uruchomiliśmy w ostatnich miesiącach poprzedniego roku dwie farmy wiatrowe Marszewo i Wicko o łącznej mocy 122 MW mówił Dariusz Lubera, prezes Tauron Polska Energia. Grupa Tauron wskazuje, że w I półroczu 2014 w stosunku do takiego okresu 2013 przy niewielkim spadku dostaw energii ogółem dostarczyła jednak odbiorcom końcowym nieco więcej energii (o ok. 0,1 TWh). Ten wynik w ocenie Taurona to przede wszystkim rezultat dobrej koniunktury w gospodarce krajowej (wzrost zużycia energii przez biznes), który pozwolił zrekompensować spadek dostaw do odbiorców przyłączonych do sieci niskiego napięcia, którzy ograniczyli swoje zapotrzebowane, zwłaszcza w I kwartale 2014 r., w związku z utrzymującymi się wysokimi średnimi temperaturami powietrza. Na spadek zapotrzebowania ze strony odbiorców komunalnych (grupa taryfowa G) wskazuje też Energa-Operator. W I półroczu 2014 dostawa energii do segmentu G spadła spółce o 3,7 proc., ale mimo to całkowity wolumen dostaw był większy niż w I półroczu W I półroczu 2014 rzeczywiście dostarczyliśmy odbiorcom więcej energii niż rok wcześniej. Stało się to za sprawą istotnego wzrostu dostaw do największych odbiorców, z grup taryfowych A i B. Na wzroście dostaw do tych odbiorców i spadku dostaw do grupy G per saldo jednak straciliśmy. Cena za usługę dystrybucji dla największych odbiorców jest istotnie mniejsza niż dla gospodarstw domowych i wzrost dostaw dla przemysłu nie skompensował spadku przychodów z grupy taryfowej G komentował Rafał Czyżewski, prezes Energa-Operator, po ogłoszeniu wyników Grupy Energa za I półrocze br. W I półroczu 2014, w porównaniu z I półroczem 2013, Energa-Operator zanotowała spadek EBITDA o 3 proc. Istotny wpływ na wyniki uzyskane przez Energę-Operator w I półroczu br. miał spadek stopy WACC (z 8,9 proc. w ubr. do 7,3 proc. w br.), wspomniane już zmniejszenie zapotrzebowania na energię ze strony odbiorców z grupy G i spadek stopy dyskonta, decydującej przy wycenie rezerwy aktuarialnej, co spowodowało wzrost rezerw z tego tytułu o 24 mln zł i pogorszenie wyniku o taką kwotę. Można więc powiedzieć, że gdyby nie te dodatkowe rezerwy, to mimo spadku dystrybucji do segmentu G nasz wynik netto byłby taki sam jak rok temu. W sumie uważam, że w opisanej sytuacji poradziliśmy sobie dobrze. Uzyskaliśmy EBITDA na poziomie zbliżonym do wyniku za I półrocze 2013, pomimo spadku WACC stwierdził prezes Rafał Czyżewski. Lekki spadek inwestycji Segmenty dystrybucji z grup: PGE, Tauron i Enea w I półroczu 2014 poprawiły EBITDA w stosunku do analogicznego okresu W odniesieniu do dystrybucji PGE, która poprawiła EBITDA o ok. 4 proc., w komentarzach ekspertów dał się wyczuć pewien niedosyt. To skutek tego, że w przypadku dystrybucji grupa PGE wykazała w I półroczu 2014 stosunkowo 12 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

13 RYNEK I REGULACJE wysokie koszty usług obcych wyniosły one 752,5 mln zł, wobec 648,3 mln zł w I półroczu 2013 r. Niemniej wydaje się, że sama PGE była raczej zadowolona z wyników dystrybucji. Nasz miks paliwowy, opierający się głównie na węglu brunatnym, pozwolił utrzymać dobry poziom marż w wytwarzaniu, pomimo tego że zrealizowana cena sprzedaży energii elektrycznej była niższa. W segmencie dystrybucji osiągnęliśmy zaplanowany wynik, zarówno pod względem wolumenu, jak i znaczenia dla wyniku końcowego powiedział Marek Woszczyk, prezes PGE Polska Grupa Energetyczna, odnosząc się do wyników grupy PGE za I półrocze Porównując I półrocze 2014 do I półrocza 2013, największą dynamikę wzrostu EBITDA segmentu dystrybucji wykazała poznańska grupa Enea. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy br. zysk EBITDA wypracowany przez dystrybucję Enei wyniósł blisko 606 mln zł, co oznaczało wzrost o 13,7 proc. w porównaniu z wynikiem uzyskanym w i półroczu W omawianym okresie segment dystrybucji Taurona poprawił zysk EBITDA o ok. 6 proc., a segment dystrybucji PGE zwiększył zysk EBITDA o ok. 4 proc. Zarówno w II kwartale, jak i w całym I półroczu 2014 zanotowaliśmy wzrost EBITDA w segmencie dystrybucji. Odpowiednio o 27,4 proc. (67,4 mln zł) w II kwartale i 13,7 proc. (72,8 mln zł) w całym półroczu. Pozytywny wpływ ma tu prowadzona konsekwentnie w całej grupie optymalizacja kosztowa, w tym program dobrowolnych odejść. Ponadto w osiągnięciu wyników pomogły nam niższy wolumen zakupu energii elektrycznej na pokrycie różnicy bilansowej oraz niższa jej średnia cena. Udało nam się zakupić tę energię wyraźnie taniej niż rok temu. Znaczenie miał także spadek rezerwy dotyczącej majątku sieciowego, który wynika z mniejszej liczby roszczeń odszkodowawczych dotyczących gruntów, na których istnieje infrastruktura elektroenergetyczna analizowała Dalida Gepfert, wiceprezes Enei ds. finansowych. Z bardziej ogólnych zjawisk związanych z sektorem dystrybucji po I półroczu 2014 rzuca się w oczy mniejszy niż rok temu łączny poziom inwestycji czterech największych polskich OSD. Różnica nie jest tak duża, żeby można było mówić chociażby o wyhamowaniu inwestycji sektora, ale istnieje. W I półroczu 2014 OSD z grup: Energa, PGE, Tauron i Enea zainwestowali razem ok. 1,852 mld zł, a rok wcześniej ok. 1,921 mld zł. W I półroczu br. najwięcej w dystrybucję zainwestowała Grupa Tauron (ok. 841,5 mln zł), która także w analogicznym okresie 2013 wykazała największe nakłady inwestycyjne w przedmiotowym segmencie (ok. 634 mln zł). Grupa Energa poinformowała o korekcie tegorocznego planu inwestycji w dystrybucję. Plan inwestycyjny zakładał wydatki na poziomie 1356 mln zł, ale w rzeczywistości wydamy 1156 mln zł, co ważne bez szkody dla planu w ujęciu rzeczowym na modernizację naszej sieci. Przyczyn tej sytuacji jest kilka. Przede wszystkim poprawiliśmy efektywność kontraktowania zadań inwestycyjnych, poprzez całkowite kierowanie tych prac na rynek zewnętrzny. Obecnie 100 proc. inwestycji realizujemy w trybie przetargowym, co obniżyło nasze wydatki. Wcześniej istotny poziom inwestycji realizowany był siłami własnymi, co oznaczało ich wyższy koszt jednostkowy wyjaśniał prezes Rafał Czyżewski. OSD walczą więc o bieżące wyniki finansowe z pełną świadomością ich znaczenia dla grup energetycznych, których GRUPA ENEA I półrocze 2014 I półrocze 2013 EBITDA grupy mln zł EBITDA dystrybucji mln zł EBIT dystrybucji mln zł Inwestycje dystrybucji mln zł Dostawy energii TWh 8,803 8,675 GRUPA PGE I półrocze 2014 I półrocze 2013 EBITDA grupy mln zł EBITDA dystrybucji mln zł EBIT dystrybucji mln zł Inwestycje dystrybucji mln zł Dostawy energii TWh 15,95 15,6 GRUPA ENERGA I półrocze 2014 I półrocze 2013 EBITDA grupy mln zł EBITDA dystrybucji mln zł EBIT dystrybucji mln zł Inwestycje dystrybucji mln zł Dostawy energii TWh 10,327 10,123 GRUPA TAURON I półrocze 2014 I półrocze 2013 EBITDA grupy mln zł EBITDA dystrybucji mln zł EBIT dystrybucji mln zł Inwestycje dystrybucji mln zł Dostawy energii TWh 23,88 23,98 Źródło : raporty spółek, *dane finansowe w zaokrągleniu są częścią, ale też już przygotowują się do zapowiedzianych przez URE zmian w modelu regulacji OSD, które mają wejść w życie w 2016 roku. Od tego jaki ostatecznie kształt przybierze regulacja jakościowa będą zależały działania OSD. Wolno bowiem przypuszczać, że do pewnych zachowań nowy model regulacyjny będzie po prostu stymulował OSD finansowo. Jak to może wyglądać? Ze środowiska OSD płyną informacje, że trwają intensywne prace nad nowym modelem regulacji, w których biorą udział zespoły powołane przez URE i PTPiREE. Wiadomo, że w nowym modelu regulacyjnym pod uwagę zostaną wzięte przerwy w zasilaniu odbiorców (wskaźniki SAIDI i SAIFI) oraz czas realizacji przyłączania do sieci odbiorców indywidualnych i małego biznesu, ale przynajmniej około połowy sierpnia br. nie było jeszcze wiadomo jak to ma się przekładać na przychody operatorów. Czas rozstrzygnięć nie wydaje się już jednak odległy. URE podtrzymuje, że upublicznienie założeń dotyczących regulacji jakościowej nastąpi w ostatnim kwartale br. Autor jest dziennikarzem miesięcznika Nowy Przemysł i portalu wnp.pl wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 13

14 RYNEK I REGULACJE Ustawa o prawach konsumenta Konsekwencje dla umów na rynku dostarczania energii elektrycznej Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (Dz. U. z 2014 r., poz. 827) stanowi spóźnioną o pół roku implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów. Przepisami tej ustawy zmieniono także Kodeks cywilny w zakresie dotyczącym przepisów regulujących sprzedaż konsumencką, rękojmię i gwarancję. Jej wejście w życie przewidziano na 25 grudnia 2014 r. Przemysław Kałek Szymon Murek KANCELARIA CHADBOURNE & PARKE Zgodnie z art. 52 ustawy uchylone zostają dwie dotychczas podstawowe ustawy regulujące sprzedaż konsumencką: Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, a także Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Nowa ustawa ma stanowić podstawowe i niemal zupełne źródło uprawnień przyznanych konsumentom w ich stosunkach z przedsiębiorcami. Wprowadzenie Nowa ustawa zmienia w sposób znaczny kryteria oceny umów zawieranych na rynku dostarczania energii elektrycznej. Przede wszystkim przez objęcie wszystkich typów umów zawieranych na rynku energii elektrycznej w lokalu przedsiębiorstwa, poza jego lokalem czy też na odległość obostrzeniami związanymi z ochroną konsumentów. Oznacza to istotne poszerzenie praw konsumentów oraz obowiązków sprzedawców energii oraz operatorów systemów elektroenergetycznych we wzajemnych stosunkach. Na samym wstępie warto przedstawić typowe umowy zawierane przez Nowa ustawa zmienia w sposób znaczny kryteria oceny umów zawieranych na rynku dostarczania energii elektrycznej. Przede wszystkim przez objęcie wszystkich typów umów zawieranych na rynku energii elektrycznej w lokalu przedsiębiorstwa, poza jego lokalem czy też na odległość obostrzeniami związanymi z ochroną konsumentów. Oznacza to istotne poszerzenie praw konsumentów oraz obowiązków sprzedawców energii oraz operatorów systemów elektroenergetycznych we wzajemnych stosunkach. sprzedawców energii elektrycznej oraz operatorów systemów elektroenergetycznych z konsumentami (odbiorcami w gospodarstwach domowych). Umowami tymi są: umowa sprzedaży energii elektrycznej zawierana pomiędzy sprzedawcą energii a odbiorcą-konsumentem, umowa o świadczenie usług dystrybucji energii zawierana pomiędzy operatorem systemu elektroenergetycznego a odbiorcą-konsumentem, umowa kompleksowa umowa obejmująca postanowienia obu powyższych umów, zawierana pomiędzy sprzedawcą energii a odbiorcą-konsumentem. Zgodnie z nową ustawą prawa i obowiązki stron we wskazanych umowach będą się różnie kształtowały w zależności od tego, w jaki sposób została zawarta dana umowa, tzn. czy została zawarta: w lokalu przedsiębiorstwa, poza lokalem przedsiębiorstwa a za taką uznaje się umowę z konsumentem zawartą: (I) przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, (II) w wyniku 14 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

15 RYNEK I REGULACJE przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w (I), (III) w lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron, (IV) podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami, na odległość (w praktyce jeszcze rzadkość na rynku sprzedaży energii, ale nie jest możliwe wykluczenie takiego mechanizmu), za którą rozumie się umowę zawartą z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Najważniejsze zmiany dla sektora energetycznego Do najważniejszych dla rynku dostarczania energii elektrycznej grup zmian należą: Obowiązek uzyskania przez przedsiębiorcę wyraźnego oświadczenia konsumenta, gdy konsument ten życzy sobie rozpoczęcia wykonywania usługi dostarczania energii elektrycznej przed upływem terminu do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Tylko złożenie takiego oświadczenia nakłada na konsumenta obowiązek uregulowania opłaty za energię dostarczoną przed upływem terminu do odstąpienia od takiej umowy, jeśli konsument skorzystał z prawa do odstąpienia od umowy (art. 15 ust. 3, art. 35 nowej ustawy). Obowiązek uzyskania przez przedsiębiorcę, najpóźniej w momencie zawarcia umowy, wyraźnej zgody konsumenta na każdą, wykraczającą poza główne wynagrodzenie płatność. W praktyce oznaczać to będzie, że wszelkie dodatkowe opłaty, które do tej pory nie były objęte tak ścisłym reżimem informacyjnym, stanowić będą część stosunku umownego. Konsekwentnie zmiana albo wprowadzenie nowych opłat do relacji z konsumentem wiązać się będzie z koniecznością zawarcia przez przedsiębiorcę nowej umowy lub zmiany dotychczasowej umowy, z czego naturalnie wynikać będzie prawo konsumenta do jej niezawarcia, ewentualnie później prawo do odstąpienia od niej (art. 10 nowej ustawy oraz art. 5 ust. 5 ustawy Prawo energetyczne). Daleko rozszerzone obowiązki informacyjne przedsiębiorcy, zarówno przy umowach zawieranych w lokalu przedsiębiorcy, jak i poza nim czy umowach zawieranych na odległość. Przedsiębiorca powinien w sposób jasny i zrozumiały przekazać konsumentowi informacje na temat głównych cech świadczenia, łącznej cenie lub wynagrodzeniu za świadczenie wraz z podatkami, sposobie i terminie zapłaty, prawie do odstąpienia od umowy przy wykorzystaniu oświadczenia o odstąpieniu zawartego w załączniku do nowej ustawy, kosztach zwrotu rzeczy w przypadku odstąpienia od umowy, kodeksie dobrych praktyk, minimalnym czasie trwania zobowiązań konsumenta wynikających z umowy czy akceptowanych sposobach płatności itp. Informacje te powinny zostać utrwalone co do zasady na papierze, a w przypadku umów zawieranych na odległość w sposób odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania (art. 8 oraz art. 12 nowej ustawy). W myśl nowych przepisów ciężar dowodu dopełnienia obowiązku informacyjnego spoczywa na przedsiębiorcy, co w praktyce, wobec wprowadzonego obowiązku wydania konsumentowi dokumentu umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość (lub potwierdzenia jej zawarcia), prowadzić będzie do konieczności uzyskania od konsumenta oświadczenia w momencie dostarczenia mu takiej umowy, w celu uniknięcia przyszłych, ewentualnych sporów. Pewne wątpliwości wywołać może zawarte w art. 8 nowej ustawy (jak również w jej art. 12) sformułowanie nakazujące przekazanie konsumentowi takiej informacji: Najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową. Nakaz ten należy interpretować jako obowiązek przedstawienia konsumentowi, jeszcze przed zawarciem samej umowy, wszystkich wymaganych informacji na oddzielnym druku np. ulotce, specjalnym informatorze itp. Byłoby to zresztą zgodne z brzmieniem przepisów wspomnianej na poczętku dyrektywy, która posługuje się sformułowaniem: Zanim konsument zostanie związany umową (art. 5 i art. 6 dyrektywy) oraz z art. 16 ust. 2 nowej ustawy wskazującym, że dokument umowy, który przedsiębiorca wydaje konsumentowi na potwierdzenie zawarcia umowy, powinien obejmować także informacje przekazywane na podstawie art. 12 ustawy. Informacje przekazywane na podstawie art. 12 stanowią z mocy prawa integralną część umowy zawieranej z konsumentem na odległość albo poza lokalem przedsiębiorstwa i zmiana ich wymaga wyraźnego porozumienia stron. Na uwagę zasługuje fakt, że zgodnie z art. 36 pkt 1) lit a) nowej ustawy odbiorca nie będzie ponosił kosztów dostarczania energii elektrycznej za czas do odstąpienia od umowy, jeżeli przedsiębiorca nie poinformował go o prawie do odstąpienia od umowy i skutkach wykonania tego prawa. Inne zmiany wprowadzone ustawą Dodatkowe obowiązki obciążające przedsiębiorstwa wynikające z ustawy to: wydłużenie terminu do odstąpienia od umowy zawartej na odległość wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 15

16 RYNEK I REGULACJE lub poza lokalem przedsiębiorstwa z 10 do 14 dni oraz nałożenie na przedsiębiorcę swoistej sankcji za niepoinformowanie konsumenta o prawie odstąpienia od umowy w takim przypadku prawo to wygasa dopiero po 12 miesiącach od upływu podstawowego terminu 14 dni (art. 27, art. 28, art. 29 ustawy), obniżenie opłaty za połączenie telefoniczne z przedsiębiorcą przynajmniej do ceny za zwykłe połączenie telefoniczne (art. 11 ustawy o prawach konsumenta), wprowadzenie do Kodeksu wykroczeń kary grzywny dla przedsiębiorcy, który nie spełnia wymagań dotyczących udzielenia informacji lub wydania dokumentu, które przewiduje nowa ustawa (art. 45). O ile samo narzucenie szerokich obowiązków informacyjnych na sprzedawcę trudno uznać za rewolucję (wszak część z nich wynika nawet z przepisów ogólnych k.c. czy dotyczących sprzedaży rzeczy), o tyle włączenie daleko idących sankcji (w tym karnych) za ich niedochowanie stanowi poważny bodziec dla przedsiębiorców, aby skrupulatnie dopełniać obowiązków, które nakłada na nich nowa ustawa. Warto zauważyć, że niewielkiej zmianie ustawa poddaje również definicję konsumenta z art. 22 [1] k.c. Obecnie ma brzmieć ona następująco: Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Jak widać, do aktualnie obowiązującej definicji dodano jedynie frazę z przedsiębiorcą. Z perspektywy regulacji ustawy Prawo energetyczne definicja konsumenta ma znaczenie takie, że rozstrzygnięciu będzie wymagało, czy konsument wytwarzający energię elektryczną w mikroinstalacji i sprzedający nadwyżki tej energii do sprzedawcy z urzędu powinien być uznany za konsumenta w rozumieniu nowej ustawy, czy też nie. Zgodnie z art. 9u ustawy Prawo energetyczne wytwarzanie i sprzedaż energii elektrycznej w mikroinstalacji przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy Prawo energetyczne. Przyjąć zatem można, że umowy zawierane z takim konsumentem-wytwórcą będą uznawane za umowy zawierane z konsumentem. Nie wydaje się być uzasadnione sztuczne dzielenie umów zawieranych przez taki podmiot na umowy konsumenckie i niekonsumenckie. Byłoby to sprzeczne z ideą prosumenckości, choć nie da się ukryć, że jest to typowy przypadek graniczny, gdyż sprzedawcą jest wytwórca (osoba fizyczna) wytwarzający energię elektryczną w mikroinstalacji, który jednocześnie jest konsumentem pobierającym energię z sieci na własne potrzeby w celu jej zużycia we własnym gospodarstwie domowym. Ustawa o prawach konsumenta w wyraźny sposób wzmocni pozycję konsumenta we wzajemnych stosunkach ze sprzedawcami, również sprzedawcami energii elektrycznej. Wpływ na przedsiębiorstwa energetyczne Wyraźnego podkreślenia wymaga to, że w obrocie masowym nowa ustawa w sposób bezpośredni dotyka jedynie sprzedawców oraz odbiorców energii. Operatorzy systemów elektroenergetycznych odczują zmianę przepisów w przedstawionym powyżej zakresie jedynie wtedy, jeśli bezpośrednio z odbiorcą będą zawierać umowę o świadczenie usług dystrybucji energii. W przypadku najczęściej stosowanych w obrocie umów kompleksowych sytuacja operatorów w zasadzie nie ulega zmianie, ponieważ umowę z operatorem zawiera sprzedawca (tzw. Generalną Umowę Dystrybucji), działając na rzecz odbiorcy i wypełniając jedynie swoje zobowiązanie wynikające z umowy kompleksowej. Sprzedawca jako profesjonalista nie może być uznany za konsumenta, nawet w zakresie, w jakim działa na rzecz swojego odbiorcy-konsumenta. Pewne wyzwania pojawią się zapewne w sytuacji, w której to umowę o świadczenie usług dystrybucji zawierać będzie z operatorem sprzedawca, na podstawie pełnomocnictwa odbiorcy, np. w toku procesu zmiany sprzedawcy. Jest to model najbardziej rozpowszechniony na rynku i opiera się właśnie na przejęciu przez sprzedawcę całości procesu zmiany sprzedawcy i realizowanie go w imieniu odbiorcy. Umowa taka zawierana będzie przez odbiorcę-konsumenta i co do zasady powinna podlegać reżimowi nowej ustawy. Obecnie zdarza się, że informacja o dacie zawarcia takiej umowy dociera w praktyce do konsumenta w momencie otrzymania pierwszej faktury od operatora z tytułu świadczonych usług dystrybucji jeśli sprzedawca nie przekaże odbiorcy takiej informacji wraz z zawartą przez siebie w imieniu odbiorcy umową, albo z chwilą dostarczenia odbiorcy egzemplarza umowy bezpośrednio przez operatora. Dopasowanie procesu zmiany sprzedawcy do wymogów ustawy, w szczególności informacyjnych, stanowi wyzwanie, któremu operatorzy będą musieli stawić czoła, w szczególności po to, aby zapewnić płatność opłat za świadczoną dystrybucję energii, jeśli dostawa energii rozpocznie się przed upływem terminu przewidzianego na odstąpienie od umowy. Podsumowanie Ustawa o prawach konsumenta w wyraźny sposób wzmocni pozycję konsumenta we wzajemnych stosunkach ze sprzedawcami, również sprzedawcami energii elektrycznej. W odniesieniu do relacji odbiorca operator systemów zmiany będą mniej znaczące. Z pewnością nowe przepisy wprowadzone ustawą będą wymagały przeprowadzenia przez przedsiębiorstwa energetyczne analizy procedury zawierania umów oraz wprowadzenia pewnych, mniej lub dalej idących, zmian w trybie zawierania przez nich umów z konsumentami. Dosyć długie vacatio legis omawianej ustawy zapewnia dużo czasu na podjęcie odpowiednich działań przystosowawczych. 16 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

17

18 RYNEK I REGULACJE Historia elektroenergetyki na ziemiach polskich Przed I wojną światową Na terenach polskich pierwsze zastosowania oświetlenia elektrycznego 1 miały miejsce w 1878 r. w Królewskiej Hucie (pierwsza lampa łukowa) i w Warszawie w 1879 r. (instalacja oświetleniowa w fabryce Handkego). Według innych źródeł 2 pierwszą prądnicę zastosowano w kopalni Czeladź (Zagłębie Dąbrowskie) w 1875 r., a trzy lata później w zaborze pruskim, w Chorzowie, gdzie prądnica o mocy 1,3 kw zasilała lampy łukowe na stacji kolejowej. Wojciech Kułagowski DORADZTWO WOJCIECH KUŁAGOWSKI POLSKIE TOWARZYSTWO CERTYFIKACJI ENERGII Dość szybko na terenie zakładów przemysłowych zaczęto budować elektrownie i wykorzystywać energię elektryczną do napędów. Niewielkie generatory napędzane były maszynami parowymi, silnikami spalinowymi lub turbinami wodnymi. W pierwszej kolejności energię tę wykorzystywano do oświetlenia. Potem stopniowo do napędów maszyn o niewielkim zapotrzebowaniu mocy. Między innymi w 1880 r. uruchomiona została elektrownia w Przędzalni i Tkalni Towarzystwa Akcyjnego Zawiercie. W 1883 r. wybudowano elektrownię w Hucie Milowice-Handtke, w 1890 r. w Przędzalni Wełny Czesankowej Dietla, a w 1892 r. w Zakładach Elektrochemicznych w Ząbkowicach 3. W 1900 r. nie było na terenie Górnego Śląska zakładu przemysłowego, który nie stosowałby napędu elektrycznego lub oświetlenia elektrycznego 4. Rozwój sieci elektroenergetycznych, związany z elektryfikacją miast, był różny w każdym z trzech zaborów 5. Najszybciej przebiegał w zaborze pruskim w Poznaniu pierwsze lokalne elektrownie i sieci (prądu stałego) powstały w latach Mniej więcej w tym samym czasie pobudowano elektrownie w Grudziądzu (1895), Gdańsku i Bydgoszczy (1896), Chorzowie i Toruniu Rys 1. Elektrownia w Łodzi pierwszy projekt układu elektrycznego z 1905 r. 7 (1898) oraz Gnieźnie (1901). Na terytorium, które wróciło do Polski po II wojnie światowej elektrownie miejskie pojawiły się jeszcze wcześniej w Szczecinie (1889) i we Wrocławiu (1893). Stosunkowo rychło rozpoczęto też elektryfikację miast w byłym zaborze austriackim pierwsze elektrownie miejskie powstały we Lwowie i w Bielsku- Białej (1893), Krakowie (1894) oraz Nowym Targu (1898). Także dość wcześnie pojawiają się elektrownie przemysłowe (cukrownie, zakłady włókiennicze) na terenie ówczesnego zaboru rosyjskiego. Natomiast elektryfikacja miast przebiegała wolniej. Warszawa uzyskała elektrownie miejską w 1903 r., Radom w 1901 r., Częstochowa w 1907 r., Płock w 1908 r., Włocławek w 1909 r., Białystok w 1910 r., a Kielce w 1913 r. Z wyjątkiem Warszawy, wszystkie te elektrownie i sieci pracowały na prądzie stałym. Pierwsze elektrownie miejskie były niewielkie o mocach kilku lub kilkudziesięciu kw, dopiero na początku XX wieku wybudowano większe elektrownie o mocach do kilku MW. Większość z tych elektrowni i sieci korzystała z prądu stałego. Na przełomie wieków zaczęto szerzej stosować prąd przemienny. Energia w pierwszej kolejności była zużywana do oświetlenia domów, mieszkań i ulic, a następnie dla potrzeb przemysłu i transportu miejskiego tramwajów. Na przełomie XIX i XX wieku pojawiły się też pierwsze przepisy dotyczące elektroenergetyki, m.in. dotyczące kotłów parowych, sieci elektroenergetycznych i oświetlenia elektrycznego l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014

19 RYNEK I REGULACJE Tabela. Zużycie energii elektrycznej w Grudziądzu Rok Liczba mieszkańców Zużycie roczne w kwh W okresie I wojny światowej największe zniszczenia przemysłu elektroenergetycznego powstały w zaborze rosyjskim. Przed tą wojną na terenach trzech zaborów, które weszły w skład II Rzeczypospolitej, istniało ok. 400 elektrowni o łącznej mocy 450 MW, a produkcja roczna wynosiła ca 660 GWh. Połowa mocy zainstalowanej przypadała na obiekty wytwarzające prąd stały. W latach tworzono pierwsze projekty elektryfikacji dotyczące bądź terenów poszczególnych zaborów, bądź tych, na których w późniejszym czasie powstała II RP. Prace nad projektami dotyczącymi sposobu pozyskiwania i przekazu Zużycie roczne na jednego mieszkańca w kwh Źródło: Przemysł i Handel energii elektrycznej na ziemiach polskich rozpoczęto już w 1916 r. Powołano wówczas Komisję Elektryfikacji Kraju pod kierownictwem inż. Alfonsa Kühna. W wyniku jej prac powstał projekt zakładający elektryfikację kraju w oparciu o wielkie (na ówczesne czasy) elektrownie okręgowe zlokalizowane w pobliżu złóż paliw kopalnych: węgla kamiennego w Zagłębiu Dąbrowskim, ropy koło Borysławia i gazu ziemnego w okolicach Tustanowic lub w okręgach przemysłowych: warszawskim, łódzkim, poznańskim i gdańskim. Elektrownie te miały pracować w jednym systemie połączonym liniami wysokich napięć o długości ca 900 km 8. W swojej broszurze 9 z 1916 r. dr Jan Łopuszański profesor Politechniki Lwowskiej, przedstawił, m.in. posiłkując się pracami prof. Karola Pomianowskiego 10, koncepcję budowy systemu elektroenergetycznego dla obszaru zaboru austriackiego na prądzie zmiennym z siecią wysokich napięć o długości ca 560 km, opartego na elektrowniach wodnych z rezerwowymi elektrowniami cieplnymi opalanymi węglem i gazem ziemnym. Ciekawe są dane dotyczące zużycia energii elektrycznej w tym czasie w miastach. Przykładowo w Grudziądzu była ówcześnie elektrownia o mocy 2,8 MW zużycie energii elektrycznej w tym mieście w latach 1914 i 1920 pokazano w tabeli. 12 W czasie działań wojennych w latach potencjał wytwórczy nie uległ większym zniszczeniom i dość szybko odtworzono poziom produkcji przedwojennej. Po przyłączeniu w 1922 r. Górnego Śląska do Polski moc zainstalowana elektrowni wzrosła do 793 MW (łącznie 506 elektrowni, z czego jedynie 24 miały moce powyżej 5 MW), a produkcja do GWh. Najwięcej było małych źródeł o mocach poniżej 50 kw. Wydrukowano za zgodą Polskiego Towarzystwa Certyfikacji Energii Źródła Elektrownia wodna Leśna na rzece Kwisa, zbudowana w latach ,,Elektroenergetyka na dawnych i obecnych ziemiach polskich, Polskie Sieci Elektroenergetyczne ,,Trudne początki polskiej energetyki. Wojciech Kwinta (,,Polska Energia 2/2012). 3.,,Historia elektryki i elektroenergetyki na terenie działalności Będzińskiego ZE, Jerzy Wątroba, ,,50 lat służb dyspozytorskich obszaru południowego KSE, Kazimierz Oziemblewski. PSE- Południe Sp. z o. o. Katowice. 5.,,Elektroenergetyczne sieci miejskie, Czesław Mejro. PWT, Warszawa ,,Przepisy o kotłach parowych i oświetleniu elektrycznem., Druk S. Orgelbranda i Synów, Warszawa ,,Elektrociepłownia Łódzka , Łódzkie Towarzystwo Elektryczne SA, Łódź ,,Wkład elektryków polskich w rozwój drugiej Rzeczypospolitej, Marek Jakubiak,,,Energetyka, sierpień ,,Zakłady o sile wodnej. Zagadnienia techniczne odbudowy kraju, J. Łopuszański, Lwów ,,Siły wodne w Galicji, K. Pomianowski, Lwów ,,Schlesien, Kultur und Arbeit einer deutsche Grentzmark, Salomon Bruno, Erwin Stein, Berlin ,, Historia gospodarcza Polski, Andrzej Jezierski, Cecylia Leszczyńska, Key Text, Warszawa wrzesień 2014 ENERGIA elektryczna l 19

20 RYNEK I REGULACJE Paragraf w sieci Rubrykę, poświęconą zagadnieniom prawnym w energetyce, redagują: mec. Katarzyna Zalewska-Wojtuś z Biura PTPiREE i mec. Przemysław Kałek z Kancelarii Chadbourne & Parke LLP Projekt założeń projektu ustawy wdrażającej inteligentne opomiarowanie W ostatnich dniach sierpnia br. Ministerstwo Gospodarki (MG) przedłożyło do konsultacji społecznych projekt założeń projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (Pe) oraz ustawy o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej. Planowany akt prawny ma na celu nadanie ram prawnych dla wdrożenia inteligentnego opomiarowania w Polsce. W celach wskazanych w założeniach wprowadzenie inteligentnego opomiarowania będzie miało następujące korzyści: dla przedsiębiorstw energetycznych potencjalną redukcję kosztów, dzięki pozyskaniu bardziej dokładnych danych rynkowych oraz wzrost przychodów w wyniku redukcji strat i nieefektywności w systemie (jako przykłady inicjator podaje możliwość szybszego usuwania awarii albo wykrycia nielegalnego poboru), dla OSP poprawę bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego oraz obniżenie kosztów mechanizmu bilansowania, dla sprzedawców energii elektrycznej możliwość dopasowania ofert sprzedaży energii do indywidualnych potrzeb odbiorcy końcowego, dla odbiorców końcowych likwidację rozliczeń na podstawie prognoz oraz świadome korzystanie z energii, dla odbiorców uboższych możliwość elastycznego gospodarowania energią proporcjonalnie do posiadanych środków. Autor założeń wskazuje na analizy i dokumenty, które zostały w ciągu ostatnich lat opracowane w związku z planowanym wdrożeniem systemu AMI, m.in. powołując się na opracowane na zlecenie PTPiREE przez firmę Ernst&Young i Instytut Energetyki w Gdańsku Studium wdrożenia inteligentnego opomiarowania w Polsce. Wskazano także na utworzenie w 2012 r. z inicjatywy URE i PSE SA Warsztatów Rynku Energetycznego, podczas sesji których następuje wymiana wiedzy na temat planowania i wdrażania inteligentnego opomiarowania oraz stosowanych rozwiązań technicznych. Projektodawca szacuje, że w ciągu 10 lat zmiany uchwalone Projekt założeń do projektu zmian w Prawie energetycznym ma na celu nadanie ram prawnych dla wdrożenia inteligentnego opomiarowania w Polsce. Wykorzystano w nim proponowane wcześniej przez MG rozwiązania. przyszłą ustawą spowodują koszty zarówno dla przedsiębiorstw na poziomie 1109,9 mln zł, a także dla odbiorców w wysokości 2522,1 mln zł. Już w założeniach projektu znalazły się definicje ustawowe podstawowych pojęć, takich jak: dane pomiarowe, informacje pomiarowe, licznik zdalnego odczytu, system pomiarowy czy system teleinformatyczny. Podtrzymano także budzącą już przy pracach nad małym trójpakiem kontrowersje propozycję, aby wymiana informacji pomiędzy OSD a sprzedawcą w procesie zmiany sprzedawcy odbywała się za pośrednictwem niezależnego, centralnego ośrodka gromadzącego oraz przetwarzającego dane pomiarowe tzw. operatora informacji pomiarowych. Wątpliwości w tym względzie budzi dotrzymanie ustawowych terminów przy udziale dodatkowego podmiotu oraz określenie zasad jego udziału i odpowiedzialności w tym procesie. Co może zachęcić odbiorców do zainstalowania u nich liczników zdalnego odczytu, to zakaz dokonywania z takimi odbiorcami rozliczeń na podstawie prognoz. Instalacja ma się odbywać na podstawie harmonogramu określonego przez Radę Ministrów docelowo do 31 grudnia 2020 r. 80 proc. liczników AMI z ogólnej liczby liczników odbiorców przyłączonych do sieci danego OSD, natomiast odbiorca będzie miał prawo do wnioskowania o wcześniejszy montaż licznika AMI. Propozycje projektu założeń obejmują także ogólne zasady ochrony danych pomiarowych, traktowanych jako dane osobowe, oraz zasady udostępniania tych danych. Z punktu widzenia OSD, z jednej 20 l ENERGIA elektryczna wrzesień 2014