XIX MIEDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA PtOCK 2013 KOD UCZNIA PRZYRODA. Klasa VI

Transkrypt

1 XIX MIEDZYSZKOLNA LIGA PRZEDMIOTOWA PtOCK 2013 KOD UCZNIA PRZYRODA Klasa VI

2 KLASA VI 1. Rozpoznaj ptazy zyjqce w Polsce I podpisz pod rysunkiem: 3pkt a) b) c) d) 2. Jakie gady zyjq w Polsce? Rozpoznaj i wpisz nazw^ gatunkowq. 3 p ^^ a) Twarda grzbietowa powtoka zewn^trzna ciata barwy oliwkowobrgzowej, pokryta ' regularnymi rogowymi tarczami. Na kazdej wiekszej tarczy rozctiodzg siq promieniscie od jednego punktu zotte kreski. Gtowa, szyja 1 odnoza pokryte licznymi matymi zottymi plamkami. b) Osi^ga dtugosc do 14 lub 16 cm. Okoto 9,5 cm przypada na ogon. Ubarwienie grzbietu nie wykazuje dostrzegalnych roznic w zaieznosci od ptci. Jest zwykle brunatne, ciemnobrgzowe, jasnobrgzowe, szarobrgzowe, szare; plamki i kropki tworzq wst^gi. Smugi sq ciemniejsze od tta, podczas gdy plamki zarowno ciemne, jak i zottawe. Ciemna podtuzna pr^ga biegnie posrodkowo. Niekiedy nie jest ona ciqgta, ale tworzona przez drobniejsze plamy. Sprawia wrazenie delikatnej. c) Dtugosc ciata od 70 rzadko do 90 cm. Grzbiet o zabarwieniu brqzowym, zottawym, srebrzystoszarym, oliwkowozielonym, niebieskoszarym, pomarahczowym, czerwonobrgzowym lub miedzianoczerwonym. Na grzbiecle ciemniejszy od barwy podstawowej zygzak. Nie zawsze jest on widoczny. Pionowa zrenica. Ptaska gtowa 0 trojkgtnym zarysie, wyraznie oddzielona od reszty ciata. Ciato zw^za si^ w kierunku gtowy. tuski na gtowie tworz^ wzor przypominajqcy liters X, Y lub V. d) Nie nalezy do duzych jaszczurek: wedle roznych zrodet mierzy zwykle cm, lub tez w zaieznosci od ptci samice 50 cm, samce zas tyiko 40 cm. Dwie trzecie tej wartosci zajmuje ogon. Przypomina w^za. Przyjmuje roznorodne ubarwienie, na grzbiecie spotyka si^ zwykle odcienie brqzu, na brzuchu czern u samic i zottawy deseri u samcow. Wyst^puje kilka odmian barwnych, w tym turkusowa. Osobniki mtode ubarwione sq Inaczej od dorostych. Gtowa i ogon sq bardzo stabo wyodr^bnione od tutowia. 3. Napisz, czy zdania sq prawdziwe, czy fatszywe, wpisujqc w kratki liters P (prawda) lub F (fatsz) Uktad Stoneczny nie jest cz^sciq galaktyki 3pkt

3 Planety nie swiecq wtasnym swiattem Wiell<a Niedzwiedzica jest gwiazdozbiorem Jowisz, Saturn, Uran, Neptun to planety gazowe KsiQzyc swieci wtasnym swiattem Ksi^zyc nie ma atmosfery 4. Uzupetnij tabel^ wpisujqc do odpowiedniej rubryki brakujgce informacje. Nazwa krqgowca Przystosowanie do srodowiska zycia 1. Owad. Ciato ciemnobrgzowe, masywne, wydtuzone, z silnie rozwini^tym pierwszym segmentem tutowia i stosunkowo krotkimi tylnymi nogami. Przednie odnoza silne, grzebiqce, topatowate - stuzq do poruszania s'lq pod ziemiq, rozgrzebywania piasku i budowy korytarzy. 2. Pierscienica. Nie posiada uktadu oddectiowego. Produkuje tiirudyn?. Ma przyssawki. delfin Gtowotutow okryty jednoiitym pancerzem. Obty ksztatt skorupiaka zmniejsza opor wody. Odnoza odwtokowe sq odnozami ptywnymi. Sg zrosniete z ostatnim segmentem odwtoka i tworzq rodzaj ptetwy umozliwiajgcej sprawne cofanie si^ 1 szybkie poruszanie s\q w wodzie. kaczka 5. Rzekotka drzewna 6.

4 Ciato sptaszczone, optywowe. Ryba. Drapieznik- gtowa wydtuzona, ze zw^zajqcymi si^ szcz^kaml i bardzo szerokim sptaszczonym pyskiem. Z^by na zuchwie skierowane do srodka i bardzo ostre. tiuski sq mocno osadzone w skorze. Na bokach poprzeczne smugi utatwiajq ukrycie s\q. Starsze osobniki majg ciemnozielony grzbiet, jasniejsze nakrapiane zottymi plamami boki i biaty brzuch. Rysunek przedstawia schemat przekroju przez oko cztowieka. ^9. 8 3pkt a) nazwij cz^sci oka oznaczone cyframi: b) podaj nazwq cz^sci oka ktora: 1) wnikajg przez niq rozne substancje chemiczne - 2 )ma zmiennq srednic^ pod wptywem silnego swiatta -, 3 jumozliwia akomodacj^ oka - Rysunek przedstawia schemat przekroju przez ucho ludzkie. 7 B i to 3pkt a) nazwij cz^sci ucha oznaczone numerami b) napisz jaka jest funkcja wymienionych elementow 1) trgbka Eustachiusza -.

5 2) mtoteczek - 3) matzowina uszna -, W podanych zdaniach skresi btedne okreslenia tak, aby kazde z nich byto prawdziwe. 2pkt a) Slimak ucha zamienia pobudzenia znajdujqcych si^ na nim rz^sek w impulsy nerwowe/mechaniczne. b) Kanaty potkoliste s^ narzgdem stuchu/ rownowagi. c) Na siatkowce oka powstaje obraz rzeczywisty/pozorny. d) Znajdujqce SIQ W plamce zottej/slepej komorki swiattoczute (pr^ciki i czopki) odbierajq bodzce. a) OkresI potozenie geograficzne punktow A, B, C o c.1., 'yj^-^i^&~^^^'': I,' '^- 1 <v._f*<>oiif««f " f ' 3\v- Potozenie geograficzne: Punkt A 4pkt 1) Fi^^ / -> PunktB L A N r Y C / ^" * (V--^ I N by J s K I Punkt C b)narysuj punkt D o wspotrz^dnych geograficznych 23 N, 20 E Podpisz zjawiska swietlne: a). b). c)

6 10. Uzupetnij tabel^ wpisujgc przy podstawowychi cechiacti dzwi^ku informacje dotyczqce 4pkt wymienionych cech: niski lub wysoki; cichy lub gtosny; zaiezy od cz^stotliwosci drgari; pozwala odroznic brzmienia roznych instrumentow; moze wystqpic zjawisko pogtosu; poziom wyrazony w sonach lub fonach; czas drgania ciata; zaiezy od ilosci, rodzaju i nat^zenia tonow. Cechy dzwi^ku Informacje dotyczqce cechy Wysokosc Gtosnosc Czas trwania barwa 11. Podane informacje potqcz w pary tak, aby przedstawiaty umowne granice 4pkt miqdzy oceanami lub kontynentami. Wpisz mate litery do tabeli. A) B) C) D) E) Ocean Atiantycki - Ocean Spokojny Ocean Atiantycki - Ocean Indyjski Ocean Atiantycki - Ocean Potudniowy Ocean Spokojny - Ocean Arktyczny Europa i Azja a) przebiega wzdtuz rownoleznika 60 S b) granicqjest KanatSueski. c) przebiega przez gory Ural i gory Kaukaz. d ) przebiega od Przylqdka Igielnego, na potudnie od Afryki wzdtuz potudnika 20 E; e) przebiega wzdtuz potudnika 67 14'W dzielgc na dwie cz^sci akwen Ciesniny Drake'a; F) Afryka a Azja f) przebiega mi^dzy Ciesninq Beringa nalezqcq do Pacyfiku i Morzem Czukockim nalezqcym do Oceanu Arktycznego. A B C D E F 12. Uzupetnij tancuchy pokarmowe podajqc nazw^ opisanego ptaza Ipkt roslina ~> owad roslina -> owad > pajqk roslina -> slimak ->sowa -> jez zaskroniec Wyst^puje najcz^sciej w lasach iisciastych, zespotach starodrzewi o wiigotnym podtozu, na polach, tgkach, zboczach jarow.

7 13. Podane nazwy organizmow wpisz do odpowiedniej rubryl<i tabeli w zaieznosci od ich sposobu odzywiania: pijawka, roza, swierzbowiec, kormoran, btotniarka stawowa, ryjowka aksamitna, mysz lesna, traszka grzebieniasta, zaskroniec, bez czarny. samozywne cudzozywne pasozyty drapiezne rosiinozerne 14. Schemat przedstawia porownanie wielkosci kontynentow. Wpisz w ramki ich nazwy. 44,4 min km^ 30,3 min km^ 24,2 min km^ 17,8 min km^, I 13,3 min km^ H 10,5 min km^ 8,5 min km^ 15. Rozpoznaj kontynenty i wpisz ich nazwy w wykropkowane miejsca. Nie zwracaj uwagi na proporcje wielkosci a jedynie ksztatt. 2pkt

8 16. Dokoiicz zdania - podpis pod rysunkiem. B) Oswietlenie Ziemi w dniu 17. Uzupetnij Juki w zdaniach: 3 pl^. Na kuli ziemskiej wyrozniamy trzy strefy oswietleniowe: - strefa mi^dzyzwrotnikowa - rozcigga si^ mi^dzy a Nad kazdym punktem tej strefy Stonce goruje w zenicie razy w roku (nad zwrotnikami w roku). Roznice w dtugosci trwania dnia i nocy sq

9 - strefa - rozcigga si^ mi^dzy zwrotnikami a i wyst^puje podwojnie (na obu potkulach). Im dalej od tym jest wysokosc gorowania Stonca i wyst^pujq roznice w dtugosci trwania dnia i nocy. -strefa okotobiegunowa - wyst^puje na obu potkulach powyzej TyIko w tej strefie wyst^puje zjawisko (tzn. Stonce nie zachodzi lub nie wschodzi przez co najmniej 24 godziny). Dtugosc trwania dnia i nocy poiarnej wydtuza si^ od na kotach podbiegunowych (w dniach przesileh) do na biegunach. 18. Przy wymienionych nast^pstwach ruchow Ziemi napisz, czy jest to nastqpstwo ruchu obrotowego wpisujqc w kratki liters A, czy obiegowego Ziemi, wpisujqc liters B 3pkt rok - podstawowa jednostka czasu zroznicowanie oswietlenia w ciqgu roku na danym obszarze zmiana kierunkow wiatrow i prqdow zmiana dtugosci dnia i nocy w ciggu roku na danym obszarze doba - podstawowa jednostka czasu strefy oswietlenia Ziemi zmiana miejsca wschodu i zachodu Stonca na horyzoncie w ciggu roku zmiana potozenia Stonca nad horyzontem w ciqgu roku pozorna w^drowka Stonca i ciat niebieskich po sklepieniu nieba powstanie por roku i zroznicowanie czasu ich trwania w ciqgu roku czas miejscowy strefowy i urz^dowy zroznicowanie energii cieplnej docierajgcej do Ziemi w ciqgu roku