organizacja i funkcjonowanie wyścigów konnych

Transkrypt

1 LWA /2012 Nr ewid. 31/2013/P/12/179/LWA Informacja o wynikach kontroli organizacja i funkcjonowanie wyścigów konnych MarzEc

2 MISJĄ Najwyższej Izby Kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w służbie publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej WIZJĄ Najwyższej Izby Kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyższy organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństwa Dyrektor Delegatury NIK w Warszawie: Mieczysław Kosmalski Zatwierdzam: Wojciech Misiąg Wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli dnia 2013 Najwyższa Izba Kontroli ul. Filtrowa Warszawa T/F

3 Spis treści 1. Wprowadzenie Podsumowanie wyników kontroli Ogólna ocena kontrolowanej działalności Synteza wyników kontroli Uwagi końcowe i wnioski Ważniejsze wyniki kontroli Charakterystyka obszaru objętego kontrolą Istotne ustalenia kontroli Urządzanie wyścigów konnych na poszczególnych torach wyścigowych Nadzorowanie i wspieranie organizacji wyścigów konnych przez PKWK Gospodarowanie nieruchomościami torów wyścigów konnych Efektywność wykorzystania nieruchomości torów wyścigów konnych Korzystanie ze środków publicznych przez organizatorów wyścigów konnych Gospodarka finansowa PKWK Realizacja wniosków pokontrolnych Informacje dodatkowe Przygotowanie kontroli Postępowanie kontrolne i działania podjęte po zakończeniu kontroli Załączniki... 46

4 Wyk az stosowanych sk rótów i pojęć PKWK lub Klub Regulamin wyścigów konnych Spółka Hipodrom Sopot Statut PKWK ustawa o NIK ustawa o ochronie zabytków Totalizator Sportowy lub Totalizator Wrocławskie Centrum Sportu WTWK-Partynice Polski Klub Wyścigów Konnych państwowa osoba prawna utworzona na podstawie ustawy o wyścigach konnych rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 sierpnia 2001 r. w sprawie ustalenia regulaminu wyścigów konnych1 Hipodrom Sopot sp. z o.o.,w którym całość udziałów posiada samorząd Miasta Sopot Statut stanowiący załącznik do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 31 sierpnia 2001 r. w sprawie nadania statutu Polskiemu Klubowi Wyścigów Konnych2 ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli3 ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami4 Totalizator Sportowy sp. z o.o., w którym całość udziałów posiada Skarb Państwa Wrocławskie Centrum Sportu, Hippiki i Rekreacji jednostka budżetowa samorządu Miasta Wrocławia utworzona 1 stycznia 2012 r. przez połączenie Wrocławskiego Toru Wyścigów Konnych oraz Młodzieżowego Centrum Sportu Wrocławski Tor Wyścigów Konnych-Partynice jednostka budżetowa samorządu Miasta Wrocławia 1 Dz. U. Nr 90, poz ze zm. 2 Dz. U. Nr 101, poz ze zm. 3 Dz. U. z 2012 r., poz. 82 ze zm. 4 Dz. U. Nr 162, poz ze zm.

5 1 W P R O W A D Z E N I E Temat i numer kontroli Organizacja i funkcjonowanie wyścigów konnych (P/12/179). Cel główny kontroli Ocena realizacji przez Polski Klub Wyścigów Konnych i podmioty zajmujące się urządzaniem wyścigów konnych zadań związanych z organizacją wyścigów konnych oraz zarządzaniem nieruchomościami torów wyścigowych. Cele cząstkowe Główne kierunki badań kontrolnych koncentrowały się na ocenie: realizacji przez organizatorów wyścigów konnych zadań dotyczących urządzania wyścigów konnych; realizacji przez PKWK zadań dotyczących nadzorowania i wspierania organizacji wyścigów konnych; utrzymania i wykorzystania nieruchomości, na których zlokalizowane są tory wyścigów konnych; starań na rzecz zapewnienia opłacalności prowadzonej działalności na terenie nieruchomości, na których zlokalizowane są tory wyścigów konnych; wykorzystania i rozliczania otrzymanych środków publicznych; prowadzonej przez PKWK gospodarki finansowej; realizacji wniosków pokontrolnych po kontroli przeprowadzonej w PKWK w 2008 r. Uzasadnienie podjęcia kontroli Przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli w 2008 r. kontrola funkcjonowania zespołu torów wyścigów konnych na Służewcu (P/08/157) wykazała5, że brak stałego organizatora wyścigów konnych w latach spowodował zmniejszenie liczby gonitw organizowanych na tym torze i towarzyszącą temu postępującą degradację zabytkowych obiektów toru. NIK wskazała również na niewłaściwy nadzór PKWK nad przestrzeganiem przez organizatorów wyścigów przepisów dotyczących wyścigów konnych oraz na nieprawidłowości w prowadzonej przez tę jednostkę gospodarce finansowej. Podpisanie w 2008 r. przez PKWK umowy dzierżawy nieruchomości zespołu torów na Służewcu na okres 30 lat z Totalizatorem Sportowym stworzyło zarówno szansę prawidłowego ich wykorzystania, jak również przywrócenia do właściwego stanu zabytkowych obiektów tego toru. NIK zwróciła jednak uwagę na nieprecyzyjność zapisów zawartej umowy, które mogły prowadzić do powstania sporów wiążących się ze sposobem zagospodarowania części wydzierżawionej nieruchomości. Objęcie kontrolą organizatorów wyścigów konnych w Warszawie, Sopocie i Wrocławiu umożliwić miało ocenę funkcjonowania wyścigów konnych w Polsce oraz wykorzystania nieruchomości torów wyścigowych o znacznej wartości, zwłaszcza że nieruchomości te mają status zabytków, z czego wynikają podobne problemy z gospodarowaniem nimi. Kontrola została podjęta z inicjatywy własnej NIK, przy uwzględnieniu sugestii Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, dotyczącej podjęcia przez NIK kontroli realizacji ustawy z dnia 18 stycznia 5 Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania zespołu torów wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie, Warszawa marzec 2009 r., nr ewid. 158/2008/P/08/157/LWA. 5

6 W P R O W A D Z E N I E 2001 r. o wyścigach konnych6 oraz sytuacji finansowej PKWK. Czynności kontrolne przeprowadzono w okresie od 26 września do 21 grudnia 2012 r. Okres objęty kontrolą Lata (do czasu zakończenia poszczególnych postępowań kontrolnych) z uwzględnieniem zdarzeń wcześniejszych, o ile miały one bezpośredni wpływ na zjawiska będące przedmiotem kontroli oraz celem zebrania danych porównawczych. Kontrola została przeprowadzona w: PKWK, Totalizatorze Sportowym sp. z o.o., Hipodrom Sopot sp. z o.o. oraz we Wrocławskim Centrum Sportu, Hippiki i Rekreacji7. W dwóch pierwszych jednostkach, kontrole przeprowadzono na podstawie art. 2 ust. 1 i art. 5 ust. 1 ustawy o NIK (przy uwzględnieniu kryterium legalności, gospodarności, rzetelności i celowości), natomiast w dwóch pozostałych na podstawie art. 2 ust. 2 i art. 5 ust. 2 ustawy o NIK (z uwzględnieniem kryterium legalności, gospodarności i rzetelności). Wykaz skontrolowanych podmiotów oraz jednostek organizacyjnych NIK przeprowadzających kontrolę, zawiera załącznik nr 2 do Informacji. W załączniku nr 3 został zamieszczony wykaz osób zajmujących kierownicze stanowiska w kontrolowanych jednostkach. 6 Dz. U. Nr 11, poz. 86 ze zm. Dalej ustawa o wyścigach konnych. 7 Kontrola przeprowadzona we Wrocławskim Centrum Sportu, obejmowała również działalność WTWK-Partynice, który do końca 2011 r. zarządzał nieruchomościami toru wyścigów konnych we Wrocławiu. 6

7 2 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i 2.1 Ogólna ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie mimo stwierdzonych nieprawidłowości8 realizację przez Polski Klub Wyścigów Konnych i podmioty zajmujące się urządzaniem wyścigów konnych zadań i obowiązków związanych z organizacją wyścigów konnych nałożonych ustawą o wyścigach konnych. PKWK wywiązywał się z realizacji zadań określonych w ustawie o wyścigach konnych m.in. w zakresie prowadzenia rejestru organizatorów wyścigów konnych, sprawowania nadzoru nad przeprowadzaniem wyścigów konnych, wspierania i promowania ich organizacji, przeprowadzania szkoleń i egzaminów oraz wydawania pozwoleń i licencji. Podmioty zajmujące się organizacją wyścigów konnych w Sopocie, Warszawie i Wrocławiu (tj. odpowiednio Spółka Hipodrom Sopot, Totalizator Sportowy oraz WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu) urządzały gonitwy na zasadach określonych w ustawie o wyścigach konnych, tj. m.in. na podstawie rocznego planu gonitw zatwierdzonego przez Prezesa PKWK lub zgody Prezesa Klubu na gonitwy dodatkowe. Infrastruktura i wyposażenie techniczne torów wyścigów konnych, na których urządzano gonitwy (poza jednym przypadkiem) spełniały wymogi określone w obowiązujących przepisach. W kontrolowanej działalności NIK zidentyfikowała nieprawidłowości polegające w szczególności na: pobieraniu opłat za zapis konia do gonitwy przez organizatora wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie (Totalizator Sportowy) oraz prowadzeniu rozliczeń z tytułu wypłaty nagród za zajęte miejsca w gonitwach przez organizatorów wyścigów konnych w Sopocie i Wrocławiu (Spółka Hipodrom Sopot oraz WTWK-Partynice/Wrocławskie Centrum Sportu) na zasadach i w terminach niezgodnych z określonymi w przepisach Regulaminu wyścigów konnych; niezapewnieniu przez organizatora wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie (Totalizator Sportowy) spełniania przez tor wyścigów konnych wymogu dotyczącego posiadania zadaszonych trybun o odpowiedniej pojemności (określonej dla torów kategorii I), przy jednoczesnym ignorowaniu tego faktu przez Prezesa PKWK w trakcie zatwierdzania rocznych planów gonitw. Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie zarządzanie przez organizatorów wyścigów konnych nieruchomościami przeznaczonymi do urządzania wyścigów konnych. Wszystkie skontrolowane podmioty zajmujące się urządzaniem wyścigów konnych (tj. Totalizator Sportowy, Spółka Hipodrom Sopot oraz WTWK-Partynice/Wrocławskie Centrum Sportu) uzyskiwały ujemne wyniki finansowe w ramach działalności prowadzonej na terenie przedmiotowych nieruchomości i (poza Spółką Hipodrom Sopot) nie wdrożyły w badanym okresie do realizacji kompleksowych działań na rzecz poprawy stanu technicznego i efektywności wykorzystywania tych nieruchomości. Jednocześnie stwierdzono, że: podmioty te nie wywiązywały się w sposób rzetelny z obowiązków właściciela (zarządcy) obiektu budowlanego (w odniesieniu do części obiektów budowlanych położonych na terenie zarządzanych nieruchomości) określonych w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane9, a dotyczących m.in. utrzymania obiektów budowlanych we właściwym 8 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 9 Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm. 7

8 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i stanie technicznym, przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych oraz realizacji zaleceń wydanych po tego rodzaju kontrolach; WTWK-Partynice/Wrocławskie Centrum Sportu zaniechało dochodzenia należności z tytułu czynszów za wynajmowane lokale mieszkalne oraz garaże. 2.2 Synteza wyników kontroli 1. Urządzanie wyścigów konnych 1.1. NIK pozytywnie ocenia mimo stwierdzonych nieprawidłowości wywiązywanie się przez podmioty zajmujące się urządzaniem wyścigów konnych w Sopocie (Hipodrom Sopot), Warszawie (Totalizator Sportowy) i we Wrocławiu (WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu) z obowiązków organizatorów wyścigów konnych określonych w ustawie o wyścigach konnych oraz Regulaminie wyścigów konnych. W latach następował systematyczny, powolny wzrost liczby organizowanych dni wyścigowych i gonitw na torach wyścigowych w Polsce z 83 dni i 658 gonitw w 2009 r. do 86 dni i 673 gonitw w 2011 r. Dla porównania w latach zorganizowano 77 i 69 dni wyścigowych, w trakcie których urządzono 583 i 555 gonitw. W 2012 r. nastąpiło jednak załamanie tej tendencji. Liczba dni wyścigowych zorganizowanych ogółem na torach wyścigowych wyniosła 70, a liczba gonitw 588. Było to następstwem ograniczenia deficytowej działalności w tej dziedzinie prowadzonej na torach w Warszawie i Wrocławiu oraz nieurządzania wyścigów konnych w Sopocie w związku z rozpoczętymi pracami przy rewitalizacji obiektów toru wyścigowego. Tory wyścigów konnych w Sopocie i we Wrocławiu spełniały wymagania techniczne stawiane tego rodzaju obiektom. Natomiast tor na Służewcu w Warszawie, na którym w badanym okresie wyścigi konne urządzał Totalizator Sportowy, nie posiadał zdatnych do użytkowania trybun o wymaganej pojemności. Organizatorzy wyścigów konnych zapewnili środki finansowe na zorganizowanie zaplanowanych gonitw. Organizatorzy wyścigów konnych w Sopocie i Wrocławiu (tj. odpowiednio Hipodrom Sopot oraz WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu) nie przestrzegali jednak przepisów 52 ust. 3 Regulaminu wyścigów konnych, określających zasady i terminy wypłaty nagród dla uczestników gonitw. Totalizator Sportowy nie egzekwował natomiast wywiązywania się przez właścicieli koni biorących udział w gonitwach organizowanych w Warszawie z obowiązku określonego w 38 ust. 4 Regulaminu wyścigów konnych dotyczącego dokonywania opłaty za zapis konia do gonitwy jednocześnie ze zgłoszeniem tego zapisu. [str Informacji] 1.2. NIK pozytywnie ocenia mimo stwierdzonych nieprawidłowości realizację przez PKWK zadań dotyczących sprawowania nadzoru i wspierania organizacji wyścigów konnych. Prezes PKWK wywiązywał się z obowiązków określonych w art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 9 ust. 3 pkt 2 ustawy o wyścigach konnych dotyczących ustalania warunków rozgrywania gonitw i czuwania nad ich przestrzeganiem oraz prowadzenia rejestru organizatorów wyścigów konnych. PKWK wspierał organizowanie wyścigów konnych m.in. poprzez dofinansowanie nagród wypłacanych przez organizatorów gonitw ich uczestnikom. Wydatki PKWK na ten cel systematycznie rosły z 349,1 tys. zł w 2009 r. do 558 tys. zł w 2012 r. (stan na 31 października). Na promocję i reklamę wyścigów konnych w Polsce PKWK wydatkował w tym okresie łącznie ok. 367,0 tys. zł. 8

9 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i Stwierdzono jednak, że Prezes PKWK nie podejmował działań na rzecz wyegzekwowania od Totalizatora Sportowego zapewnienia właściwej infrastruktury technicznej do organizowania wyścigów konnych, tj. trybun dla publiczności o odpowiedniej pojemności wymaganej dla torów kategorii I. Ponadto pomimo wymogów określonych w art. 5 ust. 2 pkt 10 ustawy o wyścigach konnych w sporządzonych przez Prezesa PKWK w latach listach osób uprawnionych do pełnienia na torze Hipodrom Sopot funkcji lekarzy dyżurnych, nie wskazano osób uprawnionych do wykonywania na tym torze funkcji lekarzy medycyny. Uwagi NIK dotyczyły również niewprowadzenia przez Prezesa PKWK wewnętrznych procedur lub uregulowań określających zasady i tryb postępowania tej jednostki przy zatwierdzaniu rocznych planów gonitw, wyrażaniu zgody na gonitwy dodatkowe, sprawowaniu nadzoru nad wyścigami, w tym przeprowadzaniu kontroli organizatorów wyścigów. W ocenie NIK wprowadzenie tego rodzaju uregulowań usprawniłoby ten proces i zwiększyło przejrzystość postępowania PKWK przy wykonywaniu tych zadań. Zagadnień tych nie regulują szczegółowo przepisy ustawy o wyścigach konnych. Prezes PKWK należycie wywiązywał się z zadań dotyczących nadawania uprawnień i udzielania licencji, zezwoleń (pozwoleń), o których mowa w art. 9 ust. 3 pkt 3 i 4 ustawy o wyścigach konnych. Również bez zastrzeżeń Prezes PKWK wywiązywał się z zadań określonych w art. 9 ust. 3 pkt 7 ustawy o wyścigach konnych dotyczących organizowania szkoleń, powoływania komisji egzaminacyjnych oraz przeprowadzania egzaminów ze znajomości przepisów o wyścigach konnych dla osób ubiegających się o udzielenie licencji na trenowanie lub dosiadanie (powożenie) koni, licencji na pełnienie funkcji sędziego wyścigowego oraz o zezwolenie (pozwolenie) na kierowanie stajnią wyścigową. Koszty organizacji szkoleń i egzaminów finansowane były ze środków funduszu szkoleniowego Klubu zgodnie z postanowieniami 6 ust. 5 Statutu PKWK. Uwagi NIK dotyczyły proponowania kandydatom na trenerów koni wyścigowych (w ogłoszeniach PKWK o organizacji szkoleń) odbycia przed egzaminem praktycznym płatnego stażu dla kandydata na trenera koni m.in. u osoby, która była jednocześnie członkiem komisji egzaminacyjnej. Zdaniem NIK czyniło to sytuację mało klarowną, wskazującą na możliwość wystąpienia korupcji. [str Informacji] 1.3. W badanym okresie PKWK uzyskiwał dodatnie wyniki na prowadzonej działalności. Nie stwierdzono nieprawidłowości przy wykorzystywaniu i rozliczaniu przez PKWK otrzymywanych dotacji przedmiotowych z budżetu państwa, które przeznaczone były na sfinansowanie lub dofinansowanie kosztów: prowadzenia ksiąg koni rasy pełnej krwi angielskiej i rasy czystej krwi arabskiej (łącznie 865,0 tys. zł) oraz prowadzenia oceny wartości użytkowej koni tych ras (łącznie 750,0 tys. zł). Ustalono jednak, że PKWK w 2010 r., naruszając postanowienia art. 52 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych10, przekroczył plan finansowy w pozycji koszty ogółem o kwotę ok. 1,2 mln zł. Ponadto w planie finansowym nie dokonano stosownej zmiany wysokości planowanych przychodów w związku z decyzjami Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi przyznającymi Klubowi dotacje przedmiotowe z budżetu państwa w wysokości wyższej niż planowana. PKWK nierzetelnie sporządził sprawozdania Rb-Z za IV kwartał 2009 i 2010 r., w których wykazano występowanie zobowiązań wymagalnych Klubu według stanu na koniec IV kwartału w kwotach odpowiednio: 112,7 tys. zł i 387,7 tys. zł, podczas gdy według stanu na koniec 2009 r. PKWK nie 10 Dz. U. Nr 157, poz ze zm. (zwana dalej ustawą o finansach publicznych). 9

10 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i posiadał zobowiązań wymagalnych, a na koniec 2010 r. zobowiązania wymagalne tej jednostki wynosiły ogółem 226,2 tys. zł. Prezes PKWK zawarł umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem było udostępnienie Klubowi samochodu osobowego w zamian za opłaty leasingowe (47 rat w latach ) w łącznej wysokości ok. 89,5 tys. zł netto z pominięciem przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych11, co stanowiło naruszenie art. 3 ust. 1 pkt 1 i art. 7 ust. 3 tej ustawy. Ustalono również, że PKWK nie podejmował w sposób konsekwentny działań w celu wyegzekwowania wszystkich zaległych opłat z tytułu czynszu dzierżawnego wobec najemców i dzierżawców (za okres przed przekazaniem nieruchomości toru wyścigów konnych do zarządzania Totalizatorowi Sportowemu). Udokumentowanych działań windykacyjnych nie podejmowano w stosunku do dziewięciu najemców boksów stajennych i dzierżawców zalegających z opłatami z tego tytułu na kwotę 314,3 tys. zł, a którzy w latach nie dokonali żadnych wpłat. Nie podejmowano również działań wobec dłużników niewywiązujących się z postanowień ugód dotyczących spłaty tych należności, zawartych w lutym i marcu 2011 r. Stwierdzono dwa przypadki dokonania przez PKWK wpłat na rachunek bankowy Zakładowego Funduszu Świadczeń Społecznych z opóźnieniem. W 2009 r. środki przeznaczone na ten cel przekazano na rachunek bankowy 26 i 6 dni po upływie terminu (31 maja) określonego w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych12. [str Informacji] 2. Gospodarowanie nieruchomościami torów wyścigów konnych 2.1. NIK negatywnie ocenia gospodarowanie nieruchomościami torów wyścigów konnych w Sopocie, Warszawie i Wrocławiu, w szczególności z uwagi na zły stan techniczny części zlokalizowanych tam obiektów i niepodjęcie w badanym okresie przez Totalizator Sportowy oraz WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu kompleksowych działań w celu poprawy tego stanu. Niektóre obiekty budowlane zlokalizowane na nieruchomościach torów wyścigów konnych w Sopocie, Warszawie i we Wrocławiu znajdowały się w stanie technicznym wskazującym na niewywiązywanie się przez podmioty zarządzające tymi nieruchomościami w sposób właściwy z obowiązków określonych w art. 5 ust. 2 (w powiązaniu z art. 61 pkt 1) ustawy Prawo budowlane, a dotyczących m.in. utrzymywania obiektów budowlanych w dobrym stanie technicznym. Biorąc pod uwagę fakt, że część z tych obiektów wybudowanych przed II wojną światową miała status obiektów zabytkowych13, nie wywiązywano się również z obowiązków określonych w art. 5 pkt 3 i 4 ustawy o ochronie zabytków, tj. zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie, a także korzystania z niego w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości. Towarzyszyło temu niewywiązywanie się przez podmioty dysponujące nieruchomościami w Sopocie i Warszawie (tj. Totalizator Sportowy oraz Spółkę Hipodrom Sopot) w sposób systematyczny z obowiązków, określonych w art. 62 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Prawo budowlane, dotyczących przeprowadzania okresowych kontroli stanu technicznego obiektów budowlanych Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 ze zm. 12 Dz. U. z 2012 r., poz. 592 ze zm. 13 Powierzchnia nieruchomości objętych tą ochroną w Warszawie to 130 ha, we Wrocławiu 75 ha i w Sopocie 39 ha.

11 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i Tylko w Sopocie wdrożono do realizacji program działań na rzecz przeprowadzenia kompleksowej rewitalizacji i modernizacji obiektów toru wyścigów konnych. Spółka Hipodrom Sopot zawarła 22 grudnia 2009 r. z samorządem województwa pomorskiego umowę o dofinansowanie projektu pn. Rewitalizacja Historycznego Zespołu Hipodromu w Sopocie wraz z remontem i rozbudową w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata , współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Działania podjęte w badanym okresie przez podmioty zarządzające nieruchomościami torów wyścigów konnych w Warszawie i we Wrocławiu (tj. Totalizator Sportowy oraz WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu) były niewystarczające do doprowadzenia do odpowiedniego stanu technicznego wszystkich obiektów budowlanych położonych na tych nieruchomościach. [str Informacji] 2.2. NIK negatywnie ocenia niepodjęcie przez Totalizator Sportowy oraz WTWK-Partynice a następnie Wrocławskie Centrum Sportu skutecznych działań w celu poprawy efektów gospodarowania nieruchomościami torów wyścigów konnych w Warszawie i Wrocławiu. Działalność prowadzona na terenie wszystkich nieruchomości torów wyścigów konnych, których dotyczyła kontrola, była deficytowa i wymagała dofinansowania z innych źródeł. Straty ponoszono zarówno na organizacji wyścigów konnych, jak i pozostałej działalności prowadzonej na tym terenie. Dodatnie wyniki finansowe w części działalności dotyczącej organizacji wyścigów konnych, uzyskała w badanym okresie tylko Spółka Hipodrom Sopot i tylko ten podmiot wdrożył w badanym okresie do realizacji program działań na rzecz poprawy wyników finansowych, m.in. poprzez realizację projektu rewitalizacji obiektów toru wyścigów konnych, którego celem ma być stworzenie na tym terenie nowoczesnego ośrodka sportów jeździeckich i rekreacji, wzbogacenie oferty hipodromu oraz podniesienie standardu usług. WTWK-Partynice, a następnie Wrocławskie Centrum Sportu, nie podjęły działań o charakterze systemowym w celu zwiększenia przychodów z prowadzonej działalności na terenie nieruchomości toru wyścigów konnych we Wrocławiu, w tym z organizacji wyścigów konnych. Ponadto obie te jednostki nie dochodziły od najemców lokali mieszkalnych i garaży należności czynszowych. Należności z tego tytułu wynosiły ok. 55,4 tys. zł (stan na 31 października 2012 r.), nie licząc należnych ustawowych odsetek za zwłokę w zapłacie w kwocie 19,6 tys. zł. Nie podjęto również działań w celu zaktualizowania stawek czynszów do poziomu określanego zarządzeniami Prezydenta Miasta Wrocławia. Strategie i koncepcje opracowywane przez Totalizator Sportowy wdrożone zostały do realizacji w latach jedynie w bardzo ograniczonym zakresie. Totalizator przeprowadził remonty pewnych obiektów budowlanych zlokalizowanych na terenie nieruchomości toru wyścigów, tj. m.in. trybuny głównej; toru roboczego; kominów i kanalizacji w budynkach mieszkalnych; obiektów zespołu Siodlarni, których źródłami finansowania były środki własne oraz środki PKWK potrącone z czynszu dzierżawnego na zasadach określonych w umowie dzierżawy. Nie wdrożono jednak do realizacji planów inwestycyjnych dotyczących przeprowadzenia prac modernizacyjnoodtworzeniowych innych obiektów infrastruktury toru wyścigów konnych (w tym m.in. toru głównego, obiektów trybuny II i III), których wykonanie służyć miało poprawie wyników z prowadzonej działalności na tym terenie. Nie rozszerzono w sposób istotny prowadzonej na tym terenie działalności o świadczenie różnego rodzaju komercyjnych usług o charakterze rekreacyjnosportowym dla mieszkańców Warszawy (np. szkółki jeździeckie), przy wykorzystaniu istniejącej już bazy. Nie podejmowano działań na rzecz pozyskania środków publicznych (pochodzących 11

12 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i z funduszy krajowych lub Unii Europejskiej) na dofinansowanie kosztochłonnych wydatków na realizację prac budowlanych dotyczących remontów i modernizacji obiektów toru, pomimo iż konieczność poniesienia wysokich nakładów finansowych na ten cel wskazywana była w wyjaśnieniach jako jedna z podstawowych okoliczności utrudniających realizację tych planów. [str Informacji] 3. Realizacja przez PKWK wniosków pokontrolnych NIK Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia realizację przez PKWK wniosków pokontrolnych sformułowanych w wystąpieniu pokontrolnym z 27 października 2008 r. po przeprowadzonej w PKWK w 2008 r. kontroli funkcjonowania zespołu torów wyścigów konnych na Służewcu. Spośród ogółem 11 wniosków pokontrolnych, za prawidłowo zrealizowane NIK uznała jedynie cztery wnioski. [str Informacji] Uwagi końcowe i wnioski 1. Odbudowa wyścigów konnych w Polsce nie jest procesem możliwym do przeprowadzenia w krótkim okresie czasu np. zorganizowanie większej liczby gonitw wymaga zapewnienia większej liczby koni wyścigowych, których przygotowanie trwa kilka lat. Zaangażowanie się w 2008 r. Totalizatora Sportowego w organizowanie wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie powstrzymało stopniowy upadek tej działalności w Polsce. Pozwoliło również na podjęcie działań w celu zahamowania postępującej degradacji zabytkowych obiektów toru wyścigów konnych na Służewcu. Należy dodać, że wsparcie udzielone w ten sposób wyścigom konnym przez Totalizator Sportowy nie ograniczało się do zapewnienia stabilnej sytuacji w zakresie urządzania wyścigów konnych na Służewcu, gdzie organizowana była większość gonitw w kraju. Dzięki wpływom z czynszu płaconego przez Totalizator Sportowy za dzierżawę nieruchomości toru wyścigów konnych na Służewcu, PKWK dysponował środkami finansowymi na realizację zadań wynikających z ustawy o wyścigach konnych dotyczących m.in. wspierania i propagowania organizacji wyścigów konnych oraz hodowli koni rasowych w Polsce. 2. W badanym okresie nie rozwiązano podstawowych problemów związanych z organizowaniem wyścigów konnych, będących następstwem wieloletniego kryzysu tej dyscypliny. Przede wszystkim urządzanie wyścigów konnych oraz zarządzanie nieruchomościami torów wyścigów konnych nadal było działalnością deficytową, wymagającą dofinansowania z innych źródeł. Przy utrzymywaniu się tego niekorzystnego trendu organizacja wyścigów konnych w dalszym ciągu będzie uzależniona od wsparcia finansowego, które organizatorzy tych wyścigów będą w stanie pozyskać na ten cel z innych źródeł. Dodatkowym problemem dla większości podmiotów zajmujących się organizacją wyścigów konnych pozostaje konieczność poniesienia wielomilionowych nakładów na przeprowadzenie remontów obiektów znajdujących się na terenie nieruchomości torów wyścigów konnych, w tym obiektów mających status zabytku, które wskutek wieloletnich zaniedbań znajdują się w złym stanie technicznym. 3. Niewykorzystywane były możliwości bardziej efektywnej eksploatacji nieruchomości torów wyścigów konnych, które z uwagi na ich lokalizację (teren aglomeracji miejskich) mogą potencjalnie stać się ośrodkami świadczącymi różnego rodzaju komercyjne usługi o charakterze rekreacyjno- -sportowym dla mieszkańców miast. Działania kontrolowanych podmiotów w celu pozyskania dofinansowania, w tym ze środków publicznych, na realizację projektów rewitalizacji obiektów oraz

13 P o d s u m o w a n i e w y n i k ó w k o n t r o l i zwiększających efektywność zagospodarowania i wykorzystania torów wyścigów konnych, powinny być bardziej aktywne. 4. PKWK prawidłowo wywiązywał się z zadań powierzonych mu ustawą o wyścigach konnych, dotyczących m.in. nadzorowania i wspierania prowadzonej działalności związanej z organizowaniem wyścigów konnych. W PKWK nie wprowadzono jednak wewnętrznych uregulowań określających zasady i tryb postępowania przy zatwierdzaniu rocznych planów gonitw, wyrażaniu zgody na gonitwy dodatkowe, sprawowaniu nadzoru nad przestrzeganiem przepisów dotyczących wyścigów konnych. Przepisy ustawy o wyścigach konnych oraz wydane na jej podstawie akty wykonawcze nie regulują szczegółowo tych zagadnień, co utrudnia wykonywanie zadań przez PKWK. Zasadnym byłoby wprowadzenie uregulowań usprawniających i zwiększających przejrzystość postępowania PKWK w tym zakresie m.in. poprzez: określenie przesłanek, których wystąpienie skutkowałoby wykreśleniem podmiotu wpisanego do rejestru organizatorów wyścigów konnych; ustalenie przypadków, w których Prezes PKWK zobowiązany jest wydać decyzję o zakazie prowadzenia działalności w zakresie organizowania wyścigów konnych (o której mowa w art. 19); nadanie uprawnień PKWK do przeprowadzania kontroli u organizatorów wyścigów konnych związanych z przygotowaniem i urządzaniem wyścigów konnych. 5. Mając na uwadze wyniki kontroli, Najwyższa Izba Kontroli wnosi pod adresem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o: monitorowanie i wspieranie organizacji wyścigów konnych; rozważenie podjęcia działań dotyczących wprowadzenia zmian w ustawie o wyścigach konnych. Konieczna jest ponadto realizacja wniosków pokontrolnych NIK skierowanych do kierowników jednostek kontrolowanych, zawierających rekomendowane działania mające na celu eliminację stwierdzonych nieprawidłowości, dotyczących w szczególności: wprowadzenia przez Prezesa PKWK uregulowań (procedur) określających wewnętrzne zasady i tryb postępowania PKWK w sprawie: zatwierdzania rocznych planów gonitw, wyrażania zgody na gonitwy dodatkowe oraz sprawowania nadzoru nad wyścigami, w tym przeprowadzania kontroli organizatorów wyścigów, podejmowania (lub kontynuowania) przez podmioty zarządzające nieruchomościami torów wyścigów konnych konsekwentnych działań na rzecz poprawy efektywności ich wykorzystania oraz doprowadzenia do odpowiedniego stanu technicznego zniszczonych obiektów infrastruktury. 13

14 3 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i 3.1 Charakterystyka obszaru objętego kontrolą Organizacja wyścigów konnych na terenie Polski ma długą tradycję. Pierwsze profesjonalne wyścigi konne w Polsce miały miejsce w czerwcu 1841 r. i zostały zorganizowane przez powstałe w tym samym roku Towarzystwo Wyścigów Konnych i Wystawy Zwierząt Gospodarskich w Królestwie Polskim14. Po II wojnie światowej wyścigi konne organizowane były głównie na torach wyścigowych w Sopocie, Warszawie (na Służewcu) i we Wrocławiu. Według informacji podanych na stronach internetowych podmiotów zajmujących się zarządzaniem torami oraz organizacją wyścigów konnych15, tory wyścigów konnych znajdujące się w Sopocie i we Wrocławiu wybudowane zostały jeszcze przed I wojną światową16. Tor wyścigów konnych na Służewcu oddany został do użytkowania w 1939 r. (pierwszą gonitwę zorganizowano na nim w czerwcu tego roku). Status zabytku, jaki posiadają nieruchomości torów wyścigowych, powoduje ograniczenia sposobu ich zagospodarowania oraz nakłada na podmioty nimi zarządzające dodatkowe obowiązki związane z utrzymaniem obiektów zabytkowych we właściwym stanie. Konieczne jest także uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie robót budowlanych przy zabytku lub w jego otoczeniu oraz na zmianę przeznaczenia lub sposobu jego wykorzystania. Aktualnie właścicielem nieruchomości toru wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie jest Skarb Państwa, nieruchomości torów wyścigowych we Wrocławiu są własnością miasta Wrocławia, natomiast w Sopocie Spółki Hipodrom Sopot, w której całość udziałów posiada miasto Sopot17. Zasady organizacji wyścigów konnych określone zostały w ustawie o wyścigach konnych oraz w przepisach wykonawczych do tej ustawy. Zgodnie z tą ustawą działalność w zakresie organizowania wyścigów konnych wymaga wpisu do rejestru organizatorów wyścigów konnych (art. 16 ust. 1). Działalność tę może wykonywać podmiot, który spełnia wymogi określone w art. 16 ust. 3 ustawy, tj.: posiada tor wyścigowy spełniający wymagane warunki techniczne; posiada zabezpieczenie finansowe dla właściwego przeprowadzania wyścigów konnych; posiada roczny plan gonitw zatwierdzony przez Prezesa PKWK Według informacji podanych na stronie internetowej organizatora wyścigów konnych na Służewcu w Warszawie ( zakładka o wyścigach ). 15 Do stron tych można dotrzeć również za pośrednictwem strony internetowej Polskiego Klubu Wyścigów Konnych ( poprzez zakładki dotyczące poszczególnych torów wyścigów konnych. 16 W Sopocie teren, na którym znajduje się tor wyścigów konnych wykorzystywany był do organizacji gonitw konnych od 1898 r. Wtedy też powstały istniejące i funkcjonujące do dziś dwie trybuny dla publiczności, hala totalizatora i płyta toru w dzisiejszym kształcie. Od początku sopocki tor wyścigowy funkcjonował jako tor sezonowy, a konie na gonitwy dowożone były z zewnątrz. We Wrocławiu budowa toru wyścigów konnych, zlokalizowanego na Partynicach, zakończyła się w 1907 r. Budynki i budowle wchodzące w skład kompleksu tego toru pochodzą w dużej mierze z tego okresu. W latach pięćdziesiątych dobudowano pięć budynków stajennych i budynki kas totalizatora sportowego. 17 Według informacji podanych na stronach internetowych organizatorów wyścigów konnych w Sopocie i Wrocławiu (odpowiednio: oraz miasto Sopot nabyło w 1999 r. od Skarbu Państwa całość udziałów w Spółce Hipodrom Sopot (powstałej w listopadzie 1994 r.), w skład której majątku wchodziły nieruchomości sopockiego toru wyścigowego, nieruchomości wrocławskiego toru wyścigów konnych są własnością miasta Wrocławia od 1998 r.

15 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i Głównym celem przeprowadzanych wyścigów (gonitw), zgodnie z art. 2 pkt 1 i 2 ustawy o wyścigach konnych, jest ocena stopnia dzielności koni w celu wybrania odpowiedniego materiału zarodowego do ulepszania ras koni. Zadania dotyczące ustalania warunków rozgrywania gonitw oraz czuwania nad ich przestrzeganiem przypisane zostały, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o wyścigach konnych, Polskiemu Klubowi Wyścigów Konnych państwowej osobie prawnej z siedzibą w Warszawie, nad którą nadzór sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi (art. 3 i 4 ustawy). Podczas wyścigów konnych często organizowane są zakłady pieniężne, w których obstawiane są wyniki poszczególnych gonitw. Dochody ze sprzedaży tych wyników stanową jedno ze źródeł finansowania organizacji wyścigów konnych oraz działalności PKWK. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o wyścigach konnych podmiot organizujący zakłady wzajemne na wyścigi konne zobowiązany jest do uiszczania opłat na rzecz Klubu w wysokości 2% sumy wpłaconych składek na zakłady wzajemne na wyścigi konne. W ustawie o wyścigach konnych nie wprowadzono jednak uregulowań określających, w jaki sposób PKWK może sprawdzić prawidłowość wywiązywania się z tych obowiązków przez organizatorów zakładów wzajemnych. Zasady prowadzenia gospodarki finansowej przez podmioty zajmujące się organizowaniem wyścigów konnych oraz zarządzaniem nieruchomościami, na których znajdują się tory wyścigów konnych, były zróżnicowane w zależności od ich statusu prawnego. Podmioty działające w formie spółek prawa handlowego (Totalizator Sportowy oraz Spółka Hipodrom Sopot) prowadziły gospodarkę finansową na zasadach samofinansowania (tj. koszty tej działalności pokrywane są z uzyskiwanych przychodów). Inne były zasady finansowania działalności Wrocławskiego Centrum Sportu (jednostki budżetowej), które powinno było pokrywać swoje wydatki bezpośrednio z budżetu samorządu miasta Wrocławia, a pobrane dochody odprowadzać na rachunek dochodów budżetu samorządu18. Zróżnicowane uprawnienia i obowiązki dotyczyły także gospodarowania nieruchomościami, na terenie których organizowane były wyścigi konne, co uzależnione było od rodzaju posiadanego tytułu prawnego do dysponowania tymi nieruchomościami. O ile na przykład Spółka Hipodrom Sopot posiadała prawo własności do nieruchomości toru wyścigów konnych w Sopocie, to Totalizator Sportowy korzystał z nieruchomości służewieckiego toru wyścigów konnych na podstawie umowy dzierżawy zawartej z PKWK, natomiast Wrocławskie Centrum Sportu dysponowało nieruchomościami toru wyścigów konnych we Wrocławiu (należącymi do miasta Wrocławia) na zasadach trwałego zarządu. Szczegółowa charakterystyka stanu prawnego została ujęta w załączniku nr 1, pt. Stan prawny dotyczący kontrolowanej działalności. 3.2 Istotne ustalenia kontroli Urządzanie wyścigów konnych na poszczególnych torach wyścigowych Zakres urządzania wyścigów konnych 1. Wyścigi konne urządzane były na czterech torach wyścigów konnych: w Warszawie i Wrocławiu (we wszystkich latach badanego okresu), w Sopocie (w latach ) oraz Buczkowie- -Dąbrówce (w 2012 r.). 18 Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o finansach publicznych. 15

16 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i Organizatorami wyścigów konnych były następujące podmioty: w Warszawie Totalizator Sportowy; w Sopocie Spółka Hipodrom Sopot; we Wrocławiu WTWK-Partynice (w 2009 r. i 2011 r.); Totolotek S.A. we współdziałaniu z WTWK-Partynice (w 2010 r.); Wrocławskie Centrum Sportu (w 2012 r.); w Buczkowie-Dąbrówce (miejscowość położona blisko Krakowa) Ekologiczne Gospodarstwo Rolne (osoba fizyczna). W latach następował systematyczny wzrost liczby organizowanych dni wyścigowych i gonitw na torach wyścigowych w Polsce z 83 dni i 658 gonitw w 2009 r. do 86 dni i 673 gonitw w 2011 r. W 2012 r. liczba dni wyścigowych zorganizowanych ogółem na torach wyścigowych wyniosła 70 (tj. o 18,6% mniej niż w 2011 r.), a liczba gonitw 588 (tj. o 12,6% mniej niż w 2011 r.). Zmniejszeniu uległa również łączna suma rozegranych nagród w gonitwach z ok. 7,1 do ok. 5,8 mln zł (tj. o 18,3%). Dla porównania w latach liczby zorganizowanych dni wyścigowych i gonitw kształtowały się następująco: 2007 r. 77 dni i 583 gonitwy; 2008 r. 69 dni i 555 gonitwy. Jedną z przyczyn tej sytuacji był fakt, że w 2012 r. wyścigi konne nie były organizowane na torze w Sopocie z uwagi na prowadzone prace budowlane przy rewitalizacji tego toru. Zmniejszyła się ponadto liczba dni wyścigowych i gonitw zorganizowanych na torach wyścigowych w Warszawie (z 66 dni i 528 gonitw w 2011 r. do 56 dni i 481 gonitw w 2012 r.) i we Wrocławiu (z 16 dni i 118 gonitw w 2011 r. do 13 dni i 103 gonitw w 2012 r.). O ile w przypadku wyścigów konnych organizowanych w Warszawie 2012 był pierwszym rokiem spadku liczby zorganizowanych dni wyścigowych i gonitw, to w przypadku Wrocławia liczby zorganizowanych dni wyścigowych i gonitw systematycznie zmniejszały się od 2008 r. y Na torze wyścigowym we Wrocławiu malała liczba zorganizowanych dni wyścigowych oraz liczba przeprowadzonych gonitw dla koni19 i kłusaków. W 2009 r. zorganizowano 17 dni wyścigowych, w trakcie których przeprowadzono 133 gonitwy, w 2010 r. 15 dni, w których przeprowadzono 118 gonitw, w 2011 r. 16 dni, w których przeprowadzono 118 gonitw, a w 2012 r. zorganizowano 13 dni wyścigowych, w trakcie których przeprowadzono 103 gonitwy. Zarówno w 2007 r., jaki i w 2008 r. zorganizowano po 19 dni wyścigowych, w których przeprowadzono odpowiednio 127 i 137 gonitw. Była dyrektor WTWK-Partynice (która to jednostka zarządzała tym torem do końca 2011 r.) oraz Dyrektor Wrocławskiego Centrum Sportu (jednostka, która przejęła od 1 stycznia 2012 r. zarządzanie tym torem) jako przyczyny tego stanu wskazali m.in. słabszy materiał wyścigowy w przypadku koni półkrwi, korzystanie z reproduktorów i klaczy, które nie nadają się do wyścigowej próby dzielności (kontuzje) oraz ograniczone środki na organizację gonitw. Większość gonitw organizowana była na torze wyścigowym w Warszawie. Spośród 323 dni wyścigowych zorganizowanych łącznie w latach na wszystkich torach wyścigowych, 249 (tj. 77,1%) zorganizowano w Warszawie, 61 (tj. 18,9%) we Wrocławiu, 12 (tj. 3,7%) w Sopocie i jeden w Buczkowie-Dąbrówce (tj. 0,3%). Na urządzonych w tym okresie gonitw na tych torach, gonitw urządzono w Warszawie, 472 we Wrocławiu, 83 w Sopocie i cztery w Buczkowie- Dąbrówce Gonitwy koni czystej krwi arabskiej i półkrwi organizowano w całym badanym okresie, natomiast koni pełnej krwi angielskiej od 2012 r.

17 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i Wykres nr 1 Udział poszczególnych torów wyścigowych w organizacji gonitw w latach Warszawa (78,3%) Sopot (3,2%) Wrocław (18,3%) Buczków-Dąbrówka (0,2%) 2017 Wykres nr 2 Zmiany liczby gonitw na torach wyścigowych w latach Tor w Warszawie dominował również w wysokości puli nagród rozgrywanych za miejsca zajęte w gonitwach. Na torze tym rozegrano w badanym okresie nagrody podstawowe20 na kwotę ok. 22,1 mln zł21, co stanowiło ok. 87,3% kwoty nagród rozegranych ogółem (ok. 25,3 mln zł22) na wszystkich torach wyścigowych. Na pozostałych torach rozegrano nagrody na znacznie mniejsze kwoty. W przypadku toru we Wrocławiu była to kwota ok. 2,8 mln zł23, w Sopocie 0,4 mln zł24, a w Buczkowie-Dąbrówce 22,9 tys. zł. 20 O których mowa w 52 Regulaminu wyścigów konnych, tj. nagrody pieniężne ustalone przez organizatora wyścigów konnych, które otrzymują trenerzy, jeźdźcy i właściciele koni, które w danej gonitwie zajęły trzy pierwsze miejsca bez kwot wypłaconych przez organizatora wyścigów konnych tytułem różnego rodzaju nagród dodatkowych, w formie różnego rodzaju premii, np. za udział konia w gonitwie. 21 W skład tej kwoty wchodzą rozegrane nagrody wypłacane w PLN na kwotę ogółem ,6 tys. zł oraz rozegrane nagrody płatne w euro na kwotę ogółem 2 tys. euro (przy wyliczeniu ogólnej kwoty nagród przyjęto kurs 1 euro jako równowartość 4 zł). 22 W skład tej kwoty wchodzą rozegrane nagrody wypłacane w PLN na kwotę ogółem ,2 tys. zł oraz rozegrane nagrody płatne w euro na kwotę ogółem 172,2 tys. euro. 23 W skład tej kwoty wchodzą rozegrane nagrody wypłacane w PLN na kwotę ogółem 2 247,5 tys. zł oraz rozegrane nagrody płatne w euro na kwotę ogółem 134,6 tys. euro. 24 W skład tej kwoty wchodzą rozegrane nagrody wypłacane w PLN na kwotę ogółem 262,2 tys. zł oraz rozegrane nagrody płatne w euro na kwotę ogółem 35,6 tys. euro. 17

18 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i Wykres nr 3 Wysokość nagród podstawowych wypłaconych w latach Nagrody w tys. zł Warszawa Wrocław Sopot Buczków-Dąbrówka Dominowały gonitwy krajowe, których urządzono (ok. 88% ogółu gonitw). Liczba gonitw międzynarodowych wzrosła z 67 w 2009 r. do 85 w 2012 r. Należy dodać, że w 2007 r. zorganizowano 56 ogółem gonitw międzynarodowych, a w 2008 r. 64. Około połowy (50,9%) urządzonych gonitw stanowiły gonitwy dla koni pełnej krwi angielskiej, których zorganizowano ogółem Dla koni czystej krwi arabskiej zorganizowano ogółem 889 gonitw. Znacznie mniej zorganizowano gonitw dla koni półkrwi 230 oraz dla kłusaków 147. Liczba urządzanych gonitw dla kłusaków wzrosła z 30 w 2009 r. do 42 w 2012 r. Wynikało to w szczególności z rozpoczęcia od 2010 r. urządzania tego rodzaju gonitw na torze w Warszawie. Wprawdzie w 2010 r. urządzono na tym torze tylko jedną taką gonitwę, ale w 2011 r. już 17, a w 2012 r. 30. Liczba koni zgłoszonych do sezonu wyścigowego (zgodnie z art. 21 ustawy o wyścigach konnych25) kształtowała się w badanym okresie na zbliżonym poziomie i wynosiła: w 2009 r., w 2010 r., w 2011 r. i w 2012 r. Stwierdzono, że Totalizator Sportowy wywiązywał się z postanowień zawartej z PKWK umowy dzierżawy nieruchomości toru wyścigów konnych na Służewcu, urządzając wyścigi konne na tym torze w wymiarze nie mniejszym niż określony w tej umowie Spełnianie wymogów do urządzania gonitw 1. Zgodnie z art. 16 ust. 3 pkt 1 ustawy o wyścigach konnych, działalność w zakresie organizowania wyścigów konnych może wykonywać podmiot, który m.in. posiada tor wyścigowy spełniający wymagane warunki techniczne. Warunki techniczne torów wyścigów konnych, na których przeprowadzane są gonitwy galopem i kłusem określone zostały w kolejnych rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla toru wyścigowego, tj. w rozporządzeniu Na warunkach określonych w 35 Regulaminu wyścigów konnych.

19 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i z dnia 7 grudnia 2004 r.26 (obowiązywało do 18 października 2011 r.) oraz w kolejnym rozporządzeniu z dnia 6 września 2011 r.27 (obowiązuje od 19 października 2011 r.). Zgodnie z 2 obu rozporządzeń, tory wyścigowe dzieli się na dwie kategorie, tj.: tory kategorii I, na których mogą być przeprowadzane wszystkie rodzaje gonitw, tory kategorii II, na których mogą być przeprowadzane wyłącznie gonitwy krajowe, z wyjątkiem pozagrupowych. Ustalono, że tory wyścigów konnych w Sopocie i we Wrocławiu spełniały wszystkie wymagania techniczne stawiane torom wyścigowym kategorii I, w tym w szczególności dysponowały niezbędną infrastrukturą techniczną. Tor wyścigowy na Służewcu w Warszawie, na którym Totalizator Sportowy organizował m.in. międzynarodowe gonitwy galopem, nie spełniał jednego z warunków określonych w rozporządzeniach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla toru wyścigowego. Posiadał zdatną do użytkowania jedną trybunę o pojemności na ok miejsc z dachem o powierzchni ok m 2, podczas gdy zgodnie z załącznikami do tych rozporządzeń, w skład infrastruktury wymaganej dla toru wyścigowego I kategorii powinna wchodzić trybuna dla publiczności na ok zadaszonych miejsc (zgodnie z rozporządzeniem z dnia 7 grudnia 2004 r.); na minimum zadaszonych miejsc lub o powierzchni zadaszonej minimum m 2 (zgodnie z rozporządzeniem z dnia 6 września 2011 r.). 2. Organizatorzy wyścigów konnych wywiązywali się z obowiązków określonych w art. 20 ust. 1 i 2 ustawy o wyścigach konnych dotyczących przeprowadzania gonitw zgodnie z planem rocznym zatwierdzonym przez Prezesa PKWK oraz uzyskiwania zgody Prezesa Klubu na przeprowadzanie gonitw dodatkowych. Spośród ogółem gonitw, (tj. ok. 95,5%) przeprowadzonych zostało na podstawie opracowanych przez organizatorów wyścigów konnych rocznych planów gonitw, które zostały zatwierdzone przez Prezesa PKWK, a 117 na podstawie zgód Prezesa Klubu na organizację gonitw dodatkowych. 3. Nie stwierdzono występowania przypadków odwołania zaplanowanych gonitw z powodu niezapewnienia przez organizatorów wyścigów konnych środków finansowych potrzebnych do ich przeprowadzenia. Ustalono jednak, że nie były przestrzegane przez organizatorów wyścigów konnych postanowienia 52 ust. 3 Regulaminu wyścigów konnych określające okres, w którym po ogłoszeniu wyników gonitwy powinna być dokonana wypłata nagród za czołowe miejsca zajęte w gonitwie (21 dni od dnia ogłoszenia wyników gonitwy, nie wcześniej jednak niż po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia tych wyników28). Nieprawidłowości stwierdzono w szczególności29 w przypadku wyścigów konnych organizowanych w Sopocie i we Wrocławiu. 26 Dz. U. Nr 269, poz Dz. U. Nr 210, poz Z wyjątkiem nagród za konie, które zostały poddane próbie dopingowej. Późniejszy termin wypłaty nagród wymaga zgody uprawnionego do nagrody. 29 W wyniku badania przebiegu wypłat nagród w Totalizatorze Sportowym za gonitwy rozegrane w pięciu wybranych do kontroli dniach wyścigowych stwierdzono, że nagrody te zostały (poza jednym przypadkiem) wypłacone w terminie. Totalizator posiadał wprawdzie zobowiązania wymagalne z tego tytułu, ale wynikało to jedynie z faktu niezgłoszenia się osób nagrodzonych po ich wypłatę. 19

20 w a ż n i e j s z e w y n i k i k o n t r o l i y Spółka Hipodrom Sopot w 76 przypadkach (na 84 objęte badaniem) wypłaciła nagrody w łącznej kwocie zł z naruszeniem postanowień 52 ust. 3 Regulaminu wyścigów konnych. Przed upływem 7 dni od dnia ogłoszenia wyników gonitw Spółka wypłaciła 66 nagród w łącznej kwocie zł, z czego 46 nagród wypłacono w dniu, w którym urządzono gonitwę lub w dniu następnym. Natomiast 10 nagród w łącznej kwocie zł Spółka wypłaciła po upływie 21 dni od dnia ogłoszenia wyników gonitw, z czego 9 nagród po międzynarodowej gonitwie kłusaków hodowli francuskiej S32 z 18 lipca 2010 r. (na łączną kwotę zł) wypłacono z opóźnieniem dni (w stosunku do 21 dniowego terminu), a jedną po gonitwie S7 z dnia 12 lipca 2009 r. (w kwocie 304 zł) z opóźnieniem 2 dni. Prezes Zarządu Spółki Hipodrom Sopot wyjaśniała m.in., że Spółce zależało na szybkim rozliczeniu wszystkich uczestników gonitw. Ponadto zgromadzenie numerów kont osób biorących w nich udział, a następnie dokonywanie wielu przelewów bankowych stanowiło dla Spółki duże utrudnienie i było kosztowne. y Wrocławskie Centrum Sportu nie regulowało w terminie płatności z tytułu nagród pieniężnych przysługujących właścicielom koni za wygrane gonitwy. Spośród 287 powstałych w 2012 r. zobowiązań z tytułu nagród na kwotę łączną 203,5 tys. zł do 30 listopada 2012 r. nie uregulowano 259 zobowiązań wymagalnych z tego tytułu na kwotę 81,9 tys. zł, natomiast 20 zobowiązań na kwotę 106,9 tys. zł uregulowano z opóźnieniem od czterech dni do sześciu miesięcy, a w terminie dokonano jedynie ośmiu płatności na kwotę 14,7 tys. zł. Główna księgowa Wrocławskiego Centrum Sportu wyjaśniła, że nie sprawdzała dokładnie dokumentacji dotyczącej rozliczeń wyścigów i w związku z tym nie ewidencjonowała nagród i nie przekazywała ich w terminie. Należy dodać, że w latach WTWK-Partynice nie wypłacał nagród należnych właścicielom koni czystej krwi arabskiej oraz koni półkrwi, z którymi jednostka ta podpisała umowy na trenowanie na terenie toru wyścigów konnych we Wrocławiu. W umowach tych określono, że ewentualne nagrody pieniężne uzyskane w gonitwach przez właściciela konia przekazanego do treningu przysługują WTWK-Partynice. W związku z tymi postanowieniami w planach finansowych WTWK-Partynice w latach nie przewidziano środków na wypłatę nagród dla właścicieli koni za zajęte miejsca w gonitwach. Nagrody wypłacano wyłącznie dla jeźdźców, trenerów i obsługi. Działania w celu zmiany tej sytuacji podjęte zostały dopiero w 2012 r. przez Wrocławskie Centrum Sportu. Nie wszyscy jednak właściciele koni trenujących na terenie toru wyścigowego we Wrocławiu wyrazili zgodę na zmianę zawartych w tym zakresie umów. y Do 64 z 95 umów zawartych z właścicielami koni na sezon wyścigowy 2012 r. Wrocławskie Centrum Sportu wprowadziło w formie aneksów zmianę tego zapisu, zgodnie z którą ewentualne nagrody pieniężne uzyskane w gonitwach przysługują właścicielowi koni. Zgody na wprowadzenie takiej zmiany nie wyraziło 23 właścicieli koni, z którymi zawarto 31 umów. Z ustalonej na 2012 r. kwoty nagród w łącznej wysokości 290,3 tys. zł kwota 43,2 tys. zł przypadła właścicielom koni, którzy nie wyrazili zgody na zmianę umowy i w związku z tym nagrody nadal nie były im wypłacane. Totalizator Sportowy nie egzekwował wywiązywania się przez właścicieli koni z obowiązku określonego w 38 ust. 4 Regulaminu wyścigów konnych dotyczącego dokonywania opłaty za zapis konia do gonitwy jednocześnie ze zgłoszeniem tego zapisu. Należności Totalizatora z tytułu nieuregulowanych opłat kształtowały się w badanym okresie następująco: w 2009 r. 8,0 tys. zł; w 2010 r. 21,2 tys. zł; w 2011 r. 3,0 tys. zł i w 2012 r. 15,7 tys. zł (stan na 17 grudnia). Sytuacja ta wynikała z uregulowań przyjętych w regulaminach organizatora wyścigów konnych opracowywanych przez Totalizator Sportowy co roku na kolejny sezon wyścigowy. Przewidywały one, że opłata za zapis konia do gonitwy jest kredytowana przez organizatora wyścigów na okres od dnia zapisu konia do gonitwy do 21 dni po rozegraniu gonitwy, do której koń został zapisany, z wyjątkiem gonitw z wczesnymi zapisami. W regulaminie wyścigów konnych z 27 sierpnia 2012 r., który miał obowiązywać do końca sezonu wyścigów konnych w 2012 r., dokonano zmiany, wprowadzając m.in. zapis przewidujący, że jeżeli w ciągu 31 dni od dnia zapisu konia do gonitwy, należność za ten zapis nie zostanie uregulowana lub potrącona z należnych właścicielowi konia nagród lub premii, wówczas opłata za każdy następny zapis musi być wniesiona gotówką w dniu dokonania zapisu, tj. bez odroczonego terminu zapłaty. 20