II semestr punkty ECTS. forma zaliczenia Elementy prawa medycznego

Transkrypt

1 Załącznik do uchwały nr 180 Senatu UW z dnia 20 stycznia 2010 r. w sprawie w sprawie utworzenia unikatowego kierunku studiów na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i I Wydziale Lekarskim Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego PLAN STUDIÓW NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA Szczegółowy plan studiów zgodny z proponowanymi standardami kształcenia dla nowego kierunku i poziomu kształcenia, z uwzględnieniem punktacji ECTS: powinien zostać sporządzony oddzielnie dla każdej specjalności, oddzielnie dla studiów pierwszego i drugiego stopnia, w formie tabeli wg. następującego wzoru: I semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Wprowadzenie do nauki o języku 30 3 Z/O Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna E Wprowadzenie do logopedii 30 3 Z/O Psychologia ogólna 30 3 Z/O Pedagogika ogólna 30 2 Z/O Anatomia i fizjologia człowieka E Emisja głosu 30 2 Z/O Lektorat języka obcego 60 2 Z/O Przedmiot spoza kierunku studiów 2 Z/O Wychowanie fizyczne 30 Z/O Technologia informacyjna 15 1 Z/O Szkolenie BHP 0,5 Z/O Ochrona własności intelektualnej 4 0,5 Z/O Łączna liczba godzin: 349 Łączna liczba punktów ECTS: 30 II semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Elementy prawa medycznego 30 3 Z/O i oświatowego Funkcjonalny opis języka Z/O Psychologia rozwoju dziecka 30 5 E Dykcja i autokorekcja 30 3 Z/O Pedagogika specjalna 30 3 Z/O Emisja głosu 30 2 Z/O Logorytmika 15 2 Z/O Kwalifikowana pierwsza pomoc 15 1 Z/O Pediatria 15 2 Z/O Ortodoncja Z/O Lektorat języka obcego 60 2 Z/O Wychowanie fizyczne 30 Z/O Łączna liczba godzin: 375 Łączna liczba punktów ECTS: 30 III semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Funkcjonalny opis języka Z/O Kultura języka z elementami leksykologii Z/O Psycholingwistyka 30 3 Z/O Rozwój mowy dziecka 30 5 E 1

2 Zaburzenia mowy. Wprowadzenie 30 3 Z/O Dydaktyka nauczania początkowego 30 3 Z/O Neurologia dziecięca Z/O Lektorat języka obcego 60 2 Z/O Przedmiot spoza kierunku studiów 3 Z/O Wychowanie fizyczne 30 Z/O Łączna liczba godzin: 375 Łączna liczba punktów ECTS: 30 IV semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Funkcjonalny opis języka E Ortofonia i grafetyka 30 3 Z/O Opóźniony rozwój mowy 15 1 Z/O Psychologia kliniczna dziecka 30 3 Z/O Dydaktyka nauczania początkowego 30 2 Z/O Praktyki 60 4 Z/O Podstawy genetyki 15 2 Z/O Kinezyterapia dziecięca Z/O Psychiatria dziecięca 15 2 Z/O Lektorat języka obcego 60 2 Z/O Egzamin certyfikacyjny z języka obcego 2 E Wychowanie fizyczne 30 Z/O Łączna liczba godzin: 375 Łączna liczba punktów ECTS: 30 V semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Pedagogika przedszkolna i 30 2 Z/O wczesnoszkolna Dydaktyka nauczania początkowego 30 3 Z/O Dyslalia E Dysleksja rozwojowa E Profilaktyka logopedyczna 30 2 Z/O Podstawy foniatrii E Wprowadzenie do akustyki Z/O Praktyki logopedyczne 60 3 Z/O Seminarium licencjackie 30 4 Z/O Łączna liczba godzin: 375 Łączna liczba punktów ECTS: 30 VI semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Wprowadzenie do komunikacji 30 3 Z/O językowej, wspomagającej i alternatywnej Dydaktyka nauczania początkowego 30 5 E Metody badań logopedycznych 15 1 Z/O Podstawy audiologii E Wprowadzenie do psychoakustyki Z/O Praktyki nauczycielskie Z/O Seminarium licencjackie 30 6 E Przedmiot spoza kierunku studiów 3 Z/O Łączna liczba godzin: 330 Łączna liczba punktów ECTS: 30 2

3 PROGRAM NAUCZANIA NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA A. Studia pierwszego stopnia I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia pierwszego stopnia trwają nie krócej niż 6 semestrów. Liczba godzin zajęć nie powinna być mniejsza niż Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna być mniejsza niż 180. Od kandydatów na studia logopedyczne oczekuje się umiejętności nawiązywania kontaktów oraz zainteresowania (współ)pracą z osobami z różnymi dysfunkcjami w zakresie języka i mowy. W związku z tym kandydat powinien charakteryzować się takimi cechami, jak m.in.: otwartością na drugiego człowieka kulturą osobistą zamiłowaniem do (współ)pracy z ludźmi z dysfunkcjami w zakresie komunikacji zainteresowaniem wiedzą z pogranicza językoznawstwa, psychologii, pedagogiki i medycyny staranną wymową i kulturą wypowiedzi II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Studia pierwszego stopnia na kierunku unikatowym studiów logopedia ogólna i kliniczna przygotowują do pracy logopedy w placówkach oświatowych i ochrony zdrowia oraz do pracy nauczyciela nauczania początkowego w szkołach podstawowych. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku unikatowym logopedia ogólna i kliniczna wspólnie prowadzonym przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz I Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego uzyskuje: a) wiedzę w zakresie: 1. lingwistycznych podstaw logopedii, w tym w zakresie: wiedzy o języku (zwłaszcza o języku polskim), w tym w zakresie systemów gramatycznego (fonologii, morfologii i składni) i leksykalnego; zróżnicowania: dialektalnego, terytorialnego, społecznego i funkcjonalnego polszczyzny kultury języka, zwłaszcza w zakresie: norm poprawnościowych polszczyzny (normy ortofonicznej i normy ortograficznej; normy w zakresie morfologii, składni i leksyki); oceny procesów i zjawisk obserwowanych w zachowaniach językowych i komunikacyjnych współczesnych Polaków komunikacji językowej i niejęzykowej, w tym zwłaszcza w zakresie pragmatyki i etyki tych zachowań oraz strategii osiągania celów wypowiedzi; etykieta językowa 2. psychychopedagogicznych podstawach logopedii, w tym w zakresie: psychologii rozwojowej i klinicznej dziecka, w tym szczególnie w zakresie: teoretycznych podstawach opisu rozwoju małego dziecka; praktycznej obserwacji rozwoju małego dziecka i jego zagrożeń tego 3

4 akwizycji języka i mowy (komunikacji werbalnej i niewerbalnej) dzieci w normie rozwojowej. uwarunkowaniach psychologicznych, społecznych, kulturowych nabywania i rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej, etiologii zaburzeń i opóźnień w rozwoju mowy i języka pedagogicznych aspektów nabywania języka i mowy, takich m.in. jak wpływ rodziny i najbliższego otoczenia dziecka, sposób komunikowania się w rodzinie, programy dydaktyczne mające na celu edukację językową dziecka 3. medycznych podstaw logopedii, w tym w zakresie: anatomii i fizjologii człowieka pediatrii, ortodoncji, neurologii dziecięcej, psychiatrii dziecięcej, foniatrii, audiologii, psychoakustyki techniki medycznej w zakresie metod wspomagania słuchu, równowagi, mowy, elektrofizjologii narządu słuchu i informatyki medycznej 4. zaburzeń mowy i zasad postępowania logopedycznego, w tym w zakresie: klasyfikacji zaburzeń mowy etiologii zaburzeń mowy w zakresie dyslalia i dysleksji profilaktyki logopedycznej terapii logopedycznej Ponadto absolwent uzyskuje wiedzę w zakresie pedagogiki i dydaktyki wczesnoszkolnej b) umiejętności w zakresie: 1. podstawowych metod i technik badań logopedycznych, przede wszystkim badań przesiewowych wśród dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, których celem jest wskazanie dzieci z wadami wymowy 2. opisu i kwalifikacji wad wymowy 3. usprawniania narządów artykulacyjnych i usuwania wad wymowy 4. współpracy z lekarzem, psychologiem i pedagogiem w celu ustalania metod i trybu postępowania terapeutycznego w zakresie komunikacji (werbalnej i niewerbalnej) II. Absolwent studiów pierwszego stopnia na kierunku unikatowym logopedia jest przygotowywany do pracy: jako logopeda w: 1. przedszkolach i szkołach podstawowych powszechnych 2. przedszkolach i szkołach podstawowych integracyjnych jako nauczyciel w: 1. szkołach podstawowych powszechnych (I poziom, nauczanie początkowe, klasy I-III) 2. szkołach podstawowych integracyjnych (I poziom, nauczanie początkowe, klasy I-III) 4

5 III. RAMOWE STANDARD III.1 GRUPY, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 90 9 B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH Razem III.2 SKŁADNIKI W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH Treści kształcenia w zakresie: Wprowadzenie do nauki o języku 30 Elementy prawa medycznego i oświatowego 30 Wprowadzenie do komunikacji językowej, wspomagającej i alternatywnej B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH Treści kształcenia w zakresie: Funkcjonalny opis języka 180 Psychologia rozwoju dziecka 30 Pedagogika ogólna 30 Kwalifikowana pierwsza pomoc 15 Anatomia i fizjologia człowieka 60 Pediatria 15 Ortodoncja 30 Psycholingwistyka 30 Rozwój mowy dziecka 30 Zaburzenia mowy. Wprowadzenie 30 Opóźniony rozwój mowy 15 Psychologia kliniczna dziecka 30 Dydaktyka nauczania początkowego 120 Dyslalia 60 Dysleksja rozwojowa 60 Metody badań logopedycznych 15 Podstawy foniatrii 45 Podstawy audiologii

6 III.3 PRZEDMIOTY STANDARDOWE WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 1. WPROWADZENIE DO NAUKI O JĘZYKU Język wśród systemów znakowych. System języka (langue) i jego realizacja (parole). Struktura języka: jednostki i reguły. Hierarchiczna budowa języka: charakterystyka poszczególnych podsystemów. Problem inwariantu i wariantów jednostek różnych podsystemów. Komunikacja językowa: wypowiedź i akt mowy. Typy aktów mowy. Funkcje wypowiedzi językowe wykładniki poszczególnych funkcji. Umiejętności i kompetencje: odróżniania jednostek systemu języka i ich realizacji; rozpoznawania i identyfikowania jednostek należących do różnych podsystemów; odnajdowania opozycji, w jakie wchodzą dane jednostki; odróżniania wypowiedzi jednostki komunikacji językowej i zdania jednostki systemu języka. 2. ELEMENTY PRAWA MEDYCZNEGO I OŚWIATOWEGO Celem nauczania przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami prawa, w szczególności mającymi zastosowanie w dziedzinie usług medycznych oraz pedagogicznych. Omawiane zagadnienia: Podstawowe zagadnienia i pojęcia prawne: istota prawa, przepis prawny, stosunek prawny, wykładnia prawa, źródła prawa, procedura tworzenia aktów prawnych, systematyka prawna. System organów państwowych. Instytucje i system prawny Unii Europejskiej. Podstawy prawne wykonywania zawodów medycznych (stosunek pracy, umowy cywilizacyjne). Odpowiedzialność prawna osób wykonujących zawody medyczne. Prawa pacjenta. Odpowiedzialność prawna osób wykonujących zawody pedagogiczne. Opanowanie podstawowej wiedzy w zakresie odpowiedzialności prawnej osób wykonujących zawody medyczne i pedagogiczne. 6

7 3. WPROWADZENIE DO KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJ, WSPOMAGAJĄCEJ I ALTERNATYWNEJ Mówienie i rozumienie jako czynności mowy (w ujęciu psycholingwistycznym). Pojęcie kompetencji językowej. Model komunikacji językowej. Pojęcia: komunikacja językowa, wspomagająca, alternatywna. Opis wybranych form komunikacji alternatywnej i wspomagającej. Rozumienie pojęć: kompetencja językowa, komunikacja językowa, alternatywna i wspomagająca. Opisywanie podstawowego modelu komunikacji językowej. Opisywanie istotnych właściwości różnych form komunikacji alternatywnej. B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH 1. FUNKCJONALNY OPIS JĘZYKA Pojęcie głoski. Budowa i funkcje narządów mowy. Klasyfikacja artykulacyjna głosek polskich. Mechanizm koartykulacji. Różnice regionalne w wymowie. Akcent i jego miejsce w wyrazie. Fonetyka a fonologia. Pojęcie i typy morfemów (słowotwórcze, fleksyjne i leksykalne. Derywacja a fleksja. Definicje leksemu. Polskie systemy klasyfikacji leksemów na części mowy. Budowa konstrukcji fleksyjnej: temat, wykładnik fleksyjny. Konstrukcje syntetyczne, aglutynacyjne i analityczne. Fleksja a składnia. Jednostki mowy i jednostki języka. Wypowiedzenie a zdanie, wypowiedzenia niewerbalne. Tradycyjna analiza zdania pojedynczego. Pojęcie składnika zdaniotwórczego. Analiza na składniki bezpośrednie. Różne typy zależności: pojęcie równorzędności, podrzędności oraz inkluzji. Pojęcie związku składniowego: zgoda, rząd. Własności akomodacyjne leksemów i form wyrazowych. Klasyfikacja grup syntaktycznych w języku polskim. Granice zdania złożonego. Typy zdań złożonych EFEKTY KSZTAŁCENIA Zajęcia służą zdobyciu podstaw, koniecznych do rozumienia zjawisk, zachodzących na różnych poziomach języka, do samodzielnej analizy przykładów i studiowania literatury przedmiotu. Student powinien opanować: charakterystykę artykulacyjną głosek, pismo fonetyczne, system fonologiczny języka polskiego. Powinien także umieć dokonać analizy formy wyrazowej, określać wartości kategorii gramatycznych, nazywać części mowy wg jednolitych kryteriów, rozumieć problemy dyskusyjne morfologii. 7

8 2. PSYCHOLOGIA ROZWOJU DZIECKA Uwarunkowania rozwoju osobniczego człowieka. Sfery rozwoju psychoruchowego dziecka Procesy poznawcze: spostrzeganie, uwaga, pamięć. Procesy poznawcze: myślenie, uczenie się, inteligencja. Rozwój motoryczny: duża motoryka, mała motoryka, motoryka oralna. Rozwój emocjonalny: definicje emocji, teorie emocji, składowe emocji, mechanizm powstawania strachu. Rozwój moralności. Rozwój społeczny dziecka.kształtowanie się poczucia ja u dziecka Przygotowanie studentów do rozumienia procesów rozwojowych dziecka i poznania jego możliwości psychomotorycznych na danym etapie. 3. PEDAGOGIKA OGÓLNA Pedagogika jako nauka o wychowaniu. Aksjologia pedagogiczna. Proces kształcenia i wychowania. Modele wychowania. Style wychowania. Postawy rodzicielskie. Diagnostyka pedagogiczna. System edukacji w Polsce. Podstawowa wiedza na temat wychowania. Znajomość czynników wpływających na proces wychowania. Znajomość istoty diagnozowania pedagogicznego. Znajomość stylów wychowania i postaw rodzicielskich oraz podstawowa wiedza na temat ich wpływu na proces wychowania. Znajomość polskiego systemu edukacji. 4. KWALIFIKOWANA PIERWSZA POMOC Rozpoznanie sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu człowieka. Ocena podstawowych funkcji życiowych człowieka w stanie zagrożenia. Przywrócenie, podtrzymanie i stabilizacja podstawowych funkcji życiowych, a w tym, przede wszystkim czynności układu oddechowego i krążenia, zabezpieczenie i stabilizacja różnych obszarów ciała uszkodzonych w wyniku działania czynników zewnętrznych. Podejmowanie kwalifikowanych działań ratunkowych w szczególnych rodzajach zagrożeń środowiskowych. Organizacja i przeprowadzenie kwalifikowanego i bezpiecznego transportu osób w stanie nagłego zagrożenia zdrowia lub życia. Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy medycznej w stanach zagrożenia życia 8

9 5. ANATOMIA I FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Anatomiczne i fizjologiczne podstawy funkcjonowania organizmu ludzkiego w szczególności narządu słuchu, mowy i układu równowagi. Poznanie anatomicznych i fizjologicznych zasad funkcjonowania podstawowych narządów i układów człowieka, w tym szczególnie narządu słuchu i mowy. 6. PEDIATRIA Rozwój dziecka. Normy rozwojowe. Najczęstsze odchylenia w rozwoju i dojrzewaniu dziecka. Specyfika żywienia dziecka. Choroby metaboliczne. Choroby zapalne. Specyfika chorób nowotworowych u dzieci. Poznanie zasad oceny pediatrycznej, norm rozwojowych dzieci oraz najczęstszych schorzeń, szczególnie w zakresie dróg oddechowych, pokarmowych i centralnego układu nerwowego 7. ORTODONCJA Budowa zębów mlecznych i stałych różnice anatomiczne. Okresy wyrzynania zębów. Czynniki wywołujące próchnicę zębów. Zapobieganie próchnicy profilaktyka. Diagnostyka wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych. Wady wrodzone (etiologia, leczenie). Wady nabyte (etiologia, profilaktyka, leczenie). Leczenie zespołowe wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych. Opanowanie wiedzy na temat wad twarzowo-szczękowo-zgryzowych (przyczyny i rozpoznawanie). Poznanie metod leczenia ortodontycznego w wadach twarzowo-szczękowo-zgryzowych. Wykorzystanie tej wiedzy w diagnozie i terapii logopedycznej 9

10 8. PSYCHOLINGWISTYKA Przedmiot i zakres zainteresowań badawczych psycholingwistyki. Metodologia badań psycholingwistycznych. Kierunki badań. Psycholingwistyczny model języka. Czynności mowy: mówienie i rozumienie. Funkcje języka/mowy. Świadomość językowa i jej składniki. Kompetencja językowa i komunikacyjna. Sprawności komunikacyjne. Pojęcie słownika umysłowego. Psycholingwistyczna charakterystyka procesu mówienia: modele mówienia i rozumienia, strategie komunikacyjne. Językowy obraz świata: myślenie a mowa, myśl a słowo; odbicie świata pozajęzykowego w języku; Problemy kategoryzacji przez człowieka zjawisk świata zewnętrznego i ich odbicie w języku Znajomość pojęć: mowa, mówienie, rozumienie, świadomość językowa, kompetencja językowa, kompetencja komunikacyjna, sprawności mowy, funkcja języka/mowy, słownik umysłowy w ujęciu psycholingwistycznymi. Znajomość wybranych teorii psycholingwistycznych. Umiejętność opisu wybranych psycholingwistycznych modeli języka. 9. ROZWÓJ MOWY DZIECKA Teorie akwizycji języka. Zagadnienie względnej chronologii rozwoju mowy. Okresy rozwoju mowy dziecka w różnych ujęciach. Problem dojrzałości językowej. Proces opanowywania języka jako systemu przez dzieci: rozwój systemów fonologicznego, fleksyjnego i składniowego, rozwój leksyki i semantyki. Opanowywanie znaczeń przez dzieci. Rozwój mowy dziecka z perspektywy pragmalingwistyczne: funkcje wypowiedzi dziecięcych, charakterystyka wypowiedzi dziecięcych w perspektywie rozwojowej, konwersacja i narracja dziecięca Znajomość wybranych teorii akwizycji języka jako systemu, w tym zwłaszcza. natywistycznej teorii Noama Chomsky ego, konstruktywistycznej teorii Jeana Piageta, funkcjonalno-pragmatycznej teorii Michaela Hallidaya, teorii ontogenezy aktów Jêrome a Brunera, teorii dwóch kodów Basila Bernsteina. Umiejętność opisu rozwoju języka i mowy dziecka w różnych ujęciach i z uwzględnieniem różnych kryteriów, zwłaszcza systemu językowego, konwersacji i narracji, funkcji wypowiedzi dziecięcych. 10

11 10. ZABURZENIA MOWY. WPROWADZENIE Mowa i jej definicje. Wieloaspektowość badań. Zaburzenia mowy a zaburzenia języka. Przegląd różnych ujęć teoretycznych. Komunikacja językowa i jej zaburzenia. Najważniejsze teorie i ich twórcy. Teoretyczne i praktyczne podstawy wyodrębniania form zaburzeń mowy. Przyczyny i patomechanizmy zaburzeń. Posługiwanie się terminologią w obrębie określonej teorii. Rozumienie treści terminów i zakresu ich używania przez logopedów teoretyków oraz praktyków. Umiejętność łączenia typu objawów językowych z rodzajem defektu w obrębie narządu mowy. 11. OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY Wieloaspektowa charakterystyka opóźnionego rozwoju mowy i jego objawów. Zasady postępowania diagnostycznego. Zasady rozwijania umiejętności komunikacyjnych i językowych dziecka. Rozpoznawanie opóźnień w opanowywaniu mowy i języka przez dziecko; tworzenie programów rozwijania komunikacji językowej dostosowanych do potrzeb dziecka 12. PSYCHOLOGIA KLINICZNA DZIECKA Zapoznanie studentów ze współczesną wiedzą dotyczącą zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka. Przedstawienie patomechanizmów powstawania wybranych zaburzeń ze szczególnym uwzględnieniem mózgowych. Zapoznanie studentów z głównymi metodami terapii psychologicznej Umiejętność wykorzystania wiedzy o zaburzeniach rozwoju psychoruchowego przy stawiania diagnozy logopedycznej a szczególnie przy wyjaśnianiu nieprawidłowości rozwoju mowy. 11

12 13. DYDAKTYKA NAUCZANIA POCZĄTKOWEGO Podstawowe pojęcia dydaktyczne. Cele, metody, formy kształcenia i wychowania. Zasady kształcenia. Środki dydaktyczne. Kontrola i ocena w procesie kształcenia. Lekcja jako podstawowa jednostka dydaktyczna. Konspekt jako podstawowa forma przygotowania nauczyciela do zajęć. Umiejętność określania celów zajęć dydaktycznych. Umiejętność właściwego doboru metod pracy. Umiejętność wykorzystania w praktyce zawodowej zasad dydaktycznych. Umiejętność doboru środków dydaktycznych oraz właściwego stosowania różnych form kontroli i oceny. Umiejętność planowania celowych i sensownych zajęć dydaktycznych 14. DYSLALIA Dyslalia i jej rodzaje. Teoretyczne podstawy klasyfikacji. Przyczyny powstawania wad wymowy. Rozwojowe i patologiczne realizacje polskich fonemów. Zaburzenia artykulacji głosek i sposobów ich korygowania przegląd stanowisk. Badanie i ocena aparatu artykulacyjnego, fonacyjnego i oddechowego. Badanie słuchu fonemowego. Zasady postępowania logopedycznego w różnych rodzajach dyslalii. Rozpoznawanie wad wymowy i dostosowywania terapii logopedycznej; ocena stanu artykulacji; badania artykulacji. 15. DYSLEKSJA ROZWOJOWA Pojęcie dojrzałości do czytania i pisania. Terminologia. Symptomy ryzyka dysleksji. Trudności w czytaniu i pisaniu oraz ich przyczyny. Objawy specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Diagnozowanie dysleksji rozwojowej. Typologia dysleksji. Zasady pisowni polskiej. Trudności w przyswajaniu grafemów oraz postaci graficzno-ortograficznej wyrazów i ich przyczyny. Lingwistyczna analiza i interpretacja błędów w pisaniu. Zaburzenia w pisaniu a zaburzenia mowy. Patomechanizmy dysleksji. Pomoce edukacyjne w pracy z dzieckiem ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu. Uczeń dyslektyczny w szkole. Udział nauczyciela polonisty i logopedy w pracy z dziećmi z trudnościami w pisaniu. Podstawy prawne opieki psychologicznopedagogicznej. 12

13 Rozpoznawanie symptomów ryzyka dysleksji i dysleksji rozwojowej; interpretacja mechanizmu powstawania błędów w pisaniu; ocena merytorycznej pomocy edukacyjnych oraz ich tworzenia. 16. METODY BADAŃ LOGOPEDYCZNYCH Cele badań logopedycznych. Diagnoza i terapia logopedyczna. Badania przesiewowe. Narzędzia i techniki badawcze. Umiejętność opisu określonych ze względu na cel badań logopedycznych. Poznanie istoty badań przesiewowych. Umiejętność posługiwania się wybranymi narzędziami i technikami do badań przesiewowych. 17. PODSTAWY FONIATRII Anatomia i fizjologia krtani. Oddychanie statyczne i dynamiczne. Rola komór rezonacyjnych. Fizjologiczny rozwój krtani i głosu. Mutacja i jej zaburzenia. Głos eufoniczny. Choroby krtani i zaburzenia głosu u dzieci. Anatomia i fizjologia narządów artykulacyjnych. Anatomia i fizjologia podniebienia. Rozszczep podniebienia problemy foniatryczno-logopedyczne. Mózgowe porażenie dziecięce problemy foniatryczno-logopedyczne. Fizjologia połykania u dzieci. Zaburzenia połykania u dzieci. Opanowanie wiedzy z zakresu podstaw anatomicznych i fizjologicznych powstawania głosu, mowy i czynności połykania. Poznanie przyczyn, podstaw rozpoznawania i leczenia zaburzeń głosu, mowy i połykania u dzieci. Poznanie zasad wielospecjalistycznej opieki nad dzieckiem z rozszczepem podniebienia i dzieckiem z mózgowym porażeniem dziecięcym. 18. PODSTAWY AUDIOLOGII Anatomia i fizjologia narządu słuchu. Niedosłuch przewodzeniowy, odbiorczy. Zaburzenia centralne słuchu. Badania słuchu behawioralne i obiektywne u dzieci. Organizacja badań przesiewowych słuchu. Wady wrodzone narządu słuchu. Niedosłuch w zespołach wad. Urazy ucha. Zapalenia uszu. Uraz akustyczny. Ototoksyczne działanie leków. 13

14 Opanowanie wiedzy z zakresu podstaw anatomicznych i fizjologicznych procesu słyszenia. Poznanie przyczyn, podstaw rozpoznawania i leczenia zaburzeń słuchu. Poznanie zasad organizacji badań przesiewowych słuchu IV. Praktyki logopedyczne i nauczycielskie powinny trwać nie krócej niż 6 tygodni łącznie 270 godzin praktyk ogólnych logopedycznych i nauczycielskich. Zasadę i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie. V. Inne wymagania 1. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu wychowania fizycznego w wymiarze 120 godzin jeżyków obcych w wymiarze 240 godzin którym należy przypisać 10 punktów ECTS, technologii informacyjnej w wymiarze 30 godzin, którym należy przypisać 2 pkt. ECTS. Treści kształcenia w zakresie technologii informacyjnej: podstawy technik informatycznych, przetwarzanie tekstów, arkusze kalkulacyjne, bazy danych, grafika prezentacyjna, usługi w sieciach informatycznych, pozyskiwanie i przetwarzanie informacji powinny stanowić co najmniej odpowiednio dobrany podzbiór informacji zawartych w modułach wymaganych do uzyskania Europejskiego Certyfikatu Umiejętności komputerowych (ECDL) European Computer Driving Licence. 2. Programy nauczania powinny przewidywać zajęcia z zakresu ochrony własności intelektualnej. 3. Student otrzymuje 10 pkt. ECTS za przygotowanie do egzaminu dyplomowego w tym za przygotowanie pracy dyplomowej, jeśli przewiduje ją program nauczania. 14

15 PLAN STUDIÓW NA UNIKATOWYM KIERUNKU STUDIÓW LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA I semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Klasyfikacja zaburzeń mowy 15 1 Z/O Mowa niepłynna 30 3 Z/O Zaburzenia mowy i jej rozwoju u osób 30 2 Z/O z niedosłuchem Niedokształcenie mowy pochodzenia 30 3 Z/O korowego Poradnictwo genetyczne 15 1 Z/O Neurologia Z/O Foniatria E Audiologia Z/O Konwersatorium 30 2 Z/O Przedmiot spoza kierunku studiów 30 3 Z/O Seminarium magisterskie 30 3 Z Łączna liczba godzin: 330 Łączna liczba punktów ECTS: 30 II semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Diagnoza i terapia logopedyczna 30 3 Z/O Niedokształcenie mowy u osób Z/O z autyzmem Afazja E Dyzartria Z/O Neuropsychologia 30 3 Z/O Kinezyterapia Z/O Rehabilitacja głosu po laryngektomii Z/O Konwersatorium 30 2 Z/O Seminarium magisterskie 30 3 Z Praktyki logopedyczne 30 3 Z/O Łączna liczba godzin: 315 Łączna liczba punktów ECTS: 30 III semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Diagnoza u terapia logopedyczna E Rozszczepy podniebienia i wargi. Opieka 30 4 Z/O medyczno-logopedyczna Medyczna i logopedyczna terapia osób 30 4 Z/O z dysfagią Komunikacja językowa, wspomagająca 30 5 E i alternatywna Konwersatorium 30 3 Z/O Seminarium magisterskie 30 4 Z Praktyki logopedyczne 30 4 Z/O Łączna liczba godzin: 240 Łączna liczba punktów ECTS: 30 15

16 IV semestr Nazwa przedmiotu wykład ćwiczenia Konwersatorium punkty ECTS forma zaliczenia Wspomaganie rozwoju 30 2 Z/O psychoruchowego i komunikacji interpersonalnej Psychiatria 30 2 Z/O Niedokształcenie mowy u osób 15 1 Z/O z upośledzeniem umysłowym Przedmiot spoza kierunku studiów 30 3 Z/O Seminarium magisterskie oraz E przygotowanie pracy magisterskiej i przygotowanie do egzaminu magisterskiego Praktyki logopedyczne 60 2 Z/O Łączna liczba godzin: 180 Łączna liczba punktów ECTS: 30 16

17 PROGRAM NAUCZANIA NA UNIKATOWYM KIERUNKÓW STUDIÓW LOGOPEDIA OGÓLNA I KLINICZNA B. Studia drugiego stopnia I. WYMAGANIA OGÓLNE Studia drugiego stopnia trwają nie krócej niż 4 semestry. Liczba godzin zajęć nie powinna być mniejsza niż 465. Liczba punktów ECTS (European Credit Transfer System) nie powinna być mniejsza niż 52. Studia drugiego stopnia na kierunku unikatowym logopedia ogólna i kliniczna, wspólnie prowadzonym przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i I Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, przygotowują do pracy w zawodzie logopedy w placówkach oświatowych i ochrony zdrowia oraz do pracy naukowej w zakresie logopedii i nauk powiązanych z logopedią. II. KWALIFIKACJE ABSOLWENTA Absolwent 2-letnich studiów magisterskich uzyskuje wiedzę w zakresie A. wiedzy: Historii rozwoju logopedii i badań naukowych nad zaburzeniami mowy Metodologii interdyscyplinarnych badań naukowych nad zaburzeniami mowy Etiologii i klasyfikacji różnych zaburzeń mowy Metodach i zasadach diagnozowania w logopedii Niedokształcenia rozwoju mowy o różnej etiologii Neurologii, neuropsychologii, psychiatrii, foniatrii Nowoczesnych metod diagnostyki zaburzeń słuchu, równowagi i mowy Metod prowadzenia badań naukowych oraz upowszechniania ich wyników B. umiejętności: Rozpoznawania różnych form zaburzeń mowy i ich opisu Oceny stanu komunikacji językowej i możliwości jej rozwoju u dzieci z zaburzeniami mowy Prowadzenia badań logopedycznych oraz stawiania diagnozy Opracowywania programów terapii logopedycznej Opracowywania programów postępowania profilaktycznego zapobiegających powstawaniu zaburzeń komunikacji językowej Wyjaśnianiu związki między różnymi rodzajami zaburzeń mowy a możliwościami osób z zaburzeniami w uczestniczeniu w życiu społecznym i kulturalnym swojego otoczenia Prowadzenia terapii logopedycznej dzieci z opóźnionym oraz zaburzonym rozwojem mowy i języka Prowadzenia terapii logopedycznej osób dorosłych, które utraciły komunikacyjne umiejętności językowe Udzielania pomocy logopedycznej dzieciom z trudnościami w czytaniu i pisaniu, we współpracy z pedagogiem 17

18 Uczestniczenia w pracach zespołów orzekających o zakresie i charakterze pomocy edukacyjnej dziecku z trudnościami w komunikacji językowej, wydawać opinię Prowadzenie doradztwa i konsultacji dla osób z zaburzeniami mowy i ich rodzin Samodzielnego i/lub we współpracy z innymi specjalistami rozwiązywania różnorodnych problemów pacjentów z zaburzeniami słuchu, równowagi i mowy Organizacji pracy własnej i współpracowników Analizy postępu technicznego w wybranym dziale Absolwent studiów drugiego stopnia na kierunku unikatowym logopedia jest przygotowywany jako logopeda do pracy w: 1. placówkach oświatowych: przedszkolach powszechnych, integracyjnych i specjalnych szkołach: powszechnych, integracyjnych, specjalnych i artystycznych poradniach społeczno-zawodowych gabinetach logopedycznych 2. placówkach służby zdrowia: oddziałach otolaryngologii, audiologii i foniatrii oddziałach neonatologii (uczestniczących w Programie Powszechnych Badań Przesiewowych Słuchu dla Noworodków) punktach doboru aparatów słuchowych ośrodkach wczesnej interwencji dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi placówkach szkolno-pedagogicznych dla dzieci z zaburzeniami słuchu III. RAMOWE STANDARD III.1 GRUPY, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS godziny ECTS A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH 30 5 B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH Razem

19 III.2 SKŁADNIKI W GRUPACH, MINIMALNA LICZBA GODZIN ZAJĘĆ ZORGANIZOWANYCH ORAZ MINIMALNA LICZBA PUNKTÓW ECTS A. GRUPA TREŚCI PODSTAWOWYCH Treści kształcenia w zakresie: Komunikacja językowa, wspomagająca i alternatywna godziny B. GRUPA TREŚCI KIERUNKOWYCH Treści kształcenia w zakresie: Klasyfikacja zaburzeń mowy 15 Mowa niepłynna 30 Zaburzenia mowy i jej rozwoju u osób 30 z niedosłuchem Afazja 45 Niedokształcenie mowy pochodzenia 30 korowego Dyzartria 30 Niedokształcenie mowy u osób z autyzmem 30 Rozszczepy podniebienne. Opieka medycznologopedyczna 30 Diagnoza i terapia logopedyczna 90 Foniatria 45 Rehabilitacja głosu po laryngektomii III.3 PRZEDMIOTY STANDARDOWE WYSZCZEGÓLNIENIE TREŚCI I EFEKTÓW KSZTAŁCENIA OPISY TREŚCI PROGRAMOWYCH 1. KOMUNIKACJA JĘZYKOWA, WSPOMAGAJĄCA I ALTERNATYWNA Polski język migowy (PJM), system językowo-migowy, system Blissa, alfabet Braille a, elektroniczne środki wspomagające komunikację międzyludzką. Umiejętność opisywania alternatywnych systemów komunikacyjnych oraz umiejętność korzystania z elektronicznych środków wspomagania komunikacji językowej 19

20 2. KLASYFIKACJA ZABURZEŃ MOWY Podstawy teoretyczne i zasady klasyfikacji zaburzeń mowy. Klasyfikacje przyczynowe, objawowe, przyczynowo-objawowe. Przegląd klasyfikacji. Zaburzenia mowy i języka w świetle kategoryzacji międzynarodowych. Zagadnienia dyskusyjne. Różnice terminologiczne. Opanowanie kryteriów różnych klasyfikacji zaburzeń mowy i samych klasyfikacji. Umiejętność opisu najważniejszych systemów klasyfikacyjnych. 3. MOWA NIEPŁYNNA Rodzaje niepłynności mówienia. Definicje jąkania. Pierwszo- i drugoplanowe objawy jąkania. Pojęcie fizjologicznej niepłynności mówienia. Pojęcie i terapia mowy bezładnej (giełkotu). Podejście klasyczne do jąkania i rola terapii logopedycznej w jego leczeniu. Poglądy van Ripera na powstawanie i terapię jąkania. Jąkania jako zaburzenie emocjonalne. Rola symptomu jąkania w nerwicy jąkania. Czynniki predyspozycyjne, wyzwalające wzmacniające jąkanie. Rytmizacja mówienia w terapii jąkania. Metoda mówienia spowolnionego - istota i techniki. Technika terapii jąkania oparta na echokorekcji. Techniki oddechowe w terapii jąkania. Wsparcie gestem w terapii jąkania. Natura konfliktu zagrażającego. Charakter lęku pierwotnego. Lęk wtórny w jąkaniu. Uprzedmiotowienie lęku w jąkaniu. Uczenie umiejętności społecznych i asertywności w terapii jąkania. Urealnienie poczucia własnej wartości w jąkaniu. Techniki rozluźniająco relaksacyjne w jąkaniu. Przykłady konfliktów zagrażających będących przyczyną powstawania jąkania. Emocje (strach i lęk) występujące w jąkaniu. Poznanie rodzajów niepłynności mowy oraz technik terapeutycznych usuwających niepłynność mowy. 4. ZABURZENIA MOWY I JEJ ROZWOJU U OSÓB Z NIEDOSŁUCHEM Niedosłuch i głuchota - sprawy terminologiczne. Mechanizmy opanowania języka fonicznego. Opis gramatyczny struktury Polskiego Języka Migowego (PJM). Rozwój językowy dziecka niesłyszącego z punktu widzenia języka migowego Głuchota a rozwój dziecka trochę psychologii. Metody pracy z dzieckiem głuchym i niedosłyszącym. Rozwijanie u dziecka niesłyszącego świadomości metajęzykowej w L 1 i L 2 20

21 Zdobycie wiedzy dot. procesów opanowywania języka w głuchocie i niedosłuchu. Poznanie metod pracy z dzieckiem głuchym. 5. AFAZJA Treść i zakres użycia terminu afazja. Problemy sporne. Definicje i rodzaje afazji. Neuropsychologiczne podłoże zaburzeń komunikacji językowej w afazji. Afazja w ujęciach różnych szkół lingwistycznych podobieństwa i różnice. Wpływ teorii na praktykę i weryfikacja hipotez w praktyce. Pierwotne i wtórne objawy zaburzeń afatycznych. Obraz dezintegracji systemu językowego. Kompensacja językowa. Narzędzia diagnostyczne. Zasady reedukacji osób z afazją. Kryteria doboru materiału językowego. Podstawy usprawniania mowy i pisma. Rozpoznawanie afatycznych zaburzeń mowy i odróżnianie od zaburzeń o innym podłożu; rozumienie patomechanizmu afazji i jej odmian; dostosowywanie programu reedukacji do stanu mowy i stopnia dezintegracji języka u osób z różnymi formami afazji 6. NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY POCHODZENIA KOROWEGO Zaburzenia rozwoju językowego przejawy i przyczyny. Terminologia. Przegląd wyników badań. Zaburzenia w mówieniu i rozumieniu. Trudności w opanowywaniu pisania i czytania. Rozpoznawanie zaburzeń rozwoju językowego o podłożu neurologicznym; postępowanie logopedyczne dostosowane do potrzeb dziecka. 7. DYZARTRIA Istota zaburzeń dyzartrycznych. Obraz zaburzeń u dzieci i dorosłych. Dyzartria a mózgowe porażenie dziecięce. Charakter i zakres dysfunkcji. Zaburzenia prozodii i artykulacji. Afazja a dyzartria. Współdziałanie w zespole specjalistycznym; usprawnianie funkcji narządów mających wpływ na wyrazistość artykulacji i prozodii 21

22 8. NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY U OSÓB Z AUTYZMEM Autyzm jako całościowe zaburzenie rozwojowe. Diagnoza i klasyfikacja (kryteria diagnostyczne wg Kannera, ICD-10, DSM-IV). Rozwój mowy i dzieci z autyzmem. Typy i formy niedokształcenia mowy w autyzmie. Metody pracy nad mową dzieci z autyzmem. Przyswojenie podstawowej wiedzy o autyzmie i zachowaniach komunikacyjnych osób z autyzmem. Poznanie podstawowych metod pracy nad kształtowaniem mowy u dzieci autystycznych. 9. ROZSZCZEPY PODNIEBIENNE. OPIEKA MEDYCZNO-LOGOPEDYCZNA Charakterystyka rozszczepów i ich etiologia. Klasyfikacja i opis rozszczepów podniebiennych. Rola logopedy w opiece medyczno-logopedycznej. Poznanie zasad postępowania logopedycznego wobec dzieci z rozszczepami. 10. DIAGNOZA I TERAPIA LOGOPEDYCZNA Cel, etapy i przebieg diagnozowania logopedycznego Badanie stanu narządu mowy. Badanie realizacji fonemów/dźwięków mowy. Badania specjalistyczne i ich wartość dla logopedy. Narzędzia diagnostyczne. Zakresy terapii w różnych formach zaburzeń mowy. Etapy terapii logopedycznej. Badania przesiewowodiagnostyczne. Dokumentacja logopedyczna. Zasady rejestrowani materiału empirycznego, opis i interpretacja dla postawienia diagnozy. Problemy diagnozy różnicowej. Studia przypadków. Poznanie narzędzi i metod stosowanych w diagnozowaniu logopedycznym i terapii logopedycznej; indywidualizowanie pracy; sporządzanie językowych prób badawczych. 22

23 11. FONIATRIA Neurolingwistyczny schemat procesu komunikatywnego. Mózgowa organizacja mechanizmu powstawania głosu i mowy. Oddychanie dynamiczne. Głos prawidłowy. Klasyfikacja zaburzeń głosu. Czynniki miejscowe i ogólne wpływające na czynność fonacyjną krtani. Metody oceny krtani i jakości głosu. Profilaktyka chorób narządu głosu. Choroby zawodowe narządu głosu. Fizjologia połykania u dorosłych. Zaburzenia połykania u dorosłych Opanowanie wiedzy z zakresu podstaw anatomicznych i fizjologicznych powstawania głosu, mowy i czynności połykania. Poznanie przyczyn, podstaw rozpoznawania i leczenia zaburzeń głosu, mowy i połykania u dorosłych 12. REHABILITACJA GŁOSU PO LARYNGEKTOMII Metody leczenia raka krtani. Głosy zastępcze. Rehabilitacja głosu po chordektomiach. Głos przełykowy oraz po rekonstrukcji przełyku i gardła dolnego. Głos tchawiczo-przełykowy (protezki wentylacyjne). Poznanie różnych metod leczenia raka krtani. Poznanie podstaw anatomicznych i fizjologicznych wytwarzania głosów zastępczych. wykorzystanie tej wiedzy w diagnozie i terapii logopedycznej IV. Praktyki Praktyki logopedyczne i nauczycielskie powinny trwać nie krócej niż 2 tygodnie (łącznie 90 godzin) Zasadę i formę odbywania praktyk ustala jednostka uczelni prowadząca kształcenie. V. Inne wymagania Kształcenie na drugim stopniu mogą podjąć osoby które zrealizowały i zaliczyły zajęcia obejmujące 60% treści podstawowych i kierunkowych określonych w standardach kształcenia studiów pierwszego stopnia kierunku logopedia ogólna i kliniczna Za przygotowanie pracy magisterskiej i za przygotowanie do egzaminu dyplomowego student otrzymuje 20 pkt. ECTS 23