Pedagogika współczesna

Transkrypt

1 Pedagogika współczesna Sebastian Bakuła Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.

2 Struktura wykładu Wprowadzenie Teoria wychowania Czynniki zewnętrzne edukacji kultura, rewolucja informatyczna, Internet Warsztat nauczyciela program szkolny, metody nauczania, oceny Zakończenie

3 Nowe wyzwania Żyjemy w świecie, który w coraz mniejszym stopniu pozwala ludziom zrozumieć swoje środowisko życia, poddawać je własnej kontroli czy kształtować na własną rękę B. Śliwerski

4 Teoria wychowania Dyscyplina uważana w Polsce za jedną z podstawowych nauk pedagogicznych, zajmująca się problematyką celów, treści, metod i organizacji wychowania moralnego, społecznego, estetycznego i fizycznego W. Okoń

5 Teorie wychowania w Polsce Cztery orientacje badawcze: Socjologiczna Normatywna (ideologiczna, filozoficzna) Psychologiczna Eklektyczna

6 Nowe kategorie pojęciowe współczesnych teorii wychowania Ambiwalencja kulturowy kontekst wychowania Decentracja społeczny kontekst wychowania Tożsamość rozwojowy kontekst wychowania

7 Kultura popularna jako czynnik socjalizacji Socjalizacja spontaniczne wrastanie w normy zachowań społecznych oraz naturalne przyswajanie wzorców kultury symbolicznej Jedna forma kultury Multikulturowość

8 Kultura Konsumpcja Instant Koniec ideałów Mass media Amerykanizacja Globalizacja

9 Negatywne skutki informatyzacji 1. Sfera poznawcza kolektywizacja nawyków percepcyjnych i umysłowych, ograniczenia postrzegania problemów i twórczego myślenia, osłabienie umiejętności abstrakcyjnego myślenia, zalew informacji 2. Sfera emocjonalna uzależnienia 3. Sfera wolicjonalno-refleksyjna osłabienie autonomiczności i podmiotowości myślenia, manipulacja własną tożsamością 4. Sfera relacji interpersonalnych zaburzenia kontaktów społecznych, wyzwalanie zachowań agresywnych

10 Wyzwania teorii wychowania Dążenia do zablokowania istniejących trendów kulturowych Bezrefleksyjne dryfowanie wraz z kulturą Akceptacja euforii i konsumpcja wartości niskich Negocjacje z młodzieżą kształtu rzeczywistości, w której wspólnie żyjemy

11 Modele szkoły współczesnej Szkoła jako miejsce rozwoju uczniów i nauczycieli Treści programów szkolnych i sposobów ich wdrażania Nowe sposoby oceniania

12 Ewolucja modelu szkoły Model adaptacyjny (konserwatywny) wychowanie młodzieży wg zasad tradycji, rygoryzm edukacyjny, nagrody i kary Model emancypacyjny (progresywny) wychowanie młodzieży zgodne z indywidualnymi możliwościami ucznia, podmiotowe traktowanie ucznia, symulacja wewnętrznej motywacji Współczesne modele szkoły interdyscyplinarne, multimetodyczne

13 Program szkolny Tradycyjnie wyznaczony przez: 1. Zestaw obowiązujących ideałów i celów edukacji 2. Listę przedmiotów szkolnych 3. Zbiór proponowanych metod wdrażania Dokonujące się obecnie zmiany w systemie oświaty stwarzają możliwości tworzenia uczelniom indywidualnych programów kształcenia.

14 Kształtowanie programu Założenia Behawioryzm Humanizm konstruktywizm Rola szkoły Metody Socjalizacja wg norm społecznych Akcent na wydajność, metoda-wynik: techniki pamięciowego przyswajania gotowych treści Samorealizacja jednostek Akcent na indywiduację, samorefleksję, samorealizację: doświadczenia, gry dydaktyczne, twórcze rozwiązywanie problemów Krytyka wszelkich form edukacji trad., otwartość na nowe znaczenia Dynamiczny, całościowy rozwój jednostki: samowiedza, osobiste przemyślenia, dialog krytyczny, świadomość moralna Program Szczegółowy plan działania, mierzalne rezultaty Szeroki, zdefiniowany w kategoriach doświadczeń Szeroki, zdefiniowany w kategoriach fil. i psychol.

15 cd. Model Liniowy Spiralny Spiralny/otwarty Wzorzec programu Skupienie na treściach, uniformizm, szczegółowość Skupienie na uczniu, refleksja nad wiedzą i jej krytyka, całościowość, elastyczność Wdrażanie Odgórne Oddolne Oddolne Brak ścisłego wzorca, racjonalność elastyczna, intuicja, pluralizm, możliwość krytyki programu

16 Style nauczania Zamknięty/formalny/frontalny wyraźnie określony cel kształcenia, konkretne zadania ukierunkowujące aktywność ucznia, materiał dokładnie podzielony na logicznie wiążące się części, ćwiczenie nawyków poprzez powtarzanie bodźców, system kar i nagród, dostarczanie modeli rozwiązań i zachęcanie do ich naśladowania Ramowy/zindywidualizowany nacisk na interpretację i wyjaśnianie faktów, zgodny z indywidualnym stylem poznawczym ucznia, zamiast przekazu wiedzy pomoc w samodzielnym odkrywaniu znaczeń zdarzeń i faktów Negocjacyjny - wiedza tworzona w interakcji nauczyciela i ucznia, akcent położony na wyrobienie w uczniu metod samodzielnego uczenia się, uczeń ma pełne prawo: stawiać drażliwe pytania, swobodnie tworzyć własne plany badań, kreatywnie przekształcać środowisko dydaktyczne

17 Cele kształcenia Określone na poziomie: Ideałów Zadań Celów szczegółowych: operacyjnych, nieoperacyjnych

18 Strategie uczenia się Wzory procesualno-poznawcze: 1. Strategie aktywnego przyswajania informacji podawanie i wyjaśnianie wiadomości, wykład, opowiadanie, indukcyjny model nauczania, mnemotechniki, mapy myśli, myślenie metaforyczne, twórcze rozwiązywanie problemów 2. Uczenie się społeczne/we współpracy praca w parach, grupach, inscenizacje 3. Uczenie się całościowe/osobowościowe metody z wykorzystaniem fantazji i eksperymentu, medialnej transpozycji, przetwarzania sytuacji percepcyjnych, różne formy uczenia się z doradcą

19 Aktywne przyswajanie informacji Podawany materiał powinien być: 1. Strukturalnie uporządkowany 2. Powiązany pojęciami wskazującymi związki między wyróżnionymi częściami 3. Ukonkretniony przykładami, porównaniami

20 Nowe narzędzia Mnemotechniki strategie wspomagające zapamiętywanie materiału, który początkowo może wydać się bezsensowny Mapy myśli technika notowania, rozumienia i wiązania pojęć polegająca na przedstawianiu informacji tekstowej w formie graficznej Techniki twórczego myślenia wyrabiają płynność i giętkość myślenia przejawiającą się w znajdowaniu wielu różnych rozwiązań zadanego problemu

21 Ocenianie zmiana paradygmatu Ocenianie Tradycja Konstruktywizm Przedmiot Wiedza faktograficzna Operowanie/korzystanie z wiedzy Forma Czynność wyodrębniona z procesu nauczania Czynność integralnie związana z całym procesem uczenia się Strategia Test, egzamin Ocenianie sumujące, ciągłe (portfolio) Kryteria Poziom Niejasne, zazwyczaj nie prezentowane publicznie Ocena pojedynczych atrybutów, izolowanych fragmentów wiedzy Jawne i ogólnie dostępne Ocena wielowymiarowa wiedza, umiejętności, myślenie, metapoznanie, afekty Zakres Ocena indywidualna Ocenianie grupowe zdolności do współpracy i jej produkty

22 Nowe formy oceniania Portfolio: Zbiór zróżnicowanych rezultatów edukacyjnych ucznia, od prac pisemnych (rysunki, grafiki, eseje) po szkice projektów, planów, koncepcji Charakter kumulatywny materiały skupiają prace z określonego obszaru edukacji w wyraźnie określonym przedziale czasu Nie podlegają standaryzacji zbiory mogą się różnić między dwoma uczniami tych samych zajęć prowadzonych przez jednego nauczyciela

23 Podsumowanie 1. Przedmiot teorii wychowania 2. Czynniki zewnętrzne mające wpływ na kształt, metody i sposoby oddziaływań wychowawczych. 3. Warsztat nauczyciela program, metody ocenianie.

24 Wnioski 1. Teoria wychowania stoi dziś przed złożonymi wyzwaniami przesunięcie socjalizacyjne ze szkoły i rodziny na mass media, zalew ambiwalentnych wzorców kultury. 2. Zmianie podlega warsztat nauczyciela. Wzrastają wymagania związane z wprowadzaniem technik i metod nastawionych na kształcenie umiejętności wykorzystania wiedzy i kompetencji społecznych, wprowadzania metod mierzących postępy uczenia się wielowymiarowego i ciągłego

25 Zakończenie Źle się wywdzięcza swojemu mistrzowi ten, kto tylko jego uczniem zostaje F. Nietzsche Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.