GÓRNOJURAJSKO-DOLNOKREDOWE SKA Y MACIERZYSTE W ZACHODNIEJ CZÊŒCI KARPAT FLISZOWYCH

Transkrypt

1 GEOLOGIA 2008 Tom 34 Zeszyt 3/ GÓRNOJURAJSKO-DOLNOKREDOWE SKA Y MACIERZYSTE W ZACHODNIEJ CZÊŒCI KARPAT FLISZOWYCH Upper Jurassic Lower Cretaceous source rocks in the western part of the Flysch Carpathians Jan GOLONKA 1, Irena MATYASIK 2, Petr SKUPIEN 3, Dariusz WIÊC AW 1, Anna WAŒKOWSKA-OLIWA 1, Micha³ KROBICKI 1, Piotr STRZEBOÑSKI 1 & Zdenìk VAŠÍÈEK 4 1 Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydzia³ Geologii, Geofizyki i Ochrony Œrodowiska; al. Mickiewicza 30, Kraków; jan_golonka@yahoo.com, waskowsk@agh.edu.pl, krobicki@geol.agh.edu.pl, strzebo@geolog.geol.agh.edu.pl 2 Instytut Nafty i Gazu; ul. Lubicz 25a, Kraków 3 VŠB Technical University, Institute of Geological Engineering; 17. listopadu, Ostrava-Poruba, Czech Republic; petr.skupien@vsb.cz 4 Institute of Geonics ASCR; Studentská 1768, CZ Ostrava-Poruba, Czech-Republic; zdenek.vasicek@vsb.cz Treœæ: Przedmiotem rozwa añ przedstawionego artyku³u jest analiza mo liwoœci odnalezienia górnojurajsko-dolnokredowych ska³ macierzystych w zachodniej czêœci Karpat fliszowych, na terenie Polski i Republiki Czeskiej. Górnojurajskie margle miku³owskie stanowi¹ ska³y macierzyste œwiatowej klasy. Te bogate w substancjê organiczn¹ ska³y z TOC % zasila³y ropy naftowe w basenie wiedeñskim i pod nasuniêciem karpackim w Czechach i Austrii. Podobne ska³y macierzyste prawdopodobnie wystêpuj¹ wg³êbokich strefach pod nasuniêciem w Polsce. Utwory formacji wêdryñskiej i grodziskiej nie zawieraj¹ wiêkszych iloœci wêgla organicznego. Wiêksz¹ zawartoœæ TOC stwierdzono natomiast w formacji wierzowskiej i najwy szej czêœci formacji grodziskiej. Utwory te reprezentuj¹ globalne anoksyczne wydarzenie oceaniczne OAE 1b. Utwory formacji wierzowskiej mog¹ stanowiæ potencjalne ska³y macierzyste dla systemów obejmuj¹cych ró nego wieku ska³y zbiornikowe Karpat zewnêtrznych. S³owa kluczowe: Karpaty zewnêtrzne, baseny sedymentacyjne, górna jura, dolna kreda, wêglowodory, ska³y macierzyste Abstract: The analysis of possibility to find Upper Jurassic Lower Cretaceous source rocks in the western part of Flysch Carpathians in Poland and Czech Republic was the subject of present paper. The Upper Jurassic organic-rich Mikulov marls represent world-class source rocks. These 1400 m thick organic-rich rocks with TOC value % sourced oils in the Vienna Basin and Carpathian subthrust in Czech Republic and Austria. The similar source rocks perhaps exist in the deeper subthrust areas in Poland. The Vendryné Formation rocks do not contain significant amount of organic carbon. The increased TOC was encountered within the Veøovice Formation and uppermost part of Hradište Formation. These rocks represent global anoxic event OAE 1b. Veøovice Formation contains potential source rocks for the Outer Carpathians systems with reservoirs various in age. Key words: Outer Carpathians, sedimentary basins, Upper Jurassic, Lower Cretaceous, hydrocarbons, source rocks

2 J. Golonka, I. Matyasik, P. Skupien, D. Wiêc³aw, 74 A. Waœkowska-Oliwa, M. Krobicki, P. Strzeboñski & Z. Vašíèek WSTÊP Dla oszacowania systemów naftowych najwa niejszym i podstawowym czynnikiem s¹ ska³y macierzyste. Mo liwoœci odkrycia nowych z³ó wêglowodorów zwi¹zanych z systemem zasilanym przez ³upki menilitowe w Karpatach s¹ ograniczone. Dla optymalizacji strategii poszukiwañ nowych z³ó w polskich Karpatach zewnêtrznych niezbêdne jest skoncentrowanie uwagi na nowych, mniej znanych systemach naftowych. Wœród tych systemów najbardziej obiecuj¹cym wydaje siê byæ system zwi¹zany ze ska³ami macierzystymi osadzonymi wpóÿnej jurze i wczesnej kredzie. W ostatnich latach przeprowadzono modelowanie przewidywanej wartoœci ska³ macierzystych (SRPV) dla trzydziestu szeœciu regionów póÿnojurajsko- -wczesnokredowych (Golonka et al. 2001). Baseny po³udniowokaspijski i Azji Centralnej zajmuj¹ ósm¹ pozycjê na liœcie, zaœ basen karpacki pozycjê dziewi¹t¹. Przedmiotem rozwa- añ przedstawionego artyku³u jest analiza mo liwoœci odnalezienia górnojurajskich-dolnokredowych ska³ macierzystych w zachodniej czêœci Karpat fliszowych, na terenie Polski i Republiki Czeskiej (Fig. 1), gdzie allochtoniczne p³aszczowiny pasma fliszowego s¹ odkorzenione od swego pod³o a i nasuniête na p³ytê pó³nocnoeuropejsk¹ (Fig. 1). Fig. 1. Mapa Karpat z lokalizacj¹ terenu badañ (wg Kováè et al. 1998) Fig. 1. Map of the Carpathians with the locality of the investigated area (after Kováè et al. 1998)

3 Górnojurajsko-dolnokredowe ska³y macierzyste w zachodniej czêœci Karpat fliszowych 75 Dla zrozumienia warunków, w jakich powstawa³y ska³y bogate w substancjê organiczn¹ niezbêdne jest prawid³owe odtworzenie historii basenu, w którym nastêpowa³a depozycja tak specyficznych typów osadów. W procesie powstawania i ewolucji basenów naftowych bardzo wa n¹ rolê odgrywaj¹ uwarunkowania paleogeograficzne i paleotektoniczne. Maj¹ one szczególne znaczenie w obszarach o tak skomplikowanej historii, jak Karpaty i ich przedpole. W obszarze tym ska³y macierzyste i zbiornikowe dla wêglowodorów wystêpuj¹ zarówno w utworach platformowych, jak i w utworach orogenu karpackiego, a znaczna czêœæ rozpoznanych w tym regionie z³ó ropy naftowej i gazu usytuowana jest na styku platformy i orogenu. Wyniki ostatnich badañ (Golonka 2004, 2007, Golonka et al. 2000, 2003, 2006) pozwalaj¹ na odtworzenie mezozoicznej paleogeografii i ewolucji basenów naftowych w obszarze wokó³karpackim, w nawi¹zaniu do tektoniki p³yt i pozycji g³ównych elementów skorupy badanego obszaru w globalnym uk³adzie odniesienia. Ska³y macierzyste, a tak e osady bogate w substancjê organiczn¹ bêd¹ce potencjalnymi ska³ami macierzyste osadza³y siê w czasie istnienia basenu protoœl¹skiego (póÿna jura wczesna kreda), w okresie, gdy by³ on stosunkowo w¹ski i oddzielony obszarami wyniesionymi. By³ to okres optymalny dla powstania ska³ macierzystych, gdy wtedy mog³y zaistnieæ wszystkie niezbêdne czynniki pozwalaj¹ce na koncentracjê materii organicznej w ska³ach. Panowa³y wówczas warunki anoksyczne, po³¹czone z wystêpowaniem pr¹dów wznosz¹cych (upwelling), panowa³ okres wzglêdnego spokoju tektonicznego, a dostawa materia³u klastycznego do zbiornika by³a niewielka. Ska³y bogate w materiê organiczn¹ osadza³y siê zarówno wbasenie, jak i na przyleg³ej czêœci platformy europejskiej. W czêœci platformy, która dziœ znajduje siê pod nasuniêciem karpackim osadza³y siê górnojurajskie margle miku³owskie, zaœ w basenie karpackim górnojurajsko-dolnokredowe ³upki formacji wêdryñskiej oraz dolnokredowe utwory formacji grodziskiej i wierzowskiej. POTENCJALNE SKA Y MACIERZYSTE ZACHODNIEJ CZÊŒCI KARPAT FLISZOWYCH Margle miku³owskie Górnojurajskie margle miku³owskie (Mikulov) reprezentuj¹ce ska³y macierzyste œwiatowej klasy zosta³y rozpoznane w wierceniach w po³udniowowschodniej Republice Czeskiej i w pó³nocnowschodniej Austrii (Ladwein 1988, Francu et al. 1996, Krejèi et al. 1996, Picha & Peters 1998, Picha et al. 2006). Wed³ug Picha et al. (2006) odpowiadaj¹ one znanej z powierzchni w po³udniowych Morawach formacji klentnickiej (zob. Golonka et al. 2008a, ten zeszyt). Ska³y jurajskie na tym obszarze spoczywaj¹ niezgodnie na przedmezozoicznym pod³o u zdeformowanym w czasie orogenezy kadomskiej i waryscyjskiej (Adamek 2005). Jurajska sedymentacja rozpoczê³a siê w póÿnej jurze. Margle miku³owskie spoczywaj¹ zgodnie na wapieniach z Vranovic. S¹ one reprezentowane przez monotonn¹ seriê ciemnych margli bogatych w substancjê organiczn¹. Ich mi¹ szoœæ lokalnie przekracza 1500 m. Ku górze przechodz¹ regresywnie w wêglany formacji z Ernstbrunn (Picha et al. 2006). Ca³kowita zawartoœæ wêgla organicznego (Total Organic Carbon TOC) w marglach miku³owskich waha siê w granicach %, przy œredniej wartoœci 1.9% (Ladwein 1988,

4 J. Golonka, I. Matyasik, P. Skupien, D. Wiêc³aw, 76 A. Waœkowska-Oliwa, M. Krobicki, P. Strzeboñski & Z. Vašíèek Francu et al. 1996, Picha & Peters 1998, Picha et al. 2006). Kerogen zawarty w tych ska³ach nale y do typu II III. Korelacja ska³ macierzystych oraz ropy i gazu wydobywanych w basenie wiedeñskim (Picha & Peters 2006, Picha et al. 2006) wykaza³a dwa rodzaje ska³ macierzystych, z których pochodz¹ weglowodory. Jedn¹ z tych ska³ s¹ jurajskie margle miku³owskie, drug¹ zaœ paleogeñskie ³upki menilitowe. Formacja wêdryñska Utwory formacji wêdryñskiej (Vendrynì, zob. Golonka et al. 2008a) reprezentowane s¹ g³ównie przez ciemnoszare, brunatne lub prawie czarne grubo ³upliwe ³upki margliste z podrzêdnymi wk³adkami pelitycznych lub detrytycznych wapieni cienko- i œrednio³awicowych. Wystêpuj¹ w obrêbie strukturalnej jednostki œl¹skiej, w strefie facjalnej godulskiej pomiêdzy Frytkiem na Morawach w Republice Czeskiej, a Bielskiem-Bia³¹ w Polsce, wy³¹cznie w obrêbie strukturalnej jednostki œl¹skiej. Mi¹ szoœæ formacji wynosi oko³o 300 m, jej wiek rozci¹ga siê od oksfordu po tyton (byæ mo e najwczeœniejszy berias) (Skupien 2003a, Golonka et al. 2008a, Olszewska et al ten zeszyt). Próbki pobrane z ³upków w profilu stratotypowym miejscowoœci Wêdrynia (czeska nazwa Vendrynì) ko³o Trzyñca w Republice Czeskiej, wykaza³y zawartoœæ TOC %, w ods³oniêciu w przekopie drogi Bielsko-Bia³a Cieszyn w Gumnej %, na skrzy owaniu drogi Bielsko-Bia³a Cieszyn z drog¹ Katowice Wis³a w okolicy Skoczowa %, zaœ w ods³oniêciu Nowa Marglownia w Goleszowie %. Kerogen nale y do typu II III. Dotychczas nie stwierdzono zwi¹zku pomiêdzy wêglowodorami z rop karpackich a stwierdzonymi w ³upkach formacji wêdryñskiej. Formacja grodziska Utwory formacji grodziskiej wystêpuj¹ w jednostkach strukturalnych œl¹skiej i podœl¹skiej pomiêdzy rejonem miasta Nový Jièín na Morawach w Republice Czeskiej a obszarem na po³udnie od Krakowa w Polsce (Golonka et al. 2008a). Wed³ug Eliáša et al. (2003) wœród ska³ formacji przewa aj¹ ciemnoszare margliste ³upki i cienko³awicowe drobnoziarniste piaskowce z prze³awiceniami wapieni detrytycznych i syderytów, lokalnie zaœ wystêpuj¹ gruboziarniste piaskowce i zlepieñce z egzotykami ogniwa piaskowców z Piechówki formacji grodziskiej (Golonka et al. 2008a). Jego mi¹ szoœæ dochodzi do 300 m, a wiek jest okreœlany na walan yn apt. upki nale ¹ce do formacji mog¹ zawieraæ pewn¹ iloœæ substancji organicznej (Kratochvílová et al. 2003). W profilach Skalice ko³o Frýdka i w profilu Ostravice ko³o Frýdlantu na Morawach w Republice Czeskiej zawartoœæ TOC wynosi³a %, zaœ w najwy szej czêœci formacji reprezentuj¹cej apt w profilu pod prze³êcz¹ Pindula miêdzy Frenštátem pod Radhoštém a Rožnovem pod Radhoštém zawartoœæ TOC wynosi³a 2 2.5% (Fig. 2). Formacja wierzowska Utwory formacji wierzowskiej, podobnie jak utwory formacji grodziskiej, wystêpuj¹ w jednostkach strukturalnych œl¹skiej i podœl¹skiej pomiêdzy rejonem miasta Nový Jièín na Morawach w Republice Czeskiej a obszarem na po³udnie od Krakowa w Polsce (Golonka et al. 2008a). Wœród ska³ formacji przewa aj¹ czarne, liœciaste ³upki ilaste i skrzemionkowane, za-

5 Górnojurajsko-dolnokredowe ska³y macierzyste w zachodniej czêœci Karpat fliszowych 77 Fig. 2. Schematyczna mapa geologiczna Karpat zewnêtrznych na zachód od Krakowa (wg Lexa et al. 2000). Objaœnienia: 1 Karpaty wewnêtrzne, 2 pieniñski pas ska³kowy, 3 jednostki podœl¹sko- danickie wraz ze sfa³dowanym miocenem, 4 p³aszczowina magurska (z wyj¹tkiem jednostki bia³okarpackiej), 5 jednostka bia³okarpacka, 6 jednostki przedmagurskie, 7 neogen na Karpatach, 8 neogen Zapadliska przedkarpackiego; 9 12 P³aszczowina œl¹ska: 9 formacja wêdryñska i formacja wapienia cieszyñskiego, 10 formacja grodziska (w tym ogniwo ³upków z Cisownicy), 11 formacja wierzowska, 12 utwory m³odsze p³aszczowiny œl¹skiej, 13 opróbowane profile w ods³oniêciach wspomniane w tekœcie [1 Zasañ, 2 Rzyki, 3 Goleszów, 4 Wêdrynie (Vendrynì), 5 Skalice, 6 Ostravice, 7 Pindula, 8 Wierzowice (Veøovice)] Fig. 2. Schematic geological map of the Outer Carpathian West of Kraków (after Lexa et al. 2000). Explanations: 1 Internal Carpathians, 2 Pieniny Klippen Belt, 3 Subsilesian-Zdanice units together with the folded Miocene, 4 Magura Nappe without the Biely Karpaty Unit, 5 Biely Karpaty Unit, 6 Fore-Magura units, 7 Neogene on the Carpathians, 8 Neogene of the Carpathian Foredeep; 9 12 Silesian Nappe: 9 Vendryné Formation and Cieszyn Limestone Formation, 10 Hradište Formation (including Cisownica Shale Member), 11 Veøovice Formation, 12 younger deposits of the Silesian Nappe, 13 sampled outcrop profiles mentioned in text (see above)

6 J. Golonka, I. Matyasik, P. Skupien, D. Wiêc³aw, 78 A. Waœkowska-Oliwa, M. Krobicki, P. Strzeboñski & Z. Vašíèek wieraj¹ce ³awice i soczewy piaskowców syderytycznych oraz konkrecje sferosyderytów (Waœkowska-Oliwa et al. 2007, Strzeboñski et al. 2008). Wiek ich okreœla siê na póÿny apt, mi¹ - szoœæ dochodzi do m (Kratochvílová et al. 2003, Skupien 2003b, Waœkowska-Oliwa et al. 2007, Golonka et al. 2008a). upki formacji mog¹ zawieraæ znacz¹c¹ iloœæ substancji organicznej. Próbki pobrane z ³upków profilu Rzyki ko³o Andrychowa wykaza³y zawartoœæ TOC %, z profilu Zasañ ko³o Myœlenic %, z profilu Verovicé na Morawach % (Fig. 2). WNIOSKI Jak wspomniano wy ej margle miku³owskie stanowi¹ prawdziw¹ ska³ê macierzyst¹ zasilaj¹c¹ system naftowy basenu wiedeñskiego w Austrii i Republice Czeskiej. Utwory tego typu nie zosta³y dotychczas rozpoznane w pozosta³ych czêœciach Karpat Zachodnich i utworach platformowych autochtonu w Polsce, znanych z licznych otworów, które osi¹gnê³y lub przewierci³y ska³y jurajskie (Golonka et al. 2005, Œl¹czka et al. 2006). Utwory basenowe, które mog³yby zawieraæ podobne sekwencje s¹ znane natomiast z egzotyków i olistolitów we fliszu karpackim i w olistostromach mioceñskich. By³yby to utwory odpowiadaj¹ce formacji klentnickiej tworz¹ce siê w basenie bachowickim, który dzisiaj odtwarzany jest na podstawie olistostrom (zob. Golonka et al. 2008a,b). Istnieje wiêc mo liwoœæ, e tego typu utwory zasila³y systemy naftowe Karpat przed ostatecznym uformowaniem siê orogenu. Utwory formacji wêdryñskiej i grodziskiej nie zawieraj¹ wiêkszych iloœci wêgla organicznego, ich mo liwoœci generowania wiêkszych iloœci wêglowowodorów zdaj¹ siê byæ ograniczone. Wiêksz¹ zawartoœæ TOC stwierdzono natomiast w formacji wierzowskiej i najwy - szej czêœci formacji grodziskiej. Utwory te reprezentuj¹ globalne anoksyczne wydarzenie oceaniczne OAE 1b (Bralover et al. 2002, Kratochvílová et al. 2003).Wysoka produktywnoœæ organiczna w protoœl¹skim basenie karpackim by³a spowodowana przez pr¹dy wznosz¹ce i warunki ograniczaj¹ce dop³yw œwie ych wód z oceanu œwiatowego do w¹skich basenów ryftowych. Zachowanie materia³u organicznego w œrodowisku sedymentacji mo liwe by³o w wyniku istnienia depocentrów aktywnej subsydencji, utrzymywaniem siê anoksji w warunkach ograniczonej cyrkulacji wód basenów ryftowych. Brak rozcieñczania substancji organicznej natomiast wywo³any by³ niskim tempem sedymentacji w warunkach s³abego dop³ywu substancji terygenicznej z l¹du (Strzeboñski et al. 2008). Utwory formacji wierzowskiej mog¹ stanowiæ potencjalne ska³y macierzyste dla systemów obejmuj¹cych ró nego wieku ska³y zbiornikowe Karpat zewnêtrznych. Pod koniec wczesnej kredy (w albie) oraz na pocz¹tku póÿnej kredy nast¹pi³y zmiany wgeometrii basenu karpackiego rozszerza³ siê, osi¹gaj¹c sw¹ maksymaln¹ szerokoœæ. Równoczeœnie w albie pojawi³y siê pierwsze deformacje kompresyjne w strefach wewnêtrznych obszaru alpejsko-karpackiego. Podniesienie siê poziomu wód oceanu œwiatowego przyczyni³o siê do po³¹czenia basenów karpackich z p³ytkim morzem szelfowym platformy europejskiej. Dominowaæ zaczê³y warunki utleniaj¹ce morza relatywnie dobrze przewietrzanego iczarne ³upki zosta³y stopniowo zastêpowane przez ³upki zielone i czerwone, zwane popularnie pstrymi.

7 Górnojurajsko-dolnokredowe ska³y macierzyste w zachodniej czêœci Karpat fliszowych 79 Artyku³ zosta³ opracowany na potrzeby Spotkania Grupy Roboczej Systemu Jurajskiego Polskiego Towarzystwa Geologicznego Jurassica VII zorganizowanego we wrzeœniu 2008 roku przy wspó³udziale kolegów czeskich z VSB i Akademii Nauk w Ostrawie. Praca naukowa by³a finansowana ze œrodków Komitetu Badañ Naukowych w latach jako projekt badawczy 4 T12B Paleotektoniczne uwarunkowania powstawania ska³ macierzystych w jurze i wczesnej kredzie Karpat zewnêtrznych oraz grant MSM DeCOx proceses. LITERATURA Adámek J., The Jurassic floor of the Bohemian Massif in Moravia geology and paleogeography. Bulletin of Geosciences, 80, 4, Bralover T.J., Kelly D.C. & Lecke R.M., Biotic effect of abrupt Paleocene and Cretaceous climate events. W: Bralover T.J., Premoli-Silva Malone M. et al. (eds), Proceedings of the Ocean drilling Program, Initial Report, 198, Francu J., Radke M., Schaefer R.G., Poelchau H.S., Èaslavsky J. & Bohaèek Z., Oil oil and oil source rock correlations in the northern Vienna basin and adjacent Carpathian Flysch zone (Czech and Slovak area). W: Wessely G. & Liebl W. (eds), Oil and gas in Alpidic thrustbelts and basins of Central and Eastern Europe, Geological Society of London, Special Publication, 5, Golonka J., Plate tectonic evolution of the southern margin of Eurasia in the Mesozoic and Cenozoic. Tectonophysics, 381, Golonka J., Phanerozoic Paleoenvironment and Paleolithofacies Maps. Mesozoic. Kwartalnik AGH Geologia, 33, 2, Golonka J., Oszczypko N. & Œl¹czka A., Late Carboniferous Neogene geodynamic evolution and palaeogeography of the circum-carpathian region and adjacent areas. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 70, Golonka J., Bocharova N.Y., Edrich M.E, Kiessling W., Krobicki M., Pauken R. & Wildhaber W., Przewidywana wartoœæ ska³ macierzystych: Ma³opolska Prowincja Naftowa na tle prowincji œwiatowych w póÿnej jurze wczesnej kredzie. Przegl¹d Geologiczny, 49, 5, Golonka J., Krobicki M., Oszczypko N., Œl¹czka A. & S³omka T., Geodynamic evolution and palaeogeography of the Polish Carpathians and adjacent areas during Neo- Cimmerian and preceding events (latest Triassic earliest Cretaceous).W: McCann T. & Saintot A. (eds), Tracing Tectonic Deformation Using the Sedimentary Record, Geological Society of London, Special Publications, 208, Golonka J., Aleksandrowski P., Aubrecht M., Chowaniec J., Chrustek M., Cieszkowski M., Florek R., Gawêda A., Jarosiñski M., Kêpiñska B., Krobicki M., Lefeld J., Lewandowski M., Marko F., Michalik M., Oszczypko N., Picha F., Potfaj M., S³aby E., Œl¹czka A., Stefaniuk M., Uchman A. & elaÿniewicz A., Orava Deep Drilling Project and the Post Paleogene tectonics of the Carpathians. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 75, Golonka J., Gahagan L., Krobicki M., Marko F., Oszczypko N. & Œl¹czka A., Plate Tectonic Evolution and Paleogeography of the Circum-Carpathian Region.W: Golonka

8 J. Golonka, I. Matyasik, P. Skupien, D. Wiêc³aw, 80 A. Waœkowska-Oliwa, M. Krobicki, P. Strzeboñski & Z. Vašíèek J. & Picha F. (eds), The Carpathians and their foreland: Geology and hydrocarbon resources, American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 84, Golonka J., Krobicki M., Waœkowska-Oliwa A., Vašíèek Z. & Skupien P., 2008a. G³ówne elementy paleogeograficzne Zachodnich Karpat zewnêtrznych w póÿnej jurze i wczesnej kredzie. W: Krobicki M. (Ed.), Utwory prze³omu jury i kredy w zachodnich Karpatach fliszowych polsko-czeskiego pogranicza, Jurassica VII, ywiec/ Štramberk. Kwartalnik AGH Geologia, 34, 3/1, Golonka J., Vašíèek Z., Skupien P., Waœkowska-Oliwa A., Krobicki M., Cieszkowski M., Œl¹czka A. & S³omka T., 2008b. Litostratygrafia osadów górnej jury i dolnej kredy zachodniej czêœci Karpat zewnêtrznych. W: Krobicki M. (Ed.), Utwory prze³omu jury i kredy w zachodnich Karpatach fliszowych polsko-czeskiego pogranicza, Jurassica VII, ywiec/štramberk. Kwartalnik AGH Geologia, 34, 3/1, Kovaè M., Nagymarosy A., Oszczypko N., Œl¹czka A., Csontos L., Marunteanu M., Matenco L. & Marton E Palinspastic reconstruction of the Carpathian-Pannonian region during the Miocene. W: Rakus M. (Ed.), Geodynamic development of the Western Carpathians, Geological Survey of Slovak Republic, Bratislava, Kratochvílová L., Dolejšová M, Skupien P. & Vašíèek Z., Obsahy organiceského uhlíku v nejvyšší èásti hradišt'ského souvrsví a ve veøovickem souvrstvi (svrchní apt, vnìjší Západni Karpaty, Èeská republika). Sborník vìdeckých Prací Vysoké Školy báòské TU, Øada hornicko-geologická, Monografie, 8, Krejèi O., Francu J., Poelchau H.S., Müller P. & Stráník Z., Tectonic evolution and oil and gas generation at the border of the North European platform with the West Carpathians (Czech Republic). In: Wessely G. & Liebl W. (eds), Oil and gas in Alpidic thrust belts and basins of Central and Eastern Europe, European Association of Geoscientists and Engineers, Special Publication, 5, Ladwein H.W., Organic geochemistry of Vienna basin: model for hydrocarbon generation in overthrust belts. American Association of Petroleum Geologists, Bulletin, 72, Lexa V., Elecko M., Mello J., Polak M., Potfaj M. & Vozar J. (eds), Geological map of Western Carpathians and adjacent areas 1: Geological Survey of Slovak Republic, Bratislava. Olszewska B., Szyd³o A., Jugowiec-Nazarkiewicz M. & Nescieruk P., Zintegrowana biostratygrafia wêglanowych osadów warstw cieszyñskich w polskich Karpatach Zachodnich. W: Krobicki M. (Ed.), Utwory prze³omu jury i kredy w zachodnich Karpatach fliszowych polsko-czeskiego pogranicza, Jurassica VII, ywiec/ Štramberk. Kwartalnik AGH Geologia, 34, 3/1, Picha F.J. & Peters K.E., Biomarker oil-to-source rock correlation in the Western Carpathians and their foreland, Czech Republic. Petroleum Geoscience, 4, Picha F.J., Stranik, Z. & Krejci O., Geology and hydrocarbon resources of the Outer Western Carpathians and their foreland, Czech Republic. In: Golonka J. & Picha F.J. (eds), The Carpathians and their foreland: Geology and hydrocarbon resources, American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 84, Skupien P., 2003a. Palynologie tithonu spodního hauterivu slezské jednotky na profilu Skalice (vnìjší Západní Karpaty, Èeská republika). Sborník vìdeckých Prací Vysoké Školy báòské TU, Øada hornicko-geologická, Monografie, 8,

9 Górnojurajsko-dolnokredowe ska³y macierzyste w zachodniej czêœci Karpat fliszowych 81 Skupien P., 2003b. Souhrn palynologických výsledkù z výzkumu nižší èásti slezské jednotky (èeská èást Vnìjších Západních Karpat). Sborník vìdeckých Prací Vysoké Školy báòské TU, Øada hornicko-geologická, Monografie, Skupien P., Obsahy organického uhlíku a palynofacie spodní køídy slezské jednotky. Zprávy o geologických výzkumech v roce 2005, Praha, Strzeboñski P., Golonka J. & Waœkowska-Oliwa A., Œrodowisko sedymentacyjne formacji wierzowskiej (Morawy, Karpaty zewnêtrzne). W: Haczewski G. (red.) Pierwszy Polski Kongres Geologiczny, Kraków czerwca 2008, Abstrakty, Polskie Towarzystwo Geologiczne, Kraków, 115. Œl¹czka A., Kruglow S., Golonka J., Oszczypko N. & Popadyuk I., The General Geology of the Outer Carpathians, Poland, Slovakia, and Ukraine. W: Picha F. & Golonka J. (eds), The Carpathians and their foreland: Geology and hydrocarbon resources, American Association of Petroleum Geologists, Memoir, 84, Waœkowska-Oliwa A., Golonka J. & Strzeboñski P., Czarna kreda fliszu morawskiego. Geoturystyka, 1, 8, Summary The analysis of possibility to find Upper Jurassic Lower Cretaceous source rocks in the western part of Flysch Carpathians in Poland and Czech Republic (Fig. 1), was the subject of present paper. In this area the allochthonous nappes of the flysch Belt are uprooted from their basement and thrust over the North European Platform. The source rocks and organic-rich rocks with source potential were depositited within the Proto-Silesian Basin and adjacent part of the platform during Late Jurassic Early Cretaceous times. The Upper Jurassic organic-rich Mikulov marls representing world-class source rock were found in the wells in southeastern Czech Republic and northeastern Austria. These 1400 m thick organic-rich rocks with TOC value %, average 1.9% with type II and III kerogen sourced oils in the Vienna Basin and Carpathian subthrust. The similar source rocks perhaps exist in the deeper subthrust areas in Poland Slovakian and Ukrainian Carpathians. The samples from the shales of the Vendryné Formation from Vendryné, Czech Republic indicate TOC % (max. 2.32%), from Gumna (Poland), %, from the Katowice Wis³a road % and from Goleszów (Poland) % (Fig. 2). The kerogen belongs to type II III. The samples from the Hradište Formation form Skalice and Ostravice (Czech Republic) indicate TOC %, from the uppermost part of this formation from Pindula 2 indicate TOC % (Fig. 2). The samples from shales of the Veøovice Formation from Rzyki near Andrychów (Poland) TOC %, from Zasañ near Myœlenice (Poland) TOC %, and from Veøovice in Moravia (Czech Republic) % (Fig. 2). The Vendryné Formation rocks do not contain significant amount of organic carbon. The increased TOC was encountered within the Veøovice Formation and uppermost part of Hradište Formation. These rocks represent global anoxic event OAE 1b. Veøovice Formation contains potential source rocks for the Outer Carpathians systems with reservoirs various in age.