GMP determination of marine engines using the polynomial model of the compression curve exponent

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "GMP determination of marine engines using the polynomial model of the compression curve exponent"

Transkrypt

1 Stanisław POLANOWSKI, Rafał PAWLETKO PTNSS 2011 SC 045 GMP determination of marine engines using the polynomial model of the compression curve exponent Abstract: The paper presents a model of the compression process based on the polynomial exponent. The courve of compression was approximated with model in which the polytropic exponent was replaced by a polynomial of third degree as a function of the piston way. In addition to the five auxiliary parameters, the main parameters of the model are: piston TDC position, the total compression ratio, indication graph offset and crank system parameter λ, which value is generally known. The function of gas blowing was also introduced to model, which shape is pressently assumed. Parameters values were determined by the least squares methods and the theory of experiment. The method was tested on various types of ship engines, for measurements performed on the indicator valves of the different sensors and for different methods of generating the angular axis, which factors are not taken into account for the methods presented in the literature. The proposed model allows a reliable determination of the piston TDC position with an accuracy sufficient for diagnostic purposes and reaching ±0,05 CA. Key words: Top Dead Center position determination, indication graph, marine engine, polynomial exponent Wyznaczanie GMP silników okrętowych z zastosowaniem wielomianowego modelu wykładnika krzywej sprężania Streszczenie: W artykule przedstawiono model procesu sprężania bazujący na wykładniku wielomianowym. Przebieg sprężania przybliżono modelem, w którym wykładnik politropy zastąpiono wielomianem potęgowym trzeciego stopnia w funkcji drogi tłoka. Oprócz pięciu parametrów pomocniczych, głównymi parametrami modelu są: położenie GMP tłoka, całkowity stopień sprężania, offset wykresu indylatorowego i parametr układu korbowego λ, którego wartość jest na ogół znana. Do modelu wprowadzono także funkcję przedmuchów gazu, której postać jest obecnie zakładana. Wartości parametrów wyznaczane są metodą najmniejszych kwadratów oraz metodami teorii eksperymentu. Metodę sprawdzono na silnikach okrętowych różnych typów, dla pomiarów wykonywanych na zaworach indykatorowych czujnikami różnych typów oraz dla róznych metod generowania osi kątowej, które to czynniki nie są brane pod uwagę w przypadku metod prezentowanych w dostępnej literaturze. Opracowany model umożliwia pewne oraz powtarzalne wyznaczanie położenia GMP tłoków silników okrętowych z dokładnością wystarczającą dla celów diagnostycznych i sięgającą ±0,05 OWK. Słowa kluczowe: wyznaczenie położenia GMP, wykres indykatorowy, silnik okrętowy, model z wykładnikiem wielomianowym 1. Wprowadzenie Od początku stosowania indykatorów elektronicznych w okrętownictwie, jednym z głównych problemów pomiarowych jest wyznaczanie położenia GMP tłoków na wykresach indykatorowych. Dla uzyskania wystarczającej dokładności, a przede wszystkim powtarzalności wyników wyznaczania średniego ciśnienia indykowanego lub krzywych wydzielania ciepła błąd wyznaczenia GMP nie powinien przekraczać ±0,1 (±0,3 ) OWK. Opracowane dotychczas modele i metody wyznaczania GMP bazują na procesach termodynamicznych charakterystycznych dla czystego sprężania i rozprężania [4], [9], [10], [11]. W przypadku silników okrętowych możliwość wyłączania podawania paliwa w celu wyznaczenia GMP należy wykluczyć z przyczyn eksploatacyjnych, a poza tym wyłączanie podawania paliwa narusza przebieg procesów termodynamicznych w cylindrach. W przypadku średnioobrotowych silników okrętowych dodatkowy znaczny wpływ na przebiegi mierzonych ciśnień mają kanały gazowe i zawory indykatorowe. Opóźnienia sygnału ciśnienia spowodowane przez kanały gazowe sięgają 3,5 OWK dla prędkości obrotowej 750 obr/min. W diagnostyce eksploatacyjnej silników okrętowych GMP są najczęściej przypisywane do współrzędnej miejsca zerowego pochodnej ciśnienia pierwszego rzędu. Bez wyłączania podawania paliwa jest to możliwe wyłącznie dla niektórych stanów obciążeń silników wolnoobrotowych. Na rysunku 1 zilustrowano metodę wyznaczania GMP opatentowaną przez firmę LEMAG (Lehmann&Michels) [11], znanego w okrętownictwie producenta indykatorów elektronicznych PREMET. Operator nasuwa kursorem pionowy marker (prostą) na oszacowany wzrokowo środkowy punkt pomiędzy wierzchołkiem a doliną pochodnej (rys. 1). Następnie obraca marker do położenia aprok- 1

2 symacji. W następstwie aproksymacji zostaje wyznaczony punkt zerowy pochodnej, który jest utożsamiany z GMP dynamicznym. Wykres indykatorowy zostaje dosunięty o ten kąt. Korektę położeń GMP o błąd strat termodynamicznych wprowadzono w nowym systemie diagnostycznym Cylmate opracowanym przez firmę ABB [3]. Wartości kąta strat termodynamicznych są wyznaczane on-line dla wszystkich cylindrów silnika. Rys. 1.Zasada prognozowanie miejsc zerowych pochodnej pierwszego rzędu na wykresach indykatorowych zmierzonych analizatorem PREMET firmy Lehmann&Michel Czujniki ciśnienia w systemie Cylmate są instalowane bez (w miejsce) zaworów indykatorowych [2]. W takim przypadku zakłócenia wnoszone przez kanały gazowe nie mają istotnego wpływu na przebiegi ciśnień i położenia GMP. 2. Model procesu sprężania bazujący na wykładniku wielomianowym Jedną z metod rozwiązywania równań różniczkowych jest przewidywanie postaci ich rozwiązania. Przyjęto, że w każdym punkcie procesu sprężania przebieg ma charakter politropowy, lecz w przedziale sprężania wykładnik politropy zmienia się, co ma miejsce w rzeczywistości. Założono, że zmienny wykładnik krzywej sprężania można rozpatrywanym przedziale przybliżyć wielomianem potęgowym, np. trzeciego stopnia, w dziedzinie bezwymiarowej drogi tłoka [5], [6], [7], [8]. x = (1) współczynniki wyznaczane w wyniku aproksymacji przebiegu ciśnienia metodą najmniejszych kwadratów. Bezwymiarową drogę tłoka otrzymano dzieląc drogę tłoka od GMP przez skok tłoka. Przyjęcie wielomianu trzeciego stopnia jest wynikiem wykonanych analiz wykresów indykatorowych silników różnych typów. Wielomian trzeciego stopnia dał najlepsze przybliżenie przebiegu sprężania [6], [8]. Zgodnie z dokonanym wyżej założeniem proces sprężania można opisać modelem o znanej postaci: =const=c, (2) ciśnienie; bieżąca bezwymiarowa objętość gazu; stała. Bezwymiarową objętość gazu otrzymuje się dzieląc bieżącą objętość gazu w cylindrze, liczoną od DMP tłoka, przez objętość skokową. Założono, że bieżąca objętość gazu w cylindrze jest większa od objętości geometrycznej cylindra w wyniku przedmuchów. Celem tego założenia jest uniknięcie konieczności wprowadzania do modelu masy ładunku w cylindrze. Uwzględniając powyższe założenie bezwymiarowa objętość gazu w cylindrze dla drogi tłoka jest sumą: = , (3) bezwymiarowa geometryczna objętość komory spalania; bezwymiarowa eksploatacyjna zmiana objętości cylindra z tytułu zanieczyszczenia, zużycia i błędów montażu; bezwymiarowa zmiana (przyrost) objętości cylindra z tytułu przedmuchów gazów. Wielkość jest nieznaną funkcją drogi tłoka. W celu symulowania wpływu przedmuchów do modelu wprowadzono funkcję przedmuchów w postaci wielomianu drugiego stopnia. Wielkość jest wyznaczana dla objętości cylindra gdy tłok znajduje się w DMP. Wobec przewidywanych trudności z oddzielnym wyznaczaniem poszczególnych objętości we wzorze (3) wprowadzono jeden parametr charakteryzujący stopień sprężania cylindra, którym jest całkowity stopień sprężania =(1+ ), (4) gdzie całkowita bezwymiarowa objętość komory spalania = + +, (5) gdzie przyrost objętość cylindra z tytułu przedmuchów gdy tłok znajduje się w GMP. Dla centralnego układu korbowego bezwymiarowa droga tłoka odbyta od DMP wyznaczana jest ze wzoru: =!1 λ +"λ sin α cosα#, (6) λ=$/&, $ promień wykorbienia, & długość korbowodu; α kąt obrotu wału korbowego od DMP tłoka (rzeczywista oś kątowa). Oś kątowa jest przesunięta w odniesieniu do przebiegu ciśnienia o błąd położenia GMP 2

3 α =α ' α, (7) gdzie α ' oś kątowa zarejestrowanego wykresu indykatorowego. Ostatnim parametrem ujętym w modelu jest offset (błąd ucięcia) ciśnienia charakterystyczny dla czujników dynamicznych, a więc praktycznie dla wszystkich czujników stosowanych do indykowania silników. Skorygowana wartość ciśnienia wynosi: = ' + (), (8) ' zarejestrowany przebieg ciśnienia, () ciśnienie offsetu. 4. Metoda wyznaczania parametrów modelu W modelu, na który składają się równania (1) (8) występują następujące parametry: α, ε, (), λ, pięć współczynników: (1), (2) oraz funkcja przedmuchów gazu. W artykule założono, że zależą one liniowo od drogi tłoka. Wartości parametrów są wyznaczane metodą najmniejszych kwadratów drogą aproksymacji ciśnienia sprężania w odpowiednio wybranym przedziale [α *, α * ] (rys. 2). Dla różnych zbiorów wartości parametrów α, ε, () i λ tworzony jest zbiór wartości funkcji -., dla którego wyznaczana jest wartość minimalna -. =MIN(-., ), (10) wartości parametrów której stanowią rozwiązanie. Czułość modelu jest największa w odniesieniu do odchyleń wartości parametrów α i ε od ich wartości optymalnych, co ilustrują przykłady przedstawione na rysunku 3. Rys. 2. Przykłady wykresów indykatorowych silników okrętowych: AL20/24; AL25/30 silniki średnioobrotowe; RTA52; RTA96C silniki wolnoobrotowe; α * początek przedziału aproksymacji; α * koniec przedziału aproksymacji Procedura wyznaczania parametrów jest realizowana w dwóch etapach. W pierwszym przypadku logarytmując równanie (2) otrzymuje się układ równań liniowych względem współczynników i. Dla ustalonego zbioru wartości parametrów α,, ε,, (), i λ,, wartości tych współczynników są wyznaczane drogą minimalizacji funkcjonału -., = MIN( 3 24 ( ) ). (9) Rys. 3. Wpływ odchyleń δε parametru ε i błędów α położenia GMP od ich wartości optymalnych na wzrost sumy kwadratów odchyleń modelu δ- Pewien wpływ na przebieg wartości δ- ma przyjęty przedział aproksymacji i typ silnika, lecz są to nadal wartości tego samego rzędu. Umożliwia to wyznaczać wartości parametrów α i ε z dużą dokładnością (rozdzielczością) sięgającą 0,01 OWK dla α i 0,01 dla ε. W praktyce dla celów diagnostycznych rozdzielczość i dokładność 0,1 OWK dla α i 0,1 dla ε są wystarczające. O rząd mniejszy wpływ na odchylenia δ- mają odchylenia parametrów () i λ od ich wartości optymalnych (rys.4). Przyjmuje się, że wartości λ są znane aczkolwiek w praktyce pomiarowej w warunku eksploatacji miały miejsce przypadki wyznaczania również wartości tego parametru nie są one podawane w dokumentacji eksploatacyjnej. Czułość modelu na odchylenia parametru () jest najmniejsza lecz pomimo to, wartości tego parametru mogą być wyznaczane z dostateczną dokładnością rozdzielczością jeżeli oś kątowa i przebieg ciśnień są wyznaczone z wystarczającą dokładnością. Na przykład w przypadku silnika 5RTA52, dla opcji jednoczesnego wyznaczania parametrów α, ε i () dla każdego cylindra, wartości () zawarły się w przedziale 2,62 2,85 3

4 bar przy wartości ciśnienia doładowania 2,7 2,8 bara. Pomiary ciśnień wykonano za pomocą przenośnego czujnika firmy Kistler. Biorąc pod uwagę możliwe rozrzuty obciążenia podczas wykonywania pomiarów uzyskane wyniki można uznać za bliskie rzeczywistym. poszczególnych cylindrów: -0,20; 0,00; -0,10; - 0,35;- 0,05; 0,05; 0,10; 0,05; -0,05 OWK. Wartości α wyznaczono z rozdzielczością 0,05 OWK. Dużo większe odchylenia wystąpiły w przypadku parametru ε. Procentowe różnice pomiędzy wartościami ε wyznaczonymi dla () = 3 bary, a wyznaczonymi jednocześnie z (), dla kolejnych cylindrów silnika 9RTA96C wyniosły: 3,0; 0,0; - 17,7; -25,4; -15,3; -3,1; -0,9; 1,2; -7,1 %. 5. Wpływ końca przedziału aproksymacji na wyniki wyznaczania GMP W przypadku silników wolnoobrotowych, na większych obciążeniach zapłon może zaczynać się po GMP (rys. 2). Z własnych doświadczeń pomiarowych wynika, że dla pomiarów wykonywanych na zaworach indykatorowych silników wolnoobrotowych, różnice pomiędzy położeniami GMP wyznaczonymi z maksimum krzywej sprężania, a wyznaczonymi z modelu sięgają -0,7 OWK (sporadycznie -1 OWK) (rys. 5). Rys. 4. Wpływ odchyleń δ ' i δλ wartości parametrów () i λ od ich wartości optymalnych na wzrost sumy kwadratów odchyleń modelu δ- W przypadku pomiarów wykonywanych czujnikami membranowymi różnych firm odnotowano znaczne odchylenia wartości parametru () w porównaniu z wartościami ciśnienia doładowania. Na przykład dla kolejnych cylindrów silnika 9RTA96C, procentowe odchylenia wyznaczonych wartości () od ciśnienia doładowania wyniosły: 5; 5; 232; 228; 178; 100; 133; 5; 65 %. Pomiary wykonano przenośnym analizatorem PREMET. Dla większości cylindrów odchylenia są znaczne, lecz w przypadku trzech cylindrów uzyskano identyczne wyniki bliskie ciśnieniu doładowania. Przyczyną tych różnic może być wpływ nagrzewania się czujnika podczas pomiarów. Kolejność z którą indykowano cylindry nie jest znana. Jest planowane szczegółowe wyjaśnienie tego zjawiska. Znaczne odchylenia wyznaczanych wartości () wystąpiły również w przypadku stosowania tensometrycznych czujników firmy Spais i światłowodowych czujników firmy Optrand, w których elementem pomiarowym jest membrana. Okazuje się jednak, że wartości () mało wpływają na dokładność wyznaczania wartości α i ε i można je zakładać kierując się wartościami ciśnienia doładowania. Na przykład dla każdego cylindra rozpatrywanego silnika 9RTA96C przyjęto wartość () = 3 bar (ciśnienie doładowania) i identyczny przedział aproksymacji wynoszący OWK. Różnice pomiędzy wartościami α, wyznaczonymi przy założonej wartości (), a wyznaczonymi jednocześnie z wartościami () wyniosły dla Rys. 5.Położenie GMP wyznaczonych dwiema metodami dla cylindra silnika 9RTA96C (rys.2): p ciśnienie; przebieg ciśnienia dla silnika RTA96C, 8 przebieg wygładzony, przebieg ciśnienia sprężania wyznaczony z modelu wielomianowego, α. różnica kątowa położeń GMP W przypadku silników wolnoobrotowych dla wartości końca przedziału aproksymacji α r w zakresie OWK wyznaczone z modelu wartości α G w zdecydowanej większości przypadków nie różnią się więcej niż o ±0,1 OWK, a w wielu przypadkach nie więcej niż o ±0,05 OWK. Sporadycznie występują większe różnice, co jest wiązane z większymi błędami wyznaczania wykresów indykatorowych. Dla silnika średnioobrotowego 6AL20/24, dla czystego sprężania (rys.2) zmierzonego na zaworze indykatorowym na obciążeniu 50%, otrzymano α l = -0,55 (rys.6 ). Natomiast dla jednocześnie wykonanego pomiaru w cylindrze otrzymano α l = 0,35 OWK (rys. 7). Jak widać wartości różnią się znakiem. Jeżeli koniec przedziału aproksymacji przesunąć poza GMP do α a2 = 195 OWK, to otrzymuje się α l = 0 OWK. 4

5 Przebiegi ciśnień na zaworach indykatorowych bywają szczególnie zniekształcane w przedziale rozprężania. Stąd zrezygnowano z wykorzystywania tego przedziału do wyznaczania GMP i pozostałych parametrów. Rys. 6. Położenia GMP wyznaczone dwiema metodami w oparciu o przebieg czystego sprężania na zaworze indykatorowym silnika średnioobrotowego 6AL20/24 (n = 750 obr/min, 50 % obciążenia): p v przebieg ciśnienia sprężania na zaworze indykatorowym, 98 przebieg wygładzony, 9 przebieg ciśnienia sprężania wyznaczony z modelu wielomianowego dla przedziału aproksymacji [70; 180] OWK, α l różnica kątowa położeń GMP Rys. 7. Położenia GMP wyznaczone dwiema metodami w oparciu o przebieg czystego sprężania w cylindrze silnika średnioobrotowego 6AL20/24 (n = 750 obr/min, 50 % obciążenia): p c przebieg ciśnienia na zaworze indykatorowym, 8 przebieg wygładzony, przebieg ciśnienia sprężania wyznaczony w oparciu o model wielomianowy dla przedziału aproksymacji [70; 180] OWK, α l różnica kątowa położeń GMP Rezygnacja z wyłączania podawania paliwa w przypadku silników średnioobrotowych oznacza konieczność wyznaczania położenia GMP dla α a2 nawet poniżej 170 OWK. Dla wartości α a2 poniżej 170 OWK błędy wyznaczania GMP istotnie wzrastają. Należy podkreślić, że opracowany model umożliwia wyznaczanie GMP jeżeli przedział aproksymacji rozszerzyć na obszar spalania. Dla silników AL20/24 i AL25/30 uzyskano powtarzalność wyników wyznaczania GMP nie gorszą niż ±0,1 OWK dla wartości końca przedziału aproksymacji w zakresie α r = OWK. Należy pamiętać, że w przypadku silników średnioobrotowych A20 i A25 same opóźnienia przebiegów ciśnień powodowane przez kanały gazowe sięgają 3 OWK na obciążeniu nominalnym. 6. Wpływ metody tworzenia osi kątowej na błędy wyznaczania GMP W celu uzyskania pełni informacji o procesie roboczym w cylindrze silnika wykres indykatorowy powinien charakteryzować się odpowiednią dokładnością pomiarów ciśnień, częstotliwością próbkowania i związaną z tym rozdzielczością i liniowością osi kątowej. Wymienione wyżej parametry istotnie wpływają na dokładność lokalizacji położenia GMP na wykresie indykatorowym. W indykowaniu silników okrętowych dla utworzenia osi kątowej wykorzystuje się specjalnie montowane na kołach zamachowych sektorowe znaczniki kata obrotu lub wykorzystuje się do tego celu zęby kół biernych obracarek, których liczba może na ogół zawierać się pomiędzy 50, a 120. Dla tworzenia osi kątowej on-line trzeba generować impulsy kąta obrotu z wymaganą rozdzielczością bazując na impulsach od znaczników sektorowych. Racjonalną metodą realizacji tego jest, np. prognozowanie liniowe ze sprzężeniem zwrotnym. Powstają nieuniknione błędy prognozowania. Dochodzi do tego wpływ błędów wykonawczych, drgania skrętne, bicie koła zamachowego, drgania czujników impulsowych. W przypadku wykorzystanych w pracy wykresów indykatorowych silnika laboratoryjnego 6AL20/24, próbkowanie wyzwalano impulsami 0,1 OWK, generowane na bazie 30 znaczników zamontowanych na kole zamachowym. W przypadku silników 5RTA52 i 9RTA96C osie kątowe były generowane w oparciu o zęby koła biernego obracarki. Wykresy indykatorowe silnika RTA52 zarejestrowano z rozdzielczością 0,1 o OWK, a wykresy indykatorowe silnika 9RTA96C z rozdzielczością 1 o OWK. Wykresy indykatorowe silnika laboratoryjnego 3AL25/30 próbkowano z rozdzielczością 0,5 o OWK. W tym przypadku jest stosowany specjalny impulsator napędzany od wału wyjściowego. 7. Wnioski Metoda wyznaczania GMP tłoków bazująca na modelu sprężania z wykładnikiem wielomianowym umożliwia wyznaczanie GMP tłoków silników okrętowych na wykresach indykatorowych ze spalaniem z dokładnością sięgającą ±0,05 OWK dla silników wolnoobrotowych. Metoda nie wymaga wyłączania podawania paliwa i daje wystarczająco dobre wyniki dla pomiarów wykonywanych na zaworach indykatorowych 5

6 silników okrętowych dla czujników różnych typów i różnych parametrów osi kątowej. Rzeczywiste błędy wyznaczenia położenia GMP mogą być większe, lecz mają one charakter systematyczny i mają zbliżone wartości dla poszczególnych cylindrów, co umożliwia pełne wykorzystywanie wykresów indykatorowych w diagnostyce silników okrętowych. Nomenclature/Skróty i oznaczenia GMP Top Dead Center (TDC)/górne martwe położ enie tłoka L connecting-rod lengh / długość korbowodu exponent of compression process /wykładnik procesu sprężania p pressure/ciśnienie compression pressure determined from model / przebieg ciśnienia wyznaczony z modelu ) offset of pressure curve / offset przebiegu ciśnienia ' recorded cylinder pressure / zarejestrewony przebieg ciśnienia 8 smoosed pressure curve / wygładzony przebieg ciśnienie R crank radius / promień korby piston way / droga tłoka total non-dimensional compression chamber volume / bezwymiarowa objętość komory spalania blow-by volume/ zmiana objętości cylindra z tytułu przedmuchów value of in TDC / wartość w GMP Bibliography/Literatura [1] Chang H., Zhang Y., Chen L.: An applied thermodynamic method for correction of TDC in the indicator diagram and its experimential confirmations. Applied Thermal Engineering 25 (2005) [2] Cylmate Systems. User Manual. [3] Karlsson L., Sobel J.: Stroke by stroke measurement of diesel engine performance on board. 24 th CIMAC Congress, Japan, Kyoto [4] Mendera K.Z., Gruca M.: Wyznaczanie GMP tłoka. Journal of KONES 2005, vol. 12, 1-2. [5] Pawletko R. Polanowski S.: Research of the influence of marine diesel engine Sulzer AL 25/30 load on the TDC position on the indication graph. Journal of KONES [6] Polanowski S.: Determination of location of Top Dead Centre and compression ratio value on the basis of ship engine indicator diagram. operating changes of combustion geometrical chamber volume / eksploatacyjne zmiany geometrycznej objętości komory spalania ε geometrical volume of combustion chamber / geometryczna objętość komory spalania, total cylinder volume/ bieżąca objętość cyllindra α crank angle / kąt obrotu wału korbowego : error of piston TDC location /błąd położenia GMP : ' angle axis of indicator diagram / oś kątowa wykresu indykatorowego total degree of compression/compression ratio value of in TDC / warość w GMP λ crank web connecting-rod ratio / parametr konstrukcyjny mechanizmu korbowego 1 OWK Crang Angle degree / stopień obrotu wału korbowego Polish Maritime Research 2(56), 2008, Vol. 15. [7] Polanowski S.: T.D.C. Determination on Indicator Diagram with Combustion. Journal of KONES 1999, Vol. 6, No 1-2, p [8] Polanowski S.: Wieloparametrowy model przebiegu ciśnienia sprężania w cylindrze silnika okrętowego. Zeszyty Naukowe nr 1, Akademia Marynarki Wojennej, Gdynia [9] Staś M.J.: Thermodynamic determination of TDC In piston combustion engines. SAE [10] Tazerout M., Le Corre O., Rousseau S.,: TDC Determination in IC Engines based on the Thermodynamic Analysis of the Temperature- Entropy Diagram. SAE [11] TDC Autoshift explanation. [12] Wimmer A., Glaser J.: Indykowanie silnika. Warszawa 2004 (org. niemiecki 2002). Mr Pawletko Rafał, DSc., Assistant Professor in the Faculty of Mechanical Engineering at Gdynia Maritime University. Dr. inż. Rafał Pawletko adiunkt na Wydziale Mechanicznym Akademii Morskiej w Gdyni. Mr Polanowski Stanisław, DSc., DEng. Professor in the Faculty of Mechanical Engineering at Gdynia Maritime University. Dr hab. inż. Stanisław Polanowski profesor na Wydziale Mechanicznym Akademii Morskiej w Gdyni. 6

OCENA PRZYDATNOŚCI DIAGNOSTYCZNEJ WYKRESÓW INDYKATOROWYCH W FUNKCJI CZASU BEZ ZNACZNIKA POŁOŻENIA GMP

OCENA PRZYDATNOŚCI DIAGNOSTYCZNEJ WYKRESÓW INDYKATOROWYCH W FUNKCJI CZASU BEZ ZNACZNIKA POŁOŻENIA GMP Rafał Pawletko 1, Stanisław Polanowski 1 OCENA PRZYDATNOŚCI DIAGNOSTYCZNEJ WYKRESÓW INDYKATOROWYCH W FUNKCJI CZASU BEZ ZNACZNIKA POŁOŻENIA GMP Wstęp Przebieg ciśnienia w cylindrze w funkcji kąta obrotu

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE WYKRESU INDYKATOROWEGO I TEORETYCZNEGO - PRZYKŁADOWY TOK OBLICZEŃ

PORÓWNANIE WYKRESU INDYKATOROWEGO I TEORETYCZNEGO - PRZYKŁADOWY TOK OBLICZEŃ 1 PORÓWNANIE WYKRESU INDYKATOROWEGO I TEORETYCZNEGO - PRZYKŁADOWY TOK OBLICZEŃ Dane silnika: Perkins 1104C-44T Stopień sprężania : ε = 19,3 ε 19,3 Średnica cylindra : D = 105 mm D [m] 0,105 Skok tłoka

Bardziej szczegółowo

BADANIA WSTĘ PNE MOŻ LIWOŚ CI OCENY STANU TECHNICZNEGO UKŁ ADÓW CYLINDROWYCH SILNIKA NA PODSTAWIE ANALIZY PROCESU SPRĘŻANIA

BADANIA WSTĘ PNE MOŻ LIWOŚ CI OCENY STANU TECHNICZNEGO UKŁ ADÓW CYLINDROWYCH SILNIKA NA PODSTAWIE ANALIZY PROCESU SPRĘŻANIA ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLV NR 2 (157) 2004 Marek Ł utowicz BADANIA WSTĘ PNE MOŻ LIWOŚ CI OCENY STANU TECHNICZNEGO UKŁ ADÓW CYLINDROWYCH SILNIKA NA PODSTAWIE ANALIZY PROCESU SPRĘŻANIA

Bardziej szczegółowo

WIELOPARAMETROWY MODEL PRZEBIEGU CIŚ NIENIA SPRĘŻANIA W CYLINDRZE SILNIKA OKRĘ TOWEGO

WIELOPARAMETROWY MODEL PRZEBIEGU CIŚ NIENIA SPRĘŻANIA W CYLINDRZE SILNIKA OKRĘ TOWEGO ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVI NR 1 (160) 2005 Stanisł aw Polanowski WIELOPARAMETROWY MODEL PRZEBIEGU CIŚ NIENIA SPRĘŻANIA W CYLINDRZE SILNIKA OKRĘ TOWEGO STRESZCZENIE W modelu procesu

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 1(73) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Badanie procesu sprężania dla potrzeb diagnostyki okrętowych tłokowych silników spalinowych

ZESZYTY NAUKOWE NR 1(73) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Badanie procesu sprężania dla potrzeb diagnostyki okrętowych tłokowych silników spalinowych ISSN 009-069 ZESZYTY NAUKOWE NR 1(73) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE EXPLO-SHIP 004 Zbigniew Korczewski, Marek Łutowicz Badanie procesu sprężania dla potrzeb diagnostyki okrętowych tłokowych silników spalinowych

Bardziej szczegółowo

TEMAT: PARAMETRY PRACY I CHARAKTERYSTYKI SILNIKA TŁOKOWEGO

TEMAT: PARAMETRY PRACY I CHARAKTERYSTYKI SILNIKA TŁOKOWEGO TEMAT: PARAMETRY PRACY I CHARAKTERYSTYKI SILNIKA TŁOKOWEGO Wielkościami liczbowymi charakteryzującymi pracę silnika są parametry pracy silnika do których zalicza się: 1. Średnie ciśnienia obiegu 2. Prędkości

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE ISSN 1733-8670 ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE IV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA EXPLO-SHIP 2006 Karol Franciszek Abramek Zmiana stopnia sprężania i jej wpływ na

Bardziej szczegółowo

1. WSTĘP. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University

1. WSTĘP. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Nr 105/2018, 40 Złożony/submitted: 29.05.2017 ISSN 2451-2486 (online) Zaakceptowany/accepted: 15.08.2017 ISSN

Bardziej szczegółowo

[1] CEL ĆWICZENIA: Identyfikacja rzeczywistej przemiany termodynamicznej poprzez wyznaczenie wykładnika politropy.

[1] CEL ĆWICZENIA: Identyfikacja rzeczywistej przemiany termodynamicznej poprzez wyznaczenie wykładnika politropy. [1] CEL ĆWICZENIA: Identyfikacja rzeczywistej przemiany termodynamicznej poprzez wyznaczenie wykładnika politropy. [2] ZAKRES TEMATYCZNY: I. Rejestracja zmienności ciśnienia w cylindrze sprężarki (wykres

Bardziej szczegółowo

Teoria termodynamiczna zmiennych prędkości cząsteczek gazu (uzupełniona).

Teoria termodynamiczna zmiennych prędkości cząsteczek gazu (uzupełniona). Teoria termodynamiczna zmiennych prędkości cząsteczek gazu (uzupełniona). Założeniem teorii termodynamicznej zmiennych prędkości cząsteczek gazu jest zobrazowanie mechanizmu, który pozwala zrozumieć i

Bardziej szczegółowo

Diagnosis in the power piston machines

Diagnosis in the power piston machines Article citation info: KNEBA, Z., et al. Diagnosis in the power piston machines. Combustion Engines. 2013, 154(3), 283-290. ISSN 0138-0346. Zbigniew KNEBA Robert FABJANOWICZ Michał ŚMIEJA Maciej ZIÓŁKOWSKI

Bardziej szczegółowo

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA

OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2008 Seria: TRANSPORT z. 64 Nr kol. 1803 Rafał SROKA OKREŚLENIE WPŁYWU WYŁĄCZANIA CYLINDRÓW SILNIKA ZI NA ZMIANY SYGNAŁU WIBROAKUSTYCZNEGO SILNIKA Streszczenie. W

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK SIŁOWNIKÓW UDAROWYCH Z NASTAWIANĄ OBJĘTOŚCIĄ KOMORY

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK SIŁOWNIKÓW UDAROWYCH Z NASTAWIANĄ OBJĘTOŚCIĄ KOMORY 3-2008 PROBLEMY EKSPLOATACJI 123 Piotr CZAJKA, Tomasz GIESKO Instytut Technologii Eksploatacji PIB, Radom WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK SIŁOWNIKÓW UDAROWYCH Z NASTAWIANĄ OBJĘTOŚCIĄ KOMORY Słowa kluczowe Siłownik

Bardziej szczegółowo

IDENTIFICATION OF NUMERICAL MODEL AND COMPUTER PROGRAM OF SI ENGINE WITH EGR

IDENTIFICATION OF NUMERICAL MODEL AND COMPUTER PROGRAM OF SI ENGINE WITH EGR Journal of KONES Internal Combustion Engines 003, vol. 10, No 1- IDENTIFICATION OF NUMERICAL MODEL AND COMPUTER PROGRAM OF SI ENGINE WITH EGR Dariusz Pietras Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów, Zakład

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY

ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY ĆWICZENIE 3 REZONANS AKUSTYCZNY W trakcie doświadczenia przeprowadzono sześć pomiarów rezonansu akustycznego: dla dwóch różnych gazów (powietrza i CO), pięć pomiarów dla powietrza oraz jeden pomiar dla

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Wyznaczanie granicznej intensywności przedmuchów w czasie rozruchu

ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Wyznaczanie granicznej intensywności przedmuchów w czasie rozruchu ISSN 1733-8670 ZESZYTY NAUKOWE NR 5(77) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE OBSŁUGIWANIE MASZYN I URZĄDZEŃ OKRĘTOWYCH OMiUO 2005 Karol Franciszek Abramek Wyznaczanie granicznej intensywności przedmuchów w czasie

Bardziej szczegółowo

Wpływ kąta wyprzedzenia wtrysku na okres opóźnienia samozapłonu w silniku o zapłonie samoczynnym

Wpływ kąta wyprzedzenia wtrysku na okres opóźnienia samozapłonu w silniku o zapłonie samoczynnym AMBROZIK Tomasz 1 KOSNO Mirosław 2 Wpływ kąta wyprzedzenia wtrysku na okres opóźnienia samozapłonu w silniku o zapłonie samoczynnym WSTĘP Obecny rozwój tłokowych silników spalinowych dotyczy doskonalenia

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 4 (187) 2011

ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 4 (187) 2011 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 4 (187) 2011 Marcin Zacharewicz Akademia Marynarki Wojennej BADANIA WSTĘPNE STANU TECHNICZNEGO NIEDOŁADOWANEGO SILNIKA OKRĘTOWEGO NA PODSTAWIE POMIARÓW

Bardziej szczegółowo

Approximation of the tables of the air molar specific heat of the dry air in the range of compression

Approximation of the tables of the air molar specific heat of the dry air in the range of compression Article citation info: POLANOWSKI S. Approximation of the tables of the air molar specific heat of the dry air in the range of compression. Combustion Engines. 2015, 162(3), 582-586. ISSN 2300-9896. Stanisław

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Konwersji Energii SILNIK SPALINOWY

Laboratorium z Konwersji Energii SILNIK SPALINOWY Laboratorium z Konwersji Energii SILNIK SPALINOWY 1. Wstęp teoretyczny Silnik spalinowy to maszyna, w której praca jest wykonywana przez gazy spalinowe, powstające w wyniku spalania paliwa w przestrzeni

Bardziej szczegółowo

WPŁYW WZROSTU DAWKI PALIWA NA ZMIANY AMPLITUD SKŁADOWYCH HARMONICZNYCH DRGAŃ SKRĘTNYCH WAŁU ZESPOŁU SPALINOWO-ELEKTRYCZNEGO

WPŁYW WZROSTU DAWKI PALIWA NA ZMIANY AMPLITUD SKŁADOWYCH HARMONICZNYCH DRGAŃ SKRĘTNYCH WAŁU ZESPOŁU SPALINOWO-ELEKTRYCZNEGO Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Nr 108/2018, 34 42 Złożony/submitted: 07.10.2018 ISSN 2451-2486 (online) Zaakceptowany/accepted: 09.10.2018 ISSN

Bardziej szczegółowo

Tomasz P. Olejnik, Michał Głogowski Politechnika Łódzka

Tomasz P. Olejnik, Michał Głogowski Politechnika Łódzka Tomasz P. Olejnik, Michał Głogowski Politechnika Łódzka Agenda Wprowadzenie do problemu gospodarki energetycznej Teza Alternatywne (unikatowe) podejście Opis rozwiązania Postęp techniczny w przemyśle cukrowniczym,

Bardziej szczegółowo

Keywords: compression ratio, dual-fuel engine, combustion process, natural gas

Keywords: compression ratio, dual-fuel engine, combustion process, natural gas Article citation info: LUFT, S., SKRZEK, T. Effect of the compression ratio on selected combustion process parameters in a natural gas fuelled compression ignition engine operating in a dual-fuel mode.

Bardziej szczegółowo

BADANIE SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ.

BADANIE SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ. BADANIE SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ. Definicja i podział sprężarek Sprężarkami ( lub kompresorami ) nazywamy maszyny przepływowe, służące do podwyższania ciśnienia gazu w celu zmagazynowania go w zbiorniku. Gaz

Bardziej szczegółowo

DIAGNOZOWANIE OKRĘTOWEGO TŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO W EKSPLOATACJI Z WYKORZYSTANIEM ŚREDNIEGO CIŚNIENIA INDYKOWANEGO

DIAGNOZOWANIE OKRĘTOWEGO TŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO W EKSPLOATACJI Z WYKORZYSTANIEM ŚREDNIEGO CIŚNIENIA INDYKOWANEGO Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Nr 108/2018, 153 167 Złożony/submitted: 21.10.2018 ISSN 2451-2486 (online) Zaakceptowany/accepted: 23.10.2018

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI PRACY SILNIKA HCCI ZASILANEGO BIOGAZEM

CHARAKTERYSTYKI PRACY SILNIKA HCCI ZASILANEGO BIOGAZEM Inżynieria Rolnicza 1(99)/2008 CHARAKTERYSTYKI PRACY SILNIKA HCCI ZASILANEGO BIOGAZEM Krzysztof Motyl, Aleksander Lisowski Katedra Maszyn Rolniczych i Leśnych, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa

Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa MECHANIK 7/2014 Mgr inż. Marta DROSIŃSKA Politechnika Gdańska, Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa WYZNACZENIE CHARAKTERYSTYK EKSPLOATACYJNYCH SIŁOWNI TURBINOWEJ Z REAKTOREM WYSOKOTEMPERATUROWYM W ZMIENNYCH

Bardziej szczegółowo

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G

ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G PRACE instytutu LOTNiCTWA 221, s. 115 120, Warszawa 2011 ANALiZA WPŁYWU PARAMETRÓW SAMOLOTU NA POZiOM HAŁASU MiERZONEGO WEDŁUG PRZEPiSÓW FAR 36 APPENDiX G i ROZDZiAŁU 10 ZAŁOżEń16 KONWENCJi icao PIotr

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(92)/2013 Piotr Szczęsny 1, Konrad Suprowicz 2 OCENA ROZWOJU SILNIKÓW SPALINOWYCH W OPARCIU O ANALIZĘ WSKAŹNIKÓW PORÓWNAWCZYCH 1. Wprowadzenie Konstrukcje silników spalinowych

Bardziej szczegółowo

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (2010/2011) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE Do opisu członów i układów automatyki stosuje się, oprócz transmitancji operatorowej (), tzw. transmitancję widmową. Transmitancję widmową () wyznaczyć można na podstawie

Bardziej szczegółowo

A program to analyze the combustion process in diesel engine

A program to analyze the combustion process in diesel engine Dariusz PIETRAS, Tomasz GILOWSKI, Tomasz KNEFEL PTNSS 2011 SC 144 A program to analyze the combustion process in diesel engine In modern diesel engines for medium loads and speeds the fuel dose is usually

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012

ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012 ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU POJAZDÓW 1(87)/2012 Stanisław W. Kruczyński 1, Piotr Orliński 2, Dariusz Jakubczyk 3 ANALIZA WYBRANYCH PARAMETRÓW PROCESU SPALANIA OLEJU RYDZOWEGO JAKO SAMOISTNEGO PALIWA LUB

Bardziej szczegółowo

Silniki tłokowe. Dr inŝ. Robert JAKUBOWSKI

Silniki tłokowe. Dr inŝ. Robert JAKUBOWSKI Silniki tłokowe Dr inŝ. Robert JAKUBOWSKI Podstawowe typy silnika tłokowego ze względu na zasadę działania Silnik czterosuwowy Silnik dwusuwowy Silnik z wirującym tłokiem silnik Wankla Zasada pracy silnika

Bardziej szczegółowo

SYNCHRONOUS RECORDING TDC DURING THE CYLINDER PRESSURE ACQUISITION SYNCHRONICZNA REJESTRACJA POŁOŻENIA ZZP W CZASIE INDYKOWANIA SILNIKA

SYNCHRONOUS RECORDING TDC DURING THE CYLINDER PRESSURE ACQUISITION SYNCHRONICZNA REJESTRACJA POŁOŻENIA ZZP W CZASIE INDYKOWANIA SILNIKA Journal of KONES Internal Combustion Engines 2003, vol. 10, 3-4 SYNCHRONOUS RECORDING TDC DURING THE CYLINDER PRESSURE ACQUISITION Karol Cupiał, Adam Dużyński, Michał Gruca, Janusz Grzelka Politechnika

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych

ĆWICZENIE NR.6. Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych ĆWICZENIE NR.6 Temat : Wyznaczanie drgań mechanicznych przekładni zębatych podczas badań odbiorczych 1. Wstęp W nowoczesnych przekładniach zębatych dąży się do uzyskania małych gabarytów w stosunku do

Bardziej szczegółowo

Przy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej.

Przy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej. TEMAT: TEORIA SPALANIA Spalanie reakcja chemiczna przebiegająca między materiałem palnym lub paliwem a utleniaczem, z wydzieleniem ciepła i światła. Jeżeli w procesie spalania wszystkie składniki palne

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników

Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników Instrukcja do ćwiczenia jednopłaszczyznowe wyważanie wirników 1. Podstawowe pojęcia związane z niewyważeniem Stan niewyważenia stan wirnika określony takim rozkładem masy, który w czasie wirowania wywołuje

Bardziej szczegółowo

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II

Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych II Wydział: EAIiE Kierunek: Imię i nazwisko (e mail): Rok:. (../..) Grupa: Zespół: Data wykonania: Zaliczenie: Podpis prowadzącego: Uwagi: LABORATORIUM METROLOGII Ćw. 18: Pomiary wielkości nieelektrycznych

Bardziej szczegółowo

Pomiar wielkości nieelektrycznych: temperatury, przemieszczenia i prędkości.

Pomiar wielkości nieelektrycznych: temperatury, przemieszczenia i prędkości. Zakład Napędów Wieloźródłowych Instytut Maszyn Roboczych CięŜkich PW Laboratorium Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie E3 - protokół Pomiar wielkości nieelektrycznych: temperatury, przemieszczenia i

Bardziej szczegółowo

WYGŁADZANIE WYKRESÓW INDYKATOROWYCH RUCHOMYMI OBIEKTAMI APROKSYMUJĄCYMI Z WIĘZAMI ŁAMANYMI

WYGŁADZANIE WYKRESÓW INDYKATOROWYCH RUCHOMYMI OBIEKTAMI APROKSYMUJĄCYMI Z WIĘZAMI ŁAMANYMI ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK XLVII NR 1 (164) 2006 Stanisł aw Polanowski WYGŁADZANIE WYKRESÓW INDYKATOROWYCH RUCHOMYMI OBIEKTAMI APROKSYMUJĄCYMI Z WIĘZAMI ŁAMANYMI STRESZCZENIE W pracy

Bardziej szczegółowo

PL B1. OSTROWSKI LESZEK, Gdańsk-Wrzeszcz, PL OSTROWSKI STANISŁAW, Gdańsk-Wrzeszcz, PL BUP 26/10

PL B1. OSTROWSKI LESZEK, Gdańsk-Wrzeszcz, PL OSTROWSKI STANISŁAW, Gdańsk-Wrzeszcz, PL BUP 26/10 PL 213042 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213042 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 388240 (51) Int.Cl. F02D 15/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

PORÓWNAWCZE CYKLE PRACY SILNIKA Z WIELOETAPOWYM WTRYSKIEM PALIWA

PORÓWNAWCZE CYKLE PRACY SILNIKA Z WIELOETAPOWYM WTRYSKIEM PALIWA Andrzej Ambrozik 1), Tomasz Ambrozik 1), Dariusz Kurczyński 1) Piotr Łagowski 1), Andrzej Suchecki 2) PORÓWNAWCZE CYKLE PRACY SILNIKA Z WIELOETAPOWYM WTRYSKIEM PALIWA Streszczenie. W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PRZYSPIESZEŃ DRGAŃ PODPÓR W RÓŻ NYCH STANACH PRACY SILNIKA LM 2500

ANALIZA PRZYSPIESZEŃ DRGAŃ PODPÓR W RÓŻ NYCH STANACH PRACY SILNIKA LM 2500 ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LI NR 4 (183) 2010 Piotr Deuszkiewicz Jacek Dziurdź Politechnika Warszawska ANALIZA PRZYSPIESZEŃ DRGAŃ PODPÓR W RÓŻ NYCH STANACH PRACY SILNIKA LM 2500 STRESZCZENIE

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu

Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Imię i Nazwisko... Wyznaczanie prędkości dźwięku w powietrzu Opracowanie: Piotr Wróbel 1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest wyznaczenie prędkości dźwięku w powietrzu, metodą różnicy czasu przelotu. Drgania

Bardziej szczegółowo

Temat /6/: DYNAMIKA UKŁADÓW HYDRAULICZNYCH. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE.

Temat /6/: DYNAMIKA UKŁADÓW HYDRAULICZNYCH. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE. 1 Temat /6/: DYNAMIKA UKŁADÓW HYDRAULICZNYCH. WIADOMOŚCI PODSTAWOWE. Celem ćwiczenia jest doświadczalne określenie wskaźników charakteryzujących właściwości dynamiczne hydraulicznych układów sterujących

Bardziej szczegółowo

Funkcja liniowa - podsumowanie

Funkcja liniowa - podsumowanie Funkcja liniowa - podsumowanie 1. Funkcja - wprowadzenie Założenie wyjściowe: Rozpatrywana będzie funkcja opisana w dwuwymiarowym układzie współrzędnych X. Oś X nazywana jest osią odciętych (oś zmiennych

Bardziej szczegółowo

OPTYMALIZACJA MODELU PROCESU WYBIEGU TRZYCYLINDROWEGO SILNIKA WYSOKOPRĘśNEGO Z WTRYSKIEM BEZPOŚREDNIM

OPTYMALIZACJA MODELU PROCESU WYBIEGU TRZYCYLINDROWEGO SILNIKA WYSOKOPRĘśNEGO Z WTRYSKIEM BEZPOŚREDNIM Zbigniew KIERNICKI OPTYMALIZACJA MODELU PROCESU WYBIEGU TRZYCYLINDROWEGO SILNIKA WYSOKOPRĘśNEGO Z WTRYSKIEM BEZPOŚREDNIM Optimization of the model of three-cylinder DI diesel retardation process Wstęp

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Analiza błędów graficznej interpretacji zarysów okrągłości

ZESZYTY NAUKOWE NR 10(82) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE. Analiza błędów graficznej interpretacji zarysów okrągłości ISSN 1733-8670 ZESZYTY NAUKOWE NR 10(8) AKADEMII MORSKIEJ W SZCZECINIE IV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA E X P L O - S H I P 0 0 6 Krzysztof Nozdrzykowski Analiza błędów graficznej interpretacji

Bardziej szczegółowo

PL B1. MICHAŁOWICZ ROMAN, Ostróda, PL DOMAŃSKI JERZY, Olsztyn, PL BUP 22/08

PL B1. MICHAŁOWICZ ROMAN, Ostróda, PL DOMAŃSKI JERZY, Olsztyn, PL BUP 22/08 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210618 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382239 (51) Int.Cl. F02B 53/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 20.04.2007

Bardziej szczegółowo

WERYFIKACJA MODELU DYNAMICZNEGO PRZEKŁADNI ZĘBATEJ W RÓŻNYCH WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH

WERYFIKACJA MODELU DYNAMICZNEGO PRZEKŁADNI ZĘBATEJ W RÓŻNYCH WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2014 Seria: TRANSPORT z. 84 Nr kol. 1907 Grzegorz PERUŃ 1 WERYFIKACJA MODELU DYNAMICZNEGO PRZEKŁADNI ZĘBATEJ W RÓŻNYCH WARUNKACH EKSPLOATACYJNYCH Streszczenie. W artykule

Bardziej szczegółowo

PTNSS Wstęp. 2. Zakres modyfikacji silnika. Jerzy KAPARUK Sławomir LUFT

PTNSS Wstęp. 2. Zakres modyfikacji silnika. Jerzy KAPARUK Sławomir LUFT Article citation info: KAPARUK J., LUFT S. The influence of modernization of a diesel engine for LPG supplying (with the use of spark ignition) on engine performances and exhaust emissions a preliminary

Bardziej szczegółowo

13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO

13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO 13. WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ORAZ PRZEŁOŻENIA UKŁADU KIEROWNICZEGO 13.0. Uwagi dotyczące bezpieczeństwa podczas wykonywania ćwiczenia 1. Studenci są zobowiązani do przestrzegania ogólnych przepisów BHP

Bardziej szczegółowo

POMIAR PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ Z UŻYCIEM MIKROKONTROLERA Z RODZINY 8051.

POMIAR PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ Z UŻYCIEM MIKROKONTROLERA Z RODZINY 8051. Autor: Piotr Macheta Koło Naukowe Magnesik Opiekun naukowy: dr inż. Tomasz Drabek POMIAR PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ Z UŻYCIEM MIKROKONTROLERA Z RODZINY 805.. Pomiar prędkości obrotowej wykonuje się na ogół na

Bardziej szczegółowo

OCENA ADEKWATNOŚCI MODELU OKRĘTOWEGO TŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO OPRACOWANEGO NA POTRZEBY BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH

OCENA ADEKWATNOŚCI MODELU OKRĘTOWEGO TŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO OPRACOWANEGO NA POTRZEBY BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni Scientific Journal of Gdynia Maritime University Nr 108/2018, 67 80 Złożony/submitted: 11.09.2018 ISSN 2451-2486 (online) Zaakceptowany/accepted: 15.09.2018 ISSN

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Materiały pomocnicze

LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Materiały pomocnicze LABORATORIUM SILNIKÓW SPALINOWYCH Materiały pomocnicze Temat: Ocena procesu spalania na podstawie wykresu indykatorowego Indykowanie tłokowego silnika spalinowego oznacza pomiar szybkozmiennych ciśnień

Bardziej szczegółowo

Drgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż.

Drgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż. Drgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż. Joanna Szulczyk Politechnika Warszawska Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki

Bardziej szczegółowo

Analiza kinematyczna i dynamiczna mechanizmów za pomocą MSC.visualNastran

Analiza kinematyczna i dynamiczna mechanizmów za pomocą MSC.visualNastran Analiza kinematyczna i dynamiczna mechanizmów za pomocą MSC.visualNastran Spis treści Omówienie programu MSC.visualNastran Analiza mechanizmu korbowo wodzikowego Analiza mechanizmu drgającego Analiza mechanizmu

Bardziej szczegółowo

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu

Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych

Bardziej szczegółowo

Zespól B-D Elektrotechniki

Zespól B-D Elektrotechniki Zespól B-D Elektrotechniki Laboratorium Elektroniki i Elektrotechniki Samochodowej Temat ćwiczenia: Badanie sondy lambda i przepływomierza powietrza w systemie Motronic Opracowanie: dr hab inż S DUER 39

Bardziej szczegółowo

Obliczenia osiągów dyszy aerospike przy użyciu pakietu FLUENT Michał Folusiaak

Obliczenia osiągów dyszy aerospike przy użyciu pakietu FLUENT Michał Folusiaak Obliczenia osiągów dyszy aerospike przy użyciu pakietu FLUENT Michał Folusiaak WSTĘP Celem przeprowadzonych analiz numerycznych było rozpoznanie możliwości wykorzystania komercyjnego pakietu obliczeniowego

Bardziej szczegółowo

Klasa 1 technikum. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne:

Klasa 1 technikum. Poniżej przedstawiony został podział wymagań na poszczególne oceny szkolne: Klasa 1 technikum Przedmiotowy system oceniania wraz z wymaganiami edukacyjnymi Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe (P), rozszerzające (R), dopełniające (D) i

Bardziej szczegółowo

Ćw. 4. BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM

Ćw. 4. BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM Ćw. 4 BADANIE I OCENA WPŁYWU ODDZIAŁYWANIA WYBRANYCH CZYNNIKÓW NA ROZKŁAD CIŚNIEŃ W ŁOśYSKU HYDRODYNAMICZNYMM WYBRANA METODA BADAŃ. Badania hydrodynamicznego łoŝyska ślizgowego, realizowane na stanowisku

Bardziej szczegółowo

Funkcje IV. Wymagania egzaminacyjne:

Funkcje IV. Wymagania egzaminacyjne: Wymagania egzaminacyjne: a) określa funkcję za pomocą wzoru, tabeli, wykresu, opisu słownego, b) odczytuje z wykresu funkcji: dziedzinę i zbiór wartości, miejsca zerowe, maksymalne przedziały, w których

Bardziej szczegółowo

Analysis of the influence of injection pressure in common rail system on spray tip penetration of the selected alternative fuels

Analysis of the influence of injection pressure in common rail system on spray tip penetration of the selected alternative fuels Article citation info: JAWORSKI, A., et al. Analysis of the influence of injection pressure in common rail system on spray tip penetration of the selected alternative fuels. Combustion Engines. 2013, 154(3),

Bardziej szczegółowo

Wpływ temperatury cieczy chłodzącej i oleju na straty tarcia w tłokowym silniku spalinowym

Wpływ temperatury cieczy chłodzącej i oleju na straty tarcia w tłokowym silniku spalinowym Antoni Iskra, Jarosław Kałużny, Maciej Babiak * Wpływ temperatury cieczy chłodzącej i oleju na straty tarcia w tłokowym silniku spalinowym The influence of oil and coolant temperature on friction losses

Bardziej szczegółowo

THE THERMODYNAMIC CYCLES FOR THE DOUBLE PISTONS INTERNAL COMBUSTION ENGINE OBIEGI PRACY DWUTŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO

THE THERMODYNAMIC CYCLES FOR THE DOUBLE PISTONS INTERNAL COMBUSTION ENGINE OBIEGI PRACY DWUTŁOKOWEGO SILNIKA SPALINOWEGO Journal of KONES Internal Combustion Engines 2002 No. 3 4 ISSN 1231 4005 THE THERMODYNAMIC CYCLES FOR THE DOUBLE PISTONS INTERNAL COMBUSTION ENGINE Adam Ciesiołkiewicz Instytut Techniki Cieplnej Politechniki

Bardziej szczegółowo

INDICATING OF AN ENGINE FUELLED WITH CNG

INDICATING OF AN ENGINE FUELLED WITH CNG Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 13, No. 3 INDICATING OF AN ENGINE FUELLED WITH CNG Andrzej Żółtowski Instytut Transportu Samochodowego ul. Jagiellońska 8, 3-31 Warszawa tel.:+48 22 8113231

Bardziej szczegółowo

Sterowanie Napędów Maszyn i Robotów

Sterowanie Napędów Maszyn i Robotów Wykład 3 - Metodyka projektowania sterowania. Opis bilansowy Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2015 Metodyka projektowania sterowania Zrozumienie obiektu, możliwości, ograniczeń zapoznanie się z

Bardziej szczegółowo

ISBN

ISBN Recenzent prof. dr hab. inż. dr h.c. JANUSZ MYSŁOWSKI Poszczególne rozdziały przygotowali: Wojciech SERDECKI: 1, 2, 3.1, 3.3, 3.5, 3.6, 3.7, 9 Paweł FUĆ: 15, Miłosław KOZAK: 13, Władysław KOZAK: 8 Anna

Bardziej szczegółowo

Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła o długości l = 1,215 m i l = 0,5 cm.

Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła o długości l = 1,215 m i l = 0,5 cm. 2 Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła o długości l = 1,215 m i l = 0,5 cm. Nr pomiaru T[s] 1 2,21 2 2,23 3 2,19 4 2,22 5 2,25 6 2,19 7 2,23 8 2,24 9 2,18 10 2,16 Wyniki pomiarów okresu drgań dla wahadła

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi. Model

Instrukcja obsługi. Model Instrukcja obsługi Model 311.10 Ciśnieniomierze do pomiarów wzorcowych i testowych ciśnienia cieczy i gazów chemicznie obojętnych na stopy miedzi i nie powodujących zatorów w układach ciśnienia. Instrukcja

Bardziej szczegółowo

Zastosowanie zintegrowanych czujników ciśnienia do indykowania silników spalinowych

Zastosowanie zintegrowanych czujników ciśnienia do indykowania silników spalinowych LIJEWSKI Piotr 1 FUĆ Paweł 2 GRZESZCZYK Rafał 3 MOLIK Piotr 4 RYMANIAK Łukasz 5 ZIÓŁKOWSKI Andrzej 6 Zastosowanie zintegrowanych czujników ciśnienia do indykowania silników spalinowych WSTĘP Obecnie produkowane

Bardziej szczegółowo

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu

Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu 1 ĆWICZENIE 7. CEL ĆWICZENIA. Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu Celem ćwiczenia jest poznanie własności dynamicznych przetworników pierwszego rzędu w dziedzinie czasu i częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 1 zakres podstawowy 1. LICZBY RZECZYWISTE

Wymagania edukacyjne matematyka klasa 1 zakres podstawowy 1. LICZBY RZECZYWISTE Wymagania edukacyjne matematyka klasa 1 zakres podstawowy 1. LICZBY RZECZYWISTE podaje przykłady liczb: naturalnych, całkowitych, wymiernych, niewymiernych, pierwszych i złożonych oraz przyporządkowuje

Bardziej szczegółowo

Meraserw-5 s.c Szczecin, ul.gen.j.bema 5, tel.(91) , fax (91) ,

Meraserw-5 s.c Szczecin, ul.gen.j.bema 5, tel.(91) , fax (91) , Meraserw-5 s.c. 70-312 Szczecin, ul.gen.j.bema 5, tel.(91)484-21-55, fax (91)484-09-86, e-mail: handel@meraserw5.pl, www.meraserw.szczecin.pl 311.10.160 Ciśnieniomierze do pomiarów wzorcowych i testowych

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA w GDYNI WYDZIAŁ MECHANICZNY

AKADEMIA MORSKA w GDYNI WYDZIAŁ MECHANICZNY AKADEMIA MORSKA w GDYNI WYDZIAŁ MECHANICZNY Nr 25 Przedmiot: Okrętowe silniki tłokowe I Kierunek/Poziom kształcenia: Forma studiów: Profil kształcenia: Specjalność: Mechanika i budowa maszyn/studia pierwszego

Bardziej szczegółowo

Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Metrologii II. 2013/14. Grupa: Nr. Ćwicz.

Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Metrologii II. 2013/14. Grupa: Nr. Ćwicz. Politechnika Rzeszowska Katedra Metrologii i Systemów Diagnostycznych Laboratorium Metrologii II WYZNACZANIE WŁAŚCIWOŚCI STATYCZNYCH I DYNAMICZNYCH PRZETWORNIKÓW Grupa: Nr. Ćwicz. 9 1... kierownik 2...

Bardziej szczegółowo

BADANIE DRGAŃ TŁUMIONYCH WAHADŁA FIZYCZNEGO

BADANIE DRGAŃ TŁUMIONYCH WAHADŁA FIZYCZNEGO ĆWICZENIE 36 BADANIE DRGAŃ TŁUMIONYCH WAHADŁA FIZYCZNEGO Cel ćwiczenia: Wyznaczenie podstawowych parametrów drgań tłumionych: okresu (T), częstotliwości (f), częstotliwości kołowej (ω), współczynnika tłumienia

Bardziej szczegółowo

TEORETYCZNY MODEL PANEWKI POPRZECZNEGO ŁOśYSKA ŚLIZGOWEGO. CZĘŚĆ 3. WPŁYW ZUśYCIA PANEWKI NA ROZKŁAD CIŚNIENIA I GRUBOŚĆ FILMU OLEJOWEGO

TEORETYCZNY MODEL PANEWKI POPRZECZNEGO ŁOśYSKA ŚLIZGOWEGO. CZĘŚĆ 3. WPŁYW ZUśYCIA PANEWKI NA ROZKŁAD CIŚNIENIA I GRUBOŚĆ FILMU OLEJOWEGO Paweł PŁUCIENNIK, Andrzej MACIEJCZYK TEORETYCZNY MODEL PANEWKI POPRZECZNEGO ŁOśYSKA ŚLIZGOWEGO. CZĘŚĆ 3. WPŁYW ZUśYCIA PANEWKI NA ROZKŁAD CIŚNIENIA I GRUBOŚĆ FILMU OLEJOWEGO Streszczenie W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie EA9 Czujniki położenia

Ćwiczenie EA9 Czujniki położenia Akademia Górniczo-Hutnicza im.s.staszica w Krakowie KATEDRA MASZYN ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie EA9 Program ćwiczenia I. Transformator położenia kątowego 1. Wyznaczenie przekładni napięciowych 2. Pomiar napięć

Bardziej szczegółowo

Tutaj powinny znaleźć się wyniki pomiarów (tabelki) potwierdzone przez prowadzacego zajęcia laboratoryjne i podpis dyżurujacego pracownika obsługi

Tutaj powinny znaleźć się wyniki pomiarów (tabelki) potwierdzone przez prowadzacego zajęcia laboratoryjne i podpis dyżurujacego pracownika obsługi Tutaj powinny znaleźć się wyniki pomiarów (tabelki) potwierdzone przez prowadzacego zajęcia laboratoryjne i podpis dyżurujacego pracownika obsługi technicznej. 1. Wstęp Celem ćwiczenia jest wyznaczenie

Bardziej szczegółowo

FUNKCJA LINIOWA. A) B) C) D) Wskaż, dla którego funkcja liniowa określona wzorem jest stała. A) B) C) D)

FUNKCJA LINIOWA. A) B) C) D) Wskaż, dla którego funkcja liniowa określona wzorem jest stała. A) B) C) D) FUNKCJA LINIOWA 1. Funkcja jest rosnąca, gdy 2. Wskaż, dla którego funkcja liniowa jest rosnąca Wskaż, dla którego funkcja liniowa określona wzorem jest stała. 3. Funkcja liniowa A) jest malejąca i jej

Bardziej szczegółowo

MATeMAtyka 1. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony Klasa pierwsza

MATeMAtyka 1. Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych. Zakres podstawowy i rozszerzony Klasa pierwsza MATeMAtyka 1 Przedmiotowy system oceniania wraz z określeniem wymagań edukacyjnych Zakres podstawowy i rozszerzony Klasa pierwsza Wyróżnione zostały następujące wymagania programowe: konieczne (K), podstawowe

Bardziej szczegółowo

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński

Wstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Wstęp do teorii niepewności pomiaru Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Podstawowe informacje: Strona Politechniki Śląskiej: www.polsl.pl Instytut Fizyki / strona własna Instytutu / Dydaktyka / I Pracownia

Bardziej szczegółowo

PROGRAMOWANIE DYNAMICZNE W ROZMYTYM OTOCZENIU DO STEROWANIA STATKIEM

PROGRAMOWANIE DYNAMICZNE W ROZMYTYM OTOCZENIU DO STEROWANIA STATKIEM Mostefa Mohamed-Seghir Akademia Morska w Gdyni PROGRAMOWANIE DYNAMICZNE W ROZMYTYM OTOCZENIU DO STEROWANIA STATKIEM W artykule przedstawiono propozycję zastosowania programowania dynamicznego do rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

Instrukcja obsługi. Model WP

Instrukcja obsługi. Model WP Instrukcja obsługi Model WP 100.10.080 100.12.080 100.12.063 Wskaźnik podwójny do pomiaru ciśnienia i temperatury wody w urządzeniach grzewczych, kotłach parowych, itp. Instrukcja obsługi modelu WP 10/2013

Bardziej szczegółowo

Pomiar rezystancji metodą techniczną

Pomiar rezystancji metodą techniczną Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja

Bardziej szczegółowo

ELASTYCZNOŚĆ SILNIKA ANDORIA 4CTI90

ELASTYCZNOŚĆ SILNIKA ANDORIA 4CTI90 Konrad PRAJWOWSKI, Tomasz STOECK ELASTYCZNOŚĆ SILNIKA ANDORIA 4CTI90 Streszczenie W artykule opisana jest elastyczność silnika ANDORIA 4CTi90 obliczona na podstawie rzeczywistej charakterystyki prędkościowej

Bardziej szczegółowo

Możliwości pomiarowe współczesnego systemu rejestracji parametrów szybkozmiennych

Możliwości pomiarowe współczesnego systemu rejestracji parametrów szybkozmiennych SKRZEK Tomasz 1 Możliwości pomiarowe współczesnego systemu rejestracji parametrów szybkozmiennych WSTĘP Współczesne systemy do analizy parametrów szybkozmiennych pozwalają na wnikliwą analizę szeregu parametrów

Bardziej szczegółowo

XIXOLIMPIADA FIZYCZNA (1969/1970). Stopień W, zadanie doświadczalne D.. Znaleźć doświadczalną zależność T od P. Rys. 1

XIXOLIMPIADA FIZYCZNA (1969/1970). Stopień W, zadanie doświadczalne D.. Znaleźć doświadczalną zależność T od P. Rys. 1 KOOF Szczecin: www.of.szc.pl XIXOLIMPIADA FIZYCZNA (1969/197). Stopień W, zadanie doświadczalne D. Źródło: Olimpiady fizyczne XIX i XX Autor: Waldemar Gorzkowski Nazwa zadania: Drgania gumy. Działy: Drgania

Bardziej szczegółowo

MONITORING OF THE COMBUSTION PROCESS QUALITY OF THE TRACTIONAL DIESEL ENGINE IN THE EOBD REQUIREMENTS ASPECT

MONITORING OF THE COMBUSTION PROCESS QUALITY OF THE TRACTIONAL DIESEL ENGINE IN THE EOBD REQUIREMENTS ASPECT Journal of KONES Internal Combustion Engines 23, vol. 1, 3-4 MONITORING OF THE COMBUSTION PROCESS QUALITY OF THE TRACTIONAL DIESEL ENGINE IN THE EOBD REQUIREMENTS ASPECT Andrzej Piętak Wojskowa Akademia

Bardziej szczegółowo

VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa.

VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa. VII. Elementy teorii stabilności. Funkcja Lapunowa. 1. Stabilność w sensie Lapunowa. W rozdziale tym zajmiemy się dokładniej badaniem stabilności rozwiązań równania różniczkowego. Pojęcie stabilności w

Bardziej szczegółowo

09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika

09 - Dobór siłownika i zaworu. - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika - Dobór siłownika i zaworu - Opór przepływu w przewodzie - Dobór rozmiaru zaworu - Dobór rozmiaru siłownika OPÓR PRZEPŁYWU W ZAWORZE Objętościowy współczynnik przepływu Qn Przepływ oblicza się jako stosunek

Bardziej szczegółowo

ANALIZA NUMERYCZNA OBIEGU CIEPLNEGO WIELOŚWIECOWEGO SILNIKA ZI

ANALIZA NUMERYCZNA OBIEGU CIEPLNEGO WIELOŚWIECOWEGO SILNIKA ZI PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie SERIA: Edukacja Techniczna i Informatyczna 2011 z. VI M. Sosnowski, 1 A. Kociszewski, 1 A. Jamrozik, 1 W. Tutak Akademia im. Jana Długosza 1 Politechnika

Bardziej szczegółowo

DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu

DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Rys Model układu Ćwiczenie 7 DRGANIA SWOBODNE UKŁADU O DWÓCH STOPNIACH SWOBODY. Cel ćwiczenia Doświadczalne wyznaczenie częstości drgań własnych układu o dwóch stopniach swobody, pokazanie postaci drgań odpowiadających

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera)

Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera) Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 17 III 2009 Nr. ćwiczenia: 112 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 42 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWKI CIENKIEJ. Wprowadzenie teoretyczne.

Ćwiczenie 42 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWKI CIENKIEJ. Wprowadzenie teoretyczne. Ćwiczenie 4 WYZNACZANIE OGNISKOWEJ SOCZEWKI CIENKIEJ Wprowadzenie teoretyczne. Soczewka jest obiektem izycznym wykonanym z materiału przezroczystego o zadanym kształcie i symetrii obrotowej. Interesować

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM Z FIZYKI

LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)

Bardziej szczegółowo