PODRĘCZNIKI PRAWNICZE. C. Kulesza/P. Starzyński Postępowanie karne

Transkrypt

1

2 PODRĘCZNIKI PRAWNICZE C. Kulesza/P. Starzyński Postępowanie karne

3 W sprzedaży: K.T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński Postępowanie karne, wyd. 2 Studia Prawnicze Postępowanie karne Repetytoria Becka M. Królikowski, R. Zawłocki Prawo karne, wyd. 2 Studia Prawnicze T. Gardocka, D. Jagiełło Medyczne prawo karne Podręczniki Prawnicze Kodeks postępowania karnego, wyd. 38 Twoje Prawo

4 Prof. zw. dr hab. Cezary Kulesza dr Piotr Starzyński Postępowanie karne WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017

5 Poszczególne rozdziały opracowali: Prof. zw. dr hab. Cezary Kulesza: I II, V X Dr Piotr Starzyński: III IV, XI XVI Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: DTP Service Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Wykaz skrótów... XV Wykaz podstawowej literatury... XIX Przedmowa... XXI Rozdział I. Zagadnienia ogólne Pojęcia podstawowe... 2 I. Prawo karne w szerokim znaczeniu... 2 II. Organy procesowe... 3 III. Strony i inni uczestnicy postępowania... 4 IV. Źródła prawa... 4 V. Orzecznictwo... 4 VI. Cele procesu karnego Źródła prawa Funkcje norm procedury karnej Rozdział II. Zasady procesowe Pojęcie zasad procesowych Podziały zasad procesowych Zasada prawdy materialnej Zasady określające pozycję prawną oskarżonego I. Zasada domniemania niewinności Pojęcie Konsekwencje II. Zasada prawa do obrony Zasady odnoszące się do wszystkich organów procesowych I. Zasada obiektywizmu II. Zasada swobodnej oceny dowodów III. Zasada lojalności procesowej Pojęcie Zasada lojalności procesowej in sensu largo Podstawowe zasady związane z udziałem prokuratora w postępowaniu karnym I. Zasada legalizmu II. Zasada oportunizmu ścigania III. Zasada skargowości Pojęcie Elementy zasady skargowości IV. Zasada postępowania z urzędu... 35

7 VI Spis treści 10. Zasady związane funkcjonowaniem i ustrojem sądów I. Zasada kontradyktoryjności II. Zasada bezpośredniości III. Zasada niezawisłości sędziowskiej Rozdział III. Przesłanki procesu Uwagi wprowadzające Podział przesłanek I. Przesłanki formalne, materialne i mieszane II. Przesłanki dodatnie i ujemne III. Przesłanki ogólne i szczególne IV. Przesłanki abstrakcyjne i konkretne Poszczególne przesłanki I. Czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia II. Czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa III. Społeczna szkodliwość czynu jest znikoma IV. Ustawa stanowi, że sprawca nie podlega karze V. Oskarżony zmarł VI. Nastąpiło przedawnienie karalności VII. Postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się VIII. Sprawca nie podlega orzecznictwu polskich sądów karnych IX. Brak skargi uprawnionego oskarżyciela X. Brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej XI. Zachodzi inna okoliczność wyłączająca ściganie Rozdział IV. Organy procesowe Uwagi wprowadzające Organy postępowania przygotowawczego I. Organy śledztwa II. Organy dochodzenia Policja Niepolicyjne organy dochodzenia III. Prokurator jako organ nadzoru nad postępowaniem przygotowawczym. 73 IV. Finansowe i niefinansowe organy postępowania przygotowawczego V. Organy nadzoru w postępowaniu karnym skarbowym Organy postępowania sądowego i sądowy wymiar sprawiedliwości I. Uwagi wstępne II. Właściwość sądu Podmiotowe i przedmiotowe kryterium właściwości Właściwość rzeczowa Właściwość miejscowa Właściwość funkcjonalna... 85

8 Spis treści VII 5. Odstępstwa od właściwości Badanie właściwości i spory o właściwości III. Skład sądu IV. Wyłączenie sędziego Rozdział V. Strony procesowe i inni uczestnicy procesu Pojęcie i rodzaje stron procesowych I. Uwagi wstępne II. Podział stron procesowych III. Zdolność procesowa a legitymacja procesowa Oskarżyciel publiczny I. Uwagi wstępne II. Organy uprawnione do pełnienia funkcji oskarżyciela publicznego III. Struktura i zasady działalności prokuratury Struktura prokuratury Uwagi wprowadzające Prokuratura Krajowa Prokuratura regionalna Prokuratura okręgowa Zasady, na jakich zbudowana jest prokuratura Zasada niezależności Zasada hierarchicznego podporządkowania Zasady działania prokuratury Zasada substytucji Zasada dewolucji Pokrzywdzony I. Uwagi wstępne II. Pokrzywdzony Oskarżyciel posiłkowy Oskarżyciel prywatny Oskarżony I. Pojęcie oskarżonego i podejrzanego II. Prawa oskarżonego Prawo do korzystania z pomocy obrońcy Obrona fakultatywna Obrona obligatoryjna Tryb powołania obrońcy Prawo do obrony formalnej podejrzanego tymczasowo aresztowanego Prawo do korzystania z pomocy tłumacza Przywilej nemo se ipsum accusare tenetur III. Obowiązki oskarżonego Obowiązki dowodowe Obowiązek stawiennictwa Obrońca Pełnomocnik Rzecznicy interesu społecznego Inni uczestnicy procesu

9 VIII Spis treści Rozdział VI. Czynności procesowe Pojęcie czynności procesowych Rodzaje czynności procesowych I. Wprowadzenie II. Podziały czynności procesowych Ze względu na skutek Ze względu na swobodę podmiotów procesu przy ich dokonywaniu, zmianie i odwoływaniu Ze względu na charakter i treść czynności procesowych III. Decyzje procesowe IV. Orzeczenia V. Wyroki Podział Ze względu na stosunek do winy oskarżonego Ze względu na okoliczności publikacji VI. Postanowienie Wadliwość czynności procesowych i jej skutki I. Pojęcie wadliwości Dopuszczalność Skuteczność Ważność II. Konwalidacja wadliwości czynności procesowych Konwalidacja Konwalidacja wadliwości czynności prawnej Konwersja Forma, tryb podejmowania i zaznajamiania z treścią czynności procesowych I. Wymogi formalne stawiane czynnościom procesowym II. Tryb wydawania orzeczeń III. Terminy czynności procesowych IV. Zaznajamianie z treścią decyzji procesowych V. Prawomocność decyzji procesowych Pojęcie Podział VI. Utrwalanie czynności procesowych Wprowadzenie Wyjątki od zasady Utrwalanie przebiegu protokołowanych czynności Instytucja sprostowania VII. Przeglądanie akt postępowania i sporządzanie odpisów VIII. Postępowanie w sprawie odtworzenia zaginionych lub zniszczonych akt. 183 Rozdział VII. Dowody Pojęcie i rodzaje dowodów Postępowanie dowodowe I. Przedmiot postępowania dowodowego II. Ograniczenia zakresu postępowania dowodowego III. Domniemania

10 Spis treści IX 33. Zakazy dowodowe I. Pojęcie II. Podział Wniosek dowodowy I. Pojęcie II. Podział III. Oddalenie wniosku dowodowego Czynności dowodowe I. Uwagi wstępne II. Oględziny III. Przeszukanie Kontrola ruchu pocztowego i komunikacyjnego I. Uwagi wstępne II. Ograniczenia III. Kontrola korespondencji Sposób przeprowadzania dowodów z osobowych źródeł dowodowych I. Przesłuchanie II. Konfrontacja (art. 172 KPK) III. Okazanie IV. Opinia biegłego Poszczególne osobowe źródła dowodowe I. Świadek Uwagi wstępne Obowiązki świadka Prawa świadka Świadek anonimowy (incognito) Świadek koronny II. Biegły Wyłączenie biegłego Prawa i obowiązki biegłego III. Specjaliści Wywiad środowiskowy i finansowy I. Wywiad środowiskowy II. Wywiad finansowy Dowód prywatny Rozdział VIII. Środki przymusu procesowego Zagadnienia ogólne Zatrzymanie I. Ujęcie obywatelskie II. Zatrzymanie właściwe III. Zatrzymanie na żądanie prokuratora Środki zapobiegawcze I. Uwagi ogólne II. Tymczasowe aresztowanie Pojęcie Podstawy Przesłanki

11 X Spis treści 3.1. Przesłanki negatywne bezwzględne Przesłanki negatywne względne Podmiot uprawniony do stosowania tymczasowego aresztowania Postępowanie w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania Okres tymczasowego aresztowania Kontrola tymczasowego aresztowania Zaliczenie tymczasowego aresztowania na poczet oznaczonej kary III. Poręczenie Poręczenie majątkowe Poręczenie społeczne IV. Dozór Policji V. Środek zapobiegawczy w postaci nakazu opuszczenia lokalu mieszkalnego VI. Zakaz opuszczania przez oskarżonego kraju VII. Środek zapobiegawczy określony w art. 276 KPK VIII. List żelazny IX. Poszukiwanie oskarżonego i list gończy Kary porządkowe Zabezpieczenie majątkowe I. Zabezpieczenie grzywien, przepadku lub środka kompensacyjnego II. Zabezpieczenie wykonania orzeczenia o kosztach sądowych III. Postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym IV. Upadek zabezpieczenia majątkowego V. Zabezpieczenie tymczasowe Rozdział IX. Postępowanie przygotowawcze Zagadnienia wprowadzające I. Uwagi ogólne II. Formy postępowania przygotowawczego III. Dochodzenie IV. Fazy postępowania przygotowawczego V. Gwarancje praw jednostki VI. Sposoby zakończenia postępowania przygotowawczego VII. Uproszczenia we wszczęciu i przebiegu dochodzenia VIII. Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym IX. Sądowa kontrola postępowania przygotowawczego Mediacja Akt oskarżenia I. Zagadnienie ogólne II. Tryb wnoszenia aktu oskarżenia Rozdział X. Postępowanie przed sądem I instancji Postępowanie przed sądem I instancji I. Kontrola oskarżenia II. Przygotowanie do rozprawy głównej Uwagi wprowadzające

12 Spis treści XI 2. Posiedzenie przygotowawcze Przygotowanie do rozprawy głównej Jawność rozprawy głównej Uwagi ogólne o rozprawie głównej Rozpoczęcie rozprawy Przewód sądowy I. Uwagi wprowadzające II. Przebieg przewodu sądowego Przesłuchanie oskarżonego Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej Ograniczenie postępowania dowodowego na rozprawie głównej Dalsza część postępowania dowodowego Przesłuchanie świadka Przeprowadzanie na rozprawie innych dowodów Wezwanie przez sąd na rozprawie oskarżyciela publicznego do uzupełnienia dowodów Modyfikacje oskarżenia na rozprawie głównej Rozszerzenie aktu oskarżenia na nowy czyn Zmiana kwalifikacji prawnej czynu Przerwa i odroczenie rozprawy Zamknięcie przewodu sądowego i przemówienia końcowe Wyrokowanie Rozdział XI. Postępowanie odwoławcze Uwagi wprowadzające Zagadnienia ogólne postępowania odwoławczego I. Charakter postępowania odwoławczego II. Cechy środków odwoławczych Przedmiot zaskarżenia, suspensywność, dewolutywność, wymogi formalne Granice środka odwoławczego, zakaz reformationis in peius, reguły ne peius Przyczyny odwoławcze I. Względne przyczyny odwoławcze Obraza prawa materialnego (error iuris) Obraza przepisów postępowania (error in procedendo) Błąd w ustaleniach faktycznych (error facti) Rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka II. Bezwzględne przyczyny odwoławcze III. Rażąca niesprawiedliwość orzeczenia Przebieg postępowania odwoławczego I. Zagadnienia wspólne II. Postępowanie apelacyjne III. Postępowanie zażaleniowe

13 XII Spis treści Rozdział XII. Postępowania szczególne Uwagi wprowadzające Postępowanie prywatnoskargowe Postępowanie nakazowe Postępowanie przyspieszone I. Przesłanki trybu przyspieszonego II. Przebieg postępowania przyspieszonego Rozdział XIII. Nadzwyczajne środki zaskarżenia Uwagi wprowadzające Kasacja I. Kasacja zwyczajna Podmioty uprawnione do wniesienia kasacji Podstawy kasacji oraz jej ograniczenia Przebieg postępowania kasacyjnego II. Kasacja nadzwyczajna Wznowienie postępowania I. Wznowienie postępowania z urzędu II. Wznowienie postępowania na wniosek III. Przebieg postępowania wznowieniowego Skarga na wyrok sądu odwoławczego Rozdział XIV. Postępowanie po uprawomocnieniu się orzeczenia Uwagi wprowadzające Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie Ułaskawienie Orzekanie kary łącznej Rozdział XV. Postępowanie karne ze stosunków międzynarodowych Uwagi wprowadzające Immunitety Pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych i klasyczna pomoc prawna i doręczenia I. Uwagi wprowadzające II. Zespoły śledcze III. Quasi-list żelazny Przejęcie i przekazanie ścigania karnego Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania Wzajemne uznawanie orzeczeń Ekstradycja, europejski nakaz aresztowania I. Ekstradycja II. Europejski nakaz aresztowania Pytanie prejudycjalne do TSUE

14 Spis treści XIII Rozdział XVI. Koszty procesu Uwagi wprowadzające I. Opłaty II. Wydatki Skarbu Państwa III. Zwolnienie od kosztów IV. Zasądzenie kosztów procesu Indeks rzeczowy

15

16 Wykaz skrótów 1. Akty normatywne EKPC... Konwencja z r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) KC... Kodeks cywilny KK... Kodeks karny KKS... Kodeks karny skarbowy Konstytucja RP... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KPC... Kodeks postępowania cywilnego KPK... Kodeks postępowania karnego NielU... ustawa z r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1654) PrProk... ustawa z r. Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r. poz. 177 ze zm.) PrUSP... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) RPDU... ustawa z r. o Rzeczniku Praw Dziecka (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) RPOU... ustawa z r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) ŚwKorU... ustawa z r. o świadku koronnym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1197) SNU... ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.) 2. Organy i instytucje SA... Sąd Apelacyjny SN... Sąd Najwyższy TK... Trybunał Konstytucyjny 3. Publikatory i czasopisma Biul. SN... Biuletyn Sądu Najwyższego CzPKiNP... Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy

17 XVI Wykaz skrótów KZS... Krakowskie Zeszyty Sądowe OSNKW... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa OSNwSK... Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OTK-A... Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego. Seria A OSA... Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych Pal.... Palestra PiP... Państwo i Prawo Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo PS... Przegląd Sądowy 4. Podręczniki 1) Artymiak, Proces I, 2007 G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz. P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, P. K. Sowiński, Proces karny. Część ogólna, red. G. Artymiak, M. Rogalskiego, Z. Sobolewskiego, Warszawa ) Artymiak, Proces II, 2007 G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz. P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, P. K. Sowiński, Proces karny. Część szczególna, red. G. Artymiak, M. Rogalskiego, Z. Sobolewskiego, Warszawa ) Kruszyński, Wykład, 2012 B. Bieńkowska, P. Kruszyński, C. Kulesza, P. Piszczek, Sz. Pawelec, Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok ) Boratyńska, Postępowanie, 2012 K. T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, Warszawa ) Cieślak, Polska, 1984 M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa ) Cieślak, Polska, 2011 M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, [w:] Dzieła wybrane, t. II, red. S. Waltoś, Kraków ) Cieślak, Postępowanie, 1982 M. Cieślak, Postępowanie karne. Zarys instytucji, Warszawa ) Daszkiewcz, t. I, Prawo, 1999 W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom I, Bydgoszcz ) Daszkiewcz, t. II, Prawo, 2001 W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom II, ) Dudka, Postępowanie, 2016 K. Dudka, H. Paluszkiewicz, Postępowanie karne, Warszawa ) Grajewski, Prawo, 2011 J. Grajewski, K. Papke Olszauskak, S. Steinborn, K. Woźniewski, Prawo karne procesowe część ogólna, red. J. Grajewski, Warszawa ) Grajewski, Przebieg, 2012 J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, Warszawa ) Grzegorczyk, Polskie, 2011 T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa ) Kmiecik, Proces, 2009 R. Kmiecik, E. Skrętowicz, Proces karny. Część ogólna, Warszawa ) Marszał, Proces, 2008 K. Marszał, S. Stachowiak, K. Sychta, J. Zagrodnik, K. Zgryzek, Proces karny. Przebieg postępowania, red. K. Marszał, Katowice 2008, Katowice ) Skorupka, Postępowanie, 2012 Z. Świda, J. Skorupka, R. Ponikowski, W. Posnow, Postępowanie karne. Część ogólna, red. J. Skorupka, Warszawa ) Skorupka, Postępowanie, 2011 Z. Świda, J. Skorupka, R. Ponikowski, W. Posnow, Postępowanie karne. Część szczególna, red. J. Skorupka, Warszawa 2011

18 Wykaz skrótów XVII 18) Starzyński, Nawacki, Postępowanie, 2015 P. Starzyński, M. Nawacki, Postępowanie karne z perspektywy nauki o bezpieczeństwie, Warszawa ) Śliwiński, Polski, 1948 S. Śliwiński, Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa ) Waltoś, Proces, 2016 S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa Komentarze 1) Gostyński, Komentarz, 2003 J. Bartoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S. M. Przyjemski, R. A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. Z. Gostyński, tom 1, Warszawa ) Sakowicz, Komentarz, 2016 K. T. Boratyńska, P. Czarnecki, A. Górski, M. Krolikowski, A. Sakowicz, M. Warchoł, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa ) Skorupka, Komentarz, 2015 Z. Brodzisz, D. Gruszecka, I. Haÿduk-Hawrylak, W. Jasiński, J. Kosonoga, B. Nita-Światłowska, K. Nowicki, Z. Pachowicz, R. Ponikowski, W. Posnow, J. Skorupka, S. Szołucha, A. Światłowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa ) Bieńkowska, Komentarz, 2014 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Komentarz, red. E. Bieńkowska, L. Mazowiecka, Warszawa ) Paprzycki, Komentarz, 2013 J. Grajewski, L. K. Paprzycki, S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. L. K. Paprzycki, tom 1 i 2, Warszawa ) Grzegorczyk, Komentarz, 2014 T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, tom I, Warszawa ) Hofmański, Komentarz, 2007 P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. P. Hofmański, tom 1 3, Warszawa ) Świecki, Komentarz, 2015 B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, tom 1 i 2, Warszawa ) Świecki, Komentarz, 2016 D. Świecki, B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz do zmian z 2016 r., red. D. Świecki, Warszawa ) Wróbel, Komentarz, 2015 W. Wróbel, Nowelizacja prawa karnego Komentarz, Kraków 2015 Uwaga: Literatura specjalistyczna została podana do poszczególnych rozdziałów i paragrafów. 6. Inne skróty art.... artykuł in.... inny (-a, -e) nast.... następna (-e, -y) poz.... pozycja pyt.... pytanie sprost.... sprostowanie t.... tom

19 XVIII Wykaz skrótów tekst jedn.... tekst jednolity w zw.... w związku w.... wiek zd.... zdanie (-a) ze zm.... ze zmianami zob.... zobacz

20 Wykaz podstawowej literatury 1. Podręczniki 1) G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz. P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, P. K. Sowiński, Proces karny. Część ogólna, red. G. Artymiak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, Warszawa ) G. Artymiak, M. Klejnowska, Cz. P. Kłak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, P. K. Sowiński, Proces karny. Część szczególna, red. G. Artymiak, M. Rogalski, Z. Sobolewski, Warszawa ) B. Bieńkowska, P. Kruszyński, C. Kulesza, P. Piszczek, Sz. Pawelec, Wykład prawa karnego procesowego, red. P. Kruszyński, Białystok ) K. T. Boratyńska, Ł. Chojniak, W. Jasiński, Postępowanie karne, Warszawa ) M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa ) M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, [w:] Dzieła wybrane, t. II, red. S. Waltoś, Kraków ) M. Cieślak, Postępowanie karne. Zarys instytucji, Warszawa ) W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom I, Bydgoszcz ) W. Daszkiewcz, Prawo karne procesowe. Zagadnienia ogólne, tom II, Bydgoszcz ) K. Dudka, H. Paluszkiewicz, Postępowanie karne, Warszawa ) T. Gardocka, Postępowanie karne. Podręcznik akademicki, Warszawa ) J. Grajewski, K. Papke Olszauskak, S. Steinborn, K. Woźniewski, Prawo karne procesowe część ogólna, red. J. Grajewski, Warszawa ) J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, Warszawa ) T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa ) R. Kmiecik, E. Skrętowicz, Proces karny. Część ogólna, Warszawa ) K. Marszał, S. Stachowiak, K. Sychta, J. Zagrodnik, K. Zgryzek, Proces karny. Przebieg postępowania, red. K. Marszał, Katowice 2008, Katowice ) P. Starzyński, M. Nawacki, Postępowanie karne z perspektywy nauki o bezpieczeństwie, Warszawa ) S. Śliwiński, Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa ) Z. Świda, J. Skorupka, R. Ponikowski, W. Posnow, Postępowanie karne. Część ogólna, red. J. Skorupka, Warszawa ) Z. Świda, J. Skorupka, R. Ponikowski, W. Posnow, Postępowanie karne. Część szczególna, red. J. Skorupka, Warszawa ) S. Waltoś, P. Hofmański, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2016