PROCES KARNY. ZARYS SYSTEMU. Autor: Stanisław Waltoś. Wykaz skrótów. Wprowadzenie

Transkrypt

1 PROCES KARNY. ZARYS SYSTEMU Autor: Stanisław Waltoś Wykaz skrótów Wprowadzenie Rozdział 1. Pojęcia podstawowe 1.1. Pojęcia procesu karnego i prawa karnego procesowego 1.2. Funkcje norm procedury karnej 1.3. Stosunki procesowe 1.4. Cele procesu karnego 1.5. Przedmiot procesu 1.6. Rodzaje procesu w zależności od rodzaju odpowiedzialności prawnej 1.7. Działy prawa karnego procesowego 1.8. Tryby postępowania 1.9. Postępowania zasadnicze i dodatkowe Czynności procesowe Wiadomości ogólne Kategorie czynności procesowych Warunki niewadliwości czynności procesowych Następstwa naruszenia warunków niewadliwości Nieważność Bezskuteczność Niedopuszczalność Wadliwość Bezzasadność (niezasadność) Promulgacja i odwoływalność decyzji procesowych Promulgacja decyzji procesowej Odwoływalność decyzji procesowych Odwoływalność oświadczeń stron procesowych Prawomocność Terminy Dokumentacja czynności procesowych Rozdział 2. Główne tendencje i formy rozwojowe procesu karnego 2.1. Formy rozwojowe procesu karnego 2.2. Korzenie współczesnego procesu karnego Proces w Babilonii Proces w Grecji Proces karny w Grecji Charakterystyka prawa ateńskiego Proces karny w Rzymie Uwagi ogólne Proces klasyczny Proces poklasyczny Proces wczesnogermański Proces kanoniczny

2 Proces inkwizycyjny w Niemczech i we Francji Znaczenie Caroliny (Constitutio Criminalis Carolina) Powszechny proces niemiecki Inkwizycyjny proces francuski Proces karny w Anglii i Walii Z historii Cechy współczesnego procesu angielskiego Walka o humanitarne oblicze procesu karnego Geneza i rozwój formy mieszanej procesu Wielka Rewolucja Francuska Recepcja formy mieszanej Współczesny proces francuski Współczesny proces niemiecki Rodowód historyczny współczesnego polskiego procesu karnego Okres porozbiorowy Okres II Rzeczypospolitej Powstanie i przeobrażanie modelu procesu karnego Polski Ludowej Okres do reform z lat Reformy lat Okres po roku Kodeks postępowania karnego z roku Przemiany procesu karnego III Rzeczypospolitej Rozdział 3. Obowiązywanie polskiego prawa karnego procesowego 3.1. Źródła prawa karnego procesowego Pojęcie źródła System źródeł prawa karnego procesowego (formalnych) Orzecznictwo sądowe Nauka procesu karnego Obyczaj 3.2. Analogia w procesie karnym Rola analogii Granice dopuszczalności analogii 3.3. Temporalne i miejscowe obowiązywanie ustawy karnej procesowej Obowiązywanie temporalne Obowiązywanie miejscowe 3.4. Źródła prawa karnego procesowego obowiązującego w Polsce Akty normatywne regulujące proces karny Akty normatywne regulujące ustrój i zasady działania organów procesowych i niektórych innych uczestników procesu Rozdział 4. Uczestnicy procesu 4.1. Pojęcie uczestników procesu 4.2. Kategorie uczestników procesu Organy procesowe Sąd Prokurator Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralne Biuro Antykorupcyjne i

3 inne uprawnione służby Organy procesowe w poszczególnych stadiach procesu Strony procesowe Spór o pojęcie strony Kategorie stron Poszczególne strony czynne Poszczególne strony bierne Reprezentanci stron procesowych Obrońcy Pełnomocnicy Przedstawiciele ustawowi Rzecznicy interesu społecznego Cechy wyróżniające rzecznika interesu społecznego spośród uczestników procesu Poszczególni rzecznicy interesu społecznego Osobowe źródła dowodu Pomocnicy organów procesowych 4.3. Kumulacja ról procesowych i ich rozłączność Rozdział 5. Naczelne zasady procesu 5.1. Ogólne wiadomości o naczelnych zasadach procesu Pojęcie naczelnej zasady procesu Klasyfikacja naczelnych zasad procesu Wyjątki od zasad Wykaz zasad i ich systematyka 5.2. Zasada prawdy materialnej Z historii Znaczenie zasady prawdy materialnej Zasada in abstracto Zasada prawdy materialnej w polskiej procedurze karnej 5.3. Zasada obiektywizmu Z historii Pojęcie obiektywizmu Zasada obiektywizmu w polskiej procedurze karnej 5.4. Zasada współdziałania ze społeczeństwem i instytucjami w ściganiu przestępstw Z historii Zasada in abstracto Zasada współdziałania w polskiej procedurze karnej Współpraca z obywatelami w ściganiu karnym Współudział instytucji państwowych, społecznych i innych jednostek w ściganiu karnym Udział ławników w orzekaniu 5.5. Zasady domniemania niewinności i in dubio pro reo Z historii Racje zasady domniemania niewinności Zasada domniemania niewinności w polskiej procedurze karnej Istota zasady Zakres zasady Zasada in dubio pro reo in abstracto Zasada in dubio pro reo w polskiej procedurze karnej

4 Ciężar dowodu i jego rozłożenie 5.6. Zasada swobodnej oceny dowodów Z historii Zasada in abstracto Swobodna ocena dowodów (w ujęciu teorii kontrolowanej oceny) Ocena dowodów - aprioryczna i aposterioryczna Wpływ opinii biegłych na swobodną ocenę dowodów Zasada swobodnej oceny dowodów w polskiej procedurze karnej 5.7. Zasada bezpośredniości Z historii Racje zasady bezpośredniości Zasada in abstracto Zasada bezpośredniości w polskiej procedurze karnej Istota zasady Pomoc prawna jako odstępstwo od zasady bezpośredniości Zasada bezpośredniości w postępowaniu przygotowawczym, odwoławczym, kasacyjnym i trybach szczególnych Praktyka 5.8. Zasady skargowości i ścigania z urzędu Z historii Zasady in abstracto Zasada skargowości w polskiej procedurze karnej Zasada ścigania z urzędu w polskiej procedurze karnej 5.9. Zasada kontradyktoryjności i zasada inkwizycyjności (śledcza) Z historii Zasada kontradyktoryjności in abstracto Racje zasady kontradyktoryjności Warunki kontradyktoryjności procesu Zasada inkwizycyjności in abstracto Zasady kontradyktoryjności i inkwizycyjności w polskiej procedurze karnej Postępowanie przygotowawcze Postępowanie główne i postępowanie apelacyjne Ograniczenia kontradyktoryjności postępowania głównego i odwoławczego na rzecz inkwizycyjności Zasada legalizmu Z historii Zasada legalizmu i oportunizmu in abstracto Zasada legalizmu w polskiej procedurze karnej Wyjątki na rzecz oportunizmu Zasada legalizmu materialnego a konsensualne zakończenie procesu karnego Problem tzw. oportunizmu faktycznego i gwarancje legalizmu Zasada prawa do obrony Z historii Zasada in abstracto Zasada prawa do obrony w polskiej procedurze karnej Obrona materialna Obrona formalna Zasada publiczności Z historii Zasada in abstracto

5 Zasada publiczności w polskiej procedurze karnej Zasada kontroli procesu Z historii Zasada kontroli in abstracto Zasada kontroli procesu w obowiązującej polskiej procedurze karnej Kontrola judykacyjna Kontrola społeczna Kontrola administracyjna (tzw. nadzór służbowy) Zasada uczciwego (rzetelnego) procesu Z historii Problem miejsca zasady uczciwego (rzetelnego) procesu w systemie naczelnych zasad procesu Zakres zasady Rozdział 6. Dowody 6.1. Cechy szczególne postępowania dowodowego w procesie karnym System gwarancji prawdziwych ustaleń faktycznych Stosowanie nowych środków i technik badawczych Prawo i postępowanie dowodowe Pojęcie dowodu Istota źródła dowodu i środka dowodowego Przedmiot dowodu Czynności dowodowe 6.2. Klasyfikacja dowodów Dowody pierwotne i pochodne Dowody osobowe i rzeczowe Dowody pojęciowe i zmysłowe Dowody bezpośrednie i pośrednie Dowody przypadkowe i z przeznaczenia Dowody ścisłe i swobodne 6.3. Surogaty udowodnienia Notoryjność Oczywistość Uprawdopodobnienie Domniemania 6.4. Wprowadzanie dowodów do procesu Sposoby wprowadzania dowodów Istota i forma wniosku dowodowego Oddalenie wniosku dowodowego 6.5. Zakazy dowodowe 6.6. Czynności dowodowe Czynności poszukiwawcze Zatrzymanie rzeczy i przeszukanie Kontrola korespondencji, przekazu informacji i przesyłek Kontrola i utrwalanie rozmów Poszukiwanie oskarżonego Czynności ujawniające dowody Przesłuchanie: wyjaśnienia oskarżonego, zeznania świadka, opinia biegłego Okazanie i rozpoznanie

6 Ekspertyza Oględziny Oględziny i otwarcie zwłok Odczytanie Eksperyment procesowy Badanie osoby oskarżonego i wywiad środowiskowy Świadek koronny Czynności kontrolujące dowody 6.7. Spór o nowe niekonwencjonalne dowody Przyczyny powstania koncepcji dowodów niekonwencjonalnych Dowody będące przedmiotem sporu Uwarunkowania ustawowe regulacji dowodów niekonwencjonalnych Rozdział 7. Środki przymusu 7.1. Istota i kategorie środków przymusu 7.2. Zatrzymanie 7.3. Środki zapobiegawcze Funkcje środków zapobiegawczych Funkcja zasadnicza - funkcja prewencyjna Funkcja akcesoryjna - funkcja ochronna. Problem funkcji represyjnej Ogólne reguły stosowania środków zapobiegawczych Ogólna podstawa ich stosowania Szczególne podstawy środków zapobiegawczych Dyrektywy adaptacji do sytuacji procesowej oraz minimalizacji środków zapobiegawczych Kompetencja do stosowania środków zapobiegawczych Rodzaje środków zapobiegawczych Tymczasowe aresztowanie Ogólna charakterystyka nieizolacyjnych środków zapobiegawczych Poszczególne nieizolacyjne środki zapobiegawcze 7.4. List żelazny 7.5. Środki wymuszające spełnienie obowiązków procesowych Kary porządkowe Przymusowe doprowadzenie do organu procesowego Obciążenie dodatkowymi kosztami postępowania Immunitety w zakresie środków wymuszających spełnienie obowiązku procesowego 7.6. Policja sesyjna, czyli środki wymuszające zachowanie porządku w czasie rozprawy 7.7. Zabezpieczenie majątkowe Rozdział 8. Przesłanki procesowe 8.1. Wprowadzenie historyczne 8.2. Funkcje systemu przesłanek 8.3. Spór o istotę przesłanek 8.4. Kategoryzacja przesłanek Przesłanki procesu i przesłanki czynności procesowych Przesłanki pozytywne i negatywne Przesłanki ogólne i szczególne Przesłanki materialne i formalne

7 Przesłanki materialne Przesłanki formalne 8.5. Zbieg negatywnych przesłanek procesowych Rozdział 9. Przebieg procesu 9.1. Etapy procesu 9.2. Postępowanie przygotowawcze Funkcje postępowania przygotowawczego Funkcja przygotowawcza jako funkcja zasadnicza Funkcja profilaktyczna jako funkcja akcesoryjna Funkcja względnie prejudycjalna jako funkcja akcesoryjna Formy postępowania przygotowawczego Uwagi ogólne Śledztwo Dochodzenie Porządek czynności w śledztwie i dochodzeniu Fazy poprzedzające formalne wszczęcie postępowania Postępowanie przygotowawcze w sprawie (in rem) Postępowanie przygotowawcze przeciwko podejrzanemu (in personam) Zakończenie postępowania przygotowawczego Zawieszenie postępowania przygotowawczego Czynności sądowe w postępowaniu przygotowawczym Formy oddziaływania sądu na postępowanie przygotowawcze Nadzór prokuratora nad postępowaniem przygotowawczym Nadzór procesowy prokuratora Nadzór służbowy Kontrola postępowania przygotowawczego sprawowana przez inne osoby Wzruszanie prawomocnych postanowień o umorzeniu postępowania przygotowawczego 9.3. Postępowanie główne Funkcje postępowania głównego Porządek czynności Postępowanie przejściowe Rozprawa główna Czynności końcowe postępowania głównego 9.4. Postępowanie apelacyjne Funkcje postępowania apelacyjnego Wyznaczniki aktualnego modelu postępowania apelacyjnego Podstawowe pojęcia z zakresu postępowania odwoławczego Porządek czynności postępowania apelacyjnego Czynności sądu pierwszej instancji Przygotowanie do rozprawy apelacyjnej Rozprawa apelacyjna Czynności końcowe Postępowanie przed sądem pierwszej instancji po przekazaniu mu sprawy przez sąd odwoławczy 9.5. Postępowanie wykonawcze

8 Funkcje postępowania wykonawczego Porządek czynności w postępowaniu wykonawczym Czynności wstępne Właściwe wykonanie Czynności końcowe 9.6. Zażalenie Zażalenie - środek odwoławczy Dwuinstancyjność postępowania zażaleniowego Zażalenie - środek niewstrzymujący wykonania zaskarżonego postanowienia (art ) Organy rozpoznające zażalenia 9.7. Postępowania korekcyjne po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego Kasacja Kasacja "zwyczajna" Orzeczenia podlegające zaskarżeniu i warunki zaskarżenia Podstawy kasacji Niedopuszczalność kasacji Przebieg postępowania kasacyjnego Kasacja "nadzwyczajna" Wznowienie postępowania (sądowego) Wznowienie postępowania na wniosek Wznowienie postępowania z urzędu Przebieg postępowania wznowieniowego Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego 9.8. Postępowania następcze po uprawomocnieniu się orzeczenia sądowego Postępowanie ułaskawieniowe Prawo łaski Rodzaje postępowania ułaskawieniowego Wykonanie kary a postępowanie ułaskawieniowe Postępowanie w sprawie o odszkodowanie za niesłuszne skazanie, aresztowanie lub zatrzymanie Przesłanki odpowiedzialności Skarbu Państwa Uprawnieni do żądania odszkodowania Termin do zgłoszenia żądania Właściwość sądu Najbardziej charakterystyczne odrębności procedury Postępowanie w sprawie wyroku łącznego Rozdział 10. Postępowanie w wyniku skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Organy strasburskie Warunki dopuszczalności skargi indywidualnej Przebieg postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Znaczenie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w polskim procesie karnym Rozdział 11. Postępowanie karne transgraniczne Wprowadzenie historyczne

9 11.2. Zagraniczna pomoc prawna Klasyczny zakres zagranicznej pomocy prawnej Wspólny zespół śledczy Zatrzymanie dowodów i zabezpieczenie mienia - stosowane w Unii Europejskiej "Zamrożenie" za granicą dowodów lub mienia podlegającego przepadkowi na użytek polskiego procesu karnego "Zamrożenie" w Polsce dowodów lub mienia Odmowa wykonania orzeczenia Przejęcie i przekazanie ścigania karnego Ekstradycja Ekstradycja czynna Ekstradycja bierna Europejski nakaz aresztowania Wystawianie europejskiego nakazu aresztowania w Polsce Wykonywanie europejskiego nakazu aresztowania w Polsce Przejęcie i przekazanie orzeczeń do wykonania Współpraca z Międzynarodowym Trybunałem Karnym Międzynarodowy Trybunał Karny Postępowanie w zakresie współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym Wykaz tablic Indeks rzeczowy