Zespoły mieszkaniowe miast Górnego Śląska z lat wobec współczesnych wymagań użytkowych
|
|
- Halina Kulesza
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zespoły mieszkaniowe miast Górnego Śląska z lat wobec współczesnych wymagań użytkowych Justyna Wojtas Gliwice, Polska W krajobrazie śląskich miast, które przed II wojną światową znajdowały się po niemieckiej stronie granicy, takich jak Gliwice, Bytom, Zabrze, osiedla mieszkaniowe z okresu (podział Górnego Śląska po I wojnie, koniec II wojny światowej), tworzą zwarte, jednorodne zespoły zabudowy. Mają one charakterystyczną, typową architekturę, czytelną wśród miejskiej i podmiejskiej zabudowy. Powstawały w specyficznych warunkach politycznych, społecznych i gospodarczych i są przykładem realizowanego na szeroką skalę programu budowy tanich mieszkań, który wprowadzono w Niemczech w latach 20. XX wieku. Po I wojnie światowej, w wyniku plebiscytu, powstań śląskich i postanowień Traktatu Wersalskiego, Górny Śląsk został podzielony między Republikę Weimarską a Polskę (1921). Proces szczegółowego wyznaczania granic trwał do lipca 1922 roku. W obrębie państwa niemieckiego Śląsk podzielono na dwie prowincje: górnośląską (Oberschlesien) oraz dolnośląską (Niederschlesien). Z części Śląska przywróconego Polsce utworzono Województwo Śląskie ze stolicą w Katowicach. Granica polsko - niemiecka, wytyczona wbrew logice ekonomicznej, rozbiła jednorodny dotychczas organizm gospodarczy, rozdzielała miasta, zakłady przemysłowe, majątki ziemskie i gospodarstwa rolne. Obydwa państwa musiały więc rozwiązać szereg problemów związanych z reorganizacją przemysłu, zmianą układów komunikacyjnych, inną strukturą ludności, zapewnieniem nowych mieszkań 1. W programie rządowym zmierzającym do poprawy sytuacji mieszkaniowej, jaki przedsięwzięły władze Republiki Weimarskiej po I wojnie światowej, obszar Górnego Śląska uznano za priorytetowy, ze względu na znaczenie gospodarcze i polityczne regionu. By zapewnić każdemu obywatelowi solidne mieszkanie na miarę jego możliwości 2, rząd przyjął odpowiedzialność za budowę tanich mieszkań. Polityka mieszkaniowa wynikała z założeń ruchów reformatorskich w urbanistyce początku XX wieku, inspirowanych wizjonerskimi teoriami - Camilla Sittego, Ebenezera Howarda, Tony Garniera 3. Główną tendencją było dążenie do tworzenia racjonalnej struktury 2. Prawo przyjęte jeszcze przez pruski Landtag (1918). Miller Lane Barbara, Architecture and Politics in Germany , Harvard, 1985, str Dowodem istnienia takiego ruchu były wielkie konkursy urbanistyczne konkurs na przebudowę wielkiego Berlina (1910), Düsseldorfu (1914), Wrocławia (1921). 1. Budynek wielorodzinny w osiedlu z połowy lat 20. XX wieku w Gliwicach przy ul. Ligonia. Wprawdzie bryła budynku nie jest zmieniona, jednak różnorodność form i kolorów nowej stolarki okiennej zaburzyła pierwotną harmonię elewacji. Jest to najczęściej występujący przykład niewłaściwej modernizacji historycznej zabudowy (fot. autorka, 2007). 1. Na całym Górnym Śląsku po 1921 roku, z powodu masowej migracji ludności, brak mieszkań był szczególnie mocno odczuwany. W wyniku akcji przesiedleńczej od 1922, w ciągu dwóch lat, z polskiej części Górnego Śląska wyemigrowało ponad 100 tys., natomiast z niemieckiej części do polskiej przybyło niecałe 100 tys. ludności.
2 2. Postmodernistyczna przebudowa (rok 1992) budynku w osiedlu z lat 20. XX wieku, w Gliwicach przy ul. Mickiewicza (fot. autorka, 2008). urbanistycznej, zapewniającej odpowiednią przestrzeń życiową dla mieszkańców. W praktyce oznaczało to budowanie osiedli mieszkaniowych w otoczeniu zieleni, wzorowanych na idei miasta ogrodu. Bezpośrednio po I wojnie, awangardowi architekci niemieccy, zgodnie z tą ideą, dążyli do rozluźnienia przestrzennego tkanki miejskiej i wydzielenia funkcjonalnych stref miasta. Pierwszorzędne znaczenie dla jakości niemieckiego przemysłu, architektury i sztuki miał związek twórczy - Deutscher Werkbund (1907) - nowoczesna organizacja zrzeszająca artystów, architektów i producentów, mająca na celu propagowanie nowoczesnego wzornictwa przemysłowego i funkcjonalnej architektury. Do rozwoju typowego mieszkalnictwa na Śląsku przyczyniła się szczególnie organizacja Schlesisches Heimstätte (1919), założona we Wrocławiu przez Ernasta Maya 4. Jej staraniem powstawały plany generalne zabudowy osiedleńczej na Śląsku 5. W wyniku spójnej polityki mieszkaniowej Republiki Weimarskiej, a potem III Rzeszy, budowane po I wojnie osiedla są do siebie podobne w układzie urbanistycznym, architektonicznym oraz detalu. Zabudowę mieszkaniową tworzą niskie, dwukondygnacyjne domy wolnostojące, bliźniacze, bądź w zabudowie szeregowej usytuowane na działce z ogrodem. Sześcienne bryły budynków zwieńczone wysokim, dwuspadowym dachem, czasem z mansardami, odwołują się do tradycji rodzimej architektury. Budynki urozmaicone są jedynie skromnym, powtarzalnym detalem (opaski dookoła drzwi i okien, typowy podział stolarki, wyrazista struktura tynku). W połowie lat 20. XX wieku w niemieckiej architekturze mieszkanio-wej pojawiają się proste 4. Ernst May w latach był był także przewodniczącym towarzystwa Schlesische Heimstätte. 5. Szczypka Gwiazda Barbara, Pomiędzy praktyką a utopią. Trójmiasto Bytom Zabrze Gliwice, jako przykład koncepcji miasta przemysłowego czasów Republiki Weimarskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 2003, str Modernizacja budynku w osiedlu z połowy lat 20. XX wieku, w Gliwicach przy ul. Ligonia. Widać duże staranie o zharmonizowanie nowych elementów z pierwotnym stylem budynku. Nowe okna, jak i przęsła płotu, odwzorowują historyczną formę, na dachu pozostawiono oryginalną dachówkę, wiatrołap dostosowano stylistycznie do budynku. Jest to przykład coraz wyraźniejszej tendencji do uznania za wartościową zabudowę mieszkaniową, pochodzącą z okresu międzywojnia. Dzięki niej zauważalne jest podczas zabiegów modernizacyjnych, większe poszanowanie pierwotnej formy i detalu budynków (fot. autorka, 2007).
3 formy awangardowej architektury w duchu Neue Bauen. Budowa małych, tanich mieszkań przebiegała pod patronatem państwa oraz zakładów pracy. Na terenie Górnego Śląska działały głównie towarzystwa wspierania budowy mieszkań takie jak: O.S. Wohnungfürsorgegesellschaft (Wofo), Heimstätten-Genossenschaft, Gemeinnützinge Aktiengesellschaft für Angestellten Heimstätten (GAGFAH), Gemeinnützinge Heimstätten Aktiengesellschaft der Deutschen Arbeitsfront Gleiwitz (GEHAG) 6. Skromność środków finansowych wymusiła ograniczenie różnorodności form zabudowy na korzyść typizacji architektury i normalizacji budowy. Organizacja Schlessische Heimstätte propagowała na łamach Schlesisches Heim nowoczesne i tanie sposoby budowy domów typowych, pomagała w przygotowaniach projektów technicznych i kosztorysów. Ernst May opublikował cykl artykułów Podstawowe typy śląskiej Heimstätte wraz z tabelą finansowania 7, w których opisał 16 typów domów (11 jednorodzinnych). Architekt był zwolennikiem niskiej zabudowy uważając, że: Preferowanie jednorodzinnej zabudowy niskiej jest wynikiem dalekosiężnej polityki mieszkaniowej. Trzeba stale powtarzać, że niewiele niższa cena budownictwa czynszowego w porównaniu do jednorodzinnego, w rzeczywistości nie jest oszczędnością, bo przynosi straty 6. Schabik Karl, Gleiwitz, Dari Verlag, Berlin, Ernst May, Die Grundtypen der Schlesischen Heimstätte mit Finanzierungstabelle w Schlesises Heim, heft 3, 1924, str i heft 4, 1924, str oraz Die Typen der Schlesischen Heimstätte w Schlesisches Heim, heft IV, 1925, str Galeriowiec przy Kampfbahn Allee (ul. F. D. Roosvelta) zbudowany w latach (fotografia z lat 30., wg: Zabrze na starej pocztówce, red naczelny Wiesław Niedworak, Wydawnictwo MS, Opole w zbiorach Muzeum Miejskiego w Zabrzu). dla zdrowia psychicznego mieszkańców 8. Przygotowano trzy kategorie typów domów mieszkalnych do zabudowy w rejonach miejskich, podmiejskich i półwiejskich 9. W rozwiązaniach funkcjonalnych wszystkich typów przyjęto wyraźny podział na część przeznaczoną do 8. May Ernst, Die Typen der Schlesischen Heimstätte, op. cit. str Teren półwiejski bezpośrednie tłumaczenie z j. niemieckiego. Tereny wiejskie w niedalekiej odległości od miasta zamieszkałe głównie przez robotników posiadających niewielkie gospodarstwa rolne. 5. Galeriowiec przy ul. F. D. Roosvelta, widoczne częściowo zamurowane w latach 60. XX wieku awangardowe pasy okien, w nadwieszonych wykuszach. (fot. autorka, 2007).
4 6. Galeriowiec, widok od strony podwórka. Współcześnie budynek jest administrowany przez kilka wspólnot mieszkaniowych. Każda wspólnota zamierza przeprowadzić indywidualnie termomodernizację, skutkiem czego elewacja utraci dotychczasową jednorodność (fot. autorka, 2005). gotowania i część mieszkalną. W każdym z typów przewidziano możliwość wydzielenia trzech sypialni, włączając w to miejsce do spania w pomieszczeniu dziennym. Pomieszczenie na poddaszu miało na ogół oddzielne wejście z sieni, by w razie potrzeby można było je wynająć. Nie tylko układ domów ale także technika budowy były znormalizowane. Nadrzędnym celem w rozwiązaniach urbanistycznych jak i architektoniczno budowlanych było maksymalne obniżenie kosztów eksploatacji domów 10. Temu podporządkowane były: układ urbanistyczny, forma budynku oraz materiały konstrukcyjne 11. Tak więc w skali urbanistycznej: 10. Organizacja Schlesischen Heimstätte sprawdzała w trakcie użytkowania budynków skuteczność wprowadzanych rozwiązań oszczędnościowych, poprzez komisyjne inspekcje zamieszkałych już domów. May E., Warmeschutz im Kleinhausbau (Izolacja cieplna w budownictwie małych domów), Schlesisches Heim, Breslau, Heft 1, 1924, str Tłumaczenie z języka niemieckiego Stefan Magosz. 11. Schlesisches Heim, Breslau, Heft 1, 1924, str Blok mieszkalny przy Mikultschützerstr. (ul. Mikulczycka), ok rok (wg: Zabrze wczoraj, Przemysław Nadolski, Wydawnictwo Wokół Nas, 1995). grupowano budynki w zespołach w celu zapewnienia wzajemnej ochrony przed wiatrem; stosowano zabudowę bliźniaczą i szeregową ze względu na mniejsze niż w domach wolnostojących, straty ciepła; preferowano układ ulic w kierunkach północ południe i północny wschód południowy zachód. W wypadku konieczności kierunku wschód zachód stosowano taki układ funkcjonalny budynku, by wyeliminować niekorzystny wpływ orientacji północnej; projektowano ulice kręte, w celu ograniczenia przeciągów; sadzono drzewa owocowe w grupach, w celu stworzenia naturalnej ochrony przed wiatrem. Układ funkcjonalny budynków rozwiązywany był w taki sposób, by przy minimalnym użyciu energii, uzyskać najdogodniejsze warunki cieplne domu. W tym celu izby mieszkalne izolowano od zewnątrz pomieszczeniami ochronnymi (klatka schodowa, toaleta, spiżarka, schowek, aneks kuchenny, biuro), w celu łatwiejszego ogrzania budynku stosowano też przedsionki (szczególnie w budynkach zorientowanych na północ). W doborze konstrukcji i materiałów budowlanych kierowano się względami ekonomicznymi. W konsekwencji: stosowano warstwowe mury zewnętrzne o gr. 30 cm (ściany o grubości połowy cegły spięte hakami żelaznymi). Pustkę wewnętrzną wypełniano gruzem żużlowym lub wielkoformatowymi pustakami typu Schima; dachy kryto dachówką (gliniane gonty), ocieplano pomieszczenia poddasza matami ze słomy i gliny, izolowano suchym żużlem (szlaką) nie podpiwniczone części budynku,
5 izolowano żużlem pustki wewnętrzne drewnianych stropów, ściany wewnętrzne między pomieszczeniami ogrzewanymi a nieogrzewanymi, wykonywano warstwowo z wypełnieniem z żużla. Zasadę działania spółek do wspierania masowego budownictwa można przeanalizować na przykładzie jednej z pierwszych, Wohnungsfürsorgegesellschaft für Oberschlesien G.m.b.H. Oppeln (Wofo) 12, która została założona jesienią 1922 roku, po wyjściu alianckich wojsk okupacyjnych ze Śląska. Jej udziałowcami byli: Prusy, Prowincja Górnośląska (Provinz Oberschlesien), powiaty i miasta. Zadaniem tego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej było organizowanie budowy małych i średnich mieszkań w prowincji górnośląskiej, przez zapewnienie technicznej i finansowej pomocy inwestorom komunalnym, spółdzielniom budowlanym oraz osobom prywatnym. Do obowiązków spółki należało: wybór lokalizacji, przygotowanie projektów, starania o fundusze, zlecanie prac budowlanych przedsiębiorstwom budowlanym, nadzorowanie budowy oraz końcowe rozliczenie inwestycji. Granica polsko niemiecka wytyczona po I wojnie światowej, podzieliła Górny Śląsk w linii równoległej do miast Gliwice i Bytom oraz gminy Zabrze. Gliwice i Bytom to miasta, których historia zaczyna się w średniowieczu. Przed I wojną były nie tylko ważnymi ośrodkami przemysłowymi, ale także handlowymi i kulturowymi. Pomiędzy nimi rozwinęło się Zabrze, które w 1922 roku otrzymało prawa miejskie 13. Nowe realia wymagały nowej strategii rozwoju przestrzennego tych trzech przygranicznych miast. W ramach generalnego planu odbudowy gospodarczej Republiki Weimarskiej, powstał projekt jednolitego rozwoju gospodarczego, administracyjnego i socjalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, opracowany przez radcę budowlanego z Berlina, prof. Gerlacha (1926). Plan przewidywał utworzenie wzdłuż granicy z Polską strefy zurbanizowanej, składającej się z trzech organicznie ze sobą powiązanych wielkich powiatów miejskich Bytomia, Zabrza, Gliwic 14. Perspektywa ekspansji na wschód zmieniła politykę Rzeszy dotyczącą Górnego Śląska, co zniweczyło plany związane z tworzeniem nowej aglomeracji. Chociaż koncepcja tworzenia trójmiasta pozostała w sferze projektu, urzędy budowlane poszczególnych miast uwzględniały jej założenia w indywidualnych planach rozwoju. Czytelny dzisiaj układ przestrzenny Gliwic wykrystalizował się po I wojnie światowej, dzięki staraniom naczelnego architekta (Stadtbauraten) i kierownika Miejskiego Nadzoru Budowlanego Karla Schabika ( ). Był to architekt i teoretyk, który śledził najnowsze tendencje w dziedzinie rozwoju miast i współpracował ze stowarzyszeniem Schlesisches Heimstätten Ernsta Maya. Jego wizja przestrzennego rozwoju miasta była wypadkową idei miasta ogrodu i rzeczywistości dużego ośrodka przemysłowego. Dążył do deglomeracji miasta, otaczając centrum pierścieniem jednorodzinnych osiedli mieszkaniowych. Wybierając lokalizację dla zespołów mieszkaniowych, musiał uwzględnić istniejącą zabytkową tkanką miejską, zakłady przemysłowe ciągnące się wzdłuż linii kolejowej i Kanału Kłodnickiego oraz sieć komunikacyjną. Głównym kryterium przy wyborze lokalizacji osiedli było zapewnienie przyszłym mieszkańcom właściwych warunków higienicznych (nasłonecznienie, zieleń, przewietrzania). Niezbyt duże i funkcjonalne osiedla mieszkaniowe, budowane dla jednorodnych grup zawodowych (urzędników, 8. Blok mieszkalny przy ul. Mikulczyckiej, widoczne zabudowane w latach 60. loggie (fot. autorka, 2007). 12. Schabik Karl, Gleiwitz, Berlin: Dari Verlag, 1928, str Do tego czasu Zabrze, chociaż miało charakter miejski pozostawało gminą, nazywane było największą wsią Europy. Dopiero nowa sytuacja polityczno-gospodarcza wymusiła przyznanie Zabrzu praw miejskich. 14. Aglomeracja trzech miast miała utworzyć wzdłuż granicy pas gęsto zaludnionego terenu uprzemysłowionego (600 tys. km 2, ok. 400 tys. mieszkańców. Inny pomysł przewidywał połączenie trzech miast w jedno z nowym centrum w Zabrzu. Rozważano też możliwość zburzenia Zabrza i Bytomia, w celu eksploatacji znajdującego się pod nimi węgla i zbudowania nowego miasta w okolicach Pyskowic. Dietz D Arma Leon, Miasto Zabrze, jego rozwój i przeobrażenia przestrzenne, Kroniki Miasta Zabrze, 1974, nr 7, str
6 nauczycieli, pracowników policji) powstały na obrzeżach miasta, w części południowo-zachodniej i północno-wschodniej 15. Bliżej śródmieścia lokowana była mieszczańska, prestiżowa zabudowa o prostej formie, z wysokimi dwuspadowymi dachami i zmodernizowanym, klasycznym lub ekspresjonistycznym detalu. Rozwój urbanistyczno architektoniczny Bytomia przebiegał odmiennie niż Gliwic. Miasto otaczał ciasny pierścień kopalń wraz z ich filarami ochronnymi, co uniemożliwiało stworzenie zdecentralizowanego planu urbanistycznego. Nowa zabudowa wpisywała się więc w wolne jeszcze tereny śródmiejskie. Dopiero w latach , dzięki udostępnieniu miastu przez urząd górniczy terenów pod zabudowę, powstały nowe zespoły mieszkaniowe, przylegające do dziewiętnastowiecznej zabudowy. W latach zabudowano tereny wzdłuż linii kolejowej, która po wytyczeniu nowej granicy stała się niepotrzebna. Dla zamożniejszych mieszkańców budowano niewielkie dzielnice willowe. Bryły budynków śródmiejskich były zazwyczaj prostopadłościenne, zwieńczone wysokimi spadzistymi dachami, w stylu będącym połączeniem tradycji z formami ekspresjonistycznych detali. Awangardowe formy w budownictwie mieszkaniowym Bytomia należały do rzadkości zresztą podobnie jak w Gliwicach. Z powodu otaczającego miasto filaru ochronnego, większe osiedla mieszkaniowe, powstawały w odległości kilkunastu kilometrów na zachód od centrum miasta Na początku lat dwudziestych zbudowano pierwsze osiedle Süd przy ul. Rybnickiej (Rybnikerstr.), następnie przy ul Daszyńskiego (Kieferstädteler Str.) towarzystwo budowlane GAGFAH zbudowało osiedle dla nauczycieli i urzędników oraz dla urzędników policji. Równocześnie powstawało osiedle domów bliźniaczych przy ul. Tarnogórskiej. 16. W 1929 roku zbudowano osiedle robotnicze Helenka (Helenenhof, obecnie w granicach Zabrza), usytuowane między Rokit- 9. Zespół mieszkaniowy o konstrukcji stalowej przy Michaeltorplatz (plac Słowiański) na skrzyżowaniu Kronprinzenstr. (ul. Wolności) i Michaelstr. (J. Piłsudskiego) (wg: Zabrze na starej pocztówce, op. cit.). W Zabrzu, do czasu uzyskania praw miejskich, budowa osiedli mieszkaniowych była ściśle związana z kapitałem przemysłowym i opierała się na idei osiedla robotniczego z początku XX wieku. Wraz ze wzrostem znaczenia Zabrza, jako miasta przygranicznego nastąpił rozkwit budownictwa mieszkaniowego. Nie tylko zwiększyła się liczba nowobudowanych mieszkań, ale przede wszystkim zmienił się charakter zabudowy. Miejski architekt Zabrza M. Wolf (od 1924 roku) promował nowoczesną architekturę mieszkaniową typu Neue Bauen 17. Architektura mieszkaniowa Zabrza z tego okresu jest zróżnicowana. Na obrzeżach lokalizowano typowe zespoły zabudowy jednorodzinnej w otoczeniu zieleni. Bliżej centrum, na wolnych terenach budowano dla zamożniejszej warstwy społeczeństwa, dzielnice willowe, lub zwarte zespoły tradycyjnej zabudowy wielorodzinnej 18. Po 1928 tradycyjna zabudowa wielokondygnacyjna z wysokimi dwuspadowymi dachami, ustępuje nowoczesnej zabudowie blokowej, z płaskimi dachami. Takie osiedla budowano w południowo zachodniej dzielnicy miasta. Przykładem jest zespół czterokondygnacyjnych bloków z małymi mieszkaniami dla robotników, który od zachodu łączy się z terenami rekreacyjno sportowymi (stadion, basen, korty tenisowe i place sportowe). Bezpośrednio do budynków przylegają geometrycznie wytyczone kwartały ogródków działkowych, place gier i zabaw, place sportowe, publiczne zieleńce. Najnowocześniejszym przykładem architektury mieszkaniowej jest pochodzące z lat osiedle małych mieszkań, położone między ulicami Piłsudskiego i Damrota, zbudowane przez spółdzielnię DEWOG. Na 18-hektarowej działce wybudowano zespół 10 dużych budynków mieszkalnych. Domy te, o długości ok. 150 m każdy, usytuowane równolegle do ul. Damrota tworzą 4 zespoły przedzielone szerokimi, wewnętrznymi placykami i ulicami, noszącymi dziś nazwy Czarneckiego i Żółkiewskiego. Na terenie osiedla znajdowała się także łaźnia oraz pralnia 19. Najdłuższym (270 m) budynkiem w Zanicą a Stolarzowicami, wg projektu Alberta Stütza. W 1930 roku powstało Osiedle Towarzyskie (Kameradenschafts Siedlung), a zaraz potem Małe Osiedle Podmiejskie (Kleinsiedlung) 17. W 1928 roku zaprosił do współpracy, przy planowaniu przestrzennym miasta, berlińskiego architekta ogrodów Gustawa Allingera oraz Dominikusa Böhma. Wspólnie stworzyli projekty zagospodarowania północnych terenów miasta (por. Szczypka Gwiazda Barbara, Pomiędzy praktyką a utopią. Trójmiasto Bytom Zabrze Gliwice, jako przykład koncepcji miasta przemysłowego czasów Republiki Weimarskiej, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003, str. 52). 18. Przykładem takiej zabudowy willowej jest osiedle zlokalizowane blisko śródmieścia, między ulicami de Gaulle a (w okresie Trzeciej Rzeszy Adolf Hitler Str.) i 3 Maja (Dorotheenstr.). Jest to osiedle willowe, dwu i trzykondygnacyjnych domów jednorodzinnych z ogrodami. Podobne zespoły willowe budowano w Gliwicach i Bytomiu. 19. Domy mają oświetlenie wschodnio zachodnie. Podzielone są klatkami schodowymi na 8 segmentów. Na każdej kondygnacji 256
7 10. Zespół przy Placu Słowiańskim. Widok od strony wnętrza zespołu. Różnorodne podziały nowych okien zaburzają pierwotną harmonię elewacji budynku (fot. autorka, 2007). brzu był nowoczesny 4 kondygnacyjny galeriowiec zbudowany w latach wzdłuż ul. Roosvelta. Budynek ten ma od ulicy 4 wejścia do klatek schodowych, prowadzących do wspólnych, długich galerii, usytuowanych od strony podwórza, z których wchodzi się do 120 mieszkań oraz pralni na strychach 20. Do interesujących architektonicznie i urbanistycznie przykładów awangardowej zabudowy mieszkaniowej należy również zespół przy Placu Słowiańskim. Budynki na stalowej konstrukcji, licowane czerwoną cegłą, rozmieszczone są w dwóch zespołach, połączonych łącznikiem, wokół placu (część zespołu wyburzono, co zaburzyło układ kompozycyjny zespołu). W okresie III Rzeszy założenia polityki socjalnej rządu miały na celu przywiązanie robotnika do ziemi (zabezpieczenie ekonomiczne na wypadek kryzysu lub wojny). Na uprzemysłowionych terenach przygranicznych Śląska sprawą priosegmentu są 3 mieszkania. Dwa mieszkania składają się z pokoju o pow. 17 m 2, pokoju komory o pow. 9,5 m oraz większej kuchni mieszkalnej z wnęką kuchenną o łącznej pow. 16 m 2. Są to mieszkania wg określenia niemieckiego, 1,5-pokojowe z kuchnią przedpokojem i w.c. mieszkanie mniejsze jest jednopokojowe o pow. 15 m 2, z kuchnią o pow. 17,5 m 2, przedpokojem i w.c. Każda kuchnia ma wnękę balkonową. W jednym budynku mieszczą się 72 mieszkania, w całym zespole 720 mieszkań. Budowa osiedla finansowana była dzięki kredytom państwowym. Pierwsze 3 bloki zbudowane przy ul. Czarneckiego, wyposażone były w centralne ogrzewanie, każde mieszkanie miało dodatkowo strych i piwnicę. Na życzenie użytkowników mieszkania w następnych blokach ogrzewane były piecami. Następnie, ze względów oszczędnościowych zrezygnowano ze strychów. 20. Na każdej kondygnacji są 4 mieszkania 3-pokojowe z kuchnią, przedpokojem i w.c. oraz 26 mieszkań dwupokojowych, z małą izbą kuchenną, przedpokojem i w.c. Mieszkania ogrzewano piecami, miały gaz, wodę, elektryczne światło oraz własną piwnicę. rytetową stało się przeprowadzenie planowej akcji osiedleńczej. Aby powstrzymać odpływ siły roboczej z Górnego Śląska w głąb Rzeszy, opracowano koncepcję osiedla robotniczego z gospodarstwami (ok m 2 ). Za politykę mieszkaniową i socjalną państwa odpowiadał Niemiecki Front Pracy (Deutsche Arbeitsfront, DAF), który powołał spółkę akcyjną GEHAG (Gemeinnützige Heimstätten Spar und Bau Aktiengesellschaft). W odległości kilkunastu kilometrów poza miastem budowano, na wzór wiosek germańskich, osiedla mieszkaniowe. Staraniem DAF opracowane zostały podstawowe typy domów mieszkalnych dla osadników. Prosta, oszczędna forma budynków nawiązywała do niemieckiej tradycji (Heimatstil). Pierwsze wzorcowe osiedle powstało w 1933 roku w Żernikach 21. Przez z górą pół wieku po zakończeniu II wojny, architekturę omawianych zespołów traktowano w sposób czysto użytkowy, uważając ją za mało wartościową i kulturowo obcą. Współcześnie stan zachowania historycznych osiedli mieszkaniowych jest bardzo różny i przede 21. Obecnie dzielnica Gliwic. W 1933 roku Deutscher Ostfront donosił: (..)W sumie w osiedlu tym oddanych zostanie do użytku 147 mieszkań. Mieszkańcy osiedla to przede wszystkim górnicy z kopalń Ludwig i Gliwice oraz pracownicy gliwickiego przemysłu stalowniczego. Czas dojazdu rowerem do miejsca pracy oblicza się na ok. ½ godziny. Osiedle jest zlokalizowane w prawdziwe wiejskim otoczeniu, co gwarantuje zdrowe warunki życiowe. W 1937 oddano do użytku osiedle w Brzezince (obecnie dzielnica Gliwic); w 1941 (budowa od 1937) Wilcze Gardło (projekt Rudolfa Fischera, niemieckiego architekta z Bytomia). Największe osiedle zbudowano w Zabrzu przy ul. Mikulczyckiej w latach ( Szczęść Boże, 320 domów). Typowy dom składał się z 2 pokoi, kuchni, sieni i w.c. na parterze oraz jednego pokoju i pomieszczenia strychowego na poddaszu, podpiwniczony. Bezpośrednio obok znajdowały się komórki gospodarcze. 257
8 wszystkim zależy od lokalizacji, wielkości i struktury własnościowej. Przemiany, które miały miejsce w Polsce po 1989 roku doprowadziły do przewartościowania struktury naszego społeczeństwa. Rosnący dobrobyt, realna możliwość poprawy komfortu życia wpłynęły na zmianę tendencji mieszkaniowych. Widoczna jest ucieczka z blokowisk do historycznych dzielnic mieszkaniowych. Jednym z modnych miejsc zamieszkania stały się przedwojenne dzielnice typu miasto - ogród, co wpłynęło na zmianę ich struktury własnościowej. Zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem odpowiednie typy budynków przeznaczone były dla odpowiednich użytkowników dla urzędników, nauczycieli, policjantów, czy robotników. Domy jak i działki były własnością miasta (po około dwudziestu latach spłaty kredytu mogły przejść na własność użytkownika). Po wojnie, osiedla zostały zasiedlone głównie przez repatriantów 22 i ludzi przesiedlonych ze wschodu. Nadal więc mieszkańcy mieli podobny status społeczny i majątkowy. Obecnie wyraźne jest rozwarstwienie możliwości finansowych, potrzeb funkcjonalnych i upodobań estetycznych mieszkańców. Wpływa to na różny stopień zachowania pierwotnej formy zabudowy, który scharakteryzować można w sposób następujący: rozbudowana bryła, zmieniony detal; niewielkie dobudowy (wiatrołap, balkon), zmieniony detal; odnowienie stanu istniejącego, bez zmian; brak jakiejkolwiek modernizacji. Ulegają też zatarciu pierwotne cechy charakterystyczne dla zespołów mieszkaniowych omawianego okresu, takie jak: zachowana proporcja między powierzchnią zabudowy budynku i powierzchnią działki; wspólna linia zabudowy zarówno od ulicy jak i od ogrodu; rytmiczność występowania poszczególnych typów; jednorodne pokrycie dachu; powtarzalność detali architektonicznych, stolarki drzwiowej i okiennej; stosowanie podobnych typów ogrodzeń. Powoduje to, że zanika harmonijna jednorodność i spójność zabudowy w przestrzeni osiedla. Wraz ze spadkiem znaczenia przemysłu górniczego nastąpiła stagnacja gospodarcza typowo przemysłowych miast Górnego Śląska 23. Osiedla zamieszkane głównie przez rodziny robotnicze, od lat nie remontowane mają często 22. Wilcze Gardło zamieszkali repatrianci z Francji. 23. Spośród trzech omawianych miast w najgorszej sytuacji jest Bytom, z powodu restrukturyzacji w przemyśle węglowym, a także bardzo dużych szkód górniczych, które destrukcyjnie wpływają na zabudowę miejską, powodując zawalenie się całych domów. zły stan techniczny. Pewną rekompensatą jest fakt, że pozostają one w dużym stopniu w swym dawnym kształcie, zgodnie z powiedzeniem, że bieda jest najlepszym konserwatorem. Jednak wraz z poprawą sytuacji ekonomicznej mieszkańców widać, jak z roku na rok budynki się zmieniają wymieniane są okna, przeprowadzana jest termoizolacja elewacji, dobudowywane są wiatrołapy. Niestety, mieszkańcy remontując (wymieniając okna) myślą najczęściej w kategoriach własnego mieszkania, a nie całego budynku, tak jak mieszkańcy osiedli myślą w kategoriach własnego domu, a nie całego zespołu. Podobnie, często wspólnoty mieszkaniowe działają tylko w zakresie swojego segmentu, a nie całego budynku. Z powodu braku obowiązujących przepisów dotyczących modernizacji historycznej zabudowy (bądź ich nieprzestrzegania) i małej świadomości użytkowników, często także władzy, z roku na rok następuje zanik cech stylowych przedwojennych zespołów mieszkaniowych. Wnioski Konieczność modernizowania domów i dostosowywania ich do współczesnych potrzeb jest bezdyskusyjna. Celowe byłoby jednak stworzenie mechanizmów, dzięki którym potencjał inwestora byłby wykorzystany w celu prawidłowej rewitalizacji tych historycznych zespołów. Przykładowymi działaniami wspomagania mieszkańców w osiągnięciu tego celu mogą być następujące działania 24 : przygotowanie wariantów modelowego rozwiązania przebudowy określonych typów budynków; przygotowanie dokumentacji wykonawczej na elementy i detale architektoniczne (podział okna, opaska dookoła okien i drzwi, itd.) dla każdego typu budynku; współpraca z innymi podmiotami (np. uczelnie wyższe ) przy przygotowaniu strategii działania dla poszczególnych zespołów; reklamowanie modelowych przykładów działania, edukacja już na poziomie szkół podstawowych w zakresie percepcji przestrzeni i historii architektury. Warto też zadbać o to, by podnosząc wartości użytkowe, nie doprowadzić do całkowitego zaniku cech charakterystycznych dla tej specyficznej zabudowy, która jest częścią kulturowego dziedzictwa regionu. Dzisiaj jednak, coraz bardziej widoczne jest zainteresowanie śląską architekturą tego okresu - zarówno środowiska zawodowego i naukowego, jak i samych mieszkańców, co daje nadzieję na zachowanie pier- 24. Cielątkowska R., Metoda rewitalizacji osiedli socjalnych Gdańska okresy dwudziestolecia międzywojennego na przykładzie wybranych osiedli, Projekt celowy KBN, Gdańsk
9 wotnego charakteru nie zniekształconych jeszcze zespołów mieszkaniowych Gliwicka dzielnica Zatorze oddzielona od centrum linią kolejową, nie należy do prestiżowych. Zlokalizowane w niej osiedle domów wielorodzinnych z połowy lat 20. XX wieku, zachowało się do dzisiaj w niemal nie zmienionej formie. Władze miejskie zamierzają połączyć podziemnym tunelem Zatorze z centrum miasta, co znacząco wpłynie na podniesienie atrakcyjności tej dzielnicy. Istnieje obawa, że zlokalizowane tam historyczne osiedle stanie się bardzo atrakcyjnym miejscem mieszkania i przy braku odpowiednich przepisów, wkrótce utraci swój jednorodny charakter. Justyna Wojtas, dr inż. architekt Politechnika Śląska, Katedra Historii i Teorii Architektury zainteresowania zawodowe: historia architektury współczesnej, konserwacja zabytków; badania typologiczne historycznych zespołów mieszkaniowych, ze szczególnym uwzględnieniem okresu międzywojennego justyna.wojtas@polsl.pl 259
10 260
Spis treści Urbanistyka czynszowa Nowego Miasta Śródmiejska urbanistyka czynszowa powstająca od 1873 r.
Spis treści Od autora... 9 Podziękowania... 13 Rozdział 1. Szczecińska wielorodzinna architektura mieszkaniowa przełomu XIX i XX w. na tle rozwoju miasta... 15 1.1. Wielorodzinna zabudowa mieszkaniowa
WSTĘP DO REWITALIZACJI OBSZAROWEJ CENTRUM ŁODZI
PROGRAM WSTĘP DO REWITALIZACJI OBSZAROWEJ CENTRUM ŁODZI PROGRAM REMONTOWY DLA NIERUCHOMOŚCI GMINNYCH ZLOKALIZOWANYCH W STREFIE WIELKOMIEJSKIEJ ŁODZI NA LATA 2011-2014 OBSZAR DZIAŁANIA Programem objęty
DOKUMENTACJA PROJEKTOWA
Sp. z o.o. 38-400 KROSNO, ul. KRAKOWSKA 13 e-mail: inwestprojekt_krosno@interia.pl tel.(013) 432 43 32 www: www.inwestprojekt-krosno.pl DOKUMENTACJA PROJEKTOWA TEMAT: STADIUM: INWESTOR: Koncepcja budynku
OSIEDLE KOZIEŁKA Knurów, ul. Koziełka
OSIEDLE KOZIEŁKA Knurów, ul. Koziełka DOMY W ZABUDOWIE SZEREGOWEJ POWIERZCHNIA SEGMENTU: 128m 2 Osiedle zlokalizowane jest w cichej i zielonej dzielnicy Knurowa przy ulicy Koziełka. Bliskość centrum i
WILCZA ESKA ETAP III
WILCZA ESKA ETAP III Na teren zespołu budynków prowadzą trzy zjazdy z czego dwa zlokalizowane są od strony ul. Królowej Jadwigi oraz jeden z ul. Wilczej. Prowadzą one do drogi wewnętrznej zaprojektowanej
Gdańsk Chełm Południe, ul. Niepołomicka
Gdańsk Chełm Południe, ul. Niepołomicka Mieszkanie na sprzedaż za 449 000 PLN pow. 90 m2 5 pokoi piętro 0 z 1 2020 r. 4 988,89 PLN/m2 Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: Zamieszkaj wygodnie zaledwie
Oferta. LOKALE UŻYTKOWE osiedle Słoneczna Kotlina Jasło, ul. Lwowska. tel. kom
Oferta LOKALE UŻYTKOWE osiedle Słoneczna Kotlina Jasło, ul. Lwowska W związku z prowadzoną przez nas inwestycją mieszkaniową budowa osiedla Słoneczna Kotlina przy ulicy Lwowskiej w Jaśle, pragniemy przedstawić
,00zł słownie: trzysta tysięcy złotych
Km 108/18 Przedmiot wyceny: Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 31 położonego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym przy ul. Żwirki i Wigury 8A w Rzeszowie. Powyższy lokal położony
STRAŻÓW Trojnar. Działka nr ewid. 457/3
STRAŻÓW Trojnar Działka nr ewid. 457/3 Działka niezabudowana położona w Strażowie, zlokalizowana w strefie pośredniej wsi, w pobliżu drogi lokalnej, w pobliżu zabudowy mieszkaniowej. Powierzchnia działki
W N = zł Słownie: sto dwadzieścia trzy tysiące złotych
Opis przedmiotu wyceny Oszacowana wartość rynkowa Data sporządzenia operatu Stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr 3 składający się z pokoju, pokoju z aneksem kuchennym, łazienki z w.c. i
Tych 5 projektów domów parterowych to wyselekcjonowana z naszej bazy oferta najpopularniejszych domów jednorodzinnych do 100m2.
Projekty domów parterowych do 100 m2. Zobacz 5 parterówek tanich w budowie Projekty dużych domów parterowych bez poddasza użytkowego są drogie w realizacji i wymagają rozległego terenu pod zabudowę. Dlatego
Operat szacunkowy lokalu mieszkalnego - wyciąg. Dla lokalu mieszkalnego nr 113 nie została założona księga wieczysta.
Operat szacunkowy lokalu mieszkalnego - wyciąg 1. ograniczonego prawa rzeczowego stanowiącego lokal mieszkalny na 5 kondygnacji o pow.53,0000m2 składający się z 3 pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju
Ciekawa architektura, gotowa infrastruktura. Venit projektant osiedla. Cicho i wszędzie blisko osiedle mieszkaniowe.
Venit projektant osiedla Cztery Pory Roku Zapraszamy Państwa do zapoznania się z naszą ofertą domów jednorodzinnych usytuowanych na osiedlu Cztery Pory Roku w Knurowie. Osiedle położone jest w jednym z
zł. Uwagi: szczegółowe uwarunkowania dokonanej wyceny dostępne w operacie szacunkowym w Kancelarii Komornika Sądowego Mirosławy Wójcickiej
OKREŚLEŃIE NIERUCHOMOŚCI: CEL WYCENY I ZAKRES WYCENY: ZASTOSOWANE PODEJŚCIA I METODY: WYCIĄG Z OPINII Przedmiotem wyceny jest nieruchomość gruntowa zabudowana, położona w miejscowości Andrychów, gmina
W N = zł Słownie: osiemdziesiąt jeden tysięcy złotych.
Opis przedmiotu wyceny Oszacowana wartość rynkowa Data sporządzenia operatu Stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny nr 7 składający się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki z w.c. i przedpokoju o powierzchni
Opis do koncepcji. 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest koncepcja rozbudowy szkoły podstawowej.
Opis do koncepcji 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest koncepcja rozbudowy szkoły podstawowej. 2. Dane ewidencyjne 2.1. Czapury Ogrodowa 1 Nr ewid. działek: 49/4 i 49/7 obręb: Czapury,
Dom.pl Ciekawe projekty domów: dom piętrowy w stylu śródziemnomorskim
Ciekawe projekty domów: dom piętrowy w stylu śródziemnomorskim Dom piętrowy to idealna propozycja dla inwestorów posiadających niewielkie działki, a także dla tych, którzy cenią eleganckie, zrównoważone
- KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNA
ZAŁĄCZNIK NR 12: - KONCEPCJA ARCHITEKTONICZNO URBANISTYCZNA NAZWA INWESTYCJI: BUDYNEK MIESZKALNY WIELORODZINNY WRAZ Z WYODRĘBNIONĄ CZĘŚCIĄ USŁUGOWĄ ORAZ PODZIEMNYM GARAŻEM WIELOSTANOWISKOWYM ADRES INWESTYCJI:
Wielkie Rychnowo 96. Nieruchomość na sprzedaż
Wielkie Rychnowo 96 Nieruchomość na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Wielkie Rychnowo Ulica, nr budynku 96 Powierzchnia budynków Nieruchomość jest zabudowana budynkami o łącznej powierzchni zabudowy
INWENTARYZACJA ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANA BUDYNKU UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
INWENTARYZACJA ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANA BUDYNKU UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ Budynek Wielofunkcyjny ul. Kolejowa 6 55-002 Kamieniec Wrocławski Zamawiający: Gmina Czernica ul. Kolejowa 3 55-003 Czernica Data
Dom.pl Popularne projekty domów z dachem dwuspadowym: elegancka prostota
Popularne projekty domów z dachem dwuspadowym: elegancka prostota Białe ściany i czerwona dachówka to tradycyjne rozwiązanie, nadające budynkowi klasyczne skojarzenia przytulnego, rodzinnego domu. Wystarczy
O INWESTYCJI. ATRIUM PARK - Nowa inwestycja przy ulicy Bociana w Krakowie.
O INWESTYCJI ATRIUM PARK - Nowa inwestycja przy ulicy Bociana w Krakowie. Okolica ul. Bociana jest znana w Krakowie głównie z powodu powstałych w tym rejonie oryginalnych i wysoko ocenianych projektów
Dom.pl Projekty domów z tarasem: jak prawidłowo usytuować je na działce?
Projekty domów z tarasem: jak prawidłowo usytuować je na działce? Taras na parterze, łączący dom z ogrodem, to już standard w budownictwie jednorodzinnym. Z dachem bądź bez zadaszenia, z wyjściem z salonu
7.2 Lokalizacja, stan zagospodarowania otoczenia nieruchomości, informacje ogólne
7.2 Lokalizacja, stan zagospodarowania otoczenia nieruchomości, informacje ogólne Przedmiotowa nieruchomość zlokalizowana jest w Libertowie w gminie Mogilany, około 9,0 km na południe od ścisłego centrum
Projekty objęte dofinansowaniem w ramach REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA :
Projekty objęte dofinansowaniem w ramach REGIONALNEGO PROGRAMU OPERACYJNEGO WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO NA LATA 2007-2013: - TBS Prawobrzeże Sp. z o.o. - Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. Śląskiej 51
O INWESTYCJI. Oferujemy Państwu bogaty wybór mieszkań w dwóch budynkach:
ATRIUM PARK nasza nowa inwestycja przy ulicy Bociana 6B i 6C w Krakowie. Bociana to zaciszna uliczka znana w Krakowie głównie z powodu powstałych w tym rejonie dwóch oryginalnych i wysoko ocenianych deweloperskich
Popularne projekty domów parterowych
Jeden projekt, dwa pomysły na realizację. Zobacz zdjęcia z budowy domów parterowych Gotowe projekty domów jednorodzinnych można dostosować do swoich potrzeb na etapie adaptacji. Poza obowiązkową jej częścią,
Domy szeregowe w skandynawskim stylu
www.komorowice3.pl Domy szeregowe w skandynawskim stylu Projekt i przykładowa wizualizacja INNOVATTIO architektura www.innovattio.eu Poznaj nową inwestycję w Programie MDM Marzysz o własnym domu z ogrodem?
Budynek Mieszkalny. Wspólnota
Budynek Mieszkalny Wspólnota Buduj dla wspólnoty Charakterystyka Pierwotny projekt budynku mieszkalnego WSPÓLNOTA autorstwa arch. Ewy Dobruckiej powstał w 2008 roku na zamówienie jednej z mazowieckich
Powiat: lubański Gmina: Lubań Adres: Zawidowska 31a Obręb II AM 19 Dz. 15/1
Nazwa: Kamienica Nr inwentarzowy w GEZ: 463 Funkcja obecna: mieszkalna Czas powstania: 1909 r. Województwo: dolnośląskie Adres: Zawidowska 31a Obręb II AM 19 Dz. 15/1 Własność: Gmina Miejska Lubań + użytkownik
Banino, ul. Źródlana. Dom na sprzedaż za PLN. Dodatkowe informacje: Opis nieruchomości: Kontakt do doradcy: Magdalena Bieszk
Banino, ul. Źródlana Dom na sprzedaż za 545 000 PLN pow. 166,90 m2 5 pokoi 2019 r. 3 265,43 PLN/m2 Opis nieruchomości: LOKALIZACJA Nieruchomość zlokalizowana blisko zagospodarowanego już osiedla domów
ZARZĄDZENIE Nr 70/2017 Prezydenta Miasta Bolesławiec. z dnia 22 marca 2017 r.
ZARZĄDZENIE Nr 70/2017 Prezydenta Miasta Bolesławiec z dnia 22 marca 2017 r. w sprawie przeznaczenia do sprzedaży w trybie przetargu ustnego nieograniczonego lokalu mieszkalnego nr 18 w budynku przy ul.
Wola Prestige WolaPrestige.indd 1 03/09/2010 13:27:10
Wola Prestige WolaPrestige.indd 1 03/09/2010 13:27:10 LOKALIZACJA Jednym z największych atutów inwestycji jest lokalizacja. Z osiedla do ścisłego centrum miasta można dojechać samochodem zaledwie w ciągu
ZARZĄDZENIE Nr 194/2017 Prezydenta Miasta Bolesławiec. z dnia 27 czerwca 2017 r.
ZARZĄDZENIE Nr 194/2017 Prezydenta Miasta Bolesławiec z dnia 27 czerwca 2017 r. w sprawie przeznaczenia do sprzedaży w trybie przetargu ustnego nieograniczonego lokalu mieszkalnego nr 3 w budynku przy
Modelowe rozwiązanie budynek wielorodzinny Wspólnota Mieszkaniowa Właścicieli nieruchomości położonej w Krosnowicach
Modelowe rozwiązanie budynek wielorodzinny Wspólnota Mieszkaniowa Właścicieli nieruchomości położonej w Krosnowicach Przedmiot: Kompleksowa termomodernizacja budynku Wspólnoty Mieszkaniowej Właścicieli
INWENTARZYACJA BUDOWLANA DO CELÓW WYKONANIA AUDYTU ENERGETYCZNEGO DLA OKREŚLENIA WYTYCZNYCH DO TERMOMODERNIZACJI
INWENTARZYACJA BUDOWLANA DO CELÓW WYKONANIA AUDYTU ENERGETYCZNEGO DLA OKREŚLENIA WYTYCZNYCH DO TERMOMODERNIZACJI OBIEKT: Szkoła Podstawowa w Ptaszkowie ADRES OBIEKTU: Ptaszków nr 46, 49; gm. Kamienna Góra
WROCŁAW ul. Kołłątaja 15 budynek biurowo - administracyjny
WROCŁAW ul. Kołłątaja 15 budynek biurowo - administracyjny Wrocław, ul. Kołłątaja 15 Działka nr 40 Powierzchnia działki: 534 m² Działka zabudowana budynkiem biurowo - usługowym Księga wieczysta: WR1K/00097378/6
Inwentaryzacja oraz opis nieruchomości. [rzuty kondygnacji w formacie dwg, pdf oraz jpg w pliku elektronicznym Rybnicka_29_inwentaryzacja.
Załącznik nr 10 do Regulaminu konkursu Inwentaryzacja oraz opis nieruchomości [rzuty kondygnacji w formacie dwg, pdf oraz jpg w pliku elektronicznym Rybnicka_29_inwentaryzacja.zip] Nieruchomość stanowi
Prezydent Miasta Poznania ogłasza przetargi na sprzedaż nieruchomości miejskich
Prezydent Miasta Poznania ogłasza przetargi na sprzedaż nieruchomości miejskich Całkowita powierzchnia nieruchomości to 580 m 2. Niniejszy numer newslettera w całości jest poświęcony prezentacji aktualnej
Polecane projekty domów parterowych z poddaszem do adaptacji
Nie wiesz, jak duży dom będzie ci potrzebny? Wybierz projekty domów z poddaszem do adaptacji Projekty małych domów parterowych cieszą się niesłabnącą popularnością wśród osób budujących swój pierwszy dom
POWIERZCHNIE PRZEZNACZONE NA WYNAJEM
POWIERZCHNIE PRZEZNACZONE NA WYNAJEM Gdynia, ul. Chylońska 124/3 (woj. pomorskie) Lokal mieszkalny - Zdjęcie przedmiotu wynajmu Kliknij i zlokalizuj na mapie Przedmiot wynajmu: Przedmiotem wynajmu jest
Informacja o nieruchomości położonej w Sieradzu przy ul. Jana Pawła II 90 lokal mieszkalny nr 43
Informacja o nieruchomości położonej w Sieradzu przy ul. Jana Pawła II 90 lokal mieszkalny nr 43 STAN PRAWNY NIERUCHOMOŚCI : Nieruchomość gruntowa zabudowana; Stanowi własność Województwa Łódzkiego (wspólnota
Dom.pl Domy parterowe czy z poddaszem? Działka, koszty, powierzchnia
Domy parterowe czy z poddaszem? Działka, koszty, powierzchnia Parter czy poddasze? Kiedy warto budować domy parterowe, a kiedy lepszym rozwiązaniem jest poddasze użytkowe? Który typ zabudowy będzie tańszy
Nowy Dwór Gdański, ul. Morska
Nowy Dwór Gdański, ul. Morska Mieszkanie na sprzedaż za 310 000 PLN pow. 132,90 m2 4 pokoje 2 piętra 1938 r. 2 332,58 PLN/m2 Opis nieruchomości: Duże mieszkanie w domu dwurodzinnym z własną działką, ogrodem,
Izbicko ul. Gogolińska 6 woj. opolskie. Nieruchomość na sprzedaż z najmem zwrotnym
Izbicko ul. Gogolińska 6 woj. opolskie Nieruchomość na sprzedaż z najmem zwrotnym PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Izbicko woj. opolskie Ulica, nr budynku Gogolińska 6 Nieruchomość jest zabudowana dwoma
zł. WYCENA NIERUCHOMOŚCI JERZY KARPIŃSKI Biegły Sądowy, Rzeczoznawca majątkowy - upr. MGPiB nr 1480 KM 1002/15.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI JERZY KARPIŃSKI Biegły Sądowy, Rzeczoznawca majątkowy - upr. MGPiB nr 1480 57 500 BYSTRZYCA KŁODZKA ul. 1 go Maja 3 b (0 74) 8110-300, kom. 605-742-188 NIP: 881-000-41-46 OPERAT SZACUNKOWY
NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ
NIERUCHOMOŚĆ NA SPRZEDAŻ - Wrocław ul. Małachowskiego 11 grunt zabudowany obiektem usł usługowougowo-magazynowym Powierzchnia gruntu: 0,2804 ha Powierzchnia zabudowy zabudowy: 1 142,00 m2 Poł ł o ż enie:
Nieruchomość do sprzedania. Wielkie Walichnowy 24
Nieruchomość do sprzedania Wielkie Walichnowy 24 Przedmiot sprzedaży: Prawo użytkowania wieczystego działek gruntu nr 242/1 i 242/2 o łącznej powierzchni 0,2556 ha, zabudowanej budynkiem mieszkalnym o
Dom.pl Na co zwrócić uwagę budując dom z garażem w bryle budynku?
Na co zwrócić uwagę budując dom z garażem w bryle budynku? Garaż w bryle budynku ma szereg zalet, warto więc wziąć pod uwagę projekty domów z garażem, decydując o miejscu na samochód. Jakie zalety mają
Opis do koncepcji. 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest koncepcja rozbudowy szkoły podstawowej.
Opis do koncepcji 1. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest koncepcja rozbudowy szkoły podstawowej. 2. Dane ewidencyjne 2.1. Krosinko, ul. Wiejska 43 Nr ewid. działek: 150/9 i 149/5, obręb:
Wrocław, dnia 12 stycznia 2017 r. Poz. 194 UCHWAŁA NR XXX/195/16 RADY MIEJSKIEJ STRONIA ŚLĄSKIEGO. z dnia 30 grudnia 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO Wrocław, dnia 12 stycznia 2017 r. Poz. 194 UCHWAŁA NR XXX/195/16 RADY MIEJSKIEJ STRONIA ŚLĄSKIEGO z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniego
1 STRONA TYTUŁOWA 1 3 SPIS RYSUNKÓW 4 DANE OGÓLNE 3 4.1 PRZEDMIOT OPRACOWANIA. 3 4.2 INWESTOR. 3 4.3 PODSTAWA OPRACOWANIA. 3 4.
2 SPIS TREŚCI 1 STRONA TYTUŁOWA 1 2 SPIS TREŚCI 2 3 SPIS RYSUNKÓW 2 4 DANE OGÓLNE 3 4.1 PRZEDMIOT OPRACOWANIA. 3 4.2 INWESTOR. 3 4.3 PODSTAWA OPRACOWANIA. 3 4.4 LOKALIZACJA 3 5 ZAGOSPODAROWANIE TERENU
MODUO MOKOTÓW HOUSE ECI RESIDENTIAL
MODUO MOKOTÓW HOUSE Inwestycja MODUO Mokotów House powstaje w południowej części dzielnicy Mokotów. To właśnie ten fragment miasta przeżywał w ciągu ostatnich 20 lat dynamiczny rozwój. Nowoczesne budynki
Opis przedmiotu zamówienia publicznego
Załącznik nr 1 Opis przedmiotu zamówienia publicznego na kompleksowe Opracowanie 8 audytów energetycznych dla budynków znajdujących się przy ul. Kużaja od nr 58 do nr 70 oraz przy ul. Sikorskiego 4 w Radzionkowie,
Chróścina ul. Ogrodowa 7 woj. opolskie. Nieruchomość na sprzedaż
Chróścina ul. Ogrodowa 7 woj. opolskie Nieruchomość na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Chróścina woj. opolskie Ulica, nr budynku Ogrodowa 7 Nieruchomość stanowi lokal użytkowy o pow. 51,81 m
Lokalizacja. Sami Swoi tel. (+48)
Lokalizacja Nieruchomość położona jest w Bełchatowie, w woj. łódzkim u zbiegu alei kardynała Wyszyńskiego i alei Jana Pawła II komunikujących osiedla: Dolnośląskie, Przytorze oraz Ludwików. Podstawowe
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO 1. PRZEDMIOT WYCENY Przedmiotem operatu szacunkowego jest nieruchomość lokalowa objęta księgą wieczystą KW Nr KR2P/00015614/7 lokal mieszkalny nr 1 położony na parterze (1
Dom.pl Projekty domów z ogrodem zimowym. Domowa oranżeria na wyciągnięcie ręki
https://www.dom.pl/projekty-domow-z-ogrodem-zimowym-domowa-oranzeria-na-wyciagniecie-reki. ht Projekty domów z ogrodem zimowym. Domowa oranżeria na wyciągnięcie ręki Ogród zimowy, dzięki nowoczesnym technologiom
INFORMACJA O SPRZEDAśY NIERUCHOMOŚCI BIUROWEJ. Wrocław Pl. Wolności 10
INFORMACJA O SPRZEDAśY NIERUCHOMOŚCI BIUROWEJ Wrocław Pl. Wolności 10 KONTAKT Bank Zachodni WBK S.A. Obszar Logistyki i Zarządzania Nieruchomościami ul. Ofiar Oświęcimskich 38/40 50-950 Wrocław tel. 071/393-8149
Dom.pl Nie tylko dworki: projekty domów z poddaszem w nowoczesnym stylu
Nie tylko dworki: projekty domów z poddaszem w nowoczesnym stylu Projekty domów z poddaszem użytkowym cieszą się niesłabnąca popularnością wśród osób, planujących budowę domu dla kilkuosobowej rodziny.
Bobowo ul. Gdańska 24. Nieruchomość na sprzedaż
Bobowo ul. Gdańska 24 Nieruchomość na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Bobowo Ulica, nr budynku ul. Gdańska 24 Powierzchnia budynków Nieruchomość jest zabudowana budynkiem niemieszkalnym o powierzchni
Dom.pl Ciekawe projekty domów: klasyka może mieć nowoczesny wygląd
Ciekawe projekty domów: klasyka może mieć nowoczesny wygląd Nowoczesna architektura nie każdemu przypada do gustu, szczególnie jeśli planujemy budowę domu pod miastem, gdzie najlepiej z krajobrazem komponują
Projekty domów w kształcie litery L: komfortowe wnętrza
Popularne projekty domów. Poznaj zalety jakie mają projekty domów w kształcie litery L Inwestorzy poszukujący efektownych domów na stosunkowo duże działki często decydują się na atrakcyjne projekty domów
Wielkie Walichnowy 24. Nieruchomość na sprzedaż
Wielkie Walichnowy 24 Nieruchomość na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Wielkie Walichnowy Ulica, nr budynku 24 Powierzchnia budynków Nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym o powierzchni
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO 1. PRZEDMIOT WYCENY Przedmiotem operatu szacunkowego jest nieruchomość lokalowa objęta księgą wieczystą KW Nr KR1P/00506817/2 lokal mieszkalny nr 3 położony na parterze (1
OPERAT SZACUNKOWY NIERUCHOMOŚCI LOKALOWEJ NR 1 POŁOŻONEJ W POZNANIU PRZY UL. SIELSKIEJ 12 ZAPISANEJ W KW NR PO1P/ /4
OPERAT SZACUNKOWY NIERUCHOMOŚCI LOKALOWEJ NR 1 POŁOŻONEJ W POZNANIU PRZY UL. SIELSKIEJ 12 ZAPISANEJ W KW NR PO1P/00121644/4 Sygnatura akt: KM 2621/18 Wartość rynkowa nieruchomości lokalowej nr 1 położonej
Rozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
Do sprzedania przestronny, nowocześnie wykończony dom, znajdujący się w Katowicach - Brynowie.
DOM NA SPRZEDAŻ liczba pokoi: 7, pow. całkowita: 334,00 m 2, pow. działki: 775,00 m 2, Katowice, Brynów Cena 1 249 000 zł Do sprzedania przestronny, nowocześnie wykończony dom, znajdujący się w Katowicach
Dom.pl Małe i tanie w budowie projekty domów parterowych. Jakie projekty będą komfortowe i funkcjonalne?
Małe i tanie w budowie projekty domów parterowych. Jakie projekty będą komfortowe i funkcjonalne? Projekty domów parterowych do 120 mkw to cieszące się dużym zainteresowaniem rozwiązanie dla osób poszukujących
Karta informacyjna domu nr
Karta informacyjna domu nr 7B Przykładowa aranżacja wnętrz PARTER POWIERZCHNIA UŻYTKOWA 3 1. Sień 3,61 m 2 2. Hol+klatka 9,78 m 2 5 6 2 4 3. Salon 26,60 m 2 4. Aneks kuchenny 6,39 m 2 5. Kotłownia z pralnią
OPIS ZBYWANEJ NIERUCHOMOŚCI
Załącznik nr 4 OPIS ZBYWANEJ NIERUCHOMOŚCI 1. Działka gruntowa - obszar 1193 m 2. Powierzchnia płaska, teren w całości zagospodarowany. Dojście do nieruchomości utwardzone kostką Polbruk, parking samochodowy
ARCHITEKTURA JEST WAŻNA
ARCHITEKTURA JEST WAŻNA FALE spółka z ograniczoną odpowiedzialnością została powołana w 014 roku jako spółka odpowiedzialna za realizację budynków mieszkalnych we Wrocławiu i jego okolicach. Zespół tworzą
WARUNKI FUNKCJONALNE DLA BUDOWY PARKINGU WIELOPOZIOMOWEGO PRZY UL. NAWROT 3/5 W ŁODZI
WARUNKI FUNKCJONALNE DLA BUDOWY PARKINGU WIELOPOZIOMOWEGO PRZY UL. NAWROT 3/5 W ŁODZI 1. Nazwa przedsięwzięcia: Budowa parkingu wielopoziomowego przy ul. Nawrot 3/5 w Łodzi 2. Adres obiektu: Łódź, ul.
ŚRÓDMIEŚCIE WARSZAWY w XX WIEKU
Krystyna Guranowska-Gruszecka ŚRÓDMIEŚCIE WARSZAWY w XX WIEKU Warszawa, lipiec 2013 Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Spis treści STRESZCZENIE... 11 SUMMARY... 15 WPROWADZENIE... 19 CZĘŚĆ I EWOLUCJA
II ETAP REALIZACJI - 4 domy w zabudowie bliźniaczej w latach
OFERTA SPRZEDAŻY CZTERECH BUDYNKÓW MIESZKALNYCH JEDNORODZINNYCH W ZABUDOWIE BLIŹNIACZEJ przy ul. Macieja Rataja w Sulejówku. www.domynarataja.pl I ETAP REALIZACJI - 4 domy w zabudowie bliźniaczej w latach
Banino, ul. Lotnicza. Dom (Bliźniak) na sprzedaż za PLN. Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: Kontakt do doradcy: Magdalena Dziadkowiec
Banino, ul. Lotnicza Dom (Bliźniak) na sprzedaż za 420 000 PLN pow. 136,53 m2 4 pokoje piętro 0 z 1 2018 r. 3 076,25 PLN/m2 Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: Inwestycja deweloperska w Baninie obejmująca
INFORMACJA O SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI BUDYNKOWEJ WŁOCŁAWEK, ul. Kościuszki 3
INFORMACJA O SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI BUDYNKOWEJ WŁOCŁAWEK, ul. Kościuszki 3 KONTAKT Bank Zachodni WBK S.A. Obszar Logistyki i Zarządzania Nieruchomościami ul. Kasprzaka 2/8 Warszawa tel. 22 634 69 14 kom.
Banino, ul. Lotnicza. Dom (Bliźniak) na sprzedaż za PLN. Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: Kontakt do doradcy: Magdalena Bieszk
Banino, ul. Lotnicza Dom (Bliźniak) na sprzedaż za 400 000 PLN pow. 136,53 m2 4 pokoje piętro 0 z 1 2018 r. 2 929,76 PLN/m2 Opis nieruchomości: Dodatkowe informacje: OKAZJA!! DOM GOTOWY DO ODBIORU!! Inwestycja
Kraków os. Mistrzejowice 9. Nieruchomość lokalowa na sprzedaż
Kraków os. Mistrzejowice 9 Nieruchomość lokalowa na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Kraków Ulica, nr budynku os. Mistrzejowice 9 Powierzchnia lokalu Powierzchnia użytkowa lokalu nr 2A wynosi
Zintegrowany Lokalny Program Rewitalizacji Miasta i Gminy Oleszyce na lata ROZDZIAŁ II
ROZDZIAŁ II Obszar i czas realizacji Zintegrowanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Obszaru Miasta i Gminy Oleszyce 2.1. Obszar rewitalizacji Obszar objęty Zintegrowanym Lokalnym Programem Rewitalizacji
ł ó d ź u l. d r e w n o w s k a 4 3 budujemy powyżej oczekiwań w w w. a t a l. p l w w w. d r e w n o w s k a 4 3. p l
ł ó d ź u l. d r e w n o w s k a 4 3 budujemy powyżej oczekiwań w w w. a t a l. p l w w w. d r e w n o w s k a 4 3. p l ł ó d ź, u l. d r e w n o w s k a 4 3 n o w a i n w e s t y c j a a t a l s. a. W
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO 1. PRZEDMIOT WYCENY Przedmiotem operatu szacunkowego jest nieruchomość lokalowa objęta księgą wieczystą KW Nr KR1P/00214881/7 lokal mieszkalny nr 1 położony na parterze (1
DOM NA SPRZEDAŻ liczba pokoi: 7, pow. całkowita: 306,32 m 2, pow. działki: 1 310,00 m 2, Tleń. Cena zł
DOM NA SPRZEDAŻ liczba pokoi: 7, pow. całkowita: 306,32 m 2, pow. działki: 1 310,00 m 2, Tleń Cena 639 000 zł Przedmiotem sprzedaży jest wyjątkowa nieruchomość znajdująca się w sercu Borów Tucholskich,
Remontujesz dom? Sprawdź, co musisz zgłosić, a co wymaga pozwolenia
Remontujesz dom? Sprawdź, co musisz zgłosić, a co wymaga pozwolenia Niektóre prace remontowe możemy przeprowadzić w domu czy mieszkaniu bez zbędnych formalności. Inne wymagać już będą zgłoszenia do urzędu.
Projekty domów z dachem wielospadowym 1. Projekt DOM EB2-37
Najpiękniejsze projekty domów z dachem wielospadowym. 5 popularnych domów jednorodzinnych Dachy wielospadowe stanowią wyjątkową dekorację nawet najprostszej bryły domu jednorodzinnego, optycznie powiększają
Projekty małych domów z garażem dwustanowiskowym
Mały dom z garażem dwustanowiskowym: kompletne rozwiązanie na niewielkie działki Właściciele niewielkich działek najczęściej decydują się na budowę domu z poddaszem użytkowym, który ma mniejszą powierzchnię
WROCŁAW ul. Rejtana budynek biurowo - administracyjny
WROCŁAW ul. Rejtana budynek biurowo - administracyjny Wrocław, ul. Rejtana 9-11 Działka nr 39 Powierzchnia działki: 876,0 m² Działka zabudowana budynkiem biurowo usługowym Księga wieczysta: WR1K/00102868/7
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO
WYCIĄG Z OPERATU SZACUNKOWEGO 1. PRZEDMIOT WYCENY Przedmiotem operatu szacunkowego jest nieruchomość lokalowa objęta księgą wieczystą KW Nr KR2K/00048766/2 lokal mieszkalny położony na parterze (1 kondygnacja)
DOM NA SPRZEDAŻ liczba pokoi: 4, pow. całkowita: 360,00 m 2, pow. działki: 4 300,00 m 2, Bełtno, Bełtno. Cena zł
DOM NA SPRZEDAŻ liczba pokoi: 4, pow. całkowita: 360,00 m 2, pow. działki: 4 300,00 m 2, Bełtno, Bełtno Cena 290 000 zł Przedmiotem sprzedaży jest dom wolnostojący w miejscowości Bełtno, gmina Świdwin,
Chałupki, ul. Powstańców Śląskich, 26. Nieruchomość na sprzedaż
Chałupki, ul. Powstańców Śląskich, 26 Nieruchomość na sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Chałupki Ulica, nr budynku Powstańców Śląskich, 26 Powierzchnia budynków Nieruchomość jest zabudowana budynkiem
KONKURS MIEJSKI 9/5. Zespół autorski arch. Tadeusz Michalak arch. Elżbieta Pytlarz arch. Jan Zamasz KONKURS SARP
KONKURS SARP Konkurs na opracowanie koncepcji fragmentu Śródmieścia wzdłuż Trasy W-Z został przeprowadzony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział w Lublinie na zlecenie Prezydenta i Zarządu
KONCEPCJA URBANISTYCZNO ARCHITEKTONICZNA
GRUPA CONCEPT Sp. Z O.O.; 40-530 KATOWICE, Ul. WRÓBLI 28/7; TEL./FAX.; 032 20-90-437; E-MAIL: BIURO@TELKOMPROJEKT.PL WWW.GRUPACONCEPT.PL KONCEPCJA URBANISTYCZNO ARCHITEKTONICZNA LOKALIZACJI INWESTYCJI
www.geogrupa.pl zamieszkaj wśród zieleni...
www.geogrupa.pl zamieszkaj wśród zieleni... 100 mieszkań Powierzchnia mieszkań: od 38 do 66m 2 Garaż podziemny 2 nowe budynki Windy 4 piętra W kameralnym otoczeniu zabudowy jednorodzinnej, z dala od miejskiego
UCHWAŁA NR XXII/231/2012 RADY MIEJSKIEJ W GOGOLINIE. z dnia 2 października 2012 r.
UCHWAŁA NR XXII/231/2012 RADY MIEJSKIEJ W GOGOLINIE z dnia 2 października 2012 r. zmieniająca uchwałę w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Gogolina Na podstawie
MM SECURE DESIGN M A C I E J M A C I Ą G A
MM SECURE DESIGN M A C I E J M A C I Ą G A 03-352 Warszawa ul. Rembielinska 20 lok.403 NIP 113-20-12-288 Regon: 142825176 tel. 534-385-008 m.maciaga79@wp.pl NAZWA OPRACOWANIE: INWENTARYZACJA ARCHITEKTONICZNO-
82A. Karta informacyjna lokalu nr. Osiedle Wzgórze Raduni.
Karta informacyjna lokalu nr 82A Przykładowa aranżacja wnętrz PARTER POWIERZCHNIA UŻYTKOWA 1. Wiatrołap 3,38 m 2 2. Hol+klatka schodowa 8,90 m 2 3. Salon 20,17 m 2 4. Aneks kuchenny 6,89 m 2 5. Jadalnia
Apartamenty w willowej dzielnicy
Apartamenty w willowej dzielnicy Wyróżniki inwestycji Kameralna inwestycja 14 apartamentów w otoczeniu zabudowy willowej. Lokale o powierzchni od 41 do 112m 2. Prestiżowa lokalizacja dzielnica uznawana
BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2006 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W ŁODZI Informacja sygnalna BUDOWNICTWO MIESZKANIOWE W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2006 R. 93-176 Łódź ul. Suwalska 29 tel. 42 6839-100, 6839-101 http://www.stat.gov.pl/lodz/ e-mail: SekretariatUSLDZ@stat.gov.pl