PORÓWNANIE PRÓCHNICY GLEB GÓRSKICH POW. LIMANOWA Z PRÓCHNICĄ GLEBY NIZINY WIELKOPOLSKIEJ (BABORÓWKO POW. SZAMOTUŁY)

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PORÓWNANIE PRÓCHNICY GLEB GÓRSKICH POW. LIMANOWA Z PRÓCHNICĄ GLEBY NIZINY WIELKOPOLSKIEJ (BABORÓWKO POW. SZAMOTUŁY)"

Anatol Janik
6 lat temu
Przeglądów:

1 MARCELI ANDRZEJEWSKI PORÓWNANIE PRÓCHNICY GLEB GÓRSKICH POW. LIMANOWA Z PRÓCHNICĄ GLEBY NIZINY WIELKOPOLSKIEJ (BABORÓWKO POW. SZAMOTUŁY) K atedra Chem ii Rolnej WSR Poznań. K ierow nik prof, dr Z. Tuchołka Ilość i jakość związków próchnicznych znajdujących się w glebie ma obok zasobności w związki mineralne decydujące znaczenie dla żyzności gleby i wierności plonów. Gleby z gromady Szczawa w pow. Limanowskim charakteryzują się niską ogólną wydajnością i średnią wydajnością ziemniaków uprawianych na oborniku. Podstawową masę organiczną tego obornika stanowi w większości zielone igliw ie świerkowe. Na podstawie badań Stacji Chemiczno-Rolniczej w Krakowie można ogólnie stwierdzić, że 99,7% gleb tego rejomu ma ph poniżej 5; 96,7% cierpi na niedostatek fosforu, a 33% na niedobór potasu. Warunki klimatyczne Szczawy nie są zbyt srogie, rozpoczęcie wegetacji jest jednak opóźnione. W normalnych latach żniwa rozpoczynają się 15 sierpnia. Zdarzają się jednak lata, w których początek żniw przypada we wrześniu. Szczawa znajduje się na wysokości 500 m n.p.m., a wszystkie pola leżą jeszcze wyżej i sięgają do około 800 m n.p.m. Średni opad roczny mierzony w pobliskiej Kamienicy waha się około 800 mm. Gleby w gromadzie Szczawa mają 45 60% części spławialnych i 20 25% części pyłowych, a straty na żarzeniu dochodzą do 20%. Głównym celem niniejszej pracy było zbadanie związków próchnicznych w kilku glebach z rejonu Szczawy i porównanie ich z próchnicą przeciętnej gleby pobielicowej z Wielkopolski. Pozwoli to zorientować się w potencjonalnych możliwościach produkcyjnych gleb górskich Szczawy i najbliższego rejonu. C H A R A K T E R Y S T Y K A P R Ó B E K G L E B Y I D dw upolów ka, po pszenicy ozim ej, m iąższość w arstw y próchnicznej 18 cm, od 70 cm rumosz, nachylenie 15c; 2 DO dw upolów ka, po ziem niakach, m iąższość w arstw y próchnicznej cm, rumosz, nachylenie około 35 ;

2 124 M. Andrzejewski 3 DŁ łąka naw ożona co drugi rok obornikiem, w arstw a próchniczna 8 10 cm, teren płaski, od 50 cm oglejenie; 4 D trójpolów ka, po koniczynie, 3 lata po oborniku, w arstw a próchniczna 15 cm, teren płaski, od 90 cm oglejenie; 5 К pięciopolów ka, po ow sie. 5 lat po oborniku, w arstw a próchniczna 15 cm, od 40 cm rumosz, nachylenie około 12 ; 6 KO pięciopolów ka, po ziem niakach, w arstw a próchniczna 15 cm, od 50 cm rumosz, nachylenie ; 7 Ł pastw isko (nieużytek), w arstw a próchniczna 8 10 cm, do 50 cm rum osz na litej skale, nachylenie 45 ; 8 G trójpolów ka (ugór, ow ies), w arstw a próchniczna 15 cm, nigdy nie naw ożona obornikiem, nachylenie 25, około 800 m n.p.m.; 9 G trójpolów ka, po ziem niakach na oborniku, w arstw a próchniczna cm. nachylenie 25, pole około 800 m n.p.m.; 10 GŁ łąka (hala nie nawożona) w arstw a próchniczna cm, nachylenie 25 30, 800 m n.p.m.; 11 В. gleba z Baborówka, w arstw a próchniczna 35 cm, od 10 lat bez obornika, 7 lat bez N PK, po ow sie; 12 В 2/0 gleba z Baborówka, w arstw a próchniczna 35 cm, po ow sie, 2 lata po oborniku, 7 lat bez NPK. W pobranych próbkach gleby oznaczono ogólną zawartość węgla metodą Lichterfeldea i azot ogółem. Ponadto sporządzono wyciągi glebowe przy użyciu 0,ln przed hydrolizą w ln H2S 0 4 na gorąco i po hydrolizie. W wyciągach alkalicznych i w wyciągu kwaśnym oznaczano T a b l i c a 1 Ogólna zawartość węgia w suchej masie giedy i w wyciągach glebowych ^%) oraz stosunek C:N ICI ph н2о Gleoa Wyciąg I 0,ln Wyci 0,ln S S 09 Wyci ln H2 С C:N С С: К С C:N С С: К 1 D 4,9 5,9 3,09 10,3 1,00 8,7 0,34 6,0 0,22 12,0 2 DO 5,2 6,2 4,67 11, ,5 0,44 5,3 0,34 15,6 3 DŁ 4,7 5,6 3,50 9,3 1,18 7,0 0,46 6,1 0,33 И,9 4 D 5,0 5,7 3,20 9,1 1,06 7,2 0,36' 6,0 0,22 15,3 5 К 5,2 6,2 2,58 9,5 0,79 8,0 0,37 5,6 0,23 15,6 6 KO 5,1 5,8 3,00 9,0 0,90 10,7 0,39 8,2 0,23 11,2 7 Ł 4,6 5,3 4,29 10,5 1,41 7,9 0,49 5,6 0,39 10,8 8 G 4,8 5,9 2,28 9,3 0,79 9,8 0,28 5,6 0,21 14,8 9 GO 5,0 5,6 2,61 7,9 0,72 6,8 0,32 6,6 0,21 9,8 10 GŁ 4,6.c,6 4,23 11,6 1,22 10,0 0,44 6,8 0,34 13,4 11 В 5,6 6,7 0,43 8,0 0,12 10,3 0,08 7,1 0,04 7,5 12 В 2/0 5,4 6,6 0,52 8,9 0,14 13,2 0,09 6,3 0,05 7,7

3 Porównanie próchnicy gleb górskich i nizinnych 125 zawartość węgla zmodyfikowaną metodą Pacheco oraz azot. Z wyciągów alkalicznych wytrącano kwasy huminowe d w fulwokwasach oznaczano С i N, natomiast kwasy huminowe poddano badaniom spektrofotometrycznym w świetle widzialnym i w ultrafiolecie. Wyniki analiz przedstawiono w tablicach. T a b l i c a 2 Wartość ekstynkcji kwasów huninowych oraz ich zawartość w procentach ogólnej zawartości kwasów próchnicznych Wyciąg I % E475 Wyciąg II (i 4/6 % E475 d 4/6 1 D 50,1 0,610 4,70 65,3 0,531 3,00 2 DO 53,5 0,730 5,36 60,4 0,620 3,44 3 Dl. 52,3 0,656 '5,29 61,3 0,394 2,70 4 D 52,1 0,700 5,98 61,5 0,502 3,16 5 К 52,5 0,510 5,20 66,4 0,662 3,56 6 KO 55,7 0,734 4,77 68,2 0,620 3,31 7 Ł 58,8 1,460 5,18 62,6 0,473 2,82 8 G 56,0 0,592 4,32 63,50 0,600 3,30 9 GO 50,5 0,474 4,99 66,1 0,482 3,79 10 GŁ 57,2 '0,858 5,04 64,3 0,476 3,52 11 В 42,8 0,069 4,01 71,5 0,183 3,10 12 В 2/0 43,6 0,084 4,47 70,7 0,188 3,20 Udział С i N z wyciągów w ogólnej ilości węgla i azotu {%) T a b l i c a 3 1 II С III h2so4 (I+II): I I II N III h2so4 ( I+II ) : I 1 D 32,5 11,5 7,2 135,4 38,6 19,7 6,2 150,9 1 DO 25,6 9,5 7,2 137,3 35,7 21,4 5,5 160,7 3 Dl 33,5 13,1 9,5 139,1 44,7 21,2 7,5 145,0 4 D 33,1 11,1 7,0 134,4 41,9 16,8 4,2 140,0 5 К 34,2 14,5 8,9 134,8 36,1 24,7 5,4 168,6 6 KO 30,0 12,9 7,6 142,5 25,3 14,4 6,2 156,7 7 Ł 33,3 11,5 9,3 134,5 44,1 21,4 9,0 148,6 8 G 34,5 12,4 7,9 135,9 32,9 20,6 5,7 162,6 9 GO 27,5 12,1 8,0 144,0 31,7 1 4,4 6,5 147,3 10 GŁ 28,9 10,4 8,0 135,9 33,6 17,7 6,9 152,6 11 В 27,1 18,5 9,8 168,4 20,9 20,8 10,3 199,3 12 В 2/0 26,6 17,9 10,3 168,5 22,6 25,1 11,9 240,0

4 126 M. Andrzejewski Pomiary spektrofotometryczne w nadfiolecie nie wykazały większych różnic jakościowych w wyciągu I z gleb ornych. Tylko kwasy huminowe z nie nawożonych łąk miały nieco inną strukturę (rys. 1). Kwasy huminowe wyciągu II z gleby nizinnej mają krzywe absorpcji, różniące się zasadniczo od pozostałych krzywych (rys. 2). Krzywe te potwierdzają różnice jakościowe ustalone na podstawie analiz chemicz- Rys. 1. KrzywTe abscrbcji św iatła nad fiołkow ego kw asów hum inowych. W y c ią g I: 7-7 Ł ; S-8G. lo -lo G ł, 11-11B, 12-12B2 С mp. Rys. 2. K rzyw e absorbcji św iatła nadfiołkow ego kw asów hum inow ych. W y c ią g II: 3-3D Ł, 4-4D, 7-7Ł, 9-9G, 11-11B nych. Odbiegająca dość znacznie od pozostałych krzywych krzywa absorpcji kwasu huminowe go z gleby nigdy nie nawożonej świadczy, że obok procesów rozkładu próchnicy (tabl. 1) zmienia się także struktura kwasów huminowych. Różnice w jakości próchnicy zaobserwowane pomiędzy glebą górską a nizinną nie są tak wielkie, aby tłumaczyły różnice w wysokości plonów. Wydaje się, że gleby górskie pomimo nieco trudniejszych warunków klimatycznych przy racjonalnej uprawie i nawożeniu mogłyby stać się glebami bardzo żyznymi.

5 Porównanie próchnicy gleb górskich i nizinnych 127 М. А Н Д Ж Э Е В С К И СРАВНЕНИЕ ГУМУСА ГОРНЫХ ПОЧВ ИЗ УЕЗДА ЛИМ АНОВА С ГУМУСОМ ПОЧВ ВЕЛЬКОПОЛЬСКОЙ НИЗМЕННОСТИ (БАБОРУВКО, Р-О Н ШАМОТУЛЫ) К а ф е д р а А г р о х и м и и П о з н а н ь с к о й С е л ь с к о х о з я й с т в е н н о й А к а д е м и и Резюме Проведенны е исследования показали, что качественные различия м еж ду гумусом горных и низинны х почв не на столько велики, чтобы могли объяснить различия в высоте урож ая. К аж ется, что горные почвы, несмотря на менее благоприятные климатические условия, при рациональной агротехнике и удобрении могли-бы стать очень плодородными. М. A N D R Z E J E W S K I A COM PARISON OF THE HUM US OF HILL SOILS (SZCZAWA, LIM ANOW A DISTRICT) WITH THE HUM US OF W IELKOPOLSKA LOW LAND (BABORÓWKO, DISTR. SZAMOTUŁY) C h a i r o f A g r o c h e m i s t r y, C o lle g e o f A g r i c u l t u r e, P o z n a ń Summary The soils of Szczaw a and Baborówko are not of sam e origin and cultivation is different. It w as found that the h ill soils contain abt. 5 to 8 tim es m ore carbon than the B aborów ko podsoils. Content of hum ic compounds soluble in and H 2SO 4 w as nearly identical in both soil types, only fraction II of the low land soils having a higher carbon ratio than the hill soils. UV spectral analysis has show n again that the qualitative d ifferences in hum us compounds of fraction I are in both soil types sm all, w hile they are fairly distinct in fraction II. The differences in hum us com pounds betw een (the tw o soil types are not significant. The low crop yields of the hill soils are not caused by low er hum us content but are due to the activity of Man.

Podobne dokumenty

ECHANIKA METODA ELEMENTÓW DRZEGOWYCH W WTBRANTCH ZAGADNIENIACH ANALIZT I OPTYMALIZACJI OKŁADOW ODKSZTAŁCALNYCH NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ

ECHANIKA METODA ELEMENTÓW DRZEGOWYCH W WTBRANTCH ZAGADNIENIACH ANALIZT I OPTYMALIZACJI OKŁADOW ODKSZTAŁCALNYCH NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ Z E S Z Y T Y NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ TADEUSZ BURCZYŃSKI METODA ELEMENTÓW DRZEGOWYCH W WTBRANTCH ZAGADNIENIACH ANALIZT I OPTYMALIZACJI OKŁADOW ODKSZTAŁCALNYCH ECHANIKA Z. 97 GLIWICE 1989 POLITECHNIKA