SKRYPT SZKOLENIA AFF. Materiał pomocniczy do szkolenia spadochronowego. metodą AFF w sekcji spadochronowej Aeroklubu Warszawskiego

Transkrypt

1 SKRYPT SZKOLENIA AFF Materiał pomocniczy do szkolenia spadochronowego metodą AFF w sekcji spadochronowej Aeroklubu Warszawskiego

2 Skoki spadochronowe są formą aktywności mogącą grozić poważnym uszczerbkiem na zdrowiu lub śmiercią. Aby zminimalizować to ryzyko konieczny jest trening oraz przestrzeganie procedur bezpieczeństwa. 2/71

3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP REGULACJE PRAWNE SPRZĘT SPADOCHRONOWY UPRZĄŻ I POKROWIEC BUDOWA CZASZY PROCEDURY W SAMOLOCIE PROCEDURY STANDARDOWE OCHRONA SPRZĘTU PRZEBIEG SKOKU PRZYGOTOWANIE DO SKOKU I SKOK PRAWIDŁOWA SYLWETKA WYSOKOŚĆ PODCZAS SKOKU ZNAKI ĆWICZENIA PODCZAS SKOKU Ćwiczenia (w zależności od planu skoku) PRAWIDŁOWY PROCES OTWARCIA SPADOCHRONU CZYNNOŚCI SKOCZKA PO OTWARCIU CZASZY TEORIA LOTU SPADOCHRONU SZYBUJĄCEGO PODEJŚCIE DO LĄDOWANIA BUDOWA RUNDY LĄDOWANIE PRZYZIEMIENIE AMORTYZOWANE (ang. PLF- Parachute Landing Fall) CZŁOWIEK MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA CHOROBA WYSOKOŚCIOWA = GŁÓD TLENOWY CHOROBA POWIETRZNA = CHOROBA LOKOMOCYJNA DOLEGLIWOŚCI WYNIKAJĄCE Z WAHAŃ CIŚNIENIA I OBNIŻONEGO CIŚNIENIA DOLEGLIWOŚCI ZWIĄZANE Z USZAMI ZDROWIE I HIGIENA UDAR SŁONECZNY NAJCZĘSTSZE URAZY W SPADOCHRONIARSTWIE NAJCZĘSTSZE URAZY W SPADOCHRONIARSTWIE - PROFILAKTYKA PROCEDURY AWARYJNE SYTUACJE AWARYJNE W SAMOLOCIE AWARIE PRZY MAŁEJ PRĘDKOŚCI SPADANIA /71

4 9.3 AWARIE CAŁKOWITE PRZY DUŻEJ PRĘDKOŚCI SPADANIA SPLĄTANIA PRZYPADKI UŻYCIA NOŻA PRZESZKODY TERENOWE PROGRAM SZKOLENIA AFF Pytania kontrolne kursu AFF /71

5 1. WSTĘP Szkolenie AFF (ang. Accelerated FreeFall - przyspieszona nauka swobodnego spadania najbardziej efektywna i najszybsza metoda szkolenia spadochronowego, mająca na celu przygotowanie ucznia-skoczka do wykonywania samodzielnych skoków z opóźnionym otwarciem spadochronu, najczęściej z wysokości 4000 m. W tym celu musi on opanować: poprawną sylwetkę spadania kontrolę wysokości samodzielne otwarcie spadochronu samodzielne lądowania Nieopanowanie w pełni nawet jednej z tych umiejętności nie pozwala na ukończenie kursu. Nie można powiedzieć, że któraś z nich jest mniej lub bardziej ważna każda z nich ma kluczowe znaczenie dla bezpiecznego wykonania skoku. Wysokości otwarć i ćwiczeń, które stosujemy podczas kształcenia w systemie AFF są dostosowane do odpowiednich zadań i postępów w nauce. Wysokości zmienią się po zakończeniu kursu pytaj, czytaj, rozmawiaj z instruktorem. Dowiedz się z kim trenować po zakończeniu kursu AFF. Na lotnisku są osoby, które pomogą Ci w kolejnych etapach szkolenia. Przewodnik ten traktuj jako materiał pomocniczy, jest on jedynie uzupełnieniem teoretycznego szkolenia AFF. 1.1 REGULACJE PRAWNE Wybrane polskie akty prawne i inne dokumenty, które regulują szkolenie i wykonywanie skoków spadochronowych w Aeroklubie Warszawskim. Ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy - Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków (Dz. U poz. 440 załącznik Nr 4) Program Szkolenia Spadochronowego Aeroklubu Warszawskiego SkyDive Warszawa Regulamin Wykonywania Skoków Spadochronowych na Strefie Spadochronowej SkyDive Warszawa Rozdział 7 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury Odpowiedzialność skoczka i instruktora Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy - Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków (Dz. U poz. 440 załącznik Nr 4). 5/71

6 Rozdział 7 Odpowiedzialność skoczka i instruktora Za ocenę gotowości do skoku, a w szczególności: użycie spadochronów posiadających dopuszczenie do skoków i ważne ułożenie, ważność dokumentacji osobistej skoczka, kompletność oraz gotowość do użycia spadochronów i wyposażenia, prawidłowość nałożenia spadochronu oraz wybór rodzaju wykonywanego skoku, odpowiedzialny jest: 1) w przypadku skoczka spadochronowego - skoczek osobiście; 2) w przypadku ucznia-skoczka - instruktor spadochronowy wykonujący nadzór nad uczniem w tym skoku. Odpowiedzialność skoczka i instruktora 7.2. Za decyzję o wykonaniu oraz za poprawne wykonanie skoku odpowiedzialność ponosi sam skoczek (uczeń-skoczek) Na listę załadowczą może zgłosić ucznia-skoczka jedynie instruktor spadochronowy odpowiedzialny za skoczka w tym skoku Uczeń-skoczek nie ma prawa wykonać skoku, jeżeli na dany skok nie zapewnił sobie nadzoru Wybrane elementy Programu Szkolenia Spadochronowego Aeroklubu Warszawskiego SkyDive Warszawa Maksymalna prędkość wiatru dla studenta to 8 m/s. Minimalna wysokość otwarcia dla studenta AFF to 1200 m. Uczeń - skoczek może wykonywać skoki ze spadochronem TYLKO pod nadzorem instruktora spadochronowego. Uczeń - skoczek nie ma prawa wykonać skoku, jeżeli na dany skok nie zapewnił sobie nadzoru instruktora spadochronowego Za decyzję o wykonaniu oraz poprawne wykonanie skoku, odpowiedzialność ponosi sam skoczek (uczeń skoczek). Zalecenia dotyczące Szkolenia AFF: Maksymalny czas pomiędzy skokami szkolnymi AFF to 14 dni Kurs AFF powinien być zrealizowany w maksymalnie krótkim czasie, bez zbędnych przerw zabezpiecz sobie 2-3 weekendy pod rząd na skoki Regulamin Wykonywania Skoków Spadochronowych na Strefie Spadochronowej SkyDive Warszawa obejmuje m.in.następujące zagadnienia: Osoby funkcyjne na Strefie SkyDive Warszawa Sekcji Spadochronowej Aeroklubu Warszawskiego. Rodzaj skoków wykonywanych na Strefie Obecność na pokładzie statku powietrznego (poza załogą samolotu) Kolejność wykonywania skoków Planowany rejon skoków 6/71

7 Minimalna planowana wysokość zawiśnięcia na otwartym spadochronie Strefy opadania, miejsce lądowania, kierunki podejść, lądowanie poza strefą Wydawanie, obsługa, kontrola sprzętu spadochronowego "Planowanie" czyli wpis na listę załadowczą, kontrola wymaganych dokumentów Wyposażenie skoczka i pasażera Całość na stronie: Twoje dokumenty skoków książka skoków karta wyszkolenia Pamiętaj o potwierdzeniu w/w dokumentów przez instruktora przed wyjazdem po skokach ze strefy. Karta Wyszkolenia zadania do opanowania w trakcie Twojej nauki podczas kursu AFF i po kursie AFF II-1 - Stabilna sylwetka i symulacja otwarcia spadochronu gł. II-2 - spadanie na kierunku,obroty poziome i pionowe II-3 - przemieszczanie się w poziomie II-4 - wyprowadzanie z niestabilnej pozycji II-5 - egzamin kończący szkolenie AFF II-6 skoki doskonalące umiejętność przemieszczania II-7/RW-2 - skoki na akrobację zespołową skok parą II-8 lądowanie w ograniczonym terenie II-9 określanie miejsca zrzutu ćwiczenia na otwartej czaszy, manewrowanie budowanie prawidłowej rundy, lądowanie układanie spadochronu 7/71

8 2. SPRZĘT SPADOCHRONOWY System studenta wyposażony jest w: 1. Zintegrowany system uprząż pokrowiec, który zawiera spadochron główny (na dole) i zapasowy (na górze). 2. Pilocik umieszczony jest na prawym dolnym rogu pokrowca. Po wyrzuceniu pilocik otwiera spadochron.. Mając spadochron na sobie, zlokalizujesz go prawą ręką sięgając w tył, pod pokrowcem. 3. Sprężynowy pilocik spadochronu zapasowego (umieszczony w górnej części pokrowca) odpowiedzialny jest za otwarcie spadochronu zapasowego. 4. Spadochron główny zlokalizowany jest w dolnej części pokrowca i przymocowany do uprzęży taśmami nośnymi za pomocą zamków szybkowyczepnych (systemu trzech kółek ) umiejscowionych na ramionach. 5. System trzech kółek 6. Taśmy nośne łączące pokrowiec z linkami nośnymi spadochronu - dzielą się na prawą i lewą, a każda z nich na przednią i tylną. 7. Cztery szekle lub soft links mocują linki nośne spadochronu do taśm nośnych. 8. Uchwyt z prawej strony - wyczep spadochronu głównego gdy wyciągniemy ten uchwyt, wyczepiony zostanie spadochron główny (taśmy nośne) za pomocą systemu trzech kółek. Jest to poduszeczka, znajdująca się po prawej stronie uprzęży pod taśmą piersiową. 9. RSL (Reserve Static Line), zwykle na lewej taśmie łączy jedną z taśm nośnych spadochronu głównego z systemem otwierającym spadochron zapasowy. Kiedy wyciągniesz uchwyt wyczepu spadochronu głównego (prawy), odrzucona czasza wyciągnie/zwolni zawleczkę pilocika czaszy zapasowej. 10. Uchwyt z lewej strony otwierający spadochron zapasowy jego wyciągnięcie uruchomi otwarcie czaszy zapasowej. W spadochronie szkolnym jest to metalowy uchwyt w kształcie litery D, znajdujący się z lewej strony uprzęży pod taśmą piersiową. 11. Spadochron zapasowy zlokalizowany w górnej części pokrowca jest stale połączony z uprzężą. Jest to także spadochron prostokątny typu skrzydło. 12. Sterówki (inne nazwy: uchwyty sterownicze, kołki, hamulce) miękkie uchwyty służące do sterowania i umożliwiające bezpieczne lądowanie spadochronem. Uchwyty sterówek umieszczone są na tylnych taśmach nośnych i są tuż nad Twoją głową po otwarciu spadochronu. 13. Automat AAD (Automatic Activation Device) elektroniczne lub mechaniczne urządzenie zaprojektowane, by otwierać spadochron zapasowy na zaprogramowanej wysokości, jeżeli wcześniej na bezpiecznej wysokości nie zrobi tego skoczek. Jest obowiązkowy we wszystkich spadochronach szkolnych. Pamiętaj, że to tylko automat, więc nie należy czekać na jego działanie, lecz działać według wyćwiczonej procedury ratowniczej. 8/71

9 14. Nóż spadochronowy umieszczony najczęściej na taśmie piersiowej służy do odcięcia linki lub linek podczas sytuacji awaryjnych. 2.1 UPRZĄŻ I POKROWIEC Taśma piersiowa Uchwyt otwierający spadochron zapasowy Uchwyt wyczepny spadochronu głównego System RSL PRZÓD System 3 kółek TYŁ Automat AAD Klapy pokrowca (maskujące taśmy) Pokrowiec/kontener spadochronu zapasowego Pokrowiec/kontener spadochronu głównego karabińczyki Taśmy udowe Pilocik z uchwytem wyciągającym 9/71

10 ` Zamki wyczepne spadochronu głównego (3 kółka) Wysokościomierz Uchwyt wyczepny spadochronu głównego Uchwyt otwierający spadochron zapasowy Pilocik z uchwytem wyciągającym Wysokościomierz Pokrowiec / Kontener spadochronu zapasowego Pokrowiec / Kontener spadochronu głównego Pilocik z uchwytem wyciągającym 10/71

11 2.2 BUDOWA CZASZY Górna powłoka Wloty do komór Profil Przegroda Krawędź natarcia A B C D Grupy linek Dolna powłoka Taśmy nośne Slajder Linki sterownicze 11/71

12 3. PROCEDURY W SAMOLOCIE Instruktor zapozna studenta z typem samolotu, z którego będzie wykonywać skoki. Jest wiele różnych typów samolotów i śmigłowców używanych przez skoczków, dlatego procedury wyjścia/skoku mogą nieco się różnić. 3.1 PROCEDURY STANDARDOWE 1. Zapoznaj się z typem samolotu, z którego będziesz wykonywać skok 2. Powtórz pełne sprawdzenie przed wejściem do samolotu 3. Powtórz pełne sprawdzenie przed wyskoczeniem (podczas pierwszych skoków będą robili to instruktorzy) 4. Podchodź do samolotu z boku (jak do byka) lub z tyłu (jak do kozy) 5. Bądź obok instruktora podczas wsiadania do samolotu 6. Miej zapięte pasy i kask na głowie do wysokości 500 m. 7. Podczas lotu w górę zrelaksuj się i powtórz w myślach cały plan skoku 8. Jeśli masz jakieś wątpliwości, zapytaj instruktora 9. W czasie wznoszenia obserwuj wysokościomierz i sygnalizuj instruktorowi wszystkie ważne wysokości, które obowiązują w czasie skoku 10. Pozostań na miejscu do momentu, aż instruktor każe Ci wstać 3.2 OCHRONA SPRZĘTU 1. Chroń uchwyty swojego spadochronu 2. Ogranicz ruchy do minimum - Nie wierć się, masz na plecach dwa spadochrony zabezpieczone zawleczkami, pamiętaj o tym! 3. Jeśli spadochron otworzy Ci się w samolocie, odsuń się od drzwi, pozbieraj go i nie pozwól mu wydostać na zewnątrz 4. Jeśli spadochron otworzy Ci się podczas wyjścia, natychmiast wykonaj skok, wyrzuć pilocik, sprawdź spadochron i bądź przygotowany na sytuacje awaryjne 12/71

13 4. PRZEBIEG SKOKU 4.1 PRZYGOTOWANIE DO SKOKU I SKOK SKOK Z DWOMA INSTRUKTORAMI Instruktor, który będzie na zewnątrz przy wyskoku, sprawdza punkt zrzutu i potwierdza, czy jesteś gotowy do skoku. Następnie wychodzi na zewnątrz i trzymając się, czeka aż się ustawisz w progu drzwi. Nawiązujesz kontakt wzrokowy z instruktorem znajdującym się wewnątrz statku powietrznego, który mówi Ci, że możesz podejść do drzwi. Ustawiasz się w drzwiach. Nawiązujesz kontakt wzrokowy najpierw z jednym, czekasz na jego sygnał OK (kiwnięcie głowy), potem z drugim instruktorem, czekasz na jego sygnał OK (kiwnięcie głowy). Przyjmujesz sylwetkę gotowości do skoku. Teraz Ty i instruktorzy jesteście gotowi do rozpoczęcia odliczania. Jest to robione poprzez odpowiednie ruchy ciała i głośne odliczanie, by upewnić się, że wszyscy wyskoczą razem. Głośno rozpoczynasz odliczanie: READY (patrzysz przed siebie, ruch w górę/do przodu). SET (ruch ciała w dół/do tyłu). GO! ( skok na strugi i natychmiastowe wygięcie). SKOK Z JEDNYM INSTRUKTOREM Instruktor sprawdza punkt zrzutu i potwierdza czy jesteś gotowy do skoku. Następnie daje Ci sygnał do podejścia do drzwi. Ustawiasz się w drzwiach. Nawiązujesz kontakt wzrokowy z instruktorem, który kiwnięciem głowy i komendą OK. daje znak gotowości do skoku. Przyjmujesz sylwetkę gotowości do skoku Głośno rozpoczynasz odliczanie: READY (patrzysz przed siebie, ruch w górę/do przodu). SET (ruch ciała w dół/do tyłu). GO! ( skok na strugi i natychmiastowe wygięcie). 13/71

14 4.2 PRAWIDŁOWA SYLWETKA WYGIĘCIE + SYMETRIA = STABILNOŚĆ Od momentu wyjścia aż do zakończenia swobodnego spadania, Twoim obowiązkiem jest dobre wygięcie. Podstawowa, stabilna sylwetka jest znana jako pozycja płaska (ang. box position). Wypchnięte biodra do przodu, nogi rozstawione na szerokość barków zgięte w kolanach, ręce symetrycznie rozłożone na boki 90 o przy ramionach i 90 o przy łokciach), głowa podniesiona (odchylona do tyłu), wzrok na horyzont. Ramiona symetrycznie, 90 przy ramionach i 90 przy łokciach Dłonie luźno Obciągnięte palce Kolana ugięte Głowa odchylona do tyłu, wzrok na horyzont Nogi rozstawione na szerokość barków Wypchnięte biodra Dobre wygięcie i symetryczna pozycja ciała zagwarantują Ci zawsze stabilną pozycję lotu i pomogą Ci wyjść z różnych opresji, takich jak np. niestabilność czy obroty. 14/71

15 NIE WALCZ Z POWIETRZEM, ONO CIĘ UŁOŻY I USTABILIZUJE, TRZEBA TYLKO MU POMÓC SYMETRYCZNĄ, WYGIĘTĄ I LUŹNĄ SYLWETKĄ. Opływ strug powietrza 15/71

16 POZYCJA PO WYSKOKU WYJŚCIE NA STRUGI Wygięta sylwetka określana jest w odniesieniu do strug powietrza (wiatru relatywnego) a nie do ziemi. Bezpośrednio po wyskoczeniu "wiatr wieje" z przodu, a nie z dołu (czyli nie przemieszczamy się jeszcze w dół, tylko do przodu z prędkością opuszczonego samolotu powoli wytracając prędkość samolotu). Zatem poprawna sylwetka będzie praktycznie stojąca. Przez pierwsze kilka sekund po wyjściu obserwuj samolot (patrz w górę/ głowa do góry/ broda do góry). Pomaga to pamiętać o prawidłowej sylwetce podczas przejścia z pozycji wertykalnej do horyzontalnej. 1 Prędkość postępowa 100% Prędkość opadania 0% 1 2 Po pewnym czasie opór powietrza hamuje ruch do przodu, a siła ciężkości rozpędza Cię w dół. Strugi napływają pod kątem, nasza pozycja jest pochylona. 3 2 Prędkość postępowa 50% Prędkość spadania 50% 16/71

17 Po ok. 10 sekundach opór powietrza hamuje całkowicie nasz ruch do przodu, od tej chwili spadamy poziomo w dół z prędkością graniczną 50 m/s. 3 Prędkość Prędkość postępowa spadania 0% 100% 17/71

18 4.3 WYSOKOŚĆ PODCZAS SKOKU Podczas wolnego opadania zbliżasz się do ziemi z prędkością ok 50 m/s. To 180 km/h! Po otwarciu czaszy zwalniasz do ok 5 m/s (18 km/h), ale nadal lecisz w dół! Dlatego bardzo ważne jest, abyś kontrolował swoją wysokość cały czas podczas skoku, przed i po otwarciu czaszy. Służy do tego wysokościomierz w formie zegara umieszczony zazwyczaj na lewej ręce. Sprawdzaj swoją wysokość zawsze podczas wolnego spadania oraz kiedy: chcesz rozpocząć manewr skończyłeś manewr minęło kilka sekund od ostatniej kontroli wysokości straciłeś stabilną sylwetkę lecisz w stabilnej sylwetce po każdej symulacji poczujesz taką potrzebę instruktor pokaże Ci odpowiedni znak Sprawdzaj swoją wysokość również regularnie podczas lotu na otwartej czaszy. 18/71

19 Po wyskoczeniu przez pierwsze 10 sekund rozpędzasz się i spadasz ok. 340 m. Potem przez każdą sekundę spadasz 50 m. W zależności od masy, kombinezonu, sylwetki, temperatury powietrza prędkość ta może być nieco wyższa lub niższa. Jeżeli jesteś dość lekki/lekka, być może dostaniesz na czas skoku pas z kilkoma kilogramami ołowiu, aby zwiększyć Twoją prędkość spadania. Cały skok trwa ok. 6 minut : ok. minuty wolnego spadania i ok. 5 minut lotu na otwartej czaszy. Wysokość(m) Czas skoku (s) Opis Wyskakujesz z samolotu 3660 ok. 10 Osiągasz prędkość graniczną 50 m/s do ok. 43 Praca w wolnym spadaniu Koniec pracy, przygotowanie do otwarcia Otwarcie Spadochron powinien być otwarty Praca na otwartym spadochronie 1000 WYSOKOŚĆ RATOWNICZA AFF WYSOKOŚĆ DECYZJI AFF* Praca na otwartym spadochronie 500 Koniec pracy w strefie oczekiwania 300 Runda: prosta z wiatrem 200 Runda: trawers 100 Runda: ostatnia prosta pod wiatr 0 ok. 6 minut Lądowanie :-) Już??? * wysokość, do której powinieneś podjąć decyzję, czy lądujesz na tym, co masz (lub nie masz) nad głową, czy otwierasz spadochron zapasowy. Pamiętaj, że ziemia zbliża się szybko! 19/71

20 4.4 ZNAKI Podczas swobodnego spadania komunikacja werbalna jest niemożliwa. Porozumiewamy się za pomocą znaków ręcznych, przekazywanych przez instruktora. Znaki te będą dawane zawsze, gdy tylko zajdzie taka konieczność. Znaki mogą być dawane przez instruktora z boku widzisz wtedy jedynie jego dłoń, lub też przez instruktora przed tobą widzisz wtedy całą jego postać. = wygnij się/ w dół prostuj nogi zegnij nogi zwęź nogi/symetria popraw ręce, ramiona stuknij piętami = sprawdź wysokość symulacja otwarcia relax / rozluźnij się otwórz natychmiast OK! (jest dobrze ) 20/71

21 4.5 ĆWICZENIA PODCZAS SKOKU Każdy Twój skok AFF jest dokładnie omówiony, zaprezentowany i przećwiczony na ziemi. Jeśli czegoś nie zrozumiałeś, zapytaj instruktora podczas ćwiczeń. Przez pierwsze kilka sekund zaraz po wyjściu obserwuj samolot. Pomaga to utrzymać prawidłową sylwetkę podczas przejścia z pozycji wertykalnej do horyzontalnej. W czasie wolnego spadania pamiętaj o: Symetrycznej, rozluźnionej sylwetce Kontroli wysokości (przy patrzeniu na wysokościomierz, obróć symetrycznie obie dłonie do wewnątrz, odczytaj precyzyjnie wysokość tak, byś wiedział, jaką wysokość wskazuje wskazówka) Reagowaniu na znaki dawane przez instruktora Ćwiczenia (w zależności od planu skoku) 1. Ćwiczenie otwarcia spadochronu Na sygnał instruktora rozpoczniesz symulację otwarcia poprzez wykonanie sekwencji: wygięcie, sięgnięcie z podparciem, lokalizacja i złapanie uchwytu pilocika, powrót do zrelaksowanego wygięcia płaskiej. Zanim sięgniesz do pilocika, popraw wygięcie Podczas sięgania prawą ręką, lewa ręka powinna iść do przodu przed głowę i się tam zatrzymać (podparcie). Prawa ręka nie powinna iść w dół/do tyłu, ale przesuwać się na jednej wysokości jak po tafli szkła Po wykonaniu symulacji, wróć do neutralnej pozycji płaskiej. Uwaga: jeśli nie możesz znaleźć pilocika, instruktor naprowadzi Twoją dłoń na niego. Możesz też sięgnąć wyżej na pokrowiec i zjechać dłonią w dół, aż znajdziesz pilocik. 2. Kontrola wysokości Utrzymuj symetryczną wygiętą rozluźnioną sylwetkę oraz kontroluj wysokościomierz. Przy patrzeniu na wysokościomierz obróć symetrycznie obie dłonie do wewnątrz. Popatrz dłuższą chwilę na wysokościomierz, aż bez wątpliwości odczytasz wysokość nie masz rzucić okiem na wysokościomierz, ale odczytać dokładnie wysokość!!! 3. Otwarcie Na 2000 m. daj sygnał dłońmi Miej świadomość, że za ok. 6 sekund otwierasz spadochron; Popraw sylwetkę; Sięgnij po pilocik, pamiętając o podparciu; 21/71

22 Wyrzuć pilocik Jeśli tego nie zrobisz, spadochron otworzy Za Ciebie instruktor, a skok nie będzie zaliczony (do powtórzenia) 4. Sekwencja otwarcia Otwarcie powinno zaczynać się od utrzymania prawidłowego wygięcia Podczas sięgania po pilocik, równocześnie: lewa ręka jest płynnie przenoszona do przodu przed głowę (podparcie) prawa ręka sięga po pilocik Wyciągaj pilocik energicznie, a po całkowitym wyproście ramienia natychmiast puść go. Lewa i prawa ręka wracają do pozycji neutralnej (płaskiej). Gwarantuje to stabilną pozycję do otwarcia Patrz na horyzont i odliczaj 121, 122, 123 w tym czasie powinno nastąpić otwarcie czaszy głównej. Jeśli poczujesz, że spadochron już się otworzył, spójrz w górę kontrola czaszy 5. Problemy podczas skoku Niestabilne wyjście lub niestabilna pozycja podczas skoku WYGIĘCIE I POPRAWIENIE SYLWETKI (zawsze ustabilizuje twoją sylwetkę) Brak jednego instruktora? KONTYNUACJA ZADAŃ Z DRUGIM INSTRUKTOREM Brak obu instruktorów? WYGIĘCIE, KONTROLA WYSOKOŚCI!!! OTWARCIE NA ODPOWIEDNIEJ WYSOKOŚCI Niestabilność podczas otwierania OTWIERAJ SPADOCHRON GŁÓWNY! 22/71

23 4.6 PRAWIDŁOWY PROCES OTWARCIA SPADOCHRONU Otwarcie spadochronu głównego jest uporządkowanym procesem. Skoczek wyrzuca pilocik spadochronu głównego, który napełniając się wyciąga zawleczkę zamykającą pokrowiec (za pomocą pętli - loop). Pokrowiec (wyłogi) otwiera się, pilocik wyciąga paczkę ze spadochronem głównym z pokrowca. Opór stawiany przez pilocik powoduje wyplatanie się linek nośnych, otwarcie paczki, wyciągnięcie z niej spadochronu głównego, który napełnia się. Slider umieszczony w górnej części linek zjedzie w dół aż do taśm nośnych, gdy czasza napełni się powietrzem. Slider spowalnia i porządkuje otwarcie. Skoczek kontroluje czaszę obserwując ją. Spadochron musi po pierwsze być nad głową, musi być foremny (prostokątny) i musi być sterowny. Są to trzy najważniejsze elementy kontroli otwartego spadochronu. Gdy spadochron będzie całkowicie napełniony, skoczek kontroluje otoczenie, zwalnia sterówki pociągając energicznie w dół uchwyty sterownicze (odhamowuje spadochron), lokalizuje strefę lądowania (lotnisko) i steruje spadochronem wykonując zaplanowane manewry zakończone bezpiecznym lądowaniem. 23/71

24 4.7 CZYNNOŚCI SKOCZKA PO OTWARCIU CZASZY Gdy tylko czasza się otworzy, musisz wykonać następujące czynności: 1. WZROKOWA KONTROLA CZASZY otwarta, prostokątna, stabilna, cała, gotowa do lądowania. 2. SPRAWDŹ PRZESTRZEŃ WOKOŁO SIEBIE jeśli dostrzeżesz w pobliżu skoczka, skręć tylną taśmą ABY SIĘ OD NIEGO ODDALIĆ (nie ma czasu na odhamowanie sterówek), jeżeli leci na czołówkę, obaj skręćcie W PRAWĄ STRONĘ. Obserwuj przestrzeń wokół siebie przez cały lot do samej ziemi, a zwłaszcza przed wykonaniem zakrętu! Unikaj zbliżania się do innych spadochronów i kolizji z innymi. Twoje manewry powinny być schematyczne i przewidywalne dla innych skoczków, zwłaszcza przy budowaniu rundy do lądowania (od 300 m.). Twoje spokojne i zrozumiałe manewry pomogą innym skoczkom bezpiecznie wylądować. 3. CHWYĆ STERÓWKI i ODHAMUJ zaciągnij sterówki do połowy, aby zmniejszyć prędkość i odpuść, by uzyskać pełną prędkość. Od tej chwili aż do wylądowania nie powinieneś bez ważnej przyczyny wypuszczać sterówek z rąk. 4. SPRAWDŹ STEROWNOŚĆ CZASZY Sprawdź przestrzeń z prawej. Skręć w prawo o stopni, wykonaj ten sam manewr w lewo. Zaciągnij sterówki do końca zahamuj, wytrzymaj 2 sekundy i odpuść do swobodnego lotu. Jeśli spadochron zdał ten test, możesz na nim lądować. Podejmij ostateczną decyzję. 5. ZLOKALIZUJ LOTNISKO zorientuj się, gdzie jesteś, sprawdź kierunek wiatru, znajdź miejsce lądowania, zaplanuj rundę, pamiętaj o zasadzie ½ wysokości - ½ odległości. Wykonuj zaplanowane manewry i prawidłowe podejście do lądowania. Przed skokiem powinieneś dokładnie obejrzeć zdjęcie lotniska i umieć wskazać rejony niebezpieczne oraz bezpieczne miejsce do lądowania. Zlokalizuj strzałę wyznaczającą kierunek lądowania, rękaw, flagi, a nawet dym z pobliskiego komina, abyś mógł wyznaczyć kierunek wiatru i lądowania. Zaplanuj rundę wskazując na zdjęciu miejsce gdzie będziesz na wysokościach 300, 200 i 100 m. 6. SŁUCHAJ INSTRUKCJI PODAWANYCH PRZEZ RADIO instruktor pomoże Ci wylądować, ma od Ciebie więcej doświadczenia i powinieneś się go słuchać. Jeśli radio milczy (to tylko urządzenie, może się zepsuć), ląduj samodzielnie zgodnie z tym, czego nauczyłeś się na kursie. Podczas lotu na otwartej czaszy unikaj chmur. Jeśli jednak się w nich znajdziesz, zahamuj czaszę do połowy i zaciągnij PRAWĄ sterówkę do końca. W taki sposób (w płaskiej spirali) wylecisz z chmury minimalizując ryzyko zderzenia z innym skoczkiem. Kontroluj jednak cały czas wysokość. Podczas lotu na otwartej czaszy: pamiętaj o stałej kontroli wysokości! zanim skręcisz, popatrz w tym kierunku, czy nie wpadniesz na innego skoczka! 24/71

25 5. TEORIA LOTU SPADOCHRONU SZYBUJĄCEGO Aby spadochron szybujący mógł rozpocząć przemieszczanie się do przodu i wytwarzanie siły aerodynamicznej, jego czasza musi być pochylona pod odpowiednim kątem w stosunku do poziomu. Kąt ten nazywamy kątem zaklinowania, a ustalają go linki nośne, które z przodu czaszy są najkrótsze, a w tyle czaszy, najdłuższe. Taka konstrukcja powoduje, że czasza pochylona jest przodem (krawędzią natarcia) do dołu. Podczas lotu powietrze, poprzez wloty na krawędzi natarcia, napełnia ją i usztywnia aerodynamicznie. Jego część, która nie jest w stanie pomieścić się wewnątrz, tworzy obszar "stojącego" powietrza, który nazywamy sztuczną krawędzią natarcia. Na niej rozdzielają się strugi opływające skrzydło. Przegrody czaszy mają kształt profilu aerodynamicznego, więc powietrze opływające czaszę rozdziela się na część górną i dolną (patrz rysunek). Przegroda jest niesymetryczna i jej górna część jest dłuższa niż dolna. Aby rozdzielone powietrze spotkało się w jednym momencie na krawędzi spływu, górne strugi muszą biec szybciej. Taki przepływ powoduje ich rozrzedzenie a w rezultacie spadek ciśnienia statycznego w porównaniu do ciśnienia panującego na dolnej powierzchni. I właśnie ta różnica powoduje, że spadochron wytwarza siłę aerodynamiczną i potrafi równoważyć ciężar własny i skoczka. Spadochron podczas lotu ma dwie prędkości: poziomą (postępową, do przodu) i pionową (opadania, do dołu). Stosunek prędkości poziomej do pionowej nazywamy doskonałością spadochronu. Mówi ona, jak daleko dolecimy na czaszy w bezwietrznych warunkach. Jeśli nasza czasza ma prędkość postępową 10 m/s a prędkość opadania 5 m/s, to doskonałość czaszy wynosi 2 (10 / 5). Oznacza to, że np. z wysokości 1 km, bez wiatru i lecąc prosto, możemy wylądować w punkcie odległym o maksymalnie 2 km od naszej bieżącej pozycji (a w zasadzie jej rzutu na ziemię). 25/71

26 Doskonałość dzisiejszych spadochronów, w zależności od masy skoczka oraz powierzchni, kształtu, i zahamowania czaszy wynosi zwykle od 2 do 3. MANEWROWANIE SPADOCHRONEM Sterowanie spadochronem odbywa się za pomocą linek sterowniczych. Regulujemy nimi zarówno prędkość postępową jak i prędkością opadania ZAKRĘTY Aby wykonać zakręt ściągamy jedną linkę sterowniczą bardziej od drugiej. Ściągnięcie prawego uchwytu sterowniczego (w dół) powoduje załamanie krawędzi spływu i zwiększenie oporu powietrza z tej strony, co powoduje zakręt w prawo. Analogicznie wygląda zakręt w lewo. PAMIĘTAJ! Skoczek znajdujący się poniżej Ciebie Cię nie widzi i dlatego ma pierwszeństwo. Nie zbliżaj się do niego, bo nie wiadomo, w którą stronę wykona manewr. ZAKRĘTY TYPU "SEMAFOR Z pełnego szybowania, ściągając jeden z uchwytów sterowniczych maksymalnie w dół, czasza zostaje gwałtownie i maksymalnie zahamowana z jednej strony, gdy w tym czasie druga połowa posiada maksymalną prędkość. Siła odśrodkowa wyrzuca skoczka poza oś pionową i spadochron przechyla się w stronę zakrętu. Czasza robi spirale, bardzo szybko tracąc wysokość. Uwaga! Wykonywanie tego typu zakrętów nisko nad ziemią jest bardzo niebezpieczne. Czasza potrzebuje stosunkowo dużo wysokości aby wyjść z takiego zakrętu. 26/71

27 ZAKRĘTY PŁASKIE (50% / 75%) Ustawiamy uchwyty na: 50% hamowania z jednej strony i 75% z drugiej (z tej, w którą stronę chcemy zakręcić). Zakręt tego typu charakteryzuje się spokojem, stabilnością i bardzo małą utratą wysokości. Takie manewrowanie spadochronem jest idealne do precyzyjnego podejścia do lądowania (i np. ominięcia nagle zauważonej przeszkody) lub manewrowania podczas latania w dużej grupie skoczków. Opanowanie tych manewrów (najpierw na dużej wysokości) jest niezbędne jako element szkolenia w lataniu na czaszy. STEROWANIE ZA POMOCĄ TAŚM NOŚNYCH Sterować czaszą można również za pomocą taśm nośnych: przednich lub tylnych. Ściągnięcie lewej przedniej taśmy nośnej powoduje skręt w lewo z nurkowaniem czaszy (duża utrata wysokości) jest to podobne do zakrętu typu semafor, ale czasza nie traci prędkości i ciśnienia w komorach szybciej można przerwać taki zakręt i wyhamować prędkość opadania. Nie rób takich zakrętów w pobliżu ziemi! Ściągnięcie lewej tylnej taśmy nośnej również powoduje skręt w lewo. Takiego typu zakrętów możesz użyć do wyminięcia skoczka na kolizyjnym kierunku po otwarciu, kiedy nie ma czasu na odhamowanie sterówek, albo do sterowania i lądowania w przypadku zerwania linki sterowniczej. Pamiętaj, aby przy tego typu manewrach uchwyty sterownicze cały czas były w rękach HAMOWANIE Ściągając równomiernie obydwa uchwyty sterownicze powodujemy załamanie krawędzi spływu. Zwiększenie oporu powietrza następuje symetrycznie, a w rezultacie hamowanie zmniejszenie prędkości postępowej (poziomej) spadochronu. Jednocześnie, wskutek zmiany profilu aerodynamicznego czaszy, zwiększa się siła nośna, maleje zatem prędkość opadania (pionowa). Hamować możemy w różnym stopniu - od hamowania 0% (pełna prędkość) do 100% (minimalna lub zerowa prędkość). HAMOWANIE 0% - lot z pełną prędkością Przy podniesionych uchwytach sterowniczych spadochron będzie miał pełną prędkość postępową i prędkością opadania. Będzie poruszał się stabilnie i prosto. HAMOWANIE 25 % Ściągnięcie powoli obu uchwytów do poziomu oczu. Takie hamowanie zapewnia generalnie najlepszy kąt ślizgu (doskonałość) w warunkach bezwietrznych lub pod wiatr. Zależy to od warunków pogody i ciężaru skoczka. 27/71

28 HAMOWANIE 50 % Uchwyty znajdują się na poziomie barków. Prędkość postępowa będzie o połowę mniejsza, prędkość opadania także się zmniejszy. HAMOWANIE 75 % Uchwyty sterownicze na poziomie brzucha. Spadochron będzie miał małą prędkość postępową i minimalne opadanie. 28/71

29 HAMOWANIE 100 % Ręce z uchwytami są opuszczone. Minimalna prędkość postępowa oraz minimalne opadanie. Przy takim hamowaniu istnieje możliwość przeciągnięcia spadochronu! 5.1 PODEJŚCIE DO LĄDOWANIA PODEJŚCIE DO LĄDOWANIA Zalecane podejście do lądowania jest podobne do tego, które wykonuje samolot. Składa się z podejścia z wiatrem, trawersu (bokiem do wiatru) i ostatniej prostej pod wiatr do miejsca lądowania. Zanim zrobisz swój skok, przećwicz to na fotografii, narysuj rundę do lądowania i wyznacz punkty określające rundę. DEFINICJE POTRZEBNE DO PRAWIDŁOWEJ BUDOWY RUNDY: ŁOŻE WIATRU- podłużny pas przechodzący przez zaplanowane miejsce lądowania i skierowane wzdłuż kierunku wiatru. PUNKT OTWARCIA - rzut punktu nad ziemią, nad którym skoczek otwiera czaszę. STREFA OCZEKIWANIA- teren znajdujący się w łożu wiatru w okolicy nawietrznej krawędzi lotniska (jej dokładne położenie zależy od siły wiatru). Miejsce, w którym możesz ćwiczyć manewry spadochronem (jeśli nie ma silnego wiatru, cały czas kontrolując wysokość i przestrzeń koło siebie). Lokalizujesz tu punkty charakterystyczne do lądowania i zaczynasz rundę. Jesteś tu do wysokości ok. 500 m POD WIATR jesteś twarzą do wiatru, lecisz wolno (prędkość wiatru minus prędkość spadochronu). Z WIATREM- jesteś tyłem do wiatru, lecisz szybko (prędkość wiatru + plus prędkość spadochronu). Z BOCZNYM WIATREM (TRAWERS) lecisz poprzecznie do wiatru. PRĘDKOŚĆ POSTĘPOWA- prędkość, z jaką porusza się Twój spadochron do przodu podczas lotu. PŁASKIE ZAKRĘTY - spadochron przyhamowany, sterówki na linii z klatką piersiową i z tego punktu dociągnij bardziej jedną sterówkę. Spadochron wykonuje płaskie zakręty z małą prędkością. PEŁNE ZAKRĘTY- sterówka do obrotu ściągnięta do linii biodra prędkość opadania jest wtedy bardzo duża - nigdy tak nie skręcaj poniżej 100 m. RUNDA DO LĄDOWANIA wzór lotu czaszy bezpośrednio przed wylądowaniem. Podczas rundy wykonujesz tylko zakręty o 90 stopni w lewą stronę 29/71

30 5.2 BUDOWA RUNDY Kierunek lądowania (pod wiatr) w każdej sytuacji wyznacza strzała na lotnisku. 1. PROSTA Z WIATREM: na wysokości 300 m leć wzdłuż linii wiatru, leć tak do wysokości ok. 200 m (wszystko zależy od siły wiatru), Twój punkt do lądowania powinieneś mieć z lewej strony. 2. ZWROT i TRAWERS: jesteś na wysokości ok. 200 m, zrób zakręt o 90 stopni w lewo i leć w kierunku celu z bocznym wiatrem, gdy jesteś na jego linii (w łożu wiatru) zrób kolejny zakręt o 90 stopni w lewo tak, aby być idealnie pod wiatr powinna być to wysokość 100 m. 3. OSTATNIA PROSTA POD WIATR- na tym odcinku jesteś już na prostej podejścia do lądowania. Nie wykonuj nigdy gwałtownych manewrów (możesz delikatnie korygować kierunek lotu pociągnięciami sterówek). Odpuszczone sterówki (trzymaj w górze)., Gdy będziesz na odpowiedniej wysokości zaciągnij sterówki na 50% (komenda przez radio RAZ ), a następnie zaciągnij spadochron na 100% (komenda przez radio DWA ) do lądowania. Średnia prędkość opadania (pionowa) na pełnej prędkości czaszy to 5 m/s, średnia prędkość postępowa (pozioma) to 10 m/s (hamując spadochron zmniejszasz te prędkości, ale nigdy nie osiągną one wartości 0 m/s). Na każdym etapie rundy tracimy 100 m wysokości przy prędkości opadania 5 m/s zajmie nam to ok. 20 sekund. 30/71

31 Runda przy słabym wietrze (0-1 m/s) Nie ma tu znaczenia, czy lecimy z wiatrem, czy pod wiatr zawsze mamy tę samą prędkość do przodu ok 10 m/s i na każdej prostej przelecimy 200 m (20 sekund * 10 m/s). Na prostą z wiatrem (wys. 300 m) wchodzimy mając punkt lądowania dokładnie po lewej ręce. Na ostatnią prostą wchodzimy dość daleko od celu, mając go bardziej z przodu niż z dołu. 31/71

32 Runda przy silnym wietrze (5 m/s) Lecąc z wiatrem lecimy bardzo szybko ok 15 m/s, przez 20 sekund przelatujemy 300 m. Na trawers wchodzimy mając punkt lądowania dokładnie po lewej ręce; lecąc, wiatr spycha nas w bok ok. 100 m za cel Na ostatnią prostą wchodzimy dość blisko celu, mając cel tak samo z przodu jak i z dołu (100 m) 32/71

33 Przykład podejścia do lądowania na lotnisku w Chrcynnie przy wietrze zachodnim (W) (z zachodu na wschód ) kierunek wiatru N KIERUNEK WIATRU PUNKT LĄDOWANIA TRASA RUNDY DO LĄDOWANIA 33/71

34 UWAGA!! NA OSTATNIEJ PROSTEJ POD WIATR (min. 100m.) NIE MOŻESZ WYKONYWAĆ ŻADNYCH GWAŁTOWNYCH MANEWRÓW, JESTEŚ JUŻ ZA NISKO!!! TWOJE MANEWRY POWINNY BYĆ PEWNE I SPOKOJNE. JEŚLI WYKONASZ GWAŁTOWNY SKRĘT, SZYBKO STRACISZ WYSOKOŚĆ, CO W REZULTACIE MOŻE DOPROWADZIĆ DO CIĘŻKIEGO KALECTWA, A NAWET ŚMIERCI!!! 34/71

35 6. LĄDOWANIE Nadszedł czas na bezpieczne lądowanie. Przeszedłeś już przez kontrolowane swobodne spadanie i kontrolowany lot nad strefę do lądowania, ale do momentu przyziemienia, Twój skok nie jest zakończony. 1. OSTATNIA PROSTA twarz pod wiatr, PRZYGOTOWANIE DO LĄDOWANIA - stopy i kolana razem, kolana lekko ugięte, wzrok na horyzont. 2. GOTOWOŚĆ DO LĄDOWANIA wzrok przed siebie (na horyzont). 3. ZACIĄGANIE (zaciąganie to dwustopniowy ruch, w rezultacie którego lądujemy delikatnie i z pełną kontrolą) nie patrz pod nogi, patrz na horyzont i tylko kątem oka obserwuj ziemię. Na wysokości ok 10 m przyhamowanie spadochronu do wysokości głowy (komenda RAZ przez radio). Nigdy nie odpuszczaj sterówek, nawet jeśli uznasz że zrobiłeś to za wysoko. następnie na wysokości ok. 2-3 m pełne dohamowanie spadochronu do wyprostowanych rąk w dół (komenda DWA przez radio) i utrzymanie takiej pozycji do zetknięcia z ziemią. Jeżeli zrobiłeś to za wysoko, pod żadnym pozorem nie unoś rąk! Wytrzymaj w takiej pozycji, złącz nogi i przygotuje się na twardsze lądowanie!!! (PLF) Pamiętaj: zaciągnięcie do lądowania to ruch jednokierunkowy tylko w dół. Jeśli wieje silny wiatr, możesz zaciągnąć czaszę nieco niżej. Nawet jeśli Twoje nogi są już na ziemi, ciągle sterujesz czaszą, która ma jeszcze siłę nośną. Jeżeli przed przyziemieniem przechyla czaszę w jedną stronę, musisz zwalczyć odruch podparcia się ręką w kierunku przechyłu pociągniesz w ten sposób sterówkę i pogłębisz przechył. W takiej sytuacji powinieneś wyrównać przechył przeciwną sterówką. Pomoże Ci w tym wzrok skierowany na horyzont, a nie pod nogi. 4. PRZYGOTOWANIE DO PRZYZIEMIENIA stopy i kolana mocno ściśnięte, kolana lekko ugięte. Mięśnie napięte, nogi razem, lądowanie na całe stopy. Ten sposób lądowania bardzo często łączy się z przewrotem w przód, przez bark lub w bok. Jest to najbezpieczniejszy sposób lądowania, pozwalający uniknąć kontuzji. Koniecznie przećwicz powyższe czynności podczas szkolenia naziemnego. 5. PO WYLĄDOWANIU jeżeli jesteś cały, wstań, aby uspokoić instruktora. Jeżeli nie wstajesz, jest to sygnał, że potrzebujesz pomocy. LĄDOWANIE NA PASIE jeśli udało Ci się trafić w pas startowy, natychmiast zbierz sprzęt i opuść go! Jeżeli musisz przejść przez pas startowy, aby wrócić na start, najpierw upewnij się, że nie ląduje ani nie startuje w tej chwili samolot. Przetnij pas po najkrótszej linii (prostopadle do niego). KOŁUJĄCY SAMOLOT jeżeli koło Ciebie kołuje samolot, zatrzymaj się i poczekaj, aż się oddali nie próbuj przed nim zdążyć. SILNY WIATR ok. 5-8 m/s Kiedy już jesteś na ziemi natychmiast mocno ściągnij jedną sterówkę, aby spadochron nie pociągnął Cię po wylądowaniu. Po lądowaniu i kontrolowanym upadku: wstań szybko, jeśli to możliwe zabiegnij czaszę o 90 o. zbierz spadochron i trzymaj go tak, by się ponownie nie napełnił; jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić (spadochron wlecze Cię po ziemi), ściągnij jedną sterówkę lub linkę nośną powinno to zgasić czaszę); 35/71

36 Pamiętaj także, że dobrze zaplanowane lądowanie (najlepiej na strefie do lądowania) pozwoli Ci uniknąć wszystkich przeszkód. Pomyśl o lądowaniu, kiedy tylko twój spadochron się otworzy i będzie leciał prawidłowo (zasada ½ wysokości ½ odległości). We wszystkich przypadkach bądź przygotowany na twarde lądowanie (PLF Parachute Landing Fall) 36/71

37 6.1 PRZYZIEMIENIE AMORTYZOWANE (ang. PLF- Parachute Landing Fall) Jeśli prędkość lądowania jest duża lub lądujesz w trudnym terenie, kontrolowany upadek może być najlepszym rozwiązaniem. Pamiętaj: złącz i lekko ugnij nogi, lekko je napnij patrz na horyzont, a nie pod nogi i czekaj na przyziemienie ląduj na całe stopy, nie na palce, ani na pięty jeśli się przewracasz, kontroluj to: padaj w bok, nie do przodu ani do tyłu, z ziemią stykają się kolejno: całe stopy, bok nogi, biodro, bok, bark nie podpieraj się rękami, możesz je połamać, poza tym do końca hamuj czaszą chroń głowę, przyciśnij podbródek do klatki piersiowej 37/71

38 SZYBKI WIATR ok. 5-8 m/s Kiedy już jesteś na ziemi, natychmiast mocno ściągnij jedną sterówkę, aby spadochron po wylądowaniu nie pociągnął Cię. Po lądowaniu i kontrolowanym upadku (PLF): wstań szybko, jeśli to możliwe zabiegnij czaszę o 90 o (zgasi to czaszę) zbierz spadochron i trzymaj go tak, by się ponownie nie napełnił jeśli nie jesteś w stanie tego zrobić (spadochron wlecze Cię po ziemi), ściągnij jedną sterówkę lub linkę nośną powinno to zgasić czaszę) STERUJ SWOIM SPADOCHRONEM TAK, BY NA ODPOWIEDNIEJ WYSOKOŚCI ZAUWAŻYĆ I UNIKNĄĆ LĄDOWANIA NA PRZESZKODACH. PONIŻEJ 300 M NIE LATAJ NAD NICZYM, NA CZYM NIE CHCESZ WYLĄDOWAĆ!!! 38/71

39 OCHRONA SPRZĘTU I PRAWIDŁOWE NOSZENIE NA UKŁADALNIĘ Aby ochronić sprzęt, nie możesz pozwolić mu wlec się po ziemi. Może jeszcze się przyda, więc szanuj go!! 1. Umieść sterówki w odpowiednich miejscach na taśmach nośnych. 2. Zwiń linki nośne równo aż do czaszy tak, by się nie splątały. 3. Gdy dojdziesz do czaszy, chwyć paczkę i pilocik. 4. Zarzuć wszystko na ramię i idź do układalni. Sprawdź sieroto czy w stanie euforii niczego za sobą nie wleczesz!! 5. Upewnij się, że sprzęt leży w cieniu, to ważne, ponieważ słońce niszczy materiał, z którego wykonana jest czasza i pokrowiec 39/71

40 7. CZŁOWIEK MOŻLIWOŚCI I OGRANICZENIA 7.1 CHOROBA WYSOKOŚCIOWA = GŁÓD TLENOWY Ze wzrostem wysokości maleje ciśnienie atmosferyczne. Dla organizmu skoczka jest to zjawisko niekorzystne, gdyż powoduje różne zaburzenia w pracy ustroju; możemy podzielić je na dwie grupy: zaburzenia związane z niedotlenieniem, zaburzenia związane bezpośrednio z oddziaływaniem obniżonego ciśnienia atmosferycznego. Najważniejszą przeszkodą ze strony organizmu ludzkiego (bywaniu na wysokości) jest tzw. choroba wysokościowa (głód tlenowy). Do najczęstszych objawów choroby wysokościowej należą: senność, utrudnione myślenie, przygnębienie lub też niepokój, stan podniecenia, beztroska, wesołość itp., podobnie jak w zamroczeniu alkoholowym. Ponadto występuje: znużenie fizyczne, osłabienie siły mięśniowej, zaburzenia precyzji ruchów i ich koordynacji, bóle głowy, mdłości, zimny pot, pulsowanie w skroniach, mrowienie i drętwienie kończyn oraz zsinienie paznokci i warg. Nieraz jednak następuje utrata przytomności bez uprzedniego odczuwania jakichkolwiek dolegliwości. 7.2 CHOROBA POWIETRZNA = CHOROBA LOKOMOCYJNA To reakcja organizmu na kołysanie i huśtanie. Wrażliwy na to jest przede wszystkim błędnik. Dalsze objawy są jedynie następstwem jego podrażnienia. Po zniszczeniu błędnika nie daje się wywołać choroby powietrznej. Wystąpienie choroby lokomocyjnej zależy także od stanu emocjonalnego i zaabsorbowania (skoczek latający jako pasażer jest znacznie podatniejszy na tą chorobę niż osoba aktualnie zajęta pilotowaniem). Choroba powietrzna objawia się: początkowo niepokojem, pogłębianym każdym ruchem samolotu, napływaniem śliny do ust, zblednięciem twarzy i kończyn, wystąpieniem zimnego potu, nudnościami i wymiotami. 7.3 DOLEGLIWOŚCI WYNIKAJĄCE Z WAHAŃ CIŚNIENIA I OBNIŻONEGO CIŚNIENIA bóle w jamie brzusznej na skutek rozprężania się gazów w jelitach, czyli tzw. meteoryzm wysokościowy, bóle źle zaplombowanych zębów oraz dolegliwości ze strony zatok, a zwłaszcza uszu jeśli masz katar lub chore zatoki - odpuść sobie skoki w danym dniu, bo skoki w takim stanie mogą spowodować tylko pogorszenie Twojego stanu zdrowia, jeśli poprzedniego wieczoru piłeś alkohol lub korzystałeś z innych środków, nawet nie przyjeżdżaj na lotnisko. To się nie może dobrze skończyć. 40/71

41 7.4 DOLEGLIWOŚCI ZWIĄZANE Z USZAMI Gdy skoczek wznosi się, wokół niego maleje ciśnienie, a z ucha środkowego poprzez trąbkę Eustachiusza wychodzi nadmiar powietrza i w ten sposób wyrównuje się ciśnienie. Natomiast przy zniżaniu powietrze nie zawsze może bez trudu wejść z powrotem. W tych przypadkach w uchu środkowym powstaje podciśnienie. Błona bębenkowa jest wpychana przez powietrze do środka, co powoduje wybrzuszenie się jej do wewnątrz i napięcie, będące przyczyną bólu i osłabienia słuchu. Gdy występuje zatykanie uszu, należy przełykać ślinę, ssać cukierki lub ziewać. Wszystkie te zabiegi sprzyjają udrożnieniu trąbki. Najskuteczniejszym sposobem, choć nie najzdrowszym, jest ściśnięcie nosa palcami i zwiększenie ciśnienia w noso-gardzieli z jednoczesnym przełykaniem śliny. W miarę latania tzw. barofunkcja trąbki Eustachiusza znacznie się poprawia. 41/71

42 8. ZDROWIE I HIGIENA Przystępując do skoków trzeba: mieć świadomość pełnej sprawności psychofizycznej i dobrego samopoczucia, - zapewnić organizmowi minimum 7-8 godzin snu, zjeść lekkie, pożywne śniadanie, zadbać o jedzenie i picie na czas całego pobytu na lotnisku o wszystkich dolegliwościach należy poinformować swojego instruktora W razie złego samopoczucia lub jakiejkolwiek dolegliwości nie wolno przystępować do wykonania skoków spadochronowych. UWAGA! Przed lotem i w czasie lotu nie należy spożywać napojów gazowanych. WYKONYWANIE SKOKÓW PO SPOŻYCIU ALKOHOLU JEST ZABRONIONE! Nie wolno również wykonywać skoków po zażyciu środków farmakologicznych wywierających działanie na system nerwowy (przeciwbólowe, nasenne, odurzające, hera, koka, hasz, LSD ). 8.1 UDAR SŁONECZNY Udar słoneczny jest zaburzeniem regulacji cieplnej organizmu, spowodowane działaniem wysokiej temperatury, przez co traci on zdolność naturalnego ochładzania się przez pocenie. Zazwyczaj jest on spowodowany bezpośrednim wpływem promieni słonecznych na odsłoniętą głowę i ciało. Objawy: bardzo wysoka temperatura ciała przekraczająca 39 C sucha, gorąca, zaczerwieniona skóra-brak pocenia przyspieszony i napięty puls możliwe zaburzenia świadomości wymioty Pierwsza pomoc umieszczamy poszkodowanego w zacienionym i odosobnionym miejscu zapewniamy dostęp powietrza stosujemy zimne okłady na głowę podajemy zimne napoje, w żadnym wypadku nie podajemy alkoholu, kawy, herbaty Jeżeli temperatura chorego przekracza 39 C zdejmujemy z niego ubranie i zanurzamy go w chłodnej, nie lodowatej!, wodzie lub polewamy go wodą z prysznica aż do momentu gdy temperatura spadnie poniżej 38 C, ważne: zwróć uwagę żeby nie przechłodzić organizmu. 8.2 NAJCZĘSTSZE URAZY W SPADOCHRONIARSTWIE Z analizy zdarzeń ostatnich 5 lat wynika, że najczęstszymi urazami w spadochroniarstwie są: trójkostkowe złamanie stawu skokowego, złamania kości podudzia, złamania kości udowej (z przemieszczeniem), skręcenia stawu skokowego i kolanowego, złamania kości nadgarstka, przedramienia oraz ramienia. 42/71

43 Najgroźniejszymi są urazy wielonarządowe oraz ciężkie urazy głowy oraz urazy kręgosłupa. Najczęściej dochodzi do nich w czasie lądowań z winy samego skoczka na skutek: wyboru niewłaściwego miejsca do lądowania, błędnej oceny wysokości i prędkości, brawury, błędnej oceny warunków atmosferycznych, nie wykonywania poleceń instruktora. 8.3 NAJCZĘSTSZE URAZY W SPADOCHRONIARSTWIE - PROFILAKTYKA Na zapobieganie urazom w czasie wykonywania skoków spadochronowych wpływa wiele czynników. Do najważniejszych należy zaliczyć: właściwe przygotowanie fizyczne skoczka dobór odpowiedniego sprzętu do wagi i umiejętności skoczka zdroworozsądkowa ocena warunków atmosferycznych zapoznanie się z warunkami panującymi na lotnisku oraz strefami lądowania stan psychofizyczny skoczka w danym dniu dobór odzieży i obuwia wykonywanie skoków w terenie ograniczonym po wcześniejszym wielokrotnym treningu 43/71

44 9. PROCEDURY AWARYJNE WYSOKOŚĆ, NA KTÓREJ MUSISZ PODJĄĆ DECYZJĘ TO MINIMUM 1000 m. Oznacza to, że na tej wysokości musisz zadecydować czy lądujesz na tym, co masz nad głową czy wyczepiasz czaszę główną i otwierasz spadochron zapasowy. Jeśli nie jesteś pewien, to lepiej ją wyczep. Lepsze to, niż zorientowanie się później, że należało to zrobić. Wyczepienie czaszy za nisko może CIĘ ZABIĆ!! Czasza zapasowa może nie zdążyć się wypełnić. W WARUNKACH TRENINGOWYM MUSISZ OMÓWIĆ WSZYSTKIE RODZAJE SYTUACJI AWARYJNYCH. NALEŻY POŚWIĘCIĆ NA TO WYSTARCZAJĄCO DUŻO CZASU I ZROBIĆ TO BARDZO DOKŁADNIE. PRZEĆWICZ LOKALIZACJĘ I UŻYWANIE UCHWYTÓW I POWTARZAJ ĆWICZENIA REGULARNIE!!! ĆWICZ DLA SWOJEGO BEZPIECZEŃSTWA PAMIĘĆ MIĘŚNIOWA TO DOBRA RZECZ OPANUJ TĘ UMIEJĘTNOŚĆ 44/71

45 Rodzaje sytuacji awaryjnych: sytuacje awaryjne w samolocie awarie czaszy przy małej prędkości awaria przy dużej prędkości splątania przeszkody terenowe Awarie dzielimy na dwie główne grupy: Awarie CAŁKOWITE spadochron zamknięty, nie masz nad sobą otwartej czaszy i spadasz z prędkością porównywalną do wolnego spadania (a czasem nawet większą). Ziemia zbliża się bardzo szybko i trzeba działać błyskawicznie. (NIC NIE WYCIĄGNIĘTE, NIC NIE ZWOLNIONE) - ten typ sytuacji awaryjnej charakteryzuje się dużą prędkością i szybką utratą wysokości (więcej w rozdziale 9.1). z awarią całkowitą mamy do czynienia, gdy po dwóch nieudanych próbach nie uda się zlokalizować pilocika lub po dwóch nieudanych próbach nie uda się jego wyciągnięcie (zgubiony lub twardy pilocik). Jeśli podejmiesz decyzję o ratowaniu: Pamiętaj o wygięciu, popatrz i zlokalizuj oba uchwyty, połóż obie ręce na uchwycie wyczepnym czaszy głównej (po prawej stronie), patrz na uchwyt spadochronu zapasowego (po lewej stronie). Energicznie wyciągnij uchwyt wyczepny w dół i lekko do przodu aż do wyprostu rąk i puść go. Przełóż ręce na uchwyt spadochronu zapasowego (po lewej stronie) i energicznie wyciągnij uchwyt spadochronu zapasowego w dół i lekko do przodu aż do wyprostu ramion potem wygnij się i czekaj na otwarcie. Złap sterówki spadochronu zapasowego, odhamuj je i bezpiecznie kieruj się w stronę lądowiska, pamiętaj o kierunku wiatru, przygotuj się na lądowanie poza lądowiskiem. Awarie CZĘŚCIOWE czasza jest częściowo wypełniona prędkość jest mniejsza od wolnego spadania, pilocik został wyciągnięty, a czasza nie pojawiła się; czasza nie wyszła z paczki, nie napełniła się lub napełniła się tylko częściowo czasza nie jest stabilna i nie możesz na niej wylądować. W tego rodzaju sytuacjach awaryjnych prędkość może być różna (w zależności od tego, co masz nad głową), co nie zmienia faktu, że nadal tracisz wysokość. (Więcej w rozdziale 9.2) Pamiętaj o wygięciu, popatrz i zlokalizuj oba uchwyty, połóż obie ręce na uchwycie wyczepnym czaszy głównej (po prawej stronie), patrz na uchwyt spadochronu zapasowego (po lewej stronie). Energicznie wyciągnij uchwyt wyczepny w dół i lekko do przodu aż do wyprostu rąk i puść go. Przełóż ręce na uchwyt spadochronu zapasowego (po lewej stronie) i energicznie wyciągnij uchwyt spadochronu zapasowego w dół i lekko do przodu aż do wyprostu rąk, potem wygnij się i czekaj na otwarcie. Złap sterówki, odhamuj je i bezpiecznie kieruj się w kierunku lądowiska. Pomimo stresu i utraty wysokości, staraj się zachować spokój (wiem, że łatwo tak mówić). Wielokrotne ćwiczenia na ziemi pomogą Ci zareagować odruchowo i bez zbędnej zwłoki, kiedy będzie to potrzebne. Może to uratować Ci życie!!! 45/71

46 TECHNIKA OTWIERANIA SPADOCHRONU ZAPASOWEGO Pamiętaj o wygięciu. Popatrz i zlokalizuj oba uchwyty, połóż obie ręce na uchwycie wyczepnym czaszy głównej (po prawej stronie), patrz na uchwyt spadochronu zapasowego (po lewej stronie). Przed wyczepieniem popatrz na uchwyt spadochronu zapasowego po lewej stronie. Energicznie wyciągnij uchwyt wyczepny w dół i lekko do przodu aż do wyprostu rąk i puść go. Przełóż ręce na uchwyt spadochronu zapasowego po lewej stronie. Energicznie wyciągnij uchwyt spadochronu zapasowego w dół i lekko do przodu aż do wyprostu ramion. Wróć do poprawnej sylwetki i czekaj na otwarcie. Po otwarciu czaszy zapasowej chwyć za uchwyty sterownicze, odhamuj czaszę i kieruj się w kierunku lotniska. Nie leć za wyczepioną czaszą. Pomimo że masz system RSL/Skyhook i automat AAD, nigdy nie czekaj na ich zadziałanie. Zawsze samodzielnie otwieraj spadochron zapasowy. 9.1 SYTUACJE AWARYJNE W SAMOLOCIE 1. Student powinien mieć zapięte pasy bezpieczeństwa i kask na głowie do wysokości 500 m. 2. Podczas sytuacji awaryjnych musisz słuchać instruktora i działać zgodnie z jego instrukcjami. 3. Lądowanie awaryjne: kask na głowie, pasy zapięte, okulary, chroń siebie! 4. Wyjście awaryjne: zależy od poleceń instruktora, skok i użycie albo głównego albo zapasowego spadochronu Poniżej 500 m oczekuj lądowania na pokładzie samolotu, m oczekuj na sygnał instruktora do opuszczenia samolotu. Po wyskoku natychmiast otwórz spadochron zapasowy m oczekuj na sygnał instruktora do opuszczenia samolotu. Po wyskoku otwórz spadochron główny. Powyżej 1600 m oczekuj na sygnał instruktora do takiego wyjścia, jakie było zaplanowane dla skoku AFF. PRZYPADKOWE OTWARCIE SPADOCHRONU PILOCIK POZOSTAJE W SAMOLOCIE W samolocie, podczas lotu, rozpina się pokrowiec spadochronu głównego lub zapasowego. Pilocik sprężynowy odskakuje od pokrowca. Pilocik miękki wysuwa się z kieszonki. Pokrowiec zostaje otwarty lub nie. Pilocik pozostaje w samolocie. Postępowanie: W przypadku pilocika sprężynowego należy go natychmiast złapać i nie dopuścić do sytuacji, w której zbliżyłby się on w pobliże otwartych drzwi. Natychmiast przesiądź się jak najdalej od drzwi. Jeżeli otworzył się pokrowiec spadochronu zapasowego, skoczek nie może wyskoczyć i musi pozostać w samolocie, aż do momentu wylądowania razem z osobą odpowiedzialną za zrzut. Jeśli jednak otworzył się pokrowiec głównego spadochronu, "wyrzucający" (instruktor odpowiedzialny za wyrzut skoczka) może podjąć decyzję o zapięciu go w samolocie i kontynuowaniu skoku. 46/71

47 Zapobieganie: Kontroluj podczas składania pętlę zamykającą pokrowiec loop (nie może być za luźna lub poprzecierana). Nie wierć się w samolocie. Patrz, gdzie siadasz w samolocie Pilnuj wszystkich uchwytów. Przed wyskokiem sprawdź położenie wszystkich uchwytów. Sprawdź długość linki uchwytu, stan kieszonek na uchwyty, stan kieszonki na miękki pilocik. PRZYPADKOWE OTWARCIE SPADOCHRONU PILOCIK ZA DRZWIAMI W samolocie, podczas lotu, rozpina się pokrowiec spadochronu głównego lub zapasowego. Pilocik sprężynowy odskakuje od pokrowca. Pilocik miękki wysuwa się z kieszonki. Pokrowiec zostaje otwarty lub nie. Pilocik wydostaje się za drzwi samolotu. Postępowanie: Pamiętaj! Wszystko dzieje się bardzo szybko! Natychmiast wykonaj skok pamiętając, że proces otwarcia może być zakłócony. Można spróbować złapać za pilocik lub inną część spadochronu, aby zatrzymać dalszy proces wyciągania spadochronu, pod warunkiem, że natychmiast odsuniesz się od drzwi. Większym prawdopodobieństwem jest sytuacja, że jednak pilocik będzie w pobliżu drzwi i najlepszym rozwiązaniem jest wykonanie skoku. W tym przypadku musisz mieć świadomość, na jakiej wysokości jest samolot. Jeśli wyskoczyłeś, to przygotuj się, że spadochron może się źle napełnić i będziesz musiał wykonać procedurę awaryjną. Zapobieganie: Drzwi samolotu powinny być zamknięte od startu do momentu wykonywania skoków Kontroluj pętlę zamykającą pokrowiec loop (nie może być za luźna lub poprzecierana). Nie wierć się w samolocie. Patrz, gdzie siadasz w samolocie (wystające elementy, klamki, uchwyty) Pilnuj wszystkich uchwytów. Przed wyskokiem sprawdź położenie wszystkich uchwytów. Sprawdzaj regularnie położenie wszystkich uchwytów, stan kieszonek na uchwyty (rzepy), stan kieszonki na miękki pilocik. 47/71

48 9.2 AWARIE PRZY MAŁEJ PRĘDKOŚCI SPADANIA SLIDER W POŁOWIE LINEK podczas otwierania spadochronu slider zatrzymał się w połowie linek skrajne komory zwinięte Postępowanie: chwyć uchwyty sterownicze i symetrycznie nimi "zapompuj" ściągnij w dół jeśli pompowanie nie skutkuje a slider pozostaje wysoko na linkach, wyczep zamki i otwórz spadochron zapasowy 48/71

49 SKRAJNE KOMORY ZAMKNIĘTE Slajder prawidłowo otwarty, znajduje się na dole, przy taśmach nośnych. skrajne komory spadochronu są tylko częściowo wypełnione Postępowanie: chwyć uchwyty sterownicze i symetrycznie nimi "zapompuj" kilka razy ściągnij w dół jeśli pompowanie nie skutkuje, wyczep zamki i otwórz spadochron zapasowy 49/71

50 PILOCIK W LINKACH podczas otwarcia lub manewrowania pilocik zaczepił o linki spadochronu, najczęściej dzieje się to tuż po otwarciu spadochronu. Postępowanie: sprawdź, poprzez sterowanie, czy czasza pozwala wykonywać stabilnie manewry potrzebne do lądowania (lot bez hamowania, zakręt w jedną, drugą stronę, głębokie hamowanie) jeśli tak ląduj ostrożnie bez wykonywania gwałtownych manewrów w większości przypadków nie wpływa to na działanie i sterowność spadochronu szkolnego w przypadku niestabilności czaszy wyczep ją i otwórz spadochron zapasowy 50/71

51 SKRĘCENIE LINEK / TWIST po otwarciu skręcone linki nośne czasza prawidłowo napełniona Postępowanie: jeżeli otwarcie odbyło się na normalnej wysokości, rozkręć linki poprzez odpowiednie wymachiwanie nogami lub balansowanie ciałem dotyczy to tylko dużych, studenckich, powolnych czasz. jeśli otwarcie nastąpiło w pobliżu wysokości ratowniczej, a linki są skręcone w znacznym stopniu wyczep czaszę i otwórz spadochron zapasowy Wymachuj nogami robiąc pajacyka w kierunku przeciwnym do twista, żeby rozkręcić skręcone linki 51/71

52 PRZEJŚCIE LINEK NAD CZASZĄ - KALAFIOR Po otwarciu spadochronu, jedna lub kilka linek przechodzi przez czaszę i powoduje jej deformację (najczęściej są to linki sterownicze) Postępowanie: jeśli czasza ma duże obroty, natychmiast wyczep ją i otwórz spadochron zapasowy jeśli nie ma dużych obrotów i jesteś powyżej wysokości decyzji 1000 m. (ratowniczej), możesz spróbować ściągnąć linki poprzez głębokie pompowanie odpowiednim uchwy-tem sterowniczym, jeżeli te czynności nie dają rezultatu, wyczep zamki i otwórz spadochron zapasowy ROZDARCIE CZASZY LUB PĘKNIĘCIE LINEK w trakcie otwarcia nastąpiło rozdarcie czaszy lub pęknięcie linek nośnych Postępowanie: sprawdź, poprzez sterowanie, czy czasza pozwala wykonywać stabilnie manewry potrzebne do lądowania (lot bez hamowania, zakręt w jedną, drugą stronę, głębokie hamowanie) jeśli tak: ląduj ostrożnie bez wykonywania gwałtownych manewrów w przypadku niestabilności czaszy głównej, wyczep zamki i otwórz spadochron zapasowy SPADOCHRON NIE DAJE SIĘ ODHAMOWAĆ po otwarciu, linki, lub jedna z linek sterowniczych nie daje się odblokować. Postępowanie: Wypiąć taśmy nośne (zamki), otworzyć spadochron zapasowy 52/71

53 ZERWANIE LUB ODHAMOWANIE LINKI STEROWNICZEJ podczas otwarcia urwała się lub odwiązała linka sterownicza Postępowanie: Wypiąć taśmy nośne (zamki), otworzyć spadochron zapasowy SUPŁY NA LINKACH supły na jednej lub kilku linkach deformują czaszę spadochronu supły mogą zablokować slider i uniemożliwić jego zsunięcie się na taśmy nośne supły mogą powodować obroty czaszy Postępowanie: jeżeli czasza wpada w szybkie obroty, wyczep ją i otwórz spadochron zapasowy jeżeli nie następują szybkie obroty, sprawdź poprzez sterowanie, czy czasza pozwala wykonywać stabilne manewry potrzebne do lądowania (lot bez hamowania, zakręt w jedną, drugą stronę, głębokie hamowanie) jeśli tak ląduj bez wykonywania gwałtownych manewrów; w przypadku niestabilności czaszy, wyczep ją i otwórz spadochron zapasowy 53/71

54 JEDNOCZESNE OTWARCIE SPADOCHRONU GŁÓWNEGO I ZAPASOWEGO ETAŻERKA CZASZA ZA CZASZĄ 1. Wyczep RSL 2. Skontroluj obie czasze 3. Nie odhamowuj tylnej czaszy 4. Spokojnie steruj układem za pomocą uchwytów sterowniczych czaszy przedniej 5. Sprawdź możliwości manewrowania 6. Do lądowania ustaw się pod wiatr 7. Nie hamuj spadochronów 8. Złącz nogi w 3 punktach kolana, kostki, palce stóp. Nogi lekko ugięte 9. Przygotuj się na mniej komfortowe lądowanie 10. Wypinaj czaszę główną tylko w ostateczności w przypadku wypięcia, istnieje duże prawdopodobieństwo splątania obu czasz BANAN - CZASZE OBOK SIEBIE 1. Wyczep RSL 2. Skontroluj obie czasze 3. Jeżeli są stabilne, ląduj w takiej konfiguracji 4. Ściągając lekko wewnętrzne taśmy nośne, staraj się utrzymać czaszę główną i zapasową blisko siebie 5. Z reguły steruje się większym, dominującym spadochronem za pomocą uchwytów sterowniczych lub tylnych taśm nośnych 6. Nie odhamowuj drugiego spadochronu 7. Wszystkie manewry wykonuj spokojnie, pamiętając o tym by czasze się nie rozeszły. 8. Do lądowania złącz nogi w 3 punktach kolana, kostki, palce stóp. Trzymaj nogi lekko ugięte 9. Do lądowania nie hamuj spadochronów. Przygotuj się na mniej komfortowe lądowanie 10. W przypadku braku stabilności czasz powyżej wysokości decyzji, upewnij się, że taśmy nośne i uchwyty sterownicze obu spadochronów nie są splątane i wypnij czaszę główną 54/71

55 WARIAT KOMORY SKIEROWANE W KIERUNKU ZIEMI W tej konfiguracji prędkość pionowa jest bardzo duża i nie można w niej bezpiecznie wylądować. Postępowanie: Jeżeli wysokość pozwala, wyczep RSL Natychmiast wypnij spadochron główny Jeżeli sytuacja wyniknęła z powodu niskiego otwarcia np. zadziałania automatu (AAD), nie wypinamy RSL a, tylko natychmiast wypinamy czaszę główną HOLOWANIE PACZKI Jeden spadochron w pełni otwarty i sterowny, paczka drugiego (dowolnego) jest holowana Nie jest zalecane ściągnięcie paczki do siebie Nie jest zalecane holowanie paczki do ziemi (istnieje ryzyko, że spadochron przed lądowaniem wyjdzie z paczki i przejdzie do wariata), co skutkuje pionową utratą wysokości Jeżeli mamy otwarty spadochron główny i holujemy paczkę od zapasu, sugeruje się przyspieszenie otwarcia spadochronu zapasowego, poprzez szarpanie taśm, w celu uwolnienia czaszy z osłony (free bag a) po otwarciu postępujemy w zależności od zaistniałej konfiguracji Jeżeli mamy otwarty spadochron zapasowy i holujemy paczkę od głównego wypinamy czaszę główną (jeżeli wysokość pozwala, wcześniej wypinamy RSL) SPLĄTANIE OBU CZASZ Zdecydowanie najgorszy scenariusz, który może się wydarzyć Im większa wysokość tym większe szanse na wyklarowanie sytuacji Wypięcie spadochronu głównego powinno być ostatecznością Nie ma jednego scenariusza działania w takiej sytuacji, gdyż konfiguracji może być wiele, a każda jest nieprzewidywalna Walczyć trzeba, w ostateczności gdy nie pomoże próba rozplątania czasz, można spróbować wypiąć czaszę główną 55/71

56 9.3 AWARIE CAŁKOWITE PRZY DUŻEJ PRĘDKOŚCI SPADANIA Wysokość decyzji dla studentów AFF to 1000 m. Do tej wysokości decydujesz, czy możesz lądować na tym, co masz nad głową (czy jest, czy jest foremny / prostokątny i sterowny), czy lepiej wyczepić go i otworzyć spadochron zapasowy. ZGUBIONY UCHWYT Postępowanie: powyżej wysokości ratowniczej - możesz przez kilka sekund próbować odnaleźć uchwyt (pilocik), jeżeli nie udaje ci się wyciągnij zamki i otwieraj natychmiast spadochron zapasowy jesteś bardzo blisko wysokości ratowniczej otwieraj natychmiast spadochron zapasowy nie ciągnij za taśmę łączącą (pilocik z paczką) (możesz spowodować podkowę!) TWARDY UCHWYT (NIE MOŻNA WYCIĄGNĄĆ PILOCIKA-UCHWYTU) nie możesz wyciągnąć uchwytu wyzwalającego, uchwytu pilocika, Postępowanie: powyżej wysokości ratowniczej możesz przez kilka sekund próbować wyciągnąć uchwyt (pilocik), jeżeli nie udaje ci się wyciągnij zamki (wyczep spadochron główny) i otwieraj natychmiast spadochron zapasowy jeśli jesteś bardzo blisko wysokości ratowniczej otwieraj natychmiast spadochron zapasowy PRZYSSANIE Nie jest to awaria, lecz przy braku odpowiedniego postępowania sytuacja może skończyć się źle. wyciągnąłeś uchwyt wyzwalający lub wyrzuciłeś pilocik, a proces otwarcia jest zatrzymany pilocik nie opuścił strefy zawirowań powietrza znajdujących się za tobą nie występuje sytuacja holowania pilocika Postępowanie: zmień pozycję spadania (najlepiej wyprostuj przed siebie szeroko rozstawione ręce, zegnij bardziej kolana) strugi zabiorą pilocik i rozpocznie się prawidłowy proces otwarcia spadochronu nie szukaj ręką pilocika (możesz spowodować podkowę) 56/71

57 HOLOWANIE PILOCIKA Taśma łącząca pilocik zaplątała się o np. uprząż lub zablokowana jest zawleczka. Następuje holowanie pilocika i zablokowanie otwarcia spadochronu. Postępowanie: po stwierdzeniu holowania pilocika wyciągnij zamki i otwórz spadochron zapasowy nie czekaj na ewentualne "zapracowanie" pilocika PODKOWA pilocik lub taśma łącząca zaczepiły o część ciała lub wyposażenie skoczka pokrowiec jest otwarty, pilocik pozostał w kieszonce, zamknięta osłona opuściła pokrowiec, częściowo wyplotły się linki ciągniesz za sobą nie otwarty spadochron zaczepiony od strony pilocika i taśm nośnych Postępowanie: staraj się utrzymywać przez cały czas stabilną, płaską pozycję spadania, jeśli możesz, wyrzuć pilocik z kieszonki pod pokrowcem spadochronu głównego 1-2 próby, jeśli nie, przystąp do procedury awaryjnej wyciągnij uchwyt zamków czaszy głównej, odrzuć taśmy nośne jeśli same nie odchodzą; otwórz spadochron zapasowy Zapobieganie: otwieranie spadochronu w stabilnej pozycji pilnowanie stanu zużycia i prawidłowej długości pętli zamykającej pokrowiec spadochronu głównego prawidłowe zabezpieczenie luzu tasiemki łączącej pilocik z osłonką czaszy ZAMKNIĘTA OSŁONKA - "KICHA" (CZASZA POZOSTAJE W OSŁONIE) podczas procesu otwierania czasza pozostaje zamknięta w osłonie (w paczce ) spadasz w pozycji pionowej prędkość spadania może być większa niż podczas płaskiego spadania Postępowanie: wyczep czaszę główną i otwórz spadochron zapasowy 57/71

58 ZAWIĄZANIE CZASZY GRUCHA czasza wyszła z osłony nie widzisz rozłożonego slider'a czasza jest zawiązana na poziomie stabilizatorów Postępowanie: wyczep czaszę główną i otwórz spadochron zapasowy ZERWANIE, WYCZEPIENIE TAŚMY NOŚNEJ w czasie procesu otwarcia urywa się lub wyczepia jedna z taśm nośnych Postępowanie: za pomocą uchwytu wyczepnego odepnij drugą taśmę (wyczep zamki) otwórz spadochron zapasowy PRZEDŁUŻAJĄCE SIĘ OTWARCIE CZASZY czasza wyszła z osłony widać rozłożony slider; widać stateczniki czasza nie wypełnia się Postępowanie: powyżej wysokości ratowniczej możesz przez kilka sekund próbować symetrycznie napompować czaszę przez symetryczne ściągnięcie tylnych taśm lub uchwytów sterowniczych, jeżeli nie udaje ci się wyczep czaszę i otwórz spadochron zapasowy bardzo blisko wysokości ratowniczej wyczep zamki i otwórz spadochron zapasowy 58/71

59 9.4 SPLĄTANIA OWINIĘCIE CZASZĄ SKOCZKA PRZEZ DRUGIEGO SKOCZKA Skoczek jest owinięty czaszą drugiego skoczka, który znajduje się poniżej Czasza skoczka owiniętego jest prawidłowo napełniona Postępowanie: Nawiążcie ze sobą kontakt i ustalcie plan działania Kontrolujcie wysokość! Spróbujcie wyplątać się z owiniętej czaszy Chrońcie uchwyty: wyczepny jak i spadochronu zapasowego W przypadku podjęcia decyzji o wypięciu, pierwszeństwo ma ten, który znajduje się niżej. Po wypięciu skoczka znajdującego się niżej, istnieje duże prawdopodobieństwo, że skoczek owinięty - po zmniejszeniu naprężeń - będzie w stanie wyplątać się z czaszy Jeśli wysokość (200 m lub niżej) nie pozwala wam na bezpieczne wyczepienie, należy lądować w takiej konfiguracji. Skoczek owinięty musi pewnie i mocno trzymać lub oplątać nogami spadochron drugiego skoczka. Nie wolno dopuścić do puszczenia spadochronu partnera! Przygotujcie się na twarde lądowanie! Zapobieganie: Podczas skoków obserwuj innych skoczków w powietrzu i nie zbliżaj się do nich Jeżeli chcesz zrobić zakręt, spiralę, to upewnij się wcześniej, że nie ma za Tobą lub obok Ciebie innego skoczka Jeśli otwarcie spadochronów nastąpiło w pobliżu innego skoczka, możesz, a nawet powinieneś wyminąć go poprzez sterowanie tylnymi taśmami nośnymi (jeszcze przed odhamowaniem spadochronu) lub uchwytami sterowniczymi 59/71

60 SPLĄTANIE SIĘ SKOCZKÓW Nastąpiło splątanie się czasz spadochronów, skoczkowie znajdują się jeden nad drugim. Nie występuje owinięcie Postępowanie: Nawiążcie ze sobą kontakt i ustalcie plan działania Kontrolujcie wysokość! Chrońcie uchwyty: wyczepny jak i spadochronu zapasowego W przypadku podjęcia decyzji o wypięciu, pierwszeństwo ma skoczek znajdujący się wyżej. Takie postępowanie zapobiegnie owinięciu lub zaplątaniu skoczka będącego wyżej w taśmy nośne i linki skoczka dolnego. Dopiero teraz dolny skoczek może się wyczepić Jeśli wysokość (200 m lub niżej) nie pozwala wam na bezpieczne wyczepienie, musicie lądować w takiej konfiguracji - oczywiście, jeśli któryś ze spadochronów pozwala na bezpieczne lądowanie! Jeżeli spadochrony nie nadają się do lądowania, skoczek, który jest mniej zaplątany powinien otworzyć spadochron zapasowy. Przygotujcie się na twarde lądowanie! Zapobieganie: Podczas skoków obserwuj innych skoczków w powietrzu i nie zbliżaj się do nich Jeżeli chcesz zrobić zakręt, spiralę, to upewnij się wcześniej, że nie ma za lub obok Ciebie innego skoczka Jeśli otwarcie spadochronów nastąpiło w pobliżu innego skoczka możesz, a nawet powinieneś wyminąć go poprzez sterowanie tylnymi taśmami nośnymi (jeszcze przed odhamowaniem spadochronu) lub uchwytami sterowniczymi 9.5 PRZYPADKI UŻYCIA NOŻA splątanie się skoczków na otwartych spadochronach zaczepienie linek nośnych o jakąś część ciała skoczka lub wyposażenia zaczepienia się skoczka o samolot odcięcie taśm spadochronu głównego, gdy brak możliwości jego odpięcia przy pomocy uchwytów zamków wyczepnych 60/71

61 9.6 PRZESZKODY TERENOWE Przeszkody terenowe dzielimy na dwie grupy: 1. Punktowe i liniowe pojedyncze zabudowania drzewa pryzmy kamieni drogi rzeki strumyki linie energetyczne linie telekomunikacyjne tory kolejowe 2. Rozległe obszarowo lasy duże akweny wodne zwarta zabudowa miejska UWAGA! Jeżeli stwierdzisz, że Twoje miejsce lądowania nastąpi w miejscu niebezpiecznym odepnij RSL LĄDOWANIE NA LAS LUB DRZEWO UNIKAJ, JEŚLI TYLKO JEST TO MOŻLIWE! Rozepnij RSL Przyhamuj spadochron na 75% Stopy i kolana razem pozwolą uniknąć kontuzji Przed lądowaniem na drzewie chroń twarz rękoma, sterówki ciągle trzymaj w rękach Jeśli zawiśniesz na drzewie nie ruszaj się i nie wypinaj. Jeśli to możliwe usiądź na gałęzi i asekuruj się, czekaj na pomoc. (nie zdejmuj kasku, osprzętu) Zrób wszystko, aby nie lądować na drzewach, lepiej wybierz dalsze bezpieczniejsze miejsce lądowania niż bliższe, a nie dające pewności, że do niego dolecisz lepiej się przejść i być całym, niż mieć połamane nogi lub kręgosłup LĄDOWANIE NA TEREN NIERÓWNY W tym przypadku najważniejsze jest przyjęcie prawidłowej pozycji do lądowania (PLF) Uniknie się w ten sposób kontuzji np. zwichnięcia lub złamania nogi Im bardziej powierzchnia jest nierówna i twarda, tym bardziej należy trzymać nogi razem złączone w 3 punktach kolana, kostki, palce stóp Ląduj z wyhamowanym spadochronem LĄDOWANIE NA ZWARTĄ ZABUDOWĘ Rozepnij RSL Spróbuj wybrać miejsce do lądowania z boku zabudowy lub w najgorszym wypadku na płaskim dachu lub innej dużej powierzchni np.: boisko, trawnik, parking Prowadź lot tak, żeby uniknąć uderzenia fragmentem czaszy w róg budynku lub innej przeszkody (czasza wpadnie w obrót i zgaśnie) Wyhamuj spadochron W przypadku uderzenia w przeszkodę (np.: ścianę budynku, płot), przyjmij zwartą sylwetkę, złącz i napnij mięśnie nóg 61/71

62 LĄDOWANIE NA DACHU Rozepnij RSL Przygotuj się do normalnego lądowania uwzględniając krzywiznę dachu Uważnie wypatruj kominy, piorunochrony, anteny Po wylądowaniu uchwyć któryś ze stałych, pewnych elementów Wyczep czaszę główną W przypadku stromego dachu lub jego krawędzi, odbijając się mocno nogami jak najszybciej zeskocz z dachu nie dopuszczając do zgaszenia czaszy LĄDOWANIE NA WODĘ Staraj się lądować pod wiatr Odłącz RSL i rozluźnij taśmę piersiową, sprawdź lokalizacje taśm udowych, aby móc sprawnie poluzować je w wodzie Ściągnij sterówki do połowy trzymaj stopy i kolana razem Nie odczepiaj czaszy nad wodą!!! Weź głęboki oddech i przygotuj się na twarde lądowanie na wodzie Gdy twoje stopy dotkną wody zaciągnij spadochron do końca Gdy będziesz w wodzie zdejmij uprząż i płyń do brzegu NIE RATUJ SPRZĘTU!!! Jeśli spadochron wyląduje na Tobie, nie panikuj! Znajdź linki i podążaj za nimi, aż znajdziesz koniec spadochronu W przypadku lądowania na otwartym morzu, z dala od brzegu, należy pozostać w pobliżu czaszy, uważając, aby się w nią nie zaplątać służby ratownicze łatwiej znajdą skoczka przy spadochronie niż na otwartym morzu LĄDOWANIE NA LINIE ENERGETYCZNE UNIKAJ, JEŚLI TYLKO MOŻESZ! Spróbuj unikać linii lecąc równolegle do nich Leć wzdłuż linii niezależnie od kierunku wiatru Zahamuj do połowy sterówki i trzymaj stopy i kolana razem, ręce wzdłuż tułowia Nigdy nie chwytaj przewodów, odbij się od nich obiema nogami Bądź gotów na twarde lądowanie Jeśli spadniesz na ziemię, a twój spadochron będzie wisiał na liniach - wypnij go, jeśli będzie to twój spadochron zapasowy, zdejmij uprząż i nie próbuj samodzielnie go zdejmować Jeśli zawiśniesz, nie ruszaj się i czekaj na wykwalifikowaną pomoc Jeżeli zawiśniesz w pobliżu słupa lub drzewa, nie chwytaj ich. Nie przyjmuj pomocy w postaci tyczek, drabiny od postronnych osób LINIE WYSOKIEGO NAPIECIA SĄ BARDZO ŹLE WIDOCZNE Z POWIETRZA! ŁATWIEJ ODNALEŹĆ SŁUPY I POŁĄCZYĆ JE W LINIĘ 62/71

63 10. PROGRAM SZKOLENIA AFF Szkolenie odbywa się na zasadzie indywidualnego programu prowadzonego przez instruktora posiadającego uprawnienia do wykonywania skoków w systemie AFF. Długość szkolenia zależy od Twoich postępów w nauce. Do szkolenia praktycznego są dopuszczeni uczniowie skoczkowie, którzy ukończyli szkolenie teoretyczne i naziemne oraz zdali egzamin KWT (Kontrola Wiadomości Teoretycznych). Szkolenie AFF składa się z 4 poziomów i jest zakończone egzaminem (poziom 5). Uczeń skoczek jest zobowiązany przejść poszczególne poziomy szkolenia, aż do ich pełnego opanowania. Możliwe jest łączenie zadań/poziomów z wyjątkiem Poziomu 1. Uwaga: na pierwsze skoki wskazane jest wprowadzenie jednostronnej łączności radiowej. Ćwiczenie - 1 Stabilna sylwetka i symulacja otwarcia spadochronu głównego Ćwiczenie obejmuje: zapoznanie ucznia z wrażeniami podczas skoku; naukę stabilnej sylwetki podczas swobodnego spadania; naukę poprawnej symulacji otwierania spadochronu głównego Liczba skoków - do pełnego opanowania Wysokość skoku - ustala instruktor (nie mniej niż 3000 m) Opóźnienie - w zależności od wysokości Liczba instruktorów - 2 Zapis skoku - II-1/AFF-1 Ćwiczenie 2 Nauka spadania na kierunku oraz obrotów w poziomie Do wykonania tego ćwiczenia dopuszcza się uczniów, którzy opanowali w ćw.1 stabilną sylwetkę oraz prawidłowo reagują na znaki i sygnały instruktora. Ćwiczenie obejmuje: spadanie na kierunku; wprowadzanie w kontrolowane obroty i zahamowanie obrotów Liczba skoków - do pełnego opanowania Wysokość skoku - ustala instruktor (nie mniej niż 3000 m) Opóźnienie - w zależności od wysokości Liczba instruktorów - 2 lub 1 Zapis skoku - II-2/AFF-2 Ćwiczenie 3 Nauka przemieszczania się w poziomie (delta) Ćwiczenie obejmuje naukę: zachowania poprawnej sylwetki podczas lotu po prostej; wyhamowanie prędkości do pozycji otwarcia spadochronu głównego. Liczba skoków do pełnego opanowania Wysokość skoku ustala instruktor (nie mniej niż 3000 m.) Opóźnienie w zależności od wysokości Liczba instruktorów 1 Zapis skoku - II-4/AFF-3 63/71

64 Ćwiczenie 4 Nauka wyprowadzania z niestabilnej pozycji Ćwiczenie obejmuje naukę: wyprowadzania z niestabilnej pozycji w powietrzu, np.: nieprzewidziane salto, przejście na plecy; niestabilna sylwetka podczas opuszczenia statku powietrznego. Liczba skoków do pełnego opanowania Wysokość skoku ustala instruktor (nie mniej niż 3000 m.) Opóźnienie w zależności od wysokości Liczba instruktorów 1 Zapis skoku - II-3/AFF-4 Ćwiczenie 5 Skok egzaminacyjny Do tego skoku dopuszcza się uczniów, którzy opanowali wszystkie etapy z poszczególnych ćwiczeń. Skok egzaminacyjny zawiera wszystkie ćwiczenia w nakazanej przez instruktora kolejności. Liczba skoków do uzyskania zaliczenia Wysokość skoku ustala instruktor (nie mniej niż 3000 m.) Opóźnienie w zależności od wysokości Liczba instruktorów 1 Zapis skoku - II-5/AFF-5 Blue sky Ukończony AFF to dopiero początek. Z każdym skokiem zyskasz nową wiedzę. Zawsze pamiętaj o tym, czego jeszcze NIE potrafisz i nie rób tego bez wcześniejszego szkolenia teoretycznego i zgody swojego instruktora. 64/71

65 SPADOCHRONIARSTWO JEST SPORTEM WYSOKIEGO RYZYKA, KTÓRE MOŻE PROWADZIĆ DO NIEBEZPIECZNYCH WYPADKÓW Z PRZYKRYMI KONSEKWENCJAMI A NAWET ŚMIERCIĄ, JEŻELI WSZYSTKIE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA NIE BĘDĄ PRZESTRZEGANE PRZEZ UCZESTNIKÓW. JEŚLI NIE CZUJESZ SIĘ WYSTARCZAJĄCO PRZYGOTOWANY I PRZESZKOLONY, MASZ JESZCZE JAKIEŚ PYTANIA I WĄTPLIWOŚCI, NIE ZACZYNAJ SKAKAĆ. UPEWNIJ SIĘ NAJPIERW, ŻE WSZYSTKO WIESZ I ŻE CZUJESZ SIĘ NA SIŁACH, BY STAWIĆ CZOŁO NIEBEZPIECZEŃSTWU ZWIĄZANEMU Z TYM SPORTEM. JEŚLI TRZEBA POWTÓRZ MILION RAZY WSZYSTKIE SYTUACJE AWARYJNE!!! 65/71

66 11. Pytania kontrolne kursu AFF 1. Z jakiej wysokości wykonujemy normalnie skok AFF? Na jakiej wysokości planujesz otworzyć spadochron w skoku AFF 1? Co rozumiesz pod pojęciem szybki wiatr? Teren do lądowania zawsze powinien znajdować się przed Tobą, lecąc na otwartym spadochronie. Jak go zlokalizujesz? Jakie dokumenty potrzebne są do wykonywania skoków spadochronowych? Jaka czynność powinna być wykonana po założeniu sprzętu, przed wejściem do samolotu i przed opuszczeniem statku powietrznego?. 7. Jeśli doświadczysz niestabilnego wyjścia z samolotu, co jest najważniejszą rzeczą, którą musisz robić przez cały czas? Co zrobisz, gdy podczas skoku AFF 2 zostaniesz sam w powietrzu? Wolne spadanie podczas pierwszych 340m trwa... sekund i... sekund podczas każdych następnych 300m. Prędkość graniczna to. m/sek.

67 10. Podpisz następujące sygnały 11. Jeśli nie wykonałeś żadnej symulacji otwarcia lub pokazałeś tylko jedną z zaplanowanych trzech symulacji otwarcia, a twój wysokościomierz pokazuje m., co robisz?. 12. Jesteś na m. i podczas otwarcia spadochronu Ty i twój instruktor zaczynacie wywracać się. Co powinieneś zrobić? Co powinieneś kontrolować podczas każdego skoku spadochronowego? /71

68 14. Podaj trzy kryteria prawidłowo otwartej czaszy Opisz, co robisz podczas rutynowej kontroli czaszy po prawidłowym otwarciu Gdzie są zlokalizowane zamki wyczepne czaszy głównej?... a uchwyt otwarcia spadochronu zapasowego znajduje się Rozpoznałeś sytuację awaryjną na otwartej czaszy, kiedy zaczynasz procedury awaryjne? Gdzie znajdują się sterówki w obu Twoich spadochronach głównym i zapasowym? Jaka jest wysokość ostateczna do podjęcia decyzji? Dlaczego jest tak ważna? Co to jest skręcenie w linkach i co powinieneś z tym zrobić? Co oznacza slider na górze i co powinieneś zrobić? Co oznaczają zamknięte ostatnie (skrajne) komory i co powinieneś zrobić? /71

69 23. Co powinieneś zrobić natychmiast po otwarciu spadochronu głównego? Sprawdzić czy wszystko z czaszą jest ok. Czekać na komendy przez radio Obserwować horyzont i lecieć tyłem do strefy zrzutu Wyczepić się i otworzyć zapas 24. Jak postępujesz w sytuacji awaryjnej na otwartej czaszy? Co powinieneś zrobić, gdy nie słyszysz komend przez radio na otwartym spadochronie? 1. Nic i czekać na komendy 2. Natychmiast spróbować znaleźć najbliższe pole rzepaku lub uprawę konopi. 3. Rozpoznać teren, trzymać się nad strefą zrzutu, określić kierunek wiatru i zmierzać do strefy trzymania się (łoże wiatru) nad lądowiskiem lub określonym punktem 4. Podążać za innymi spadochronami w kierunku do strefy lądowania 5. Odpowiedź 3 i Dlaczego jest lepiej lądować pod wiatr? Dlaczego nie powinieneś robić gwałtownych/dużych zakrętów blisko ziemi? Opisz amortyzację przyziemienia /PLF i napisz w jakich sytuacjach powinieneś go używać /71

70 29. Na 15 m. orientujesz się, że lecisz z wiatrem, co robisz? Używając rysunku poniżej narysuj swoją rundę do lądowania. Zaznacz odpowiednie wysokości. Kierunek.. Kierunek wiatru Punkt otwarcia spadochronu 31. Na 160 m orientujesz się, że lecąc pod wiatr będziesz lądować na przeszkodzie (szklarnia), co powinieneś zrobić: 1. Twarz do wiatru i lądujesz, bo taka jest procedura. 2. Sterować by uniknąć przeszkody, płaskie zakręty. 3. Sterować prosto na teren do lądowania wykonując gwałtowny zwrot. 4. Zwolnić sterówki i zamknąć oczy, udawać, że Cię nie ma, czekać na zderzenie z przeszkodą. 32. Na 30 m orientujesz się ze będziesz lądować na przeszkodzie (widzisz linię energetyczną), co powinieneś zrobić: 1. Twarz do wiatru i lądujesz 2. Spokojnie i ostrożnie sterować by uniknąć przeszkody (lądować jak najdalej, lecz wzdłuż linii) 3. Sterować prosto na teren do lądowania 4. Zwolnić sterówki i chronić siebie w przypadku zderzenia z przeszkodą 70/71

71 33. W jaki sposób opanujesz swój spadochron, gdy po wylądowaniu wiatr zacznie go gwałtownie wypełniać powietrzem? Napisz, co robisz na zaznaczonych na wysokościomierzu wysokościach, jakie to wysokości?: A.- B.- C.- D Kto ponosi odpowiedzialność za podjęcie decyzji o gotowości do każdego Twojego skoku?... 71/71