STEROWANIE PROCESEM SZKOLENIA NA SYMULATORACH LOTNICZYCH W OPARCIU O CHARAKTERYZUJĄCE GO WIELKOŚCI
|
|
- Szczepan Madej
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Piotr BARSZCZ Mariusz WESOŁOWSKI Krzysztof BLACHA Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych PRACE NAUKOWE ITWL Zeszyt 37, s , 2015 r /afit STEROWANIE PROCESEM SZKOLENIA NA SYMULATORACH LOTNICZYCH W OPARCIU O CHARAKTERYZUJĄCE GO WIELKOŚCI Lot samolotu bojowego przebiega w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu, gdzie główną rolę w procesie podejmowania decyzji odgrywa odpowiednio przygotowany pilot, a szczególnie jego percepcja. W artykule przedstawiono analizy wykonane w oparciu o wyniki badań przeprowadzonych na określonej populacji podchorążych oraz pilotów, którzy wykonywali loty na symulatorach lotniczych. Badania prowadzono, mierząc czas reakcji na wprowadzane sytuacje awaryjne oraz określano liczbę popełnianych błędów. Na podstawie analizy korelacji cech charakteryzujących poziom wyszkolenia kandydata na pilota oraz wyszkolonego pilota, znając funkcje rozkładu prawdopodobieństwa tych cech, można szacować, jakie wyniki powinien osiągać podchorąży podczas wykonywania określonego ćwiczenia, aby system szkoleniowy dał zamierzone efekty podczas wykonywania zadań w samolocie, na którym docelowo będzie latał. Słowa kluczowe: symulator lotniczy, szkolenie lotnicze, percepcja zmysłowa, pętla decyzyjna. 1. Wprowadzenie Percepcja jest to zmysłowy proces poznawczy człowieka polegający na zdobywaniu wiedzy o otaczającym go świecie dzięki organom wyposażonym w receptory, np. czucia, węchu, słuchu. W systemie antropotechnicznym pilotstatek powietrzny-otoczenie jest on związany z odbieraniem sygnałów, rozpoznawaniem zdarzeń z otoczenia, wskazań przyrządów oraz poleceń i wskazówek od innych współdziałających osób. Obecnie podstawowymi kryteriami oceny percepcji i sprawności psychomotorycznej pilota jest jego czas reakcji T p na odbierane sygnały o stanie statku powietrznego oraz liczba błędów N B popełnianych
2 74 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha przez niego podczas lotu. Czas reakcji pozwala ocenić szybkość przetwarzania informacji oraz szybkość podejmowania decyzji (analiza zamierzeń), a liczba popełnionych błędów stopień doskonałości wykonywania zadań przez pilota (OODA pętla decyzyjna Johna Boyda) [1]. Czas reakcji i stopień doskonałości wykonywania zadań można wyrabiać poprzez odpowiednie treningi. Urządzeniami służącymi do poprawy cech psychomotorycznych pilotów są symulatory lotu statków powietrznych. Symulatory umożliwiają doskonalenie właściwych nawyków, umiejętności, reakcji, ale także pozwalają na ocenę stopnia przygotowania do wykonywanych zadań (danej misji) przez pilota i załogę. Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych kształci pilotów wojskowych w oparciu o ich charakterystyki osobowo-zawodowe, co w połączeniu z opanowaną wiedzą i uzyskanymi umiejętnościami zawodowymi pozwala im właściwie wykonywać zadania. Funkcjonujący obecnie w szkole system szkolenia pilotów samolotów odrzutowych został przedstawiony na rys. 1. Rys. 1. Funkcjonujący obecnie w WSOSP system szkolenia pilotów samolotów odrzutowych [3] Szkolenie prowadzone z zastosowaniem symulatorów obniża koszty, zwiększa efektywność treningu oraz bezpieczeństwo użytkowania statku powietrznego w powietrzu, ponieważ znacznie podnosi poziom umiejętności pilotów. Wykorzystywanie nieobrobionej informacji o nalocie i liczbie popełnionych błędów jako głównych kryteriów wyszkolenia pilotów jest niewystarczające (patrz tabela 2). Problemem badawczym, który należy rozwiązać w celu dynamicznego sterowania procesem szkolenia, jest analiza parametrów i wskaźników będących
3 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych miarami efektywności szkolenia oraz oceny poziomu przygotowania pilotów do realizacji zadań. Określone informacje można uzyskać poprzez analizę charakterystycznych cech na podstawie wyników badań percepcji szkolonych pilotów z wykorzystaniem symulatorów lotniczych. Cechą charakterystyczną zawodu pilota statku powietrznego jest podejmowanie decyzji w deficycie czasu, czyli przetwarzanie informacji i reagowanie na nie w obszarze kilku źródeł bodźców przy dużej szybkości i intensywności ich dopływu (przepustowość informatyczna pilota). Konsekwencje popełnienia błędu, zarówno w odbiorze bodźca, jak i niewłaściwej reakcji na niego, są poważniejsze w skutkach (katastrofa lotnicza) niż w większości innych zawodów. Dlatego też szkolenie pilotów może nastręczać cały szereg trudności na różnych etapach jego realizacji. Proces szkolenia pilotów może być prowadzony metodą klasyczną lub metodą zakładającą szeroki udział nowoczesnych środków wspomagania tego procesu z wykorzystaniem inżynierii wirtualnej włącznie. Szkolenie prowadzone metodą klasyczną przebiega wg schematu: przygotowanie teoretyczne (np. przedmioty ogólne język angielski, wychowanie fizyczne, historia sztuki wojennej i lotnictwa, technologie informacyjne, przedmioty podstawowe matematyka, fizyka, informatyka, grafika inżynierska i zapis konstrukcji CAD, CAM, mechanika ogólna, wytrzymałość materiałów i konstrukcji, aerodynamika, mechanika płynów, mechanika lotu, podstawy elektrotechniki, podstawy elektroniki, podstawy automatyki, termodynamika, podstawy konstrukcji maszyn, działalność wychowawcza w wojsku, komunikacja społeczna i podstawy pedagogiki itp.); praktyczne poznawanie sprzętu na symulatorze i na makietach oraz rzeczywistych statkach powietrznych (np. praktyczne szkolenie lotnicze w WSOSP rozpoczyna się od tzw. programu selekcyjnego wykonywanego na samolocie tłokowym w wymiarze 20 godz. Jest to pierwsza weryfikacja kandydatów do szkolenia. Po ukończeniu tego etapu z wynikiem pozytywnym, kandydat na pilota wojskowego rozpoczyna szkolenie praktyczne w 1. i 2. Ośrodku Szkolenia Lotniczego (OSzL), które to ośrodki wchodzą w skład 4. Skrzydła Lotnictwa Szkolnego. Obecnie w 2 OSzL stacjonującym w Radomiu prowadzone jest szkolenie podstawowe na samolotach PZL-130 Orlik studentów II roku specjalności pilot samolotu odrzutowego (PSO) (nalot na jednego podchorążego to ok. 80 godzin itp.); szkolenie w locie na samolocie dwusterowym pod kierunkiem i nadzorem instruktora; loty samodzielne (np. wykonywanie trasy, system lądowania itp.);
4 76 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha szkolenie w locie w wykonywaniu zadań bojowych (np. wykonywanie misji itp.). Metoda ta jest powszechnie stosowana i zakłada wykorzystanie symulatorów do doraźnych treningów, dla podtrzymania umiejętności. Wśród zwolenników tej metody panuje opinia, że symulator nie uczy latać, a wręcz jest źródłem szkodliwych nawyków. Przyczyną takiego poglądu jest brak nowoczesnych symulatorów i nieprawidłowe podejście do ich roli. Szkolenie metodą klasyczną jest nieefektywne, kosztowne, niebezpieczne oraz anachroniczne. Druga metoda szkolenia lotniczego zakłada duży udział nowoczesnych środków wspomagania tego procesu i przebiega ona według schematu: szkolenie teoretyczne z zastosowaniem komputerowych systemów dydaktycznych; szkolenie naziemne na stanowisku do nauki procedur, na symulatorach zadań cząstkowych, symulatorze lotu, stanowisku ratowniczym; szkolenie w powietrzu na samolocie dwusterowym z instruktorem; loty samodzielne; szkolenie naziemne w wykonywaniu zadań bojowych na symulatorach lotu; loty na zastosowanie bojowe; naziemne szkolenie okresowe uzupełniająco-doskonalące na symulatorach zadań cząstkowych i symulatorze walki. Dzięki symulatorom wykorzystywanym podczas szkolenia podstawowego i w celu podtrzymywania nawyków, można zmniejszać bezpiecznie czas treningu w warunkach rzeczywistych i koszty szkolenia (godzina lotu na symulatorze kosztuje 10% rzeczywistego lotu). 2. Wybrane parametry charakteryzujące proces szkolenia pilotów Mając na uwadze dokonania w zakresie parametryzacji procesu szkolenia pilotów, w Wojskowym Instytucie Medycyny Lotniczej (WIML) przeprowadzono badania skurczów serca jako wskaźnika reakcji układu wegetatywnego pilota na bodźce zewnętrzne. Do badań wykorzystano symulator lotów JAPETUS o sześciu stopniach swobody. Przebadano sześciu pilotów samolotu Su-22 najpierw na symulatorze, następnie uwzględniając takie same etapy lotów podczas rzeczywistego lotu na samolocie Su-22 [3]. Częstość skurczów serca badano w następujących etapach lotów (tabela 1): uruchomienie silnika (UR), start (S) i lądowanie (L).
5 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych Częstości skurczu serca pilotów samolotu Su-22 [2] Tabela 1 Pilot LOT REALNY LOT NA SYMULATORZE JAPETUS UR S L UR S L Ponieważ nie stwierdzono statystycznych różnic pomiędzy wartościami częstości skurczów serca w odpowiednich momentach lotu, przyjęto, że badania na symulatorze odtwarzają warunki lotu. Rezultaty badań prowadzonych w WIML dały podstawy do uznania wykonanych badań na symulatorze Izolda za bardzo zbliżone do rzeczywistego lotu. Z badań pilotów na symulatorach prostych i złożonych oraz na samolotach wynika, że po piątym treningu liczba błędów popełnianych zarówno na symulatorze, jak i w samolocie kształtuje się na poziomie zbliżonym 3 5%, co potwierdza tezę o odpowiedniości rezultatów badań uzyskanych w czasie prób na symulatorze z sytuacją w samolocie. Jednocześnie upewnia o odpowiedniości i niezbędności stosowania symulatorów w procesie szkolenia pilotów (rys. 2). Rys. 2. Dane z testów pilotów na symulatorze lotów oraz na samolocie [3]
6 78 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Badania prowadzone od początku lat sześćdziesiątych na symulatorach, zarówno prostych, jak i złożonych (rys. 3 i 4), potwierdzają konieczność stosowania symulatorów w kształtowaniu nawyków operatora-pilota, a w szczególności podchorążego na etapie podstawowego szkolenia [3]. Rys. 3. Krzywa zmian prawdopodobieństwa bezbłędnego wykonania treningów [3] λniezaw λszybk λniezaw = dp dn λszybk = dt n n Liczba treningów Rys. 4. Wykresy zmian intensywności kształtowania nawyku według niezawodności i według szybkości wykonywania czynności [3]
7 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych Wskaźniki intensywności kształtowania nawyku mogą spełniać funkcję obiektywnych kryteriów oceny i wyboru optymalnej częstości szkolenia na symulatorach, czyli określenia najbardziej celowej częstości treningów dla danego zbioru ćwiczących, przy dysponowaniu określoną liczbą urządzeń treningowych [3]. Poniżej przedstawiono analizy wykonane w oparciu o wyniki badań przeprowadzonych na określonej populacji podchorążych oraz pilotów, którzy wykonywali loty na symulatorach lotniczych KSL PZL-130 Orlik, KSL TS-11 Iskra oraz F-16. Badania prowadzono, mierząc czasy reakcji na wprowadzane sytuacje awaryjne oraz określając liczbę popełnianych błędów. Badania czasu reakcji oraz liczby błędów zarejestrowanych dla pilotów bez doświadczenia lotniczego zostały przeprowadzone w styczniu i lutym 2008 roku z grupą podchorążych II rocznika WSOSP o profilu pilot samolotu odrzutowego, którzy wykonywali loty na symulatorze lotniczym KSL PZL-130 Orlik. Badana grupa podchorążych posiadała bardzo małe doświadczenie lotnicze. Każdy z nich wykonał w aeroklubach 20 godzin lotów na samolocie typu Cesna-150 w ramach lotniczego przysposobienia wojskowego, co było jednocześnie nalotem selekcyjnym, mającym na celu określenie przydatności do dalszego szkolenia w lotnictwie wojskowym. Przedmiotem badań było sprawdzenie czasu reakcji badanych podchorążych przy wyłączonej sygnalizacji awarii na stwarzane sytuacje awaryjne: 1) przypadek szczególny zaświecenie lampki Reszta paliwa ; 2) przypadek szczególny zaświecenie lampki Brak ciśnienia oleju ; 3) przypadek szczególny Zgaśnięcie silnika na małej wysokości ; 4) przypadek szczególny Niesprawność sztucznego horyzontu ; 5) brak wskazań ARL oraz liczby popełnianych błędów podczas następujących ćwiczeń: 1) lot po kręgu do lądowania w dzień VFR od trzeciego zakrętu do przyziemienia; 2) wykonanie figur prostego pilotażu; 3) I faza podejścia do lądowania bez widoczności ziemi (na kursie lądowania) lot od momentu wypuszczenia podwozia na kursie lądowania i przebicie chmur w dół (podejście początkowe); 4) II faza podejścia do lądowania bez widoczności ziemi (na kursie lądowania) lot od DRL do przyziemienia. W tabeli 2 przedstawiono czasy reakcji i liczby popełnionych błędów dla podchorążych podczas wykonywania symulowanych sytuacji.
8 80 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Tabela 2 Czasy reakcji na określone sytuacje w locie oraz liczby popełnianych błędów podczas badań realizowanych z wykorzystaniem symulatora lotniczego KSL PZL-130 Orlik Przyp1 Przyp2 Przyp3 Przyp4 Przyp5 Przyp6 Przyp7 Przyp8 Przyp9 Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Pchor Jak zostało pokazane w tabeli 2, na podstawie dziewięciu cech wymienionych powyżej, które charakteryzują poziom wyszkolenia podchorążych, trudno jest ocenić ich przygotowanie i w oparciu o te dane zmodernizować proces szkolenia. W związku z tym należy dobrać odpowiednie metody, które by pozwoliły na obiektywne przeprowadzenie analizy i oceny przygotowania podchorążych do wykonywania zadań i dostosowanie procesu szkoleniowego do indywidualnych realizacji zadań.
9 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych Standaryzacja danych jako metoda selekcji poziomu wyszkolenia w analizowanej grupie Porównywanie wyników pochodzących z różnych rozkładów jest zwykle niezbyt satysfakcjonujące, a dodawanie takich danych prowadzić może do całkiem nieoczekiwanych rezultatów. Te trudności można łatwo przezwyciężyć, jeżeli korzystać będziemy z danych standaryzowanych. Dane takie są uniezależnione od wartości średniej oraz ich rozkładu. Dane standaryzowane pochodzące z różnych rozkładów mogą być ze sobą porównywane lub poddawane analizie matematycznej bez obawy pojawienia się obciążenia statystycznego. Tabela 3 Wielkości standaryzowane czasów reakcji na określone sytuacje awaryjne oraz liczb popełnianych błędów dla badań z wykorzystaniem symulatora lotniczego KSL PZL-130 Orlik Przyp1 Przyp2 Przyp3 Przyp4 Przyp5 Przyp6 Przyp7 Przyp8 Przyp9 Razem Pchor14 0,006 0,200 0,049-0,639-1,868-0,304-1,302-0,299-0,723-4,881 Pchor19-1,589 0,200-0,136 1,055-0,995-0,304-0,449-1,245-0,723-4,186 Pchor6-0,718 0,744 1,714-1,486-0,995-1,129-0,449-0,299-0,723-3,342 Pchor15 0,565-0,561-1,247-0,074-0,123 0,521-1,302-1,245 0,334-3,132 Pchor11 0,464 0,200-0,691 1,338-0,995 1,347-1,302-0,299-1,781-1,720 Pchor10 0,203-1,105-1,062 0,491 1,041-0,304 0,404-0,299-0,723-1,355 Pchor3-0,604 0,092-0,136-0,639-0,704 2,172-0,449-1,245 0,334-1,180 Pchor8-0,352-1,540-0,136-0,922 0,750-0,304 0,404 0,647 0,334-1,119 Pchor13-0,673 1,724-0,136-0,639 2,205-1,129-0,449-1,245-0,723-1,066 Pchor9 0,006-1,540 0,049-0,639 0,168 0,521-0,449-0,299 1,391-0,792 Pchor1-1,080-0,779-1,062-1,204-0,413 1,347 0,404 0,647 1,391-0,749 Pchor16 0,739 1,288-1,062 0,491 0,459 1,347-0,449-1,245-1,781-0,212 Pchor2-0,764-1,214-0,506 0,773-0,704 0,521 0,404 1,594 0,334 0,437 Pchor4-0,943-0,670 0,789-0,357 0,168-0,304 2,110 0,647-0,723 0,718 Pchor7-0,370 0,092-0,691 0,208 0,459-0,304 0,404 0,647 0,334 0,779 Pchor18 1,825 0,092-0,321 1,903-0,704-1,129 1,257 0,647 0,334 3,902 Pchor17 1,825 1,832 2,269-1,204 0,168-0,304-0,449-0,299 1,391 5,230 Pchor12-0,361 0,636 0,789 1,620 1,623-1,129-0,449 1,594 1,391 5,713 Pchor5 1,825 0,309 1,529-0,074 0,459-1,129 2,110 1,594 0,334 6,956
10 82 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha W tabeli 3 oraz na rys. 5 przedstawiono wielkości standaryzowane czasów reakcji na określone sytuacje awaryjne oraz liczb popełnionych błędów dla badań realizowanych z wykorzystaniem symulatora lotniczego KSL PZL-130 Orlik. Rys. 5. Wielkości standaryzowane czasów reakcji na sytuacje awaryjne i liczb popełnianych błędów dla badań z wykorzystaniem symulatora lotniczego KSL PZL-130 Orlik Populację badanych podchorążych podzielono na cztery grupy (rys. 5) w celu określenia czasów reakcji na sytuacje awaryjne i liczb popełnianych błędów. Do grupy 1 zaliczono podchorążych charakteryzujących się właściwym reagowaniem na sytuacje awaryjne, jak również najmniejszą skłonnością do popełniania błędów podczas wykonywania określonych zadań (podchorąży nr 14, 19, 6, 15 i 11). W oparciu o analizę czasów reakcji na sytuacje szczególne i liczb popełnionych błędów można uznać, że ta grupa właściwie jest wyszkolona i może kontynuować szkolenie zgodnie z założeniami systemu szkoleniowego. W tej grupie najlepszymi wynikami charakteryzuje się podchorąży nr 14, a najgorszymi wynikami podchorąży nr 11.
11 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych W skład grupy 2 wchodzą podchorążowie nr 10, 3, 8, 13 i 9. Należy przeanalizować przyczyny ich drobnych niedociągnięć i dalej postępować zgodnie z założeniami systemu szkoleniowego. W skład 3 grupy wchodzą podchorążowie nr 1, 16, 2, 4 i 7. Należy przeanalizować przyczyny niedociągnięć i wdrożyć dodatkowe ćwiczenia mające na celu ich usunięcie. W przypadku grupy 4 (podchorążowie nr 18, 17, 12 i 5) należy przeanalizować przydatność systemu szkoleniowego dla wymienionych podchorążych, a nawet, po indywidualnej analizie, zastanowić się nad zmianą ich przydziału. 4. Modyfikowanie planu szkolenia w oparciu o korelacje i statystyki charakterystycznych cech Na podstawie analizy korelacji cech charakteryzujących poziom wyszkolenia kandydata na pilota oraz pilota, znając funkcje rozkładu prawdopodobieństwa tych cech, można szacować, jakie wyniki powinien osiągać podchorąży podczas wykonywania określonego ćwiczenia, aby system szkoleniowy dał zamierzone efekty podczas wykonywania zadań w samolocie, na którym docelowo będzie latał pilot. Podchorąży, który wyćwiczy na symulatorze Orlika czas reakcji na zaświecenie lampki Brak ciśnienia oleju i na symulatorze Iskry wykonywanie lotu od trzeciego zakrętu do przyziemienia w nocy VFR, na samolocie F-16 właściwie reaguje na sygnalizowanie zgaśnięcia silnika. Przeprowadzona powyżej analiza i ocena pozwala praktycznie sterować wyszkoleniem podchorążych na symulatorach lotniczych KSL PZL-130 Orlik, KSL TS-11 Iskra, aby uzyskać odpowiednie czasy reakcji na samolocie F-16. Na rys. 6 przestawiono wartości średnie z odchyleniem standardowym cech charakteryzujących proces szkolenia. Jak zostało przedstawione na rys. 5, podchorążowie wykonujący ćwiczenie symulujące przypadek szczególny (zaświecenie lampki Brak ciśnienia oleju, lampka dotyczy silnika) na symulatorze Orlika, osiągający czas reakcji powyżej 25 s, powinni wykonać dodatkowe ćwiczenia, które pozwoliłyby na obniżenie czasu reakcji. Podchorążowie ćwiczący wykonywanie lotów od trzeciego zakrętu do przyziemienia w nocy VFR na symulatorze Iskry, którzy zrobili powyżej trzech błędów, powinni wykonać dodatkowe ćwiczenia, aby obniżyć liczbę błędów poniżej trzech. Liczba błędów została określona na podstawie analizy krzywej regresji, dzięki której można ocenić, że podchorąży, wykonując lot od trzeciego zakrętu do przyziemienia w nocy VFR, może popełnić trzy błędy zgodnie z rozkładem wartości ekstremalnych na poziomie istotności p = 0,95.
12 84 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha 36 Średnia Przyp2(Orlik) Przyp4(F-16/Z) Przyp9(TS-11) Średnia±Błąd std Średnia±Odch.std Odstające Ekstremalne Rys. 6. Wartości średnie z odchyleniem standardowym cech charakteryzujących proces szkolenia 5. Analiza skuteczności szkolenia w funkcji czasu reakcji oraz liczby popełnianych błędów Dokonując analizy skuteczności systemu szkolenia z wykorzystaniem symulatorów, który funkcjonuje w ramach Sił Zbrojnych, wprowadzono wskaźniki skuteczności szkolenia kandydatów na pilotów oraz wyszkolonych pilotów S t i S b. Oblicza się je w oparciu o czas reakcji i liczbę popełnianych błędów przez kandydata na pilota czy wyszkolonego pilota podczas wykonywania określonych ćwiczeń z wykorzystaniem symulatorów lotniczych. T S p = (1) t p T S b = (2) B
13 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych gdzie: T nalot kandydata na pilota czy pilota [h]; t p czas reakcji kandydata na pilota czy pilota na zaistniałą sytuację szczególną [s]; B liczba popełnionych błędów podczas wykonywania określonego zadania [-]. Przeanalizowano wskaźnik skuteczności szkolenia dla przypadku szczególnego w odniesieniu do: PZL-130 Orlik: zaświecenie lampki Brak ciśnienia oleju parametr dotyczy silnika; TS-11 Iskra: zaświecenie lampki Brak ciśnienia oleju parametr dotyczy silnika; F-16: Spadek ciśnienia oleju parametr dotyczy silnika. Na rys. 7 przedstawiono rozkład wskaźnika skuteczności szkolenia S p wraz z krzywymi najlepszego dopasowania wielomianem 1, 2 i 3 stopnia dla przypadku szczególnego brak i spadek ciśnienia oleju. Rys. 7. Rozkład wskaźnika skuteczności szkolenia wraz z krzywymi najlepszego dopasowania opisanymi równaniami matematycznymi dla przypadku szczególnego brak i spadek ciśnienia oleju parametr dotyczy silnika
14 86 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Rys. 8. Rozkład wskaźnika skuteczności szkolenia wraz z krzywymi najlepszego dopasowania oraz z funkcjami gęstości rozkładu prawdopodobieństwa opisanymi równaniami matematycznymi dla przypadku szczególnego brak i spadek ciśnienia oleju 6. Analiza cykliczności pojawiania się uszkodzeń głównego komputera pokładowego (MMC) zabudowanego na samolocie F-16 Średnia wartość parametru strumienia niesprawności dużej liczby samolotów różnych serii produkcyjnych, eksploatowanych w różnych warunkach klimatycznych i obsługiwanych przez personel techniczny mający różny poziom doświadczenia wystarczająco obiektywnie charakteryzuje poziom nieuszkadzalności samolotu. Stwierdzono, że im więcej niesprawności jest wykrywanych na ziemi podczas obsługi technicznej samolotów, tym mniej uszkodzeń powstaje w locie. Parametr strumienia niesprawności charakteryzuje zakres prac personelu inżynieryjno-lotniczego w zakresie odtwarzania zdatności do pracy samolotów. Duża ilość niesprawności podstawowych systemów sumuje się, tworząc strumień nie-
15 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych sprawności samolotu jako całości. Analiza zmiany wartości parametru strumienia niesprawności podstawowych systemów samolotu w czasie pozwala oszacować efektywność konkretnych przedsięwzięć mających na celu podwyższenie nieuszkadzalności. Przykładowo na rys. 9 przedstawiono wykres parametru strumienia niesprawności w kolejnych kwartałach eksploatacji samolotów F-16. Maksymalne wartości częstości cechują się cyklicznością, ponadto nie ma tu trendu i średnia tego szeregu jest większa od zera. Dane zostały uzyskane w ramach analizy uszkodzeń głównego komputera pokładowego (MMC) samolotu F-16. Rys. 9. Parametr strumienia niesprawności głównego komputera pokładowego (MMC) Na rys. 10 przedstawiono wykres periodogramu, który pozwala na wyznaczenie, dla jakiej częstotliwości występuje maksimum. Rysunek 10 przedstawia w sposób wyraźny maksimum występujące przy częstotliwości około 0,31. Poniżej przedstawiono tabelę ze wszystkimi wartościami periodogramu uzyskanymi na podstawie analizy widmowej.
16 88 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Rys. 10. Wykres periodogramu Wartości periodogramu Tabela 4 Analiza widmowa: ω n : =(1/v3)*1000 (MMC.STA) Liczba obs.: 16 Okres Częstotliwość Współczynnik Współczynnik Periodogram Gęstość Waga Hamminga 0 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,28167
17 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych Częstotliwość to liczba cykli na jednostkę czasu (przy czym jednostkę czasu wyznacza odstęp między kolejnymi obserwacjami). Zatem częstotliwość równa 0,31 odpowiada okresowi równemu 3. Wartości maksymalne częstości uszkodzeń przejawiają silny 3-kwartalny cykl. Dobrze jest wygładzić periodogram, aby usunąć losowe wahania i otrzymać oceny gęstości widmowej. Jedno maksimum jest zdecydowanie wyraźniejsze (rys. 11). Rys. 11. Gęstość widmowa Na rys. 12 przedstawiono gęstość widmową w zależności od okresu. Należy zauważyć, że w maksimach intensywności uszkodzeń głównego komputera pokładowego (MMC) występuje silny 5-kwartalny cykl, co pozwala na prognozowanie, że co pięć kwartałów może nastąpić uszkodzenie głównego komputera pokładowego.
18 90 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Rys. 12. Gęstość widmowa w zależności od okresu 7. Prognozowanie liczb powtórzeń technik wychodzenia z sytuacji niebezpiecznych w ramach szkoleń pilotów eksploatujących samoloty F-16 Na podstawie analizy czasu reakcji i liczby popełnianych błędów można oszacować poziom wyszkolenia pilotów i w oparciu o te informacje modyfikować system szkolenia indywidualnie dla każdego pilota. A zatem najistotniejsze pytanie problemowe to: po ilu wykonanych lotach pilot będzie w stanie wyjść z sytuacji niebezpiecznej? Będzie można na nie odpowiedzieć po przeprowadzeniu prognozowania liczby lotów, niezbędnej do bezbłędnego wykonania zadania.
19 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych Rys. 13. Prognoza liczby błędów popełnionych przez pilota nr 5 podczas wykonywania czynności w ramach scenariusza nr 1 i w odniesieniu do przypadku nr 1 W tabeli 5 przedstawiono wyniki analizy przeprowadzonej na podstawie prognozowania w celu oszacowania liczby ćwiczeń potrzebnych do bezbłędnego wykonania zadania dla przypadków 1 12 w ramach scenariusza nr 1 dotyczącego utrzymania V 350 KIAS przed rozpoczęciem podejścia do lądowania. Jak wynika z analizy danych (tabela 5), najbardziej podatny na szkolenie jest pilot 5, a najmniej pilot 2. Najwięcej treningu wymaga zadanie (przypadek 1) polegające na utrzymaniu V 350 KIAS przed rozpoczęciem podejścia do lądowania. Można wnioskować, iż bez problemów piloci opanowali zadania, a więc nie muszą doszkalać się w tym zakresie: utrzymanie nakazanego radiala przed rozpoczęciem podejścia do lądowania (±10º) (przypadek 4); podjęcie decyzji o przerwaniu zadania (= 15 s) (przypadek 11); wykonanie lądowania po drugim zajściu (przypadek12).
20 92 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha Tabela 5 Wyniki analizy przeprowadzonej na podstawie prognozowania w celu oszacowania liczby ćwiczeń potrzebnych do bezbłędnego wykonania zadania [2] Pilot 1 Pilot 2 Pilot 3 Pilot 4 Pilot 5 Pilot 6 Pilot 7 Pilot 8 Pilot 9 Pilot 10 SUMA Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek Przypadek SUMA Wnioski Podjęta tematyka wynika z analizy systemu szkolenia pilotów wojskowych. Przeprowadzona analiza pokazuje, że nawyki pilotowania statku powietrznego wypracowuje się w rezultacie wielokrotnych powtórzeń specjalnie opracowanych ćwiczeń na urządzeniach treningowych, w symulatorach lotu oraz w powietrzu. Kształtując je, pilot-instruktor posługuje się takimi sposobami i metodami nauczania, które wyrabiają u pilotów prawidłowe działanie w procesie pilotowania, umiejętność szybkiego orientowania się w skomplikowanych sytuacjach oraz bezbłędnego i szybkiego podejmowania decyzji zapobiegających niekorzystnemu rozwojowi sytuacji, zarówno na ziemi, jak i w powietrzu. Z przeprowadzonych badań można przedstawić następujące wnioski:
21 Sterowanie procesem szkolenia na symulatorach lotniczych ) Analiza liczby błędów popełnionych przez pilotów bez przeprowadzenia obróbki statystycznej tych wielkości nie pozwala na ocenę poziomu wyszkolenia całej populacji szkolonych. 2) Prowadząc szkolenia pilotów, należy brać pod uwagę cykliczność występowania uszkodzeń analizowanych agregatów. 3) Wykorzystując analizę widmową Fouriera, określono, że w maksimach intensywności uszkodzeń głównego komputera pokładowego (MMC) samolotu F-16 występuje silny 5-kwartalny cykl, a w maksimach intensywności uszkodzeń instalacji hydraulicznej występuje silny 2-kwartalny cykl. 4) Analiza wybranych metod statystycznych pozwoliła stwierdzić, że tylko analiza całościowa daje rzetelny obraz poziomu przygotowania pilotów do wykonywania zadań. 5) Prowadząc analizę poszczególnych cech charakteryzujących poziom wyszkolenia pilota, można dokonać oceny indywidualnej, na jaki element procesu szkolenia należy zwrócić uwagę, aby osiągnąć zamierzone wyniki. 6) Należy prowadzić analizę efektywności systemu w ramach określonej grupy pilotów, jak i w całości systemu szkolenia funkcjonującego w ramach Sił Zbrojnych. A zatem na podstawie przeprowadzonych analiz można oszacować poziom wyszkolenia pilotów i w oparciu o te informacje modyfikować system szkolenia przy indywidualnym podejściu do każdego z nich. Natomiast prognozowanie liczby błędów pozwala na oszacowanie liczby lotów, jaka będzie niezbędna do bezbłędnego wykonania określonego zadania, a także umożliwia określenie podatności szkoleniowej każdego z pilotów. Jednym z elementów modyfikacji procesu szkolenia powinna być zatem analiza korelacji pomiędzy ćwiczonymi przypadkami poprzez badanie charakteryzujących je cech. Badaniu należy poddać cechy charakteryzujące proces szkolenia, aby ocenić, czy zmierza on we właściwym kierunku. Należy również wyeliminować ćwiczenia, które kształtują złe nawyki. Literatura 1. Augustyn S.: Żywotność lotniczego systemu antropotechnicznego. AON. Warszawa Bondaruk A.: Badanie wpływu uszkodzeń i niesprawności samolotów wielozadaniowych na bezpieczeństwo lotów. Praca doktorska. Dęblin Gołębiowski W.: Badanie percepcji szkolonych pilotów w procesie użytkowania statków powietrznych z wyposażeniem cyfrowym i analogowym. Praca doktorska. Dęblin 2009.
22 94 Piotr Barszcz, Mariusz Wesołowski, Krzysztof Blacha 4. Grigoriu M.: Expert systems for maintenance engineering. Materiały konferencji Artificial Techniques for Improving Aircraft Maitenance Efficiency, London Jaźwiński J., Borgoń J.: Niezawodność eksploatacyjna i bezpieczeństwo lotów. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa Lewitowicz J., Borgoń J., Ząbkowicz W. (red.): Problemy badań i eksploatacji techniki lotniczej, tom 2. Wyd. ITWL, Warszawa Metody ciągłej oceny indywidualnych okresów użytkowania (resursów) samolotów na podstawie analizy obciążeń eksploatacyjnych. Projekt Badawczy Grant Nr 9 T12C04410, Wyd. ITWL, Warszawa Sobol E. (red.): Słownik wyrazów obcych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa Statistica PL dla Windows. Wyd. StatSoft, Kraków Van Gelder P.A.: Analysis of measured in-flight tail loads. Materiały Międzynarodowej Konferencji ICAS-96, Sorrento Szajnar S., Wojtkowiak M.: Problemy bezpieczeństwa załogi statku powietrznego w sytuacjach awaryjnych. BIL-GRAF. Warszawa Roger G. Greek, Helen Muir, Melanie James i inni: Human factors for pilots. Ashgate 2002.
ZABEZPIECZENIE INFORMATYCZNE W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ PROCESU EKSPLOATACJI TECHNICZNEJ WOJSKOWYCH STATKÓW POWIETRZNYCH
Mariusz ZIEJA Henryk SMOLIŃSKI Paweł GOŁDA Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych PRACE NAUKOWE ITWL Zeszyt 37, s. 159 169, 2015 r. 10.1515/afit-2015-0031 ZABEZPIECZENIE INFORMATYCZNE W ZARZĄDZANIU JAKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoSTANDARDY KSZTAŁCENIA LOTNICZEGO NA POZIOMIE STUDIÓW I-go STOPNIA - specjalność: pilotaŝ, inŝynieria lotnicza.
STANDARDY KSZTAŁCENIA LOTNICZEGO NA POZIOMIE STUDIÓW I-go STOPNIA - specjalność: pilotaŝ, inŝynieria lotnicza. dr inŝ. pil. Jarosław KOZUBA Warszawa 03.11. 2009 r. 1. Wstęp 2. Standardy kształcenia MN
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY
WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ POWIETRZNYCH www.wsosp.pl PION KANCLERZA Dział Organizacyjny 08-521 Dęblin, ul. 2 Pułku Kraków Nr 22 tel. 261 518 298; fax 261 517 452 ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia. Modelowanie i symulacje eksploatacyjnych stanów śmigłowców Rodzaj przedmiotu:
Karta (sylabus) przedmiotu Mechanika i Budowa Maszyn Studia II stopnia Przedmiot: Modelowanie i symulacje eksploatacyjnych stanów śmigłowców Rodzaj przedmiotu: Podstawowy Kod przedmiotu: MBM S 1 7-0_1
Bardziej szczegółowoNazwa przedmiotu: Informatyczne systemy statystycznej obróbki danych. Informatics systems for the statistical treatment of data Kierunek:
Nazwa przedmiotu: Informatyczne systemy statystycznej obróbki danych I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU Informatics systems for the statistical treatment of data Kierunek: Forma studiów Informatyka Stacjonarne
Bardziej szczegółowoMatematyka - Statystyka matematyczna Mathematical statistics 2, 2, 0, 0, 0
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Matematyka - Statystyka matematyczna Mathematical statistics Inżynieria materiałowa Materials Engineering Rodzaj przedmiotu: Poziom studiów: forma studiów: obowiązkowy studia
Bardziej szczegółowoKursy. operatorów bezzałogowych statków powietrznych. Warszawa
Kursy operatorów bezzałogowych statków powietrznych Warszawa 22 października 2015 1 1. Wymagania ogólne stawiane kandydatom biorącym udział w szkoleniu do świadectwa kwalifikacji operatora bezzałogowych
Bardziej szczegółowoWeryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji
Weryfikacja hipotez statystycznych, parametryczne testy istotności w populacji Dr Joanna Banaś Zakład Badań Systemowych Instytut Sztucznej Inteligencji i Metod Matematycznych Wydział Informatyki Politechniki
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 23 lutego 2015 r. Poz. 3
Warszawa, dnia 23 lutego 2015 r. Poz. 3 DECYZJA Nr 13 PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO z dnia 23 lutego 2015 r. w sprawie wprowadzenia do stosowania Raportu Uznania Wiedzy Na podstawie art. 21 ust. 2
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA RZESZOWSKA PLAN STUDIÓW
POLITECHNIKA RZESZOWSKA im. Ignacego Łukasiewicza Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa PLAN STUDIÓW dla kierunku: Lotnictwo i kosmonautyka studia I stopnia stacjonarne Rzeszów, 12 Listopada 2014 Plan studiów
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego
Bardziej szczegółowoŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ POWIETRZNYCH. REKTOR-KOMENDANT gen. bryg. pil. dr Jan RAJCHEL
WY ŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ POWIETRZNYCH WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ REKTOR-KOMENDANT gen. bryg. pil. dr Jan RAJCHEL UKŁAD PREZENTACJI 1. OGÓLNA INFORMACJA O UCZELNI 2. KSZTAŁCENIE PERSONELU LOTNICZEGO
Bardziej szczegółowoAnaliza systemu obsługowego samolotu ORLIK PZL-130 TC-11
KRZYSZKOWSKI Andrzej 1 KOZYRA Jacek 2 ZAWISZA Tomasz 3 Analiza systemu obsługowego samolotu ORLIK PZL-130 TC-11 1. PRZYGOTOWANIA SAMOLOTU DO LOTU PRZEZ SŁUŻBĘ INŻYNIERYJNO- LOTNICZĄ Służba Inżynieryjno-Lotnicza
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć)
Szczegółowy program kursu Statystyka z programem Excel (30 godzin lekcyjnych zajęć) 1. Populacja generalna a losowa próba, parametr rozkładu cechy a jego ocena z losowej próby, miary opisu statystycznego
Bardziej szczegółowoInformatyczne wsparcie zarządzania bezpieczeństwem lotów aspekty analityczne i ekonomiczne. Jarosław Wójcik Wojskowa Akademia Techniczna
Informatyczne wsparcie zarządzania bezpieczeństwem lotów aspekty analityczne i ekonomiczne Jarosław Wójcik Wojskowa Akademia Techniczna Systemowe zarządzanie bezpieczeństwem lotów Zarządzanie bezpieczeństwem
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do analizy korelacji i regresji
Statystyka dla jakości produktów i usług Six sigma i inne strategie Wprowadzenie do analizy korelacji i regresji StatSoft Polska Wybrane zagadnienia analizy korelacji Przy analizie zjawisk i procesów stanowiących
Bardziej szczegółowoRachunek prawdopodobieństwa WZ-ST1-AG--16/17Z-RACH. Liczba godzin stacjonarne: Wykłady: 15 Ćwiczenia: 30. niestacjonarne: Wykłady: 9 Ćwiczenia: 18
Karta przedmiotu Wydział: Wydział Zarządzania Kierunek: Analityka gospodarcza I. Informacje podstawowe Nazwa przedmiotu Rachunek prawdopodobieństwa Nazwa przedmiotu w j. ang. Język prowadzenia przedmiotu
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska. II stopień ogólnoakademicki. przedmiot podstawowy obowiązkowy polski drugi. semestr zimowy
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../12 z dnia.... 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2017/2018 STATYSTYKA
Bardziej szczegółowoPobieranie prób i rozkład z próby
Pobieranie prób i rozkład z próby Marcin Zajenkowski Marcin Zajenkowski () Pobieranie prób i rozkład z próby 1 / 15 Populacja i próba Populacja dowolnie określony zespół przedmiotów, obserwacji, osób itp.
Bardziej szczegółowoPROJEKT LAF RP Załącznik nr 3 do rozporządzenia. Świadectwo kwalifikacji pilota motolotni (PHGP)
PROJEKT LAF RP Załącznik nr 3 do rozporządzenia Świadectwo kwalifikacji pilota motolotni (PHGP) 1.1. Przepisy ogólne 1.1.1. Świadectwo kwalifikacji pilota motolotni (PHGP) upoważnia do samodzielnego wykonywania
Bardziej szczegółowoEdukacja lotnicza kształcenie pilotów
KONFERENCJA Edukacja lotnicza kształcenie pilotów Temat prezentacji: Rola innych ośrodków w szkoleniu pilotów na podstawie doświadczenia FTO Royal Star 1995 rok założenia Royal-Star 2003 rok certyfikat
Bardziej szczegółowoW2. Zmienne losowe i ich rozkłady. Wnioskowanie statystyczne.
W2. Zmienne losowe i ich rozkłady. Wnioskowanie statystyczne. dr hab. Jerzy Nakielski Katedra Biofizyki i Morfogenezy Roślin Plan wykładu: 1. Etapy wnioskowania statystycznego 2. Hipotezy statystyczne,
Bardziej szczegółowoProgram dla licealnej klasy lotniczej
Program dla licealnej klasy lotniczej I Wstęp: charakterystyka programu Program przeznaczony jest dla uczniów liceum, którzy zainteresowani są dziedziną lotnictwa. Pozwoli on rozwijać te zainteresowania
Bardziej szczegółowoStatystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory
Statystyka i opracowanie danych Podstawy wnioskowania statystycznego. Prawo wielkich liczb. Centralne twierdzenie graniczne. Estymacja i estymatory Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok 407 adrian@tempus.metal.agh.edu.pl
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113
Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113 OGŁOSZENIE Nr 10 PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie programów szkoleń do uzyskania świadectw kwalifikacji członków personelu
Bardziej szczegółowoFunkcje charakteryzujące proces. Dr inż. Robert Jakubowski
Funkcje charakteryzujące proces eksploatacji Dr inż. Robert Jakubowski Niezawodność Niezawodność Rprawdopodobieństwo, że w przedziale czasu od do t cechy funkcjonalne statku powietrznego Ubędą się mieścić
Bardziej szczegółowoInstytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa. Diagnostyka i niezawodność robotów
Instytut Politechniczny Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Diagnostyka i niezawodność robotów Laboratorium nr 6 Model matematyczny elementu naprawialnego Prowadzący: mgr inż. Marcel Luzar Cele ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 15 lutego 2012 r. Poz. 36. DECYZJA Nr 26/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 10 lutego 2012 r.
Warszawa, dnia 15 lutego 2012 r. Poz. 36 Dowództwo Sił Powietrznych DECYZJA Nr 26/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 10 lutego 2012 r. zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzenia do użytku w lotnictwie
Bardziej szczegółowoKontekstowe wskaźniki efektywności nauczania - warsztaty
Kontekstowe wskaźniki efektywności nauczania - warsztaty Przygotowała: Aleksandra Jasińska (a.jasinska@ibe.edu.pl) wykorzystując materiały Zespołu EWD Czy dobrze uczymy? Metody oceny efektywności nauczania
Bardziej szczegółowoURZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO
Załącznik nr 5 URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO PROGRAM SZKOLENIA DO UZYSKANIA UPRAWNIENIA PODSTAWOWEGO DO PILOTOWANIA PARALOTNI Z NAPĘDEM (PPG) WPISYWANEGO DO ŚWIADECTWA KWALIFIKACJI PILOTA PARALOTNI (PGP) WARSZAWA
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 1
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Wprowadzenie do statystyki Introduction to statistics Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator Prof. dr hab. Jerzy Wołek Zespół dydaktyczny Prof. dr hab. Jerzy Wołek doktoranci
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: BADANIE JAKOŚCI I SYSTEMY METROLOGICZNE II Kierunek: Mechanika I Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj zajęć: projekt I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW STACJONARNYCH STOPNIA I kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne (krk)
- przedmioty wspólne (krk) w tym sem. I II III IV V I MK 1 Automatyka w transporcie 1 2 2 2 Automatyka i sterowanie 2 2 1 3 Badania operacyjne 3 2 1 4 4 Ekonomia 4 2 3 5 Ekonomika transportu 5 2 1 2 6
Bardziej szczegółowoPODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH
PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH Dr Benedykt R. Jany I Pracownia Fizyczna Ochrona Środowiska grupa F1 Rodzaje Pomiarów Pomiar bezpośredni - bezpośrednio
Bardziej szczegółowoStatystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności. dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl
Statystyka w pracy badawczej nauczyciela Wykład 4: Analiza współzależności dr inż. Walery Susłow walery.suslow@ie.tu.koszalin.pl Statystyczna teoria korelacji i regresji (1) Jest to dział statystyki zajmujący
Bardziej szczegółowoINSTYTUT NAUK TECHNICZNYCH PWSW w Przemyślu
INSTYTUT NAUK TECHNICZNYCH PWSW w Przemyślu PROGRAM STUDIÓW KIERUNEK: Mechatronika profil praktyczny Specjalność I: Projektowanie systemów mechatronicznych Specjalność II: Mechatronika samochodowa (cykl
Bardziej szczegółowoWNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE
STATYSTYKA WNIOSKOWANIE STATYSTYCZNE ESTYMACJA oszacowanie z pewną dokładnością wartości opisującej rozkład badanej cechy statystycznej. WERYFIKACJA HIPOTEZ sprawdzanie słuszności przypuszczeń dotyczących
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW STACJONARNYCH STOPNIA I kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne
- przedmioty wspólne 1 Język angielski * 1 1 2 1 2 1 2 1 E 2 2 2 Przedmiot humanistyczny I * 30 30 2 3 3 Przedmiot humanistyczny II * 30 30 2 2 Wychowanie fizyczne * 1 1 2 0 2 0 2 0 2 0 5 Matematyka 150
Bardziej szczegółowoRAMOWY PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA NA KIERUNKU LOTNICTWO I KOSMONAUTYKA RW. Rzeszów r.
Rzeszów 19.12.2012 r. RAMOWY PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH I STOPNIA NA KIERUNKU LOTNICTWO I KOSMONAUTYKA RW. Rzeszów 11.04.2012 r. Semestr 1 FF Fizyka 1 E 25 20 0 0 5 MK Grafika inżynierska i zapis konstr.
Bardziej szczegółowo66 ZARZĄDZENIE NR 623 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI
66 ZARZĄDZENIE NR 623 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI z dnia 26 czerwca 2006 r. zmieniające zarządzenie w sprawie metod i form wykonywania zadań przez służbę Lotnictwo Policji Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt
Bardziej szczegółowoKarta (sylabus) przedmiotu Transport Studia I stopnia
Karta (sylabus) przedmiotu Transport Studia I stopnia Przedmiot: Eksploatacja statków powietrznych Rodzaj przedmiotu: Obieralny Kod przedmiotu: TR 1 N 0 7 51-1_0 Rok: 4 Semestr: 7 Forma studiów: Studia
Bardziej szczegółowoSposoby prezentacji problemów w statystyce
S t r o n a 1 Dr Anna Rybak Instytut Informatyki Uniwersytet w Białymstoku Sposoby prezentacji problemów w statystyce Wprowadzenie W artykule zostaną zaprezentowane podstawowe zagadnienia z zakresu statystyki
Bardziej szczegółowoZ-ZIPN1-004 Statystyka. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki Niestacjonarne Wszystkie Katedra Matematyki dr Zdzisław Piasta
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Z-ZIPN-004 Statystyka Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Statistics Obowiązuje od roku akademickiego 0/04 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW
Bardziej szczegółowoZad. 4 Należy określić rodzaj testu (jedno czy dwustronny) oraz wartości krytyczne z lub t dla określonych hipotez i ich poziomów istotności:
Zadania ze statystyki cz. 7. Zad.1 Z populacji wyłoniono próbę wielkości 64 jednostek. Średnia arytmetyczna wartość cechy wyniosła 110, zaś odchylenie standardowe 16. Należy wyznaczyć przedział ufności
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 44/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 14 lutego 2011 r. zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzania do użytku
Dowództwo Sił Powietrznych 47 DECYZJA Nr 44/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 14 lutego 2011 r. zmieniająca decyzję w sprawie wprowadzania do użytku w lotnictwie Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
Bardziej szczegółowoBezzałogowe statki powietrzne w Polsce podstawy prawne. Zespół ds. bezzałogowych statków powietrznych Urząd Lotnictwa Cywilnego
Bezzałogowe statki powietrzne w Polsce podstawy prawne Zespół ds. bezzałogowych statków powietrznych Urząd Lotnictwa Cywilnego Bezzałogowe statki powietrzne Przepisy krajowe Prawo lotnicze Ustawa z dnia
Bardziej szczegółowoStatystyka matematyczna dla leśników
Statystyka matematyczna dla leśników Wydział Leśny Kierunek leśnictwo Studia Stacjonarne I Stopnia Rok akademicki 03/04 Wykład 5 Testy statystyczne Ogólne zasady testowania hipotez statystycznych, rodzaje
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Matematyczno Przyrodniczy Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii
SYLABUS Nazwa Wprowadzenie do metrologii Nazwa jednostki prowadzącej Wydział Matematyczno Przyrodniczy przedmiot Centrum Mikroelektroniki i Nanotechnologii Kod Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia
Bardziej szczegółowoMatematyka stosowana w geomatyce Nazwa modułu w języku angielskim Applied Mathematics in Geomatics Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Matematyka stosowana w geomatyce Nazwa modułu w języku angielskim Applied Mathematics in Geomatics Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 A.
Bardziej szczegółowoMatematyka stosowana w geomatyce Nazwa modułu w języku angielskim Applied Mathematics in Geomatics Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
0,KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Matematyka stosowana w geomatyce Nazwa modułu w języku angielskim Applied Mathematics in Geomatics Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 A.
Bardziej szczegółowo1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Statystyka w badaniach medycznych Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa
Bardziej szczegółowoI. OGÓLNE INFORMACJE PODSTAWOWE O PRZEDMIOCIE. Nie dotyczy. podstawowy i kierunkowy
1.1.1 Statystyka opisowa I. OGÓLNE INFORMACJE PODSTAWOWE O PRZEDMIOCIE STATYSTYKA OPISOWA Nazwa jednostki organizacyjnej prowadzącej kierunek: Kod przedmiotu: P6 Wydział Zamiejscowy w Ostrowie Wielkopolskim
Bardziej szczegółowoZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY
WYŻSZA SZKOŁA OFICERSKA SIŁ POWIETRZNYCH www.wsosp.pl PION KANCLERZA Dział Organizacyjny 08-521 Dęblin, ul. 2 Pułku Kraków Nr 22 tel. 261 518 298; fax 261 517 452 ZAPYTANIE OFERTOWE/FORMULARZ OFERTOWY
Bardziej szczegółowoZachowania odbiorców. Grupa taryfowa G
Zachowania odbiorców. Grupa taryfowa G Autor: Jarosław Tomczykowski Biuro PTPiREE ( Energia elektryczna luty 2013) Jednym z założeń wprowadzania smart meteringu jest optymalizacja zużycia energii elektrycznej,
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW STACJONARNYCH STOPNIA I kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne (krk)
- przedmioty wspólne (krk) MK 1 Automatyka 1,2 60 30 30 2 2 2 1 2 Badania operacyjne 3 45 30 15 2 1 4 3 Ekonomia 4 30 30 2 3 4 Ekonomika transportu 5 45 30 15 2 1 3 5 Elektronika 6,7 60 30 30 2 3 2 3 6
Bardziej szczegółowoprzedmiot podstawowy obowiązkowy polski drugi
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 07/08 IN--008 STATYSTYKA W INŻYNIERII ŚRODOWISKA Statistics in environmental engineering
Bardziej szczegółowoAlgorytmy genetyczne
Algorytmy genetyczne Motto: Zamiast pracowicie poszukiwać najlepszego rozwiązania problemu informatycznego lepiej pozwolić, żeby komputer sam sobie to rozwiązanie wyhodował! Algorytmy genetyczne służą
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE KOSZTÓW USŁUG ZDROWOTNYCH PRZY
MODELOWANIE KOSZTÓW USŁUG ZDROWOTNYCH PRZY WYKORZYSTANIU METOD STATYSTYCZNYCH mgr Małgorzata Pelczar 6 Wprowadzenie Reforma służby zdrowia uwypukliła problem optymalnego ustalania kosztów usług zdrowotnych.
Bardziej szczegółowoINFORMATYKA W SELEKCJI
INFORMATYKA W SELEKCJI INFORMATYKA W SELEKCJI - zagadnienia 1. Dane w pracy hodowlanej praca z dużym zbiorem danych (Excel) 2. Podstawy pracy z relacyjną bazą danych w programie MS Access 3. Systemy statystyczne
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z FIZYKI
LABORATORIUM Z FIZYKI LABORATORIUM Z FIZYKI I PRACOWNIA FIZYCZNA C w Gliwicach Gliwice, ul. Konarskiego 22, pokoje 52-54 Regulamin pracowni i organizacja zajęć Sprawozdanie (strona tytułowa, karta pomiarowa)
Bardziej szczegółowoZ-LOGN1-006 Statystyka Statistics
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Z-LOGN-006 Statystyka Statistics Obowiązuje od roku akademickiego 0/0 A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW Kierunek
Bardziej szczegółowoWstęp do teorii niepewności pomiaru. Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński
Wstęp do teorii niepewności pomiaru Danuta J. Michczyńska Adam Michczyński Podstawowe informacje: Strona Politechniki Śląskiej: www.polsl.pl Instytut Fizyki / strona własna Instytutu / Dydaktyka / I Pracownia
Bardziej szczegółowoNK315 WYKŁAD WPROWADZAJĄCY
NK315 EKSPLOATACJA STATKÓW LATAJĄCYCH WYKŁAD WPROWADZAJĄCY NK315 EKSPLOATACJA STATKÓW LATAJĄCYCH CELE PRZEDMIOTU: Głównym celem przedmiotu jest przedstawienie procesu powstawania i ewaluacji programów
Bardziej szczegółowo12. Przynależność do grupy przedmiotów: Blok przedmiotów matematycznych
(pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU Z1-PU7 WYDANIE N1 Strona 1 z 5 1. Nazwa przedmiotu: Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka matematyczna 2. Kod przedmiotu: RPiS 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4. dr inż. Kamila Kustroń
POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4 dr inż. Kamila Kustroń Warszawa, 17 marca 2015 24 lutego: Wykład wprowadzający w interdyscyplinarną tematykę eksploatacji statków
Bardziej szczegółowoDRONOWE CENTRUM SZKOLENIA W DĘBLINIE [ANALIZA]
aut. Maksymilian Dura 14.12.2017 DRONOWE CENTRUM SZKOLENIA W DĘBLINIE [ANALIZA] W Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie zorganizowano specjalny Ośrodek szkolenia obsług systemów bezzałogowych
Bardziej szczegółowoSTATYSTYKA MATEMATYCZNA
Zał. nr 4 do ZW WYDZIAŁ ELEKTRONIKI KARTA PRZEDMIOTU Nazwa w języku polskim STATYSTYKA MATEMATYCZNA Nazwa w języku angielskim Mathematical Statistics Kierunek studiów (jeśli dotyczy): Specjalność (jeśli
Bardziej szczegółowoLotnisko Depułtycze Królewskie zapleczem kształcenia kadr na potrzeby lotnictwa cywilnego. mgr inż. Łukasz Puzio
Lotnisko Depułtycze Królewskie zapleczem kształcenia kadr na potrzeby lotnictwa cywilnego mgr inż. Łukasz Puzio Trochę historii 2001r. powstanie PWSZ w Chełmie 2003r. I koncepcja powstania lotniska 2005r.
Bardziej szczegółowoHARMONOGRAM DOSKONALENIA ZAWODOWEGO w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH - część opisowa
1 HARMONOGRAM DOSKONALENIA ZAWODOWEGO w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH - część opisowa 1 8217001 Pion funkcjonalny: dowódczy (na stanowiska o STE. kapitan) 2 miesiące 01.02-31.03 35 11 22
Bardziej szczegółowoProjekt jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
WYŻSZA SZKOŁA ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI z siedzibą w Zamościu KARTA PRZEDMIOTU 1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE (WYPEŁNIA TOK STUDIÓW) Nazwa przedmiotu Wydział Kierunek studiów Poziom kształcenia
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do uchwały Senatu WSOSP nr 37 z dnia 14 grudnia 2011 r.
Załącznik nr 1 do uchwały Senatu WSOSP nr 37 z dnia 14 grudnia 2011 r. Warunki i tryb rekrutacji na 6, 12 i 24 miesięczne szkolenie dla absolwentów uczelni żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ TRANSPORTU I INFORMATYKI MECHANIKA I BUDOWA MASZYN I STOPIEŃ PRAKTYCZNY
WYDZIAŁ TRANSPORTU I INFORMATYKI Nazwa kierunku Poziom Profil Symbole efektów na kierunku K_W01 K _W 02 K _W03 K _W04 K _W05 K _W06 MECHANIKA I BUDOWA MASZYN I STOPIEŃ PRAKTYCZNY Efekty - opis słowny Po
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE KURSÓW REALIZOWANYCH w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH
ZESTAWIENIE KURSÓW REALIZOWANYCH w WYŻSZEJ SZKOLE OFICERSKIEJ SIŁ POWIETRZNYCH Lp. Kod Nazwa kursu Uczestnicy szkolenia Czas trwania 1. 8217001 STE. kapitan - dowódcy 2. 8217002 STE. kapitan - w sztabach
Bardziej szczegółowoZadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych
Zadania ze statystyki, cz.7 - hipotezy statystyczne, błąd standardowy, testowanie hipotez statystycznych Zad. 1 Średnia ocen z semestru letniego w populacji studentów socjologii w roku akademickim 2011/2012
Bardziej szczegółowoUczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski
Uczelnia Łazarskiego Wydział Medyczny Kierunek Lekarski Nazwa przedmiotu INFORMATYKA I BIOSTATYSTYKA Kod przedmiotu WL_ 10 Poziom studiów Jednolite studia magisterskie Status przedmiotu x podstawowy uzupełniający
Bardziej szczegółowoPodstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych
Podstawy opracowania wyników pomiarów z elementami analizy niepewności pomiarowych dla studentów Chemii (2018) Autor prezentacji :dr hab. Paweł Korecki dr Szymon Godlewski e-mail: szymon.godlewski@uj.edu.pl
Bardziej szczegółowoZadania ze statystyki, cz.6
Zadania ze statystyki, cz.6 Zad.1 Proszę wskazać, jaką część pola pod krzywą normalną wyznaczają wartości Z rozkładu dystrybuanty rozkładu normalnego: - Z > 1,25 - Z > 2,23 - Z < -1,23 - Z > -1,16 - Z
Bardziej szczegółowoBiostatystyka, # 3 /Weterynaria I/
Biostatystyka, # 3 /Weterynaria I/ dr n. mat. Zdzisław Otachel Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Katedra Zastosowań Matematyki i Informatyki ul. Głęboka 28, p. 221 bud. CIW, e-mail: zdzislaw.otachel@up.lublin.pl
Bardziej szczegółowoOdniesienie do obszarowych efektów kształcenia 1 2 3. Kierunkowe efekty kształcenia WIEDZA (W)
EFEKTY KSZTAŁCENIA NA KIERUNKU "MECHATRONIKA" nazwa kierunku studiów: Mechatronika poziom kształcenia: studia pierwszego stopnia profil kształcenia: ogólnoakademicki symbol kierunkowych efektów kształcenia
Bardziej szczegółowoWykorzystanie danych egzaminacyjnych w ewaluacji szkół. materiały Pracowni EWD
Wykorzystanie danych egzaminacyjnych w ewaluacji szkół materiały Pracowni EWD Funkcje systemu egzaminacyjnego ocena osiągnięć szkolnych uczniów w świetle wymagań programowych (funkcja selekcyjna) diagnoza
Bardziej szczegółowoANEKS DO OPINII EASA 07/2013 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR /.. z dnia XXX
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, XXX [...](2013) XXX projekt ANEKS DO OPINII EASA 07/2013 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR /.. z dnia XXX zmieniające rozporządzenie Komisji (UE) nr 748/2012 z dnia 3 sierpnia
Bardziej szczegółowoZ-ZIP-120z Badania Operacyjne Operations Research. Stacjonarne Wszystkie Katedra Matematyki dr Monika Skóra
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013 Z-ZIP-120z Badania Operacyjne Operations Research A. USYTUOWANIE MODUŁU
Bardziej szczegółowoI. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU
I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: TECHNIKA POMIAROWA 2. Kod przedmiotu: Emt 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Automatyka i Robotyka 5. Specjalność: Informatyka
Bardziej szczegółowoCertyfikowane Organizacje PWSZ w Chełmie
Certyfikowane Organizacje PWSZ w Chełmie Ośrodek Kształcenia Lotniczego FTO - PL/FTO-97 Organizacja Obsługowa PL.145.081 Organizacja Zarządzania Ciągłą Zdatnością do Lotu - PL.MG.063 Organizacja Szkolenia
Bardziej szczegółowoKIERUNEK: MECHANIKA I BUDOWA MASZYN
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa Lp. KIERUNEK: MECHANIKA I BUDOWA MASZYN im. J. A. Komeńskiego w Lesznie PLANU STUDIÓW /STACJONARNE - 7 SEMESTRÓW/ Rok akademicki 200/20 A E ZO Ogółem W Ć L P W Ć L P K
Bardziej szczegółowoSYSTEMY WSPIERAJĄCE ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM LOTÓW. LESZEK CWOJDZIŃSKI JÓZEF śurek
SYSTEMY WSPIERAJĄCE ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM LOTÓW LESZEK CWOJDZIŃSKI JÓZEF śurek 1 SYSTEMY WSPIERAJĄCE ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM LOTÓW Plan prezentacji: Prace ITWL na rzecz bezpieczeństwa lotów,
Bardziej szczegółowoPopulacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część
Populacja generalna (zbiorowość generalna) zbiór obejmujący wszystkie elementy będące przedmiotem badań Próba (podzbiór zbiorowości generalnej) część populacji, którą podaje się badaniu statystycznemu
Bardziej szczegółowoŚwiadectwo kwalifikacji pilota statku powietrznego o maksymalnej masie startowej
Załącznik nr 4 do rozporządzenia Załącznik do uwag AP z dnia 31.10.2012 r. Formatted: Right Świadectwo kwalifikacji pilota statku powietrznego o maksymalnej masie startowej (MTOM) do 495 kg (UACP) 1.1
Bardziej szczegółowoPolitechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015
Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki Karta przedmiotu Wydział Inżynierii Środowiska obowiązuje studentów rozpoczynających studia w roku akademickim 2014/2015 Kierunek studiów: Inżynieria Środowiska
Bardziej szczegółowoKurs instruktorski do uzyskania uprawnienia Instruktora w szkoleniach dla operatorów dronów, nadawanego przez Urząd Lotnictwa Cywilnego
Kurs instruktorski do uzyskania uprawnienia Instruktora w szkoleniach dla operatorów dronów, nadawanego przez Urząd Lotnictwa Cywilnego Kierunki i specjalności: Operowanie Bezzałogowym Statkiem Powietrznym
Bardziej szczegółowoProgramowanie i techniki algorytmiczne
Temat 2. Programowanie i techniki algorytmiczne Realizacja podstawy programowej 1) wyjaśnia pojęcie algorytmu, podaje odpowiednie przykłady algorytmów rozwiązywania różnych 2) formułuje ścisły opis prostej
Bardziej szczegółowoI. KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU
I. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: METROLOGIA I SYSTEMY POMIAROWE 2. Kod przedmiotu: Emz 3. Jednostka prowadząca: Wydział Mechaniczno-Elektryczny 4. Kierunek: Mechanika i budowa maszyn 5. Specjalność:
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW W UKŁADZIE SEMESTRALNYM
PLAN STUDIÓ UKŁADZIE SEMESTRALNYM Studia stacjonarne I stopnia Kierunek: edukacja techniczno-informatyczna Semestr I Organizacja pracy i zarządzanie 30 30-1 Matematyka 1 20 20 40-6 Zarządzanie środowiskiem
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW W UKŁADZIE ROCZNYM
PLAN STUDIÓ UKŁADZIE ROCZNYM Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek: edukacja techniczno-informatyczna ROK I E/- Organizacja pracy i zarządzanie 30 30 1 Matematyka 1 20 20 40 6 Zarządzanie środowiskiem
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH RAPORT KOŃCOWY
PAŃSTWOWA KOMISJA BADANIA WYPADKÓW LOTNICZYCH Warszawa 20.08.2014 r. Nr ewidencyjny zdarzenia lotniczego 925/14 RAPORT KOŃCOWY z badania zdarzenia lotniczego statku powietrznego o maksymalnym ciężarze
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH
RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności: Inżynieria Cieplna i Samochodowa Rodzaj zajęć: Wykład, laboratorium I KARTA PRZEDMIOTU CEL PRZEDMIOTU
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 1 AUTOR: MARTYNA MALAK PROGNOZOWANIE I SYMULACJE EXCEL 1 AUTOR: MARTYNA MALAK
1 PROGNOZOWANIE I SYMULACJE 2 http://www.outcome-seo.pl/excel1.xls DODATEK SOLVER WERSJE EXCELA 5.0, 95, 97, 2000, 2002/XP i 2003. 3 Dodatek Solver jest dostępny w menu Narzędzia. Jeżeli Solver nie jest
Bardziej szczegółowo