Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 6 :

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 6 :"

Transkrypt

1 Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 6 :

2 Kontakt: I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30 IV gr 13:45 15:15 (s. Cybulskiego; (s. Cybulskiego; (s. Cybulskiego; (s. Cybulskiego; ) ) ) )

3 Sluch i rownowaga Seminarium szoste

4 Fizyka dzwieku Ton to prosty dźwięk, drgania sinusoidalne w zakresie jednej częstotliwości. W przypadku bardziej złożonych dźwięków, częstotliwość dźwięku odbierana przez człowieka odpowiada pierwszej harmonicznej. Człowiek słyszy w zakresie Hz. Głównym ośrodkiem, w którym rozchodzi się dźwięk jest powietrze. Może być on również przewodzony przez np. ciała stałe. W przypadku człowieka - kości czaski (przewodzenie kostne). Taki sposób transmisji charakteryzuje się jednak wyższym progiem słyszenia (o db).

5

6 Budowa ucha Wyróżniamy trzy elementarne obszary ucha: ucho zewnętrzne błona bębenkowa oddziela od ucha środkowego ucho środkowe młoteczek, kowadełko i strzemiączko przekazują drgania z błony bębenkowej blaszka kostna z okienkiem owalnym (odbierającym sygnał ze strzemiączka) i okrągłym oddziela je od ucha wewnętrznego ucho wewnętrzne w kanale półkolistym: narząd równowagi w ślimaku: narząd słuchu

7

8 Kluczowe elementy ucha wewnetrznego Wypełnie cieczą: schody bębenka i przedsionka: przychłonka (perylimfa), dużo Na+ schody środkowe: śródchłonka (endolimfa), dużo P+, +80 mv przestrzeń narządu spiralnego: trzecia chłonka (chłonka Cortiego), podobna do przychłonki Komórki włoskowate: wewnętrzne i zewnętrzne umieszczone na błonie podstawnej

9

10 Odbiór dzwieku Droga przekazywania dźwięku: drgania strzemiączka => okienko owalne i zmiany ciśnienia płynu w kanale spiralnym ślimaka => odkształcenia błony podstawnej (fala wędrująca) => w zależności od położenia na błonie podstawnej na pobudzenie odpowiadają różne partie komórek włoskowatych (odpowiedź zgrubna ) podwyższenie precyzji: oscylacje komórek włosowatych zewnętrznych, podbijające falę wędrującą w obszarze jej szczytu

11

12 Mechanika komórek wloskowatych Komórki włoskowate wewnętrzne: włoski zanurzone w sródchłone, podstawa w trzeciej chłonce zgięcie na zewnątrz => otwarcie kanałów potasowych, depolaryzacja wnętrza (gradient elektrochemiczny) zgięcie do wewnątrz => uszczelnienie kanałów potasowych Komórki włoskowate zewnętrzne: odkształcenie włosków => otwarcie kanałów potasowych otwarcie kanałów wapniowych => zwiększenie depolaryzacji cykliczny napływ/ubytek jonów potasu oscylacyjne wahania potencjału powodują zmiany długości włókien aktyny (sprzężenie elektromechaniczne), efekt echa błony bębenkowej (efekt Kempa)

13 Unerwienie i kodowanie komórek wloskowatych Unerwienie przez włókna aferentne i eferentne. Depolaryzacja błony komórkowej włoskowatej powoduje uwolnienie glutaminianu na synapsie podstawna część komórki : włókno aferentne (potencjał czynnościowy) Komórki włoskowate wewnętrzne: hamowanie na synapsie z włóknem aferentnym Komórki włoskowate zewnętrzne: hamowanie acetylcholiną na synapsie z częścią podstawną komórki, trudniejsze wejście w rezonans z błoną Kodowanie: zasada częstoliwości (okres refrakcji włókna?) zasada miejsca

14 Audiometria Audiometria to badanie jakości słyszenia. Ocena głośności: głośność = 10(logM -MP) Próby z drgającymi widełkami stroikowymi: Weber: widełki na szczcie głowy/czole, ocena symetrii słyszenia Rinni: widełki oddalne od ucha/przyłożone do wyrostka sutkowatego, porównanie przewodnictwa powietrznego i kostnego Schwabach: widełki przystawione do wyrostka sutkowatego, określnie długości słyszanego tonu

15

16 Wech i smak Seminarium siodme

17 Zmysl wechu i smaku Zmysł węchu i smaku: zmysły chemiczne. Odbieranie za pomocą chemoreceptorów zlokalizowanych we wnętrzu organizmu (interoreceptory). Narząd węchu - umieszczony w nabłonku węchowym, w górnej części jamy nosowej (5 mln komórek zmysłowych + nos zewnętrzny). Kubki smakowe - to receptor smaku umieszczone na brodawkach języka, podniebieniu, górnej części przełyku i krtani. Rozróżnianych jest 5 smaków: słony, kwaśny, słodki, gorzki i umami.

18 Receptory zapachu - budowa Budowa komórki węchowej: akson ciało komórki dendryt z kolbką węchową (nici węchowe => białka receptorowe) Białko receptorowe: budowa ogólna identyczna: siedem alfa helis transmembranowych połączonych pętlami (7TM) o percepcji określonego zapachu decydują pojedyncze specyficzne aminokwasy w każdej komórce węchowej z reguły jeden rodzaj białka 7TM wiążący substancje o określonych właściwościach chemicznych (np. aromatyczne, alifatyczne)

19

20 Receptory zapachu - siec nerwowa opuszki Białka receptorowe zapachu działają na zasadzie receptorów metaboptropowych. aktywacja receptora (związanie ligandu) => zmiany konformacyjne => aktywacja białka G => aktywacja cyklazy adenylanowej (ATP => camp) => otwarcie kanału dla jonów Na+ i Ca2+ => depolaryzacja dodatkowo: napływ jonów Ca2+ => otwarcie kanałów Cl- => wzmocnienie depolaryzacji finalnie: depolaryzacja => potencjał czynnościowy => akson do opuszki węchowej

21 Receptory zapachu - przekazywanie sygnalu Sygnał z komórek węchowych (poprzez ich aksony) trafiają na kłębuszki węchowe, będące synapsami z komórkami mitralnymi. Z komórki mitralnej informacja trafia do ośrodka węchu. W kłębuszku węchowym spotykają się informacje z receptorów reagujących na ten sam zapach. Komórki ziarniste i komórki okołokłębuszkowe koordynują sąsiednie kłębuszki i komórki mitralne. Komórka okołokłębuszkowa: synapsa pobudzająca z kłębuszkiem węchowym, synapsa hamująca (na ogół) z komórką mitralną Komórka ziarnista: synapsy dendro-dendrytyczne z komórkami mitralnymi, dwukierunkowe oddziaływanie: komórka mitralna => glutaminian => receptor NMDA i pobudzenie komórki ziarnistej => kolejna synapsa, uwolnienie GABA, hamowanie komórki mitralnej Efekt: hamowanie oboczne razem ze specyficzną pobudliwością: rozszerzenie spektrum odbieranych zapachów.

22

23 Receptory zapachu - przekazywanie sygnalu Komórka okołokłębuszkowa: synapsa pobudzająca z kłębuszkiem węchowym, synapsa hamująca (na ogół) z komórką mitralną Komórka ziarnista: synapsy dendro-dendrytyczne z komórkami mitralnymi, dwukierunkowe oddziaływanie: komórka mitralna => glutaminian => receptor NMDA i pobudzenie komórki ziarnistej => kolejna synapsa, uwolnienie GABA, hamowanie komórki mitralnej Efekt: hamowanie oboczne razem ze specyficzną pobudliwością: rozszerzenie spektrum odbieranych zapachów.

24

25 Receptory smaku Budowa komórki smakowej: część szczytowa z włoskiem smakowym część podstawno-boczna (kontakt z włóknami nerwowymi) Ślina z rozpuszczonymi substancjami trafia do kubka smakowego przez otwór smakowy => kontakt z receptorami jonotropowymi i metaboptropowymi na szczycie komórki

26

27 Rozróznianie smakow Smak słony: jony Na+ wnikają do cytoplazmy przez kanały jonowe powodując depolaryzację Smak kwaśny: jony H+ wnikają przez kanały protonowe oraz otwierają kanały dla jonów Na+ i zamykają dla jonów K+ powodując depolaryzację Smak słodki i umami: receptory metabotropowe z białkiem G => cyklaza adenylowa => zamknięcie kanałów K+ => depolaryzacja Smak gorzki: receptor metabotropowy z białkiem G => a.) PLC => PIP2 => DAG => PKC => zamknięcie kanału potasowego => IP3 => Ca2+ z siateczki śródplazmatycznej b.) FDE => unieczynnienie camp => otwarcie kanałów Ca2+ oraz Na+ również: bezpośrednie zamknięcie kanałów potasowych

28

29 Cwiczenia

30 Bibliografia Literatura: Kandel, E. et al (2012) Principles of Neural Science, 5th edition Elsevier Netter, F.H. et al (2009) Netter s Essential Physiology, Elsevier

31 Zajęcia 8. Serce i układ krwionośny 1. Budowa i funkcjonowanie serca 2. Układ naczyniowy charakterystyka, budowa i zasady działania Stanisław J. Konturek (2007) Fizjologia człowieka podręcznik dla studentów medycyny Str ( ); ( ); (4.4 do akapitu Dzięki rozgałęzieniom całkowita powierzchnia włącznie, bez dokładnych wartości ciśnienia i oporów) ; ( )

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 6 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 6 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 6 : 12.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 5 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 5 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 5 : 5.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr

Bardziej szczegółowo

Zmysł słuchu i równowagi

Zmysł słuchu i równowagi Zmysł słuchu i równowagi Ucho Jest narządem słuchu i równowagi. Składa się zasadniczo z trzech części: ucha zewnętrznego (1), środkowego (2) i wewnętrznego (3). Ucho zewnętrzne Składa się z małżowiny usznej

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu

Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu Budowa i zróżnicowanie neuronów - elektrofizjologia neuronu Neuron jest podstawową jednostką przetwarzania informacji w mózgu. Sygnał biegnie w nim w kierunku od dendrytów, poprzez akson, do synaps. Neuron

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 1 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 1 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 1 : 8.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ II gr 08:00 10:0 III gr 10:15 11:45 IV gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny

a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny Ucho Ucho = narząd przedsionkowoślimakowy a/ narząd słuchu b/ narząd statyczny I. Ucho zewnętrzne: 1/ małŝowina uszna 2/ przewód słuchowy zewnętrzny - szkielet: chrzęstny, kostny - skóra: włosy, gruczoły

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 :

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 2 : Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 2 : 15.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30

Bardziej szczegółowo

gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu L długość kanału słuchowego

gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu L długość kanału słuchowego Rys. 2-4. Przewód słuchowy (a), wykres wzmocnienia poziomu ciśnienia akustycznego (SPL) w przewodzie słuchowym (b) f o c 4 L 343[m/s] 4 0,025[m] 3430[Hz] gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu

Bardziej szczegółowo

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory

Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka

Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka Droga impulsu nerwowego w organizmie człowieka Impuls nerwowy Impuls nerwowy jest zjawiskiem elektrycznym zachodzącym na powierzchni komórki nerwowej i pełni podstawową rolę w przekazywaniu informacji

Bardziej szczegółowo

Potencjał spoczynkowy i czynnościowy

Potencjał spoczynkowy i czynnościowy Potencjał spoczynkowy i czynnościowy Marcin Koculak Biologiczne mechanizmy zachowania https://backyardbrains.com/ Powtórka budowy komórki 2 Istota prądu Prąd jest uporządkowanym ruchem cząstek posiadających

Bardziej szczegółowo

Nauka o słyszeniu Wykład II System słuchowy

Nauka o słyszeniu Wykład II System słuchowy Nauka o słyszeniu Wykład II System słuchowy Anna Preis, email: apraton@amu.edu.pl 12.10.2016 neuroreille.com lub cochlea.eu Plan wykładu Anatomia i funkcja systemu słuchowego Ucho zewnętrzne Ucho środkowe

Bardziej szczegółowo

w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Odpowiada także za zmył równowagi (błędnik).

w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe. Odpowiada także za zmył równowagi (błędnik). Ucho narząd słuchu występujący jedynie u kręgowców. Najbardziej złożone i rozwinięte uszy występują u ssaków. Ucho odbiera fale dźwiękowe, przekształca je w drgania mechaniczne, a drgania w impulsy nerwowe.

Bardziej szczegółowo

Dźwięk i słuch. Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu

Dźwięk i słuch. Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu Dźwięk i słuch 1 Percepcja dźwięku oraz funkcjonowanie narządu słuchu Broszura ta jest pierwszą z serii broszur firmy WIDEX poświęconych słuchowi oraz tematom z nim związanym. Od fal dźwiękowych do słyszenia

Bardziej szczegółowo

gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu L długość kanału słuchowego

gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku w powietrzu L długość kanału słuchowego Rys. 2-4. Przewód słuchowy (a), wykres wzmocnienia poziomu ciśnienia akustycznego (SPL) w przewodzie słuchowym (b) f o = c 4 L = 343[m/s] 4 0,025[m] = 3430[Hz] gdzie: c prędkość rozchodzenia się dźwięku

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne

Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.

Bardziej szczegółowo

Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne

Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A. Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne Błona komórkowa grubość od 50 do 100 A Istnieje pewna różnica potencjałów, po obu stronach błony, czyli na błonie panuje pewne napięcie elektryczne, zwane napięciem na błonie. Różnica potencjałów to ok.

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Współczynnik przepuszczalności [cm/s] RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka a otoczeniem

Bardziej szczegółowo

voice to see with your ears

voice to see with your ears voice to see with your ears Łukasz Trzciałkowski gr00by@mat.umk.pl 2007-10-30 Zmysł słuchu to zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Jest on wykorzystywany przez organizmy żywe do

Bardziej szczegółowo

ZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ:

ZAKRES WIEDZY WYMAGANEJ PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ: UKŁAD NERWOWY Budowa komórki nerwowej. Pojęcia: pobudliwość, potencjał spoczynkowy, czynnościowy. Budowa synapsy. Rodzaje łuków odruchowych. 1. Pobudliwość pojęcie, komórki pobudliwe, zjawisko pobudliwości

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Ukła ł d d n e n rwo w w o y w n rządy d zm ysłó ł w

Ukła ł d d n e n rwo w w o y w n rządy d zm ysłó ł w Układ nerwowy narządy zmysłów Podział receptorów ze względu na rodzaj przetwarzanej energii Mechanoreceptory receptory dotyku (ciałka Paciniego, tarczki Merkela, ciałka Ruffiniego, ciałka Meissnera, =

Bardziej szczegółowo

Oddziaływanie hałasu na człowieka w środowisku pracy i życia, metody ograniczania. dr inż. Grzegorz Makarewicz

Oddziaływanie hałasu na człowieka w środowisku pracy i życia, metody ograniczania. dr inż. Grzegorz Makarewicz Oddziaływanie hałasu na człowieka w środowisku pracy i życia, metody ograniczania dr inż. Grzegorz Makarewicz 200000000 µpa 20000000 µpa Młot pneumatyczny 2000000 µpa 200000 µpa Pomieszczenie biurowe 20000

Bardziej szczegółowo

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

Narządy zmysłów, skóra

Narządy zmysłów, skóra Narządy zmysłów, skóra ESPZiWP Układ węchowy ssaków Z receptorów węchowych impuls nerwowy przekazywany jest do opuszki węchowej zlokalizowanej bezpośrednio nad receptorami, a następnie informacje przekazywane

Bardziej szczegółowo

Podstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego.

Podstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego. M5 Podstawy biofizyki zmysłu słuchu. Badanie progu pobudliwości ucha ludzkiego. Zagadnienia: Drgania mechaniczne. Fala mechaniczna powstawanie, mechanizm rozchodzenia się, własności, równanie fali harmonicznej.

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania

Biologiczne mechanizmy zachowania Biologiczne mechanizmy zachowania Przekaźnictwo chemiczne w mózgu mgr Monika Mazurek IPs UJ Odkrycie synaps Ramon y Cajal (koniec XIX wieku) neurony nie łączą się między sobą, między nimi jest drobna szczelina.

Bardziej szczegółowo

Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie

Tkanka nerwowa. Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Komórki: komórki nerwowe (neurony) sygnalizacja komórki neurogleju (glejowe) ochrona, wspomaganie Tkanka nerwowa Substancja międzykomórkowa: prawie nieobecna (blaszki podstawne) pobudliwość przewodnictwo

Bardziej szczegółowo

ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI

ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI ROLA WAPNIA W FIZJOLOGII KOMÓRKI Michał M. Dyzma PLAN REFERATU Historia badań nad wapniem Domeny białek wiążące wapń Homeostaza wapniowa w komórce Komórkowe rezerwuary wapnia Białka buforujące Pompy wapniowe

Bardziej szczegółowo

Kanały jonowe i pompy błonowe

Kanały jonowe i pompy błonowe Kanały jonowe i pompy błonowe Jak badad przepływ jonów? Patch-clamp -zassanie powoduje ścisłe połączenie błony komórkowej z kapilarą (opornośd miedzy wnętrzem pipety a otaczającym roztworem = 10^9 omów)

Bardziej szczegółowo

Temat z produkcji zwierzęcej NARZĄDY ZMYSŁÓW: UCHO

Temat z produkcji zwierzęcej NARZĄDY ZMYSŁÓW: UCHO AUTOR: Arkadiusz Kamiński KL. I, SEMESTR I TECHNIKUM ROLNICTWA SZKOŁA: NIEPUBLICZNA SZKOŁA POLICEALNA W STASZOWIE (uprawnienia szkoły publicznej) Temat z produkcji zwierzęcej NARZĄDY ZMYSŁÓW: UCHO Staszów,

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń

Transportowane cząsteczki CO O, 2, NO, H O, etanol, mocznik... Zgodnie z gradientem: stężenia elektrochemicznym gradient stężeń Transportowane cząsteczki Transport przez błony Transport bierny szybkość transportu gradien t stężeń kanał nośnik Transport z udziałem nośnika: dyfuzja prosta dyfuzja prosta CO 2, O 2, NO,, H 2 O, etanol,

Bardziej szczegółowo

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 4 : 28.10.15

Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 4 : 28.10.15 Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 4 : 28.10.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 (s. Cybulskiego; 08.10. 19.11.) II gr

Bardziej szczegółowo

Percepcja dźwięku. Narząd słuchu

Percepcja dźwięku. Narząd słuchu Percepcja dźwięku Narząd słuchu 1 Narząd słuchu Ucho zewnętrzne składa się z małżowiny i kanału usznego, zakończone błoną bębenkową, doprowadza dźwięk do ucha środkowego poprzez drgania błony bębenkowej;

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

II. Metoda pracy Praca z podręcznikiem i atlasem, opis, wyjaśnianie, rozmowa dydaktyczna, obserwacja, prezentacje, gra dydaktyczna, pokaz.

II. Metoda pracy Praca z podręcznikiem i atlasem, opis, wyjaśnianie, rozmowa dydaktyczna, obserwacja, prezentacje, gra dydaktyczna, pokaz. Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: a) zna funkcje narządu słuchu i równowagi; b) wie, że ucho jest narządem zmysłu odbierającym bodźce akustyczne i zmiany położenia ciała; c) zna części

Bardziej szczegółowo

NARZĄD WZROKU

NARZĄD WZROKU NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Pięć zmysłów Po co są zmysły Odbieranie i przetwarzanie informacji z otaczającego środowiska

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. Dokoocz zdanie wybierając odpowiedz spośród podanych *A-F].Do aparatu ochronnego oka zalicza się :

Zadanie 1. Dokoocz zdanie wybierając odpowiedz spośród podanych *A-F].Do aparatu ochronnego oka zalicza się : Narządy zmysłu Arkadiusz Pikora Zadanie 1. Dokoocz zdanie wybierając odpowiedz spośród podanych *A-F].Do aparatu ochronnego oka zalicza się : A.Powieki B. Naczyniówkę C. Twardówkę D. Spojówkę E. Soczewkę

Bardziej szczegółowo

Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Zmysły i czucie DR ROBERT MERONKA ZAKŁAD EKOLOGII INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII UNIWERSYTET WARSZAWSKI Pięć zmysłów Po co są zmysły Odbieranie i przetwarzanie informacji z otaczającego środowiska

Bardziej szczegółowo

Drgania i fale sprężyste. 1/24

Drgania i fale sprężyste. 1/24 Drgania i fale sprężyste. 1/24 Ruch drgający Każdy z tych ruchów: - Zachodzi tam i z powrotem po tym samym torze. - Powtarza się w równych odstępach czasu. 2/24 Ruch drgający W rzeczywistości: - Jest coraz

Bardziej szczegółowo

Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH

Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH Z47 BADANIA WŁAŚCIWOŚCI ELEKTROFIZJOLOGICZNYCH BŁON KOMÓRKOWYCH I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawową wiedzą na temat pomiarów elektrofizjologicznych żywych komórek metodą Patch

Bardziej szczegółowo

Tkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające)

Tkanka nerwowa. neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Tkanka nerwowa neurony (pobudliwe) odbieranie i przekazywanie sygnałów komórki glejowe (wspomagające) Sygnalizacja w komórkach nerwowych 100 tys. wejść informacyjnych przyjmowanie sygnału przewodzenie

Bardziej szczegółowo

Czynności komórek nerwowych. Adriana Schetz IF US

Czynności komórek nerwowych. Adriana Schetz IF US Czynności komórek nerwowych Adriana Schetz IF US Plan wykładu 1. Komunikacja mędzykomórkowa 2. Neurony i komórki glejowe jedność architektoniczna 3. Czynności komórek nerwowych Komunikacja międzykomórkowa

Bardziej szczegółowo

1.Stosunek sygnału do szumu kwantyzacji dla n-bitowego kwantyzatora jest równy w przybliżeniu:

1.Stosunek sygnału do szumu kwantyzacji dla n-bitowego kwantyzatora jest równy w przybliżeniu: 1.Stosunek sygnału do szumu kwantyzacji dla n-bitowego kwantyzatora jest równy w przybliżeniu: a) SNR = 2n [db] b) SNR = 6n [db] c) SNR = 10n [db] d) SNR = 12n [db 2. Prędkość dźwięku w gazach: a) Jest

Bardziej szczegółowo

Podstawy elektroniki i akustyki

Podstawy elektroniki i akustyki 1 Podstawy elektroniki i akustyki Dr Klaudiusz Majchrowski Wykład dla Elektroradiologii 2 Elementy akustyki Wykład 2 3 Fala dźwiękowa Fala dźwiękowa to forma transmisji energii przez ośrodek sprężysty.

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY

biologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA DO ĆWICZEŃ Z BIOFIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARKIEGO W SEMESTRZE LETNIM 2011/2012 ROKU.

ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA DO ĆWICZEŃ Z BIOFIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARKIEGO W SEMESTRZE LETNIM 2011/2012 ROKU. ZAGADNIENIA DO PRZYGOTOWANIA DO ĆWICZEŃ Z BIOFIZYKI DLA STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU LEKARKIEGO W SEMESTRZE LETNIM 2011/2012 ROKU. B1 CIŚNIENIE JAKO WIELKOŚĆ BIOFIZYCZNA, CIŚNIENIE A FUNKCJE PODSTAWOWYCH

Bardziej szczegółowo

2. Podstawy fizjologii i patologii słuchu

2. Podstawy fizjologii i patologii słuchu Podstawy fizjologii i patologii słuchu 5 2. Podstawy fizjologii i patologii słuchu W niniejszym rozdziale omówione będą podstawowe pojęcia związane z anatomią, fizjologią i patologią narządu słuchu. Przedstawione

Bardziej szczegółowo

Krwiobieg duży. Krwiobieg mały

Krwiobieg duży. Krwiobieg mały Mięsień sercowy Budowa serca Krązenie krwi Krwiobieg duży Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory serca przez zastawkę aortalną do głównej tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze tętnice,

Bardziej szczegółowo

Modele systemu słuchowego buduje się ze względu na różne motywacje. Na przykład można mówić o modelach tworzonych dla potrzeb ochrony słuchu

Modele systemu słuchowego buduje się ze względu na różne motywacje. Na przykład można mówić o modelach tworzonych dla potrzeb ochrony słuchu Modelowanie systemu słuchowego człowieka Wykład nr 14 z kursu Biocybernetyki dla Inżynierii Biomedycznej prowadzonego przez Prof. Ryszarda Tadeusiewicza Modele systemu słuchowego buduje się ze względu

Bardziej szczegółowo

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia 1. Ćwiczenie wprowadzające: Wielkości fizyczne i błędy pomiarowe. Pomiar wielkości fizjologicznych 2. Prąd elektryczny: Pomiar oporu

Bardziej szczegółowo

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA

FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin, Jonathan Stamford, David White FIZJOLOGIA CZŁOWIEKA Daniel McLaughlin Jonathan Stamford David White Przekład zbiorowy pod redakcją Joanny Gromadzkiej-Ostrowskiej

Bardziej szczegółowo

ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU

ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU ZROZUMIEĆ UBYTEK SŁUCHU Ubytek słuchu i jego pierwsze symptomy Ubytek słuchu (niedosłuch) jest zaburzeniem funkcjonowania układu słuchowego, objawiającym się ograniczeniem zdolności do słyszenia dźwięków.

Bardziej szczegółowo

Fizjologia. Zmysł słuchu

Fizjologia. Zmysł słuchu Zmysł słuchu Fizjologia Właściwy receptor odbierający fale akustyczne znajduje się w uchu wewnętrznym, w narządzie spiralnym narządzie Cortiego - przetworzenie fal akustycznych na impulsy nerwowe Fale

Bardziej szczegółowo

Oddziaływanie światła z materią

Oddziaływanie światła z materią Oddziaływanie światła z materią Światło oddziałujące z materią może być rozpraszane albo pochłaniane. Rozpraszanie światła (zmiana kierunku rozchodzenia się fali) zachodzić może bez zmiany częstotliwości

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność szybka dyfuzja: O 2, CO 2, N 2, benzen Dwuwarstwa lipidowa - przepuszczalność Współczynnik przepuszczalności [cm/s] 1 Transport

Bardziej szczegółowo

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski

biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski biologiczne mechanizmy zachowania seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

DZIAŁ I. Zalecane źródła informacji Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Red. Stanisław J. Konturek, Elservier Urban&Partner 2007

DZIAŁ I. Zalecane źródła informacji Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny. Red. Stanisław J. Konturek, Elservier Urban&Partner 2007 DZIAŁ I. PODSTAWY REGULACJI I KONTROLI CZYNNOŚCI ORGANIZMU. TKANKI POBUDLIWE. Ćw. 1. Fizjologia jako nauka o homeostazie. (1-2 X 2012) 1. Wprowadzenie do przedmiotu. 2. Fizjologia i jej znaczenie w naukach

Bardziej szczegółowo

I. UCHO UCHO ZEWNĘTRZNE UCHO ŚRODKOWE UCHO WEWNĘTRZNE

I. UCHO UCHO ZEWNĘTRZNE UCHO ŚRODKOWE UCHO WEWNĘTRZNE I. UCHO UCHO ZEWNĘTRZNE małżowina przewód słuchowy zewnętrzny (woszczyna) błona bębenkowa UCHO ŚRODKOWE jama bębenkowa młoteczek, kowadełko, strzemiączko trąbka Eustachiusza okienko owalne i okrągłe UCHO

Bardziej szczegółowo

Transport przez błony

Transport przez błony Transport przez błony Transport bierny Nie wymaga nakładu energii Transport aktywny Wymaga nakładu energii Dyfuzja prosta Dyfuzja ułatwiona Przenośniki Kanały jonowe Transport przez pory w błonie jądrowej

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Nowe techniki i technologie dla medycyny Dr inż. Marta Kamińska Układ nerwowy Układ nerwowy zapewnia łączność organizmu ze światem zewnętrznym, zezpala układy w jedną całość, zprawując jednocześnie nad

Bardziej szczegółowo

Co to są wzorce rytmów?

Co to są wzorce rytmów? Sieci neuropodobne XII, Centralne generatory wzorców 1 Co to są wzorce rytmów? Centralne generatory rytmów są układami neuronowymi powodujących cykliczną aktywację odpowiednich mięśni, mogą działać w pewnym

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Glikokaliks glikokaliks cytoplazma jądro błona komórkowa Mikrografia elektronowa powierzchni limfocytu ludzkiego (wybarwienie

Bardziej szczegółowo

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018.

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018. Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku elektroradiologia w roku akademickim 2017/2018. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.

Bardziej szczegółowo

Sztuczna inteligencja

Sztuczna inteligencja Sztuczna inteligencja Wykład 6. Sieci biologiczne. Wstęp do sztucznych sieci neuronowych. źródła informacji: G. Fischbach Mind and Brain, Scientific American 1994 S. Silbernagl, A. Despopoulos Atlas fizjologii,

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy

Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Człowiek układ nerwowy, zmysły, odruchy Paweł Strumiłło Zakład Elektroniki Medycznej Człowiek - anatomia i fizjologia Anatomia (budowa organizmu) Fizjologia (funkcjonownie organizmu) http://www.youtube.com/watch?v=ncpoio1fq5q&nr=1

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI

UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI Gonady Jądro UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI produkują gamety produkują hormony płciowe Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąŝszowa zawierająca: naczynia krwionośne, włókna nerwowe,

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Dywergencja/konwergencja połączeń między neuronami

Dywergencja/konwergencja połączeń między neuronami OD NEURONU DO SIECI: MODELOWANIE UKŁADU NERWOWEGO Własności sieci, plastyczność synaps Stefan KASICKI SWPS, SPIK wiosna 2007 s.kasicki@nencki.gov.pl Dywergencja/konwergencja połączeń między neuronami 1

Bardziej szczegółowo

Przygotowała: prof. Bożena Kostek

Przygotowała: prof. Bożena Kostek Przygotowała: prof. Bożena Kostek Ze względu na dużą rozpiętość mierzonych wartości ciśnienia (zakres ciśnień akustycznych obejmuje blisko siedem rzędów wartości: od 2x10 5 Pa do ponad 10 Pa) wygodniej

Bardziej szczegółowo

JAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa:

JAMA USTNA. Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) nabłonek. Blaszka właściwa: JAMA USTNA (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) --------------------------- podśluzowa Blaszka : Błona podśluzowa: tkanka łączna wiotka/zbita, naczynia krwionośne, włókna

Bardziej szczegółowo

NARZĄD WZROKU. Ogólna topografia oka. Warstwy ściany gałki ocznej: Twardówka. Rogówka. rogówka. ciałko rzęskowe tęczówka. Warstwy:

NARZĄD WZROKU. Ogólna topografia oka. Warstwy ściany gałki ocznej: Twardówka. Rogówka. rogówka. ciałko rzęskowe tęczówka. Warstwy: NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony

Bardziej szczegółowo

Właściwości błony komórkowej

Właściwości błony komórkowej Właściwości błony komórkowej płynność asymetria selektywna przepuszczalność Transport przez błony Cząsteczki < 150Da Błony - selektywnie przepuszczalne RóŜnice składu jonowego między wnętrzem komórki ssaka

Bardziej szczegółowo

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Elektroradiologia w roku akademickim 2016/2017.

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Elektroradiologia w roku akademickim 2016/2017. Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Elektroradiologia w roku akademickim 2016/2017. w1. Platforma elearningowa stosowana na kursie. w2. Metodyka eksperymentu fizycznego - rachunek błędów.

Bardziej szczegółowo

Kierunek Lekarski II rok Fizjologia z elementami fizjologii klinicznej

Kierunek Lekarski II rok Fizjologia z elementami fizjologii klinicznej Kierunek Lekarski II rok Fizjologia z elementami fizjologii klinicznej Fizjologiczne mechanizmy funkcjonowania organizmu człowieka, zarówno na poziomie komórkowym, jak i narządowym. Integracyjne funkcjonowanie

Bardziej szczegółowo

Budowa i funkcje komórek nerwowych

Budowa i funkcje komórek nerwowych Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji

Bardziej szczegółowo

Psychoakustyka w pigułce. Aleksander Sęk Ewa Skrodzka Mariusz Marszałkiewicz

Psychoakustyka w pigułce. Aleksander Sęk Ewa Skrodzka Mariusz Marszałkiewicz Psychoakustyka w pigułce Aleksander Sęk Ewa Skrodzka Mariusz Marszałkiewicz Instytut Akustyki UAM, 2000 1 Spis Treści 1 BUDOWA UKŁADU SŁUCHOWEGO... 4 1.1 DROGA FALI AKUSTYCZNEJ W UKŁADZIE SŁUCHOWYM...

Bardziej szczegółowo

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski

Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/

Bardziej szczegółowo

NARZ D S UCHU I R WNOWAGI

NARZ D S UCHU I R WNOWAGI 24 NARZ D S UCHU I R WNOWAGI Narząd słuchu i równowagi tworzy: ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne. 24.1. UCHO ZEWN TRZNE Ucho zewnętrzne składa się z dwóch części: małżowiny usznej i przewodu słuchowego

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów

SYLABUS. Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku. Studia Kierunek studiów Poziom kształcenia Forma studiów SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia ogólna człowieka i fizjologia wysiłku Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny, Instytut Fizjoterapii, Katedra Nauk Podstawowych Kod przedmiotu Studia

Bardziej szczegółowo

Instrukcje do ćwiczeń. Uwaga: Na końcu instrukcji znajduje się tabela, której wypełnienie jest elementem zaliczenia ćwiczenia.

Instrukcje do ćwiczeń. Uwaga: Na końcu instrukcji znajduje się tabela, której wypełnienie jest elementem zaliczenia ćwiczenia. Instrukcje do ćwiczeń. Uwaga: Na końcu instrukcji znajduje się tabela, której wypełnienie jest elementem zaliczenia ćwiczenia. Układ nerwowy - Czucie i percepcja. Narządy zmysłów 1. Badanie narządu słuchu

Bardziej szczegółowo

Elektrofizjologia neuronu

Elektrofizjologia neuronu Spis treści Co to jest neuron? 2008-11-13 Spis treści Co to jest neuron? Wstęp Rola jonów w działaniu neronu Potencjał membranowy Stan równowagi Bramki jonowe Dynamika bramek jonowych Model Hodgkina-Huxley

Bardziej szczegółowo

Fizjologia zmysłów. Jacek Francikowski Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii Uniwersytet Śląski w Katowicach

Fizjologia zmysłów. Jacek Francikowski Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii Uniwersytet Śląski w Katowicach Fizjologia zmysłów Jacek Francikowski Katedra Fizjologii Zwierząt i Ekotoksykologii Uniwersytet Śląski w Katowicach Bodziec zmiana energii zarejestrowana przez odpowiednie receptory. Receptory: - białka

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko ucznia Data... Klasa...

Imię i nazwisko ucznia Data... Klasa... Przygotowano za pomocą programu Ciekawa fizyka. Bank zadań Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 strona 1 Imię i nazwisko ucznia Data...... Klasa... Zadanie 1. Częstotliwość

Bardziej szczegółowo

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu.

Móżdżek. Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Móżdżek 1) Budowa i położenie Móżdżek położony jest w dole tylnym czaszki pod namiotem móżdżku. Sąsiaduje z płatem skroniowym, potylicznym oraz z pniem mózgu. Składa się z dwóch półkul oddzielonych od

Bardziej szczegółowo

Tkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie)

Tkanka mięśniowa pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie ( główki miozyny kroczą po aktynie) Tkanka mięśniowa Aparat kuczliwy: miofilamenty cienkie (aktyna i białka pomocnicze) miofilamenty grube (miozyna 2) pobudliwość kurczliwość Miofilamenty nie kurczą się, lecz przesuwają względem siebie (

Bardziej szczegółowo

Maskowanie równoczesne

Maskowanie równoczesne II Pracownia fizyczna Maskowanie równoczesne Aleksander Sęk Andrzej Wicher Instytut Akustyki UAM Poznań, 2005 WSTĘP...3 1. BUDOWA UKŁADU SŁUCHOWEGO...4 1.1. DROGA FALI AKUSTYCZNEJ W UKŁADZIE SŁUCHOWYM...4

Bardziej szczegółowo

Mięśnie. dr Magdalena Markowska

Mięśnie. dr Magdalena Markowska Mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu 1) Jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie poprzecznie prążkowane 2) Pompa serce 3) Jako podstawa do utrzymywania czynności życiowych mięśnie

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA

Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA Prof. dr hab. Nadzieja Drela Dr Magdalena Markowska ANATOMIA I MORFOLOGIA FUNKCJONALNA CZŁOWIEKA 1 Układ nerwowy i zmysły dr Magdalena Markowska Zakład Fizjologii Zwierząt Instytut Zoologii, Wydział Biologii,

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)

UKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) płuco jama nosowa i zatoki oboczne gardło krtań tchawica oskrzela oskrzeliki

Bardziej szczegółowo

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Biological mechanisms of behaviour - physiology 3.

Bardziej szczegółowo

MECHANIZMY RUCHÓW KOMÓRKOWYCH - DZIAŁANIE ANESTETYKÓW NA KOMÓRKI

MECHANIZMY RUCHÓW KOMÓRKOWYCH - DZIAŁANIE ANESTETYKÓW NA KOMÓRKI MECHANIZMY RUCHÓW KOMÓRKOWYCH - DZIAŁANIE ANESTETYKÓW NA KOMÓRKI Zakres materiału, który naleŝy przygotować do ćwiczeń: 1) Budowa błony komórkowej 2) Mechanizm działania anestetyków 3) Aktywność ruchowa

Bardziej szczegółowo

Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie

Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE PZWL. Wydawnictwo Lekarskie W ł a d y s ł a w Z. T r a c z y k Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE Wydawnictwo Lekarskie PZWL prof. dr hab. med. WŁADYSŁAW Z. TRACZYK Fizjologia CZŁOWIEKA W ZARYSIE W ydanie VIII - uaktualnione M Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

Nukleotydy w układach biologicznych

Nukleotydy w układach biologicznych Nukleotydy w układach biologicznych Schemat 1. Dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy Schemat 2. Dinukleotyd NADP + Dinukleotydy NAD +, NADP + i FAD uczestniczą w procesach biochemicznych, w trakcie których

Bardziej szczegółowo