Króluje wielka czwórka

Transkrypt

1 Bohdan Szafrański Króluje wielka czwórka Coraz bardziej poszukiwane na rynku są usługi związane z konsultingiem. Świadczy o tym rozbudowa świadczących je działów i to nie tylko w firmach z wielkiej czwórki audytorskiej. W minionym roku UE wprowadziła regulacje dotyczące audytu i firm audytorskich. Teraz czekamy na wdrożenie ich w Polsce. W kwietniu br. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów opublikował wyniki badania krajowego rynku usług audytu finansowego, doradztwa i usług konsultingowych. Podjęto je ze względu na zakończenie w ubiegłym roku prac legislacyjnych dotyczących audytu i firm audytorskich na poziomie Wspólnoty. Są to rozporządzenie 537/2014 i dyrektywa 2014/56/UE. W przepisach tych doprecyzowano rolę biegłego, określono zasady zapobiegania konfliktom interesów, poszerzono możliwości wyboru firm audytorskich i efektywności ich nadzoru. Polski ustawodawca ma obowiązek przyjąć nowe przepisy i wprowadzić je do naszego porządku prawnego do 17 czerwca 2016 r. W Ministerstwie Finansów trwają prace m.in. nad wprowadzeniem zmian do Ustawy z dnia 7 maja 2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2009 r., poz. 649). Powodem podjęcia prac regulacyjnych na poziomie unijnym były takie problemy, jak: znaczna koncentracja firm na rynku i związany z tym brak wyboru, brak możliwości zagwarantowanie niezależności biegłego rewidenta, rozbieżności pomiędzy oczekiwaniami inwestorów a sprawozdaniami przygotowanymi przez biegłego rewidenta. Koncentracja na rynku Opublikowane przez UOKiK badanie potwierdza silną koncentrację na rynku firm do- Fot. fotolia.com 34 miesięcznik finansowy BANK lipiec - sierpień 2015

2 35 alebank.pl

3 Fot. EY Bartosz Wdowczyk, menedżer w Dziale Audytu EY Nowe oczekiwania wobec sektora bankowego wymagają zmiany podejścia w kilku istotnych obszarach. Świadczenie profesjonalnych usług audytu oraz doradztwa dla sektora bankowego wymaga elastycznego reagowania na główne zmiany oraz trendy pojawiające się na rynku finansowym. W ostatnich latach, szczególnie od czasu kryzysu na rynkach finansowych w 2008 r., obserwujemy istotny wzrost wymagań i oczekiwań wobec banków, jako instytucji zaufania publicznego oraz podmiotów o istotnym znaczeniu dla funkcjonowania całej gospodarki. Banki muszą sprostać rosnącym wymaganiom regulacyjnym, wypełniając jednocześnie oczekiwania swoich właścicieli w zakresie budowania dla nich wartości oraz zwrotu z kapitału. Powoduje to konieczność istotnego rozwoju takich obszarów, jak zarządzanie ryzykiem i kapitałem, optymalizacja procesów. Ponadto, w miarę ciągłego zwiększania się roli systemów informatycznych, banki stają wobec zagrożeń dotyczących bezpieczeństwa środowiska informatycznego. Aby dostosować świadczone usługi w zakresie doradztwa oraz audytu niezbędny jest rozwój specjalistycznych zespołów doradczych oraz angażowanie zespołów z różnych dziedzin w celu zapewnienia kompleksowego oraz elastycznego podejścia do realizowanych usług. Ponadto, polskie banki pod względem innowacyjności niejednokrotnie dorównują bankom z krajów wysokorozwiniętych, a transfer wiedzy i nowych technologii następuje w tempie wcześniej niespotykanym. Z tego powodu, w naszej ocenie, jednym z kluczowych czynników sukcesu firm doradczych jest bezpośredni dostęp do globalnych źródeł wiedzy i rozwiązań. Pozwala to nie tylko nadążać za zmianami zachodzącymi na rynku bankowym, ale także proaktywnie przygotowywać na nie klientów. Z punktu widzenia usług audytorskich, istotnym czynnikiem mającym wpływ na sytuację na rynku audytu banków miała rotacja firm audytorskich, w której efekcie istotna część banków zdecydowała o zmianie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Aktualnie oczekiwana jest implementacja zmian dyrektywy 2006/43/EC w sprawie ustawowych badań rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych oraz rozporządzenia 537/2014 w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego do polskiego porządku prawnego, która określi wymagania w zakresie m.in. rotacji audytorów, a także usług nieaudytowych, które mogą być świadczone na rzecz jednostek zaufania publicznego przez ich audytorów. Obserwujemy coraz większe zainteresowanie ze strony komitetów audytu oraz audytów wewnętrznych i rosnące przekonanie, że efektywna współpraca z audytorem to nie tylko spełnienie wymagań zasad ładu korporacyjnego, ale także możliwość uzyskania niezależnej i kompleksowej informacji na temat, np. systemu kontroli wewnętrznej, czy zmian w otoczeniu rynkowym i regulacyjnym, mogących mieć wpływ na działalność nadzorowanej przez nich instytucji. Zespół audytowy EY to nie tylko specjaliści od rachunkowości i sprawozdawczości, ale szereg ekspertów z zakresu zarządzania ryzykiem, podatków, technologii informatycznych, wycen, czy regulacji nadzorczych. Dzięki takiemu zintegrowanemu podejściu można zapewnić jakość badania, jakiej oczekują od audytora banki, ich właściciele, klienci oraz inni interesariusze. radczych. Do EY, PwC, KPMG i Deloitte w minionych latach należało ok. 80 proc. rynku, a ich największym konkurentem była, również należąca do międzynarodowej sieci, firma BDO. W Polsce jest ona obecna od 1991 r. była jedną z pierwszych na naszym rynku firm audytorsko-doradczych. Na świecie działa w 152 krajach, zatrudnia ponad 59 tys. pracowników, a jej przychody w 2014 r. wyniosły 7,02 mld dolarów (wzrost w stosunku do 2013 r. o 8,8 proc.). Ogólnie można jednak powiedzieć, że wciąż brakuje nowych znaczących konkurentów dla wielkiej czwórki. Zapewne rozwiązaniem mogłoby być połączenie się średnich sieci w większy podmiot. Mógłby on skuteczniej konkurować z głównymi graczami na rynku. Jak podano w konkluzjach raportu UOKiK, reputacja jest bardzo istotnym element wyboru podmiotu uprawnionego do wykonania audytu. Wybranie jednej z największych sieci minimalizuje ryzyka np. w kontakcie z bankami. Przy okazji zwrócono uwagę, że umieszczanie w umowach (co stosują niektóre banki )klauzul wyłącznie wielka czwórka jest zakazane przez nowe przepisy unijne. Zgodnie z badaniem w latach takie klauzule stosowało 21 z 47 badanych banków krajowych. Są one powszechną praktyką rynkową, dotyczącą przede wszystkim kredytów konsorcjalnych. Część z nich dopuszczała wybór innego podmiotu uprawnionego, za wcześniejszą wzajemną zgodą kredytodawców. Duże zaniepokojenie w UE wiązało się z praktyką wykonywania przez ten sam podmiot usług audytorskich i doradczych. Z analizy rynku, wykonanej przez UOKiK, wynika, że szeroko rozumiane doradztwo, a nie audyt ustawowy, stanowi najważniejsze źródło przychodów uzyskiwanych od spółek giełdowych przez grupy kapitałowe firm audytorskich. Audyt stanowił tylko średnio ok. 20 proc. łącznej wartości przychodów. Było to jeszcze bardziej widoczne w przypadku spółek z indeksu WIG20, badanych wyłącznie przez którąś z czwórki największych firm. Jak podano w badaniu, w latach czynności rewizji finansowej, które zgodnie z przepisami ustawy powinny być podstawowym przedmiotem działalności firm audytorskich, stanowiły proc. łącznej wartości ich przychodów 36 miesięcznik finansowy BANK lipiec - sierpień 2015

4 Fot. KPMG Piotr Siciak, dyrektor w dziale Management Consulting w KPMG w Polsce Rynek doradztwa i audytu dla banków w Polsce należy do najbardziej konkurencyjnych w tej części Europy. Z jednej strony Polska wyróżnia się skalą projektów doradczych na tle pozostałych państw CEE, z drugiej natomiast stanowi niewielki ułamek rozwiniętych rynków Europy Zachodniej. Wielkość sektora bankowego oraz historycznie dużo większa skłonność do zakupu usług doradczych sprawiają, że rozwinięte kraje, takie jak Wielka Brytania lub Niemcy, mają znacząco większy udział wartości rynku doradztwa w relacji do PKB. Mówiąc o usługach doradczych i audytorskich dla sektora bankowego, należy pamiętać o nowych regulacjach przyjętych przez Komisję Europejską, które będą miały istotny wpływ na kształt tego rynku. Przepisy te muszą zostać wprowadzone we wszystkich państwach członkowskich w 2016 r. Polski sektor bankowy ma relatywnie duże doświadczenie w zakresie współpracy z doradcami i jeszcze bardziej niż kiedyś wymaga wysoce wyspecjalizowanej wiedzy eksperckiej popartej praktycznym doświadczeniem. Widzimy również, że banki w coraz większym stopniu oczekują od doradcy umiejętności łączenia kompetencji zarówno biznesowych, jak i wdrożeniowych w zakresie rozwiązań IT. Obserwujemy także stałe zapotrzebowanie na usługi związane z wdrażaniem regulacji takich, jak Bazylea III, MIFID II czy też IFRS 9. KPMG wyróżnia się na rynku doświadczeniem we współpracy z sektorem bankowym zarówno w zakresie audytu, jak i doradztwa. Dzięki temu dobrze rozumiemy specyfikę potrzeb klientów tego sektora. Proponujemy bankom realizację projektów przy wykorzystaniu innowacyjnych rozwiązań, pozwalających na stałe podnoszenie efektywności prowadzonych prac. KPMG nieustannie rozwija kompetencje doradcze i technologiczne dla sektora bankowego, m.in. poprzez akwizycję wyspecjalizowanych firm, powiększanie zespołu o ekspertów branżowych oraz współpracę z dostawcami systemów. To wszystko pozwala nam na skuteczną budowę koncepcji związanych z zastosowaniem nowych rozwiązań. Przykładem są m.in. projekty optymalizacji sieci oddziałów bankowych z wykorzystaniem systemów informacji geograficznej (GIS) oraz analizy doświadczeń klientów banków przy użyciu narzędzi typu process mining. Dzięki funkcjonującemu w ramach KPMG centrum kompetencji Business Process Management, które wdraża nowoczesne technologicznie rozwiązania BPM, mamy możliwość budowy w bankach efektywnych procesów i tworzenie organizacji jutra. Jesteśmy przekonani, że dostarczanie bankom najnowocześniejszych rozwiązań na styku biznesu i technologii najlepiej wspiera realizację ich celów strategicznych. Fot. PwC Łukasz Bystrzyński, partner w PwC, lider zespołu doradztwa dla sektora finansowego Od ponad 20 lat uczestniczę aktywnie w ewolucji rynku firm profesjonalnych świadczących szeroki zakres usług dla banków w Polsce w zakresie doradztwa biznesowego, prawnego, podatkowego oraz audytu. W przeszłości praca w obszarze doradztwa miała charakter usługowy, dość często kończyła się na wysokopoziomowych analizach, dostarczeniu danych benchmarkowych oraz wynikających z nich rekomendacji. Dziś konieczne jest podejście nastawione na wynik, gdyż klienci oczekują wypracowania i wdrożenia konkretnych rozwiązań, które przekładają się dla nich na mierzalne korzyści biznesowe. Polski sektor bankowy jest bardzo rozwinięty, szczególnie w obszarze bankowości detalicznej, która jest często swego rodzaju poligonem doświadczalnym dla innowacyjnych produktów i usług wykorzystujących zaawansowane technologie. Dodatkowo wysoki poziom konkurencji wśród banków, konsolidacja sektora i coraz bardziej wymagające otoczenie regulacyjne wymuszają na firmach profesjonalnych nieustanny rozwój i modyfikację podejścia. Na takim rynku nie ma wiele miejsca na zwyczajne powielanie sprawdzonych rozwiązań. Aby sprostać tym wymaganiom, już dziś duża część realizowanych przez nas projektów wymaga wypracowania nowych, innowacyjnych i specyficznych dla danej potrzeby narzędzi, opartych na zaawansowanych metodach analitycznych, wykorzystujących ogromne ilości danych, czyli tzw. big data. Rynek usług audytu również się zmienia, obecnie głównie pod wpływem globalnych regulacji wymuszających cykliczne zmiany audytorów oraz ograniczających zakres usług doradczych, które mogą być świadczone przez firmy profesjonalne dla ich klientów audytowych. Nadchodzące zmiany dla jednych firm są szansą, dla innych zagrożeniem. PwC Polska świadczy usługi doradcze w globalnym zakresie nasi eksperci dzięki swojej wiedzy i wieloletniemu doświadczeniu z powodzeniem realizują projekty w wysokorozwiniętych krajach świata, takich jak Wielka Brytania czy USA. Ponadto, ostatnio w Polsce zostało otwarte globalne centrum kompetencji PwC w zakresie usług poznaj swojego klienta (ang. know your customer, KYC) oraz działań przeciwko praniu pieniędzy (ang. Anti-Money Laundering, AML). PwC jako firma profesjonalna świadcząca usługi zarówno w zakresie doradztwa biznesowego, prawnego, podatkowego, jak i audytu, poza największymi firmami o podobnym profilu konkuruje również z wieloma mniejszymi firmami specjalistycznymi. Naszą niewątpliwą przewagą konkurencyjną jest zespół ludzi łączących praktyczne doświadczenie biznesowe, zarówno z sektora finansowego, jak i usług konsultingowych oraz specjalistyczną wiedzę analityczną. 37 alebank.pl

5 Fot. Deloitte Piotr Sadza, dyrektor, Sektor Instytucji Finansowych, Deloitte Deloitte stawia nacisk na badania i poznawanie rynku, jako podstawy podejmowania właściwych decyzji biznesowych. W świetle rosnącej presji na przychody generowane przez sektor bankowy, jednym z kluczowych wyzwań stojących obecnie przed instytucjami finansowymi jest optymalizacja sieci oddziałów odpowiadających za znaczną część bazy kosztowej. Analizy Deloitte wskazują, że przeciętny koszt utrzymania średniej wielkości placówki bankowej może sięgać nawet 1 mln zł w skali roku. Tymczasem utrzymujące się na niskim poziomie stopy procentowe, obniżenie poziomu opłat z tytułu transakcji kartowych, dwukrotny wzrost składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz szereg zmian regulacyjnych w znaczącym stopniu utrudnią bankom osiągnięcie w najbliższym czasie wyników finansowych zbliżonych do poziomów notowanych w ostatnich latach. Z tego względu banki coraz chętniej inwestują w nowe technologie umożliwiające rozwój alternatywnych, tańszych od oddziału kanałów dystrybucji. Muszą one jednak uwzględnić w tym procesie dotychczasowe doświadczenia i preferencje klientów, gdyż zbyt szybka lub wymuszona migracja do nowych kanałów może skutkować spadkiem ich satysfakcji i lojalności. Na podstawie badań rynkowych, przeprowadzonych przez Deloitte w kwietniu 2015 r., okazało się bowiem, że klienci banków w Polsce mają zaskakująco konserwatywne preferencje kanałowe. Z wyjątkiem kredytów ratalnych, które tradycyjnie nabywane są w punktach sprzedaży towarów, ponad 90 proc. klientów kupuje nowe produkty finansowe w oddziałach bankowych. Połowa klientów wykorzystuje placówki do realizacji nawet tak podstawowych operacji, jak przelewy, zlecenia stałe, czy też sprawdzenie przy okazji salda i historii rachunku. Najczęstszą przyczyną korzystania z oddziałów jest potrzeba bezpośredniego kontaktu z pracownikiem banku, który pomoże wybrać optymalną ofertę, wypełnić dokumenty i przejść przez skomplikowane procedury bankowe. Z drugiej strony okazuje się, że ponad 70 proc. klientów byłoby skłonnych do migracji zakupu i obsługi posiadanych przez siebie produktów do kanałów zdalnych, przy czym proces ten musi być stymulowany przez banki. Umożliwienie dostępu do najbardziej nawet zaawansowanych funkcjonalności w bankowości elektronicznej lub mobilnej może okazać się niewystarczające, a wypychanie klientów z oddziałów poprzez podwyżki pobieranych w nich opłat i prowizji może mieć negatywne konsekwencje. Wszystko to sprawia, że oddziały na długo jeszcze pozostaną kluczowym kanałem sprzedaży i obsługi klienta. Aby utrzymać konkurencyjność, banki powinny dokonać stopniowej transformacji sieci placówek w celu poprawy dostępności dla klientów przy jednoczesnym ograniczeniu kosztów. w Polsce (najniższy udział przypadał na 2013 r.). Firmy bronią się, twierdząc że proponowanie w ramach grupy wielu różnorodnych usług, w tym doradczych, umożliwia im oferowanie atrakcyjnych warunków cenowych i konkurowanie na rynku. Jest bowiem presja cenowa na usługi audytorskie. Z analizy przeprowadzonej przez UOKiK wynika, że spośród ewentualnych konkurentów wyróżnia się tylko grupa Accenture, która w latach należała do piątki największych firm doradczych, a w latach do pierwszej trójki. Liczy się prestiż Grupa dominujących na rynku światowym firm audytorsko- -doradczych nie zmienia się od wielu lat. W badaniu Vault Accounting 50, przeprowadzo- nym w 2014 r. przez CPA Practice Advisor, pierwsza dziesiątka firm audytorskich w Ameryce Północnej to: PwC, EY, Deloitte, KPMG, Grant Thornton, BDO USA, McGladrey, Plante Moran, Baker Tilly Virchow Krause i Crowe Horwath. W badaniu ankietowym uczestniczyło ponad 10 tys. specjalistów z branży. Oceniano m.in. prestiż firmy, ale również przedsiębiorstwo jako pracodawcę. Pod względem prestiżu PwC wygrywa w tym rankingu już po raz szósty z rzędu i jak napisano w komentarzu wydaje się, że PwC jest dominującą siłą w rachunkowości. Zwrócono też uwagę na ogólną poprawę wyników firm, co może świadczyć o powrocie branży księgowej w USA do dobrej kondycji po okresie recesji. Można powiedzieć, że rynek doradztwa i audytu rozwija się razem z gospodarką. Obecna ogólnie dobra sytuacja będzie stymulowała rozwój. W opublikowanym w czerwcu w Financial Time artykule dotyczącym rynku brytyjskiego podano, że dochody wielkiej czwórki firm księgowych wzrosły w 2014 r. o 8,9 proc. i osiągnęły wartość 2,34 mld funtów. Był to większy wzrost niż całego rynku doradztwa w Wielkiej Brytanii. W minionym roku przychody firm doradczych działających na nim zwiększyły się o 6,6 proc., osiągając wartość 6,02 mld funtów. Jak podsumowano powszechne w Zjednoczonym Królestwie ożywienie gospodarcze, pozwoliło firmom zacząć wydawać więcej na doradztwo związane z inicjatywami strategicznymi. Potwierdza się również tu tendencja do zwiększenia udziału w bilansie firm z doradztwa w stosunku do wolniej rozwijających się i mniej atrakcyjnych finansowo usług audytorskich. Jak zauważają autorzy FT, firmy z wielkiej czwórki dysponują silnymi markami i relacjami z klientami z górnej półki i są dobrze przygotowane do sprzedaży krzyżowej swoich usług. Zgodnie z nowymi przepisami w Wielkiej Brytanii, tak jak i w UE, spółki giełdowe i banki, będą musiały zmienić rewidentów po 10 latach, chociaż mogą zachować tę samą firmę na kolejną dekadę, jeśli została ona wyłoniona w przetargu. Prawo UE zakłada też w celu zmniejszenia konfliktów interesów ograniczenie procentowe na opłaty z usług niebędących badaniem, zakazuje także pewnych usług doradczych. 38 miesięcznik finansowy BANK lipiec - sierpień 2015

6 Mistrzostwa Europy żeglarskiej klasy Scandinavia 650/ Skippi 650 nad Zalewem Zegrzyńskim W dniach sierpnia na wodach Jeziora Zegrzyńskiego odbędą się Mistrzostwa Europy żeglarskiej klasy Scandinavia 650/ Skippi 650. Stocznia Scandinavia Yachts oraz Stowarzyszenie Scandinavia Skippi przygotowały dla przybyłych gości wiele atrakcji. Oprócz samych regat planowane jest rozegranie wyścigu smoczych łodzi, miasteczko Volvo, rejsy motorówkami i jachtami żaglowymi oraz animacje dla najmłodszych. Wyjątkowość wydarzenia podkreśli imponujący pokaz fajerwerków, planowany na sobotni wieczór. Swój udział w zawodach zgłosiły już załogi z Niemiec, Szwajcarii, Czech, Łotwy oraz liczne grono załóg z Polski. Warto nadmienić, że w regatach uczestniczyć będzie również załoga Związku Banków Polskich na jachcie 828 od pewnego czasu intensywnie trenuje, szykując się do tego najważniejszego startu w sezonie. Mistrzostwa Europy klasy Scandinavia 650/ Skippi 650 to wydarzenie bez precedensu, ponieważ to pierwszy przypadek, że jacht będący całkowicie polską konstrukcją otrzymał prawo organizacji własnych mistrzostw, uznanych przez Europejską Federację Żeglarską. Jacht Scandinavia 650 to konstrukcja wybitnego polskiego projektanta Jerzego Pieśniewskiego. Na bazie jachtu turystycznego w 2002 r. stworzono jednostkę typowo wyczynową. Konstrukcja zyskała olbrzymie uznanie i liczne grono fanów, co zaowocowało założeniem stowarzyszenia zrzeszającego załogi i sympatyków tej klasy. Rolą stowarzyszenia jest planowanie i organizowanie cyklu regat Grand Prix. Od dwóch lat stowarzyszenie działa w kooperacji ze Stocznią Scandinavia Yachts, która jest wyłącznym producentem jachtów klasy Scandinavia 650/ Skippi 650. Zapraszamy! sierpnia 2015 r., Hotel 500 (ul. Warszawska 31A), Zegrze Mistrzostwa Europy Klasy Scandinavia 650/ Skippi 650 Szczegółowy program wydarzenia dostępny na stronie: Partnerzy