WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE"

Transkrypt

1

2 WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE Michał Możdżeń-Marcinkowski Warszawa 2012

3 Mojej ukochanej żonie Kasi

4

5 SPIS TREŚCI Wykaz ważniejszych skrótów Od autora Rozdział pierwszy Administracja publiczna Pojęcie administracji Cechy i funkcje administracji publicznej Klasyfikacja administracji publicznej z punktu widzenia jej funkcji Wybrana literatura Rozdział drugi Prawo administracyjne i jego miejsce w systemie prawa Pojęcie prawa Przydatność klasyfikacji prawa dla określenia prawa administracyjnego Pojęcie prawa administracyjnego i jego miejsce w systemie prawa Prawo administracyjne zagadnienia wprowadzające Zarys poglądów nauki polskiej na temat pojęcia prawa administracyjnego Wnioski wynikające z poszukiwania definicji prawa administracyjnego Cechy prawa administracyjnego Wewnętrzna systematyka prawa administracyjnego ze względu na normy (ustrojowe, materialne, procesowe) Sankcja administracyjna Podział prawa administracyjnego ze względu na rodzaj normy Ustrojowe prawo administracyjne Materialne prawo administracyjne Administracyjne prawo procesowe Prawo administracyjne wewnętrzne Prawo administracyjne zewnętrzne Inne podziały prawa administracyjnego Pojęcie międzynarodowego prawa administracyjnego Pojęcie europeizacji prawa administracyjnego

6 3.11. Przykładowe ujęcia prawa administracyjnego w obcych porządkach prawnych Rozwiązania niemieckie Rozwiązania amerykańskie Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne Prawo administracyjne a prawo cywilne Inne kryteria podziału prawa administracyjnego Wybrana literatura Rozdział trzeci Podstawowe instytucje prawa administracyjnego Sytuacja administracyjnoprawna Stosunek administracyjnoprawny Elementy stosunku administracyjnoprawnego (podmiot, przedmiot, treść) Rodzaje stosunków administracyjnoprawnych Materialny stosunek administracyjnoprawny Stosunki materialnoprawne Jednorazowe stosunki administracyjnoprawne Stosunki ustrojowe Stosunki procesowe Inne rodzaje stosunków administracyjnoprawnych Nawiązanie stosunku administracyjnoprawnego Władztwo administracyjne Własność publiczna Własność samorządowa (komunalna) Własność innych podmiotów Pojęcie interesu indywidualnego oraz publicznych praw podmiotowych Pojęcie interesu indywidualnego (prawnego i faktycznego) Pojęcie interesu faktycznego Pojęcie interesu prawnego Publiczne prawa podmiotowe a interes prawny Pojęcie publicznych praw podmiotowych Podmioty ochrony publicznych praw podmiotowych Uznanie administracyjne Językowe formy uznania administracyjnego Warunki prawidłowego zastosowania uznania administracyjnego Wybrana literatura Rozdział czwarty Źródła prawa administracyjnego Podstawowe wiadomości z zakresu źródeł prawa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Cechy Konstytucji Ustawa Procedura legislacyjna

7 4. Ratyfikowane umowy międzynarodowe Stosunek umów międzynarodowych do prawa polskiego Pozycja pierwotnych i wtórnych źródeł prawa Unii Europejskiej Prawo pierwotne Prawo wtórne Rozporządzenie unijne Dyrektywa unijna Decyzje unijne Opinie, zalecenia Pytania prejudycjalne Rozporządzenia Cechy prawidłowego rozporządzenia Rozporządzenie z mocą ustawy Prawo miejscowe (akty prawa miejscowego) Prawo miejscowe a ustawa Rodzaje aktów prawa miejscowego i organy je stanowiące Akty prawa miejscowego stanowione przez organy samorządu terytorialnego Wybrane regulacje prawne dotyczące stanowienia prawa miejscowego na poziomie samorządu gminnego na przykładzie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Akty stanowione przez organy terenowej administracji rządowej Przepisy wykonawcze Przepisy porządkowe Prawo wewnętrzne Klasyfikacja prawa wewnętrznego Uchwały Regulaminy i statuty Zarządzenia Pojęcie swoistych źródeł prawa Wybrana literatura Rozdział piąty Zasady prawa administracyjnego Istota zasad prawa administracyjnego Zasada demokratycznego państwa prawa Zasada praworządności (legalizmu) Zasada pomocniczości (subsydiarności) Zasada proporcjonalności Wybrana literatura Rozdział szósty Zarys ustrojowego prawa administracyjnego Część I. Instytucje ogólne Wprowadzenie

8 2. Pojęcie systemu administracji publicznej Podział terytorialny państwa Pojęcie organu administracji publicznej i urzędu Klasyfikacje organów administracji publicznej Zasady powiązań podmiotów administracji publicznej Centralizacja (nadzór, kontrola, kierownictwo, koordynacja) Nadzór i kontrola, kierownictwo, koordynacja Decentralizacja Część II. Struktura administracji publicznej (centralnej i terenowej) Administracja centralna Prezydent RP Organy rządowej administracji wykonawczej Centralne organy administracji państwowej Agencje i inne podmioty Rządowa administracja terenowa uwagi ogólne Wojewoda i zespolona administracja rządowa Wojewódzka niezespolona administracja rządowa Jednostki samorządu terytorialnego jako organy wykonujące administrację rządową Inne podmioty wykonujące państwowe zadania i funkcje zlecone Samorządowa administracja terenowa Wiadomości ogólne Zarys ustroju samorządu gminnego opis najważniejszych regulacji ustawowych Tabelaryczny zestaw podstawowych wiadomości o jednostkach samorządu terytorialnego Samorząd specjalny (zawodowy, personalny) Inne podmioty wykonujące zadania i funkcje administracji państwowej Zakład administracyjny (publiczny) Fundacje i inne podmioty wykonujące zadania publiczne Pojęcie i istota funkcji zleconych, zadań państwowych i prywatyzacji zadań państwowych Wybrana literatura Rozdział siódmy Kadry w administracji publicznej Pracownicy służby cywilnej Pracownicy urzędów państwowych Pracownicy samorządowi Wybrana literatura Rozdział ósmy Formy działania administracji publicznej Zagadnienia wprowadzające

9 2. Systematyka form działania administracji Szczegółowy podział form działania administracji publicznej Czynności prawne Czynności cywilnoprawne organów administracyjnych Czynności administracyjnoprawne Inne działania niebędące czynnościami prawnymi Czynności administracyjnoprawne zagadnienia szczegółowe Akt normatywny Konstrukcja aktu normatywnego Akt administracyjny Prawidłowość aktu administracyjnego Domniemanie mocy obowiązującej aktu administracyjnego Trwałość aktu administracyjnego Wadliwość aktu administracyjnego Klauzule dodatkowe w akcie administracyjnym Decyzja administracyjna Postanowienie administracyjne Inne formy działania administracji Umowa cywilnoprawna Umowa administracyjna Porozumienie administracyjne Przyrzeczenie administracyjne Ugoda administracyjna Wybrana literatura Rozdział dziewiąty Kontrola administracji publicznej Zagadnienia ogólne Pojęcie i zadanie kontroli Postacie kontroli Rodzaje kontroli Cechy kontroli Kryteria kontroli Pojęcie nadzoru System kontroli administracyjnej w Polsce Pojęcie kontroli zewnętrznej Zewnętrzna kontrola państwowa Zewnętrzna kontrola niepaństwowa Wewnętrzna kontrola administracyjna Wybrana literatura

10

11 WYKAZ WAŻNIEJSZYCH SKRÓTÓW AUW Acta Universitatis Wratislaviensis Dz. U. Dziennik Ustaw ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości GUS Główny Urząd Statystyczny Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) NIK Najwyższa Izba Kontroli NSA Naczelny Sąd Administracyjny PiP Państwo i Prawo PIP Państwowa Inspekcja Pracy RPO Rzecznik Praw Obywatelskich TUE Traktat o Unii Europejskiej TWE Traktat Ustanawiający Wspólnotę Europejską u.s.c. ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (Dz. U. Nr 227, poz z późn. zm.) u.s.g. ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) u.s.p. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) u.s.w. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz z późn. zm.) u.k.a.r. ustawa z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji rządowej (Dz. U. Nr 185, poz. 1092) u.w.a.r. ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.) ZNUW Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego 13

12

13 OD AUTORA Książka oddawana do rąk czytelników stanowi trzecie, poprawione i uaktualnione wydanie podręcznika. Zawarty w niej materiał jest jedynie wprowadzeniem do studiów nad najważniejszymi pojęciami, instytucjami i definicjami obowiązującego prawa administracyjnego oraz nauki prawa administracyjnego. Pomysł na konstrukcję podręcznika i jego układ powstał w trakcie procesu dydaktycznego. Próba jasnego przekazu prawa obowiązującego, jak również treści wypracowanych w ogólnej teorii prawa i w nauce prawa administracyjnego nie tylko studentom prawa, ale także innych, nieprawniczych kierunków, takich jak administracja i zarządzanie, na których wykładane jest coraz częściej prawo administracyjne, jest głównym celem niniejszego opracowania. Rozległa materia obowiązującego prawa administracyjnego, a także wielowątkowy, skomplikowany i niejednorodny dorobek nauki prawa administracyjnego powodują, że książka niniejsza musi być traktowana jako materiał inicjujący dalsze studia nad zagadnieniami prawa administracyjnego, wymagający szczegółowego przedyskutowania w toku wykładów, ćwiczeń i konwersatoriów. Podręcznik nie obejmuje problematyki materialnego prawa administracyjnego oraz procedury administracyjnej. 15

14

15 Rozdział pierwszy ADMINISTRACJA PUBLICZNA 1. Pojęcie administracji Etymologia słowa administracja związana jest z łacińskim słowem administro, administrare (czyli służyć, wykonywać, kierować ). Przedrostek ad ( do, ku ) modyfikuje to pojęcie, podkreślając potencjalną celowość czynności nim określanej 1. Współcześnie w nauce prawa administracyjnego pojęcie administracji jest różnie definiowane i klasyfikowane. Wyróżnia się administrację prywatną, czyli zarząd, kierowanie pewną dziedziną spraw na prywatny (nie publiczny) użytek, oraz administrację publiczną. Bez wątpienia pojęcie administracji publicznej jest podstawowe także dla prawa administracyjnego, choć istnieje w literaturze pogląd, że takie zjawiska, jak prawo administracyjne i administracja publiczną powinno badać się oddzielnie (F. Longchamps). Niejednorodność poglądów dotyczących pojęcia administracji publicznej w nauce prawa administracyjnego, a także w nauce administracji uniemożliwia synkretyzm, który przyświecać ma niniejszemu podręcznikowi. Już sama chronologia i krótka prezentacja stanowisk związanych z koncepcją i funkcjonowaniem administracji publicznej wymagałyby odrębnej monografii. W podręczniku niniejszym, jak zresztą w każdym innym dostępnym na rynku, przedstawiony jest więc pewien wybór. Spośród wielu ujęć administracji publicznej w prezentowanym podręczniku opierać się będę na współcześnie adoptowanej do rozważań akademickich definicji prezentowanej w literaturze przez J. Bocia. Zgodnie z nią przez administrację publiczną należy rozumieć przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialetymologia pojęcia administracja publiczna 1 W nauce prawa przyjmuje się raczej bez większych sporów fundamentalną rolę myśli antycznych prawników rzymskich. Początki prawa administracyjnego widzimy więc w regulacjach publicznoprawnych zwanych dziś rzymskim prawem administracyjnym, poprzez które chroniono zabytki, środowisko atmosferyczne miast czy też proces budowlany. Pamiętać również należy, że antyczni Rzymianie, niezmiernie praktyczni, ujmowali prawo jako rodzaj powinnego zachowania, nie podawali więc wiążącej definicji prawa (w tym prawa administracyjnego). Wprowadzili jednak do refleksji prawniczej pojęcia prawa publicznego i prywatnego, które po dziś dzień wywołują ożywione spory w doktrynie prawa. 17

16 ujęcie negatywne administracji publicznej ujęcie pozytywne administracji publicznej ujęcie podmiotowe ujęcie przedmiotowe nego zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach. Należy również wskazać ugruntowane w tradycji kontynentalnej administratywistyki definicje negatywne i pozytywne administracji publicznej. Definicja negatywna, uważana za klasyczną, stworzona została przez O. Meyera oraz W. Jellinka. Na grunt polskiej nauki prawa przenieśli ją między innymi S. Kasznica i A. Peretiakowicz. Podstawą tej definicji była zasada trójpodziału władz. Według tego ujęcia administracją publiczną jest wszystko to, co nie jest ustawodawstwem i wymiarem sprawiedliwości (innymi słowy, administracja to działalność państwa poza ustawodawstwem i sądownictwem). Przywołani autorzy, a także kolejni badacze omawianego zjawiska, przeprowadzają o wiele szersze rozważania, dotykając problemów granicznych negatywnej i pozytywnej koncepcji administracji publicznej oraz problemów, które nie mieszczą się ani w jednoznacznym ujęciu negatywnym, ani też pozytywnym. W tym miejscu nie będą one jednak rozwijane 2. Definicje pozytywne administracji publicznej kładą natomiast nacisk na to, kto i jakie funkcje administracyjne wykonuje. Pojęcie interesu publicznego jako składnika pojęcia administracji publicznej wymusza poniekąd identyfikację struktury podmiotów wykonujących administrację. W ten sposób dochodzimy do definicji podmiotowej administracji publicznej, która wskazuje na to, jakie organy sprawują administrację, i obejmuje próby opisu struktury tej administracji. Definicja przedmiotowa określa, jakie czynności (ogólniej: rodzaje działalności) zalicza się do czynności administracyjnych, czyli definiuje administrację publiczną jako działalność o charakterze administracyjnym (publicznoprawnym). Jak widać, próby opisania jednego zjawiska, jakim jest administracja publiczna, podejmowane są na różnych płaszczyznach. Pamiętać również należy, że zarówno podejście podmiotowe, jak i przedmiotowe mają swoje pozytywne oraz negatywne aspekty. Przykładowo ujmowanie administracji publicznej wyłącznie od strony podmiotowej rodzi trudności z zakwalifikowaniem współczesnych zadań publicznych wykonywanych przez podmioty prywatne. Natomiast ujęcie przedmiotowe napotyka zasadnicze trudności w kwalifikowaniu wielu czynności gospodarczych, orzeczniczych i cywilnoprawnych, wykonywanych przez administrację publiczną w toku jej działań. 2. Cechy i funkcje administracji publicznej W literaturze przedmiotu można odnaleźć opis pewnych cech administracji publicznej, co do których nie ma większych wątpliwości. Oczywiście podkreślić należy ich postulatywny charakter, choć niektóre z nich znajdują 2 W nauce prawa administracyjnego i administracji publicznej podkreśla się często funkcje administracyjne w ramach struktur wymiaru sprawiedliwości (na przykład prezes sądu rejonowego wykonujący administrację publiczną w ramach aparatu sądowniczego), jak również funkcje administrowania publicznego w strukturach aparatu legislacyjnego wykonywane na przykład przez Marszałka Sejmu. 18

17 swoje bezpośrednie odzwierciedlenie w obowiązującym prawie administracyjnym. Należy też zdawać sobie sprawę, że cechy mają charakter opisowo-postulatywny i nie zawsze odzwierciedlają rzeczywistość w administracji. Poniżej przestawiono najważniejsze cechy administracji. Cecha podstawowa. Administracja publiczna to zjawisko społeczne. Z faktu tego wypływają rozmaite wnioski szeroko opisywane w naukach administracyjnoprawnych i innych naukach społecznych. Najważniejszą konsekwencją społecznego charakteru administracji publicznej jest fakt, że pełniąc funkcję regulatora współżycia społecznego, w pierwszej kolejności powinna ona być ukierunkowana na zabezpieczenie interesu publicznego 3. I cecha Administracja publiczna (jako organizacja i działanie) funkcjonuje na podstawie prawa i w granicach prawa (czasami jednak w trakcie procesu stosowania prawa zastosowanie mają akty inne niż normatywne, takie jak zwyczaje, orzeczenia sądowe czy normy techniczne). Przy okazji omawiania tej cechy administracji nie sposób nie odnotować ożywionej i wciąż niezakończonej dyskusji naukowej, dotykającej problemu, czy administracja publiczna jako całość (a nie tylko organy administracji publicznej) powinna ograniczać się wyłącznie do wykonywania ustaw, czy też może powinna działać o wiele swobodniej, osiągając cele zawarte w ustawach. Dobrym przykładem ścierania się tych dwóch koncepcji, które nie muszą wzajemnie się wykluczać, jest z jednej strony kontynentalna koncepcja administracji publicznej, o wyraźnie weberowskim modelu, jako struktury rozbudowanej i zhierarchizowanej, a z drugiej strony innowacje płynące z anglosaskiego modelu zautonomizowanych (choćby do poszczególnych zadań) przedstawicieli administracji, używających w swoich działaniach nowych metod publicznego zarządzania 4. II cecha Administracja (jako organizacja) działa w imieniu i na rachunek państwa lub na rachunek wspólnoty samorządowej i państwa. 3 Należy tu zaznaczyć, że problematyka dotykająca interesu publicznego jest również skomplikowaną materią, choćby ze względu na fakt, iż społeczeństwo jest zbiorowością jednostek, a te kierują się co do zasady interesami jednostkowymi. Mówiąc o interesie społecznym, mamy tu na myśli pewne wspólne zespoły dóbr, ze względu na które jednostki, wraz z ewolucją społeczeństwa, godzą się na rezygnację z własnych indywidualnych interesów. Wydaje się, że i samo pojęcie interesu publicznego powinno dziś podlegać daleko idącej rekonstrukcji. 4 Przykładem są tutaj organy brytyjskich agencji wykonawczych, mające dość dużą swobodę decydowania, w zależności od bieżącej potrzeby, o doborze środków finansowych i personelu (tailor-made structures and systems). W administracji agencyjnej istnieje również dewiza get the job done (zadanie ma być wykonane). Duża swoboda działania powiązana jest jednak z odpowiedzialnością organu kierowniczego agencji za podejmowane decyzje bieżące (operational decisions). Również urzędnicy operacyjni, w szczególności ci bezpośrednio stykający się z odbiorcami usługi publicznej, działają w ramach dużej dyskrecjonalnej swobody (empowerment of frontline staff). Można porównać to zjawisko do działania polskiej administracji publicznej w ramach tak zwanego uznania administracyjnego. Odmiennie niż w Polsce, wspominana decyzyjność operacyjna traktowana jest w brytyjskiej administracji publicznej jako odrębny model załatwiania spraw, nie zaś jako wyjątek od zasady legalizmu, w której organy administracji publicznej nie działają bez wyraźnej podstawy prawnej, szerzej zob. M. Możdzeń-Marcinkowski, Współczesne formy administracji publicznej na przykładzie brytyjskich agencji wykonawczych (w:) J. Łukaszewicz (red.), Biurokracja, Rzeszów

18

Wstęp do prawa administracyjnego ogólnego. Autor: Michał Możdżeń- Marcinkowski

Wstęp do prawa administracyjnego ogólnego. Autor: Michał Możdżeń- Marcinkowski Wstęp do prawa administracyjnego ogólnego. Autor: Michał Możdżeń- Marcinkowski Rozdział pierwszy Administracja publiczna 1.Pojęcie administracji 2.Cechy i funkcje administracji publicznej 3.Klasyfikacja

Bardziej szczegółowo

WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE

WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE WSTĘP DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO OGÓLNEGO 3. WYDANIE Michał Możdżeń-Marcinkowski Warszawa 2012 Stan prawny na 23 sierpnia 2012 r. Recenzent Prof. dr hab. Adam Jaroszyński Wydawca Izabella Małecka Redaktor

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa...

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XI XIII XV Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Pojęcie administracji publicznej... 2 2. Cechy administracji i jej podziały... 5 3. Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów Wstęp... 13

Spis treści. Wykaz skrótów Wstęp... 13 Spis treści Wykaz skrótów........................................................... 11 Wstęp... 13 ROZDZIAŁ I. Rozwój nauki prawa administracyjnego w Polsce... 15 1. Początki nauki prawa administracyjnego...

Bardziej szczegółowo

Prawo administracyjne. Część ogólna wyd. 9

Prawo administracyjne. Część ogólna wyd. 9 Prawo administracyjne. Część ogólna wyd. 9 Eugeniusz Ochendowski, 978-83-72856-89-0, TNOIK 2013 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 15 DZIAŁ I ZAGADNIENIA OGÓLNE Administracja publiczna i prawo administracyjne...

Bardziej szczegółowo

Prawo administracyjne. Wprowadzenie do prawa administracyjnego

Prawo administracyjne. Wprowadzenie do prawa administracyjnego Prawo administracyjne Wprowadzenie do prawa administracyjnego ministro, ministrare służyć, wykonywać Stosowany przedrostek ad- wskazuje na celowość działania. Pojęcie Administracja w ujęciu statycznym/organizacyjnym

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie. Część I. Prawoznawstwo 1

Spis treści. Wprowadzenie. Część I. Prawoznawstwo 1 Wprowadzenie XI Część I. Prawoznawstwo 1 Tabl. 1. Pojęcie państwo 3 Tabl. 2. Cechy państwa 4 Tabl. 3. Teorie powstania państwa 5 Tabl. 4. Funkcje państwa 6 Tabl. 5. Typ i forma państwa 7 Tabl. 6. Aparat

Bardziej szczegółowo

1.2. Poszukiwanie zamkniętej definicji administracji publicznej str. 29

1.2. Poszukiwanie zamkniętej definicji administracji publicznej str. 29 Prawo administracyjne Autor: Jan Zimmermann Wykaz skrótów str. 17 Wstęp str. 19 Część pierwsza ZAGADNIENIA OGÓLNE str. 25 Rozdział pierwszy Administracja i prawo administracyjne str. 27 1. Administracja

Bardziej szczegółowo

Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3. Podaj kto jest autorem definicji podmiotowej administracji - 1

Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3. Podaj kto jest autorem definicji podmiotowej administracji - 1 Pytania z prawa administracyjnego Podaj jaka jest geneza pojęcia administracja 2 Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3 Podaj kto jest twórcą definicji negatywnej administracji - 1

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów...11 Wstęp...15

Spis treści. Wykaz skrótów...11 Wstęp...15 Wykaz skrótów...11 Wstęp..........15 Rozdział 1 Akty prawa miejscowego w systemie prawa powszechnie obowiązującego.... 25 1.1. Uwagi wstępne... 25 1.2. System źródeł prawa powszechnie obowiązującego w

Bardziej szczegółowo

Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11

Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział 1 Organizacje pozarządowe i ich podstawy funkcjonowania... 23 1.1. Wolność zrzeszania się... 23 1.1.1. Pojęcie wolności i praw człowieka... 24 1.1.2.

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE SSP SEMESTR ZIMOWY ROKU AKADEMICKIEGO 2017/18 ZAJĘCIA 04 z 10 - KONSPEKT

PRAWO ADMINISTRACYJNE SSP SEMESTR ZIMOWY ROKU AKADEMICKIEGO 2017/18 ZAJĘCIA 04 z 10 - KONSPEKT PRAWO ADMINISTRACYJNE SSP SEMESTR ZIMOWY ROKU AKADEMICKIEGO 2017/18 ZAJĘCIA 04 z 10 - KONSPEKT Cd. omawiania źródeł prawa administracyjnego, ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych

Bardziej szczegółowo

Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015

Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015 Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015 Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa

Bardziej szczegółowo

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa

Bardziej szczegółowo

Wymień elementy stosunku administracyjnoprawnego - 3

Wymień elementy stosunku administracyjnoprawnego - 3 Podaj jaka jest geneza pojęcia administracja 2 Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3 Wymień cechy administracji publicznej 3 Podaj jaki jest podziały administracji publicznej - 2 Podaj

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia egzaminacyjne z Podstaw prawa administracyjnego

Zagadnienia egzaminacyjne z Podstaw prawa administracyjnego Zagadnienia egzaminacyjne z Podstaw prawa administracyjnego 1. Miejsce administracji w trójpodziale władzy w państwie. 2. Funkcja porządkowo-reglamentacyjna. 3. Funkcja świadcząca. 4. Funkcja kierująca

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP

ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP SYSTEM PRAWA Zbiór uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych norm generalnych i abstrakcyjnych wysłowionych w tekstach aktów prawotwórczych i nieuchylonych

Bardziej szczegółowo

Przedmiot:: Prawo administracyjne ECTS: 10 Liczba godzin: 120

Przedmiot:: Prawo administracyjne ECTS: 10 Liczba godzin: 120 WYDZIAŁ PRAWA UwB STUDIA STACJONARNE PRAWO ROK AKAD. 2008/2009 Przedmiot:: Prawo administracyjne Punkty ECTS: 10 Liczba godzin: 120 Wykładowca: dr hab. Dariusz R. Kijowski Prowadzący ćwiczenia: Dr Agnieszka

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r... Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŒCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa...

SPIS TREŒCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... SPIS TREŒCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XI XIII XV Rozdzia³ I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Pojêcie administracji publicznej... 2 2. Cechy administracji i jej podzia³y... 5 3. Pojêcie

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE PRAWO ADMINISTRACYJNE RED. MAREK WIERZBOWSKI Część pierwsza ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ROZDZIAŁ I. Zagadnienia wstępne 1. Pojęcie administracji 2. Związanie administracji

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego

Bardziej szczegółowo

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA. Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA. Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha Warszawa 2012 Spis treści 5 Spis treści Wykaz skrótów... 7 Słowo wstępne... 9 Rozdział I Konstytucja... 11 Rozdział II Inicjatywa obywatelska...

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO PRZEDMOWA Część pierwsza ZAGADNIENIA I POJĘCIA OGÓLNE TEORII PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Rozdział I. ZAGADNIENIA WSTĘPNE 1. Pojęcie administracji 2. Związanie administracji prawem 3. Pojęcie prawa administracyjnego

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Z A SA DA P O DZ I A ŁU W Ł A DZ Y G E N E Z A ZASADA PODZIAŁU WŁADZY ART. 10 KONSTYTUCJI RP ASPEKT PRZEDMIOTOWY UST. 1 USTAWODAWCZA PRAWODAWSTWO

Bardziej szczegółowo

SYLABUS PRZEDMIOTU W SZKOLE DOKTORSKIEJ

SYLABUS PRZEDMIOTU W SZKOLE DOKTORSKIEJ SYLABUS PRZEDMIOTU W SZKOLE DOKTORSKIEJ Tytuł Tytuł w jęz. ang. Prawo i postępowanie administracyjne Administrative material and procedural law Status przedmiotu obowiązkowy dla: ścieżka w dyscyplinie:

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO W SYSTEMIE PRAWA WEWNĘTRZNEGO

ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO W SYSTEMIE PRAWA WEWNĘTRZNEGO Maciej M. Sokołowski ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO W SYSTEMIE PRAWA WEWNĘTRZNEGO Warszawa, 16/10/2014 r. POJĘCIE ŹRÓDEŁ PRAWA Czynniki wpływające na treść prawa np. wola narodu czy prawodawcy, stosunki

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE. REPETYTORIUM. Red.: Beata Orlik, Aleksandra Puczko

PRAWO ADMINISTRACYJNE. REPETYTORIUM. Red.: Beata Orlik, Aleksandra Puczko PRAWO ADMINISTRACYJNE. REPETYTORIUM Red.: Beata Orlik, Aleksandra Puczko Rozdział 1 Podstawowe zasady prawa administracyjnego 1.1. Zasady wywodzące się z Konstytucji RP 1.1.1. Zasada lex retro non agit

Bardziej szczegółowo

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ]

Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ] Art. 173 Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. [ ] Art. 175 1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczpospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sady administracyjne

Bardziej szczegółowo

Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak

Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak PRAWO ADMINISTRACYJNE *Pojęcie Administracji *Pojęcie Prawa Administracyjnego *Demokratyczne Państwo Prawa mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Instytut Nauk Administracyjnych Pojęcie

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE Red.: Dariusz Górecki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa Rozdział

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak Z A S A D A P O D Z I A Ł U W Ł A D Z Y G E N E Z A XVII & XVIII w. Konstytucja 3 Maja - 1791 r. Konstytucja Marcowa 1921 r..

Bardziej szczegółowo

Akty normatywne. PPwG prof. Stanisław Piątek

Akty normatywne. PPwG prof. Stanisław Piątek Akty normatywne PPwG prof. Stanisław Piątek Rodzaje aktów normatywnych Akty normatywne (źródła prawa) - dokumenty odpowiednio ustanowione przez organy władzy publicznej, które zawierają przepisy prawa,

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE ZAGADNIENIA USTROJOWE 3. WYDANIE

PRAWO ADMINISTRACYJNE ZAGADNIENIA USTROJOWE 3. WYDANIE PRAWO ADMINISTRACYJNE ZAGADNIENIA USTROJOWE 3. WYDANIE Janusz Sługocki Warszawa 2012 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział pierwszy Zagadnienia ogólne... 13 1. Pojęcie administracji i administracyjnego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Spis treści. Spis treści

Spis treści. Spis treści. Spis treści Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.................................................. 15 Od Autora...................................................... 19 ROZDZIAŁ I. Pojęcie i przedmiot

Bardziej szczegółowo

SYLABUS PRZEDMIOTU Prawo administracyjne

SYLABUS PRZEDMIOTU Prawo administracyjne SYLABUS PRZEDMIOTU Prawo administracyjne Załącznik nr 3 do uchwały nr 53/XI/2008 Senatu Uniwersytetu Jagiellońskiego z dnia 26 listopada 2008 r. Lp. Elementy składowe sylabusu Opis 1. Nazwa przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 16 zaliczenie z oceną

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 16 zaliczenie z oceną Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Administracja Rodzaj przedmiotu: fakultatywny Opiekun: prof. nadzw. dr hab. Jan Jeżewski Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów:

Bardziej szczegółowo

ZASADY NACZELNE USTROJU RP

ZASADY NACZELNE USTROJU RP ZASADY NACZELNE USTROJU RP Zasady naczelne ustroju RP Zawierają idee przewodnie ustawy zasadniczej. Są to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość charakteryzuje się w tym, że

Bardziej szczegółowo

Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3. Podaj istotne elementy definicji podmiotowej administracji 2

Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3. Podaj istotne elementy definicji podmiotowej administracji 2 Pytania z prawa administracyjnego Podaj jaka jest geneza pojęcia administracja 2 Podaj na czym polega definicja negatywna administracji - 3 Podaj kto jest twórcą definicji negatywnej administracji - 1

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE UNIWERSYTET GDANŚKI KATEDRA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO PRAWO ADMINISTRACYJNE (program wykładu) I. PROBLEMY POWSZECHNEGO (MATERIALNEGO) PRAWA ADMINISTRACYJNEGO 1. GENEZA I ROZWÓJ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO ORAZ

Bardziej szczegółowo

Prawo konstytucyjne - opis przedmiotu

Prawo konstytucyjne - opis przedmiotu Prawo konstytucyjne - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Prawo konstytucyjne Kod przedmiotu 10.6-WX-AdP-PK-W-14_pNadGenXDJT5 Wydział Kierunek Wydział Prawa i Administracji Administracja

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Projekt USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319,

Bardziej szczegółowo

Wykaz ważniejszych skrótów... 7 Wstęp... 9

Wykaz ważniejszych skrótów... 7 Wstęp... 9 Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów.... 7 Wstęp.... 9 Rozdział I Usytuowanie Policji w systemie organów administracji publicznej. 13 1. Geneza Policji... 13 2. Źródła prawa dotyczące Policji... 16 3.

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA POJĘCIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ:

ŹRÓDŁA POJĘCIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ: ŹRÓDŁA POJĘCIA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ: - MINISTRARE SŁUŻYĆ - AD OZNACZAJĄCA CECHĘ CELOWOŚCI TEGO DZIAŁANIA PODZIAŁ: - ADMINISTRACJA PUBLICZNA - ADMINISTRACJA PRYWATNA Trzy znaczenia administracji publicznej:

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r.

WYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. WYKŁAD III SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa II. Cechy systemu źródeł prawa w Polsce: 1. konstytucjonalizacja 2. dychotomiczny podział

Bardziej szczegółowo

Akademia Prawa. Zdzisław Muras. Podstawy prawa. 3. wydanie. C.H.Beck

Akademia Prawa. Zdzisław Muras. Podstawy prawa. 3. wydanie. C.H.Beck Akademia Prawa Zdzisław Muras Podstawy prawa 3 wydanie CHBeck AKADEMIA PRAWA Podstawy prawa W sprzedaży: S Gurgul PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE, wyd 9 Duże Komentarze Becka K Flaga-Gieruszyńska PRAWO

Bardziej szczegółowo

Zasada demokratycznego państwa prawnego. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego

Zasada demokratycznego państwa prawnego. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Zasada demokratycznego państwa prawnego Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Art. 2 Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

Bardziej szczegółowo

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA Wykłady Specjalizacyjne LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA ZARYS ZAGADNIEŃ PODSTAWOWYCH Lesław Grzonka 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Specjalizacyjne Legislacja administracyjna. Zarys zagadnień podstawowych

Bardziej szczegółowo

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.

Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Procedury administracyjne (KPA), organy I i II instancji Podstawowe zasady postępowania administracyjnego konstytucyjne podstawy procedury administracyjnej zasada praworządności (art. 6 Kpa) Organy administracji

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - instytucje - Administracja, prawo administracyjne i prawne formy działania administracji.

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - instytucje - Administracja, prawo administracyjne i prawne formy działania administracji. Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - instytucje - Administracja, prawo administracyjne i prawne formy działania administracji Zestaw 1 Przedmiot 1 2 3 4 Ustalenia organizacyjne Pojęcie administracji

Bardziej szczegółowo

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19)

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Nauka administracji Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2 Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Konsultacje w semestrze letnim Konsultacje dla studentów stacjonarnych Środa o godzinie 17:00-18:00 Piątek

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Rozdział III

Spis treści. Wstęp Rozdział III Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Wiadomości ogólne o konstytucji jako najważniejszym w państwie akcie prawnym... 13 1. Pojęcie, geneza i funkcje konstytucji... 13 2. Konstytucja ustawą zasadniczą państwa...

Bardziej szczegółowo

Samorząd terytorialny. Autor: Bogdan Dolnicki. Wykaz skrótów Wstęp

Samorząd terytorialny. Autor: Bogdan Dolnicki. Wykaz skrótów Wstęp Samorząd terytorialny. Autor: Bogdan Dolnicki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział pierwszy Pojęcie i istota samorządu terytorialnego 1. Wprowadzenie 2. Podmiot samorządu 3. Przedmiot samorządu 4. Zadania samorządu

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO

WPROWADZENIE DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Maciej M. Sokołowski WPROWADZENIE DO PRAWA ADMINISTRACYJNEGO Warszawa, 2/10/2014 r. ADMINISTRACJA JAKO ORGANIZACJA Administracja jest organizacją Różne jednostek organizacyjne (system różnych jednostek

Bardziej szczegółowo

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt Podręczniki uczelniane nr 125 Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszów-Przemyśl Wydział Prawa i Administracji 105 (125) Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt PRAWO KONSTYTUCYJNE

Bardziej szczegółowo

PRAWO ADMINISTRACYJNE

PRAWO ADMINISTRACYJNE TESTY PRAWO ADMINISTRACYJNE WOJCIECH DROBNY Warszawa 2012 Spis treści 5 Spis treści Wykaz skrótów... 7 Wprowadzenie... 9 Część I Prawo samorządowe... 11 Rozdział 1 Ustawa o samorządzie gminnym... 13 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Literatura przykładowa

Literatura przykładowa Literatura przykładowa Samorząd terytorialny w RP Zbigniew Leoński Podręcznik "Samorząd terytorialny w RP" omawia formy organizacyjne lokalnego życia publicznego, tj. gminy, powiatu i województwa. Tok

Bardziej szczegółowo

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19)

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Nauka administracji Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2 Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Działalność administracji publicznej Zadania administracji publicznej. Zadania, cele, wartości. Prywatyzacja

Bardziej szczegółowo

Wstęp... 9. Wykaz skrótów... 13

Wstęp... 9. Wykaz skrótów... 13 Spis treści Wstęp... 9 Wykaz skrótów... 13 Rozdział 1. Polski model dostępu do informacji w administracji publicznej. Zagadnienia ogólne (Grzegorz Rydlewski)... 14 1.1. Doktrynalne i normatywne aspekty

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie

Spis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie Wykaz skrótów XI Część A. Pytania egzaminacyjne Pytanie 1 150 1 Część B. Kazusy Kazus 1. Umowa międzynarodowa 109 Kazus 2. Immunitet, ułaskawienie 112 Kazus 3. Rozporządzenie z mocą ustawy, Trybunał Konstytucyjny

Bardziej szczegółowo

Spis treści. jednostek samorządu terytorialnego... 63

Spis treści. jednostek samorządu terytorialnego... 63 Wykaz skrótów... Bibliografia... XIII Wprowadzenie... 1 Rozdział I. Osobowość prawna gminy, powiatu i samorzadu województwa jako istota pojęcia jednostki samorządu terytorialnego... 19 1. Samorząd terytorialny

Bardziej szczegółowo

Prawo administracyjne. Mateusz Stręk, Jacek Radomański, Karol Trajkowski

Prawo administracyjne. Mateusz Stręk, Jacek Radomański, Karol Trajkowski Prawo administracyjne Mateusz Stręk, Jacek Radomański, Karol Trajkowski Administracja Łac. ministrare słuŝyć administrare być pomocnym, obsługiwać, zarządzać system podmiotów utworzonych i wyposaŝonych

Bardziej szczegółowo

3) jest stanowiony na podstawie i w granicach ustaw

3) jest stanowiony na podstawie i w granicach ustaw CZ. 2 1) jest to podstawowe źródło prawa powszechnie obowiązującego 2) obowiązuje powszechnie na obszarze działania organów, które go ustanowiły (a więc lokalnie) 3) jest stanowiony na podstawie i w granicach

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... XI

Spis treści. Przedmowa... XI Przedmowa...................................................... XI Wykaz skrótów................................................... XIII Rozdział I. Konstytucyjne zasady prawa i ich znaczenie dla interpretacji

Bardziej szczegółowo

Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM

Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Prawna ochrona przyrody w lokalnym planowaniu przestrzennym Anna Fogel PRAWNA OCHRONA PRZYRODY W LOKALNYM PLANOWANIU PRZESTRZENNYM Stan prawny na dzień 01.11.2011 r. Warszawa 2011 1 Anna Fogel Wydawca:

Bardziej szczegółowo

SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sędziowie. Krajowa Rada Sądownictwa

SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sędziowie. Krajowa Rada Sądownictwa SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Wyroki wydawane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, w postępowaniu co najmniej dwuinstancyjnym.

Bardziej szczegółowo

WŁADZA SĄDOWNICZA. PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2014/2015 mgr Anna Kuchciak

WŁADZA SĄDOWNICZA. PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2014/2015 mgr Anna Kuchciak WŁADZA SĄDOWNICZA PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2014/2015 mgr Anna Kuchciak Z A S A D A T R Ó J P O D Z I A Ł U W Ł A D Z??? . ( )Z zasady podziału władz wynika, iż władze ustawodawcza, wykonawcza

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Marek Szewczyk 29 września 2017 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Prof. dr hab. Marek Szewczyk 29 września 2017 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Prof. dr hab. Marek Szewczyk 29 września 2017 r. Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo administracyjne cz. I na kierunku administracja

Bardziej szczegółowo

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 30 września 2018 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 30 września 2018 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 30 września 2018 r. Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo administracyjne na kierunku administracja

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XV

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XV Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XV Rozdział I.Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze... 4 4. Publiczne

Bardziej szczegółowo

Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo

Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo 1. Pojęcie zasady naczelnej konstytucji 2. Zasada zwierzchnictwa Narodu 3. Formy realizacji zasady zwierzchnictwa Narodu 4. Zasada demokratycznego państwa

Bardziej szczegółowo

Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0

Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0 Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny

Bardziej szczegółowo

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE

ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE WOJEWODA MAZOWIECKI LEX-O.4131.37.2015.LP Warszawa, 3 listopada 2015 r. ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE Na podstawie art. 91 ust. 1 oraz art. 92 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2015

Bardziej szczegółowo

FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA

FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prof. zw. dr hab. Piotr Winczorek Prof. UW dr hab. Tomasz Stawecki System źródeł

Bardziej szczegółowo

Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego

Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego Poznań, 9 października 2018 r. Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego I. Podstawowe pojęcia prawa konstytucyjnego 1. Pojęcia małej konstytucji, minimum konstytucyjnego, ustawy organicznej.

Bardziej szczegółowo

Spis treści. II. Hermeneutyka prawnicza... 2 III. Podsumowanie Z problematyki klauzul generalnych... 7

Spis treści. II. Hermeneutyka prawnicza... 2 III. Podsumowanie Z problematyki klauzul generalnych... 7 Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz aktów prawnych krajowych... Wykaz aktów prawnych międzynarodowych... Wprowadzenie... XIII XXI LV LIX LXIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Wielość filozofii

Bardziej szczegółowo

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 1. CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 2. OSOBOWOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Pojęcie i prawna regulacja zasad techniki prawodawczej. ZTP reguły konstruowania aktów normatywnych przez legislatorów

Pojęcie i prawna regulacja zasad techniki prawodawczej. ZTP reguły konstruowania aktów normatywnych przez legislatorów CZ. 3 Pojęcie i prawna regulacja zasad techniki prawodawczej ZTP reguły konstruowania aktów normatywnych przez legislatorów ZTP stanowią załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20.06.2002

Bardziej szczegółowo

Moduł 1. Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego

Moduł 1. Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego Autor: Marek Kruszka Moduł 1 Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego Celem mniejszego opracowania jest przybliżenie słuchaczom wybranych zagadnień prawa konstytucyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem

Bardziej szczegółowo

PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE SSP, SNP(W), SNP(Z) Wykaz zagadnień egzaminacyjnych

PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE SSP, SNP(W), SNP(Z) Wykaz zagadnień egzaminacyjnych PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE SSP, SNP(W), SNP(Z) Wykaz zagadnień egzaminacyjnych 1. Pojęcie prawa gospodarczego. 2. Publiczne prawo gospodarcze a prywatne prawo gospodarcze. 3. Publiczne prawo gospodarcze

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units KIERUNEK STUDIÓW administracja STOPIEŃ EDUKACJI studia stacjonarne pierwszego stopnia SYLABUS II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) Konstytucyjny system organów państwowych Opis poszczególnych przedmiotów

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS PRZEDMIOTU. Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W NOWYM SĄCZU SYLABUS Obowiązuje od roku akademickiego: 2010/2011 Instytut Ekonomiczny Kierunek studiów: Ekonomia Kod kierunku: 04.9 Specjalność: brak 1. PRZEDMIOT NAZWA

Bardziej szczegółowo

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 18 września 2015 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)

Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 18 września 2015 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Prof. UAM dr hab. Krystian Ziemski 18 września 2015 r. Katedra Prawa Administracyjnego i Nauki o Administracji OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo administracyjne na kierunku administracja

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO SEMESTR I

PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO SEMESTR I PODSTAWY PRAWA ADMINISTRACYJNEGO SEMESTR I L.p. TEMAT Zagadnienia 1 Istota prawa. Historyczny charakter państwa i prawa pojęcia: państwo i prawo związki między państwem a prawem 2 Sposoby powstawania prawa

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XVII

Spis treści. Przedmowa... V. Wykaz najważniejszej literatury... XVII Spis treści Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Wykaz najważniejszej literatury... XVII Rozdział I. Co to jest publiczne prawo gospodarcze?... 1 1. Uwagi ogólne... 1 2. Publiczne prawo... 2 3. gospodarcze...

Bardziej szczegółowo

Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe)

Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe) załącznik nr 6 Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe) Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia Nazwa w języku angielskim Język wykładowy Ustrój polityczno-prawny w Polsce i UE Legal

Bardziej szczegółowo

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III. Zagadnienia egzaminacyjne

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III. Zagadnienia egzaminacyjne PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III Zagadnienia egzaminacyjne 1. Pojęcie administracji gospodarczej i główne obszary jej działania. 2. Pojęcie prawa gospodarczego. 3. Publiczne prawo gospodarcze

Bardziej szczegółowo

Kto jest podatnikiem VAT w zakresie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa?

Kto jest podatnikiem VAT w zakresie gospodarowania nieruchomościami Skarbu Państwa? Z zakresu gospodarki nieruchomościami, których właścicielem jest Skarb Państwa, wynika, że podatnikiem VAT nie jest Skarb Państwa lecz gmina lub powiat. Z zakresu gospodarki nieruchomościami, których właścicielem

Bardziej szczegółowo

Art. 88. - konkretyzacja: - ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

Art. 88. - konkretyzacja: - ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych OBOWIĄZYWANIE PRAWA I. Zasady konstytucyjne: 1. Zasada państwa prawa i jej konsekwencje w procesie stanowienia prawa: niezwykle ważna dyrektywa w zakresie stanowienia i stosowania prawa wyrok 9 V 2005

Bardziej szczegółowo

Sprawy organizacyjne

Sprawy organizacyjne Wydział Maszyn Roboczych i Transportu Politechniki Poznańskiej Prawo transportowe Sprawy organizacyjne Marcin Kiciński Zakład Systemów Transportowych WMRiT pok. 706, tel. 665 21 29 marcin.kicinski@put.poznan.pl

Bardziej szczegółowo

PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ PODMIOTOWE UJĘCIE ADMINISTRACJI Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym to ogół jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje administracji. PODMIOTY ADMINISTRACJI

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units SYLABUS KIERUNEK STUDIÓW: prawo, studia stacjonarne STOPIEŃ EDUKACJI: jednolite studia magisterskie Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units II.B. l Nazwa przedmiotu (course

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII. Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki

Spis treści. Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII. Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki Spis treści Wprowadzenie... V Wykaz skrótów... XIII Część I. Koncepcja konstytucyjnego modelu regulacji wolności i praw jednostki Rozdział I. Idee przewodnie wolności i praw jednostki w procesie uchwalania

Bardziej szczegółowo

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III

PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III PRAWO GOSPODARCZE PUBLICZNE SSA3, SNA3 rok III Zagadnienia egzaminacyjne 1. Pojęcie administracji gospodarczej i główne obszary jej działania. 2. Pojęcie prawa gospodarczego. 3. Publiczne prawo gospodarcze

Bardziej szczegółowo

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19)

Nauka administracji. Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2. Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Nauka administracji Ćwiczenie gr. 1 i gr. 2 Administracja Studia niestacjonarne I stopnia (2018/19) Zagadnienia ogólne Charakterystyka nauki administracji jako dyscypliny naukowej. Geneza i znaczenie.

Bardziej szczegółowo