PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

Transkrypt

1 PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ

2 PODMIOTOWE UJĘCIE ADMINISTRACJI Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym to ogół jednostek organizacyjnych wykonujących funkcje administracji.

3 PODMIOTY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ - KLASYFIKACJA

4 PODMIOTOWA STRUKTURA ADMINISTRACJI Administracja w znaczeniu podmiotowym to zespół różnego rodzaju jednostek organizacyjnych. Najważniejsze z nich to nich: organy administracji publicznej, zakłady administracyjne, spółki prawa handlowego. Do administracji publicznej należą także inne podmioty, takie jak np. fundacje lub agencje, ale ze względu na ich ogromne zróżnicowanie nie poddają się ogólnemu opisowi. Wspólną cechą wszystkich podmiotów należących do administracji publicznej jest wykonywanie administracji w znaczeniu funkcjonalnym czyli wykonywanie zadań z zakresu jednej lub wielu funkcji administracji publicznej.

5 ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Podmioty administracji publicznej

6 ORGAN ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Organ administracji to: jedna osoba lub grupa osób, obsługiwana przez urząd, czyli aparat pomocniczy nietożsamy z samym organem, wyodrębniona organizacyjnie lecz zarazem nieposiadająca osobowości prawnej (tę osobowość posiada bowiem państwo lub jednostka samorządu terytorialnego, w imieniu której organ działa), działająca na podstawie ustawy w imieniu państwa (lub jednostki samorządu terytorialnego), działająca z reguły w sposób władczy, posiadająca zadania i kompetencje w zakresie: planowania lub wykonywania polityki państwa (lub jednostki samorządu terytorialnego); wydawania aktów prawnych (np. rozporządzeń, uchwał) co nie dotyczy wszystkich organów adm. publ.; załatwianiu indywidualnych spraw administracyjnych jednostek (obywateli, przedsiębiorców). Organy administracji publicznej najlepiej nadają się do wykonywania funkcji porządkowo-reglamentacyjnej oraz kierującej, a także do koordynowania wykonania funkcji świadczącej (lecz nie do samego jej wykonywania).

7 ZADANIA I KOMPETENCJE Zadania organu oznaczają obszary, w których organ ten może wykonywać kompetencje. Kompetencja to upoważnienie organu do podejmowania konkretnych działań na podstawie obowiązującego prawa. Z kompetencjami organu wiąże się pojęcie właściwości: rzeczowej (załatwianie spraw określonego rodzaju), miejscowej (załatwianie spraw z określonego obszaru), instancyjnej jest to w zasadzie rodzaj właściwości rzeczowej, czasem traktowany jednak jako osobna kategoria właściwości (załatwianie spraw ze względu na pozycję w administracyjnym toku instancji).

8 PRZYKŁADY ORGANÓW ADMINISTRACJI: Wójt, wojewoda, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego, komendant wojewódzki policji, Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, Prezes Rady Ministrów.

9 APARAT POMOCNICZY ORGANU ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Od organu administracji trzeba odróżnić jego aparat pomocniczy (urząd), czyli zorganizowany zespół osób, które obsługują organ w zakresie merytorycznym i technicznym, umożliwiając mu prawidłowe funkcjonowanie. Organem administracji jest np. minister, a jego aparatem pomocniczym ministerstwo. W aparacie pomocniczym zatrudnieni są liczni urzędnicy (biorący udział w merytorycznych przedsięwzięciach organu) oraz personel techniczny (kierowcy, osobiści asystenci, personel sprzątający są to osoby niebiorące udziału w podejmowaniu rozstrzygnięć przez organ).

10 RODZAJE ORGANÓW ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ Organy scentralizowane i zdecentralizowane podział ze względu na kryterium hierarchicznego podporządkowania (odpowiada mu podział na organy rządowe i samorządowe). Organy centralne i terenowe podział ze względu na kryterium obszaru działania organu. Organy jednoosobowe i kolegialne kryterium składu organu. Organy wybieralne, obsadzane w drodze nominacji, powołania lub kreowane z mocy prawa kryterium sposobu obsady organu.

11 ZAKŁADY ADMINISTRACYJNE Podmioty administracji publicznej

12 ZAKŁADY ADMINISTRACYJNE Zakład administracyjny to jednostka organizacyjna administracji, niebędąca organem administracji publicznej, świadcząca społecznie użyteczne usługi na rzecz użytkowników zakładu, zwanych destynatariuszami, posiadająca zarazem tzw. władztwo zakładowe nad nimi. Zakłady administracyjne zajmują się wykonywaniem funkcji świadczącej. Władztwo zakładowe służy zapewnieniu przestrzegania reguł zakładu (tzw. reżimu zakładowego) przez jego użytkowników za ich naruszenie grożą sankcje administracyjne np. kary dyscyplinarne, wykluczenie z grona użytkowników. Zakłady administracyjne podlegają organom administracji publicznej w zakresie unormowanym w ustawach szczególnych (np. publiczne szkoły podstawowe radzie gminy oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta), z reguły są przynajmniej częściowo samodzielne (np. autonomiczne publiczne szkoły wyższe). Niektóre zakłady administracyjne mają osobowość prawną (np. szkoły wyższe), inne nie (np. szkoły podstawowe).

13 PRZYKŁADY I RODZAJE ZAKŁADÓW ADMINISTRACYJNYCH Do zakładów administracyjnych zalicza się m.in. publiczne szkoły i uczelnie; publiczne szpitale; więzienia; muzea; biblioteki itp. Ze względu na dostępność wyróżnia się zakłady: otwarte, o ograniczonym zasięgu oraz zamknięte. Wyróżnia się też zakłady dobrowolne i przymusowe.

14 SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO Podmioty administracji publicznej

15 SPÓŁKI PRAWA HANDLOWEGO Należące do Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego spółki wykorzystywane są do świadczenia społecznie użytecznych usług, np. zakłady autobusowe, koleje państwowe, przedsiębiorstwa wodociągowe. Nie korzystają z władztwa działają jak prywatne spółki, na podstawie umów z usługobiorcami, co odróżnia je od zakładów administracyjnych. W stosunku do tych spółek państwo lub jednostka samorządu terytorialnego wykonuje uprawnienia typowe dla akcjonariuszy/wspólników w świetle prawa handlowego. Spółki akcyjne i z ograniczoną odpowiedzialnością mają osobowość prawną. Często powstały na skutek komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych lub komunalnych.

16 Przedsiębiorstwo państwowe Komercjalizacja a prywatyzacja Jednoosobowa spółka Skarbu Państwa Spółka o prywatnych udziałowcach/ akcjonariuszach

17 FUNKCJE ADMINISTRACJI A JEJ PODMIOTY Funkcja administracji Porządkowo reglamentacyjna Świadcząca Kierująca (organizatorska) Właścicielsko zarządzająca Podmioty administracji realizujące daną funkcję Organy administracji publicznej Zakłady administracyjne, spółki Organy administracji publicznej Wszystkie podmioty administracji