Zasada demokratycznego państwa prawnego. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zasada demokratycznego państwa prawnego. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego"

Transkrypt

1 Zasada demokratycznego państwa prawnego Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego

2 Art. 2 Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej państwo prawne czyli jakie? wyrażające się w sumie cech ustrojowych współczesnego państwa demokratycznego (np. podział władzy, suwerenność narodu, niezależność sądów, niezawisłość sędziów, nadrzędna moc prawna Konstytucji)

3 Klauzula demokratycznego państwa prawnego zbiorczy wyraz wielu zasad i reguł, które nie są wprost wyrażone w konstytucji, ale wynikają z niej w sposób pośredni. Dzięki temu TK wielokrotnie uzupełniał tekst obowiązującej ustawy zasadniczej, zwłaszcza przed wejściem w życie Konstytucji z 1997 roku.

4 TK, , K 26/97 ( ) podstawowa treść zasady demokratycznego państwa prawnego wyrażona w art. 2 Konstytucji może i powinna być rozumiana w taki sposób, jak rozumiano treść tej zasady w poprzednim porządku konstytucyjnym.

5 TK , K 28/97: W razie zakwestionowana zgodności aktu normatywnego ze standardami demokratycznego państwa prawnego, skonkretyzowanymi i rozwiniętymi w odrębnych postanowieniach ustawy zasadniczej, podstawę kontroli konstytucyjności powinny stanowić przede wszystkim szczegółowe przepisy konstytucyjne( ). Zasada demokratycznego państwa prawnego pełni wówczas przede wszystkim rolę wskazówki interpretacyjnej.

6 Aspekt formalny- art. 7 Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. - zasada praworządności formalnej m.in. zakaz domniemania kompetencji:, uchwała TK z sygn. W 7/94, wyrok NSA z o sygn. akt II SAB/Łd 57/96

7 Aspekt materialny zasady: Działalność organów władzy opiera się o pewne idee i wartości, takie jak sprawiedliwość, wolność, równość, demokratyzm.

8 Materialne treści wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego 1) reguły stanowienia prawa, tzw. zasady przyzwoitej legislacji (standardy zachowań prawodawcy) Wynika z nich m.in. zasada odpowiedniego vacatio legis, czy zasada niedziałania prawa wstecz.

9 2)Zasada ochrony zaufania obywatela do państwa TK, , K 45/01 ( ) opiera się o pewność prawa, a więc na takim zespole cech przysługujących prawu, które zapewniają jednostce bezpieczeństwo prawne, umożliwiają jej decydowanie o własnym postępowaniu w oparciu o pełną znajomość przesłanek działania organów państwowych ( ).

10 3) Zakaz retroakcji prawa (wiąże się z zasadą zaufania obywateli do państwa) TK, , U 1/86 Zasada niedziałania prawa wstecz jako dyrektywa legislacyjna skierowana pod adresem organów stanowiących prawo, zawiera w swojej treści zakaz stanowienia norm prawnych, które nakazywałyby stosować nowo ustanowione normy prawne do zdarzeń, które miały miejsce przed wejściem w życie nowo ustanowionych norm prawnych, i z którymi prawo nie wiązało dotąd skutków prawnych normami tymi przewidzianych Uwaga! Zakaz ten NIE MA charakteru absolutnego: TK, , K 5/98: Moc wsteczna może być nadana przepisowi prawnemu tylko w zupełnie wyjątkowych sytuacjach.

11 4) Nakaz zachowania odpowiedniego vacatio legis TK, , K 48/08 ( ) Szczególną gwarancją w tym zakresie jest nie tylko nakaz ustanowienia vacatio legis, ale też jej okres musi mieć charakter odpowiedni do natury wprowadzanego przepisu. Szczególnie zaś w przypadku prawa daninowego należy wymagać dłuższego okresu dostosowawczego. ( ) Sformułowane przez Trybunał wymagania, dotyczące "podatkowego" vacatio legis zachowują swoją aktualność mimo uchylenia (od 31 grudnia 2003 r.) mocy obowiązującej art. 27 ust. 4 PDOFizU, ponieważ jej miesięczny termin wywodzi się w istocie nie z przepisów ustawy, lecz wprost z zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji) i wyprowadzonej z niej zasady zaufania do państwa i prawa.

12 5) Zasada ochrony praw (słusznie) nabytych TK, , P 4/99 ( ) zasady ochrony praw nabytych oraz bezpieczeństwa i pewności prawa chronią jednostki i inne podmioty stosunków prawnych przed ingerencją władzy państwowej. Ochrona zarówno samych praw, jak i ich ekspektatyw! (zob. wyrok TK z , K 3/99)

13 6) Zasada (dostatecznej) określoności prawa TK, , K 7/99 ( ) Kwestionowane przepisy naruszają zasady przyzwoitej legislacji, do których Trybunał zaliczył między innymi zasadę określoności prawa przewidującą, że przepisy prawne muszą być formułowane w sposób na tyle jasny, aby adresat mógł bez trudności określić prawne konsekwencje swego postępowania.

14 7) Zasada proporcjonalności TK, , U 10/92 ( ) ograniczenia te muszą uwzględniać konieczność każdorazowego wyważenia rangi prawa czy wolności poddanego ograniczeniu oraz rangi prawa, czy zasady to ograniczenie uzasadniającej. Nie zachowanie koniecznej w tym przypadku proporcjonalności, bądź stwierdzenie, że przyjęte ograniczenie jest w niepotrzebny sposób nadmierne, skutkować może niekonstytucyjność danej regulacji.

15 Uwaga! Bezpośredni związek z omawianą zasadą ma także oparcie systemu źródeł prawa o hierarchiczną budowę (zob.-> pojęcie i cechy systemu źródeł prawa).

16 ZASADA TRÓJPODZIAŁU WŁADZY SYSTEM RZĄDÓW

17 CECHY: a) Podział władz w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym b) System hamulców i równowagi c) Zasada równości władz

18 Realia w Polsce: Art. 10 nie jest wyliczeniem lec wyrażeniem zasady ogólnej (brak wzmianki o PRM czy M.) Wiele organów o mieszanym charakterze: 1) Prezes NIK 2) KRRiT 3) KRSąd. 4) RPO

19 ZASADA PODZIAŁU WŁADZ NIE MA CHARAKTERU ABSOLUTNEGO, CZEGO WYRAZEM SĄ: a) koncepcja domniemań kompetencyjnych; b) koncepcja istoty poszczególnych władz.

20 SYSTEM RZĄDÓW podział elementarny Układ stosunków pomiędzy władzami (zwłaszcza władzą ustawodawczą i wykonawczą) a) system parlamentarny b) prezydencki

21 System parlamentarny: a) Dualizm egzekutywy b) Wybór prezydenta przez parlament c) Rząd pochodzi z parlamentu d) Rząd ponosi odpowiedzialność przed parlamentem e) Rząd może, w porozumieniu z prezydentem, rozwiązać parlament

22 System prezydencki: 1) Jednolitość egzekutywy 2) Prezydent powołuje sekretarzy departamentów 3) Brak możliwości rozwiązania parlamentu 4) Instytucja inpeachmentu

23 Większość systemów rządów państw świata to systemy mieszane (-> podręcznik)!!!

24 System rządów w Polsce?

25 PARLAMENTARYZM ZRACJONALIZOWANY - Centralne miejsce dla Sejmu, choć dla podjęcia decydujących decyzji wymagana większość kwalifikowana albo bezwzględna - Konstruktywne wotum nieufności - Wypracowanie konsensusu w procedurze ustawodawczej (Sejm, Senat, Prezydent) POJĘCIE PREPONDERACJI SEJMU

26 CO Z WŁADZĄ SĄDOWNICZĄ??? - Specyficzny charakter - Niezależność - Monopol kompetencyjny - Bliski związek z prawem do sądu - PRAWO ŁASKI (pojęcia amnestii i abolicji) - Stosowanie ustaw

27 Prezentacja powstała na podstawie pozycji: L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa B. Banaszak, Prawo konstytucyjne, Warszawa Dziękuję za uwagę!

Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak

Pojęcie administracji Administracja oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie do realizacji określonych celów o charak PRAWO ADMINISTRACYJNE *Pojęcie Administracji *Pojęcie Prawa Administracyjnego *Demokratyczne Państwo Prawa mgr Arkadiusz Łukaszów Zakład Prawa Administracyjnego Instytut Nauk Administracyjnych Pojęcie

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak USTRÓJ USTRÓJ PAŃSTWOWY ZASADY USTROJU Rozdział I Konstytucji RP RZECZPOSPOLITA!art. 235 Konstytucji RP! utrudniona zmiana KONWENCJONALNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak USTRÓJ USTRÓJ PAŃSTWOWY ZASADY USTROJU Rozdział I Konstytucji RP RZECZPOSPOLITA!art. 235 Konstytucji RP! utrudniona zmiana KONWENCJONALNOŚĆ

Bardziej szczegółowo

ZASADY NACZELNE USTROJU RP

ZASADY NACZELNE USTROJU RP ZASADY NACZELNE USTROJU RP Zasady naczelne ustroju RP Zawierają idee przewodnie ustawy zasadniczej. Są to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość charakteryzuje się w tym, że

Bardziej szczegółowo

Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego

Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego Poznań, 9 października 2018 r. Zakres materiału na egzamin z prawa konstytucyjnego I. Podstawowe pojęcia prawa konstytucyjnego 1. Pojęcia małej konstytucji, minimum konstytucyjnego, ustawy organicznej.

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak Z A S A D A P O D Z I A Ł U W Ł A D Z Y G E N E Z A XVII & XVIII w. Konstytucja 3 Maja - 1791 r. Konstytucja Marcowa 1921 r..

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Z A SA DA P O DZ I A ŁU W Ł A DZ Y G E N E Z A ZASADA PODZIAŁU WŁADZY ART. 10 KONSTYTUCJI RP ASPEKT PRZEDMIOTOWY UST. 1 USTAWODAWCZA PRAWODAWSTWO

Bardziej szczegółowo

Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015

Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015 Prawo konstytucyjne SNA I (III) Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Semestr zimowy 2014/2015 Źródła prawa konstytucyjnego to źródła, które zawierają normy zaliczane do tej gałęzi prawa Koncepcja paostwa

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26

SPIS TREŚCI. Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Uwagi wprowadzające... 26 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz podstawowej literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Aksjologiczne fundamenty Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej... 1 1. Uwagi wprowadzające... 2 2. Zasada

Bardziej szczegółowo

Sprawiedliwość społeczna

Sprawiedliwość społeczna Dobro wspólne Dobro wspólne w konstytucji; wstęp, art. 1, art. 25 ust. 3, art. 59 ust. 3, art. 71 ust. 1, art. 82, art. 113, art. 130 i 150, art. 104 ust. 2 Dobro wspólne suma warunków życia społecznego,

Bardziej szczegółowo

Podział władzy geneza i treść zasady (wg. R. Małajnego)

Podział władzy geneza i treść zasady (wg. R. Małajnego) Podział władzy geneza i treść zasady (wg. R. Małajnego) została zapoczątkowana w XVII i XVIII w. przez Johna Locke a (Dwa traktaty o rządzie, 1689), a następnie istotnie rozwinięta i powiązana z gwarancjami

Bardziej szczegółowo

Art. 88. - konkretyzacja: - ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych

Art. 88. - konkretyzacja: - ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych OBOWIĄZYWANIE PRAWA I. Zasady konstytucyjne: 1. Zasada państwa prawa i jej konsekwencje w procesie stanowienia prawa: niezwykle ważna dyrektywa w zakresie stanowienia i stosowania prawa wyrok 9 V 2005

Bardziej szczegółowo

Moduł 1. Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego

Moduł 1. Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego Autor: Marek Kruszka Moduł 1 Wybrane zagadnienia prawa konstytucyjnego Celem mniejszego opracowania jest przybliżenie słuchaczom wybranych zagadnień prawa konstytucyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem

Bardziej szczegółowo

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt

Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt Podręczniki uczelniane nr 125 Wyższa Szkoła Prawa i Administracji Rzeszów-Przemyśl Wydział Prawa i Administracji 105 (125) Jerzy Buczkowski (red.) Łukasz Buczkowski Krzysztof Eckhardt PRAWO KONSTYTUCYJNE

Bardziej szczegółowo

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ

KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ

PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ PODSTAWOWE ZASADY USTROJU RZECZYPOSPOLITEJ PODSTAWOWE ZASADY USTROJU W SYSTEMATYCE KONSTYTUCJI RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa

Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE Red.: Dariusz Górecki Wykaz skrótów Wstęp Rozdział 1 Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1.Nazwa 2.Przedmiot prawa konstytucyjnego i jego miejsce w systemie prawa Rozdział

Bardziej szczegółowo

DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE W ORZECZNICTWIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO.

DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE W ORZECZNICTWIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE W ORZECZNICTWIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. ZAJĘCIA NR 4 mgr Kinga Drewniowska Art. 2 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym

Bardziej szczegółowo

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 24 zaliczenie z oceną Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Prawo Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Kazimierz Działocha Poziom studiów (I lub II stopnia): Jednolite magisterskie Tryb

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Spis treści. Spis treści

Spis treści. Spis treści. Spis treści Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów.................................................. 15 Od Autora...................................................... 19 ROZDZIAŁ I. Pojęcie i przedmiot

Bardziej szczegółowo

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W

POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa

Bardziej szczegółowo

Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej

Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Podstawowe zasady ustroju w systematyce Konstytucji RP Pierwszy rozdział Konstytucji RP, zatytułowany Rzeczpospolita, określa podstawowe zasady ustroju RP. Pozostałe

Bardziej szczegółowo

PRZEPISY INTERTEMPORALNE

PRZEPISY INTERTEMPORALNE PRZEPISY INTERTEMPORALNE 30. 1. W przepisach przejściowych reguluje się wpływ nowej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych. 2. W przepisach przejściowych rozstrzyga

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX

Spis treści. Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Spis treści Przedmowa do dziewiątego wydania... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdział I. Przedmiot prawa konstytucyjnego... 1 Rozdział II. Polska w europejskim systemie konstytucyjnym...

Bardziej szczegółowo

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 13 grudnia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy Przepisy wprowadzające ustawę o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym i

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...

Spis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r... Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia

Bardziej szczegółowo

Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo

Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo Pytania na egzamin magisterski dla kierunku prawo 1. Pojęcie zasady naczelnej konstytucji 2. Zasada zwierzchnictwa Narodu 3. Formy realizacji zasady zwierzchnictwa Narodu 4. Zasada demokratycznego państwa

Bardziej szczegółowo

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Konstytucja wk 10 TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY Został ustanowiony nowelą konstytucyjną 26 marca 1982r Ustawa o TK została uchwalona 29 kwietnia 1985r TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY jest organem władzy sądowniczej, choć

Bardziej szczegółowo

Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie

Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie Warszawa dn. 8 stycznia 2016 r. Dr hab. prof. nadzw. Mirosław Karpiuk Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał

Bardziej szczegółowo

USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Projekt USTAWA z dnia 2013 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej Art. 1. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z 2001 r. Nr 28, poz. 319,

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury...

SPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XIX Rozdział I. Źródła prawa... 1 1. Źródła prawa zagadnienia podstawowe... 1 I. Pojęcie źródeł prawa... 1 II. Zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł

Bardziej szczegółowo

Czy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź.

Czy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź. W KONSTYTUCJI RP Czy znasz Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku? Sprawdź swoją wiedzę i rozwiąż nasz quiz. Zaznacz prawidłową odpowiedź. 1. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r. to:

Bardziej szczegółowo

Sędziowie TK: Lech Garlicki Wojciech Łączkowski (sprawozdawca) Ferdynand Rymarz Błażej Wierzbowski. Protokolant: Karol Radziwiłł

Sędziowie TK: Lech Garlicki Wojciech Łączkowski (sprawozdawca) Ferdynand Rymarz Błażej Wierzbowski. Protokolant: Karol Radziwiłł 6 ORZECZENIE w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej dnia 29 marca 1994 r. (Sygn. akt K. 13/93) Trybunał Konstytucyjny w składzie: Przewodniczący Prezes TK: Andrzej Zoll Sędziowie TK: Lech Garlicki Wojciech

Bardziej szczegółowo

Polska, dnia 16 sierpnia 2016 r. Poz. 1 WYROK TRZYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. z 9 marca 2016 r. sygn. akt K 47/15

Polska, dnia 16 sierpnia 2016 r. Poz. 1 WYROK TRZYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. z 9 marca 2016 r. sygn. akt K 47/15 W stanie wyższej konieczności, wobec zagrożenia bytu Rzeczypospolitej Polskiej jako demokratycznego państwa prawnego oraz pozbawienia jej mieszkańców praw i swobód obywatelskich, a także zwykłej ludzkiej

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów. Description of individual course units SYLABUS KIERUNEK STUDIÓW: prawo, studia stacjonarne STOPIEŃ EDUKACJI: jednolite studia magisterskie Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units II.B. l Nazwa przedmiotu (course

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz skrótów. Wykaz literatury

Spis treści. Wykaz skrótów. Wykaz literatury Spis treści Wykaz skrótów Wykaz literatury Rozdział I. Źródła prawa ő 1. Źródła prawa - zagadnienia podstawowe I. Pojęcie źródeł prawa II. Zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa III. Orzecznictwo

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego

Bardziej szczegółowo

I OGÓLNOPOLSKI KONKURS WIEDZY O PRAWIE KONSTYTUCYJNYM TEST

I OGÓLNOPOLSKI KONKURS WIEDZY O PRAWIE KONSTYTUCYJNYM TEST I OGÓLNOPOLSKI KONKURS WIEDZY O PRAWIE KONSTYTUCYJNYM TEST CZĘŚĆ 1. TEST POJEDYNCZEGO WYBORU - WYBIERZ WŁAŚCIWĄ ODPOWIEDŹ (MAX. 30 PKT.) 1. Konstytucja RP: a) zawiera przepisy niezmienialne b) zawiera

Bardziej szczegółowo

Pytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa)

Pytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa) Pytania na powtórzenie wiadomości z zakresu ustroju Rzeczypospolitej Polskiej wiedza o społeczeństwie (nowa podstawa programowa) 1) Kiedy odbyły się obrady Okrągłego Stołu? 2) Na czym polegały najważniejsze

Bardziej szczegółowo

Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych Autor: Bogusław Banaszak

Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych Autor: Bogusław Banaszak Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych Autor: Bogusław Banaszak Wykaz skrótów Przedmowa do wydania trzeciego Wstęp do wydania drugiego Słowo wstępne Rozdział I Komparatystyka

Bardziej szczegółowo

Władza wykonawcza Rada Ministrów. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego

Władza wykonawcza Rada Ministrów. Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego Władza wykonawcza Rada Ministrów Olga Hałub Katedra Prawa Konstytucyjnego RADA MINISTRÓW mieszany charakter: 1) organ kolegialny 2) każdy minister stanowi jednoosobowy organ konstytucyjny o własnych kompetencjach

Bardziej szczegółowo

Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0

Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński. Projekt okładki Jan Straszewski. Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0 Recenzent prof. zw. dr hab. Eugeniusz Zieliński Projekt okładki Jan Straszewski Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska ISBN 978-83-62250-08-0 Copyright by Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny

Bardziej szczegółowo

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 14 stycznia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy. o zmianie Konstytucji RP

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 14 stycznia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy. o zmianie Konstytucji RP OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 14 stycznia 2016 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie Konstytucji RP (druk sejmowy nr 166) Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z poselskim

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2017/2018 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2017/2018 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2017/2018 mgr Anna Kuchciak KONTRASYGNATA współpodpis Prezes Rady Ministrów, który przejmuje przed Sejmem ODPOWIEDZIALNOŚĆ za akt urzędowy Prezydenta (polityczna

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak zob. np.: orzeczenie TK z 9 listopada 1993 r., sygn. K 11/93 Rozdział VIII Konstytucji RP SĄDY I TRYBUNAŁY art. 173 Konstytucji

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak Art. 92 ust. 1 Konstytucji RP Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2016/2017 mgr Anna Kuchciak K W E S T I E O R G A N I Z A C Y J N E KONTAKT I KONSULTACJE WARUNKI ZALICZENIA DODATKOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEBIEGU ZAJĘĆ

Bardziej szczegółowo

Art. 118 ust. 2 ustawy o PSP przewiduje, że od kary upomnienia wymierzonej przez

Art. 118 ust. 2 ustawy o PSP przewiduje, że od kary upomnienia wymierzonej przez RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich dr Janusz KOCHANOWSKI Warszawa, dnia 11/09/2006 r. RPO-510021-IX-905/05/WK 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r.

UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 19 lipca 2012 r. UCHWAŁA Nr 216/2012 KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją: 1) art. 20 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r.

Bardziej szczegółowo

FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA

FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prof. zw. dr hab. Piotr Winczorek Prof. UW dr hab. Tomasz Stawecki System źródeł

Bardziej szczegółowo

WYROK. Trybunał Konstytucyjny w składzie:

WYROK. Trybunał Konstytucyjny w składzie: Sygn. akt K 47/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 9 marca 2016 r. Trybunał Konstytucyjny w składzie: Andrzej Rzepliński - przewodniczący Stanisław Biernat - sprawozdawca Mirosław

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Podstawy prawa konstytucyjnego. na kierunku prawno-ekonomicznym

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Podstawy prawa konstytucyjnego. na kierunku prawno-ekonomicznym Dr Julia Wojnowska-Radzińska Katedra Prawa Konstytucyjnego Poznań, dnia 15 września 201 r. OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Podstawy prawa konstytucyjnego na kierunku prawno-ekonomicznym

Bardziej szczegółowo

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Ćwiczenia 5

PRAWO KONSTYTUCYJNE. Ćwiczenia 5 PRAWO KONSTYTUCYJNE Ćwiczenia 5 Prezydent a) Pozycja ustrojowa b) Zasady wyboru c) Funkcje ustrojowe i kompetencje d) Odpowiedzialność polityczna i konstytucyjna WŁADZA WYKONAWCZA Art. 10. 1. Ustrój Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Elementy prawa do sądu

Elementy prawa do sądu prawo do sądu W Konstytucji z 1997 r. prawo do sądu zostało expressis verbis wyrażone w art. 45 ust. 1, zgodnie z którym każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. Marek Chmaj OPINIA PRAWNA. dotycząca:

Prof. dr hab. Marek Chmaj OPINIA PRAWNA. dotycząca: Prof. dr hab. Marek Chmaj OPINIA PRAWNA dotycząca: OCENY ZGODNOŚCI Z KONSTYTUCJĄ ROPORZĄDZENIA MINISTRA ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI Z DNIA 23 WRZEŚNIA 2015 R. ZMIENIAJĄCEGO ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE PRZETARGU,

Bardziej szczegółowo

Postanowienie z dnia 14 lipca 1993 r. Sygn. akt (K. 5/92)

Postanowienie z dnia 14 lipca 1993 r. Sygn. akt (K. 5/92) 29 Postanowienie z dnia 14 lipca 1993 r. Sygn. akt (K. 5/92) Trybunał Konstytucyjny w składzie: Przewodniczący: Sędziowie TK: Prezes TK Mieczysław Tyczka Tomasz Dybowski - sprawozdawca Kazimierz Działocha

Bardziej szczegółowo

BL-112-133-TK/13 Warszawa, 30 grudnia 2013 r.

BL-112-133-TK/13 Warszawa, 30 grudnia 2013 r. BL-112-133-TK/13 Warszawa, 30 grudnia 2013 r. INFORMACJA PRAWNA O WYROKU TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z DNIA 24 WRZEŚNIA 2013 R. (SYGN. AKT K 35/12) DOTYCZĄCYM USTAWY O SYSTEMIE OŚWIATY I. METRYKA ORZECZENIA

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2017/2018 mgr Anna Kuchciak K W E S T I E O R G A N I Z A C Y J N E KONTAKT I KONSULTACJE WARUNKI ZALICZENIA DODATKOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEBIEGU ZAJĘĆ

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak Z A S A DA P O DZ I A ŁU W Ł A DZ Y ART. 10 KONSTYTUCJI RP WŁADZA USTAWODAWCZA PRAWODAWSTWO WŁADZA WYKONAWCZA WYKONAWSTWO WŁADZA

Bardziej szczegółowo

BL-112-132-TK/13 Warszawa, 21 lutego 2014 r.

BL-112-132-TK/13 Warszawa, 21 lutego 2014 r. BL-112-132-TK/13 Warszawa, 21 lutego 2014 r. INFORMACJA PRAWNA O WYROKU TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z DNIA 24 LIPCA 2013 R. (SYGN. AKT Kp 1/13) DOTYCZĄCYM ZMIANY USTAWY O WYCHOWANIU W TRZEŹWOŚCI I PRZECIWDZIAŁANIU

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie

Spis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie Wykaz skrótów XI Część A. Pytania egzaminacyjne Pytanie 1 150 1 Część B. Kazusy Kazus 1. Umowa międzynarodowa 109 Kazus 2. Immunitet, ułaskawienie 112 Kazus 3. Rozporządzenie z mocą ustawy, Trybunał Konstytucyjny

Bardziej szczegółowo

640/II/B/2014. POSTANOWIENIE z dnia 13 maja 2003 r. Sygn. akt Tw 78/02

640/II/B/2014. POSTANOWIENIE z dnia 13 maja 2003 r. Sygn. akt Tw 78/02 640/II/B/2014 POSTANOWIENIE z dnia 13 maja 2003 r. Sygn. akt Tw 78/02 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Marian Zdyb, po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym wniosku Komisji Krajowej NSZZ Solidarność

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 27 marca 2007 r. OPINIA PRAWNA w sprawie zgodności z Konstytucją art. 3 pkt 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym. 1.

Warszawa, dnia 27 marca 2007 r. OPINIA PRAWNA w sprawie zgodności z Konstytucją art. 3 pkt 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym. 1. Warszawa, dnia 27 marca 2007 r. OPINIA PRAWNA w sprawie zgodności z Konstytucją art. 3 pkt 1 ustawy o zarządzaniu kryzysowym 1. Przedmiot opinii 1.1. Przedmiotem opinii jest ocena zgodności z Konstytucją

Bardziej szczegółowo

ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP

ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP ŹRÓDŁA PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCEGO W RP SYSTEM PRAWA Zbiór uporządkowanych i wzajemnie ze sobą powiązanych norm generalnych i abstrakcyjnych wysłowionych w tekstach aktów prawotwórczych i nieuchylonych

Bardziej szczegółowo

BL-112-233-TK/15 Warszawa, 28 maja 2015 r.

BL-112-233-TK/15 Warszawa, 28 maja 2015 r. BL-112-233-TK/15 Warszawa, 28 maja 2015 r. INFORMACJA PRAWNA O WYROKU TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z 10 LUTEGO 2015 R. (SYGN. AKT P 10/11) DOTYCZĄCYM USTAWY Z DNIA 20 LISTOPADA 1999 R. O ZMIANIE USTAWY O

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units KIERUNEK STUDIÓW administracja STOPIEŃ EDUKACJI studia stacjonarne pierwszego stopnia SYLABUS II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) Konstytucyjny system organów państwowych Opis poszczególnych przedmiotów

Bardziej szczegółowo

Prawa człowieka i systemy ich ochrony

Prawa człowieka i systemy ich ochrony Prawa człowieka i systemy ich ochrony Zasady i przesłanki ograniczania praw i wolności jednostki w Konstytucji RP Prawa człowieka i systemy ich ochrony SNP(Z) II rok, semestr zimowy 2016/2017 Prawo do

Bardziej szczegółowo

kodyfikacji, przez szeroki zakres obszarów regulacji

kodyfikacji, przez szeroki zakres obszarów regulacji - Prawo administracyjne nie nadaje się do kodyfikacji, przez szeroki zakres obszarów regulacji - Zasady prawa administracyjnego zostały określone przez naukę prawa Cel wyodrębnienia zasad nauki prawa administracyjnego:

Bardziej szczegółowo

Stan wojenny w świetle konstytucji SSN Antoni Górski, Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa

Stan wojenny w świetle konstytucji SSN Antoni Górski, Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa Stan wojenny w świetle konstytucji SSN Antoni Górski, Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa Stan wojenny został nareszcie oceniony i osądzony w kategoriach prawno konstytucyjnych przez kompetentny organ

Bardziej szczegółowo

WYROK. z dnia 8 kwietnia 1998 r. Sygn. K. 10/97. po rozpoznaniu 8 kwietnia 1998 r. na rozprawie sprawy z wniosku Krajowej Rady %# & &!# &!%!

WYROK. z dnia 8 kwietnia 1998 r. Sygn. K. 10/97. po rozpoznaniu 8 kwietnia 1998 r. na rozprawie sprawy z wniosku Krajowej Rady %# & &!# &!%! Kancelaria Sejmu s. 1/15 WYROK z dnia 8 kwietnia 1998 r. Sygn. K. 10/97 Lech Garlicki!" #$ Joanna Szymczak protokolant po rozpoznaniu 8 kwietnia 1998 r. na rozprawie sprawy z wniosku Krajowej Rady %# &

Bardziej szczegółowo

MODELE USTROJOWE PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH

MODELE USTROJOWE PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH MODELE USTROJOWE PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH S. PREZYDENCKI Ogólna charakterystyka: Rozdzielczość i względna równość kompetencji władzy ustawodawczej i wykonawczej Władza wykonawcza prezydent Władza ustawodawcza

Bardziej szczegółowo

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak

PRAWO. SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR ZIMOWY 2015/2016 mgr Anna Kuchciak K W E S T I E O R G A N I Z A C Y J N E KONTAKT I KONSULTACJE WARUNKI ZALICZENIA DODATKOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEBIEGU ZAJĘĆ ZALECANA LITERATURA

Bardziej szczegółowo

Druk nr 489 Warszawa, 5 kwietnia 2006 r.

Druk nr 489 Warszawa, 5 kwietnia 2006 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ V kadencja Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Druk nr 489 Warszawa, 5 kwietnia 2006 r. Pan Marek Jurek Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust.

Bardziej szczegółowo

STANOWISKO PREZYDIUM KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 18 lipca 2016 r.

STANOWISKO PREZYDIUM KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 18 lipca 2016 r. STANOWISKO PREZYDIUM KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 18 lipca 2016 r. w przedmiocie uchwalonej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy z dnia 7 lipca 2016 r. o Trybunale Konstytucyjnym (druk sejmowy

Bardziej szczegółowo

POWOŁYWANIE RADY MINISTRÓW. ODPOWIEDZIALNOŚĆ RADY MINISTRÓW I JEJ CZŁONKÓW. mgr Kinga Drewniowska

POWOŁYWANIE RADY MINISTRÓW. ODPOWIEDZIALNOŚĆ RADY MINISTRÓW I JEJ CZŁONKÓW. mgr Kinga Drewniowska POWOŁYWANIE RADY MINISTRÓW. ODPOWIEDZIALNOŚĆ RADY MINISTRÓW I JEJ CZŁONKÓW mgr Kinga Drewniowska RADA GABINETOWA Art. 141 Konstytucji RP 1. W sprawach szczególnej wagi Prezydent Rzeczypospolitej może zwołać

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR ZIMOWY 2018/2019 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR ZIMOWY 2018/2019 mgr Anna Kuchciak K W E S T I E O R G A N I Z A C Y J N E KONTAKT I KONSULTACJE WARUNKI ZALICZENIA DODATKOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEBIEGU ZAJĘĆ

Bardziej szczegółowo

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo konstytucyjne na kierunku Administracja

OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Prawo konstytucyjne na kierunku Administracja OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) Poznań, dnia 15 września 2016 r. dla przedmiotu Prawo konstytucyjne na kierunku Administracja I. Informacje ogólne 1. Nazwa modułu Prawo konstytucyjne 2. Kod modułu 10-PK-a1-s;

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r.

WYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. WYKŁAD III SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa II. Cechy systemu źródeł prawa w Polsce: 1. konstytucjonalizacja 2. dychotomiczny podział

Bardziej szczegółowo

Wyrok z 12 stycznia 2005 r., K 24/04 NIERÓWNOŚĆ KOMPETENCJI KOMISJI SEJMU I SENATU W PRACACH NAD PROJEKTAMI AKTÓW PRAWNYCH UNII EUROPEJSKIEJ

Wyrok z 12 stycznia 2005 r., K 24/04 NIERÓWNOŚĆ KOMPETENCJI KOMISJI SEJMU I SENATU W PRACACH NAD PROJEKTAMI AKTÓW PRAWNYCH UNII EUROPEJSKIEJ Wyrok z 12 stycznia 2005 r., K 24/04 NIERÓWNOŚĆ KOMPETENCJI KOMISJI SEJMU I SENATU W PRACACH NAD PROJEKTAMI AKTÓW PRAWNYCH UNII EUROPEJSKIEJ Rodzaj postępowania: kontrola abstrakcyjna Inicjator: grupa

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa do wykazywania, na

POSTANOWIENIE. zobowiązuje Krajową Radę Sądownictwa do wykazywania, na Sygn. akt K 39/16 POSTANOWIENIE Warszawa, dnia 3 sierpnia 2016 r. Trybunał Konstytucyjny w składzie: Andrzej Rzepliński - przewodniczący Stanisław Biernat LeonKieres Piotr Pszczółkawski Małgorzata Pyziak-Szafnicka

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wstęp... 11

SPIS TREŚCI. Wstęp... 11 SPIS TREŚCI Wstęp... 11 Rozdział I. Zasada podziału władzy i równowagi władz w Konstytucji RP z 1997 r.... 15 1. Normatywna regulacja zasady podziału władzy i równowagi władz oraz jej ustrojowe znaczenie...

Bardziej szczegółowo

Tabela 3. Porównanie systemów politycznych

Tabela 3. Porównanie systemów politycznych Tabela 3. Porównanie systemów politycznych Charakterystyka ustroju System polityczny charakter głowy państwa republika republika republika republika monarchia parlamentarna budowa terytorialna państwo

Bardziej szczegółowo

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY. W związku z połączonymi wnioskami:

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY. W związku z połączonymi wnioskami: R Z E C Z P O S P O L I T A P O L S K A P R O K U R A T O R G E N E R A L N Y Warszawa, dnia lutego 2016 r. PG VIII TK 147/15 K 47/15 TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY W związku z połączonymi wnioskami: 1. Pierwszego

Bardziej szczegółowo

1. Na czym polega zasada ochrony praw słusznie nabytych?

1. Na czym polega zasada ochrony praw słusznie nabytych? Sopot, dnia 09.05.2014 r. sygn.: 000078 OPINIA PRAWNA sporządzona o zlecenie skierowane przez Zleceniodawcę Pana Czesława Miś Członka Zarządu Krajowego OZZL w dniu 07.05.2014 r. o godzinie 19:41 w ramach

Bardziej szczegółowo

98/8/A/2014. POSTANOWIENIE z dnia 10 września 2014 r. Sygn. akt K 18/11

98/8/A/2014. POSTANOWIENIE z dnia 10 września 2014 r. Sygn. akt K 18/11 98/8/A/2014 POSTANOWIENIE z dnia 10 września 2014 r. Sygn. akt K 18/11 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Stanisław Biernat przewodniczący Leon Kieres Teresa Liszcz Małgorzata Pyziak-Szafnicka sprawozdawca

Bardziej szczegółowo

Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Rejonowego w Poznaniu skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego (sygn akt. P. 28/02)

Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Rejonowego w Poznaniu skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego (sygn akt. P. 28/02) Warszawa, dnia 16 grudnia 2002 r. Opinia prawna w sprawie pytania prawnego Sądu Rejonowego w Poznaniu skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego (sygn akt. P. 28/02) Stosownie do zlecenia z dnia 18 listopada

Bardziej szczegółowo

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E. SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak P R AWO KO N S T Y T U C Y J N E SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak art. 110 ust. 1 Konstytucji RP Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka Sejmu i wicemarszałków. O R G A N Y S E J M U ( O R G A

Bardziej szczegółowo

Wyrok z 13 marca 2007 r., K 8/07 OŚWIADCZENIA MAJĄTKOWE SAMORZĄDOWCÓW (OTK ZU 2007, nr 3A, poz. 26)

Wyrok z 13 marca 2007 r., K 8/07 OŚWIADCZENIA MAJĄTKOWE SAMORZĄDOWCÓW (OTK ZU 2007, nr 3A, poz. 26) Wyrok z 13 marca 2007 r., K 8/07 OŚWIADCZENIA MAJĄTKOWE SAMORZĄDOWCÓW (OTK ZU 2007, nr 3A, poz. 26) Rodzaj postępowania: kontrola abstrakcyjna Inicjator: grupa posłów Skład orzekający: 5 sędziów Zdania

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie poziom rozszerzony Zadanie 1. (0 1)

Bardziej szczegółowo

Trybunału Konstytucyjnego

Trybunału Konstytucyjnego Proces prawotwórczy w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wydanie drugie z Suplementem za 2002 rok Warszawa, maj 2003 Opracowanie Biura Trybunału Konstytucyjnego Wybór i przygotowanie: Irena

Bardziej szczegółowo

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY

TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY TRYBUNAŁ KONSTYTUCYJNY POZYCJA USTROJOWA I ZASADY FUNKCJONOWANIA TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Pozycja Ustrojowa Zasadniczą podstawę działania Trybunału Konstytucyjnego tworzą bezpośrednio postanowienia Konstytucji

Bardziej szczegółowo

FUNKCJE WŁADZY USTAWODAWCZEJ

FUNKCJE WŁADZY USTAWODAWCZEJ FUNKCJE WŁADZY USTAWODAWCZEJ FUNKCJE WŁADZY USTAWODAWCZEJ Rozdział IV SEJM I SENAT Art. 95. Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sejm i Senat. Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością

Bardziej szczegółowo

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA Wykłady Specjalizacyjne LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA ZARYS ZAGADNIEŃ PODSTAWOWYCH Lesław Grzonka 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Specjalizacyjne Legislacja administracyjna. Zarys zagadnień podstawowych

Bardziej szczegółowo

SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak

SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak PRAWO KONSTYTUCYJNE SEMESTR LETNI 2018/2019 mgr Anna Kuchciak art. 45 Konstytucji RP 1.K a ż d y ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny,

Bardziej szczegółowo

Rzecznika Praw Obywatelskich

Rzecznika Praw Obywatelskich RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz KOCHANOWSKI RPO- 595041-I/08/KŁ 00-090 Warszawa Tel. centr. 0-22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 0-22 827 64 53 Trybunał Konstytucyjny WARSZAWA

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units

SYLABUS. Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual course units KIERUNEK STUDIÓW prawo STOPIEŃ EDUKACJI studia stacjonarne jednolite magisterskie SYLABUS II.B. l Nazwa przedmiotu (course title) Prawo konstytucyjne Opis poszczególnych przedmiotów Description of individual

Bardziej szczegółowo

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA. Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha

LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA. Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA Marcin Mazuryk Mateusz Kaczocha Warszawa 2012 Spis treści 5 Spis treści Wykaz skrótów... 7 Słowo wstępne... 9 Rozdział I Konstytucja... 11 Rozdział II Inicjatywa obywatelska...

Bardziej szczegółowo

43/1/B/2006. POSTANOWIENIE z dnia 24 stycznia 2006 r. Sygn. akt Ts 92/05. Trybunał Konstytucyjny w składzie: Marian Grzybowski,

43/1/B/2006. POSTANOWIENIE z dnia 24 stycznia 2006 r. Sygn. akt Ts 92/05. Trybunał Konstytucyjny w składzie: Marian Grzybowski, 43/1/B/2006 POSTANOWIENIE z dnia 24 stycznia 2006 r. Sygn. akt Ts 92/05 Trybunał Konstytucyjny w składzie: Marian Grzybowski, po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej Przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Administracja a prawo

Administracja a prawo Administracja a prawo Administracja a prawo PAŃSTWO PRAWNE A PAŃSTWO POLICYJNE. DEMOKRATYCZNE PAŃSTWO PRAWNE Państwo prawne a państwo policyjne Dawniej (np. w tzw. państwach policyjnych - choćby w monarchiach

Bardziej szczegółowo