PRZEWODNIK PO PROGRAMIE BADANIA BIEGŁOŚCI WASTER
|
|
- Irena Wawrzyniak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. ul. Powstańców Dąbrowa Górnicza PRZEWODNIK PO PROGRAMIE BADANIA BIEGŁOŚCI WASTER Wydanie 01 Data wydania Opracował: Koordynator Programu mgr inż. Katarzyna Skorek
2 1. Wprowadzenie Wobec ciągle rosnącego zapotrzebowania klientów i innych stron na niezależne dowody kompetencji laboratoriów, badania biegłości (PT) nabierają szczególnego znaczenia. Akredytacja laboratorium nie może bowiem sama zagwarantować, że procedury stosowane przez laboratorium dają dokładne wyniki. Tylko zewnętrzne sprawdzenie wykonywane w ramach badania biegłości może potwierdzić, że wyniki są dokładne (poprawne i precyzyjne). Dlatego badania PT są dla laboratorium obok stosowania zwalidowanych metod oraz wewnętrznego sterowania jakością podstawowym środkiem zapewnienia jakości. Ten przewodnik dostarcza kompleksową informację, dotyczącą programu badania biegłości WASTER, która umożliwia zrozumienie jak zorganizowany jest i w jaki sposób funkcjonuje ten program. Przewodnik jest przeznaczony głównie dla dotychczasowych i potencjalnych uczestników programu WASTER, ale także dla klientów laboratoriów uczestniczących w programie, organów stanowiących lub udzielających uznania i innych stron, które z różnych względów są zainteresowane badaniami biegłości.. Tożsamość i kompetencje organizatora programu WASTER Organizatorem programu jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., Dąbrowa Górnicza, ul. Powstańców 13 Organizator posiada Laboratorium Analityczne, akredytowane przez PCA (nr AB 709). W zakresie akredytacji laboratorium mieszczą się oznaczenia wszystkich analitów objętych programem. Metody i wyposażenie stosowane do oceny homogeniczności i stabilności próbek do badania biegłości, są właściwie zwalidowane i nadzorowane. Organizator posiada dostęp do specjalistycznej wiedzy analitycznej i statystycznej poprzez współpracę koordynatora programu z Zespołem Doradczym ds. Analitycznych i Statystycznych, który tworzą: dr inż. Zbigniew Żurek CERTIQ dr David Coolens NMi (Holandia) Koordynatorem Programu jest mgr inż. Katarzyna Skorek, Kierownik Laboratorium Analitycznego PWiK (tel , laboratorium@pwik.dabrowa.pl) Strona / 1
3 3. Uczestnictwo w programie WASTER Program jest adresowany do laboratoriów analitycznych chemicznych, które w swojej praktyce wykonują badania ścieków. Dostęp do programu ma każde laboratorium, które chce w nim uczestniczyć. Minimalna liczba uczestników warunkująca uruchomienie programu wynosi n = 8. W przypadku mniejszej liczby uczestników Koordynator Programu decyduje czy będzie uruchomiona runda badań i jeśli tak, to jakie będą zmiany w postępowaniu statystycznym i w sposobie oceny biegłości laboratoriów. 4. Zakres analityczny programu WASTER Program obejmuje następujące analizy fizykochemiczne ścieków: siarczany, zawiesiny, azot amonowy, ChZT Cr, BZT 5, fosfor ogólny oraz chlorki. 5. Zakres stężeń analitów Przewidywany zakres stężeń poszczególnych analitów w próbkach PT jest podany w Ogólnej Informacji o Programie WASTER, publikowanej na stronie Umożliwia to laboratoriom ocenę adekwatności próbek PT do własnych potrzeb.. Sporadycznie, rzeczywiste stężenie analitów może nieznacznie różnić się od podanego zakresu. 6. Ramy czasowe programu WASTER Program jest realizowany w sposób ciągły z częstością dwie rundy w każdym roku (marzec, wrzesień). Roczny harmonogram programu obejmujący dla każdej rundy ważne daty (zgłoszenie do programu, dystrybucja próbek, rozpoczęcie badań, przekazanie wyników przez uczestników, dostarczenie raportu do uczestników) jest podany w Ogólnej Informacji o Programie WASTER. 7. Projekt eksperymentalny programu WASTER Projekt eksperymentalny programu jest oparty na koncepcji Youdena [1, ], która polega na badaniu przez każde laboratorium dwóch próbek (A i B) tworzących tzw. parę Youdena. Próbki w parze mogą być identyczne (ta sama matryca i ten sam poziom stężenia badanych analitów) bądź bardzo zbliżone (ta sama matryca, nieznacznie różny poziom stężenia badanych analitów). Każda próbka w parze jest oznaczana jednokrotnie. Obydwa oznaczenia danego analitu są wykonywane przez tego samego analityka, w tym samym dniu, przy pomocy tego samego przyrządu, w ustalonej kolejności. Strona 3 / 1
4 Koncepcja badania par Youdena zakłada, że w pojedynczym laboratorium: precyzja powtarzalności jest taka sama na dwóch bliskich poziomach stężenia wielkości mierzonej błąd systematyczny jest taki sam (co do wielkości i znaku) dla obu próbek w parze Pary wyników (dla danego analitu) przekazane przez poszczególne laboratoria, są traktowane jako zmienne dwuwymiarowe, podlegające rozkładowi zbliżonemu w kategoriach symetrii do dwuwymiarowego rozkładu normalnego. Pary te są nanoszone na diagram Youdena. W ten sposób każde laboratorium jest reprezentowane na diagramie przez pojedynczy punkt. Lokalizacja punktu na diagramie Youdena ma związek z rodzajem i wielkością błędów analitycznych laboratorium i tym samym umożliwia oszacowanie błędu całkowitego oraz dwóch błędów składowych: przypadkowego i systematycznego. Zdolność każdego laboratorium do generowania dokładnych wyników, jest ewaluowana na podstawie dwóch wyników ocenianych symultanicznie. 8. Cele programu WASTER Program jest realizowany po to, aby: ocenić zdolność analityczną laboratoriów do kompetentnego wykonywania oznaczeń analitów objętych programem dać laboratoriom możliwość porównania swoich wyników rzeczywistych (a nie tylko wskaźników biegłości) z wynikami innych laboratoriów sprawdzić dokładność (poprawność i precyzję) wyników analiz wykonanych przez laboratoria zdiagnozować rodzaj i wielkość błędów analitycznych, którymi są obarczone wyniki laboratoriów, a tym samym ułatwić laboratoriom identyfikację źródłowych przyczyn tych błędów dać laboratoriom sposobność do ulepszania funkcjonowania metod analitycznych dostarczyć laboratoriom dane umożliwiające weryfikację oszacowanej niepewności pomiaru dla metod analitycznych Strona 4 / 1
5 9. Zgodność programu WASTER z wymaganiami norm i zaleceniami dokumentów międzynarodowych Program jest zaprojektowany i realizowany zgodnie z wymaganiami normy PN-EN ISO/IEC 17043:011 Ocena zgodności. Ogólne wymagania dotyczące badania biegłości. Program (w zakresie aspektów statystycznych) spełnia: wymagania normy ISO 1358:005 Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparisons zalecenia dokumentu IUPAC Technical Report : 006 International harmonized protocol for the proficiency testing of analytical chemistry laboratories zalecenia dokumentu Eurachem Guide Selection, use and interpretation of proficiency testing (PT) schemes by laboratories : Próbki do badania biegłości 10.1 Przygotowanie próbek Materiałem stosowanym w programie badania biegłości WASTER jest ściek surowy z naturalną matrycą. Pary próbek (A, B) są przygotowywane w laboratorium organizatora. Gdy próbki w parze mają mieć nieznacznie różny poziom stężenia badanych analitów, duża objętość ścieku jest rozdzielana na dwie części do dwóch naczyń (A i B) i ściek w jednym z tych naczyń jest nieznacznie rozcieńczany wodą dejonizowaną. Z obydwu naczyń po ujednorodnieniu ścieku poprzez wymieszanie pobierane są próbki o objętości l każda do opakowań jednostkowych (butelki) oznakowanych odpowiednio A i B, po czym butelki są szczelnie zamykane. Przygotowywane są pary próbek przeznaczone dla uczestników oraz do badania homogeniczności i stabilności. Szczegóły dotyczące przygotowania i liczby próbek A oraz B (liczby te w różnych rundach są różne) przedstawiane są każdorazowo w raporcie z badania biegłości. 10. Ocena homogeniczności próbek Aby zapewnić, że uczestnicy otrzymają pary próbek (A i B), które nie różnią się istotnie poziomem docelowych analitów, wykonywane jest badanie homogeniczności, które obejmuje wszystkie anality, bądź jako minimum tylko zawiesiny (ponieważ są wrażliwe na niejednorodność) oraz anality zapotrzebowaniowe: BZTy, ChZTy (ponieważ są oznaczane Strona 5 / 1
6 metodami empirycznymi). Decyzję, co do badanych na homogeniczność analitów, podejmuje w każdej rundzie Koordynator Programu. Badanie homogeniczności jest wykonywane przez laboratorium organizatora, według procedury statystycznej, która jest zalecana w IUPAC Harmonized Protocol:006. Liczba próbek do badania homogeniczności jest w każdej rundzie programu określana przez koordynatora programu i taka, aby była reprezentatywna dla liczby próbek przygotowanych. Procedura statystyczna IUPAC jest wykonywana odrębnie dla próbek A oraz próbek B i obejmuje następującą sekwencje kroków: wykonanie dublowanych analiz (na dwóch niezależnych porcjach) każdej z (n) próbek, w warunkach powtarzalności wyznaczenie różnic (d i ) pomiędzy dublowanymi analizami test Cochrana dla maksymalnej skwadratowanej różnicy ( d ) obliczenie wariancji analitycznej ( ) S S według formuły: an an n = di i= 1 / n obliczenie wariancji międzypróbkowej kontaminowanej ( ) i S według formuły: sam(k) S sam(k) n = xi x i= 1 / ( n 1) gdzie: x i jest średnią dublowanych analiz próbki ( i ) x jest średnią ze średnich obliczenie wariancji międzypróbkowej czystej ( S ) S x i sam = S sam(k) wyznaczenie wariancji międzypróbkowej dopuszczalnej ( all ) docelowego odchylenia standardowego odtwarzalności międzylaboratoryjnej ( σ p ): 1 S sam an σ na podstawie σ ( 0, σ ) all = 3 p Strona 6 / 1
7 σ p jest obliczane z zależności: σ p = x % RSD R gdzie: %RSD R jest względnym odchyleniem standardowym odtwarzalności międzylaboratoryjnej, przyjętym z normy (w przypadku 1-szej rundy) lub wyznaczonym na podstawie średniego dla próbki A i B odpornego współczynnika zmienności z poprzednich rund programu obliczenie wartości krytycznej (C) do testu Fearna, według formuły: 1σall FS an C = F +, gdzie F 1, F są współczynnikami zależnymi od liczby próbek (n) porównanie S sam z wartością krytyczną (C) jeśli jeśli S sam S sam C to próbki są wystarczająco homogeniczne do badania biegłości > C to niejednorodność próbek może mieć wpływ na ocenę biegłości laboratoriów i aby ten wpływ wyeliminować, odchylenie standardowe międzypróbkowe ( S sam ) jest wbudowane (metodą RSS) do odpornego oszacowania odchylenia standardowego do oceny biegłości ( ˆσ p ), a tym samym uwzględnione w niepewności wartości przypisanej [ u ( med) ] 10.3 Badanie stabilności próbek Aby ocenić czy próbki A i B są wystarczająco stabilne, tzn. nie przechodzą żadnej istotnej zmiany w ustalonym przedziale czasu (podczas przechowywania i transportu), badana jest stabilność próbek. Ponieważ program WASTER, stosuje regularnie w każdej rundzie próbki ścieku o takiej samej / bardzo podobnej matrycy, to zgodnie z zaleceniem podanym w ILAC Discussion Paper on Homogeneity and Stability Testing (April 08.08), badanie stabilności dla wszystkich docelowych analitów jest wykonywane na próbce ścieku z typową matrycą, przed rozpoczęciem danej rundy programu. Jeśli okaże się, że matryca jest stabilna można bezpiecznie założyć, że wszystkie podobne próbki zastosowane w danej rundzie programu są stabilne. Dodatkowo wykonywane jest w każdej rundzie (na próbkach przeznaczonych do badań w tej rundzie), badanie stabilności dla analitów: BZTy, ChZTy. W każdym przypadku badanie stabilności jest prowadzone zgodnie z zaleceniem IUPAC Harmonized Protocol: 006 i polega na porównaniu (testem Studenta lub Satterthwaita) średniej z badania homogeniczności ze średnią podwójnych analiz, wykonanych na próbkach Strona 7 / 1
8 przechowywanych przez ustalony czas. Jeżeli różnica między tymi średnimi jest statystycznie nieistotna, przyjmuje się, że próbki są wystarczająco stabilne. W przeciwnym przypadku dalsze postępowanie ustala Koordynator Programu Dystrybucja próbek do uczestników Dwie próbki (próbka A i próbka B), stanowiące parę, oznakowane i zapakowane w torbę termoizolacyjną z wkładami chłodzącymi, są dostarczane do każdego uczestnika programu. Do czasu dystrybucji, organizator przechowuje próbki w warunkach nadzorowanych (-4 C, ciemność). Wraz z próbkami laboratoria otrzymują Instrukcję dla Uczestników oraz formularz zwrotny do raportowania wyników analiz (dostępne na stronie Instrukcja zawiera między innymi: opis próbek, sposób postępowania z próbkami, wytyczne dotyczące przeprowadzenia analiz i sposobu przedstawiania wyników oraz końcową datę dostarczenia wyników. 11 Metody badawcze i wykonywanie analiz Uczestnicy mają obowiązek wykonania analiz metodami, które stosują w swojej praktyce do badania próbek rutynowych. Wybór metody zależy od laboratorium, jednakże organizator wskazuje (w Ogólnej Informacji o Programie WASTER ) zalecane metody badawcze. Organizator czyni to po to, aby uniknąć ewentualnej bimodalności rozkładu wyników oraz ograniczyć zmienność międzylaboratoryjną, wynikającą ze stosowania przez laboratoria kilku różnych metod do oznaczania tego samego analitu. Uczestnicy wykonują pojedynczą analizę próbki A i pojedynczą analizę próbki B. Obydwie analizy (dla danego analitu) muszą być wykonywane w warunkach powtarzalności (w tej samej serii), w kolejności podanej przez organizatora. 1 Podejście statystyczne stosowane w programie WASTER 1.1 Charakterystyka i uzasadnienie podejścia Program stosuje odporne podejście statystyczne do analizy danych i do oceny biegłości laboratoriów. Podejście to oparte jest na dwóch statystykach odpornych: medianie (stosowanej jako miara tendencji centralnej) i rozstępie międzykwartylowym IQR (stosowanym jako miara zmienności). Te dwie statystyki wybrano dlatego, że są szczególnie przydatne do danych, które mają rozkład unimodalny, zbliżony do normalnego, z ciężkimi ogonami, zanieczyszczony Strona 8 / 1
9 niewielką liczbą wartości ekstremalnych i zgrubnie symetryczny [3, 4]. Z takim rozkładem danych mamy do czynienia w przypadku wyników środowiskowych analiz fizykochemicznych, w tym także wyników analiz ścieków. Gdy rozkład wyników nie jest zgrubnie symetryczny, wówczas wyniki, które powodują skośność są eliminowane. Dodatkowo, zaletą stosowanego podejścia jest prostota obliczeń. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że mediana jest odporna zarówno na dane ekstremalne (znacznie odległe od reszty danych) jak i na skośność rozkładu danych, natomiast rozstęp międzykwartylowy IQR jest odporny na dane ekstremalne, ale równocześnie jest wrażliwy na skośność rozkładu. Dlatego stosowanie IQR wymaga, aby rozkład danych był zbliżony do rozkładu normalnego pod względem symetrii [5]. Istotna statystycznie skośność rozkładu narusza ważność statystyki IQR [6, 7]. 1. Postępowanie statystyczne Po zgromadzeniu par wyników od uczestników, przeprowadzana jest odrębnie dla wyników próbki A i wyników próbki B następująca procedura statystyczna: analiza jakościowa rozkładu wyników przy pomocy dot plotu (obecność i rozmieszczenie wyników wokół średniej, identyfikacja asymetrycznych danych ekstremalnych, które mogą przyczyniać się do skośności rozkładu) badanie skośności rozkładu wyników testem D Agostino [8], który ocenia odchylenie rozkładu wyników od rozkładu normalnego, spowodowane wyłącznie brakiem symetrii wokół średniej próbkowej (test nie zajmuje się kurtozą rozkładu, która dla statystyk odpornych ma znaczenie drugorzędne). Uwaga: istnieją dwa inne testy D Agostino, które są przeznaczone do badania normalności rozkładu Test skośności D Agostino wybrano ze względu na dużą zdolność tego testu do wykrywania skośności w rozkładzie danych dla małych próbek (n min = 8) Statystyka testowa testu D Agostino (g) ma rozkład normalny i postać: Sk g = SE S ( ) k Strona 9 / 1
10 S k jest estymatorem skośności próbkowej, wyznaczanym wg formuły: S k n = (n 1)(n ) SD n ( x x) 3 i= 1 i 3 gdzie: n = liczba wyników w zbiorze ; SD = odchylenie standardowe próbkowe x i = i-ty wynik w zbiorze ; x = średnia wyników w zbiorze SE(S k ) jest błędem standardowym skośności, wyznaczanym wg formuły: SE 6n(n 1) ( S ) = k (n )(n + 1)(n + 3) Gdy skośność jest istotna statystycznie ( g > u 1 α /, gdzie u1 α / jest kwantylem rzędu 1 α / rozkładu normalnego, α jest poziomem istotności), wynik / wyniki przyczyniające się do skośności są eliminowane i rozkład pozostałych wyników jest retestowany. Wyeliminowanie jednego wyniku w parze, powoduje odrzucenie całej pary. Wyniki odrzucane nie biorą udziału w wyznaczeniu statystyk podsumowujących, jednakże wyniki te są oceniane w programie i otrzymują wskaźniki biegłości wyznaczenie odpornej wartości przypisanej, uzgodnionej na podstawie wyników uczestników, którą jest mediana wyników (w tym przypadku spójność pomiarowa wartości przypisanej nie jest zapewniona). Uwaga: dla analitów BZT y, ChZT y do wyznaczenia wartości przypisanej mogą być zastosowane tylko wyniki otrzymane metodą zalecaną przez organizatora wyznaczenie odpornego odchylenia standardowego do oceny biegłości ( ˆσ p ) z rozstępu międzykwartylowego (IQR) wyników (na podstawie zależności obowiązującej dla rozkładu normalnego / zgrubnie normalnego) IQR σ ˆ p = = 0,7413 IQR = NIQR 1,35 Strona 10 / 1
11 gdzie: NIQR jest znormalizowanym rozstępem międzykwartylowym 0,7413 jest współczynnikiem normalizującym, który konwertuje IQR na odporne oszacowanie odchylenia standardowego pomocy NIQR ˆσ p, wyrażone przy Uwaga: w niektórych przypadkach, odporne odchylenie standardowe do oceny biegłości ( ˆσ p ) może dla danej rundy być narzucone przez organizatora, na [% ] z kilku CV rob podstawie połączonej zmienności międzylaboratoryjnej ( pool ) poprzednich rund programu i obliczone jako: σˆ p = %CV rob ( pool ) med gdzie: %CVrob ( pool) n ( %CVrob ( i) ) i= 1 n n = liczba poprzednich rund % CV rob ( i) = odporny współczynnik zmienności międzylaboratoryjnej z i-tej rundy med = wartość przypisana dla danej rundy wyznaczenie odpornego współczynnika zmienności międzylaboratoryjnej %CV rob, według zależności: NIQR % CV rob = 100 med wyznaczenie niepewności wartości przypisanej u ( med), obliczonej jako błąd standardowy mediany SE ( med), według zależności [9]: u ( med) = SE( med) = π NIQR n gdzie: (n) jest liczbą wyników, które posłużyły do wyznaczenia NIQR Strona 11 / 1
12 ocena akceptowalności niepewności wartości przypisanej, poprzez porównanie u(med) z NIQR. W programie stosowane jest następujące kryterium akceptowalności: ( med) ( 0,3 0,4 )NIQR u Uwaga: gdy to kryterium nie jest spełnione, a co za tym idzie u(med) może mieć wpływ na ocenę biegłości, Zespół Doradczy analizuje potrzebę zastosowania zmodyfikowanych wskaźników z, które uwzględniają niepewność wartości przypisanej (w zależności od tego jakie przyniesie to korzyści dla laboratoriów oraz jakie będą konsekwencje gdy użyte będą konwencjonalne wskaźniki z) wyznaczenie odpornych wskaźników biegłości dla wszystkich raportowanych wyników 1.3 Odporne wskaźniki biegłości Biegłość analityczna każdego uczestniczącego laboratorium jest kwantyfikowana liczbowo przy pomocy dwóch odpornych wskaźników biegłości (Z A, Z B ), wyznaczanych odrębnie dla wyniku próbki A i wyniku próbki B, według następujących formuł obliczeniowych: Z A = X A med NIQR ( A) ( A) Z B = X B med NIQR B ( B) ( ) gdzie: X A, X B wyniki raportowane przez laboratorium, odpowiednio dla próbki A i B med (A), med (B) mediany wyników próbki A i B (odporne wartości przypisane) NIQR (A), NIQR (B) znormalizowane rozstępy międzykwartylowe wyników próbki A i B (odporne oszacowania odchylenia standardowego do oceny biegłości) 1.4 Kryteria oceny biegłości W zależności od wartości wskaźników Z A oraz Z B, stosowane są następujące kryteria oceny biegłości analitycznej laboratorium: gdy laboratorium otrzymuje obydwa wskaźniki w przedziale [- ; ], wówczas biegłość laboratorium oceniana jest jako zadowalająca: Strona 1 / 1
13 { Z i Z } A B gdy laboratorium otrzymuje jeden lub obydwa wskaźniki w przedziale ( ; 3] lub w przedziale (- ; -3], wówczas biegłość laboratorium oceniana jest jako wątpliwa: { Z i/lub Z } 3 < A B gdy laboratorium otrzymuje jeden lub obydwa wskaźniki większe od 3 lub mniejsze od -3, wówczas biegłość laboratorium oceniana jest jako niezadowalająca: { Z i/ lub Z } 3 A B > 13 Konstrukcja diagramu Youdena Diagram Youdena jest narzędziem, które służy do prezentacji i graficznej analizy wyników. Diagram umożliwia każdemu laboratorium: porównanie swoich wyników rzeczywistych (a nie przekształconych we wskaźniki biegłości) z wynikami innych laboratoriów uczestniczących w programie szybkie zdiagnozowanie rodzaju oraz wielkości błędów analitycznych obecnych w parach raportowanych wyników i wykorzystanie tej informacji do identyfikacji przyczyn błędów określenie, w których oznaczeniach laboratorium ma problemy związane z poprawnością, a w których z powtarzalnością wyników Diagram Youdena składa się z: osi wyników próbki A (oś X) oraz osi wyników próbki B (oś Y) (skala obydwu osi jest taka sama) dwóch wzajemnie prostopadłych linii median [med(a), med(b)], które przecinają się w punkcie (M) zwanym medianą Manhattan [med(m)]. Mediana Manhattan jest najbardziej prawdopodobną wartością prawdziwą dla obu próbek linii referencyjnej (zwanej linią 45 ) przeprowadzonej pod kątem 45 względem osi X, przez med(m) Na diagram nanoszone są pary wyników z poszczególnych laboratoriów, zatem każdy punkt na diagramie ma współrzędne (x = wynik próbki A, y = wynik próbki B) i przedstawia Strona 13 / 1
14 pojedyncze laboratorium. Obok punktów podawane są kody laboratoriów. Przykładowy diagram Youdena przedstawia rys linia 45 (oś y) 85 1 próbka B [mg/l] med(b) 6 8 M med(a) próbka A [mg/l] (oś x) Rys. 1 Diagram Youdena dla analiz siarczanów w ściekach. Na diagramie jest naniesiona 99% elipsa ufności 14 Funkcjonowanie i interpretacja diagramu Youdena W sytuacji hipotetycznej, gdy pary wyników ze wszystkich laboratoriów są obarczone wyłącznie błędami przypadkowymi, punkty na diagramie będą rozmieszczone kołowo (wokół med(m)) i będą zlokalizowane równomiernie we wszystkich czterech kwadrantach. W przypadku idealnym, gdy pary wyników ze wszystkich laboratoriów będą obarczone tylko błędami systematycznymi (błędy przypadkowe nie występują), wszystkie punkty będą leżały na linii 45, w kwadrantach górnym prawym i dolnym lewym. Strona 14 / 1
15 W praktyce laboratoryjnej na wyniki w parach oddziaływują równocześnie obydwa rodzaje błędów i to sprawia, że rozmieszczenie punktów na diagramie wykazuje charakterystyczny wzór eliptyczny wokół linii 45. Położenie (na diagramie) punktu L(x 1,y 1 ), który reprezentuje hipotetyczne laboratorium (L) umożliwia oszacowanie liczbowe wielkości błędów analitycznych tego laboratorium (patrz pkt 17), a mianowicie: wielkość błędu całkowitego (TE) laboratorium (L) jest równa odległości punktu L(x 1,y 1 ) od med(m). Błąd całkowity składa się z błędu przypadkowego i błędu systematycznego miarą błędu przypadkowego ( RE) jest odległość punktu L(x 1,y 1 ) od linii 45 (mierzona prostopadle) miarą błędu systematycznego ( SE) jest odległość pomiędzy dwoma punktami: punktem przecięcia prostopadłej do linii 45 przechodzącej przez punkt L(x 1,y 1 ) z linią 45 punktem med(m) Laboratoria z błędem całkowitym zdominowanym przez składową systematyczną (wyniki obu próbek są za wysokie lub za niskie wobec wartości przypisanych), będą zlokalizowane w kwadrancie prawym górnym lub lewym dolnym i oddalone od med(m) wzdłuż linii 45. Laboratoria takie, (lab: 1, 13, 0, 3 na rys.1) mają problemy z poprawnością analiz. Laboratoria z błędem całkowitym zdominowanym przez składową przypadkową (za wysoki wynik jednej próbki i za niski wynik drugiej próbki) będą zlokalizowane w kwadrancie prawym dolnym lub lewym górnym i oddalone od linii 45. La boratoria takie, (lab: 6, na rys. 1) cechują się słabą precyzją powtarzalności. 15 Korespondencja położenia laboratorium na diagramie Youdena ze wskaźnikami biegłości Z A i Z B gdy punkt leży w kwadrancie górnym prawym lub dolnym lewym, to Z A (+) i Z B (+) lub Z A (-) i Z B (-) gdy punkt leży w kwadrancie dolnym prawym, to Z A (+) i Z B (-) gdy punkt leży w kwadrancie górnym lewym, to Z A (-) i Z B (+) Strona 15 / 1
16 16 Elipsa ufności dla dwuwymiarowej mediany Manhattan na diagramie Youdena Elipsa ufności na diagramie Youdena reprezentuje obszar ufności dla mediany Manhattan i jest dwuwymiarowym analogiem dobrze znanego przez laboratoria przedziału ufności dla zmiennej jednowymiarowej. Elipsa przedstawia maksymalne dopuszczalne odchylenie par wyników od wartości przypisanych i jest oparta na założeniu, ze pary wyników podlegają dwuwymiarowemu rozkładowi zgrubnie normalnemu. Parametry elipsy zależą od zmienności w zbiorach wyników próbki A i próbki B, korelacji pomiędzy tymi wynikami oraz od przyjętego poziomu ufności (p). Elipsa jest ześrodkowana w punkcie med(m) i zorientowana tak, że jej duża oś pokrywa się z linią 45 o. Długości dużej półosi (a) i małej półosi (b) elipsy ufności (na poziomie p = 0,68) są obliczane jako pierwiastki kwadratowe z wartości własnych macierzy kowariancji VCV [10]. var(a) VCV = cov(a,b) cov(a,b) var(b) var(a)=niqr (A) var(b)=niqr (B) cov(a,b)=ρ s NIQR(A) NIQR(B) = b = λ a λ 1 gdzie: ρ s jest współczynnikiem korelacji rangowej Spearmana, wyznaczonym wg ISO 1358:005 (pkt 8.5), współczynnik ten jest odpornym odpowiednikiem współczynnika korelacji Pearsona λ 1, λ są wartościami własnymi (eigenvalues) macierzy VCV Pary wyników pochodzące z laboratoriów, które zostały wcześniej odrzucone nie biorą udziału w obliczeniach długości półosi elipsy. W przypadku 99% elipsy ufności (na poziomie p = 0,99) wyznaczone długości półosi (a), (b) są zwielokrotnione dwuwymiarowym współczynnikiem rozszerzenia (k), obliczonym z zależności: k = ln(1 p) dla p = 0,99; k = 3,03 Wszystkie punkty, które leżą na zewnątrz 99% elipsy ufności wykazują nadmiernie duży błąd całkowity i reprezentują laboratoria, których biegłość analityczna jest niezadowalająca (co najmniej jeden wskaźnik biegłości Z > 3 ). Strona 16 / 1
17 17 Obliczanie błędów analitycznych Przy pomocy prostych zależności geometrycznych i trygonometrycznych możliwe jest obliczenie wielkości błędu całkowitego (TE) oraz jego składowych (SE) i (RE). Sposób postępowania przedstawiono na rys. i w tablicy 1 SE 45 RE wyniki, próbka (B) med(b) M(x 0, y 0 ) α β C L(x 1,y 1 ) med(a) (oś y) D linia 45 wyniki, próbka (A) (oś x) pkt M(x 0, y 0 ) = med(m) x 0 = med(a) y 0 = med(b) błąd całkowity (TE) = odcinek ML miara błędu przypadkowego ( RE) = odcinek LD miara błędu systematycznego ( SE) = odcinek DM składowy błąd systematyczny (SE) = odcinek MC składowy błąd przypadkowy (RE) = odcinek CL Rys. Geometryczne zależności dotyczące błędów analitycznych hipotetycznego laboratorium L(x 1, y 1 ) na diagramie Youdena. Strona 17 / 1
18 tablica 1 Wielkość wyznaczana Sposób obliczenia błąd całkowity (TE) formuła na odległość pomiędzy punktami L (x 1, y 1 ); M(x 0, y 0 ) TE = ( x x ) + ( y ) y 0 miara błędu równanie (w postaci ogólnej) prostej 45 przez pun kt M(x 0, y 0 ) przypadkowego ( RE) y x + y 0 x 0 0 = współczynniki prostej: A = 1; B = -1; C = - x 0 + y 0 formuła na odległość punktu L (x 1, y 1 ) od prostej 45 d = RE = Ax 1 + By A 1 + B + C miara błędu twierdzenie Pitagorasa dla trójkąta MLD systematycznego ( SE) SE = TE RE składowy błąd systematyczny (SE) kąt α z trójkąta MLD RE sinα = TE kąt β = (α+45 ) prawo sinusów dla trójkąta MCD SE SE = sin 45 sinβ RE α = arcsin TE SE = SE sinβ składowy błąd przypadkowy (RE) % udziały błędów składowych w błędzie całkowitym RE = TE SE % udział składowej systematycznej: (SE/TE) 100% % udział składowej przypadkowej: (RE/TE) 100% 18 Raport z badania biegłości Raport z badania biegłości WASTER jest dostarczany do każdego uczestnika drogą mailową, w ciągu 6 tygodni od daty zamykającej przekazywanie wyników przez laboratoria. Strona 18 / 1
19 Raport zawiera (oprócz wymaganych danych formalnych): wprowadzenie, w tym krótki opis koncepcji Youdena cele programu opis próbek do badania biegłości, w tym: sposób przygotowania próbek, sposób badania homogeniczności i stabilności próbek oraz informacje dotyczące dystrybucji próbek wyniki badania homogeniczności i stabilności (dla wytypowanych analitów) opis podejścia statystycznego zastosowanego w programie do analizy danych i oceny biegłości opis konstrukcji, funkcjonowania i interpretacji diagramu Youdena, łącznie ze sposobem wyznaczania elipsy ufności szczegółowe wyniki badania biegłości, obejmujące dla każdego analitu: o dot ploty wyników próbki A i B wraz z oceną skośności próbkowej na podstawie testu D Agostino o wyniki dla próbki A i B przekazane przez laboratoria oraz obliczone odporne wskaźniki biegłości Z A i Z B o statystyki opisowe podsumowujące o diagram Youdena z 99% elipsą ufności o obliczone błędy dla laboratoriów, których biegłość oceniono jako niezadowalającą podsumowanie łącznie z komentarzem i zaleceniami wynikającymi z oceny biegłości 19 Zapewnienie poufności danych Wszelkie informacje dotyczące uczestników programu WASTER, łącznie z ich wynikami analitycznymi oraz wskaźnikami biegłości, posiada tylko Koordynator Programu. Informacje te są ściśle poufne dla kogokolwiek (w tym także dla Zespołu Doradczego, z którym Koordynator współpracuje). Formalnie, identyfikacja uczestników i ich danych jest chroniona przy pomocy indywidualnych kodów liczbowych, które otrzymują oni (od Koordynatora Programu) na etapie przekazywania próbek PT. 0 Przeciwdziałanie zmowie i fałszowaniu wyników Fałszowanie wyników i zmowa pomiędzy uczestnikami programu odwraca cele badania biegłości i jest sprzeczna z zasadami profesjonalnej praktyki laboratoryjnej. Strona 19 / 1
20 Zapis dotyczący zakazu zmowy i fałszowania wyników pod rygorem unieważnienia rundy, jest zawarty w formularzu zgłoszenia do programu. Wypełnienie tego formularza jest równoznaczne z zobowiązaniem uczestnika do przestrzegania tego zakazu. Laboratoria, którym udowodniono fałszowanie wyników mogą być odrzucone z kolejnych rund programu. Ponieważ organizator dostarcza uczestnikom pary próbek, dlatego nie mogą oni w prosty sposób porównywać swoich wyników. 1 Informacje zwrotne od uczestników Informacje zwrotne od uczestników odgrywają ważną rolę w doskonaleniu programu WASTER. Koordynator jest otwarty na spostrzeżenia i sugestie przekazywane przez uczestników programu z ich własnej inicjatywy najczęściej drogą mailową lub telefoniczną. Podstawowym sposobem zbierania informacji o organizacji i funkcjonowaniu programu, jest kwestionariusz ankietowy rozsyłany do uczestników po zakończeniu każdej rundy programu. Kwestionariusz ten oprócz pytań związanych z zadowoleniem uczestników, obejmuje zagadnienia dotyczące opinii uczestników na temat ram czasowych programu, zakresów stężeń analitów w próbkach PT oraz zawartości merytorycznej raportów, z uwzględnieniem ich przydatności do doskonalenia funkcjonowania metod analitycznych. Działania podzlecane w programie WASTER Organizator nie korzysta z podwykonawców. 3 Publikacja i aktualizowanie przewodnika Ten przewodnik jest dokumentem formalnie nadzorowanym przez koordynatora programu i jako taki podlega zmianom w razie potrzeb. Przewodnik jest dostępny na stronie Użytkownicy przewodnika są odpowiedzialni za stosowanie wyłącznie aktualnej wersji przewodnika. 4 Bibliografia [1] Youden W.J., Graphical Diagnosis of Interlaboratory Test Results, Industrial Quality Control, Vol.15, No.11, (1959) [] Youden W. J., The sample, the procedure and the laboratory, Anal. Chem. 3, (1960) [3] AMC Technical Brief No.6, (001) [4] Eurachem Guide Selection, Use and Interpretation of Proficiency Testing (PT) Schemes by laboratories, (011) Strona 0 / 1
21 [5] Ellison L. R. i inni, Practical Statistics for Analytical Scientist: A Bench Guide, LGC Limited, (009) [6] Huber P. J., Robust Statistics, Wiley, New York (1981) [7] Wilks S. S., Mathematical Statistics, Wiley, New York (196) [8] D`Agostino R.B., Belanger A. and D`Agostino R.B. Jr.: A suggestion for using powerful and informative test normality, The American Statistician, 44(4), (1990) [9] Sheskin D. J., Handbook of parametric and non parametric statistical procedures (011) [10] Mandel J., Lashof T., Generalization of Youden`s Two Sample Diagram, Journal of Quality Technology, January, (1974) Strona 1 / 1
OGÓLNA INFORMACJA O PROGRAMIE BADANIA BIEGŁOŚCI WASTER
CEL PROGRAMU Głównym celem Programu jest ocena zdolności analitycznej laboratoriów do kompetentnego badania próbek ścieków. Program służy do uzupełnienia (a nie zastąpienia) systemów wewnętrznego sterowania
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PROGRAMIE BADANIA BIEGŁOŚCI WASTER
PRZEWODNIK PO PROGRAMIE BADANIA BIEGŁOŚCI WASTER Wydanie 04 (zastępuje wyd.03 z dnia.1.014) Data wydania 31.08.015 Opracował: Koordynator Programu mgr inż. Katarzyna Skorek 1. Wprowadzenie Wobec ciągle
Bardziej szczegółowoPROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH
Centrum Badań Jakości spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Lubinie WYDANIE: 1 Strona 1/12 PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH Emisja metale RUNDA EM/1/2019 Wydanie: 1 Emisja - metale 2/12 SPIS
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADANIA BIEGŁOŚCI
P O B I E R A N I E P R Ó B E K K R U S Z Y W Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Przemysław Domoradzki Krzysztof Wołowiec Data 28 maja 2015 r. 28 maja 2015 r. Podpis Niniejszy dokument jest własnością
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 7 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 27.02.2019 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 27.02.2019 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 19.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 19.01.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoFunkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 04.08.2017 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 04.08.2017 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 04.08.2017 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 3/2019
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 3/2019 prowadzonych przez Klub POLLAB - Sekcję Przemysłu Tekstylnego i Skórzanego Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 10.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 10.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 10.01.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoP O O L W A T E R PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI. Edycja nr 1 z dnia 11 lipca 2016 r. Imię i Nazwisko Kamila Krzepkowska Krzysztof Wołowiec
P O O L W A T E R PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI Edycja nr 1 z dnia 11 lipca 2016 r. Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Kamila Krzepkowska Krzysztof Wołowiec Data 11 lipca 2016 r. 11 lipca 2016 r. Podpis
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania Biegłości z zakresu analizy próbek ścieków PM-BS
Strona 1 z 8 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 06.02.2017 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 06.02.2017 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 06.02.2017 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 5/2018
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 5/2018 prowadzonych przez Klub POLLAB - Sekcję Ochrony Środowiska Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę należy wypełnić te obszary, które są istotne
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne
Badania biegłości laboratorium poprzez porównania międzylaboratoryjne Dr inż. Maciej Wojtczak, Politechnika Łódzka Badanie biegłości (ang. Proficienty testing) laboratorium jest to określenie, za pomocą
Bardziej szczegółowoBadania Biegłości z zakresu pobierania i analizy próbek wody basenowej PM-WB
Strona 1 z 10 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 20.12.2016 KT Sławomir
Bardziej szczegółowoMiędzylaboratoryjne badania porównawcze wyznaczania skłonności powierzchni płaskiego wyrobu do mechacenia i pillingu wg PN-EN ISO 12945:2002
Międzylaboratoryjne badania porównawcze wyznaczania skłonności powierzchni płaskiego wyrobu do mechacenia i pillingu wg PN-EN ISO 12945:2002 ZOFIA MOKWIŃSKA 1. Wprowadzenie Zjawisko pillingu i mechacenia
Bardziej szczegółowoMarzena Mazurowska tel
Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań normy PN-EN ISO/IEC 17043:2011 Marzena Mazurowska marzena.mazurowska@wp.pl tel. 661-465-771 Kompetentny organizator badań biegłości w świetle wymagań
Bardziej szczegółowoDoświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych
Doświadczenia Jednostki ds. Porównań Międzylaboratoryjnych Instytutu Łączności PIB w prowadzeniu badań biegłości/porównań międzylaboratoryjnych Anna Warzec Dariusz Nerkowski Plan wystąpienia Definicje
Bardziej szczegółowoAnaliza Krzemionki w Pyłach Środowiskowych w Aspekcie Badań Biegłości
Analiza Krzemionki w Pyłach Środowiskowych w Aspekcie Badań Biegłości dr inż. Aleksandra Burczyk dr Iwona Madejska Ośrodek Badań Biegłości CLP-B LABTEST PO CO BRAĆ UDZIAŁ W BADANIACH BIEGŁOŚCI? WYMAGANIA
Bardziej szczegółowoE N V I R O N PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI
E N V I R O N PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI Edycja nr 2 z dnia 1 grudnia 2014 r. Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Kamila Krzepkowska Krzysztof Wołowiec Data 1 grudnia 2014 r. 1 grudnia 2014 r. Podpis
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 03.08.2015 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 03.08.2015 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 03.08.2015 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI FPS-PT/09/01 REW 05
SPIS TREŚCI I. Organizator programu... 3 II. Adresaci programu... 4 III. Obiekty badań... 4 IV. Wytwarzanie, magazynowanie i dystrybucja obiektów badań... 4 V. Model statystyczny, analiza danych i interpretacja
Bardziej szczegółowoOGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013
OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE BADANIA BIEGŁOŚCI WEDŁUG PN-EN ISO/IEC 17043 KONTROLA JAKOŚCI BADAŃ ANDRZEJ BRZYSKI, 2013 Koordynator jedna lub więcej osób odpowiedzialnych za organizację i zarządzanie wszystkimi
Bardziej szczegółowoWalidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO. Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB
Walidacja metod wykrywania, identyfikacji i ilościowego oznaczania GMO Magdalena Żurawska-Zajfert Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Walidacja Walidacja jest potwierdzeniem przez zbadanie i przedstawienie
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-17 NA ROK 2017 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-17 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH
RÓWNOWAŻNOŚĆ METOD BADAWCZYCH Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska Równoważność metod??? 2 Zgodność wyników analitycznych otrzymanych z wykorzystaniem porównywanych
Bardziej szczegółowoKontrola i zapewnienie jakości wyników
Kontrola i zapewnienie jakości wyników Kontrola i zapewnienie jakości wyników QA : Quality Assurance QC : Quality Control Dobór systemu zapewnienia jakości wyników dla danego zadania fit for purpose Kontrola
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 23.01.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 23.01.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 23.01.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania biegłości Sekcja PETROL GAZ nr 10 /2014 Ropa naftowa
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI ORGANIZOWANY PRZEZ SEKCJĘ PETROL-GAZ Klubu POLLAB zgodnie założeniami Procedury KPLB nr 1 wyd. 6 z dnia 06.12.2013r. oraz w oparciu o wytyczne zawarte w normie PN-EN ISO/IEC 17043:2011
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Autor dokumentu Data Stanowisko 20.12.2016 KT Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ 20.12.2016 KT Imię i nazwisko Sławomir Piliszek Agata Wilczyńska-
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 24.07.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 24.07.2018 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 24.07.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 30.07.2015 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 30.07.2015 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 30.07.2015 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-19 NA ROK 2019 Ogólne informacje: Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-19 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 1/2008
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 1/2008 prowadzonych przez Klub POLLAB - Sekcję Ochrony Środowiska Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę należy wypełnić te obszary, które są istotne
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK ENVIROMENTAL SC-8-15 NA ROK 2015 1. Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-8-15 jest organizowany i
Bardziej szczegółowoC O N S T R U C T I O N PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI
C O N S T R U C T I O N PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI 1 grudnia 2014 r. Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Kamila Krzepkowska Krzysztof Wołowiec Data 1 grudnia 2014 r. 1 grudnia 2014 r. Podpis Niniejszy
Bardziej szczegółowoENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK. Ogólne informacje
ENVIROMENTAL SC-9-19 NA ROK 2019 PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI W ZAKRESIE POBIERANIA PRÓBEK Ogólne informacje Program badań biegłości w zakresie pobierania próbek ENVIROMENTAL SC-9-19 jest organizowany i realizowany
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 6/2018
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 6/2018 prowadzonych przez Klub POLLAB - Laboratoria Budowlane Lp. Nazwa i adres organizatora badania 1. Imię i nazwisko,
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 27.02.2017 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 27.02.2017 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 27.02.2017 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 18/2015
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 18/2015 prowadzonych przez Klub POLLAB Sekcję PETROL - GAZ Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę należy wypełnić te obszary, które są istotne
Bardziej szczegółowoNiniejszy dokument stanowi własność Firmy Doradczej ISOTOP s.c. i przeznaczony jest do użytku służbowego
Strona 1 z 10 Autor dokumentu Data Stanowisko 04.09.2018 KT Sprawdził 04.09.2018 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ 04.09.2018 KT Imię i nazwisko Sławomir Piliszek Agata Wilczyńska-
Bardziej szczegółowoI N D U S T R Y PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI
I N D U S T R Y PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI Edycja nr 2 z dnia 1 grudnia 2014 r. Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Kamila Krzepkowska Krzysztof Wołowiec Data 1 grudnia 2014 r. 1 grudnia 2014 r. Podpis
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 5/2019
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 5/2019 prowadzonych przez Klub POLLAB - Sekcję Ochrony Środowiska L.P. Nazwa i adres organizatora badania 1 Imię i nazwisko, organizacja koordynatora
Bardziej szczegółowoProgram międzylaboratoryjnych badań biegłości PT/ILC w zakresie pobierania próbek środowiskowych ROK 2015
1. Cel programu: F I R M A P R O J E K T O W O U S Ł U G O W O B A D A W C Z A ul. Topolowa 2, 41-603 Świętochłowice tel. (+48) 605 414 624; fax. 32 245 39 48; NIP: 646-193-00-59 www.ekowizjer.com.pl;
Bardziej szczegółowoPROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH
Dokumentacja wykonana w ramach projektu SPOWKP/1.1.2/183/032 INSTYTUT ŁĄCZNOŚCI PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY JEDNOSTKA DS. PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH PROGRAM PORÓWNAŃ MIĘDZYLABORATORYJNYCH W ZAKRESIE
Bardziej szczegółowoStatystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC Katarzyna Szymańska
Statystyka w podstawowych elementach systemu zarządzania laboratorium wg PN-EN ISO/IEC 17025. Katarzyna Szymańska Jakość decyzji odpowiada jakości danych zebranych przed jej podjęciem. W praktyce nadzorowanie,
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 30.12.2014 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 30.12.2014 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 30.12.2014 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne
zastępuje wydanie 7 z dnia 15.05.2017 r. 1. Cel procedury Badania biegłości / Porównania międzylaboratoryjne Celem procedury jest zapewnienie, że badania biegłości / porównania międzylaboratoryjne organizowane
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIV BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Zaborek 8-12 październik 2012r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIV BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Zaborek 8-12 październik 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 24/2015
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO NR 24/2015 prowadzonych przez Klub POLLAB - Sekcję Ochrony Środowiska Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę należy wypełnić te obszary, które są
Bardziej szczegółowoS P R A W O Z D A N I E
S P R A W O Z D A N I E Z REALIZACJI XLI BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 14 15 kwietnia 2015 r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoPLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 2/2019
PLAN BADANIA BIEGŁOŚCI / PORÓWNANIA MIĘDZYLABORATORYJNEGO (niepotrzebne skreślić) NR 2/2019 prowadzonych przez Klub POLLAB - Przemysłu tekstylnego i skórzanego Uwaga: Uzupełniając poniższą tabelę należy
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 10 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 10 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 03.08.2015 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 03.08.2015 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 03.08.2015 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania biegłości z zakresu określania tempa metabolizmu i wydatku energetycznego metodą z wykorzystaniem obserwacji (obliczeniową)
Strona: 1 z 9 Dokument opracował Dokument zatwierdził Data Imię i nazwisko Podpis 27.01.2017 Andrzej Uzarczyk 27.01.2017 Andrzej Uzarczyk 1. Organizator badań biegłości Organizatorem badań biegłości jest
Bardziej szczegółowoPRZYKŁAD AUTOMATYZACJI STATYSTYCZNEJ OBRÓBKI WYNIKÓW
PRZYKŁAD AUTOMATYZACJI STATYSTYCZNEJ OBRÓBKI WYNIKÓW Grzegorz Migut, StatSoft Polska Sp. z o.o. Teresa Topolnicka, Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Wstęp Zasady przeprowadzania eksperymentów zmierzających
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 9 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 23.05.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 23.05.2018 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 23.05.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoBadania biegłości Smary plastyczne POLLAB - PETROL - GAZ 13/2018
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI ORGANIZOWANY PRZEZ SEKCJĘ PETROL-GAZ Klubu POLLAB zgodnie założeniami Procedury KPLB nr 1 wyd. 8 z dnia 28.11.2017 r. oraz w oparciu o wytyczne zawarte w normie PN-EN ISO/IEC 17043:2011
Bardziej szczegółowoŚwiadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja. Anna Warzec
Świadectwa wzorcowania zawartość i interpretacja Anna Warzec WSTĘP Plan wystąpienia ŚWIADECTWO WZORCOWANIA Spójność pomiarowa Wyniki wzorcowania Zgodność z wymaganiami POTWIERDZANIE ZGODNOŚCI WZORCOWANEGO
Bardziej szczegółowoBadania biegłości Paliwo do turbinowych silników lotniczych POLLAB - PETROL - GAZ.../2017
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI ORGANIZOWANY PRZEZ SEKCJĘ PETROL-GAZ Klubu POLLAB zgodnie założeniami Procedury KPLB nr 1 wyd. 6 z dnia 6.12.2013r. oraz w oparciu o wytyczne zawarte w normie PN-EN ISO/IEC 17043:2011
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 27 28 września 2012r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 27 28 września 2012r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoAnaliza i monitoring środowiska
Analiza i monitoring środowiska CHC 017003L (opracował W. Zierkiewicz) Ćwiczenie 1: Analiza statystyczna wyników pomiarów. 1. WSTĘP Otrzymany w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej wynik pomiaru zawartości
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa kwietnia 2014
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 10-11 kwietnia 2014 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 9-10 października 2014r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXIX BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 9-10 października 2014r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADANIA BIEGŁOŚCI
ul. Zamkowa 1 41-803 Zabrze tel. centrala 32 271 00 41 tel. sekretariat: 32 271 51 52, 32 274 50 07 fax 32 271 08 09 office@ichpw.pl www.ichpw.pl Konto: Bank Pekao SA Zabrze 16 1240 4227 1111 0000 4846
Bardziej szczegółowoSterowanie jakością badań i analiza statystyczna w laboratorium
Sterowanie jakością badań i analiza statystyczna w laboratorium CS-17 SJ CS-17 SJ to program wspomagający sterowanie jakością badań i walidację metod badawczych. Może działać niezależnie od innych składników
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru.
Identyfikacja poddyscyplin i częstotliwość uczestnictwa w PT/ILC wg DA-05 - laboratoria upoważnione do badań w ramach urzędowego nadzoru. Waldemar Korol Instytut Zootechniki - PIB Krajowe Laboratorium
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 11 Autor dokumentu Data Stanowisko 20.12.2016 KT Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ 20.12.2016 KT Imię i nazwisko Sławomir Piliszek Agata Wilczyńska-
Bardziej szczegółowoOdchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi
Odchudzamy serię danych, czyli jak wykryć i usunąć wyniki obarczone błędami grubymi Piotr Konieczka Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny Politechnika Gdańska D syst D śr m 1 3 5 2 4 6 śr j D 1
Bardziej szczegółowoOpracowanie wyników porównania międzylaboratoryjnego w zakresie emisji zanieczyszczeń gazowo-pyłowych SUWAŁKI 2008
Opracowanie wyników porównania międzyoratoryjnego w zakresie emisji zanieczyszczeń gazowo-pyłowych SUWAŁKI 2008 Wstęp W dniach 16.06.2008 17.06.2008 roku przeprowadzone zostało porównanie międzyoratoryjne
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI I N D U S T R Y
PROGRAM BADAŃ BIEGŁOŚCI I N D U S T R Y Edycja nr 1 Opracował: Zatwierdził: Imię i Nazwisko Przemysław Domoradzki Krzysztof Wołowiec Data 17 lutego 2014 17 lutego 2014 Podpis Niniejszy dokument jest własnością
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa września 2013r.
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XXXVII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH (PT/ILC) HAŁASU W ŚRODOWISKU Warszawa 26-27 września 2013r. 1. CEL I ZAKRES BADAŃ Organizatorem badań biegłości i badań porównawczych
Bardziej szczegółowoRozwiązanie n1=n2=n=8 F=(4,50) 2 /(2,11) 2 =4,55 Fkr (0,05; 7; 7)=3,79
Test F =służy do porównania precyzji dwóch niezależnych serii pomiarowych uzyskanych w trakcie analizy próbek o zawartości analitu na takim samym poziomie #obliczyć wartość odchyleń standardowych dla serii
Bardziej szczegółowoData wydania: Wydanie: X Data aktualizacji: - PM-PY Strona 1 z 11 Odnośniki: PN-EN ISO/IEC pkt 4.4
PM-PY Strona 1 z 11 Autor dokumentu Data Stanowisko 20.12.2016 KT Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ 20.12.2016 KT Imię i nazwisko Sławomir Piliszek Agata Wilczyńska-
Bardziej szczegółowoCONF-IDENT. Program badania biegłości - potwierdzenie i identyfikacja mikroorganizmów
CONF-IDENT Program badania biegłości - potwierdzenie i identyfikacja mikroorganizmów LGC Standards Proficiency Testing 1 Chamberhall Business Park Chamberhall Green Bury Lancashire BL9 0AP United Kingdom
Bardziej szczegółowoPROGRAM BADANIA BIEGŁOŚCI
ul. Zamkowa 1 41-803 Zabrze tel. centrala 3 71 00 41 tel. sekretariat: 3 71 51 5, 3 74 50 07 fa 3 71 08 09 office@ichpw.zabrze.pl www.ichpw.zabrze.pl Konto: Bank Pekao SA Zabrze 16 140 47 1111 0000 4846
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 12 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowoZasady wykonania walidacji metody analitycznej
Zasady wykonania walidacji metody analitycznej Walidacja metod badań zasady postępowania w LOTOS Lab 1. Metody badań stosowane w LOTOS Lab należą do następujących grup: 1.1. Metody zgodne z uznanymi normami
Bardziej szczegółowoBadania biegłości w zakresie oznaczania składników mineralnych w paszach metodą AAS przykłady wykorzystania wyników
Waldemar Korol, Grażyna Bielecka, Jolanta Rubaj, Sławomir Walczyński Instytut Zootechniki PIB, Krajowe Laboratorium Pasz w Lublinie Badania biegłości w zakresie oznaczania składników mineralnych w paszach
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 11 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 20.12.2016 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 20.12.2016 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ Agata Wilczyńska- Piliszek
Bardziej szczegółowoJAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH
JAK WYZNACZYĆ PARAMETRY WALIDACYJNE W METODACH INSTRUMENTALNYCH dr inż. Agnieszka Wiśniewska EKOLAB Sp. z o.o. agnieszka.wisniewska@ekolab.pl DZIAŁALNOŚĆ EKOLAB SP. Z O.O. Akredytowane laboratorium badawcze
Bardziej szczegółowoSterowanie jakości. cią w laboratorium problem widziany okiem audytora technicznego
Sterowanie jakości cią w laboratorium problem widziany okiem audytora technicznego Ewa Bulska Piotr Pasławski W treści normy PN-EN ISO/IEC 17025:2005 zawarto następujące zalecenia dotyczące sterowania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4. do Programu Badań Biegłości ŚRODOWISKO ŚR/PT Paliwa gazowe, Powietrze Analiza składu próbki gazowej
I. ZAKRES OFEROWANYCH OZNACZEŃ Program badań biegłości w zakresie oznaczania składu mieszaniny gazów obejmuje oznaczenia wymienione w Tabeli 1. Uczestnik nie ma obowiązku wykonywania wszystkich oferowanych
Bardziej szczegółowoBADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH. 13.02.2014 Warszawa Przygotował: Daria Garzeł
BADANIA BIEGŁOŚCI OZNACZENIA SKŁADU MORFOLOGICZNEGO W ODPADACH KOMUNALNYCH 13.02.2014 Warszawa Przygotował: Daria Garzeł PROGRAM 1. Metodyka pobierania próbek odpadów komunalnych 2. Oznaczanie składu morfologicznego
Bardziej szczegółowoFPS-PT/09/01. str. 2/str. 11
Spis treści I ORGANIZATOR PROGRAMU 3 II ADRESACI PROGRAMU 4 III OBIEKTY BADAŃ 4 IV WYTWARZANIE, MAGAZYNOWANIE, DYSTRYBUCJA OBIEKTÓW BADAŃ 4 V MODEL STATYSTYCZNY, ANALIZA DANYCH I INTERPRETACJA WYNIKÓW
Bardziej szczegółowoDOŚWIADCZENIA INSTYTUTU CHEMICZNEJ PRZERÓBKI WĘGLA W ZABRZU W AUTOMATYCZNEJ WALIDACJI METOD ANALITYCZNYCH I PROWADZENIU BADAŃ BIEGŁOŚCI
DOŚWIADCZENIA INSTYTUTU CHEMICZNEJ PRZERÓBKI WĘGLA W ZABRZU W AUTOMATYCZNEJ WALIDACJI METOD ANALITYCZNYCH I PROWADZENIU BADAŃ BIEGŁOŚCI Teresa Topolnicka, Agnieszka Plis, Mariusz Mastalerz, Centrum Badań
Bardziej szczegółowoKORELACJE I REGRESJA LINIOWA
KORELACJE I REGRESJA LINIOWA Korelacje i regresja liniowa Analiza korelacji: Badanie, czy pomiędzy dwoma zmiennymi istnieje zależność Obie analizy się wzajemnie przeplatają Analiza regresji: Opisanie modelem
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoWyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej.
Wyznaczanie minimalnej odważki jako element kwalifikacji operacyjnej procesu walidacji dla wagi analitycznej. Andrzej Hantz Dyrektor Centrum Metrologii RADWAG Wagi Elektroniczne Pomiary w laboratorium
Bardziej szczegółowoZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA ENVIRONMENTAL ACOUSTICS DIVISION
ZAKŁAD AKUSTYKI ŚRODOWISKA ENVIRONMENTAL ACOUSTICS DIVISION Akredytacja PCA w zakresie pomiarów hałasu: (szczegóły zakresu: www.ios.edu.pl) SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI XLIII BADAŃ BIEGŁOŚCI I BADAŃ PORÓWNAWCZYCH
Bardziej szczegółowoWIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI REGRESJA LINIOWA
WIELKA SGH-OWA POWTÓRKA ZE STATYSTYKI REGRESJA LINIOWA Powtórka Powtórki Kowiariancja cov xy lub c xy - kierunek zależności Współczynnik korelacji liniowej Pearsona r siła liniowej zależności Istotność
Bardziej szczegółowoFPS-PT/09/01 REW 06 SPIS TREŚCI. str. 2/str. 10
str. 2/str. 10 SPIS TREŚCI I. Organizator programu... 3 II. Adresaci programu... 4 III. Obiekty badań... 4 IV. Wytwarzanie, magazynowanie i dystrybucja obiektów badań... 5 V. Model statystyczny, analiza
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 11 Autor dokumentu Data Stanowisko Imię i nazwisko 23.07.2018 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 23.07.2018 KJ Zatwierdził do stosowania Agata Wilczyńska- Piliszek 23.07.2018 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowo2. Koordynator Funkcję Koordynatora pełni Kierownik Techniczny: dr Sławomir Piliszek.
Strona 1 z 11 Autor dokumentu Data Stanowisko 07.06.2018 KT Sprawdził 07.06.2018 KJ Zatwierdził do stosowania Zarządzający dokumentem KJ 07.06.2018 KT Imię i nazwisko Sławomir Piliszek Agata Wilczyńska-
Bardziej szczegółowo1. Organizator Organizatorem Badań Biegłości jest Firma Doradcza ISOTOP s.c. A. Wilczyńska-Piliszek, S. Piliszek.
Strona 1 z 9 Data Stanowisko Imię i nazwisko Podpis Autor dokumentu 02.02.2017 KT Sławomir Piliszek Sprawdził 02.02.2017 KJ Agata Wilczyńska- Piliszek Zatwierdził do stosowania 02.02.2017 KT Sławomir Piliszek
Bardziej szczegółowo