Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników. Firm Bukmacherskich. Raport: Wpływ ustawy hazardowej z 2009 roku na branŝę bukmacherską

Transkrypt

1 Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich Raport: Wpływ ustawy hazardowej z 2009 roku na branŝę bukmacherską Warszawa, 20 grudnia 2010 r.

2 I. Charakterystyka rynku bukmacherskiego w Polsce Naziemny rynek bukmacherski Internetowy rynek bukmacherski Porównanie warunków finansowych prowadzenia działalności bukmacherskiej na terytorium Polski bukmacherzy naziemni i Internetowi...7 II. Wyniki finansowe naziemnego rynku bukmacherskiego Przychody brutto naziemnego rynku bukmacherskiego Podatek od zakładów wzajemnych i jego wpływ na branŝę bukmacherską...10 III. Działania SPiPFB na rzecz zmian rozwiązań prawnych i podatkowych

3 I. Charakterystyka rynku bukmacherskiego w Polsce 1. Naziemny rynek bukmacherski a) charakterystyka rynku Na polskim rynku działa legalnie 7 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w obszarze zakładów wzajemnych. Rynek ten dzieli się na dwa segmenty: bukmacherstwo i totalizatory. Do firm, które uzyskały zezwolenie Ministra Finansów na prowadzenie zakładów bukmacherskich zaliczają się Betako Sp. z o.o. Fortuna zakłady bukmacherskie Sp. z o.o. Star-Typ Sport - Zakłady Wzajemne Sp. z o.o. Tipsport PL Sp. z o.o. Totolotek S.A. Wzajemne Zakłady Bukmacherskie Milenium Sp. z o.o. Wymienione firmy zrzeszone są w Stowarzyszeniu Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich (SPiPFB). Działalność gospodarczą w obszarze totalizatorów prowadzą Totalizator Sportowy Sp. z o.o. oraz Totolotek SA Rynek naziemny w liczbach: Obecnie działa w Polsce 1716 punktów bukmacherskich. Zatrudnionych jest w nich około 4,5 tysiąca pracowników. Przychody brutto rynku wyniosły po trzech kwartałach 2010 roku złotych. 3

4 2. Internetowy rynek bukmacherski a) charakterystyka rynku W 2009 roku ok. 700 tys. Polaków skorzystało z usług firm nielegalnie oferujących gry hazardowe i zakłady wzajemne w 2009 roku 5 % polskich uŝytkowników Internetu uprawiało e-hazard Prognozy wskazują, Ŝe w 2010 roku dochody firm oferujących e-hazard mogą przekroczyć nawet 4 miliardy złotych. Przychody firm oferujących e-hazard przekraczają czterokrotnie przychody firm oferujących legalne, naziemne zakłady bukmacherskie Analiza sytuacji rynkowej: Zgodnie z ustawą o grach hazardowych z 19 listopada 2010 roku w Polsce nie dozwolone jest prowadzenie gier losowych i zakładów wzajemnych przez Internet. Nielegalne obstawianie zakładów wzajemnych przez Internet w Polsce oferuje w tej chwili kilkanaście firm, które są zarejestrowane za granicą (m.in. na Malcie, Cyprze, Gibraltarze). Firmy te najczęściej oferują zarówno zakłady wzajemne, jak i gry hazardowe. Liczba osób obstawiających zakłady wzajemne i biorących udział w grach hazardowych przez Internet systematycznie wzrasta. W 2009 ok. 700 tys. Polaków skorzystało z usług firm nielegalnie oferujących gry hazardowe i zakłady wzajemne 1. Oznacza to, Ŝe juŝ 5 % polskich uŝytkowników Internetu w 2009 roku uprawiało hazard przez Internet. Dynamiczny wzrost liczby Polaków uprawiających e-hazard obrazują informacje, Ŝe tylko w przypadku pokera online, w 2010 roku udział w grach wzięło co najmniej 800 tysięcy osób 2. 1 Badanie Millward Brown SMG/KRC na zlecenie D-Link XI Sylwia Czubkowska, Państwo traci, bo nie gra w pokera, Dziennik Gazeta Prawna, str. A3,

5 Zgodnie z szacunkowymi danymi wzrastają jednocześnie przychody firm oferujących gry hazardowe i zakłady wzajemne przez Internet. W 2009 roku przychody te szacowane były ok. 3,2 miliarda złotych. Prognozy wskazują, Ŝe w 2010 przychody te mogą przekroczyć 4 miliardy złotych 3. Dla porównania przychody bukmacherów naziemnych w roku 2010 wyniosą ok. 758 mln złotych. Z uwagi na fakt, iŝ zgodnie z polskim prawem internetowe gry hazardowe i zakłady wzajemne są nielegalne, a organizatorami są firmy zarejestrowane za granicą, to firmy te nie odprowadzają w naszym kraju Ŝadnych podatków. Brak opodatkowania przychodów powoduje, Ŝe firmy oferujące zakłady wzajemne przez Internet są w stanie zaoferować wyŝsze wygrane, niŝ firmy prowadzące zakłady wzajemne w punktach naziemnych. Konsekwencją tego stanu rzeczy jest rosnąca liczba graczy, którzy rezygnują z obstawiania zakładów wzajemnych w naziemnych punktach bukmacherskich na rzecz zakładów internetowych. Serwisy internetowe oferujące zakłady bukmacherskie są ogólnodostępne dla wszystkich uŝytkowników (w tym osób niepełnoletnich). Dane właścicieli tych serwisów (firmy zarejestrowane na obszarze Unii Europejskie) są jawne i moŝna ustalić je równieŝ przez Internet. Z kolei obowiązujące w Unii Europejskiej rozwiązania prawne pozwalają na skuteczne ściganie przestępstw popełnianych na jej terytorium oraz sprawców pozostających na terenie państw członkowskich. Zgodnie z polskim prawem organizowanie zakładów wzajemnych jest przestępstwem. Argumenty zagranicznych firm bukmacherskich wskazujące, Ŝe polskie prawo narusza w tym zakresie artykuł 49 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, nie znajdują uzasadnienia w obliczu wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) z dnia 3 czerwca 2010 roku. Artykuł 49, wymaga zniesienia jakichkolwiek ograniczeń swobodnego świadczenia usług, nawet gdy ograniczenia te stosowane są zarówno w stosunku do podmiotów krajowych, jak i podmiotów z innych państw członkowskich. ETS w orzeczeniu do połączonych spraw C-203/08 i 258/08 oraz w odpowiedzi na pytania prejudycjalne, z którymi zwróciły się holenderski sąd oraz rada stanu stwierdził, Ŝe ograniczenia te mogą być uzasadnione ochroną konsumentów, przeciwdziałaniu oszustwom i nakłanianiu obywateli do nadmiernych wydatków związanych z grą, a takŝe względami 3 ibidiem 5

6 zapobiegania zakłóceniom porządku publicznego. Oznacza to, Ŝe sektor gier i zakładów wzajemnych nie jest przedmiotem harmonizacji regulacji unijnych i w związku z tym kaŝde z państw członkowskich moŝe wprowadzać indywidualne ograniczenia i rozwiązania prawne na swoim terytorium. Dlatego polskie przepisy zakazujące organizowania zakładów wzajemnych w Internecie nie naruszają w tym zakresie prawa wspólnotowego. Pomimo moŝliwości ustalenia organizatorów zakładów wzajemnych w Internecie, którzy łamią polskie prawo oraz mimo dostępności odpowiednich instrumentów prawnych, SłuŜba Celna nie podejmuje Ŝadnych działań mających na celu zwalczanie łamania prawa w zakresie zakładów wzajemnych w Internecie. Bierność SłuŜby Celnej oraz niewystarczające przepisy powodują, Ŝe zagraniczne firmy bukmacherskie mogą oferować usługi internetowe graczom na terenie Polski nie naraŝając się na sankcje karno skarbowe. W efekcie BudŜet Państwa traci rocznie kilkaset milionów złotych. Straty ponoszone są nie tylko z tytułu nie opłaconych podatków, ale równieŝ zmniejszenia podstawy opodatkowania legalnie działających firm bukmacherskich. Zmniejszające się przychody (podstawa opodatkowania) polskich firm bukmacherskich spowodowane jest opisanym wyŝej zjawiskiem przechodzenia graczy z punktów naziemnych do obstawiania zakładów przez Internet. 6

7 3. Porównanie warunków finansowych prowadzenia działalności bukmacherskiej na terytorium Polski bukmacherzy naziemni i Internetowi Typ działalności Bukmacherzy naziemni Bukmacherzy internetowi ObciąŜenia finansowe związane z prowadzeniem działalności bukmacherskiej Podatek od gier Opłata za udzielenie zezwolenia na urządzanie zakładów bukmacherskich Egzaminy i świadectwa zawodowe/ koszt 1 egzaminu ok mln w PLN rocznie Zabezpieczenia finansowe Inne podatki obciąŝenia finansowe 8 mln podatek CIT 19%, ubezpie- czenia. pracownicz e. koszty wynajmu lokali objęte podatkiem VAT 22%, które firmy nie mogą odliczyć ( ustawa VAT ) i Prawa do wykorzystywania wyników wydarzeń sport. w oferowanych zakładach bukmacherskich. 5 mln Rok

8 II. Wyniki finansowe naziemnego rynku bukmacherskiego 1. Przychody brutto naziemnego rynku bukmacherskiego W trzech pierwszych kwartałach 2010 roku przychody brutto naziemnego rynku bukmacherskiego wyniosły PLN. W stosunku do analogicznego okresu w 2009 roku, przychody brutto spadły o 11% (w zeszłym roku wyniosły PLN). Okres I kwartał 2010 II kwartał 2010 III kwartał 2010 Suma przychód Porównując kolejne kwartały tego roku przychody brutto spadły o 18%. Dynamika przychodu za trzy kwartały 2010 w złotych Kw. 2 Kw. 3 Kw. 8

9 Dynamika przychodów w latach p 5 Dynamika przychodów z zakładów bukmacherskich p w tys. PLN p Analiza sytuacji rynkowej: Do końca 2009 roku roczne przychody z zakładów wzajemnych systematycznie wzrastały. Od początku 2010 roku firmy bukmacherskie odnotowały zdecydowany spadek przychodów w kolejnych kwartałach. Spadek przychodów utrzymuje się do chwili obecnej (dane za trzy kwartały 2010). Spowodowany jest on zjawiskiem przechodzenia graczy z naziemnych punktów przyjmowania zakładów wzajemnych do nielegalnych zakładów oferowanych w Internecie. Drugą istotną przyczyną jest obowiązująca od stycznia 2010 roku podwyŝszona stawka podatkowa od zakładów 5 Dane z lat pochodzą z Informacji o realizacji ustawy o grach i zakładach wzajemnych w 2008, Ministerstwo Finansów, Warszawa Wyniki z 2009 r oraz prognoza na rok 2010 na podstawie danych SGL i Poltax - Podatek od gier na podstawie deklaracji POG -4 i POG- 5 za 2010 r. a za

10 wzajemnych, która zwiększyła koszty usług bukmacherskich, a tym samym zmniejszyła wysokość wygranych w zakładach wzajemnych. Zmniejszenie wysokości wygranych wzmocniło nasilenie zjawiska przechodzenia graczy z naziemnych punktów bukmacherskich do obstawiania. Brak moŝliwości obstawiania rozgrywek Ekstraklasy spowodował ponadto dodatkowy spadek przychodów brutto w III kwartale Podatek od zakładów wzajemnych i jego wpływ na branŝę bukmacherską Podniesienie stawki podatkowej od zakładów wzajemnych z 10% do 12% przyczyniło się do spadku dochodów w branŝy bukmacherskiej. PodwyŜka opodatkowania przyczyniła się do wzrostu kosztu oferowanych usług, a tym samym do zmniejszenia kursów wygranych Zmniejszenie potencjalnej wygranej przyczyniło się z kolei do nasilenia się zjawiska przechodzenia graczy z legalnych, punktów naziemnych punktów bukmacherskich do szarej strefy w Internecie. PoniewaŜ firmy, które nielegalnie oferują moŝliwość obstawiania zakładów przez Internet nie płacą Ŝadnych podatków ani opłat związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na terenie Polski, mogą zaoferować przez to swoim klientom wyŝsze wygrane. Spadek przychodów firm bukmacherskich oznacza w dłuŝszej perspektywie zmniejszenie wpływów do budŝetu z podatków od zakładów wzajemnych. Podstawę opodatkowania w podatku od zakładów wzajemnych stanowi przychód, czyli wartość wpłaconych przez klientów stawek. Ustawa o grach hazardowych z 19 listopada 2009 roku podniosła stawkę podatkową z 10 % do 12 %. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez Ministerstwo Finansów w Informacji o realizacji ustawy o grach hazardowych w I półroczu 2010 roku, wpływy do BudŜetu z podatku od zakładów wzajemnych wzrosły o 6 % w stosunku do analogicznego okresu w 2009 roku. Wzrost ten spowodowany jest podwyŝką stawki podatkowej od zakładów wzajemnych. Jednocześnie dane Ministerstwa Finansów pokazują spadek podstawy opodatkowania w I półroczu 2010 w stosunku do tego samego okresu w roku Według danych Ministerstwa Finansów spadek wyniósł 9 %. Biorąc pod uwagę postępujący spadek przychodów brutto (podstawy opodatkowania) firm 10

11 bukmacherskich w Polsce naleŝy przypuszczać, Ŝe przełoŝy się on na zmniejszenie wpływów do budŝetu w następnych okresach rozliczeniowych. 11

12 III. Działania SPiPFB na rzecz zmian rozwiązań prawnych i podatkowych Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich od początku prac nad nową ustawą o grach hazardowych i rozwiązaniami prawnymi w zakresie zakładów internetowych było aktywnie zaangaŝowane w proces ustawodawczy. Działania SPiPFB opierały się na opiniowaniu projektów aktów prawnych w zakresie zakładów wzajemnych oraz przedstawianiu propozycji rozwiązań prawnych. W zgłaszanych propozycjach rozwiązań prawnych Stowarzyszenie uwzględniało zarówno interes branŝy, jak i dochody BudŜetu oraz szeroko rozumiany interes społeczny. Opinie i projekty przedstawiane były zarówno w trakcie spotkań i korespondencji z Ministerstwem Finansów, w trakcie prac parlamentarnych, jaki w korespondencji z licznymi funkcjonariuszami publicznymi. Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich rozpoczęło działania na rzecz zmiany rozwiązań prawnych i podatkowych juŝ na etapie opracowywania załoŝeń projektu ustawy o grach hazardowych. W liście do Ministra Finansów z 30 października 2009 roku zwróciło między innymi uwagę na braki obowiązującej wówczas ustawy o grach hazardowych z 1992 roku i nieadekwatność jej przepisów do bieŝącej sytuacji rynkowej. Ponadto Stowarzyszenie przedstawiło negatywne konsekwencje wdroŝenia części przepisów i zaproponowało alternatywne rozwiązania. W trakcie całego procesu ustawodawczego, a takŝe w okresie obowiązywania nowej ustawy o grach hazardowych z 2009 roku i prac nad jej nowelizacją SPiPFB informowało Ministerstwo Finansów o skutkach wprowadzenie ustawy o grach hazardowej na branŝę bukmacherską w Polsce. Najwięcej zastrzeŝeń wzbudziły rozwiązania prawne dotyczą zakładów internetowych oraz podatkowe. Na ryzyko przejęcia rynku bukmacherskiego w Polsce przez zagraniczne firmy bukmacherskie oferujące niezgodne z prawem zakłady w sieci Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich wskazywało juŝ od początku prac nad ustawą o grach hazardowych z 2009 roku. SPiPFB przedstawiło następujące propozycje mające na celu przeciwdziałanie tym patologiom gospodarczym. 12

13 legalizacja zakładów w Internecie wprowadzenie 7% podatku od zakładów wzajemnych w Internecie wprowadzenie obowiązku rejestracji graczy w punktach naziemnych, stanowiącego warunek uczestniczenia w zakładach Legalizacja zakładów w Internecie, oparta na rozsądnych rozwiązaniach prawnych i podatkowych, stanowi podstawowy warunek do odzyskania kontroli na tym segmentem rynku przez Państwo. Ze względu na charakter Internetu zablokowanie dostępu polskim uŝytkownikom do stron oferujących zakłady bukmacherskie w warunkach demokratycznego państwa prawa jest niemoŝliwe. MoŜliwe jest natomiast zapewnienie wpływów do BudŜetu z tytułu zakładów internetowych oraz ograniczenie dostępu do tych usług przez osoby niepełnoletnie. Biorąc pod uwagę powyŝsze cele, Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich opracowało i przedstawiło Ministerstwu Finansów propozycję wprowadzenia 7% stawki podatkowej od zakładów wzajemnych w Internecie. Bazę opodatkowania stanowiłyby przychody z zakładów. Postulowana przez Ministerstwo Finansów 12% stawka podatku liczona od przychodów sprawi, Ŝe Ŝadna z firm nie wystąpi o zezwolenie na prowadzenie zakładów w Internecie, ze względu na nierentowność tego typu działalności. W rezultacie rozwiązanie to będzie korzystne jedynie dla nielegalnie działających firm bukmacherskich, poniewaŝ pozwoli im działać na polskim rynku bez obecności krajowej konkurencji. Firmy te będą dalej działały bez zezwoleń i w związku z tym nie będą płaciły podatków. 7% stawka podatku, zbliŝona do stawek obowiązujących w większości krajów europejskich, pozwoliłaby polskim firmom bukmacherskich oferować podobne wygrane co zagraniczni bukmacherzy. Tym samym mogłyby podjąć skuteczną konkurencję i odzyskać znaczną cześć tego segmentu rynku. Wprowadzenie takiego systemu podatkowego zapewniłoby jednocześnie wzrost wpływów do BudŜetu z tytułu podatków od gier. Obowiązek rejestracji graczy w punktach naziemnych, stanowiący warunek uczestniczenia w zakładach ma na celu ograniczenie dostępu do internetowych usług bukmacherskich osobom nieletnim. KaŜdy z graczy, aby móc wziąć udział 13

14 w grze musiałby dysponować indywidualnym hasłem i loginem, które otrzymywałby w punkcie naziemnym. Aby uzyskać hasło i login gracz musiałby wylegitymować się dowodem toŝsamości potwierdzającym pełnoletniość. Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich postulowało równieŝ zmianę sposobu opodatkowania zakładów wzajemnych w przypadku naziemnych bukmacherów. Niestety propozycja zmiany sposobu naliczania podatku od gier liczonego od przychodów na podatek od dochodu (przychody minus wygrane) nie została uwzględniona. Zgodnie z prognozami przedstawionymi przez Stowarzyszenie podwyŝszona przez ustawę o grach hazardowych - stawka podatkowa nasiliła zjawisko przechodzenia graczy z punktów naziemnych do Internetu (szczegółowy opis zjawiska w rozdziale II pkt. 2). W konsekwencji spowodowało to zmniejszenie podstawy opodatkowania, co w dłuŝszej perspektywie doprowadzi do obniŝenia wpływów do BudŜetu z tytułu podatku od zakładów wzajemnych. Oprócz wspomnianych powyŝej propozycji SPiPFB przedstawiło szereg dodatkowych rozwiązań mających na celu uporządkowanie warunków prowadzenia działalności bukmacherskiej w Polsce (m.in.: na rzecz doprecyzowania przepisów dot. promocji zakładów i wykorzystywaniu wyników krajowych rozgrywek sportowych). Niestety najwaŝniejsze propozycje przedstawione przez SPiPFB (m.in. dot. zakładów internetowych oraz sposobu naliczania podatku od gier) nie zostały uwzględnione. W trakcie prac nad projektem nad ustawą o grach hazardowych Ministerstwo Finansów nie było zainteresowane opinią środowisk branŝowych nad skutkami wprowadzenia nowych przepisów. Świadczyć o tym moŝe zastosowany przez Rząd tryb konsultacji społecznych w ramach procesu legislacyjnego dotyczącego projektu ustawy o grach hazardowych. W omawianym przypadku Ministerstwo Finansów wyznaczyło jednodniowy termin na zgłoszenie uwag do projektu ustawy. Tak krótki termin uniemoŝliwia zarówno rzetelną analizę projektu i jego zaopiniowanie. 14

15 Stowarzyszenie Pracodawców i Pracowników Firm Bukmacherskich dysponując bieŝącymi informacjami na temat sytuacji na rynku bukmacherskim oraz wiedzą ekspercką jest gotowe wesprzeć wszystkie bieŝące wysiłki mające na celu wprowadzenie rozwiązań prawnych uwzględniających zarówno interesy BudŜetu Państwa, społeczne, jak i branŝy. 15