WPŁYW PROMIENIOWANIA UV NA WŁAŚCIWOŚCI POLIAMIDU PA6 METODY STARZENIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH
|
|
- Szymon Wolski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Anna BRZOZOWSKA-STANUCH 1), Stanisław RABIEJ 2), Ewa SARNA 2), Marek MAŚLANKA 1) 1) Instytut Badań i Rozwoju Motoryzacji BOSMAL Sp. z o.o., Bielsko-Biała 2) Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, Wydział Nauk o Materiałach i Środowisku annabrz@interia.pl; marek.maslanka@bosmal.com.pl WPŁYW PROMIENIOWANIA UV NA WŁAŚCIWOŚCI POLIAMIDU PA6 METODY STARZENIA MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH Streszczenie. Materiały polimerowe na przełomie ostatnich lat stały się nieodzowne w codziennym Ŝyciu człowieka, jednakŝe w czasie uŝytkowania zwłaszcza w środowisku atmosferycznym ulegają zniszczeniu tracąc przy tym swoje właściwości. Przeprowadzone badania miały na celu scharakteryzowanie wpływu promieniowania UV na poliamid PA6. Co 50 godzin ekspozycji na promieniowanie, badano zmiany zachodzące zarówno na powierzchni próbek jak równieŝ strukturę cząsteczkową i nadcząsteczkową. Otrzymane wyniki przedstawiają skutki destrukcyjnego wpływu promieniowania UV na własności wyrobów poliamidowych oraz prezentują przykładowe sposoby kontroli trwałości polimerów w czasie ich eksploatacji w warunkach atmosferycznych. INFLUENCE OF UV RADIATION ON POLYAMIDES MATERIALS AGING METHODS OF POLYMERS MATERIALS Summary. Plastics have become indispensable in human life during last years, although with the time of exploitation, especially in natural environment, they undergo destruction, losing their properties. In this work, the influence of UV radiation on the properties of polyamide PA6 is characterized. In each 50 hours of the UV irradiation, the changes of the surface, molecular and supramolecular structure of the samples were evaluated. Results of these investigations show the effect of UV irradiation on the products made of polyamide and present the methods of polymer durability control during exploitation in outdoor conditions.
2 Wpływ promieniowania UV na właściwości WPROWADZENIE Materiały polimerowe, są eksponowane na warunki atmosferyczne w trakcie wielu zastosowań. Dlatego teŝ niezmiernie waŝne jest poznanie wpływu jaki wywiera na materiały wielkocząsteczkowe (strukturę cząsteczkową, nadcząsteczkową, wygląd zewnętrzny, funkcjonalność) promieniowanie słoneczne, temperatura, wilgotność powietrza oraz woda. Techniczne i ekonomiczne problemy wynikające z negatywnego wpływu środowiska na trwałość polimerów są obecnie przedmiotem zainteresowania zarówno przemysłu jak i ośrodków badawczych. Poznanie procesów starzenia się materiałów polimerowych w warunkach środowiska naturalnego moŝe zająć wiele lat do czasu uzyskania mierzalnego działania degradującego, a takŝe wiarygodnie udokumentowanej oceny tego działania na materiały. Stąd, biorąc pod uwagę zmienność klimatu, koniecznym jest poznanie wpływu środowiska na materiały w warunkach w pełni kontrolowanych i odtwarzalnych, dających moŝliwość oceny ich wpływu na poszczególne parametry tworzywa (tj. wygląd barwa, połysk, zmiany w strukturze cząsteczkowej pojawianie się grup funkcyjnych świadczących o degradacji materiału, zmiany w strukturze nadcząsteczkowej rekrystalizacje i zmiany polimorficzne, a co za tym idzie obniŝenie funkcjonalności poprzez zmniejszenie wytrzymałości mechanicznej). Wszystkie powyŝsze efekty, świadczące o zachodzącym procesie degradacji, mogą być pierwszą oznaką, iŝ materiał jest nie w pełni zdolny do dalszego pełnienia przewidzianej dla niego funkcji a jego dalsze uŝytkowanie moŝe być niebezpieczne. Badanie materiałów polimerowych w czasie działania parametrów środowiskowych i określanie stopnia ich starzenia się, pozwala wykryć wczesne stadia degradacji oraz udziela cennych informacji, które powinny być brane pod uwagę w procesie projektowania i konstruowania róŝnorodnych wyrobów z tych materiałów 1.1. Starzenie materiałów polimerowych - metody starzenia Przyspieszone starzenie w warunkach atmosferycznych definiuje się, jako negatywną odpowiedź materiału na warunki klimatyczne [1]. Przyspieszone, laboratoryjne starzenie materiałów polimerowych ma na celu prognozowanie zmian własności materiałów poddanych długotrwałemu działaniu warunków atmosferycznych. Prowadzenie badań w laboratorium pozwala na dokładne określenie niszczącego działania konkretnego czynnika atmosferycznego na materiał. W odniesieniu do materiałów polimerowych, do najistotniejszych procesów destrukcyjnych naleŝą termo- i fotodegradacja. Najczęściej zachodzą one jednocześnie, a ich działanie zdeterminowane jest rodzajem polimeru, obecnością w nim zanieczyszczeń, dodatków, barwników i wypełniaczy, a takŝe rodzajem produktów z nich wykonanych (folie, detale grubościenne). Wiele polimerów ulega
3 50 A.Brzozowska-Stanuch, S. Rabiej, E. Sarna, M. Maślanka degradacji wywołanej przez zewnętrzne warunki atmosferyczne, w których reakcje fotochemiczne zachodzące pod wpływem fotonów słonecznego promieniowania ultrafioletowego i tlenu atmosferycznego, powodują rozpad łańcuchów makrocząsteczek w wyniku pękania wiązań chemicznych. Dodatkowo, reakcje chemiczne mogą być przyspieszone występującymi w cząsteczce napręŝeniami wewnętrznymi. Występowanie degradacji materiału polimerowego najczęściej rozpoznawalne jest w pierwszej kolejności poprzez zmiany w wyglądzie materiału, a następnie własnościach mechanicznych. Powszechnie znanym efektem jest zmiana barwy, wzrost kruchości, utrata połysku, a takŝe spękanie powierzchni, które czynią wyrób polimerowy niezdatnym do uŝytku [2-5]. Schematyczny podział metod badań odporności materiałów polimerowych na promieniowanie i warunki atmosferyczne przedstawiono na rys.1. Rys. 1. Schematyczny podział metod badań odporności materiałów polimerowych na promieniowanie i warunki atmosferyczne Fig. 1. Schematic classification of the methods of investigation of the resistivity of polymers materials on wethering and irradition Prowadząc badania wpływu środowiska na badany materiał istotne jest rozwaŝenie w jakim stopniu badania laboratoryjne, (starzenie przyspieszone) symulują warunki środowiska rzeczywistego. NaleŜy mieć na uwadze, Ŝe ekspozycja laboratoryjna nie moŝe w pełni symulować środowiska rzeczywistego, gdyŝ istnieją pewne odmienności warunków naturalnych od laboratoryjnych, takie jak: zmienne natęŝenie promieniowania UV (występowanie chmur w warunkach naturalnych), zmienny czas zraszania i okresy wilgotności oraz jej wahania, zmienne temperatury (obecność wiatru). W chemicznie agresywnym dla materiałów polimerowych środowisku moŝe dochodzić do pękania łańcuchów polimerowych, reakcji sieciowania i powstawania nowych ugrupowań funkcyjnych w cząsteczkach.
4 Wpływ promieniowania UV na właściwości Rodzaje degradacji materiałów Zmiany we własnościach polimeru spowodowane reakcjami chemicznymi, fizycznymi i biologicznymi, efektem, których jest pękanie łańcuchów polimerowych, oraz dalsze chemiczne przemiany określa się mianem degradacji [6-8]. Pod tym pojęciem rozumie się zwykle takie przemiany chemiczne polimeru, które prowadzą do zmniejszenia wielkości makrocząsteczek poprzez zmianę długości łańcucha, a to z kolei wywołuje zawsze zmianę właściwości fizycznych polimeru. Zmianie ulegają głównie te właściwości, które zaleŝą od wielkości masy cząsteczkowej polimeru a wiec: lepkość roztworu bądź stopu polimeru, stan skupienia, wytrzymałość mechaniczna, rozpuszczalność, temperatura topnienia i inne [9]. Najbardziej destruktywny wpływ na materiały polimerowe wywiera promieniowanie ultrafioletowe (UVB) zawarte w świetle słonecznym. Energia w nim zawarta jest wystarczająco wysoka, aby wywołać pękanie wiązań chemicznych, pomimo iŝ energia UV stanowi nie więcej niŝ 5% całkowitej energii promieniowania słonecznego. Pod terminem starzenia fotoutleniającego rozumie się wpływ energii promieniowania (fotonów) na materiał [10]. UwaŜa się, Ŝe proces fotoutleniania zachodzi jako mechanizm rodnikowo-łańcuchowy, zainicjowany dysocjacją wywołaną absorpcją fotonu o dostatecznie duŝej energii przez cząsteczkę polimeru albo obecne w materiale zanieczyszczenia [5]. NajwaŜniejsze i najłatwiej rozpoznawalne skutki wywołane fotoutlenianiem materiałów termoplastycznych przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Skutki fotoutleniającego starzenia się materiałów polimerowych Kryterium / materiał PE/PP PS PMMA PVC POM PA PET PC Ŝółkniecie S d S g S g S g S d S g pękanie powierzchni S d S d S g wytrzymałość na rozciąganie, wydłuŝenie S g S d S d S g S g spadek udarności S d S d S g S d S g S d S d S d spadek wytrzymałości na zginanie S d S d S d S g skutek główny; S d skutek dodatkowy Za starzenie termoutleniające uwaŝa się negatywny wpływ energii cieplnej na materiały zachodzący w obecności tlenu. W naturalnych warunkach, fotochemiczna i termiczna degradacja są do siebie podobne i klasyfikowane są jako degradacje utleniające, ze względu na współdziałanie tych dwóch czynników [7,10]. Główne róŝnice pomiędzy tymi procesami to: sekwencja początkowych etapów prowadzących do cyklu auto-utleniania, oraz lokalizacja procesów degradacji w polimerze. Efekty jakie moŝe wywołać termo utlenianie zestawiono w tabeli 2.
5 52 A.Brzozowska-Stanuch, S. Rabiej, E. Sarna, M. Maślanka Tabela 2 Skutki termoutleniającego starzenia się materiałów polimerowych Kryterium / materiał PE/PP PS PMMA PVC POM PA PET PC wzrost kruchości S g S d Ŝółknięcie S d S g S d S g S d S d S g wytrzymałość na rozciąganie, wydłuŝenie S d S d S d S d S d S g S g spadek udarności S d S g S g S d S d S d S d S d spadek wytrzymałości na zginanie S d S d spadek granicznej liczby lepkościowej S d S d utrata wagi S g S g skutek główny; S d skutek dodatkowy 2. CZĘŚĆ DOŚWIADCZALNA 2.1. Materiały i przygotowanie próbek Do wykonania próbek z PA6 wykorzystano granulat powszechnie stosowany w przemyśle: poliamid 6 - PA 6 S 27 BL Natural Rhodia Engineering Plastics. Stosując technikę wtryskową, z granulatu wytworzono płytki o grubości ~1 mm. Wykorzystano w tym celu wtryskarkę Battenfeld Plus 35/75 UNILOG B Warunki i parametry procesu starzenia Przyspieszone starzenie badanego materiału prowadzono przy uŝyciu ksenotestu - Atlas Xsenon Weather Ometer serii Ci4000, stosując jako źródło promieniowania filtrowaną lampę ksenonową. Komora jest nowoczesnym, kompletnym urządzeniem do kompleksowych badań starzeniowych z symulacją światła słonecznego i innych warunków klimatycznych. Zastosowanym źródłem światła była lampa ksenonowa chłodzona wodą. Automatyczna kontrola natęŝenia promieniowania jak i dawki napromieniowania, a takŝe moŝliwość regulacji temperatury i wilgotności względnej, umoŝliwiły pełne monitorowanie i sterowanie przebiegiem procesu starzenia. Starzenie próbek prowadzono w następujących warunkach: temperatura w komorze 35 C; natęŝenie promieniowania o długości fali 340 nm: 0,55 W/m 2, wilgotność względna ~ 5%. Czasy starzenia próbek wynosiły od 50h do 300h z krokiem 50h. Pochłonięta dawka promieniowania podczas całej ekspozycji (300h): 0,594MJ/m 2. Skutki ekspozycji badanego materiału na promieniowanie UV i wysoką temperaturę, oceniano pod względem zmian zachodzących na powierzchni materiału, a takŝe zmian zachodzących w jego strukturze oraz we własnościach mechanicznych.
6 Wpływ promieniowania UV na właściwości Metody badawcze W pracy stosowano cztery metody badawcze. Badania metodą mikroskopii elektronowej wykonano stosując elektronowy mikroskop skaningowy JSM 5500LV. Fragmenty badanego materiału wycinano i mocowano za pomocą dwustronnych krąŝków węglowych do podstawek nośnych. Preparaty napylano złotem w napylarce jonowej JFC-1200 Jeol. Próbki obserwowano stosując detektor elektronów wtórnych przy napięciu przyspieszającym 15kV i odległości roboczej 10mm. Strukturę nadcząsteczkową oceniano przy uŝyciu metody dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego WAXS. Badania wykonano przy uŝyciu dyfraktometru URD 6 firmy Seifert (Niemcy) wyposaŝonego w lampę miedziową, emitującą promieniowanie o długości fali λ = 1.54Å, przy parametrach zasilania U = 40kV oraz I =30mA. Promieniowanie było monochromatyzowane przy pomocy monochromatyzatora grafitowego. Krzywe dyfrakcyjne rejestrowano stosując metodę odbiciową i tryb skokowy pomiaru. Zakres kątowy rejestracji wynosił od 2θ= 4 o do 60 o ze skokiem 0.1. Zmiany struktury cząsteczkowej poliamidu badano metodą spektroskopii w podczerwieni stosując spektrofotometr FTIR firmy Nicolet 6700, oraz przystawkę ATR do szybkiej analizy ciał stałych, wyposaŝoną w kryształ diamentowy z wysokociśnieniowym urządzeniem dociskowym. Badania wytrzymałościowe - próby statycznego rozciągania (szybkość rozciągania 10 mm/min) wykonano za pomocą maszyny wytrzymałościowej INSTRON 1193 stosując próbki o znormalizowanym kształcie wiosełka o długości 50 mm i szerokości części zwęŝonej 16 mm (zgodne z PN-EN ISO 37). 3. REZULTATY I DYSKUSJA W czasie starzenia materiałów polimerowych, struktura polimeru ulega najczęściej nieodwracalnym zmianom. Aby określić zmiany zachodzące w strukturze cząsteczkowej badanych materiałów, wywołane działaniem promieniowania UV, zastosowano metodę spektroskopii w podczerwieni, stosując przystawkę ATR, pozwalającą na określenie zmian, jakie zaistniały na powierzchni materiału w zakresie cm -1. Na rys. 2 przedstawiono spektrogram badanych próbek PA6, zarówno przed jak i po ekspozycji na promieniowanie UV przez 300h w ksenoteście. Na rysunku, zaznaczono zakresy liczb falowych, w obszarze, których nastąpiły najbardziej wyraźne zmiany absorbancji w czasie ekspozycji.
7 54 A.Brzozowska-Stanuch, S. Rabiej, E. Sarna, M. Maślanka n cja a rb A bso ji c y o z p e ks h ja c y o z p e ks d e p rz Liczby falowe (cm-1) Rys 2. Spektrogram płytek PA 6 przed i po 300h ekspozycji Fig 2. Spectrogram of PA6 plates before and after 300 h of exposition Wykonane badania dowodzą, Ŝe w strukturze cząsteczkowej badanych materiałów, zaszły zmiany, spowodowane działaniem promieniowania UV. Na spektrogramie płytek poliamidowych (rys. 2), widoczne jest zwiększenie się, w czasie trwania ekspozycji, intensywności pasm: -N-H (drgania rozciągające ν N-H przy 3300cm -1 ), pasm grupy karbonylowej (ok.1730 cm -1 ) i zmniejszanie się pasm pochodzących od drgań rozciągających asymetrycznych i symetrycznych -CH 2 (odpowiednio przy długościach fal: ν a CH2 = 2925 oraz ν as CH2 = 2853 cm -1 ). Wyniki badań wytrzymałościowych oraz stopień krystaliczności obliczony na podstawie dyfraktogramów rentgenowskich przedstawiono w tabeli 3. Stopień krystaliczności obliczono rozkładając krzywe dyfrakcyjne na piki krystaliczne i składowe amorficzne za pomocą programu komputerowego WAXSFIT [13]. Przykłady rozłoŝonych dyfraktogramów przedstawione są na rys. 4 i 5. W oparciu o analizę dyfraktogramów stwierdzono występowanie w próbkach fazy α i γ. Na dyfraktogramach widać dwa piki pochodzące od formy α przy 2θ ok. 20,1 i 24.0 oraz dwa piki pochodzące od formy γ przy 2θ ok. 21,6 oraz 22,8. Jak wynika z rezultatów przedstawionych w tabeli 3, nie zaobserwowano istotnego wpływu czasu trwania ekspozycji na promieniowanie UV na stopień krystaliczności poliamidu 6. Stwierdzone zmiany są przypadkowe i leŝą w granicach błędu metody (±2%).
8 Wpływ promieniowania UV na właściwości Tabela 3 Wyniki badań wytrzymałościowych i stopień krystaliczności próbek wyznaczony metodą WAXS Czas ekspozycji Wytrzymałość na rozciąganie [MPa] Stopień krystaliczności [%] Próbki nie eksponowane 50h 100h 150h 200h 250h 300h 45,3 45,4 46,4 50,7 52,5 49,2 21,7 38,0 38,9 40,9 39,2 40,6 41,1 37,7 Badania wytrzymałościowe dla krótkich i umiarkowanych czasów naświetlania nie wykazują znacznych zmian wytrzymałości na rozciąganie. JednakŜe, po czasie 300h obserwujemy juŝ bardzo gwałtowny spadek wytrzymałości. W badanych materiałach, w czasie procesu starzenia, moŝna się spodziewać foto-degradacji, wywołanej działaniem promieniowania UV o natęŝeniu 0,55 W/m2. PoniewaŜ największe zmiany wywołuje proces fotoutleniania na powierzchni eksponowanego materiału posłuŝono się mikroskopem skaningowym aby prześledzić i określić pierwsze oznaki degradacji materiału. Zdjęcia powierzchni płytki PA6 przed ekspozycją na promieniowanie UV oraz przy pierwszych oznakach starzenia się materiału (po 200h ekspozycji) przedstawiono na rys. 3. a). b). Rys.3. Obrazy SEM powierzchni płytki z PA6 przy krotnym powiększeniu: a) przed ekspozycją, b) po 200h ekspozycji na promieniowanie Fig. 3. SEM images of the surface of PA6 plate (magnification times): a) before exposition, b) after 200h of exposition
9 56 A.Brzozowska-Stanuch, S. Rabiej, E. Sarna, M. Maślanka Rys. 4. Dyfraktogram rentgenowski PA6; Rys. 5. Dyfraktogram rentgenowski PA6; przed ekspozycją 300h ekspozycji Fig. 4. XRD patterns of PA6; before exposition Fig. 5. XRD patterns of PA6; after 300h of exposition 4. WNIOSKI I PODSUMOWANIE Poliamid 6 jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych materiałów polimerowych, szeroko stosowanym w przemyśle, zarówno, jako materiał konstrukcyjny jak i włókienniczy. Wynika to z wielu doskonałych właściwości tego polimeru. Stad teŝ, zachowanie się poliamidu 6 w czasie starzenia się, jak równieŝ procesy, jakim wówczas ulega, są od dłuŝszego czasu przedmiotem zainteresowania szerokiego kręgu jednostek. Opisane w tej pracy badania, miały na celu ukazanie wpływu ekspozycji poliamidu 6 na promieniowanie UV na jego właściwości. Badania prowadzono kontrolując zarówno zmiany zachodzące wewnątrz materiału (struktura cząsteczkowa i nadcząsteczkowa) jak równieŝ te najbardziej widoczne gołym okiem (walory estetyczne). Fotoutlenianie jest procesem zachodzącym głównie na powierzchni materiału, stad teŝ przy pomocy mikroskopu elektronowego obserwowano zmiany w postaci powstających mikropęknięć. Kluczowy wpływ na funkcjonalność i bezpieczeństwo komponentów wykonanych z danego materiału mają parametry wytrzymałościowe. Otrzymane wyniki badania wytrzymałości na rozciąganie ukazują, Ŝe poliamid 6 eksponowany na promieniowanie UV zawarte w świetle słonecznym zaczyna obniŝać swoje własności po upływie 200h ekspozycji. Krystaliczność materiału nie przejawiała większych zmian w czasie ekspozycji. MoŜna przypuszczać, Ŝe spadek wytrzymałości materiału po 200h ekspozycji jest związany z pojawianiem się po tym czasie mikropęknięć na powierzchni materiału co stwierdzono za pomocą SEM. Otrzymane wyniki badań metodą FTIR sugerują, Ŝe w czasie ekspozycji
10 Wpływ promieniowania UV na właściwości na promieniowanie UV w badanym poliamidzie doszło do pękania łańcuchów. Świadczą o tym zmniejszające się intensywność pasm pochodzących od łańcuchów alifatycznych oraz powstawanie ugrupowań karbonylowych oraz hydroksylowych pochodzących od powstających w czasie fotoutleniania wodoronadtlenków. BIBLIOGRAFIA 1. Jakubowicz I., Gardiner D., Jamtvedt S., Kockott D., Schlosser M., Trubiroha P.: Polymer Testing 2000; 19, s Fritscher C.: J. Mater. Prod. Technol., 1994;9 (4), s Wypych G.: Weathering of Plastics. Testing to Mirror Real Life Performance. William Andrew and SPE, Norwich, Majewski J.: Tworzywa Sztuczne i Chemia, nr 2 (21), 2005, s White J. R., Turnbull A.: J. Polym. Mat. Sci., 1994, 29, s Brzozowska-Stanuch A., Zawada K.: Zeszyty Naukowe OBR SM BOSMAL, nr. 43/ Singh B., Sharma N.: Polym. Degradtion Stability, 2008, 93, s Pospisil J., Horak Z., Krulis Z., Nespurek S.: Macromol. Symp., 1998, 35, s śuchowska D.: Polimery konstrukcyjne, WNT, Warszawa Affolter S.: NTB, CH-9471 Buchs, Switzerland. 11. Kelar K.: Czasopismo Techniczne, z.6-m/2006, s Fornes T.D., Paul D.R.: Polymer, 2003, vol. 44, no.14, s M.Rabiej, S.Rabiej: Analiza rentgenowskich krzywych dyfrakcyjnych polimerów za pomocą programu komputerowego WAXSFIT, Wydawnictwo ATH, Bielsko-Biała 2006.
WPŁYW WARUNKÓW PRZYSPIESZONEGO STARZENIA PROMIENIOWANIA UV ORAZ TEMPERATURY NA POLIAMIDY I POLIPROPYLEN
ANNA BRZOZOWSKA-STANUCH, STANISŁAW RABIEJ **, WOJCIECH STANUCH WPŁYW WARUNKÓW PRZYSPIESZONEGO STARZENIA PROMIENIOWANIA UV ORAZ TEMPERATURY NA POLIAMIDY I POLIPROPYLEN THE INFLUENCE OF ACCELERATED WEATHERING
Bardziej szczegółowoOcena trwałości powłok malarskich i wypraw tynkarskich elewacyjnych, czyli o prowadzeniu badań starzeniowych w Spektrochemie
Ocena trwałości powłok malarskich i wypraw tynkarskich elewacyjnych, czyli o prowadzeniu badań starzeniowych w Spektrochemie Konferencja Nowe wyzwania dla chemii budowlanej Warszawa, 11.06.2015 Promieniowanie
Bardziej szczegółowoTRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT
TRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT Mariusz MAJEWSKI 1 powłoki akrylowe, promieniowanie UV, twardość, połysk, chropowatość WPŁYW PROMIENIOWANIA
Bardziej szczegółowoWpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych
WANDA NOWAK, HALINA PODSIADŁO Politechnika Warszawska Wpływ promieniowania na wybrane właściwości folii biodegradowalnych Słowa kluczowe: biodegradacja, kompostowanie, folie celulozowe, właściwości wytrzymałościowe,
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBCIĄŻEŃ ZMĘCZENIOWYCH NA WYSTĘPOWANIE ODMIAN POLIMORFICZNYCH PA6 Z WŁÓKNEM SZKLANYM
92/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 26, Rocznik 6, Nr 21(2/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 26, Volume 6, Nº 21 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-538 WPŁYW OBCIĄŻEŃ ZMĘCZENIOWYCH NA WYSTĘPOWANIE ODMIAN POLIMORFICZNYCH
Bardziej szczegółowoRECENZJA rozprawy doktorskiej mgr Anny Brzozowskiej-Stanuch. Wpływ addytywów na fotodegradację wybranych polimerów włóknotwórczych
Prof. IBWCh dr hab. inż. Dariusz Wawro Zespół Włókien z Polimerów Naturalnych Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych 90-570 Łódź, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 19/26 Łódź, 16-02-17 RECENZJA rozprawy
Bardziej szczegółowoStreszczenie pracy doktorskiej. Wpływ addytywów na fotodegradację wybranych polimerów włóknotwórczych
Akademia Techniczno-Humanistyczna W Bielsku-Białej mgr Anna Brzozowska-Stanuch Promotor: prof. ATH dr hab. inż. Stanisław Rabiej Streszczenie pracy doktorskiej Wpływ addytywów na fotodegradację wybranych
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET OPOLSKI - KONSORCJANT NR 8. projektu pt.: Nowe przyjazne dla środowiska kompozyty polimerowe z wykorzystaniem surowców odnawialnych
UNIWERSYTET OPOLSKI - KONSORCJANT NR 8 projektu pt.: Nowe przyjazne dla środowiska kompozyty polimerowe z wykorzystaniem surowców odnawialnych Zadanie nr 5. Ocena wpływu czynników środowiskowych oraz obciążeń
Bardziej szczegółowoWPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH
WOJCIECH WIELEBA WPŁYW PROCESU TARCIA NA ZMIANĘ MIKROTWARDOŚCI WARSTWY WIERZCHNIEJ MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH THE INFLUENCE OF FRICTION PROCESS FOR CHANGE OF MICROHARDNESS OF SURFACE LAYER IN POLYMERIC MATERIALS
Bardziej szczegółowoBADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII W PODCZERWIENI
BADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII W PODCZERWIENI BADANIE ZMIAN ZACHODZĄCYCH W MASACH Z BENTONITEM POD WPŁYWEM TEMPERATURY METODĄ SPEKTROSKOPII
Bardziej szczegółowoBadania wybranych w³aœciwoœci mechanicznych wyrobów z poliamidów i innych tworzyw konstrukcyjnych (uzupe³nienie)
216 Wybrane aspekty starzenia wzmocnionych poliamidów. Cz. 3. B³a ej CHMIELNICKI Politechnika Œl¹ska w Gliwicach, Wydzia³ Mechaniczno-Technologiczny Semestr IX, Grupa specjalizacyjna Przetwórstwo i Obróbka
Bardziej szczegółowoPoniżej przedstawiony jest zakres informacji technicznych obejmujących funkcjonowanie w wysokiej temperaturze:
ARPRO jest uniwersalnym materiałem o szerokiej gamie zastosowań (motoryzacja, budownictwo, ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja, wyposażenie wnętrz, zabawki i in.), a wytrzymałość cieplna ma zasadnicze
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE TWORZYW SZTUCZNYCH OZNACZENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH PRZY STATYCZNYM ROZCIĄGANIU
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT
1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Kα i Kβ promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę
Bardziej szczegółowoOptyczna spektroskopia oscylacyjna. w badaniach powierzchni
Optyczna spektroskopia oscylacyjna w badaniach powierzchni Zalety oscylacyjnej spektroskopii optycznej uŝycie fotonów jako cząsteczek wzbudzających i rejestrowanych nie wymaga uŝycia próŝni (moŝliwość
Bardziej szczegółowoP L O ITECH C N H I N KA K A WR
POLITECHNIKA WROCŁAWSKA Wydział Mechaniczny Tworzywa sztuczne PROJEKTOWANIE ELEMENTÓW MASZYN Literatura 1) Żuchowska D.: Polimery konstrukcyjne, WNT, Warszawa 2000. 2) Żuchowska D.: Struktura i własności
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii. 2 godz.
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakład Krystalografii Laboratorium z Krystalografii 2 godz. Zbadanie zależności intensywności linii Ka i Kb promieniowania charakterystycznego X emitowanego przez anodę
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT
1 ĆWICZENIE 3 Wyznaczanie stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystanie programu WAXSFIT Do wyznaczenia stopnia krystaliczności wybranych próbek polimerów wykorzystany zostanie program
Bardziej szczegółowoSTABILNOŚĆ TERMICZNA SPOIW POLIAKRYLANOWYCH NA PRZYKŁADZIE SOLI SODOWEJ KOPOLIMERU KWAS MALEINOWY-KWAS AKRYLOWY
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXIII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 11 grudnia 2009 r. Beata GRABOWSKA 1, Mariusz HOLTZER 2, Artur BOBROWSKI 3,
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII POLIMERÓW
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA TECHNOLOGII POLIMERÓW PRZETWÓRSTWO TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY Lab 8. Wyznaczanie optimum wulkanizacji mieszanek kauczukowych na reometrze Monsanto oraz analiza
Bardziej szczegółowoPEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: Wprowadzenie PEŁZANIE WYBRANYCH ELEMENTÓW KONSTRUKCYJNYCH Opracowała: mgr inż. Magdalena Bartkowiak-Jowsa Reologia jest nauką,
Bardziej szczegółowoBADANIE ODPORNOŚCI NA PRZENIKANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH PODCZAS DYNAMICZNYCH ODKSZTAŁCEŃ MATERIAŁÓW
Metoda badania odporności na przenikanie ciekłych substancji chemicznych przez materiały barierowe odkształcane w warunkach wymuszonych zmian dynamicznych BADANIE ODPORNOŚCI NA PRZENIKANIE SUBSTANCJI CHEMICZNYCH
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej
Bardziej szczegółowoOKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND
28/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY
Bardziej szczegółowoInstrukcja. Laboratorium
Instrukcja Laboratorium Temperatura mięknięcia tworzyw według metody Vicat str. 1 TEMPERATURA MIĘKNIĘCIA Temperatura przy której materiał zaczyna zmieniać się z ciała stałego w masę plastyczną. Przez pojęcie
Bardziej szczegółowoKALORYMETRYCZNA OCENA WPŁYWU POLISTYRENU NA KRYSTALIZACJĘ POLIPROPYLENU
ARTUR KOŚCIUSZKO *, PAULINA JAKUBOWSKA, ARKADIUSZ KLOZIŃSKI **, TOMASZ STERZYŃSKI *** KALORYMETRYCZNA OCENA WPŁYWU POLISTYRENU NA KRYSTALIZACJĘ POLIPROPYLENU THE CALORIMETRIC STUDIES OF AN INFLUENCE OF
Bardziej szczegółowoGłośniki do Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych. Parametry elektroakustyczne głośników pożarowych
Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy Głośniki do Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych Parametry elektroakustyczne głośników pożarowych
Bardziej szczegółowoBadania właściwości struktury polimerów metodą róŝnicowej kalorymetrii skaningowej DSC
Badania właściwości struktury polimerów metodą róŝnicowej kalorymetrii skaningowej DSC Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z badaniami właściwości strukturalnych polimerów w oparciu o jedną z metod analizy
Bardziej szczegółowoMonochromatyzacja promieniowania molibdenowej lampy rentgenowskiej
Uniwersytet Śląski Instytut Chemii Zakładu Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40 006 Katowice tel. (032)359 1503, e-mail: izajen@wp.pl, opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoWYTRZYMAŁOŚĆ POŁĄCZEŃ KLEJOWYCH WYKONANYCH NA BAZIE KLEJÓW EPOKSYDOWYCH MODYFIKOWANYCH MONTMORYLONITEM
KATARZYNA BIRUK-URBAN WYTRZYMAŁOŚĆ POŁĄCZEŃ KLEJOWYCH WYKONANYCH NA BAZIE KLEJÓW EPOKSYDOWYCH MODYFIKOWANYCH MONTMORYLONITEM 1. WPROWADZENIE W ostatnich latach można zauważyć bardzo szerokie zastosowanie
Bardziej szczegółowoRAPORT Z BADAŃ STARZENIOWYCH KOMPOZYTÓW POLIMEROWO- DRZEWNYCH FIRMY WINDOOR
RAPORT Z BADAŃ STARZENIOWYCH KOMPOZYTÓW POLIMEROWO- DRZEWNYCH FIRMY WINDOOR Data rozpoczęcia badania: 23.09.2016r. Data zakończenia badania: 04.11.2016r. Zleceniodawca: Firma Windoor ul. Rodziny Ziętalów
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ PROPAGACJI FAL ULTRADŹWIĘKOWYCH
Wpływ obróbki termicznej ziemniaków... Arkadiusz Ratajski, Andrzej Wesołowski Katedra InŜynierii Procesów Rolniczych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie WPŁYW OBRÓBKI TERMICZNEJ ZIEMNIAKÓW NA PRĘDKOŚĆ
Bardziej szczegółowoCHOOSEN PROPERTIES OF MULTIPLE RECYCLED PP/PS BLEND
ARKADIUSZ KLOZIŃSKI, PAULINA JAKUBOWSKA WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI MIESZANINY / W FUNKCJI KROTNOŚCI PRZETWÓRSTWA CHOOSEN PROPERTIES OF MULTIPLE RECYCLED / BLEND S t r e s z c z e n i e A b s t r a c t W pracy
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.
37/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 000, Volume, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 000, Rocznik, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 008-9386 OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE TRWAŁOŚCI IZOLACJI WODOCHRONNYCH - BADANIA STARZENIA NATURALNEGO I PRZYSPIESZONEGO
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 4 (116) 2000 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 4 (116) 2000 Jolanta Sowińska* PROGNOZOWANIE TRWAŁOŚCI IZOLACJI WODOCHRONNYCH - BADANIA STARZENIA
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3 ANALIZA JAKOŚCIOWA PALIW ZA POMOCĄ SPEKTROFOTOMETRII FTIR (Fourier Transform Infrared Spectroscopy)
POLITECHNIKA ŁÓDZKA WYDZIAŁ INśYNIERII PROCESOWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA KATEDRA TERMODYNAMIKI PROCESOWEJ K-106 LABORATORIUM KONWENCJONALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I PROCESÓW SPALANIA Ćwiczenie 3 ANALIZA JAKOŚCIOWA
Bardziej szczegółowoINSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Ćwiczenie: Oznaczanie chłonności wody tworzyw sztucznych 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest oznaczenie chłonności wody przez próbkę tworzywa jedną z metod przedstawionych w niniejszej instrukcji. 2 Określenie
Bardziej szczegółowoMETODY BADAŃ BIOMATERIAŁÓW
METODY BADAŃ BIOMATERIAŁÓW 1 Cel badań: ograniczenie ryzyka związanego ze stosowaniem biomateriałów w medycynie Rodzaje badań: 1. Badania biofunkcyjności implantów, 2. Badania degradacji implantów w środowisku
Bardziej szczegółowoWYNIKI BADAŃ. Otrzymane wyniki podzielono na kilka grup, obejmujące swym zakresem: Parametry charakteryzujące wyrób.
W celu oceny właściwości Materiału termoizolacyjnego THERMOHIT wykonano szereg badań. Przeprowadzone one były w : Instytucie Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Oddział Farb i Lakierów w Gliwicach,
Bardziej szczegółowoProjekt: Nowe przyjazne dla środowiska kompozyty polimerowe z wykorzystaniem surowców odnawialnych
Projekt: Nowe przyjazne dla środowiska kompozyty polimerowe z wykorzystaniem surowców odnawialnych Zadanie 5 - Ocena wpływu czynników środowiskowych oraz obciążeo długotrwałych na zmiany właściwości wytworzonych
Bardziej szczegółowoBadania wytrzymałościowe
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. A.Meissnera w Ustroniu Badania wytrzymałościowe elementów drucianych w aparatach czynnościowych. Pod kierunkiem naukowym prof. V. Bednara Monika Piotrowska
Bardziej szczegółowoKOMPOZYCJE BIOPOLIMEROWE Z UDZIAŁEM POLISACHARYDÓW JAKO SPOIWA ODLEWNICZE
Beata GRABOWSKA 1 WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH ODDZIAŁ KRAKOWSKI STOP XXXIII KONFERENCJA NAUKOWA z okazji Ogólnopolskiego Dnia Odlewnika 2009 Kraków, 11 grudnia 2009 r. KOMPOZYCJE BIOPOLIMEROWE Z UDZIAŁEM POLISACHARYDÓW
Bardziej szczegółowoJan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM
Jan Drzymała ANALIZA INSTRUMENTALNA SPEKTROSKOPIA W ŚWIETLE WIDZIALNYM I PODCZERWONYM Światło słoneczne jest mieszaniną fal o różnej długości i różnego natężenia. Tylko część promieniowania elektromagnetycznego
Bardziej szczegółowoKomory do badań starzeniowych z systemem nadeszczania i lampami UV
l.dz. 91/TZ/BM/2015 Oświęcim, dnia 19.03.2015 Dotyczy: zaproszenia do złożenia oferty cenowej dla projektu: Utworzenie Centrum badawczo rozwojowego nowych technologii w Synthos S.A. nr projektu POIG.04.05.02-00-004/12-00.
Bardziej szczegółowoBadania elementów kominowych
Badania elementów kominowych Łukasz Grobelny Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu, Oddział Zamiejscowy Farb i Tworzyw w Gliwicach, ul. Chorzowska 50A, 44-100 Gliwice Zleceniodawca:
Bardziej szczegółowoMetody badań oddziaływania promieniowania UV na materiały elektroinstalacyjne
Lucyna HEMKA 1 Metody badań oddziaływania promieniowania UV na materiały elektroinstalacyjne W referacie omówiono dotychczas stosowane metody badań nad destruktywnym działaniem nadfioletu na materiały
Bardziej szczegółowoMonitorowanie stabilności oksydacyjnej oleju rzepakowego na
Monitorowanie stabilności oksydacyjnej oleju rzepakowego na różnych etapach procesu termooksydacji metodą spektrofotometrii UV-VIS Jolanta Drabik, Ewa Pawelec Celem pracy była ocena stabilności oksydacyjnej
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE ZACHOWANIA SIĘ MATERIAŁÓW PODCZAS ŚCISKANIA Instrukcja przeznaczona jest dla studentów
Bardziej szczegółowoWPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA Próba statyczna rozciągania jest jedną z podstawowych prób stosowanych do określenia jakości materiałów konstrukcyjnych wg kryterium naprężeniowego w warunkach obciążeń statycznych.
Bardziej szczegółowoMECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl. CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT
ANNA KADŁUCZKA, MAREK MAZUR MECHANIKA KOROZJI DWUFAZOWEGO STOPU TYTANU W ŚRODOWISKU HCl CORROSION OF TWO PHASE TI ALLOY IN HCl ENVIRONMENT S t r e s z c z e n i e A b s t r a c t W niniejszym artykule
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1256 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI Warszawa, ul.
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1256 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 11 Data wydania: 11 grudnia 2017 r. Nazwa i adres WAVIN POLSKA
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132
52/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132 J. PEZDA 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna
Bardziej szczegółowoKOMPOZYT MIESZANINY PA/PP I WŁÓKNA SZKLANEGO
KOMPOZYTY (COMPOSITES) ()3 Józef Koszkul Politechnika Częstochowska, Katedra Przetwórstwa Tworzyw Sztucznych i Zarządzania Produkcją, al. Armii Krajowej 9c, 4- Częstochowa KOMPOZYT MIESZANINY PA/PP I WŁÓKNA
Bardziej szczegółowoMałgorzata Zubielewicz Anna Ślusarczyk Grażyna Kamińska-Bach Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników Oddział Farb i Tworzyw
Porównanie właściwości ochronnych systemów powłokowych eksploatowanych kilkanaście lat w naturalnych warunkach korozyjnych z wynikami badań laboratoryjnych Criteria and guidelines for evaluation and selection
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
KATEDRA MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Instrukcja przeznaczona jest dla studentów następujących kierunków: 1. Energetyka - sem. 3
Bardziej szczegółowoPODSTAWY METODY SPEKTROSKOPI W PODCZERWIENI ABSORPCJA, EMISJA
PODSTAWY METODY SPEKTROSKOPI W PODCZERWIENI ABSORPCJA, EMISJA Materia może oddziaływać z promieniowaniem poprzez absorpcję i emisję. Procesy te polegają na pochłonięciu lub wyemitowaniu fotonu przez cząstkę
Bardziej szczegółowoWłaściwości szkła Colorimo
Właściwości szkła Colorimo Badanie odporności na wilgoć zgodnie z normą UNI EN ISO 6270-1:2001 To badanie jest przeprowadzane w celu określenia odporności powłok wystawionych na działanie wilgoci i kładzie
Bardziej szczegółowo10. Analiza dyfraktogramów proszkowych
10. Analiza dyfraktogramów proszkowych Celem ćwiczenia jest zapoznanie się zasadą analizy dyfraktogramów uzyskiwanych z próbek polikrystalicznych (proszków). Zwykle dyfraktometry wyposażone są w oprogramowanie
Bardziej szczegółowoP O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A
P O L I T E C H N I K A W R O C Ł A W S K A Wydział Chemiczny, Zakład Metalurgii Chemicznej Chemia Środowiska Laboratorium RADIOAKTYWNOŚĆ W BUDYNKACH CEL ĆWICZENIA : Wyznaczanie pola promieniowania jonizującego
Bardziej szczegółowoBADANIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE CERAMIKA A STOPY DENTYSTYCZNE W KONTEKŚCIE WYBRANYCH RODZAJÓW STOPÓW PROTETYCZNYCH
WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera w Ustroniu BADANIA WYTRZYMAŁOŚCIOWE CERAMIKA A STOPY DENTYSTYCZNE W KONTEKŚCIE WYBRANYCH RODZAJÓW STOPÓW PROTETYCZNYCH CEL PRACY Celem pracy było
Bardziej szczegółowoOdporność cieplna ARPRO może mieć kluczowe znaczenie w zależności od zastosowania. Wersja 02
ARPRO może mieć kluczowe znaczenie w zależności od zastosowania. Poniżej przedstawiony jest zakres informacji technicznych ujętych w tym dokumencie: 1. Oczekiwany okres użytkowania ARPRO degradacja estetyczna
Bardziej szczegółowoFATIGUE LIFE OF ADHESION PLASTICS
JAN GODZIMIRSKI, MAREK ROŚKOWICZ TRWAŁOŚĆ ZMĘCZENIOWA TWORZYW ADHEZYJNYCH FATIGUE LIFE OF ADHESION PLASTICS S t r e s z c z e n i e A b s t a r c t W badaniach wykazano, Ŝe w mechanizmie zniszczenia zmęczeniowego
Bardziej szczegółowoReflekcyjno-absorpcyjna spektroskopia w podczerwieni RAIRS (IRRAS) Reflection-Absorption InfraRed Spectroscopy
Reflekcyjno-absorpcyjna spektroskopia w podczerwieni RAIRS (IRRAS) Reflection-Absorption InfraRed Spectroscopy Odbicie promienia od powierzchni metalu E n 1 Równania Fresnela E θ 1 θ 1 r E = E odb, 0,
Bardziej szczegółowoMetody badań materiałów konstrukcyjnych
Wyznaczanie stałych materiałowych Nr ćwiczenia: 1 Wyznaczyć stałe materiałowe dla zadanych materiałów. Maszyna wytrzymałościowa INSTRON 3367. Stanowisko do badania wytrzymałości na skręcanie. Skalibrować
Bardziej szczegółowoBADANIA POKRYWANIA RYS W PODŁOŻU BETONOWYM PRZEZ POWŁOKI POLIMEROWE
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK nr 3 (151) 2009 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 3 (151) 2009 ARTYKUŁY - REPORTS Joanna Kokowska* BADANIA POKRYWANIA RYS W PODŁOŻU BETONOWYM PRZEZ
Bardziej szczegółowoWpływ warunków eksploatacji na wyroby z tworzyw poliolefinowych (w tym
Wpływ warunków eksploatacji na wyroby z tworzyw poliolefinowych (w tym polipropylenu) Wyroby z tworzyw sztucznych przez cały okres eksploatacji (często wieloletni) powinny zachować swoje właściwości chemiczne,
Bardziej szczegółowoRóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20
RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 Czy racjonalne jest ocenianie właściwości uŝytkowych materiałów przez badania przy obciąŝeniu
Bardziej szczegółowoWydanie nr 9 Data wydania: 11 lutego 2016 r.
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1256 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 11 lutego 2016 r. Nazwa i adres WAVIN POLSKA
Bardziej szczegółowoLaboratorium z Krystalografii specjalizacja: Fizykochemia związków nieorganicznych
Uniwersytet Śląski - Instytut Chemii Zakład Krystalografii ul. Bankowa 14, pok. 133, 40-006 Katowice tel. 0323591197, e-mail: izajen@wp.pl opracowanie: dr Izabela Jendrzejewska Laboratorium z Krystalografii
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND
13/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 SZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND
Bardziej szczegółowoPOLIMORFIZM SUBSTANCJI FARMACEUTYCZNYCH ZNACZENIE I WYBRANE METODY IDENTYFIKACJI. Małgorzata Szczepańska, Jagiellońskie Centrum Innowacji
POLIMORFIZM SUBSTANCJI FARMACEUTYCZNYCH ZNACZENIE I WYBRANE METODY IDENTYFIKACJI Małgorzata Szczepańska, Jagiellońskie Centrum Innowacji POLIMORFIZM SUBSTANCJI FARMACEUTYCZNYCH ZNACZENIE I WYBRANE METODY
Bardziej szczegółowoSTOŁOWE APARATY DO BADAŃ STARZENIOWYCH
STOŁOWE APARATY DO BADAŃ STARZENIOWYCH SUNTEST XLS + SUNTEST CPS + 1 ATLAS MATERIAL TESTING TECHNOLOGY - Światowy lider w produkcji urządzeń do badań przyśpieszonego starzenia Firma ATLAS oferuje szeroką
Bardziej szczegółowoSpektroskopia. Spotkanie pierwsze. Prowadzący: Dr Barbara Gil
Spektroskopia Spotkanie pierwsze Prowadzący: Dr Barbara Gil Temat rozwaŝań Spektroskopia nauka o powstawaniu i interpretacji widm powstających w wyniku oddziaływań wszelkich rodzajów promieniowania na
Bardziej szczegółowoMateriały do laboratorium Przygotowanie Nowego Wyrobu dotyczące metody elementów skończonych (MES) Opracowała: dr inŝ.
Materiały do laboratorium Przygotowanie Nowego Wyrobu dotyczące metody elementów skończonych (MES) Opracowała: dr inŝ. Jolanta Zimmerman 1. Wprowadzenie do metody elementów skończonych Działanie rzeczywistych
Bardziej szczegółowoOdporność na zmęczenie
Odporność na zmęczenie mieszanek mineralnoasfaltowych z ORBITON HiMA dr inż. Krzysztof Błażejowski mgr inż. Marta Wójcik-Wiśniewska V Śląskie Forum Drogownictwa 26-27.04.2017 ORLEN. NAPĘDZAMY PRZYSZŁOŚĆ
Bardziej szczegółowoANALIZA WYTRZYMAŁOŚCI POŁĄCZENIA METAL CERAMIKA NA PRZYKŁADZIE CERAMIKI SHOFU I VITA
ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCI POŁĄCZENIA METAL CERAMIKA NA PRZYKŁADZIE CERAMIKI SHOFU I VITA WSTĘP W stomatologii i technice dentystycznej moŝna zaobserwować znaczny rozwój materiałów ceramicznych. Z tworzyw stosowanych
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
INSTYTUT MASZYN I URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH Politechnika Śląska w Gliwicach INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH BADANIE ZACHOWANIA SIĘ MATERIAŁÓW PODCZAS ŚCISKANIA Instrukcja przeznaczona jest dla studentów
Bardziej szczegółowoBADANIE CIEPLNE LAMINATÓW EPOKSYDOWO-SZKLANYCH STARZONYCH W WODZIE THERMAL RESERACH OF GLASS/EPOXY LAMINATED AGING IN WATER
Andrzej PUSZ, Łukasz WIERZBICKI, Krzysztof PAWLIK Politechnika Śląska Instytut Materiałów InŜynierskich i Biomedycznych E-mail: lukasz.wierzbicki@polsl.pl BADANIE CIEPLNE LAMINATÓW EPOKSYDOWO-SZKLANYCH
Bardziej szczegółowoZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 237
ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 237 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 20, Data wydania: 29 marca 2019 r. Nazwa i adres Gamrat Spółka
Bardziej szczegółowoNAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH POBRANYCH Z PŁYT EPS O RÓŻNEJ GRUBOŚCI
PRACE INSTYTUTU TECHNIKI BUDOWLANEJ - KWARTALNIK 1 (145) 2008 BUILDING RESEARCH INSTITUTE - QUARTERLY No 1 (145) 2008 Zbigniew Owczarek* NAPRĘŻENIA ŚCISKAJĄCE PRZY 10% ODKSZTAŁCENIU WZGLĘDNYM PRÓBEK NORMOWYCH
Bardziej szczegółowoSpektroskopia molekularna. Ćwiczenie nr 1. Widma absorpcyjne błękitu tymolowego
Spektroskopia molekularna Ćwiczenie nr 1 Widma absorpcyjne błękitu tymolowego Doświadczenie to ma na celu zaznajomienie uczestników ćwiczeń ze sposobem wykonywania pomiarów metodą spektrofotometryczną
Bardziej szczegółowoREJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
22/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
Bardziej szczegółowoINFLUENCE OF THE PEST CONTROL PRODUCTS ON THE MECHANICAL AND STRUCTURAL PROPERTIES OF THE PEHD AND PELD
Dorota KAPCIŃSKA-POPOWSKA, Marek GOŚCIAŃSKI Przemysłowy Instytut Maszyn Rolniczych ul. Starołęcka 31, 60-963 Poznań e-mail: office@pimr.poznan.pl INFLUENCE OF THE PEST CONTROL PRODUCTS ON THE MECHANICAL
Bardziej szczegółowo2. Lepkość za pomocą kubków wypływowych PN-EN ISO 2431
Powłokowe zabezpieczenia powierzchni metalowych Badania Laboratoryjne l.p. Oznaczana własność farb i powłok oraz stanu powierzchni Norma Badania farb 1. Gęstość PN-EN ISO 2811 2. Lepkość za pomocą kubków
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Wygaszanie fluorescencji (Fiz4)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Wygaszanie fluorescencji
Bardziej szczegółowoMETODYKA BADAŃ WYZNACZANIA ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ NAPRĘŻENIOWĄ ELEMENTÓW Z TWORZYW POLIMEROWYCH
Marek BIELIŃSKI, Piotr CZYŻEWSKI, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Bydgoszcz METODYKA BADAŃ WYZNACZANIA ODPORNOŚCI NA KOROZJĘ NAPRĘŻENIOWĄ ELEMENTÓW Z TWORZYW POLIMEROWYCH
Bardziej szczegółowoBEATA GRABOWSKA. AGH Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Odlewnictwa. Kraków Wydawnictwo Naukowe AKPAIT
Nowe spoiwa polimerowe w postaci wodnych kompozycji z udziałem poli(kwasu akrylowego) lub jego soli i modyfikowanego biopolimeru do zastosowania w odlewnictwie BEATA GRABOWSKA AGH Akademia Górniczo-Hutnicza
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z BADAŃ- LMC/12/131/2
Liczba stron: 9 Liczba załączników: 1 Liège, 4 luty 2014 SPRAWOZDANIE Z BADAŃ- LMC/12/131/2 Na wniosek: Dla: DOTHEE Z.I. La Fagne Rue Ernest Matagne, 19 53330 ASSESE DOTHEE Z.I. La Fagne Rue Ernest Matagne,
Bardziej szczegółowoNowoczesne materiały konstrukcyjne : wybrane zagadnienia / Wojciech Kucharczyk, Andrzej Mazurkiewicz, Wojciech śurowski. wyd. 3. Radom, cop.
Nowoczesne materiały konstrukcyjne : wybrane zagadnienia / Wojciech Kucharczyk, Andrzej Mazurkiewicz, Wojciech śurowski. wyd. 3. Radom, cop. 2011 Spis treści Wstęp 9 1. Wysokostopowe staliwa Cr-Ni-Cu -
Bardziej szczegółowoPróby udarowe. Opracował: XXXXXXX studia inŝynierskie zaoczne wydział mechaniczny semestr V. Gdańsk 2002 r.
Próby udarowe Opracował: XXXXXXX studia inŝynierskie zaoczne wydział mechaniczny semestr V Gdańsk 00 r. 1. Cel ćwiczenia. Przeprowadzenie ćwiczenia ma na celu: 1. zapoznanie się z próbą udarności;. zapoznanie
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3 Pomiar równowagi keto-enolowej metodą spektroskopii IR i NMR
Ćwiczenie 3 Pomiar równowagi keto-enolowej metodą spektroskopii IR i NMR 1. Wstęp Związki karbonylowe zawierające w położeniu co najmniej jeden atom wodoru mogą ulegać enolizacji przez przesunięcie protonu
Bardziej szczegółowoWPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7
58/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7 F.
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób wytwarzania modyfikatora do polistyrenu niskoudarowego i zmodyfikowany polistyren niskoudarowy
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209959 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 387336 (22) Data zgłoszenia: 25.02.2009 (51) Int.Cl. C08J 3/28 (2006.01)
Bardziej szczegółowoKONTROLA PROMIENIOWANIA
KONTROLA PROMIENIOWANIA Promieniowanie świetlne w urządzeniu Solarbox wytwarzane jest przez specjalną lampę ksenonową, chłodzoną powietrzem. Moc promieniowania jest stale kontrolowana. Umożliwia to uzyskiwanie
Bardziej szczegółowoBADANIA STOPNIA DEGRADACJI POWŁOK LAKIEROWYCH PO NARAŻANIU W KOMORACH KLIMATYCZNYCH O RÓŻNEJ ENERGII NAPROMIENIENIA UV
Marian GŁUSZKO BADANIA STOPNIA DEGRADACJI POWŁOK LAKIEROWYCH PO NARAŻANIU W KOMORACH KLIMATYCZNYCH O RÓŻNEJ ENERGII NAPROMIENIENIA UV STRESZCZENIE Wykonano porównawcze badania wpływu wielkości energii
Bardziej szczegółowoANALIZA MES PROCESU WYTWARZANIA WYPRASKI, BĘDĄCEJ INTEGRALNYM ELEMENTEM KARABINKA WOJSKOWEGO
IX Konferencja naukowo-techniczna Programy MES w komputerowym wspomaganiu analizy, projektowania i wytwarzania ANALIZA MES PROCESU WYTWARZANIA WYPRASKI, BĘDĄCEJ INTEGRALNYM ELEMENTEM KARABINKA WOJSKOWEGO
Bardziej szczegółowo