UCHWAŁA NR XL/321/10 RADY POWIATU GORLICKIEGO z dnia 25 lutego 2010 r.

Transkrypt

1 UCHWAŁA NR XL/321/10 RADY POWIATU GORLICKIEGO z dnia 25 lutego 2010 r. w sprawie przyjęcia "Programu Aktywności Lokalnej na rzecz osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym dla Powiatu Gorlickiego na lata 2010 " Na podstawie art. 12 ust. 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z późn. zm.) w związku z art. 112 ust. 13 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.), Rada Powiatu Gorlickiego uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje Program Aktywności Lokalnej na rzecz osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym dla Powiatu Gorlickiego na lata 2010, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza Zarządowi Powiatu Gorlickiego. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Powiatu Gorlickiego Marek Bugno ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 1 / 7

2 PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ NA RZECZ OSÓB I RODZIN ZAGROŻONYCH WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM DLA POWIATU GORLICKIEGO NA LATA Wprowadzenie Program Aktywności Lokalnej (PAL) to szereg inicjatyw o charakterze aktywizacyjnym oraz integracyjnym, które kierowane są do osób w ramach konkretnego środowiska lub członków danej społeczności lokalnej. Poprzez realizację określonych działań winien on przyczyniać się do aktywizowania tej społeczności, rozwiązywania jej problemów, a w konsekwencji do minimalizacji zagrożenia wykluczeniem społecznym. Program Aktywności Lokalnej jest dokumentem niezbędnym do realizacji przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gorlicach projektu systemowego pn. Aktywność i integracja szansą na lepsze jutro. Projekt ten współfinansowany jest przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego - Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet VII Promocja integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Założenia oraz zaplanowane w Programie Aktywności Lokalnej działania są zgodne z zapisami lokalnych i krajowych dokumentów strategicznych, które zakładają realizację zadań służących szeroko rozumianemu rozwojowi oraz podniesieniu poziomu życia obywateli. Najważniejszymi z tych dokumentów są: - Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Powiatu Gorlickiego na lata , - Strategia Rozwoju Kraju , - Strategia Wspierania Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego na lata , - Narodowa Strategia Spójności. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia Dodatkowo, realizacja PAL pozwoli na poszerzenie oferty pomocy świadczonej przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, a tym samym wpłynie na wzmocnienie jego pozytywnego wizerunku, jako jednostki nastawionej na zaspokajanie różnorakich potrzeb środowiska lokalnego. I. Diagnoza uzasadniająca wybór środowiska zagrożonego wykluczeniem społecznym 1) Załącznik do uchwały Nr XL/321/10 Rady Powiatu Gorlickiego z dnia 25 lutego 2010 r. Powiat gorlicki położony jest w południowo - wschodniej części województwa małopolskiego i cechuje się niekorzystną sytuacją gospodarczą przejawiającą się m.in. jedną z wyższych stóp bezrobocia w województwie, problemami ekonomicznymi kolejnych przedsiębiorstw, migracjami ludzi młodych i rosnącym odsetkiem ludności w wieku poprodukcyjnym. Uwarunkowania te wpływają na kwestie społeczne powodując, że znaczna część osób korzysta z pomocy społecznej rezygnując czasami z prób samodzielnej egzystencji. Wieloletnie trwanie w takiej sytuacji skutkuje wyuczoną bezradnością i uzależnieniem od pobieranych świadczeń. Głównym problemem społeczno ekonomicznym na terenie powiatu jest niekorzystna sytuacja panująca na rynku pracy. W 2008 r. zatrudnionych było z mieszkańców w wieku aktywności zawodowej, podczas gdy liczba osób bezrobotnych wynosiła (w tym kobiet) [źródło: Bank Danych Regionalnych GUS 2009r.]. Bezrobocie implikuje kolejne problemy, oznacza bowiem realny spadek dochodów rodziny, co skutkuje degradacją ekonomiczną. Brak zatrudnienia równie często zmusza do rezygnacji z zaspokajania niektórych potrzeb, czasami ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 2 / 7

3 powoduje konieczność korzystania z finansowej i rzeczowej pomocy zewnętrznej, a ostatecznie może prowadzić do ubóstwa. Sytuację tę odzwierciedlają dane statystyczne - w 2008 r. z pomocy społecznej korzystało 15,8% mieszkańców, z czego 48,7% właśnie z powodu bezrobocia oraz ubóstwa. Drugą, istotną przyczyną korzystania z pomocy społecznej wśród mieszkańców powiatu, była bezradność w sprawach opiekuńczo wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego. Zagadnienie to dotyczy m.in. rodzin niepełnych, niektórych rodzin zastępczych oraz rodziców biologicznych, których dzieci zostały umieszczone w rodzinnych bądź instytucjonalnych formach opieki zastępczej. Rodzice zastępczy w świetle ustawy o pomocy społecznej powinni spełniać szereg warunków, które zapewnią właściwą opiekę i wychowanie dzieciom do nich kierowanym. Zdarza się jednak, iż nie wszyscy odpowiednio wywiązują się z tej funkcji. Kwestia ta dotyczy głównie rodzin zastępczych spokrewnionych, których odsetek w powiecie gorlickim jest największy i wynosi 90,7% (78 rodzin, w których wychowuje się 100 dzieci) [źródła własne 2009r.]. Niejednokrotnie rodzice zastępczy mają ten sam adres, co rodzina biologiczna, bądź problem rodziny naturalnej (np. uzależnienie) występuje również w rodzinie zastępczej. Taka sytuacja oznacza, że w życiu dziecka niewiele się zmienia. Dzieci wychowujące się w rodzinach zastępczych, a także wychowankowie placówek opiekuńczo - wychowawczych w związku z życiowymi doświadczeniami często mają zaniżoną samoocenę, cechuje ich brak wiary w siebie, co w przyszłości niejednokrotnie powoduje niezaradność życiową. Usamodzielniani wychowankowie po osiągnięciu pełnoletniości niekiedy nie potrafią samodzielnie podjąć i pełnić ról społecznych. Mają trudność nie tylko w odnalezieniu się na rynku pracy, ale także w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Problemem dla nich jest wybór kierunku kształcenia związany z brakiem aspiracji bądź rozeznania własnych predyspozycji. Aktualnie w powiecie gorlickim w trakcie usamodzielnienia jest 29 wychowanków rodzin zastępczych i 7 wychowanków placówek, zaś w ciągu najbliższych 3 lat w proces ten wejdzie łącznie kolejnych 47 wychowanków [źródła własne 2009r.]. Rodziny niepełne, samotnie wychowujące dzieci w wyniku różnych zdarzeń często zdane są na siebie. Niejednokrotnie przerasta je sytuacja, w której się znalazły pozostają bez niezależnego źródła dochodu, a nawet borykają się z ubóstwem. Nieraz odczuwają bezradność oraz miewają problemy opiekuńczo - wychowawcze związane z doświadczanymi trudnościami. W tej grupie przeważają samotne matki, które bywają źle postrzegane w społeczeństwie (aktualnie 15% rodzin określanych jest mianem niepełnych, zaś przeciętnie 9 na 10 z nich to rodziny samotnych matek Urząd Wojewódzki 2005r.). Kolejną, poważną kwestią na mapie problemów powiatu gorlickiego, jest przemoc domowa (przemoc wobec kobiet stanowiła 89,6% przypadków [źródła własne 2009r.]). Znęcanie się fizyczne i psychiczne powoduje u osób doznających przemocy choroby, obniża ich poczucie własnej wartości, wiarę w siebie oraz potęguje trudności w funkcjonowaniu społecznym. Problem ten dotyczy najczęściej osób bezrobotnych, oderwanych od rynku pracy, nieświadomych własnych predyspozycji i niekiedy nie utrzymujących żadnych relacji społecznych czy zawodowych. Często osoby doznające przemocy dotyka, również pośrednio, problem alkoholizmu i innych patologii (przestępczość, narkomania). Przemoc w rodzinie zaś ze zdwojoną siłą uderza w dzieci. Dotyczy ich bezpośrednio oraz pośrednio, gdy są świadkami stosowania przemocy między rodzicami upośledza to ich psychikę w najważniejszym dla ich rozwoju momencie, gdy kształtują się podstawowe wartości i zachowania oraz utrwalają cechy charakteru. Następną, znaczącą, grupą korzystającą z pomocy społecznej są osoby niepełnosprawne - ok z nich corocznie korzysta ze świadczeń udzielanych przez PCPR (18,5% mieszkańców powiatu to osoby niepełnosprawne [źródło: Urząd Statystyczny Kraków, dane z NSPL 2002r.]). Osoby te ze względu na swoje dysfunkcje zdrowotne, często cechuje zaniżona samoocena oraz brak pewności siebie. Doświadczają również trudności związanych ze znalezieniem pracy, wynikających ze zbyt niskich lub zdezaktualizowanych kwalifikacji. Nierzadko, mają także kłopoty ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 3 / 7

4 z funkcjonowaniem społecznym i w kontaktach interpersonalnych. U osób niepełnosprawnych często występuje także brak samodzielności życiowej oraz wysoki poziom lęku przed oceną społeczną. Niskie predyspozycje społeczno - zawodowe, brak wiary we własne możliwości powodują, że osoby te nie podejmują starań, aby zmienić swoją sytuację. Skutkuje to wycofaniem się z aktywnego udziału w życiu społecznym i uzależnieniem od zewnętrznej pomocy. Odpowiedzią na powyższe kwestie społeczne, zidentyfikowane na terenie powiatu, jest realizacja przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gorlicach Programu Aktywności Lokalnej. Działania realizowane w ramach PAL mają za zadanie zwiększenie możliwości wyjścia z kręgu świadczeniobiorców pomocy społecznej osób, które wskutek bezrobocia, braku umiejętności i chęci rozwiązywania własnych trudności, bezradności życiowej czy niepełnosprawności stają się osobami zagrożonymi wykluczeniem. W celu wielopłaszczyznowego oddziaływania w ramach PAL, wsparcie będzie kierowane także do najbliższego otoczenia Uczestników Programu oraz szeroko rozumianej społeczności lokalnej, aby uwrażliwić ją na występujące problemy oraz walczyć ze stereotypami. II. Cele oraz przewidywane rezultaty programu Celem głównym Programu Aktywności Lokalnej jest zwiększenie możliwości uczestniczenia w życiu społecznym oraz zawodowym osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym, a także ich integracja ze środowiskiem lokalnym oraz zacieśnianie więzi międzyludzkich. Do osiągnięcia celu głównego przyczynią się cele szczegółowe: 1) Minimalizacja problemów w sprawach opiekuńczo - wychowawczych; 2) Pomoc w odzyskaniu poczucia własnej wartości oraz w nabyciu umiejętności społecznych i samodzielności życiowej; 3) Pomoc w procesie usamodzielniania się wychowanków z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo - wychowawczych; 4) Wsparcie o charakterze terapeutycznym i psychologicznym dla kobiet doznających przemocy; 5) Pomoc w odnalezieniu się osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym na rynku pracy; 6) Minimalizacja uprzedzeń i stereotypów przez docieranie z informacją do społeczeństwa. Dzięki realizacji działań aktywizacyjno integracyjnych w ramach Programu Aktywności Lokalnej przewiduje się osiągnąć następujące rezultaty: 1) Nabycie lub podniesienie kompetencji i umiejętności wychowawczych wśród rodziców z rodzin problemowych; 2) Przywrócenie wiary we własne możliwości oraz podniesienie samooceny i poprawa samodzielności życiowej wśród uczestników PAL; 3) Podniesienie umiejętności społecznych i przygotowanie do samodzielnego życia wychowanków rodzin zastępczych będących w trakcie usamodzielniania; 4) Złagodzenie psychologicznych skutków przemocy domowej wśród kobiet jej doznających; 5) Nabycie lub podniesienie umiejętności aktywnego poszukiwania zatrudnienia; 6) Dotarcie z informacją do społeczeństwa i minimalizacja uprzedzeń oraz stereotypów dotyczących uczestników PAL, głównie kobiet. III. Adresaci programu ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 4 / 7

5 W ramach Programu Aktywności Lokalnej na rzecz osób i rodzin zagrożonych wykluczeniem społecznym działaniami aktywizacyjnymi zostaną objęci mieszkańcy powiatu gorlickiego, którzy są w wieku aktywności zawodowej i korzystają z pomocy społecznej. Jak wynika z zaprezentowanej w punkcie I diagnozy, głównymi grupami docelowymi PAL są: 1) usamodzielniani wychowankowie, 2) rodziny z problemami opiekuńczo wychowawczymi (m.in. rodziny zastępcze, niepełne), 3) kobiety doznające przemocy, 4) osoby niepełnosprawne. Dodatkowo pomocą objęte zostaną osoby z otoczenia tych grup, przede wszystkim dzieci, które także wymagają wsparcia. Ponadto, w celu umożliwienia Uczestnikom PAL pełnego udziału w zajęciach, planowana jest opieka nad osobami od nich zależnymi na czas trwania działań projektowych. IV. Szczegółowy opis planowanych działań i metody realizacji programu Działania realizowane w ramach PAL mają na celu poprawę funkcjonowania w życiu społecznym i zawodowym uczestników Programu. Efekt ten planuje się osiągnąć wykorzystując następujące metody: 1) Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Ma na celu rozwinięcie lub wzmocnienie ich aktywności i samodzielności życiowej poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi. 2) Instrumenty aktywnej integracji zawarte w Zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki : zawodowej, m.in. organizacja warsztatów z poszukiwania pracy oraz przedsiębiorczości, po zakończeniu działań aktywizacyjnych edukacyjnej, m.in.: a) organizacja poradnictwa edukacyjnego, b) organizacja warsztatów z gospodarowania budżetem, c) w uzasadnionych przypadkach organizacja kursów zawodowych, d) organizacja kursów rozwijających umiejętności i zainteresowania zdrowotnej, m.in.: skierowanie i sfinansowanie badań profilaktycznych/specjalistycznych oraz turnusy rehabilitacyjne społecznej, m.in.: a) przeprowadzenie działań aktywizujących w formie treningu kompetencji i umiejętności społecznych, b) organizacja poradnictwa specjalistycznego, c) wyjazdy/spotkania integracyjne, d) grupa wsparcia, e) szkoła dla rodziców. ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 5 / 7

6 3) Działania o charakterze środowiskowym obejmują m.in. edukację społeczną i obywatelską, spotkania konsultacyjne, debaty, organizowanie i inspirowanie mieszkańców do udziału w imprezach o charakterze: integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, stworzenie punktu poradnictwa specjalistycznego. Każdy Uczestnik PAL skorzysta z instrumentów aktywnej integracji, które dostosowane będą do jego indywidualnych potrzeb i aktualnej sytuacji życiowej. Wybór odpowiednich działań będzie wynikiem konsultacji pracownika socjalnego ds. PAL z Uczestnikiem Programu. Do realizacji PAL zaangażowani zostaną: pracownicy socjalni ds. PAL oraz koordynator PAL na rzecz kobiet doznających przemocy. Promocja i zarządzanie Programem będą realizowane w ramach odrębnego zadania określonego w projekcie Aktywność i integracja szansą na lepsze jutro na lata V. Czas trwania programu i harmonogram realizacji poszczególnych działań Realizacja Programu Aktywności Lokalnej nastąpi w okresie od marca 2010r. do grudnia r. Program zostanie wdrożony na podstawie opracowanego harmonogramu. REALIZACJA PROGRAMU AKTYWNOŚCI LOKALNEJ Grupa docelowa Usamodzielniani wychowankowie Rodziny z problemami opiekuńczo - wychowawczymi Kobiety doznające przemocy Osoby niepełnosprawne Okres realizacji Programu III 2010 XII I 2011 XII I XII REALIZACJA DZIAŁAŃ W RAMACH PAL Działania przewidziane do realizacji zawodowej edukacyjnej zdrowotnej społecznej Okres realizacji działania IV 2010 XI IV 2010 XI IV 2010 XI III 2010 XI Działania środowiskowe V 2010 XI Jednostka miary Ilość Cena jednostk. Koszt całkowity Źródło finansow. Osoba ,00 zł ,00 zł Europejski Fundusz Społeczny i budżet państwa W celu zaprezentowania planowanych działań będą zorganizowane spotkania informacyjne dla potencjalnych uczestników. Po podpisaniu deklaracji uczestnictwa zostaną określone poszczególne działania aktywizacyjne uwzględniające możliwości i ograniczenia każdego z uczestników Programu. Ze względu na indywidualne podejście do każdego klienta harmonogram działań przedstawia jedynie ramowy czas zastosowania poszczególnych instrumentów. ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 6 / 7

7 Praca socjalna VI. Sposób finansowania realizacji programu Program Aktywności Lokalnej realizowany w ramach projektu Aktywność i integracja szansą na lepsze jutro finansowany będzie środkami Europejskiego Funduszu Społecznego (POKL , Priorytet VII, Poddziałanie 7.1.2) oraz budżetu państwa. VII. Realizatorzy III 2010 XII Realizatorem Programu Aktywności Lokalnej będzie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Gorlicach. VIII. Podział odpowiedzialności za realizację poszczególnych części składowych programu Organizacja i podział odpowiedzialności: 1) nadzór nad realizacją działań w ramach PAL - Dyrektor PCPR w Gorlicach, 2) operacyjne zarządzanie Programem - Kierownik Zespołu Projektowego, 3) inicjowanie i organizowanie działań realizowanych w ramach PAL, monitorowanie udziału uczestników, prowadzenie dokumentacji dotyczącej Programu - Pracownicy socjalni ds. PAL, Koordynator PAL na rzecz kobiet doznających przemocy. 1) Podane dane pochodzą z analizy własnej Diagnoza problemów społecznych powiatu gorlickiego 2009 ID: NQOUR-ZYUIK-KTARA-QRQUS-CBCNK. Podpisany. Strona 7 / 7