W ramach tego projektu nauczyciele szkoły wyjechali do Nieniec do Germerheim na wymianę doświadczeń do szkoły zawodowej - Die Berufsbildende Schule.

Transkrypt

1 Zarówno nauczanie, jak racjonalne zgłębianie rzeczywistości, jeśli są prawdziwe i inspirujące, prowadzą nas do samego progu tajemnicy absolutnej i wywołują poczucie głębokiej pokory i szacunku. /Theodore Meyer Greene/ Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 2 w Brzesku od 1 kwietnia 2014 do 30 listopada 2014 realizuje projekt PL1-ESF Zagraniczna mobilność szkolnej kadry edukacyjnej w ramach projektów instytucjonalnych - Nauczyciel mobilny sukcesem szkoły, działanie POKL, realizowanego na zasadach Programu Uczenie się przez całe życie.. W ramach tego projektu nauczyciele szkoły wyjechali do Nieniec do Germerheim na wymianę doświadczeń do szkoły zawodowej - Die Berufsbildende Schule. Die Berufsbildende Schule ma swoją siedzibę w Germerhaim w filię w Würth. W obu szkołach uczy uczniów. Nauczyciele w Germerheim Kierunki w jakich kształci szkoła: elektronika i automatyka, elektrotechnika, mechatronika mechaniczna obróbka drewna, mechanik maszyn przemysłowych, mechanik narzędziowy, operator maszyn i urządzeń, technik logistyk, technik ekonomista, pracownik biurowy, technik handlowiec, technik informatyk, technik telekomunikacji, technolog żywienia, sprzedawca, fryzjer, opiekun osób starszych. mechatronik opiekun osób starszych fryzjer gastronomia

2 System edukacji w Germersheim i regionie Nadrenia-Palatynat Podczas wizyty w zapoznali się z systemem edukacji w Niemczech i regionie Nadrenia-Palatynat. SYSTEM OSWIATY W NIEMCZECH, REGIONIE NADRENIA-PALATYNAT i GERMERSHEIM Pojęcie "system oświaty" używane jest często zamiennie z wyrażeniem "oświata" to ogół powiązanych ze sobą placówek i instytucji wychowania bezpośredniego i pośredniego, umożliwiających obywatelom zdobywanie ogólnego i zawodowego wykształcenia oraz wszechstronny rozwój osobowości. 92,1% uczniów uczęszcza do szkół publicznych, a pozostałe 7,9% do szkół prywatnych. Do szkol zawodowych publicznych uczęszcza 91,3% uczniów, 8,7% - do placówek prywatnych. Instytucje, które zarządzają szkołami prywatnymi otrzymują od władz landów (krajów związkowych) dofinansowanie w różnych formach. Wszystkie landy gwarantują uprawnionym szkołom standardowe wsparcie finansowe, wliczając w to udział w kosztach związanych z płacami pracowników i zakupem wyposażenia. Zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym obowiązują krajowe standardy kształcenia (Bildungsstandards). Republika Federalna Niemiec jest państwem związkowym (federacją) składającą się z 16 krajów związkowych (landów). Każdy land posiada własną konstytucję, parlament i rząd o szerokich uprawnieniach, natomiast w gestii władz federalnych pozostają kwestie polityki zagranicznej, obrony narodowej czy też polityki finansowej. Generalnie państwo odpowiada za zatrudnianie i wynagradzanie nauczycieli wszystkich szczebli, którzy cieszą się w Niemczech statusem urzędnika państwowego. Federalne Ministerstwo Edukacji i Nauki określa, w oparciu o ustawodawstwo Bundestagu ogólną linię polityki oświatowej państwa. Zadania rządu federalnego w dziedzinie edukacji obejmują m.in. ustanawianie przepisów funkcjonowania dotyczących wstępu do szkół wyższych oraz rodzajów stopni naukowych przyznawanych przez instytucje szkolnictwa wyższego oraz pomoc finansową na kształcenie/szkolenie indywidualnych osób, włącznie z promowaniem młodszej kadry naukowej. Każdy z landów posiada własne ustawodawstwo edukacyjne, instrumenty prawne zarządzania oświatą i w każdym z nich funkcjonuje odrębne ministerstwo edukacji.

3 System tworzą: 1. system wychowania w okresie przedszkolnym. 2. system szkolny; szkoły ogólnokształcące, zawodowe i wyższe. 3. system kształcenia i wychowania równoległego lub pozaszkolnego. 4. system kształcenia i wychowania poszkolnego. oświaty w Niemczech Wychowanie pzedszkolne: W większości landów za edukację przedszkolną odpowiadają ministerstwa ds. socjalnych. Dzieci w wieku od 3 do 6 lat mogą uczęszczać do Kindergärten, które są prowadzone głównie przez instytucje niepubliczne (przede wszystkim kościoły i stowarzyszenia opieki społecznej), przy czym w kosztach obowiązkowo partycypują również rodzice. Większość dzieci uczęszcza do przedszkola na dwie, trzy godziny dziennie o poranku. Jeżeli oboje z rodziców pracują ten czas może zostać wydłużony do nawet dziewięciu godzin. Przedszkola stanowią zazwyczaj dobry sposób na integrację dziecka z nowym środowiskiem za granicą. System szkolny obejmujący szkoły podstawowe, ogólnokształcące, zawodowe i wyższe. Jest to kształcenie obowiązkowe Kształcenie w pełnym wymiarze jest obowiązkowe w wieku od 6 do 15lat w większości landów (Badenia- Wirtembergia, Bawaria, Hamburg, Hesja, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Dolna Saksonia, Nadrenia Północna-Westfalia w Gymnasium, Nadrenia-Palatynat, Saara, Saksonia, Saksonia-Anhalt, Szlezwik-Holsztyn) lub 16 lat (Berlin, Brandenburgia, Brema, Nadrenia Północna-Westfalia w innych typach szkół poza Gymnasium, Turyngia), a kształcenie w niepełnym wymiarze jest obowiązkowe do wieku 18 lat dla osób, które nie uczęszczają do szkoły w pełnym wymiarze.

4 Kształcenie ogólne na poziomie średnim I stopnia ETAPY Szkoła podstawowa (Grundschule) Szkoły średnie I stopnia: Orientierungsstufe (etap orientacji w różnych rodzajach szkół) Gymnasium Realschule Hauptschule Gesamtschule szkoły prowadzące kilka typów kształcenia (Schularten mit mehreren Bildungsgängen) Wiek: 6-10 lat (6-12, Berlin i Brandenburgia) Wiek: lat Wiek: 10/12-15/16 lat Szkoły średnie II stopnia Wiek: 15/16-18/19 lat - SZKOŁA PODSTAWOWA (Grundschule) Jest pierwszym etapem szkolnej edukacji dziecka. Nauka w szkole podstawowej rozpoczyna się w wieku 6 lat i trwa 4 lata (w niektórych Landach np. w Berlinie 6 lat). Celem szkoły podstawowej jest nauka umiejętności czytania i pisania oraz podstaw matematyki. -GIMNAZJUM (DAS GYMNASIUM) - jest formą kształcenia obejmującą pełny cykl szkoły średniej (pierwszy i drugi stopień), choć nie wszystkie realizują szczebel orientacji. Gimnazjum trwa 9 lat (klasy 5-13). Uczęszczają do niego uczniowie wykazujący się najlepszymi osiągnięciami. Z momentem ukończenia 10 klasy gimnazjum uczniowie otrzymują automatycznie świadectwo ukończenia szkoły realnej. -SZKOŁA GŁÓWNA DIE HAUPTSCHULE - jest szkołą średnią I stopnia, obejmującą klasy 5-9 (7-9 w niektórych landach). W wielu krajach związkowych można dobrowolnie ukończyć 10 klasę. W pięcioletniej szkole głównej dzieci uzyskują wykształcenie minimalne, wiedzę ogólną bliską praktyce i zawodowi(celem kształcenia jest przekazanie uczniowi ogólnych wiadomości i umiejętności, które stanowić będą podstawę do dalszej nauki w szkole zawodowej). Świadectwo ukończenia szkoły głównej uprawnia do kontynuowania nauki w szkole zawodowo-specjalistycznej Berufsfachschule, Fachoberschule, Berufchule, lub do zakładowego kształcenia zawodowego. Praktycznie więc możliwości zdobycia matury są ograniczone. SZKOŁA REALNA DIE REALSCHUL) - to szkoła średnia I stopnia, kształcąca uczniów klas 5-10 (7-10). Ukończenie ogólnokształcącej szkoły realnej (Realschulabschluss) uprawnia do nauki zawodu w szkole zawodowej, szkoły zawodowej specjalistycznej na wyższym szczeblu (Fachoberschule) lub do dalszej nauki w 11 klasie gimnazjum i zdobycia matury. SZKOŁA ZBIORCZA DIE GESAMTSCHULE Jest połączeniem wszystkich wymienionych już typów szkół, nie występuje we wszystkich landach. W zależności od zdolności i postępów ucznia, może on brać udział (tak jak w Gimnazjum) w kursach o mniejszych lub większych wymaganiach. Tutaj również uczeń może zdawać egzamin maturalny. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. O wyborze szkoły średniej I stopnia decydują rodzice, szkoła lub władze nadzorujące szkoły na podstawie oceny dokonanej przez szkołę podstawową. Przyjęcie do różnych szkół średnich może być uzależnione od wyników w nauce lub decyzji władz edukacyjnych. W szkołach niemieckich obowiązuje sześciostopniowa skala ocen od 1 do 6, lecz w kolejnościach odwrotnej niż w Polsce. Najlepsza oceną jest 1, najgorszą 6. Wakacje w Niemczech rozpoczynają się zazwyczaj w sierpniu i trwają sześć tygodni. Niemiecki system edukacyjny nie pozbawia ucznia możliwości kształcenia w szkołach o wyższym poziomie, jeśli osiąga on dobre wyniki i chce uczyć się. Rok szkolny obejmuje od 188 dni (pięciodniowy tydzień nauki szkolnej) do 208 dni lub (sześciodniowy tydzień nauki szkolnej) w okresie od sierpnia do lipca. Dzienny i tygodniowy wymiar zajęć szkolnych ustalają poszczególne landy. Klasy w szkołach podstawowych liczyły średnio 21 uczniów, a w szkołach średnich I stopnia średnio 24 uczniów, zależnie od rodzaju szkoły i landu.

5 Poza wyżej wymienionymi placówkami istnieje również rozbudowane szkolnictwo specjalne. Statystycznie 5,2% ósmoklasistów uczęszcza właśnie do takich szkół. W większości jest to młodzież trudno ucząca się lub z jakimiś upośledzeniami. Kształcenie ogólne na poziomie średnim II stopnia (Gymnasiale Oberstufe) Rodzaje kształcenia Typy szkół Wiek Gymnasium 15/16-18/19 lat Berufliches Gymnasium Fachgymnasium Gesamtschule Kształcenie zawodowe: Berufsfachschule (szkoła zawodowa 15/16-18 lat prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze) Fachoberschule (szkoła zawodowa lat prowadząca kształcenie w pełnym wymiarze) Duales System Berufsoberschule +Betrieb 15/16-18/19 lat (System dualny: kształcenie wszkole zawodowej w niepełnym wymiarze i kształcenie w zakładzie pracyw niepełnym wymiarze) Kształcenie policealne Berufsfachschule lata Fachoberschule lat Abendgymnasium/Kolleg lat Duales System Berufsoberschule lata Betrieb (System dualny: kształcenie w szkole zawodowej w niepełnym wymiarze i kształcenie w zakładzie pracy w niepełnym wymiarze) Warunkiem przyjęcia do gymnasiale Oberstufe (II stopień Gymnasium) jest posiadanie świadectwa ukończenia szkoły średniej I stopnia z zadawalającymi ocenami. Przed rozpoczęciem kształcenia zawodowego należy zakończyć kształcenie obowiązkowe. W przypadku systemu dualnego nie istnieją żadne dodatkowe wymogi formalne jest on otwarty dla wszystkich absolwentów szkół średnich I stopnia, niezależnie od wyników w nauce. Kształcenie zawodowe w duales System przygotowuje do pracy w 350 zawodach we wszystkich dziedzinach gospodarki, zgodnie z ustalanymi na szczeblu krajowym zasadami szkolenia (komponent w zakładzie pracy) i według programów nauczania ustalonych przez landy (zajęcia w szkole). Szkoły zawodowe w pełnym wymiarze przygotowują uczniów do wykonywania określonego zawodu lub podjęcia studiów. W wielu modelach edukacji, specyficznych dla każdego regionu, rola szkół głównych i realnych jest różnie postrzegana i mogą one mieć zupełnie odmienne znaczenie. Zazwyczaj wiąże się to także z inną nazwą takiej szkoły. Takie szkoły to np.: - Erweiterte Realschule (tylko w Saarland) - Mittelschule (tylko w Sachsen) - Regelschule (tylko w Turyngii) - Oberschule (tylko w Brandenburgii) - Sekundarschule (tylko w Bremie i Sachsen-Anhalt) - Regionale Schule (tylko Rheinland-Pfalz i Meclenburg-Vorpommern) Nauczyciele zatrudnieni w instytucjach wychowania przedszkolnego posiadają średnie wykształcenie. Nauczyciele szkół podstawowych i średnich kształcą się na uniwersytetach oraz w kolegiach sztuk pięknych i kolegiach muzycznych. Zdają oni pierwszy i drugi Staatsprüfung (egzamin państwowy), na

6 ogół z dwóch przedmiotów i pedagogiki. Nauczyciele szkół podstawowych są nauczycielami przedmiotów zintegrowanych, a nauczyciele szkół średnich specjalizują się w określonych przedmiotach. Nauczyciele są na ogół zatrudniani przez land i mają z reguły status urzędnika państwowego. Nauczyciele mający status pracownika służby cywilnej mają prawo do urlopu w wymiarze stosowanym dla wszystkich pracowników służby cywilnej. Czas trwania wakacji szkolnych przekraczający ustawowy wymiar urlopu nauczycielskiego jest przeznaczony na doskonalenie zawodowe, przygotowanie i aktualizację lekcji, inne obowiązki związane z przygotowaniem nowego roku szkolnego oraz odebranie godzin ponadwymiarowych przepracowanych podczas roku szkolnego. Tygodniowy łączny wymiar czasu pracy nauczycieli wynosi 40 godzin zegarowych z czego obowiązkowe pensum dydaktyczne: - kształcenie podstawowe 20,3-21 godz - szkoła średnia Ist 17,3-21,4 godz - szkoła średnia IIst 17,3 20,3 godz Niemiecki model edukacji zawodowej: 1. Dual system - system dualny Ten system jest połączeniem nauki teoretycznej i praktycznej zawodu. Uczniowie uczą się trzy lata, nauka zajmuje 1-2 dni w tygodniu, 3-4 dni odbywają naukę zawodu w zakładzie pracy. W ten system zaangażowane są instytucje a/federalne Ministerstwo Oświaty i Badań, które: Ustanawia ogólne zasady dotyczące organizacji procesu edukacji zawodowej -ustawa o kształceniu zawodowym (Berufsbildungsgesetz). Ustanawia klasyfikację zawodów (ok. 360 zawodów). Ustala przepisy (Ausbildungsordnung) regulujące program nauczania dla danego zawodu obowiązujące w całych Niemczech. b/ kraje związkowe, które: są odpowiedzialne za szkoły zawodowe. regulują naukę w szkolnictwie zawodowym zgodnie ze swoją wewnętrzną polityką. definiują szczegółowe zasady organizacji procesu edukacji zawodowej i zawartości programów nauki danego zawodu - ramowy plan kształcenia, zawierający podział na zajęcia teoretyczne i praktyczne wraz z liczbą godzin przeznaczoną na każdą z tych kategorii.. Finansują ogólną teoretyczną edukację zawodową. c/ izby przemysłowo- handlowe, i izby rzemieślnicze, które: Doradzają zakładom szkolącym uczniów. Kontrolują oraz opiniują czy dany zakład spełnia wymogi stawiane zakładom ubiegającym się o przyjęcie uczniów na praktyczną naukę zawodu. Zajmują się certyfikowaniem kwalifikacji, a więc opracowywanie w porozumieniu z zakładem pracy, wytycznych co do kształcenia oraz zawartości programów nauki. Rejestrują umowy o kształcenie zawodowe pomiędzy uczniami i pracodawcami. Opracowują i przeprowadzają egzaminy zawodowe (połówkowych i końcowych), powołują komisje egzaminacyjne, zajmują się wydawaniem świadectw. d/ pracodawcy: Oferują praktyki, z reguły ok. 23 % ogółu firm: czują się zobowiązane do przyjmowania adeptów zawodu na praktyki, nawet w świetle braku oficjalnych uregulowań prawnych tej kwestii, które by im takie zadanie narzucał zapewniają jak najwyższą jakość praktycznej nauki zawodu zgodnie z przepisami i wytycznymi w danym zawodzie.

7 współpracują przy tym ze szkołami zawodowymi oraz izbami przemysłowo-handlowymi lub rzemieślniczymi. Finansują praktyczną część nauki zawodu e/ uczniowie sami organizują praktykę i znajdują swojego pracodawcę. otrzymują miesięczne wynagrodzenie za swoją pracę, co stanowi ważny element motywacji do podnoszenia swoich umiejętności i osiągnięcia jak najlepszych wyników. System dualny obejmuje około 50% kształcącej się młodzieży. Ten system ma wpływ na niski odsetek młodych ludzi bez zawodu lub miejsca nauki zawodu - w grupie wiekowej lat wynosi on niewiele ponad 4%, a połączenie teorii z praktyką daje wysoko wykwalifikowaną kadrę robotników i rzemieślników. Ponadto nie zamyka ono drogi do dalszego kształcenia, poprzez dokształcanie można uzyskać dyplom mistrza w zawodzie. Ponadto jest możliwość podnoszenia kwalifikacji w drodze kształcenia zaocznego aż do uzyskania tytułu po ukończeniu uczelni wyższej.