Zacznijmy od krótkiego przedstawienia niemieckiego systemu oświaty szkolnej. Dzieci i młodzież są objęte obowiązkiem szkolnym w wieku od 6 do 18 lat.

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zacznijmy od krótkiego przedstawienia niemieckiego systemu oświaty szkolnej. Dzieci i młodzież są objęte obowiązkiem szkolnym w wieku od 6 do 18 lat."

Stanisław Romanowski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Zacznijmy od krótkiego przedstawienia niemieckiego systemu oświaty szkolnej. Dzieci i młodzież są objęte obowiązkiem szkolnym w wieku od 6 do 18 lat. SZKOŁA PODSTAWOWA (Grundschule) Jest pierwszym etapem szkolnej edukacji dziecka. Nauka w szkole podstawowej rozpoczyna się w wieku 6 lat i trwa 4 lata (w niektórych Landach, np. w Berlinie, 6 lat). Celem szkoły podstawowej jest nauka umiejętności czytania i pisania oraz podstaw matematyki. W początkowych klasach dzieci nie są oceniane za pomocą stopni, lecz w sposób opisowy (opinia). Po 4 latach nauki ( w Berlinie, po 6 latach) drogi uczniów rozchodzą się, gdyż mają do wyboru trzy (a w niektórych landach cztery) typy szkół na wyższym etapie kształcenia. Ten wybór nie jest całkiem dobrowolny i dalsza ścieżka edukacji zależy od wyników osiągniętych w szkole podstawowej. Te ścieżki to: 1. GIMNAZJUM (das Gymnasium) Trwa 9 lat (klasy 5-13). Uczęszczają do niego uczniowie wykazujący się w szkole podstawowej najlepszymi osiągnięciami. Od klasy 11 obowiązuje system kursowy. Przed przystąpieniem do egzaminu maturalnego (das ABITUR) każdy uczeń musi ukończyć ustaloną liczbę kursów na podstawie których układany jest jego profil egzaminów końcowych. Każdy musi zdawać egzamin z j. niemieckiego, j. obcego i wybranego przedmiotu. Świadectwo maturalne upoważnia do podjęcia studiów w szkole wyższej. SZKOŁA REALNA (Die Realschule) Nauka obejmuje z reguły 5-6 lat, a ukończenie szkoły realnej (Realschulabschluss) warunkuje podjęcie nauki zawodu i pracy na średnim szczeblu w różnych dziedzinach gospodarki handel, przemysł, służba publiczna, rzemiosło. SZKOŁA GŁÓWNA (Die Hauptschule) Trwa od 5 do 6 lat (klasy 5-9 lub 5-10). Celem kształcenia jest przekazanie uczniowi ogólnych wiadomości i umiejętności, które stanowić będą podstawę do dalszej nauki w szkole 1 / 5

2 zawodowej. Po ukończeniu szkoły głównej uczeń otrzymuje tzw. Haupstchulabschluss, który stanowi podstawę przyjęcia do szkoły zawodowej (die BERUFSSCHULE) oraz podpisania umowy rozpoczynającej praktyczną naukę zawodu w rzemiośle, handlu czy przemyśle. Szkoły zawodowe trwają 3 lata. SZKOŁA OGÓLNA (Die Gesamtschule) Jest połączeniem wszystkich wymienionych już typów szkół, nie występuje we wszystkich Landach. W zależności od zdolności i postępów ucznia, może on brać udział (tak jak w gimnazjum) w kursach o mniejszych lub większych wymaganiach. Po tej szkole uczeń może również zdawać egzamin maturalny. Podstawą szkolnictwa zawodowego w Niemczech jest tzw. system dualny (das duale System). Uczniowie chodzą do szkoły zawodowej 3 lata, początkowo 3-4 dni w tygodniu później tylko 1 dzień i przez pozostałe dni przyuczani są do zawodu bezpośrednio na stanowisku pracy. Za praktykę zawodową uczeń otrzymuje wynagrodzenie. Wróćmy teraz do tematu artykuły, czyli etyki, religii, filozofii w berlińskich szkołach. W sześcioletniej szkole podstawowej są nieobowiązkowe lekcje przedmiotu o nazwie Religia i światopogląd. W ramach tego przedmiotu można pójść na lekcje religii swojego wyznania (może to być religia katolicka, protestancka, muzułmańska, judaistyczna lub innego zarejestrowanego w mieście związku wyznaniowego). Dzieci nie należące do żadnej gminy wyznaniowej (warto wiedzieć, że w Niemczech trzeba zadeklarować, do jakiego kościoła się należy chyba, że jest się bezwyznaniowcem w celu płacenia obowiązkowego podatku kościelnego) nie chodzą na religię. W ramach przedmiotu Religia i światopogląd rodzice bezwyznaniowi mogą posłać dziecko na lekcje Lebenskunde (Nauka życia), prowadzone przez nauczycieli zatrudnionych przez HVD (Humanistyczny Związek Niemiec), partnera wpierającego portal etykawszkole.pl Większość materiałów edukacyjnych opublikowana na naszym portalu jest opracowana na podstawie materiałów dydaktycznych dla nauczycieli Lebenskunde, udostępnionych nam nieodpłatnie przez HVD. We wszystkich typach czteroletnich szkół ponadpodstawowych, czyli w klasach 7 do 10 uczniowie mogą kontynuować zajęcia z nieobowiązkowej Lebenskunde oraz od roku szkolnego 2 / 5

3 2006 / 2007 dochodzi im obowiązkowa etyka. Może się to wydać nieco skomplikowane; etyka i Lebenskunde jednocześnie, ale przypomnijmy, że Lebenskunde jest przedmiotem światopoglądowym, etyką humanistyczną, adresowanym do uczniów bezwyznaniowych, zaś etyka jest przedmiotem neutralnym światopoglądowo. Nikt nie jest oceniany ani pytany o swoje poglądy czy wiarę, ale wymaga się od uczniów, żeby zastanawiali się nad wartościami, które obowiązują ich i społeczeństwo; dowiadują się, jak te wartości historycznie zmieniały się i nadal zmieniają. Na ile uczniom się to udaje widoczne jest w postaci ocen z etyki. Czego się uczą berlińskie dzieci na Labenskunde opisaliśmy szczegółowo w tekście przedstawiającym Ramowy plan lekcji tego przedmiotu: -lekcji-w-podziale-na-bloki-tematyczne- A o co chodzi na lekcjach etyki? Chodzi o zastanawianie się nad moralnymi postawami każdego indywiduum oraz nad tym, co jest dla nas w życiu szczególnie ważne. Etyka stawia na dialog uczniów o różnym pochodzeniu etnicznym, kulturowym, religijnym. Chodzi także o: - pokojowe współżycie; - zastanawianie się nad wspólnymi wartościami; - poznanie obcych/innych, poszukiwanie wspólnych z nimi wartości i budowa zaufania wzajemnego; - nauczenie się respektu wobec innych. 3 / 5

4 Można powiedzieć, że na każdym z przedmiotów szkolnych powinno się stawiać takie cele, ale lekcje etyki są temu wyłącznie poświecone; stawianiem pytań i szukaniem odpowiedzi. Jak żyjemy? Czy to dobrze, że tak właśnie żyjemy? Jak możemy lepiej razem żyć i współpracować? Podstawa programowa z etyki przewiduje następujące tematy: - tożsamość, przyjaźń, szczęście, - równość, prawo, praworządność, sprawiedliwość, - dyskryminacja, przemoc, tolerancja, - wolność, odpowiedzialność, solidarność, - wina, obowiązek, sumienie, - wiedza, nadzieja, wiara. Chociaż lekcje etyki, podobnie jak wszystkie inne przedmioty szkolne, są prowadzone wedle określonego planu to uczniowie mają okazję do stawiania pytań na aktualne tematy W Berlinie, wielomilionowym, wielokulturowym, wielowyznaniowym i wieloetnicznym tyglu lekcje etyki są szczególnie ważne i potrzebne. Młodzi ludzie muszą poznać strukturę społeczną swojego miasta. Dowiedzieć się, że z powodu tych wszystkich różnić, warunkiem współżycia i współistnienia niezbędna jest odpowiedzialność na własne czyny, równouprawnienie kobiet i mężczyzn, zrozumienie i akceptacja dla myślących inaczej. Lekcje etyki mają łączyć wszystkich i nikogo nie wykluczać. Na obowiązkowych lekcjach etyki spotykają się także uczniowie, którzy 4 / 5

5 dobrowolnie chodzą na lekcje religii swojego wyznania lub na humanistyczną Lebenskude. Władze oświatowe Berlina mocno podkreślają i pilnują, żeby lekcje etyki były neutralne światopoglądowo. W klasach 11 do 13 nie ma już lekcji religii, ale jest kontynuowana nieobowiązkowa Lebenskunde. Dodatkowo jest możliwość wyboru kursu z filozofii. Andrzej Wendrychowicz Redakcja portalu etykawszkole.pl 5 / 5

Podobne dokumenty

Niemiecki System Szkolnictwa. Opracowała Anna Łuniewska

Niemiecki System Szkolnictwa. Opracowała Anna Łuniewska Niemiecki System Szkolnictwa Opracowała Anna Łuniewska Realschule Realschule, to tak zwana szkoła realna, obejmująca naukę w klasach 5-10 i kończąca się małą maturą (Mittlere Reife lub Realschulabschluss).