WFz.D.IPs-05a Modele statystyczne w badaniach naukowych. Cz. 2a. Modelowanie równań strukturalnych mgr Mariusz Trejtowicz

Transkrypt

1 WFz.D.IPs-01 Dydaktyka psychologii: jak uczyć psychologii, jak popularyzować wiedzę psychologiczną prof. dr hab. Maria Kielar-Turska wykład + ćwiczenia (60 godzin, 6 ECTS), semestr 1+2, wtorek , s. 209 WFz.D.IPs-03 Rekolekcje metodologiczne: metodologia i statystyka w praktyce dr hab. Piotr Wolski wykład monograficzny + konwersatorium (30 godzin, 3 ECTS), semestr 2, poniedziałek (co 2 tygodnie), s s. 021 WFz.D.IPs-05 Modele statystyczne w badaniach naukowych. Cz. 1. Ogólny model liniowy mgr Mariusz Trejtowicz warsztaty 30 godzin, 3 ECTS, semestr 1, sobota i niedziela , s. 021 WFz.D.IPs-05a Modele statystyczne w badaniach naukowych. Cz. 2a. Modelowanie równań strukturalnych mgr Mariusz Trejtowicz warsztaty 30 godzin, 3 ECTS, semestr 1, sobota i niedziela , s. 021 WFz.D.IPs-05b Modele statystyczne w badaniach naukowych. Cz. 2b. Modele dla zmiennych nominalnych i porządkowych, modele nieliniowe, modele mieszane oraz podejście bayesowskie mgr Mariusz Trejtowicz warsztaty 30 godzin, 3 ECTS, semestr 2, sobota i niedziela , s. 021 WFz.D.IPs-06 Wprowadzenie do środowiska R dla nie-statystyków i nie-programistów mgr Mariusz Trejtowicz warsztaty 30 godzin, 3 ECTS, semestr 2, sobota i niedziela , s. 021 WFz.D.IPs-09 Zegar biologiczny i procesy poznawcze paradygmaty badawcze chronopsychologii dr hab. Irena Iskra-Golec wykład 30 godzin, 3 ECTS, semestr 2, czwartek , s. 5 Dydaktyka szkoły wyższej dr Krzysztof Polak (Instytut Pedagogiki UJ) konwersatorium 30 godzin, semestr 2 Seminarium filozoficzne dla doktorantów prof. dr hab. Józef Lipiec (Instytut Filozofii UJ) seminarium 60 godzin

2 Prof. dr hab. Maria Kielar-Turska Dydaktyka psychologii Jak uczyć psychologii, jak popularyzować wiedzę psychologiczną Celem kursu jest dostarczenie wiedzy na temat dydaktyki szkoły wyższej na przykładzie nauczania psychologii oraz ukazanie specyfiki procesu nauczania w tej dziedzinie. Drugim celem kursu jest rozważenie zagadnienia popularyzacji wiedzy psychologicznej. Obok przekazania informacji uczestnicy kursu będą hospitować i analizować zajęcia z psychologii. Uczestnicy kursu przygotowują dwie prace, z których jedna dotyczy analizy procesu dydaktycznego na przykładzie hospitowanych zajęć, a druga związana jest z zagadnieniem popularyzacji wiedzy psychologicznej; może przybrać formę recenzji pozycji popularnonaukowej lub opracowania artykułu popularno-naukowego. 1. Analiza procesu dydaktycznego będzie prowadzona w trzech aspektach: teleologicznotreściowym (cele nauczania, cele nauczania psychologii; kryteria doboru treści nauczania); procesualnym (ogniwa procesu nauczania, metody nauczania, zasady nauczania); wynikowym (kontrola, jej rodzaje i funkcje; metody oceniania, funkcje oceny). Ponadto zostaną wskazane cechy dobrego nauczyciela oraz zostanie omówiony proces komunikowania się nauczyciela z uczniami. Wszystkie aspekty zostaną następnie odniesione do hospitowanego procesu dydaktycznego. 2. Dziedziny zastosowań wiedzy psychologicznej; nauczanie psychologii niepsychologów (np. nauczycieli, ekonomistów, lekarzy). Zostaną przedstawione zasady uczenia psychologii niepsychologów. Hospitacje zajęć dla niepsychologów; analiza tych zajęć. 3. Nauczanie na odległość. Podstawowe zasady e-learningu. 4. Popularyzacja wiedzy: potrzeba upowszechniania wiedzy w społeczeństwie XXI wieku; podstawy popularyzacji wiedzy. Popularyzacja wiedzy psychologicznej. Literatura: Cyboran B. (2008), Nauczyciele akademiccy a popularyzacja wiedzy. Kraków: WUJ. Kostera M, Rosiak A. (2005), Zajęcia dydaktyczne. Jak je prowadzić. Gdańsk: GWP. Penkowska G. (2010), Meandry e-learningu. Warszawa: Difin. Półturzycki J. (1998), Dydaktyka dla nauczycieli. Totuń: Wydawnictwo: Adam Marszałek. Rozmus A. (red.), (2010), Wykładowca doskonały. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.

3 dr hab. Piotr Wolski Rekolekcje metodologiczne: metodologia i statystyka w praktyce Propozycja jest odpowiedzią na zgłaszane przez doktorantów psychologii zapotrzebowanie na kurs, który stwarzałby okazję do odświeżenia i uporządkowania najważniejszych zagadnień metodologii i statystyki w kontekście realnych zastosowań w prowadzonych / planowanych badaniach. Wiele osób chciałoby też wiedzieć, czego w istocie prawdopodobieństwem jest magiczne p i dlaczego to dobrze, jeśli jest mniejsze od 0,05. Kurs odpowie na to i szereg innych fundamentalnych pytań w sposób zrozumiały dla każdego. Wiele nierozsądnych decyzji metodologicznych psychologowie podejmują w mniej lub bardziej uzasadnionym poczuciu niewystarczającej własnej kompetencji. Owo poczucie skłania ich do lękowego (czyli bezrefleksyjnego) schematyzmu. Niestety, rozpowszechniane pocztą pantoflową schematy często są w naszej dyscyplinie bardzo niedobre i wielu fachowców uważa, że powinny być jak najprędzej zmienione, bo nie mają zbyt wiele sensu. Mało kto z początkujących badaczy zdaje sobie sprawę, że nawet bardzo elementarna i fragmentaryczna wiedza metodologiczna wystarcza do samodzielnego podejmowania trafnych decyzji badawczych i interpretacyjnych, np. sensownego poradzenia sobie z odwiecznym dylematem p = 0,07 Najważniejsze z zagadnień: Planowanie eksperymentów schematy eksperymentalne a korelacyjne, poziomy pomiaru zmiennych, wyjaśnianie wariancji Statystyka opisowa miary tendencji centralnej, miary zmienności, ilustracja graficzna Korelacja, regresja, analiza czynnikowa, analiza skupień Podstawy wnioskowania statystycznego Estymacja, testy istotności, metody nieparametryczne Moc testu, wielkość efektu Psychometria, konstrukcja ankiet, kwestionariuszy, rzetelność Pakiet SPSS PC Podstawa zaliczenia: kurs kończy się oceną, której podstawą jest liczba punktów zdobytych za pracę końcową, dwie prace kontrolne, oraz obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach.

4 mgr Mariusz Trejtowicz Modele statystyczne w badaniach eksperymentalnych. Cz. 1. Ogólny model liniowy Celem kursu jest nabycie oraz rozwój umiejętności analizy danych z wykorzystaniem ogólnego modelu liniowego (czyli analiz takich jak: ANOVA, ANCOVA, analiza regresji). Szczególny nacisk położony zostanie na typowe problemy napotykane w analizach z wykorzystaniem tych metod oraz sposoby radzenia sobie z nimi, które w pewnych sytuacjach będą oznaczały sięgnięcie po modelowanie równań strukturalnych. Warsztat obejmował będzie następujące zagadnienia: - przygotowanie danych do analiz - techniki Eksploracyjnej Analizy Danych - analiza i imputacja braków danych - eksploracja danych z wykorzystaniem analizy głównych składowych oraz analizy skupień - wprowadzenie do ogólnego modelu liniowego - wykrywania problemów związanych z wykorzystaniem ogólnego modelu liniowego, diagnostyki założeń modelu - testowania hipotez użytkownika (budowanie kontrastów) - poprawnej interpretacji wyników analiz Sposób realizacji: Zajęcia przy komputerze. Praca z oprogramowaniem IBM SPSS Statistics. Zajęcia warsztatowe dopuszczać będą pracę z własnymi danymi uczestników. Uczestnicy warsztatu powinni nabyć umiejętność realizacji analizy danych z wykorzystaniem ogólnego modelu liniowego obejmującą diagnostykę modeli, interpretację wyników analiz oraz planowanie i realizację porównań pomiędzy modelami. Rezultatem warsztatu powinna być również umiejętność krytycznej analizy wyników badań Warsztaty 30 godzin. Wymagania wstępne: Podstawowa znajomość oprogramowania IBM SPSS Statistics. Znajomość podstawowych zagadnień analiz statystycznych i interpretacji wyników analiz statystycznych. Etap 1. Opracowanie części WYNIKI artykułu naukowego z wykorzystaniem technik omawianych na zajęciach. Etap 2. Odpowiedź na recenzję artykułu. Termin: I semestr Realizacja w trybie intensywnym: 4 spotkania całodzienne w terminie ustalonym z uczestnikami.

5 mgr Mariusz Trejtowicz Modele statystyczne w badaniach eksperymentalnych. Cz. 2a. Modelowanie równań strukturalnych. Celem kursu jest zapoznanie uczestnika z paradygmatem strukturalnego modelu przyczynowego jako podstawy analiz z wykorzystaniem technik modelowania strukturalnego oraz opanowanie umiejętności realizacji analiz z wykorzystaniem IBM SPSS Amos i interpretacji ich wyników. W ramach warsztatu omawiane będą podstawy analizy przyczynowej z wykorzystaniem modelowania równań strukturalnych. Zakres omawianych zagadnień będzie obejmował, m.in.: - zastosowania analizy ścieżek - analizę mediacji - przyczynową interpretację wyników modelu strukturalnego - zagadnienia dopasowania modelu strukturalnego do danych - opracowanie metod pomiarowych z wykorzystaniem eksploracyjnej i konfirmacyjnej analizy czynnikowej - modele strukturalne z pomiarami niezależnymi i skorelowanymi - interpretację składników błędu modelu - zagadnienia pracy eksploracyjnej nad modelami strukturalnymi. Sposób realizacji: Zajęcia przy komputerze. Praca z oprogramowaniem IBM SPSS Statistics oraz IBM SPSS Amos. Umiejętność samodzielnej realizacji analiz z wykorzystaniem technik modelowania równań strukturalnych. Warsztaty 30 godzin. Wymagania wstępne: Podstawowa znajomość oprogramowania IBM SPSS Statistics. Znajomość zagadnień wielowymiarowej analizy danych. Wskazane uczestnictwo w kursie Modele statystyczne w badaniach eksperymentalnych. Cz. 1. Ogólny model liniowy i modelowanie strukturalne. Etap 1. Opracowanie części WYNIKI artykułu naukowego z wykorzystaniem technik omawianych na zajęciach. Etap 2. Odpowiedź na recenzję artykułu. Termin: I semestr Realizacja w trybie intensywnym: 4 spotkania całodzienne w terminie ustalonym z uczestnikami.

6 mgr Mariusz Trejtowicz Modele statystyczne w badaniach eksperymentalnych. Cz. 2b. Modele dla zmiennych nominalnych i porządkowych, modele nieliniowe, modele mieszane oraz podejście bayesowskie Podstawowym celem kursu jest rozszerzenie świadomości metodologicznej uczestników dotyczącej możliwości metod analizy danych w badaniach eksperymentalnych. Celem warsztatu będzie rozszerzenie wiedzy uczestników o możliwościach analizy danych dla takich problemów jak: - zmienna zależna jest mierzona na poziomie nominalnym lub porządkowym, np. jest to wybór jednej z wykluczających się opcji (regresja logistyczna, wielomianowa regresja logistyczna, regresja dla zmiennej porządkowej) - zmienna zależna jest liczebnością zbioru, np. liczbą wygenerowanych pomysłów w teście twórczości (model Poissona) - nieliniowy charakter związku zmiennej(-ych) niezależnych ze zmienną zależną, np. poziom wykonania zadania a pobudzenie emocjonalne (uogólniony model liniowy, modele nieliniowe) - modele z wykorzystaniem technik skalowania optymalnego - hipoteza o związku przyczynowym obserwowanym tylko w niektórych warunkach eksperymentalnych (model hierarchiczny z efektami zagnieżdżonymi) - dopuszczenie indywidualnego zróżnicowania postaci modelu pomiędzy badanymi (modele mieszane) - uwzględnienie w analizie uprzedniej wiedzy na temat badanego zjawiska (podejście bayesowskie) Sposób realizacji: Zajęcia przy komputerze. Praca z oprogramowaniem IBM SPSS Statistics. Uczestnicy warsztatu rozwinąć powinni wiedzę o możliwościach analizy danych oferowanych przez modele statystyczne wykraczające poza modele typowo stosowane w psychologicznych badaniach eksperymentalnych. Rezultatem uczestnictwa w warsztacie powinna być również umiejętność interpretacji wyników badań, w których zastosowano omawiane modele, jak również przygotowanie do samodzielnego wykorzystania oprogramowania IBM SPSS Statistics w celu analizy własnych danych. Warsztaty 30 godzin. Wymagania wstępne: Dobra znajomość oprogramowania IBM SPSS Statistics. Znajomość zagadnień wielowymiarowej analizy danych. Wskazane uczestnictwo w kursie Modele statystyczne w badaniach eksperymentalnych. Cz. 1. Ogólny model liniowy i modelowanie strukturalne. Etap 1. Opracowanie części WYNIKI artykułu naukowego z wykorzystaniem technik omawianych na zajęciach. Etap 2. Odpowiedź na recenzję artykułu. Termin: II semestr Realizacja w trybie intensywnym: 4 spotkania całodzienne w terminie ustalonym z uczestnikami.

7 mgr Mariusz Trejtowicz Wprowadzenie do środowiska R dla nie-statystyków i nie-programistów Przygotowanie do wykorzystania środowiska R w zakresie obliczeń statystycznych oraz opracowywania wykresów wykraczających poza możliwości pakietów statystycznych SPSS i Statistica. Podstawowym celem kursu jest przygotowanie uczestnika nie posiadającego doświadczenia programistycznego oraz nie będącego statystykiem do wykorzystania środowiska R. Punktem wyjścia będzie nabycie umiejętności poprawnego poruszania się w środowisku R, korzystania z zasobów pomocy oraz praca z środowiskami graficznymi do obsługi R: R Commander oraz Rattle. Kolejnym krokiem będzie nabycie umiejętności realizacji analiz statystycznych dostępnych w pakietach R nie obsługiwanych przez interfejsy graficzne (np. lme4) a przydatnych w badaniach psychologicznych. Jednocześnie zaprezentowane zostaną możliwości R w zakresie graficznego obrazowania wyników analiz (w szczególności możliwości pakietu ggplot2). Sposób realizacji: Zajęcia przy komputerze. Uczestnicy warsztatu powinni nabyć umiejętność pracy w środowisku R na poziomie pozwalającym na samodzielną realizację analiz statystycznych na własnych danych. Warsztaty 30 godzin. Wymagania wstępne: Znajomość oprogramowania SPSS lub Statistica, które będą traktowane jako punkt odniesienia w pracy z R. Wskazana znajomość zagadnień wielowymiarowej analizy danych. Praca na zajęciach, praca zaliczeniowa na własnych danych. Termin: II semestr Realizacja w trybie intensywnym: 4 spotkania całodzienne w terminie ustalonym z uczestnikami.

8 dr hab. Irena Iskra-Golec Zegar biologiczny i procesy poznawcze paradygmaty badawcze chronopsychologii Celem zajęć jest zaznajomienie studentów z problematyką rytmicznej zmienności funkcjonowania poznawczego człowieka w przebiegu doby i sposobami jej badania. Problematyka rytmicznej zmienności funkcjonowania poznawczego człowieka zostanie zaprezentowana przez pryzmat stosowanych w tej dziedzinie paradygmatów badawczych począwszy od najwcześniejszych dziewiętnastowiecznych a skończywszy na najnowszych 21- wiecznych. Na wstępie studenci zostaną zapoznani z budową, lokalizacją i z zasadami działania zegara biologicznego. Następnie zostaną przedstawione pytania badawcze, procedury badawcze i teorie wyjaśniające uzyskane wyniki w paradygmatach badawczych wpływu pory dnia, okołodobowym i ultradobowym. Analizie zostaną poddane wszystkie najważniejsze badania opublikowane w języku angielskim i polskim. Podczas kolejnych wykładów przedstawione będą różnice indywidualne w przebiegu rytmiczności okołodobowej (np. poranność/wieczorność, elastyczność-sztywność nawyków snu). Omówione zostaną także możliwości manipulacji przebiegiem pracy zegara biologicznego przy pomocy ekspozycji na światło. Na koniec zaprezentowane będą przykłady praktycznego zastosowania wiedzy chronopsychologicznej w celu wspomaganiu efektywności funkcjonowania człowieka. Orientacja w podstawowych paradygmatach badawczych chronopsychologii i związanych z nimi teoriami, procedurami badawczymi i wynikami badań. Stworzenie teoretycznych podstaw do projektowania własnych badań. Wykład 30 godzin. Obowiązkowa obecność na wykładach (dopuszczalne są maksymalnie 2 nieobecności) i egzamin testowy. Udzielenie 55% poprawnych odpowiedzi jest wymaganym minimum potrzebnym do zaliczenia egzaminu.

9 dr Krzysztof Polak (Instytut Pedagogiki UJ) Dydaktyka szkoły wyższej W toku zajęć doktoranci poznają aktualne tendencje w dydaktyce akademickiej; przyswoją wiedzę na temat różnych modeli nauczania i możliwości wykorzystania ich w pracy ze studentami; opanują elementarne umiejętności planowania i prowadzenia zajęć o charakterze ćwiczeniowym, seminaryjnym wraz z elementami wykładu. 1. Miejsce dydaktyki akademickiej w strukturze nauk pedagogicznych; współczesne tendencje zmian w przedmiocie badań dydaktyki akademickiej. 2. Relacja nauczyciel akademicki - student jako fundament dydaktyki akademickiej; mistrz - uczeń dawniej i dziś: 3. Dylematy zawodowe nauczyciela akademickiego - naukowy, dydaktyczny i organizacyjny wymiar pracy; 4. Modele dydaktyczne w uczelni: modele przetwarzania informacji, modele społeczne, modele rozwoju osobowości, modele behawioralne; 5. Konstruowanie indywidualnego programu przedmiotu przez nauczyciela akademickiego - zajęcia warsztatowe. Konwersatorium 30 godzin. Aktywne uczestnictwo w zajęciach; opracowanie projektu i przeprowadzenie zajęć dydaktycznych w grupie konwersatoryjnej. Literatura podstawowa: Kruszewski K., Kształcenie w szkole wyższej, PWN Warszawa 1988 i wyd. nast. Schrade U. (red..), Dydaktyka szkoły wyższej. Wybrane problemy, Ofic. Wyd. Politechniki Warszawskiej 2010 Kodeks etyczny nauczyciela akademickiego UJ Ostaszewska D., Tambor J., Fonetyka i fonologia współczesnego języka polskiego, wyd. 2, Warszawa 2008.