Opis rozwoju dziecka do pięciu lat przedstawiony w prosty i przystępny sposób.

Transkrypt

1 Rozwój dziecka Opis rozwoju dziecka do pięciu lat przedstawiony w prosty i przystępny sposób. Noworodek. Rodzi się z odruchem poszukiwania piersi, ssania, połykania. Układa się zgięciowo. Wykonuje ruchy kończynami. Skręca głowę na boki, w ułożeniu głowy na boku nie preferuje żadnej ze stron. Krzyczy żywo, głośno. Spontanicznie zwraca głowę w kierunku światła. Unosi na krotko głowę w pozycji na brzuchu. Krótko utrzymuje głowę przy pionowym ułożeniu ciała. Dłonie ma przeważnie zamknięte. Z jednakową siłą w obu rękach ściska podane palce (odruch chwytny). Reaguje szybkim rozłożeniem i złożeniem rąk na silne światło, ostre dźwięki. Uspokaja się gdy jest brane na ręce. Podtrzymywane pod pachami ze stopami opartymi o podłoże robi małe kroczki (odruch chodzenia). Dziecko dwumiesięczne. Skupia wzrok na przedmiotach i osobach. Śledzi przedmioty poruszające się w polu widzenia. Podtrzymywane w pozycji siedzącej trzyma głowę prosto przynajmniej przez 5 sekund. W leżeniu na brzuchu unosi głowę, utrzymuje ją przez co najmniej 10 sekund. Opiera się na przedramionach. Nogi w tej pozycji są zgięte. Dłonie miewa coraz częściej otwarte. Dziecko trzymiesięczne. Śledzi przedmiot oddalający się z pola widzenia. Trąca zawieszone w zasięgu rąk zabawki, przez moment utrzymuje przedmiot włożony do ręki. Przygląda się swoim rączkom, ogląda je uważnie. Wydaje zróżnicowane dźwięki, grucha. Reaguje ożywieniem na kontakt z ludźmi oraz na przygotowania do karmienia. Uśmiecha się. Podtrzymywane w pozycji pionowej dobrze kontroluje ustawienie głowy, dotykając podłoża ugina nogi. W leżeniu na brzuchu unosi głowę, utrzymuje ją w tej pozycji przez co najmniej minutę. Dziecko czteromiesięczne. W pozycji na brzuchu leży z półwyprostowanymi nogami, unosi głowę i utrzymuje ją prawie pionowo. Opiera się przy tym pewnie na przedramionach. Przy dotykaniu podłoża ugina i prostuje nogi. Bawi się swoimi rękami. Po zabawki sięga oburącz, manipuluje nimi, obraca, wkłada do ust. W kąpieli uderza rękami w wodę, rozbryzguje ją. Zwraca głowę w kierunku źródła dźwięku. Śmieje się głośno, gaworzy, wyraźnie ożywia się w obecności dorosłych. Jest wdrożone do prawidłowego rytmu snu i czuwania. Dziecko pięciomiesięczne. W pozycji na brzuchu leży z wyprostowanymi nogami, unosi górną część tułowia i próbuje opierać się na dłoniach, a czasem odrywa rączki od podłoża przy powtarzających się ruchach wyprostnych nóg ("pływa"). Z pozycji na plecach obraca się na bok. Przytrzymywane siedzi prostując i zginając nogi, kontroluje ustawienie głowy. Spontanicznie sięga po przedmioty, manipuluje nimi, potrząsa, ogląda, prowadzi do ust. Rączkami poznaje własne ciało, chwyta kolana, skubie ubrania. Wydaje okrzyki radości. Uważnie przygląda się swojemu odbiciu w lustrze Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/6

2 Rozróżnia osoby znane od obcych, rozpoznaje ton głosu. Dziecko sześciomiesięczne. Odwraca się z pleców na brzuch i odwrotnie. Podciągane za ręce - siada, siedzi z oparciem, lub podtrzymywane. Podtrzymywane stoi na wyprostowanych nogach przynajmniej przez dwie sekundy, niekiedy stawia stopy na całej podeszwie.. Chwyta przedmiot całą powierzchnią dłoni i wyprostowanym kciukiem. Leżąc na plecach przekłada zabawkę z ręki do ręki, lub bawi się stopami, palcami nóg. Spontanicznie gaworzy, zaczepia. Inaczej zachowuje się w stosunku osób znanych i obcych. Wyraża sprzeciw przy próbie odebrania zabawki. Reaguje otwarciem ust na widok piersi, jedzenia. Dziecko siedmiomiesięczne. Ułożone na brzuszku próbuje pełzać, najpierw pełza do tyłu. Podtrzymywane pod pachami ze stopami opartymi o podłoże sprężynuje- naprzemiennie szybko po sobie ugina i prostuje nogi w kolanach. Chwyta dwa przedmioty-po jednym w każdą rękę, trzyma je świadomie, potrafi przekładać z ręki do ręki, uderzać zabawką o twarde podłoże. Uważnie obserwuje osoby mu bliskie. Gaworzy, wymawia różne sylaby, buduje ciągi sylab- na przykład "ba-ba-ba". Na obce osoby, nieznane przedmioty reaguje lękiem. Dziecko ośmiomiesięczne. W pozycji na brzuszku pełza do przodu (jak foka). Siedzi bez oparcia kilka minut. Stoi podtrzymywane za obie ręce. Bawi się coraz dłużej zabawkami, postukuje o siebie dwoma trzymanymi przedmiotami. Nieudolnie chwyta mały przedmiot między kciuk i wyprostowany palec wskazujący. Potrafi bawić się w "a-ku-ku". Zwraca na siebie uwagę dorosłego -na przykład pociągając go za fragment ubrania. Próbuje koncentrować się na rozmowie dorosłych, nasłuchiwać tykania zegara, usiłuje na przykład otworzyć pudełko. Dziecko dziewięciomiesięczne. Z pozycji siedzącej przechodzi do raczkowania, raczkuje w sposób nieskoordynowany. Z pozycji raczkowania potrafi usiąść. Trzymane za ręce stoi o własnych siłach przynajmniej przez pół minuty. Przyciąga przedmioty oddalone na przykład za sznurek. Celowo upuszcza przedmioty, po czym przygląda się jak spadają. Mówi jedno słowo dwusylabowe na przykład "ma-ma", "ba-ba", bez zrozumienia. Rozumie znaczenie niektórych słów- szuka wzrokiem przedmiotu, lub osoby nazwanej przez dorosłego. Naśladuje dorosłych- robiąc na przykład "pa-pa", "kosi-kosi". Gaworzy w celu zwrócenia na siebie uwagi dorosłych. Potrafi samodzielnie zjeść herbatnik. Dziecko dziesięciomiesięczne. Siedzi swobodnie z prostymi plecami i luźno wyprostowanymi nogami. Raczkuje sprawnie. Staje samo opierając się o pręty łóżeczka. Stąpa bokiem trzymając się poręczy. Chwyta drobne przedmioty między kciuk i wyprostowany palec wskazujący- wyraźny chwyt pęsetowy. Odnajduje przedmiot schowany na oczach dziecka, na przykład pod pieluchą,. Wyjmuje mniejszy przedmiot z większego, wkładając nie wypuszcza go z ręki. Na prośbę dorosłego podaje zabawkę nie wypuszczając jej z ręki. Naśladuje proste sylaby i powtarza je na polecenie, a usłyszane sylaby powtarza wielokrotnie. Naśladuje gesty dorosłego i wykonuje je na polecenie, lub zachęcenie gestem na przykład "kosi-kosi". Zapytane szuka znanej osoby lub znanego przedmiotu odwracając głowę. Pije z kubka przytrzymywanego przez dorosłego. Dziecko jedenastomiesięczne Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/6

3 Sprawnie siada z pozycji stojącej przy poręczy. Podnosi zabawki przykucając, lub trzymając się przy tym jedną ręką poręczy. Stoi samodzielnie. Chodzi pewnie prowadzone do przodu za obie ręce. W pozycji stojącej obraca się swobodnie wokół własnej osi. Wkłada, wyjmuje lub wysypuje drobne przedmioty z większych. Uważnie ogląda części składowe zabawki. W pozycji siedzącej toczy piłkę. Rozumie i wykonuje polecenia poparte gestem. Rozumie znaczenie słowa "nie", na moment przerywa wykonywaną czynność. Przejawia onieśmielenie wobec obcych, jest serdeczne, swobodne i wesołe wobec bliskich. Współdziała przy ubieraniu- wyciąga rękę, lub nogę. Pijąc z garnuszka trzyma go obiema rękami. Wysadzane w porę zaczyna załatwiać się do nocnika. Dziecko dwunastomiesięczne. Chodzi trzymane za jedną rękę. Próbuje stawiać pierwsze samodzielne kroki. Staje samodzielnie z pozycji przykucniętej i z klęku, bez podtrzymywania się podpory. Trzymając dwa przedmioty interesuje się trzecim i próbuje go schwycić. Buduje wieżę zestawioną z dwóch klocków, burzy wieżę ustawioną przez dorosłego. Po demonstracji naśladuje bazgranie, pozostawia słaby ślad. Kołysze przedmioty na sznurku. Wymawia ze zrozumieniem pierwsze dwa, lub trzy słowa z powtarzaną sylabą- na przykład mama, baba. Rozumie kilka prostych poleceń w znanych sytuacjach i wykonuje je, (bez prezentacji) na przykład przy jedzeniu- "otwórz buzię." Współdziała przy ubieraniu- wykonuje różne ruchy przystosowawcze. Powtarza czynności, które wywołują śmiech, cieszy się przy tym głośno. Dziecko piętnastomiesięczne. Raczkuje już tylko pod górę stykając się z przeszkodą, na przykład schody, kłoda. Chodzi samodzielnie, czasem się przewraca. Popycha przed sobą przedmioty, na przykład wózki (nie kieruje). Ściąga, gromadzi i rozrzuca różne przedmioty. Otwiera i zamyka pudełka i szufladki. Nadal buduje wieżę z dwóch klocków. Bazgrze samorzutnie. Zaczyna używać słów dźwiękonaśladowczych na przykład "hau-hau", "bum-bum". Mówi ze zrozumieniem kilka słów. Potrafi pokazać części ciała u lali, zwierzątka. Rozumie i wykonuje bardziej złożone polecenia, na przykład: "przynieś piłeczkę", "daj cioci lalkę". Dokonuje samodzielnych prób rozbierania się, na przykład zdejmuje buty. Pije z kubka trzymając go przy pomocy dorosłego. Dziecko osiemnastomiesięczne. Biega - na razie sztywno. Wchodzi po schodach z obustronnym podparciem, krokiem dostawnym. Popycha piłkę nogą. Wspina się na niskie przedmioty (krzesła, tapczan). Jest bardzo ruchliwe, interesuje się otoczeniem, wszystko dotyka, ściąga. Przenosi, lub przewozi klocki z miejsca na miejsce. Ciągnie za sobą zabawki na sznurku. Piętrzy wieżę z trzech, czterech klocków. Wypowiada 8 słów, w tym wyrazy dźwiękonaśladowcze, na przykład tik-tak, hau-hau. Wyraża żądanie gestem lub słowem (daj, nie, to). Rozpoznaje znany przedmiot na obrazku, umie go pokazać. Kaprysi i popłakuje, gdy coś mu się nie podoba. Zwraca uwagę na przechodniów, księżyc, samoloty. Sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne, woła na nocnik. Próbuje samodzielnie posługiwać się łyżką przy jedzeniu. Ściąga samo niektóre części ubrania Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/6

4 Dwadzieścia jeden miesięcy. Próbuje wkładać buty. Schodzi ze schodów z obustronnym podparciem (krok dostawny). Wchodzi po schodach trzymając się z jednej strony poręczy (jednostronne podparcie). Kopie piłkę po demonstracji i zachęceniu. Ciągnie za sobą zabawki i popycha je przed sobą. Pokazuje obrazki w książce. W zabawie zaczyna naśladować dorosłych, na przykład tuli do siebie lalę, próbuje ją karmić, ściera kurz. Układa wieżę z pięciu klocków. Szereguje klocki poziomo- buduje pociąg. Używa około dwudziestu słów (wymawia je po swojemu). Nazywa czynności. Składa wypowiedzi z dwóch słów (żądanie, pokazywanie czegoś ciekawego- mówi często po swojemu). Powtarza zestaw dwóch, trzech słów wypowiadanych przez dorosłego. Nie pozwala sobie odbierać zabawek, bywa agresywne w stosunku do innych dzieci odbierając im zabawki. Złości się i krzyczy, gdy nie umie słowami wyrazić swojego życzenia. Prowadzi dorosłego za sobą, gdy chce coś pokazać, lub zobaczyć. Żywo interesuje się otoczeniem, gdy cos je ciekawi, pokazuje dorosłemu i domaga się wyjaśnień. Sygnalizuje swoje potrzeby fizjologiczne, zwykle już w porę (może czasami się zmoczyć). Sprawnie posługuje się łyżką, część posiłku zjada samodzielnie. Dwadzieścia cztery miesiące. Chodzi i biega pewnie. Schodzi po schodach, bez pomocy dorosłego oparte o poręcz dostawiając jedną nogę do drugiej (krok dostawny). Kopie piłkę z rozmachem, na słowne polecenie, bez potrzeby demonstracji. Ustawia wieżę z sześciu klocków. Naśladuje w zabawie proste czynności dorosłych, na przykład usypia lalę, wozi na spacer, karmi, gotuje. Chętnie bazgrze, na papierze rysuje kreski. Zaczyna dużo mówić- stosuje około 200 słów, przestaje mówić po swojemu. Mówi zdaniami prostymi. Rozpoznaje znajome przedmioty na obrazkach i nazywa je. O sobie przeważnie mówi w osobie trzeciej. Jest bardziej zrównoważone uczuciowo, domaga się pieszczot i czułości. Pilnuje swojej własności- określając słowami: to moje. Wie co do kogo należy. Nie współdziała w zabawie z dziećmi, ale lubi pomagać dorosłym w codziennych czynnościach. Mało rozlewa przy jedzeniu, potrzebuje tylko nieznacznej pomocy dorosłego. Pomaga przy ubieraniu, podciąga rajstopy, próbuje wkładać rękawy. Trzydzieści miesięcy. Chodzi po schodach stawiając nogi na przemian. Popycha przed sobą zabawki, dobrze nimi kieruje. Potrafi przenieść z miejsca na miejsca jakiś kruchy przedmiot, na przykład talerzyk, kubek z wodą. Potrafi myć ręce, zęby. Buduje konstrukcje z klocków i nazywa to, co robi. Buduje most po demonstracji. Wykonuje szereg czynności z życia codziennego (zabawy naśladowcze). Rysuje kreski, koła stawia kropki. Lubi rysować kredką na tablicy, palcem, lub patykiem w piasku. Mówi zdaniami złożonymi z trzech, lub więcej wyrazów. Daje wypowiedzi związane z aktualną sytuacją. Używa zaimka "ja". Złości się i wyrywa innym zabawki, którymi chce się bawić. Jest wrażliwe na pochwałę i naganę. Zaczyna zdawać sobie sprawę z różnic płci na podstawie imienia lub ubrania. Chce wszystko robić samo- mówi "ja sam", "ja chcę", "ja lubię". Jest dumne ze swoich wyczynów. Przestrzega, żeby wszystko odbywało się według określonego ceremoniału, na przykład pilnuje swojego miejsca przy stole, swojego nakrycia, kolejności czynności przy myciu rąk Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/6

5 Rozpoznaje drogę do domu lub żłobka. Woła na nocnik. Wkłada buty bez sznurowania. Trzydzieści sześć miesięcy. Rzuca piłkę nie tracąc równowagi. Podskakuje, maszeruje i biega w rytm muzyki. Buduje domki w dwu wymiarach. Organizuje zabawę tematyczną, spontanicznie i samodzielnie, na przykład chodzenie po zakupy, gotowanie, ruch uliczny. Rysuje kształty zamknięte, nazywa to, co narysowało. Lubi bawić się piaskiem- robi babki, toczy wałki i kulki z plasteliny lub gliny. Trzy- cztery lata. Zaczyna zapinać i odpinać guziki. Samodzielnie zdejmuje buty i kurtkę. Rysując- nieudolnie odwzorowuje krzyż. Na prośbę dorosłego rysuje postać ludzką, w formie głowonoga. Ustala przewagę czynnościową jednej ręki nad drugą. Łączy proste zdania w krótkie wypowiedzi. Buduje zdania złożone z kilku wyrazów. Próbuje wyrażać się gramatycznie. Ma wymowę zbliżoną do poprawnej, zanika język dziecięcy. Zadaje niezliczoną liczbę pytań. Potrafi powiedzieć jak się nazywa, ile ma lat, oraz czy jest chłopcem, czy dziewczynką. Przystępuje do zabawy z dziećmi równolegle- robi to, co one, później zacznie próbować aktywnie włączać się do zabawy w grupie. Dosyć dobrze koncentruje się na zabawie- wydłuża się okres zabawy. Wchodzi na schody z naprzemiennym stawianiem nóg. Często zmienia pozycję i ekspresję ruchową, lubi popisy zręcznościowe. Chętnie pomaga w zajęciach domowych. Jest doskonałym obserwatorem- przejmuje zachowania osób, z którymi przebywa. Pod koniec trzeciego roku biega swobodnie, podskakuje, jeździ na rowerku trójkołowym. Opanowuje kontrolę zwieraczy. Zapamiętuje mechanicznie - nawet pewne treści, których znaczenia nie rozumie. Jest bardzo wrażliwe na sposób odnoszenia się najbliższych, odwzajemnia swe uczucia, okazuje współczucie, zazdrość, niezadowolenie, gniew. Próbuje przeprowadzać swą wolę (rośnie egocentryzm, negatywizm, upór). Czwarty rok życia. Rysując postać dodaje tułów, elementy stroju. Potrafi odwzorować rysunek przez naśladownictwo. Posługuje się dłuższymi zdaniami, rozmawia. Wciąga się do współpracy w grupie, zaczyna współdziałać, odgrywać wyobrażone role, czynności. Biega i obraca się nie tracąc równowagi. Schodzi ze schodów z naprzemiennym stawianiem nóg. Może stać na jednej nodze przynajmniej przez 10 sekund. Bawi się samo na dworze nawet do pół godziny. Liczy do 4 na pamięć. Zapina ubranie i sznuruje buty. Dziecko samo załatwia czynności w toalecie- może potrzebować pomocy do podtarcia się. Piąty rok życia. Dziecko potrafi chwycić piłkę. Podskakuje, a pod koniec piątego roku skacze na jednej nodze. Moduluje głos, używa języka na przykład do odgrywania ról. Ma coraz większą aktywność intelektualną, dociekliwość, rozwija się wyobraźnia, zdolność fantazjowania, ale również myślenie konkretno- wyobrażeniowe Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/6

6 Rozumie co to jest dziesięć- podaje dziesięć szpatułek. Potrafi liczyć powyżej 10 na pamięć. Podaje swój wiek. Odróżnia prawa i lewą rękę. Rysuje człowieka z przynajmniej 10 szczegółami. Wykonuje proporcjonalne kopie figur geometrycznych. Po raz pierwszy potrafi skopiować figury o kątach ostrych, takie jak trójkąt. Może szczegółowo opowiedzieć na przykład ulubiony program telewizyjny. Wykonuje najprostsze czynności porządkowe, na przykład wynosi śmieci, wyciera naczynia. Ma dobrą sprawność ruchową, ale małe wyczucie niebezpieczeństwa. Szósty rok życia. Potrafi rysować trójkąty. Przekłada abstrakcję na figurę, na przykład "t" na T, pojęcie dwa na cyfrę 2. Definiuje słowa poprzez ich przeznaczenie- na przykład: co to jest pomarańcza? To do jedzenia. Potrafi myśleć logicznie i wysnuwać wnioski. Układa puzzle składające się z ponad 50 elementów. Odróżnia dobro od zła. Odróżnia rano od popołudnia. Rysuje człowieka z 12 szczegółami. Czyta kilka jednosylabowych słów drukowanych, na przykład- ja, pies, kot. Potrafi napisać swoje imię. Pod koniec tego okresu- umie bawić się i uczyć przy pomocy komputera Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 6/6