GMINA ZIELONA GÓRA ZAŁOŻENIA DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE PROJEKT
|
|
- Bożena Mazurkiewicz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 GMINA ZIELONA GÓRA ZAŁOŻENIA DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE PROJEKT Warszawa, ul. Obwodowa 11 j tel , tel./fax: argoxee@argoxee.com.pl,
2 ZAŁOŻENIA DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY ZIELONA GÓRA NA LATA PROJEKT OPRACOWAŁ ZESPÓŁ ARGOX ECO ENERGIA Tomasz Jaremkiewicz Przemysław Peska Dorota Jaremkiewicz Warszawa, luty 2012
3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP PODSTAWA OPRACOWANIA CEL I ZAKRES OPRACOWANIA DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE AKTY PRAWNE POWIĄZANIA Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI EUROPEJSKA POLITYKA ENERGETYCZNA DYREKTYWA 2006/32/WE DYREKTYWA 2009/28/WE DYREKTYWA 2009/72/WE POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI Poprawa efektywności energetycznej Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU CHARAKTERYSTYKA GMINY ZIELONA GÓRA RYS HISTORYCZNY WARUNKI NATURALNE Położenie i podział administracyjny Budowa geologiczna Ukształtowanie powierzchni Gleby Wody Surowce mineralne Warunki klimatyczne Środowisko przyrodnicze LUDNOŚĆ GOSPODARKA Rynek pracy Infrastruktura komunalna i ochrona środowiska Charakterystyka struktury budowlanej Komunikacja Turystyka Edukacja ZAOPATRZENIE W CIEPŁO OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA INFRASTRUKTURY BUDOWLANEJ CHARAKTERYSTYKA STANU ISTNIEJĄCEGO ZAPOTRZEBOWANIE CIEPŁA W STANIE ISTNIEJĄCYM Ogrzewanie pomieszczeń Przygotowanie ciepłej wody użytkowej Przygotowanie posiłków Całkowite zapotrzebowanie na ciepło w stanie istniejącym Bilans paliw na terenie gminy
4 4.4. WPŁYW PRZEDSIĘWZIĘĆ TERMOMODERNIZACYJNYCH NA BILANS ZAPOTRZEBOWANIA CIEPŁA PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA CIEPŁA DO ROKU Prognoza potrzeb cieplnych Perspektywiczna struktura zużycia nośników ciepła Pokrycie potrzeb cieplnych gminy do roku ZAOPATRZENIE W PALIWA GAZOWE ZADANIA PODSTAWOWE PROGNOZA ZAPOTRZEBOWANIA NA PALIWA GAZOWE I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU SIECI GAZOCIĄGOWEJ ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ ISTNIEJĄCY SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY AKTUALNE ZUŻYCIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ PROGNOZA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ RACJONALIZACJA ZUŻYCIA ENERGII ELEKTRYCZNEJ WYKORZYSTANIE NADWYŻEK I LOKALNYCH ZASOBÓW, Z UWZGLĘDNIENIEM ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ, KOGENERACJI I CIEPŁA ODPADOWEGO ENERGIA WÓD ENERGIA WIATRU ENERGIA SŁONECZNA ENERGIA GOTERMALNA LOKALNE NADWYŻKI ENERGII Z PROCESÓW PRODUKCYJNYCH ORAZ ZASOBY PALIW Biogaz Biomasa Wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu MOŻLIWOŚCI STOSOWANIA ŚRODKÓW POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ WSPÓŁPRACA Z INNYMI GMINAMI SYSTEMY CIEPŁOWNICZE SYSTEMY ELEKTROENERGETYCZNE SYSTEM GAZOWNICZY PODSUMOWANIE
5 1. WSTĘP 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA Podstawę formalną opracowania Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Zielona Góra stanowi umowa RIT 50 z dnia 21 listopada 2011 r., zawarta pomiędzy gminą Zielona Góra, reprezentowaną przez Wójta Mariusza Zalewskiego a firmą Argox Eco Energia, reprezentowaną przez Tomasza Jaremkiewicza. Podstawę prawną opracowania Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla gminy Zielona Góra stanowi art. 18 i 19 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 89 poz. 625 z późn. zm.) oraz art. 7 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz z późn. zm.) CEL I ZAKRES OPRACOWANIA Celem opracowania jest analiza aktualnych potrzeb energetycznych i sposobu ich zaspokajania na terenie gminy, określenie prognozy oraz wskazanie źródeł pokrycia zapotrzebowania energii do 2026 roku, z uwzględnieniem planowanego rozwoju gminy. Niniejsze opracowanie zawiera: ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zapotrzebowania na ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej i ciepła użytkowego wytwarzanych w kogeneracji oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, możliwości stosowania środków poprawy efektywności energetycznej w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej, zakres współpracy z innymi gminami. 3
6 Niniejsza dokumentacja została wykonana zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Dokumentacja wydana jest w stanie zupełnym ze względu na cel oznaczony w umowie DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE Zmiany miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gmin: Siedlec, Kargowa, Trzebiechów, Babimost, Sulechów, Zabór, Zielona Góra, dotyczące trasy przebiegu gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Wolsztyn-Zielona Góra Prognoza oddziaływania na środowisko, Zielona Góra, sierpień 2001r. Prognoza skutków wpływu ustaleń planu na środowisko, opracowana w odniesieniu do dwóch projektów zmian miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta Zielona Góra i gminy Zielona Góra dotyczących trasy przebiegu gazociągu wysokiego ciśnienia Chynów-EC Zielona Góra, Zielona Góra, maj 2002r. Strategia rozwoju gminy Zielona Góra do roku 2014, Zielona Góra, lipiec 2004r. Program ochrony środowiska dla gminy Zielona Góra na lata , Stan środowiska gminy Zielona Góra, Zielona Góra 2004r. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (zmiana studium uchwalonego uchwałą Nr XVII/15/2000 Rady Gminy Zielona Góra z dnia 28 czerwca 2000 r.), załącznik Nr 1 do uchwały Nr LVI/332/06 Rady Gminy Zielona Góra z dnia 5 października 2006r. Studium rozwoju systemów energetycznych w województwie lubuskim do roku 2025, ze szczególnym uwzględnieniem perspektywy rozwoju energetyki odnawialnej, kwiecień 2009r. Dane Głównego Urzędu Statystycznego Statystyczne Vademecum Samorządowca 2011, Urząd Statystyczny w Zielonej Górze 1.4. AKTY PRAWNE Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz.U Nr 89 poz. 625 z późn. zm.) 4
7 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U Nr 142 poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U Nr 94 poz. 551) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U Nr 62 poz. 627) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U nr 80 poz. 717) Polityka energetyczna Polski do 2030 roku (Uchwała Nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r.) Kierunki rozwoju biogazowni rolniczych w Polsce w latach , dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 2010 r. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 7 grudnia 2010 r. 5
8 2. POWIĄZANIA Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI 2.1. EUROPEJSKA POLITYKA ENERGETYCZNA Europejska Polityka Energetyczna (KOM(2007)1, Bruksela, dnia ), zapewniając pełne poszanowanie praw państw członkowskich do wyboru własnej struktury wykorzystania paliw w energetyce, oraz do ich suwerenności w zakresie pierwotnych źródeł energii i w duchu solidarności między tymi państwami, dąży do realizacji następujących trzech głównych celów: zwiększenia bezpieczeństwa dostaw, zapewnienia konkurencyjności gospodarek europejskich i dostępności energii po przystępnej cenie, promowania równowagi ekologicznej i przeciwdziałania zmianom klimatu. Główne cele Unii Europejskiej w sektorze energetycznym do 2020 roku to: osiągnięcia do roku 2020 udziału energii ze źródeł odnawialnych równego 20% całkowitego zużycia energii UE, zmniejszenia łącznego zużycia energii pierwotnej o 20% w porównaniu z prognozami na rok 2020, co oznacza poprawę efektywności energetycznej o 20%, obniżenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 20% w porównaniu z poziomami emisji z 1990 r. z możliwością podwyższenia tej wartości docelowej do 30% w przypadku osiągnięcia porozumienia międzynarodowego zobowiązującego inne państwa rozwinięte do zmniejszenia emisji w porównywalnym stopniu, a bardziej zaawansowane gospodarczo państwa rozwijające się do odpowiedniego udziału w tym procesie proporcjonalnie do ich odpowiedzialności za zmiany klimatyczne i do swoich możliwości, oraz dodatkowo zwiększenia do 10% udziału biopaliw w ogólnym zużyciu paliw w transporcie na terytorium UE. Strategiczne prognozowanie rozwoju gospodarki energetycznej w państwach członkowskich Unii Europejskiej powinno być spójne z priorytetami i kierunkami działań wyznaczonymi w Europejskiej Polityce Energetycznej. 6
9 2.2. DYREKTYWA 2006/32/WE Zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/32/WE z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG sektor publiczny w państwach członkowskich powinien dawać przykład w zakresie inwestycji, utrzymania i innych wydatków na urządzenia zużywające energię, usługi energetyczne i inne środki poprawy efektywności energetycznej. W dyrektywie określono, iż państwa członkowskie powinny dążyć do osiągnięcia oszczędności w zakresie wykorzystania energii w wysokości 9% w dziewiątym roku stosowania dyrektywy (licząc od 1 stycznia 2008 r.). Tak więc również na terenie Polski, w tym gminy Zielona Góra, konieczne jest wdrożenie przedsięwzięć wpływających na zmniejszenie wykorzystania energii oraz promujących wśród mieszkańców postawy związane z oszczędzaniem konwencjonalnych źródeł energii DYREKTYWA 2009/28/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE związana jest z trzecim spośród celów pakietu klimatycznego. Celem działań przewidzianych w dyrektywie jest osiągnięcie 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w Unii Europejskiej w 2020 r., przy czym cel ten został przełożony na indywidualne cele dla poszczególnych państw członkowskich i w przypadku Polski wynosi on 15%. Ponadto dyrektywa ustanawia zasady dotyczące statystycznych transferów energii między państwami członkowskimi, wspólnych projektów między państwami członkowskimi i z państwami trzecimi, gwarancji pochodzenia, procedur administracyjnych, informacji i szkoleń oraz dostępu energii ze źródeł odnawialnych do sieci elektroenergetycznej. Dyrektywa określa również kryteria zrównoważonego rozwoju dla biopaliw i biopłynów. W preambule dyrektywy podkreśla się, iż pożądane jest, aby ceny energii odzwierciedlały zewnętrzne koszty wytwarzania i zużycia energii. Tak długo jak ceny energii elektrycznej na rynku wewnętrznym nie będą odzwierciedlały pełnych kosztów oraz korzyści środowiskowych i społecznych wynikających z wykorzystanych źródeł energii, konieczne jest wsparcie publiczne wykorzystania energii elektrycznej wytwarzanej z odnawialnych źródeł energii. 7
10 Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do opracowania i przyjęcia krajowych planów działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych DYREKTYWA 2009/72/WE Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE stanowi kolejny dokument promujący działania na rzecz liberalizacji krajowych rynków energii elektrycznej i gazu oraz ułatwiający utworzenie wspólnego rynku europejskiego. W dyrektywie zaproponowano szereg środków uzupełniających dotychczasowe przepisy w zakresie rynku wewnętrznego, m.in. dotyczące rozdziału działalności przedsiębiorstw związanych z wytwarzaniem energii od jej przesyłu, wzmocnienie roli regulatorów rynku energii, infrastruktury sieci energetycznych, w szczególności połączeń transgenicznych, jak również wzmocnienie pozycji konsumentów energii POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI 10 listopada 2010 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pod nazwą Polityka energetyczna Polski do 2030 r.. Dokument ten stanowi długoterminową strategię rozwoju sektora energetycznego, prognozę zapotrzebowania na paliwa i energię oraz program głównych działań wykonawczych do 2012 r. Strategia energetyczna odpowiada na najważniejsze wyzwania stojące przed polską energetyką w perspektywie krótko i długoterminowej. Realizacja wskazanych w dokumencie rozwiązań ma na celu: zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania na energię, rozwijanie infrastruktury wytwórczej i transportowej, zniwelowanie uzależnienia od zewnętrznych dostaw gazu ziemnego i ropy naftowej, wypełnienie międzynarodowych zobowiązań w zakresie ochrony środowiska. Polityka energetyczna Polski do 2030 r. określa sześć głównych kierunków rozwoju krajowej energetyki. Są to: poprawa efektywności energetycznej, wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii, 8
11 dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej, rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw, rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii, ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko. Każdemu z kierunków przypisano cele główne i szczegółowe, działania wykonawcze, sposób realizacji wraz z terminami oraz podmiotami odpowiedzialnymi Poprawa efektywności energetycznej Kwestia poprawy efektywności energetycznej traktowana jest w sposób priorytetowy, zaś postęp w tej dziedzinie ma być kluczowy dla realizacji założeń Polityki energetycznej Polski do 2030 r.. Główne cele w zakresie poprawy efektywności energetycznej to: dążenie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, czyli rozwoju gospodarki następującego bez wzrostu zapotrzebowania na energię pierwotną konsekwentne zmniejszanie energochłonności polskiej gospodarki do poziomu UE-15. Do podstawowych działań podnoszących efektywność energetyczną zaliczono: wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla działań proefektywnościowych, promocję rozwoju wysokosprawnej kogeneracji, wskazanie wzorcowej roli sektora publicznego w oszczędnym gospodarowaniu energią, wsparcie inwestycji z funduszy Unii Europejskiej, prowadzenie kampanii informacyjnych i edukacyjnych. Oczekiwane efekty poprawy efektywności energetycznej: istotne zmniejszenie energochłonności polskiej gospodarki, zmniejszenie emisji zanieczyszczeń w sektorze energetycznym, wzrost innowacyjności polskiej gospodarki, poprawa efektywności ekonomicznej gospodarki oraz jej konkurencyjności. Uchwalona w roku 2011 ustawa o efektywności energetycznej, wdraża system białych certyfikatów. Jest to mechanizm rynkowy sprzyjający wzrostowi efektywności energetycznej w łańcuchu wytwarzania, przesyłu i zużycia energii, jak również pobudzający siły rynkowe w kierunku bardziej racjonalnego wykorzystania energii. Zgodnie z zapisami ustawy pozyskanie 9
12 białych certyfikatów jest obowiązkowe dla firm sprzedających energię odbiorcom końcowym, w celu przedłożenia ich Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki do umorzenia. Ustawa obliguje firmy sprzedające energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło do pozyskania określonej liczby certyfikatów w zależności od wielkości sprzedawanej energii. Ustawa zawiera katalog działań pro-oszczędnościowych, pozwalających uzyskać określoną ilość certyfikatów w drodze przetargu ogłaszanego przez Prezesa URE Wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii Głównymi celami w zakresie wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii są: racjonalne i efektywne gospodarowanie złożami węgla, znajdującymi się na terytorium Polski, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego, zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej, rozumianej jako uzyskanie ropy naftowej z różnych regionów świata, od różnych dostawców z wykorzystaniem alternatywnych szlaków transportowych, budowę magazynów ropy naftowej i paliw płynnych o pojemnościach zapewniających utrzymanie ciągłości dostaw, w szczególności w sytuacjach kryzysowych, zapewnienie ciągłego pokrycia zapotrzebowania na energię przy uwzględnieniu maksymalnego możliwego wykorzystania krajowych zasobów oraz przyjaznych środowisku technologii. Główne działania w zakresie wzrostu bezpieczeństwa dostaw paliw i energii to: obowiązek opracowania planów rozwoju sieci ze wskazaniem preferencyjnych lokalizacji dla nowych mocy wytwórczych, likwidacja barier inwestycyjnych, odtworzenie i wzmocnienie istniejących oraz budowa nowych linii elektroenergetycznych, wprowadzenie elementów zachęcających do obniżania wskaźników awaryjności sieci, wsparcie inwestycji infrastrukturalnych z wykorzystaniem funduszy europejskich. Do oczekiwanych efektów zaliczono: zrównoważenie zapotrzebowania na energię elektryczną, 10
13 poprawa niezawodności pracy sieci przesyłowych i dystrybucyjnych rozwój energetyki rozproszonej, wykorzystującej lokalne źródła energii, jak metan lub odnawialne źródła energii Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej Polityka energetyczna Polski do 2030 r. zawiera podstawy do przygotowania programu powstania polskiej energetyki jądrowej. Wskazuje działania, które należy podjąć, aby możliwie szybko uruchomić w Polsce pierwsze elektrownie tego typu. Wśród tych działań należy wymienić przygotowanie infrastruktury dla energetyki jądrowej i zapewnienie inwestorom warunków do wybudowania i uruchomienia elektrowni jądrowych opartych na bezpiecznych technologiach, z poparciem społecznym i z zapewnieniem wysokiej kultury bezpieczeństwa jądrowego na wszystkich etapach: lokalizacji, projektowania, budowy, uruchomienia, eksploatacji i likwidacji elektrowni jądrowych Rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw Polityka energetyczna Polski do 2030 r. znaczącą uwagę poświęca rozwojowi energetyki odnawialnej. Główne cele w tym zakresie to: wzrost udziału odnawialnych źródeł energii w finalnym zużyciu energii co najmniej do poziomu 15% w 2020 roku oraz dalszy wzrost tego wskaźnika w latach następnych, osiągnięcie w 2020 roku 10% udziału biopaliw w rynku paliw transportowych, oraz zwiększenie wykorzystania biopaliw II generacji, ochronę lasów przed nadmiernym eksploatowaniem, w celu pozyskania biomasy oraz zrównoważone wykorzystanie obszarów rolniczych na cele OZE, w tym biopaliw, tak aby nie doprowadzić do konkurencji pomiędzy energetyką odnawialną i rolnictwem oraz zachować różnorodność biologiczną, wykorzystanie do produkcji energii elektrycznej istniejących urządzeń piętrzących stanowiących własność Skarbu Państwa, zwiększenie stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw oraz stworzenie optymalnych warunków do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostępnych surowcach. Do głównych działań w tym zakresie należą: 11
14 utrzymanie aktualnych i wprowadzenie dodatkowych mechanizmów wsparcia dla energetyki odnawialnej, efektywne wykorzystanie biomasy, wsparcie rozwoju technologii oraz budowy instalacji do pozyskiwania energii odnawialnej z odpadów zawierających materiały ulegające biodegradacji, stworzenie warunków do budowy farm wiatrowych na morzu, wdrożenie programu budowy biogazowni rolniczych,. wsparcie inwestycji z.wykorzystaniem funduszy UE. Oczekiwane efekty: osiągnięcie zamierzonych celów udziału OZE, w tym biopaliw, zrównoważony rozwój odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw bez negatywnych oddziaływań na rolnictwo, gospodarkę leśną, sektor żywnościowy oraz różnorodność biologiczną, zmniejszenie emisji CO 2 oraz zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski, poprzez m.in. zwiększenie dywersyfikacji energy mix Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii W odniesieniu do rozwoju konkurencyjnych rynków paliw i energii za cel główny uznano zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania rynków paliw i energii, a przez to przeciwdziałanie nadmiernemu wzrostowi cen. Wybrane działania dla osiągnięcia tego celu, to: wdrożenie nowej architektury rynku energii elektrycznej, ułatwienie zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, stworzenie warunków umożliwiających kreowanie cen referencyjnych energii elektrycznej na rynku. ochrona najgorzej sytuowanych odbiorców energii elektrycznej przed skutkami wzrostu cen, zmiana mechanizmów regulacji wspierających konkurencję na rynku gazu i wprowadzenie rynkowych metod kształtowania cen gazu Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko Głównymi celami Polityki energetycznej Polski do 2030 r. w tym obszarze są: 12
15 ograniczenie emisji CO 2 do 2020 roku przy zachowaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa energetycznego, ograniczenie emisji SO 2 i NO x oraz pyłów (w tym PM10 i PM2,5) do poziomów wynikających z obecnych i projektowanych regulacji unijnych, ograniczenie negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód powierzchniowych i podziemnych, minimalizacja składowania odpadów poprzez jak najszersze wykorzystanie ich w gospodarce, zmiana struktury wykorzystania energii w kierunku technologii niskoemisyjnych. Ze względu na zobowiązania wynikające z pakietu klimatycznego wskazano metody ograniczenia emisji CO 2, SO 2, NO x, które pomogą wypełnić zobowiązania międzynarodowe bez konieczności znaczących zmian w strukturze wytwarzania. Temu celowi mają służyć system zarządzania krajowymi pułapami emisji gazów cieplarnianych i innych substancji, dopuszczalne produktowe wskaźniki emisji, system dysponowania przychodami z aukcji uprawnień do emisji CO 2, jak również wsparcie rozwoju technologii wychwytu i składowania dwutlenku węgla (CCS). Polityka energetyczna Polski do 2030 r. oprócz części strategicznej zawiera także cztery załączniki, będące jej integralną częścią. Są to: Ocena realizacji polityki energetycznej od 2005 roku odnoszącą się do Polityki energetycznej Polski do 2025 roku, przyjętej przez Radę Ministrów w dniu 4 stycznia 2005 roku. Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2030 roku. Program działań wykonawczych na lata , precyzujący szczegółowo poszczególne zadania, jakie zostaną zrealizowane w najbliższym latach. Wnioski ze strategicznej oceny oddziaływania polityki energetycznej na środowisko KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH W dniu 7 grudnia 2010 r. Rada Ministrów przyjęła dokument pn. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Dokument ten określa krajowe cele w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych zużyte w sektorze transportowym, sektorze energii elektrycznej, sektorze ogrzewania i chłodzenia w 2020 roku, uwzględniając wpływ 13
16 innych środków polityki efektywności energetycznej na końcowe zużycie energii oraz odpowiednie środki, które należy podjąć dla osiągnięcia krajowych celów ogólnych w zakresie udziału OZE w wykorzystaniu energii finalnej. Dokument określa ponadto współpracę między organami władzy lokalnej, regionalnej i krajowej, szacowaną nadwyżkę energii ze źródeł odnawialnych, która mogłaby zostać przekazana innym państwom członkowskim, strategię ukierunkowaną na rozwój istniejących zasobów biomasy i zmobilizowanie nowych zasobów biomasy do różnych zastosowań, a także środki, które należy podjąć w celu wypełnienia stosownych zobowiązań wynikających z dyrektywy 2009/28/WE. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych w dniu 9 grudnia 2010 r. został przesłany do Komisji Europejskiej POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA W LATACH Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016 Polityka określa cele i kierunki działań na rzecz poprawy stanu środowiska. Do najważniejszych należy zaliczyć : rozwój i wdrożenie metodologii wykonywania ocen oddziaływania na środowisko dla dokumentów strategicznych, wdrażanie systemu zielonych certyfikatów dla zamówień publicznych, promocja zielonych miejsc pracy z wykorzystaniem funduszy europejskich oraz promocja transferu do Polski najnowszych technologii służących ochronie środowiska przez finansowanie projektów w ramach programów unijnych. 14
17 3. CHARAKTERYSTYKA GMINY ZIELONA GÓRA 3.1. RYS HISTORYCZNY Z badań archeologicznych wynika, że okolice Zielonej Góry ludność słowiańska zamieszkiwała już w epoce kamienia, brązu i żelaza. Pierwsza osada zbudowana została w dolinie potoku Łączy w czasach Mieszka I. Gmina Zielona Góra powstała w 1972 r. na mocy ustawy Sejmu PRL o utworzeniu gmin. Od stycznia 1976 roku gmina wiejska Zielona Góra objęła obszar 17 sołectw i taki stan obowiązuje aktualnie WARUNKI NATURALNE Położenie i podział administracyjny Gmina wiejska Zielona Góra położona jest w centralnej części województwa lubuskiego. Lokalizację gminy na tle województwa lubuskiego oraz powiatu zielonogórskiego przestawiono na Rys. 1 i Rys. 2. Rys. 1. Powiaty województwa lubuskiego źródło: Rys. 2. Gminy powiatu zielonogórskiego źródło: 15
18 Gmina wiejska Zielona Góra otacza od północy, wschodu i południa miasto Zieloną Górę. Pozostałe sąsiednie gminy to: miejsko-wiejska gmina Nowogród Bobrzański, wiejska gmina Świdnica, miejsko-wiejska gmina Czerwieńsk, miejsko-wiejska gmina Sulechów, wiejska gmina Trzebiechów, wiejska gmina Zabór. Gmina Zielona Góra od południa sąsiaduje z gminami powiatu nowosolskiego: gminą wiejską Otyń, gminą miejsko-wiejską Kożuchów. Gmina Zielona Góra zajmuje powierzchnię 219,98 km 2, co lokuje ją na 257 pozycji wśród polskich gmin (Tabela 1). Tabela 1. Powierzchnie gmin powiatu zielonogórskiego oraz gmin sąsiednich kod jednostki terytorialnej gmina rodzaj gminy powierzchnia [km 2 ] lokata według powierzchni Babimost miejsko-wiejska 92, Bojadła wiejska 102, Czerwieńsk miejsko-wiejska 194, Kargowa miejsko-wiejska 128, Kożuchów miejsko-wiejska 179, Nowogród Bobrzański miejsko-wiejska 259, Otyń wiejska 91, Sulechów miejsko-wiejska 236, Świdnica wiejska 160, Trzebiechów wiejska 80, Zabór wiejska 93, Zielona Góra wiejska 219, Zielona Góra miasto na prawach powiatu 58, źródło: GUS Bank Danych Lokalnych, stan na
19 W skład gminy wchodzi 17 sołectw (Rys. 3): Barcikowice, Drzonków, Jany, Jarogniewice, Jeleniów, Kiełpin, Krępa, Łężyca, Ługowo, Nowy Kisielin, Ochla, Przylep, Racula, Stary Kisielin, Sucha, Zatonie, Zawada. W gminie Zielona Góra znajduje się 19 miejscowości. Poza wsiami sołeckimi na terenie gminy znajdują się dwa przysiółki: Marzęcin oraz Strożne. Granice gminy Zielona Góra nie posiadają charakteru naturalnego z wyjątkiem północnej części, gdzie na długości około 4 km granica przebiega po linii Odry i części południowej, gdzie granica przebiega na długości około 5 km po linii Czarnej Strugi. Siedzibą władz gminy jest miasto Zielona Góra Budowa geologiczna Rys. 3. Sołectwa gminy Zielona Góra źródło: Gmina Zielona Góra położona jest w obrębie podprowincji Pojezierze Południowobałtyckie (Rys. 4 i Rys. 5), która z kolei obejmuje makroregiony: Pradolinę Warciańsko-Odrzańską i Wzniesienia Zielonogórskie (Rys. 6). 17
20 Rys. 4. Regiony fizycznogeograficzne Polski prowincje źródło: Wikimedia Commons Rys. 5. Regiony fizycznogeograficzne Polski podprowincje źródło: Wikimedia Commons Rys. 6. Regiony fizycznogeograficzne Polski makroregiony źródło: Wikimedia Commons Rys. 7. Regiony fizycznogeograficzne Polski mezoregiony źródło: Wikimedia Commons Na Pradolinę Warciańsko-Odrzańską składają się Dolina Środkowej Odry i Kotlina Kargowska. Dolina Środkowej Odry obejmuje północną część gminy, tereny położone na północ od wsi Krępa i Zawada. Kotlina Kargowska, w północno-wschodniej części gminy, obejmuje tereny na północ od wsi Jany w rejonie przysiółka Strożne. Na makroregion Wzniesień Zielonogórskich składają się, począwszy od zachodu, Wzniesienia Gubińskie pomiędzy Lubskiem a Gubinem, Dolina Dolnego Bobru, poniżej Nowogrodu Bobrzańskiego, Wysoczyzna Czerwieńska w widłach Bobru i Odry oraz Wał Zielonogórski rozciągający się równoleżnikowo na około 40 km, po obu stronach miasta Zielona Góra (Rys. 7). 18
21 Wysoczyzna Czerwieńska obejmuje północno-zachodnią część gminy z wsiami Przylep i Łężyca oraz Krępa i Zawada. Wał Zielonogórski obejmuje tereny położone na południe i na zachód od Zielonej Góry w rejonie wsi Ochla, Kiełpin, Racula, Drzonków, Stary Kisielin, Nowy Kisielin, Sucha i Ługowo. Wreszcie południowa część gminy leży w obrębie Obniżenia Nowosolskiego. Są to tereny położne na południe od Ochli, w rejonie wsi Jeleniów, Jarogniewie, Kiełpin, Zatonie Barcikowie oraz na południe od Suchej. Wzniesienia Gubińsko-Zielonogórskie, obszar oznaczony numerem na Rys. 8 położone są na południe od równoleżnikowo przebiegającej tu Doliny Środkowej Odry. Jest to region wyróżniający się dużymi, zwartymi kompleksami leśnymi. Pomiędzy nimi sporadycznie występują grunty użytkowane rolniczo. Wśród utworów powierzchniowych dominują różnego pochodzenia piaski i żwiry czwartorzędowe. W środkowej części regionu dominują piaski akumulacji lodowcowej z głazami. Od północy, nad dnem doliny Odry występują gliny zwałowe w postaci moren z wyciśnięcia, w części zachodniej piaski i żwiry akumulacji wodno-lodowcowej, a także piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych. Te ostatnie występują również zwartym płatem na zachód od doliny Bobru. Południowo-wschodnia część regionu zbudowana jest z piasków w strefie moreny czołowej, wśród których spotyka się wychodnie plioceńskich piasków kwarcowych. Rys. 8. Zasięg regionów geograficznych (3.7) Ziemia Zielonogórska źródło: Olędzki J.R., Regiony Geograficzne Polski. Teledetekcja Środowiska, Tom 38. KTŚ PTG, Warszawa 19
22 Ukształtowanie powierzchni Rzeźba terenu nawiązuje do budowy geologicznej. Pod względem hipsometrycznym jest to wyraźna wysoczyzna wznosząca się do około 150 m n.p.m. w stosunku do ograniczającej ją od północy doliny Odry, której dno znajduje się na wysokości m n.p.m. Jest ona wykształcona, na większej części powierzchni regionu, w okresie zlodowacenia bałtyckiego. Od północy, nad doliną Odry występują zespoły małych form kemowych i tarasów kemowych oraz równiny sandrowe. Środkowa część regionu jest ukształtowana w postaci wysoczyzny morenowej falistej w części północno-wschodniej i w postaci moreny płaskiej w części zachodniej. Miejscami występują tu wały moren spiętrzenia. Na południowy wschód od Zielonej Góry występuje znaczny fragment terenu ukształtowany w trakcie zlodowacenia środkowopolskiego, w postaci zwartego wału moren spiętrzenia, a na południe od nich zdenudowanych równin sandrowych i rozległych tarasów kemowych. Zachodnia część doliny Bobru oraz wiele mniejszych dolin w zachodniej części regionu ukształtowanych jest w postaci równinnych tarasów akumulacyjnych i erozyjnodenudacyjnych z okresu zlodowacenia bałtyckiego Gleby Rozmieszczenie gleb na terenie gminy związane jest z typem genetycznym rzeźby terenu i skał, na których zostały wykształcone. Są to głównie skały akumulacji rzecznej, lodowcowej, wietrznej, na których powstały piaski różnej granulacji, gliny zwałowe, rzadziej muły, iły, torfy. Ich jakość uzależniona jest od sąsiedztwa cieków wodnych i od ukształtowania terenu, silnie urozmaiconego zwłaszcza na obszarach morenowych. W obrębie obszarów morenowych wykształciły się gleby brunatne, natomiast na terenach piaszczystych gleby bielicowe. Przy jeziorach, na terenach zatorfionych i w zagłębieniach bezodpływowych, występują gleby glejowe, czarne ziemie, gleby bagienne i pobagienne. W pradolinach i dolinach rzecznych można znaleźć mady rzeczne, gleby mułowe i murszowe. Pod względem rodzaju gleb w gminie wyróżnia się trzy obszary: dolina Ochli z glebami murszowymi, dominującymi na gruntach łąkowych, oraz czarnymi ziemiami w obszarze gruntów rolnych (czarne ziemie zdegradowane). obszar Wysoczyzny, którą pokrywają gleby brunatne wyługowane i bielicowe, przy czym te ostatnie dominują na powierzchniach leśnych, Dolina Odry pokryta madami wytworzonymi ze współczesnych osadów rzecznych. 20
23 Ciekawym elementem geomorfologicznym na terenie gminy jest fragment Niecki Płotowskiej z bardzo zróżnicowanymi formami morfologicznymi na stosunkowo małym obszarze Wody Sieć hydrograficzna na terenie gminy Zielona Góra koncentrująca się w części północnej dolina rzeki Odry oraz w części południowej dolina Śląskiej Ochli i Czarnej Strugi. W systemie hydrograficznym gminy rozróżnia się następujące kolektory wód płynących: rzeka Odra, stanowiąca północną granicę gminy na odcinku około 4 km, będąca kolektorem 1-szego rzędu, Śląska Ochla, Czarna Struga, Zimna Woda (Zimny Potok), Łącza (Złoty Potok) stanowiące dopływy Odry, będące kolektorami 2-go rzędu, pozostałe cieki występujące w poszczególnych zlewniach i stanowiące dopływy bezpośrednie i pośrednie do kolektorów 2-go rzędu. Na obszarze gminy zostały wydzielone 4 zlewnie wód powierzchniowych: zlewnia rzeki Odry północna część gminy, zlewnia jeziora Zabór wschodnia część gminy, zlewnia Śląskiej Ochli południowa część gminy, zlewnia Czarnej Strugi południowa część gminy. Najważniejsze kolektory wód powierzchniowych zlewni rzeki Odry to Zimna Woda (Zimny Potok) z licznymi dopływami, biorąca początek w dolinie Odry w rejonie przysiółka Stożne oraz Łącza (Złoty Potok) z mniej rozbudowanym systemem dopływów, biorąca swój początek na terenie miasta Zielona Góra. Najważniejszym kolektorem zlewni jeziora Zabór jest Zaborski Potok (Śmiga) biorący początek na południe od Nowego Kisielina. Znaczenie tej zlewni z punktu widzenia hydrograficznego nie jest duże, natomiast posiada ona wpływ na mikroklimat i uprawy rolne. Dopływy Śląskiej Ochli stanowią dwie grupy: dopływy naturalne nie wysychające, biorące początek u podnóża pagórków morenowych Wału Zielonogórskiego oraz dopływy w postaci cieków i rowów melioracyjnych uzależnionych od poziomu wód gruntowych. Zlewnia posiada swoisty ekosystem i wywiera wpływ na mikroklimat dolinny. Czarna Struga stanowi fragment południowej granicy gminy. Zasilana jest systemem cieków naturalnych i rowów melioracyjnych. 21
24 Na terenie gminy istnieją nieliczne i niewielkie zbiorniki wód powierzchniowych stojących. Największe znajdują się w bezpośrednim sąsiedztwie Odry i są to starorzecza. Na tych terenach występują trzy wyraźne fragmenty meandrów oraz kilkanaście oczek wodnych. W miejscowości Krępa w okolicy zabytkowej Fabryki Tektury oraz przy drodze dojazdowej występują dwa stawy o powierzchni około 2 3 ha. W miejscowości Ochla w parku podworskim znajduje się staw zasilany wodą z cieku biorącego swój początek w Zielonej Górze w rejonie Góry Tatrzańskiej. W rejonie miejscowości Racula i Drzonków zlokalizowane są glinianki o powierzchni nie przekraczającej 1 ha wypełnione wodą. Występowanie wód podziemnych jest ściśle powiązane z budową geologiczną i rzeźbą. We wschodniej części regionu, tam gdzie zalegają piaski i gliny zwałowe w strefie moren czołowych, pierwszy poziom wód podziemnych spotyka się, najczęściej na m, a nawet głębiej. W obrębie występowania piasków i żwirów akumulacji wodnolodowcowej i piasków z głazami akumulacji lodowcowej występują one płycej od 2 do 5 m. Podobne głębokości występowania wód podziemnych spotyka się w zachodniej części regionu, choć generalnie są one nieco płytsze niż w części wschodniej. W obrębie dolin rzecznych są to wody występujące na głębokości do 2 m Surowce mineralne Na terenie gminy położone jest udokumentowane złoże ropy naftowej Obszar i teren górniczy Czerwieńsk (Rys. 9). Złoże znajduje się w północnej części gminy, w granicach wsi Krępa i Zawada. Użytkownikiem terenu jest PGNiG S.A. Oddział Zielonogórski. Na terenie Obszaru i terenu górniczego Czerwieńsk, zlokalizowane są złoża ropy naftowej (złoże zagospodarowane) oraz gazu ziemnego (złoże eksploatowane okresowo). Rys. 9. Obszar i teren górniczy Czerwieńsk źródło: Serwis MIDAS 22
25 Na terenie gminy Zielona Góra znajdują się również złoża kruszywa naturalnego Przylep, Chynów oraz Racula. Złoża te nie są eksploatowane. Na terenie gminy Zielona Góra trwają prace poszukiwawcze złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, w tym tego łupkowego. Koncesję na prace poszukiwawcze uzyskała spółka Liesa Energy (Rys. 10). Rys. 10. Mapa koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie gazu łupkowego źródło: Ministerstwo Środowiska Warunki klimatyczne Położenie geograficzne gminy Zielona Góra, ukształtowanie terenu i jego wysokość wynosząca m n.p.m. powodują, że gmina, leżąca w śląsko-wielkopolskim regionie klimatycznym, charakteryzuje się klimatem przejściowym o cechach oceanicznych (Rys. 11). Klimat ten cechują: małe ilości opadów w roku hydrologicznym, stosunkowo małe roczne amplitudy temperatury powietrza, wczesna wiosna, rezultatem czego jest długie lato, trwające 95 dni, 23
26 łagodna i krótka zima (60 dni), z krótko zalegającą pokrywą śnieżną (50 dni), późne przymrozki ostatnie wiosenne przymrozki występują na początku maja, zaś przymrozki jesienne występują już w drugiej dekadzie października, przewaga wiatrów zachodnich. Rys. 11. Regiony klimatyczne w Polsce źródło: Wydawnictwo Edukacyjne Wiking Okres wegetacyjny rozpoczyna się wcześniej w porównaniu z centralną i wschodnią Polską i trwa 223 dni. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8,8 9,1 C (lata ). Wielkość opadów wynosi około 690 mm na obszarze Wału Zielonogórskiego i Wysoczyzny Czerwieńskiej do 600 mm na obszarze pradolin, a liczba dni z opadami w przedziale w miesiącach jesiennych i zimowych. Średnia roczna wartość usłonecznienia wynosi 1707h i jest mniejsza w porównaniu z centralną i wschodnią Polską. Na terenie gminy występuje znaczna przewaga wiatrów z kierunku zachodniego, północno i południowo-zachodniego (52,6%) we wszystkich porach roku. Najmniejszą częstotliwość wykazują wiatry z kierunków północnego i północno-wschodniego. Średnia prędkość wiatru to 5.4 m/s. Na obszarze gminy można wydzielić klimaty lokalne. W obrębie Wału Zielonogórskiego i Wysoczyzny Czerwieńskiej panuje klimat charakteryzujący się dobrym przewietrzaniem oraz brakiem warunków do tworzenia się zastoisk chłodnego powietrza (inwersji termicznych). W obrębie pradolin panuje klimat nieco gorszych warunkach, charakteryzujący się spływem w doliny zimnego powietrza z terenów wyżej położonych (inwersjami termicznymi). Poniżej (Rys. 12 Rys. 36) przedstawiono mapy średnich wieloletnich ( ) wartości temperatur, opadów, usłonecznienia na terenie Polski (źródło: Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej). 24
27 Rys. 12. Średnia wieloletnia wartość temperatury powietrza w sezonie wiosennym Rys. 13. Średnia wieloletnia wartość temperatury powietrza w sezonie letnim Rys. 14. Średnia wieloletnia wartość temperatury powietrza w sezonie jesiennym Rys. 15. Średnia wieloletnia wartość temperatury powietrza w sezonie zimowym Rys. 16. Średnia roczna wartość temperatury powietrza w latach
28 Rys. 17. Suma opadów w sezonie wiosennym Rys. 18. Suma opadów w sezonie letnim Rys. 19. Suma opadów w sezonie jesiennym Rys. 20. Suma opadów w sezonie zimowym Rys. 21. Roczna suma opadów w latach
29 Rys. 22. Usłonecznienie w sezonie wiosennym Rys. 23. Usłonecznienie w sezonie letnim Rys. 24. Usłonecznienie w sezonie jesiennym Rys. 25. Usłonecznienie w sezonie zimowym Rys. 26. Średnia roczna usłonecznienia w latach
30 Rys. 27. Wartość temperatury maksymalnej w sezonie wiosennym Rys. 28. Wartość temperatury maksymalnej w sezonie letnim Rys. 29. Wartość temperatury maksymalnej w sezonie jesiennym Rys. 30. Wartość temperatury maksymalnej w sezonie zimowym Rys. 31. Wartość temperatury maksymalnej w latach
31 Rys. 32. Wartość temperatury minimalnej w sezonie wiosennym Rys. 33. Wartość temperatury minimalnej w sezonie letnim Rys. 34. Wartość temperatury minimalnej w sezonie jesiennym Rys. 35. Wartość temperatury minimalnej w sezonie zimowym Rys. 36. Wartość temperatury minimalnej w latach
32 Środowisko przyrodnicze W końcu 2009 r. lasy powiatu zielonogórskiego porastały 78325,4 ha, co stanowiło 49,9% powierzchni powiatu. Największym udziałem lasów w powierzchni powiatu charakteryzowały się gminy Nowogród Bobrzański (10,1%) oraz Zielona Góra (7,8%). Powierzchnia lasów na terenie gminy Zielona Góra wynosi ponad 122 km 2, stanowiąc ponad 55% powierzchni gminy. Administracyjnie lasy należą do trzech nadleśnictw Przytok, Zielona Góra oraz Nowa Sól. Na terenie gminy przeważają siedliska borowe, z udziałem sosny co najmniej 80%. Ciekawostką tutejszych lasów jest występowanie ciepłolubnego kasztana jadalnego Castanea sativa. Wśród różnych siedlisk borowych największe obszary zajmują bory świeże oraz świeże mieszane. Zdecydowanie przeważają drzewostany zaliczone do młodszych klas wieku (do 60 lat). Przeciętny roczny przyrost masy drzewnej, wynoszący około 3 m 3 /ha, jest niższy niż przeciętnie w Polsce (3,63 m 3 /ha/rok), co spowodowane jest głównie ubogimi siedliskami, na których rosną lasy. Na terenie gminy Zielona Góra powierzchnia obszarów prawnie chronionych wynosi 6604,3 ha, co stanowi 30,0% ogólnej powierzchni gminy (stan na koniec 2009 r.). Jest to wartość średnia w porównaniu z innymi gminami powiatu zielonogórskiego. Na terenie gminy nie występują parki narodowe ani parki krajobrazowe. Istnieją natomiast inne obiekty ochrony (Tabela 2). Tabela 2. Powierzchnia o szczególnych walorach przyrodniczych prawnie chroniona w tym wyszczególnienie ogółem rezerwaty przyrody obszary chronionego krajobrazu użytki ekologiczne [ha] powiat zielonogórski ,8 187, ,4 419, ,1 187, ,4 426,5 gmina wiejska Zielona Góra ,0 88,7 6479,0 29, ,3 88,7 6479,0 36,6 źródło: GUS Na terenie gminy Zielona Góra znajduje się jeden rezerwat przyrody Zimna Woda o powierzchni 88,69 ha. Jest to największy i jednocześnie najstarszy rezerwat w powiecie zielonogórskim. Położony jest na obszarze nadleśnictwa Przytok w leśnictwie Kiełpin. 30
33 Większość powierzchni zajmują łęgi olszowe rosnące na murszach wykształconych z torfowiska niskiego. W rezerwacie są także płaty olsów, zarastające roślinnością bagienną doły potorfowe oraz powoli zarastająca łąka. Wielką wartość przyrodniczą ma dobrze zachowany ekosystem lasu łęgowego, z dominacją ponad stuletnich drzewostanów olszowych, a także z okazałymi jesionami. Na terenie gminy występują obszary chronionego krajobrazu, składające się z kompleksów leśnych, w tym lasów łęgowych, łąk, torfowisk oraz wydm. Na terenie gminy znajduje się 19 pomników przyrody. Najczęściej są to pojedyncze drzewa, grupy drzew, aleje, głazy narzutowe. Rys. 37. Rezerwat Zimna Woda Rys. 38. Aleja Dukt Królewski w Zatoniu Rys. 39. Okolice wsi Przylep Rys. 40. Pomnik przyrody Leśne źródlisko 31
34 3.3. LUDNOŚĆ Jednym z podstawowych czynników wpływających na rozwój jednostek samorządu terytorialnego jest sytuacja demograficzna oraz perspektywy jej zmian. Trzeba zauważyć, że przyrost liczby ludności to przyrost liczby konsumentów, a zatem wzrost zapotrzebowania na energię i jej nośniki. Na koniec 2010 roku gminę wiejską Zielona Góra zamieszkiwało osób. Pod względem liczby ludności gmina Zielona Góra zajmuje drugie miejsce wśród gmin powiatu zielonogórskiego (Rys. 41) Babimost Bojadła Czerwieńsk Kargowa Nowogród Bobrzański Sulechów Świdnica Trzebiechów Zabór Zielona Góra Kożuchów Otyń Rys. 41. Liczba mieszkańców gmin powiatu zielonogórskiego i sąsiadujących z gminą Zielona Góra gmin powiatu nowosolskiego, stan na dzień źródło: na podstawie danych GUS Bank Danych Lokalnych Liczba mieszkańców gminy Zielona Góra w ostatnich latach systematycznie rosła. W okresie od 2002 do 2010 wzrost ten wyniósł 17% (Rys. 42, Tabela 3). Notowany wzrost liczby ludności w analizowanym okresie wynikał z dodatniego przyrostu naturalnego (Rys. 44) oraz dodatniego salda migracji (Rys. 45). W przeliczeniu na 1000 ludności gmina Zielona Góra odnotowała największe dodatnie saldo naturalne w całym powiecie zielonogórskim, wynoszące
35 Wzrost liczby ludności obserwowany w całym powiecie zielonogórskim występuje głównie w strefie wiejskiej, przy czym gminy Zielona Góra oraz Świdnica realizują ponad ¾ przyrostu ludności powiatu. O atrakcyjności gminy Zielona Góra świadczy stały napływ ludności w celach osiedleńczych. Saldo migracji wewnętrznych w roku 2010 wyniosło 293 osoby Rys. 42. Liczba mieszkańców gminy Zielona Góra w latach źródło: na podstawie danych GUS Gmina Zielona Góra jest najbardziej zaludnioną gminą wiejską w województwie lubuskim. Średnia gęstość zaludnienia, zgodnie ze stanem dzień , wynosi tu 81 osób/km 2, przy średniej gęstości zaludnienia w województwie wynoszącej 72 osoby/km 2 (Rys. 43). Struktura ludności według płci wskazuje na mniejszą od średniej wojewódzkiej dysproporcję. Kobiety w gminie wiejskiej Zielona Góra stanowią 50.7% ludności ogółem. Współczynnik feminizacji wynosi 103 (liczba kobiet na 100 mężczyzn), przy średniej wojewódzkiej wynoszącej 106 (stan na dzień ). 33
36 Rys. 43. Liczba mieszkańców gminy Zielona Góra w latach źródło: GUS Tabela 3. Liczba ludności gminy Zielona Góra w latach wyszczególnienie Liczba ludności ogółem mężczyźni kobiety Urodzenia ogółem mężczyźni kobiety Zgony ogółem mężczyźni kobiety Przyrost naturalny ogółem mężczyźni kobiety źródło: GUS Baza Demograficzna 34
37 Rys. 44. Przyrost naturalny w gminie Zielona Góra w latach źródło: na podstawie danych GUS Napływ migracyjny Odpływ migracyjny Rys. 45. Migracje wewnętrzne w gminie Zielona Góra w latach źródło: na podstawie danych GUS Udział różnych grup wiekowych w populacji gminy Zielona Góra z uwzględnieniem podziału na płeć przedstawiono na Rys
38 Rys. 46. Ludność według płci i wieku w gminie Zielona Góra w roku 2010 źródło: GUS Tabela 4. Ludność według ekonomicznych grup wieku w powiecie zielonogórskim 2009 rok wyszczególnienie ludność w % ogółu ludności w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Powiat zielonogórski ,6 65,5 11,9 53 Gminy miejsko-wiejskie: ,4 66,6 13,0 50 Babimost ,0 63,5 13, ,0 64,4 14,6 55 w tym miasto ,1 64,4 12, ,4 64,6 14,1 55 Czerwieńsk ,5 66,4 11, ,8 67,0 12,2 49 w tym miasto ,6 69,6 9, ,3 69,0 11,6 45 Kargowa ,6 63,3 13, ,7 65,2 14,1 53 w tym miasto ,9 64,5 12, ,3 65,9 13,
39 wyszczególnienie ludność w % ogółu ludności w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Nowogród Bobrzański ,3 65,2 11, ,6 66,8 12,6 50 w tym miasto ,6 69,3 9, ,2 69,6 11,1 44 Sulechów ,6 66,0 12, ,4 66,7 13,8 50 w tym miasto ,0 67,2 11,9 49 Gminy wiejskie: ,6 67,4 14,0 48 Bojadła ,9 62,1 15, ,6 64,6 15,8 55 Świdnica ,0 65,6 12, ,8 67,2 13,0 49 Trzebiechów ,3 63,2 14, ,9 64,3 14,8 55 Zabór ,4 63,0 11, ,7 66,3 12,0 51 Zielona Góra ,1 67,4 9,6 48 źródło: GUS ,1 68,3 10,6 47 Wzmocnił się potencjał ekonomiczny gminy, o czym świadczy przyrost liczby ludności w wieku produkcyjnym. Przyrost ten w roku 2009 w porównaniu do roku 2005 wyniósł blisko 9%. W 2009 r. w wieku zdolności produkcyjnej było 68,3% populacji, zaś w roku w 2005 r. 67,4% (Tabela 4). Potencjał wytwórczy gminy pozostawał powyżej średniej powiatowej, wynoszącej 66.6%. W okresie pięciu lat odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejszył się w gminie o 1,6% do wielkości 21,1% całej populacji, a osób w wieku poprodukcyjnym wzrósł z 9,6% do 10,6%. W gminie wiejskiej Zielona Góra udział osób starszych w ludności ogółem był najniższy w całym powiecie zielonogórskim (średnia dla powiatu wyniosła 13%). Na 100 osób w wieku produkcyjnym w gminie Zielona Góra w roku 2009 przypadało 47 osób w wieku nieprodukcyjnym. W roku 2010 ludność gminy w wieku przedprodukcyjnym wynosiła 3709 osób (20,9%), w wieku produkcyjnym osób (68,2%), zaś w wieku poprodukcyjnym 1931 osób (10,9%). 37
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku IV MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA MIASTO 2010 EFEKTYWNOŚĆ ENERGETYCZNA W MIASTACH Joanna Strzelec- Łobodzińska Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Struktura
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Bardziej szczegółowoUsytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej
Usytuowanie i regulacje prawne dotyczące biomasy leśnej Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej
Bardziej szczegółowoKrajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Bardziej szczegółowoPolityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej
Polityka w zakresie OZE i efektywności energetycznej Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 18 czerwca 2009 r. Filary polityki energetycznej UE II Strategiczny Przegląd Energetyczny KE (bezpieczeństwo energetyczne)
Bardziej szczegółowoPlanowane regulacje prawne dotyczące wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem mikro i małych instalacji
Planowane regulacje prawne dotyczące wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, ze szczególnym uwzględnieniem mikro i małych instalacji Kielce, dn. 7 marca 2014 r. 2 Wzywania stojące przed polską energetyką
Bardziej szczegółowoWojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu
Odnawialne źródła energii w dokumentach strategicznych regionu Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Ochrony Środowiska Katowice, 31 marca 2015 r. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO ŚLĄSKIE
Bardziej szczegółowoSystem Certyfikacji OZE
System Certyfikacji OZE Mirosław Kaczmarek miroslaw.kaczmarek@ure.gov.pl III FORUM EKOENERGETYCZNE Fundacja Na Rzecz Rozwoju Ekoenergetyki Zielony Feniks Polkowice, 16-17 września 2011 r. PAKIET KLIMATYCZNO
Bardziej szczegółowoPROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE
Załącznik do Uchwały Rady Gminy nr XXII/170/2004, z dnia 24.06.2004 r. Gmina Michałowice PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WRAZ Z PLANEM GOSPODARKI ODPADAMI GMINY MICHAŁOWICE PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Bardziej szczegółowoUWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU
UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU BIOGAZU Według przepisów prawa UE i Polski inż. Bartłomiej Asztemborski basztemborski@kape.gov.pl dr inż. Ryszard Wnuk Zmień odpady na zysk - Biogazownia w Twojej gminie Rozwój
Bardziej szczegółowoG S O P S O P D O A D R A K R I K NI N SK S O K E O M
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA CHOJNICE na lata 2015 2020 2020 17.10.2015 2015-10-07 1 Spis treści 1. Wstęp 2. Założenia polityki energetycznej na szczeblu międzynarodowym i krajowym 3. Charakterystyka
Bardziej szczegółowoFinansowanie infrastruktury energetycznej w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko
Głównym celem tego programu jest wzrost atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia społeczeństwa,
Bardziej szczegółowoProjekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk
Projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy miejskiej Mielec Piotr Stańczuk Małopolska Agencja Energii i Środowiska sp. z o.o. ul. Łukasiewicza 1, 31 429 Kraków
Bardziej szczegółowoENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH. Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego
ENERGETYKA W FUNDUSZACH STRUKTURALNYCH Mieczysław Ciurla Dyrektor Wydziału Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ
WPROWADZENIE DO ZAGADNIEŃ OCHRONY KLIMATU I GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ Bytom, 23 grudnia 2014 r. Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej (2011 rok) cel główny rozwój gospodarki niskoemisyjnej
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-24 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoGorzów Wielkopolski, dnia 23 maja 2016 r. Poz UCHWAŁA NR XX/228/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. z dnia 16 maja 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Gorzów Wielkopolski, dnia 23 maja 2016 r. Poz. 1090 UCHWAŁA NR XX/228/16 SEJMIKU WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO w sprawie wyznaczenia obszaru chronionego krajobrazu o nazwie
Bardziej szczegółowoRozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,
Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i
Bardziej szczegółowoFundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Bardziej szczegółowoStan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej
Stan aktualny oraz kierunki zmian w zakresie regulacji prawnych dotyczących wykorzystania biomasy leśnej jako źródła energii odnawialnej 2 Ramy prawne funkcjonowania sektora OZE Polityka energetyczna Polski
Bardziej szczegółowoEfektywność energetyczna w Polsce w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 r. MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Energetyki
Efektywność energetyczna w Polsce w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 r. MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Energetyki Priorytety PEP 2030 Poprawa efektywności energetycznej Wzrost bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoPolityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach. Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A.
Polityka zrównoważonego rozwoju energetycznego w gminach Toruń, 22 kwietnia 2008 Edmund Wach Bałtycka Agencja Poszanowania Energii S.A. Zrównoważona polityka energetyczna Długotrwały rozwój przy utrzymaniu
Bardziej szczegółowoINFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
INFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Głównym celem polityki przestrzennej, zapisanej w Planie, jest przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego województwa
Bardziej szczegółowowww.promobio.eu Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn
Warsztaty PromoBio, 17 Maja 2012 Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli, ul. Bartosza Głowackiego 17, Olsztyn Promocja regionalnych inicjatyw bioenergetycznych PromoBio Możliwości wykorzystania biomasy w świetle
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XLI-67/2010
Uchwała Nr XLI-67/2010 Rady Miejskiej w Wołominie z dnia 11 października 2010 roku w sprawie: wyrażenia woli przystąpienia Gminy Wołomin do realizacji projektu inwestycyjnego pn. EKO Wołomin energia słoneczna,
Bardziej szczegółowoPolski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty
Polski system wspierania efektywności energetycznej i białe certyfikaty Magdalena Rogulska Szwedzko-Polska Platforma Zrównoważonej Energetyki POLEKO, 8 października 2013 r. Cele polityki energetycznej
Bardziej szczegółowoEkspertyza dotycząca nowego standardu planowania energetycznego
Ekspertyza dotycząca nowego standardu planowania energetycznego Piotr Kukla Szymon Liszka Katowice, czerwiec 2009 1. Ustawowy zakres realizacji Projektu założeń do planu i Planu zaopatrzenia Wiele opracowanych
Bardziej szczegółowoPRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
PRIORYTETY ENERGETYCZNE W PROGRAMIE OPERACYJNYM INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO Strategia Działania dotyczące energetyki są zgodne z załoŝeniami odnowionej Strategii Lizbońskiej UE i Narodowej Strategii Spójności
Bardziej szczegółowoTendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Bardziej szczegółowoOFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE
OFERTA NA PRZYGOTOWANIE AKTUALIZACJI ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE 2 z 5 Szanowni Państwo, Urzędy gmin i miast będąc gospodarzami na swoim terenie, poprzez
Bardziej szczegółowoROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska Powiatu
Program ochrony środowiska Powiat Strzelce Opolskie Spis treści str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania... 4 1.3. Informacje
Bardziej szczegółowoOferta dla jednostek samorządu terytorialnego
Oferta dla jednostek samorządu terytorialnego Nasza działalność skupia się na zagadnieniach z dziedziny energetyki, w szczególności efektywności energetycznej, zarządzania energią oraz ochrony środowiska.
Bardziej szczegółowoRealizacja Ustawy o efektywności energetycznej
Realizacja Ustawy o efektywności energetycznej RYSZARD FRANCUZ VIII KONFERENCJA ENERGETYKA PRZYGRANICZA POLSKI I NIEMIEC DOŚWIADCZENIA I PERSPEKTYWY Sulechów, 18 listopada 2011 r. 1 I. Geneza ustawy o
Bardziej szczegółowoWarsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg
Warsztaty szkoleniowo - informacyjne Biogazownia przemyślany wybór Kielce, 4 marca 2014 r. Andrzej Kassenberg Biała Księga UE - Ramy polityki w zakresie klimatu i energii do roku 2030 redukcja o 40% gazów
Bardziej szczegółowoPERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM
PERSPEKTYWY ROZWOJU ENERGETYKI W WOJ. POMORSKIM podstawowe założenia Dąbie 13-14.06.2013 2013-06-12 1 Dokumenty Strategiczne Program rozwoju elektroenergetyki z uwzględnieniem źródeł odnawialnych w Województwie
Bardziej szczegółowoC Z Ę Ś Ć IV MOŻLIWOŚCI WSPÓŁPRACY MIASTA I GMINY DZIERZGOŃ Z SĄSIADUJĄCYMI GMINAMI W ZAKRESIE GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ
C Z Ę Ś Ć IV MOŻLIWOŚCI WSPÓŁPRACY MIASTA I GMINY DZIERZGOŃ Z SĄSIADUJĄCYMI GMINAMI W ZAKRESIE GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ Gdańsk 2008 C Z Ę Ś Ć IV - SPIS TREŚCI 1. CHARAKTERYSTYKA GMINY DZIERZGOŃ ORAZ SĄSIADUJĄCYCH
Bardziej szczegółowoZAŁĄCZNIKI ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../...
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 4.3.2019 r. C(2019) 1616 final ANNEXES 1 to 2 ZAŁĄCZNIKI do ROZPORZĄDZENIA DELEGOWANEGO KOMISJI (UE).../... zmieniającego załączniki VIII i IX do dyrektywy 2012/27/UE
Bardziej szczegółowoFormy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim. 15 grudnia 2017 roku
Formy ochrony przyrody w powiecie kutnowskim 15 grudnia 2017 roku Powiat kutnowski Położony jest w centrum kraju, w północnej części woj. Łódzkiego. Zajmuje powierzchnię 886 km2, co stanowi 4,9% powierzchni
Bardziej szczegółowoCharakterystyka Gminy Świebodzin
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY ŚWIEBODZIN NA LATA 2013-2028 Część 03 Charakterystyka Gminy Świebodzin W 864.03 2/9 SPIS TREŚCI
Bardziej szczegółowoSTUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PŁUśNICA
SPIS TREŚCI Wstęp.. 8 I UWARUNKOWANIA PONADLOKALNE 9 1 UWARUNKOWANIA LOKALIZACYJNE GMINY. 9 1.1 Cechy położenia gminy 9 1.2 Regionalne uwarunkowania przyrodnicze 10 1.3 Historyczne przekształcenia na terenie
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Warszawa, sierpień 2014 r. 2 Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia BEiŚ: została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. (rozpoczęcie prac
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 16 Podsumowanie i wnioski W 880.16 2/6 I. Podstawowym zadaniem aktualizacji Założeń
Bardziej szczegółowoPROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA. Zagadnienia, problemy, wskazania
PROGRAMY OCHRONY POWIETRZA PROGRAMY POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA Zagadnienia, problemy, wskazania Opracował: mgr inż. Jerzy Piszczek Katowice, grudzień 2009r. I. WPROWADZENIE Praktyczna realizacja zasad zrównoważonego
Bardziej szczegółowoPROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ
Zrównoważony rozwój w strategii woj. wielkopolskiego wprowadzenie do części warsztatowej Patrycja Romaniuk, Związek Stowarzyszeń Polska Zielona Sieć Poznań, 04.03.2013 PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii a ochrona środowiska. Janina Kawałczewska
Odnawialne źródła energii a ochrona środowiska Janina Kawałczewska 1. Wykorzystanie OZE jako przeciwdziałanie zmianom klimatu. OZE jak przeciwwaga dla surowców energetycznych (nieodnawialne źródła energii),
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego
ATMOTERM S.A. Dla rozwoju infrastruktury i środowiska Plan gospodarki niskoemisyjnej dla Gdańskiego Obszaru Metropolitalnego Gdański Obszar Metropolitalny 2015 Projekt Plan gospodarki niskoemisyjnej dla
Bardziej szczegółowoENERGIA W PROGRAMACH OPERACYJNYCH 2007-2013
ENERGIA W PROGRAMACH OPERACYJNYCH 2007-2013 Jacek Woźniak Dyrektor Departamentu Polityki Regionalnej UMWM Kraków, 15 maja 2008 r. 2 Programy operacyjne Realizacja wspieranego projektu Poprawa efektywności
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 2: Charakterystyka i ocena aktualnego stanu środowiska gminy.
Program ochrony środowiska Gmina Izbicko str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka
Bardziej szczegółowoRozdział 4. Bilans potrzeb grzewczych
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA ŻŻAAGAAŃŃ Rozdział 4 Bilans potrzeb grzewczych W-588.04
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA OBSZARU MIASTA POZNANIA Część 13 Podsumowanie i wnioski W 755.13 2/7 I. Podstawowe zadania Aktualizacji założeń
Bardziej szczegółowoNowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego
Nowe zapisy w prawie energetycznym dotyczące biogazowni i biogazu rolniczego Autor: dr Bartłomiej Nowak 1 Przyjęty na szczycie w Brukseli w 2008 roku pakiet klimatyczno-energetyczny zakłada odejścia od
Bardziej szczegółowoJanusz Kubicki Prezydent Miasta Zielona Góra
Janusz Kubicki Prezydent Miasta Zielona Góra Kontrakt Zielonogórski Gwarancje Kontraktu Zielonogórskiego w Wieloletniej prognozie finansowej Miasta Zielona Góra Kontrakt Zielonogórski 1. Ministerstwo Finansów,
Bardziej szczegółowoOdnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r.
Ministerstwo Gospodarki Rzeczpospolita Polska Odnawialne źródła energii w projekcie Polityki Energetycznej Polski do 2030 r. Zbigniew Kamieński Dyrektor Departamentu Energetyki Poznań, 27 października
Bardziej szczegółowoFUNDACJA POSZANOWANIA ENERGII
FUNDACJA POSZANOWANIA ENERGII w Gdańsku 80-952 Gdańsk, ul. G. Narutowicza 11/12 tel./fax 58 347-12-93, tel. 58 347-20-46 e-mail: fpegda@tlen.pl www: fpegda.pl PROJEKT ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO,
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO. Maciej Dzikuć
BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE MIAST I WSI WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Maciej Dzikuć Celem artykułu jest przedstawienie postrzegania bezpieczeństwa energetycznego przez mieszkańców województwa lubuskiego. Wskazano
Bardziej szczegółowoC Z Ę Ś Ć IV MOŻLIWOŚCI WSPÓŁPRACY GMINY ŁUKTA Z SĄSIADUJĄCYMI GMINAMI W ZAKRESIE GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ
C Z Ę Ś Ć IV MOŻLIWOŚCI WSPÓŁPRACY GMINY ŁUKTA Z SĄSIADUJĄCYMI GMINAMI W ZAKRESIE GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ Gdańsk 2009 C Z Ę Ś Ć IV - SPIS TREŚCI 1. CHARAKTERYSTYKA GMINY ŁUKTA ORAZ SĄSIADUJĄCYCH GMIN...
Bardziej szczegółowoRzeszów, 4 grudnia 2013r.
Rzeszów, 4 grudnia 2013r. W Polsce funkcjonuje 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. NFOŚiGW oraz wojewódzkie fundusze łączy wspólny
Bardziej szczegółowoSystemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii. Warszawa, 9 maja 2019 r.
Systemy wsparcia wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach odnawialnego źródła energii Warszawa, 9 maja 2019 r. Struktura wytwarzania energii elektrycznej [GWh] w latach 2017-2018 2017 r. 2018 r.
Bardziej szczegółowoBudowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią
Budowanie pozytywnych relacji gmina - przedsiębiorstwa energetyczne kluczowym elementem dobrego gospodarowania energią Konferencja Zarządzanie kosztami energii jako ważny element budżetu samorządu terytorialnego.
Bardziej szczegółowoKlastry energii. Andrzej Kaźmierski Dyrektor Departament Energii Odnawialnej
Klastry energii Andrzej Kaźmierski Dyrektor Departament Energii Odnawialnej 1 Energetyka rozproszona - jako element sektora energetycznego w Polsce Sektor energetyczny Energetyka systemowa Energetyki rozproszona
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, Warszawa STAN I RUCH NATURALNY LUDNOŚCI W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM W 2016 R.
URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE ul. 1 Sierpnia 21, 02-134 Warszawa Informacja sygnalna Data opracowania: 30.05.2017 r. Kontakt: e-mail: sekretariatuswaw@stat.gov.pl tel. 22 464 23 15 faks 22 84676 67 Internet:
Bardziej szczegółowoPLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE. Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r.
PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ DLA MIASTA MYSŁOWICE Spotkanie informacyjne Mysłowice, dn. 16 grudnia 2014 r. Gospodarka niskoemisyjna co to takiego? Gospodarka niskoemisyjna (ang. low emission economy)
Bardziej szczegółowoIŁAWA. Analiza rynku nieruchomości w IŁAWIE
IŁAWA Analiza rynku nieruchomości w IŁAWIE Iława - miasto w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim; siedziba władz powiatu. Miasto jest położone nad południowym krańcem jeziora Jeziorak
Bardziej szczegółowoKomfort Int. Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020
Rynek energii odnawialnej w Polsce i jego prespektywy w latach 2015-2020 Konferencja FORUM WYKONAWCY Janusz Starościk - KOMFORT INTERNATIONAL/SPIUG, Wrocław, 21 kwiecień 2015 13/04/2015 Internal Komfort
Bardziej szczegółowoNowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20%
Nowe wyzwania stojące przed Polską wobec konkluzji Rady UE 3 x 20% Zbigniew Kamieński Ministerstwo Gospodarki Poznań, 21 listopada 2007 Cele na rok 2020 3 x 20% Oszczędność energii Wzrost wykorzystania
Bardziej szczegółowoMechanizmy wsparcia inwestycji energooszczędnych w Polsce. Andrzej Guzowski, Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 27 października 2011 r.
Mechanizmy wsparcia inwestycji energooszczędnych w Polsce Andrzej Guzowski, Ministerstwo Gospodarki Warszawa, 27 października 2011 r. 2 Mechanizmy wsparcia efektywności energetycznej- kontekst Dyrektywa
Bardziej szczegółowoPlany gospodarki niskoemisyjnej
Plany gospodarki niskoemisyjnej Beneficjenci: gminy oraz ich grupy (związki, stowarzyszenia, porozumienia) Termin naboru: 02.09.2013 31.10.2013 Budżet konkursu: 10,0 mln PLN Dofinansowanie: dotacja w wysokości
Bardziej szczegółowoPROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020
PROW 2014 2020 na rzecz celów Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi Rolnictwa i Rybactwa na lata 2012-2020 Dr inż. Dariusz Nieć Dyrektor Departamentu Rozwoju Obszarów Wiejskich Warszawa 28 stycznia 2015
Bardziej szczegółowoUPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE
UPRAWY ENERGETYCZNE W CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ EUROPIE Bioenergia w krajach Europy Centralnej, uprawy energetyczne. Dr Hanna Bartoszewicz-Burczy, Instytut Energetyki 23 kwietnia 2015 r., SGGW 1. Źródła
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XXXIV.235.2014 RADY GMINY ZABÓR. z dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie ustanowienia użytków ekologicznych na terenie Gminy Zabór.
UCHWAŁA NR XXXIV.235.2014 RADY GMINY ZABÓR z dnia 25 czerwca 2014 r. w sprawie ustanowienia użytków ekologicznych na terenie Gminy Zabór. Na podstawie art. 44 ust. 1, 2 i 3a oraz art. 45 ust. 1 ustawy
Bardziej szczegółowoRozwój j MŚP P a ochrona środowiska na Warmii i Mazurach
Rozwój j MŚP P a ochrona środowiska na Warmii i Mazurach Bożena Cebulska Prezes Warmińsko-Mazurskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie 1 Warszawa, dn. 18.04.2010 2 PLAN WYSTĄPIENIA MŚP W WARMIŃSKO-MAZURSKIM
Bardziej szczegółowoForum Technologii w Energetyce Spalanie biomasy
Forum Technologii w Energetyce Spalanie biomasy Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię dla rozwijającej się gospodarki
Bardziej szczegółowoPlan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa. Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A.
. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Miasta Józefowa Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Plan Gospodarki Niskoemisyjnej integruje dotychczasowe zadania Jednostek Samorządu
Bardziej szczegółowoPrawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność
Prawo Energetyczne I Inne Ustawy Dotyczące Energetyki Kogeneracja Skuteczność Nowelizacji I Konieczność dr inż. Janusz Ryk Polskie Towarzystwo Elektrociepłowni Zawodowych II Ogólnopolska Konferencja Polska
Bardziej szczegółowoSkierniewice, 18.02.2015 r. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej
Skierniewice, 18.02.2015 r. 1 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej 2 Agenda spotkania 1. Czym jest Plan Gospodarki Niskoemisyjnej i w jakim celu się go tworzy? 2. Uwarunkowania krajowe i międzynarodowe 3. Szczególne
Bardziej szczegółowoPolityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Bardziej szczegółowoStandard Planu Gospodarki Niskoemisyjnej
Standard Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Piotr Kukla FEWE - Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii ul. Rymera 3/4, 40-048 Katowice tel./fax +48 32/203-51-14 e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl
Bardziej szczegółowoaktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska
Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców
Bardziej szczegółowoObowiązki gminy jako lokalnego kreatora polityki energetycznej wynikające z Prawa energetycznego
Obowiązki gminy jako lokalnego kreatora polityki energetycznej wynikające z Prawa energetycznego Południowo-Wschodni Oddział Terenowy URE z siedzibą w Krakowie Niepołomice, 17 czerwca 2010 Prezes URE jest
Bardziej szczegółowoREC Waldemar Szulc. Rynek ciepła - wyzwania dla generacji. Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A.
REC 2012 Rynek ciepła - wyzwania dla generacji Waldemar Szulc Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych PGE GiEK S.A. PGE GiEK S.A. PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna Spółka Akcyjna Jest największym wytwórcą
Bardziej szczegółowoRozdział 03. Ogólny opis gminy
ZZAAŁŁO ŻŻEENNIIAA DDO PPLLAANNUU ZZAAO PPAATTRRZZEENNIIAA W CCIIEEPPŁŁO,,, EENNEERRGIIĘĘ EELLEEKTTRRYYCCZZNNĄĄ II PPAALLIIWAA GAAZZOWEE MIIAASSTTAA DDĘĘBBIICCAA Rozdział 03 Ogólny opis gminy X-2796.03
Bardziej szczegółowoStan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE
Stan energetyki odnawialnej w Polsce. Polityka Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie OZE Paweł Sulima Wydział Energii Odnawialnych i Biopaliw Departament Rynków Rolnych XI Giełda kooperacyjna
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa. Lublin, 23 maja 2013 r.
Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa Lublin, 23 maja 2013 r. O czym będzie mowa Projekt nowej polityki energetycznej Polski (NPE) Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoTemat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki
Temat: Zielona Infrastruktura Otwarty krajobraz kulturowy Zespół: Andrzej Mizgajski, Iwona Zwierzchowska, Damian Łowicki Zielona infrastruktura Istota podejścia Zielona infrastruktura - strategicznie zaplanowana
Bardziej szczegółowoPodsumowanie i wnioski
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIAW CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY MIEJSKIEJ PRZEMYŚL Część 11 Podsumowanie i wnioski STR./STRON 2/6 I. Podstawowym zadaniem aktualizacji
Bardziej szczegółowoUwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk
Uwarunkowania podaży drewna na cele energetyczne w RDLP Gdańsk Sebastian Klisz Sławomir Kuliński sebastian.klisz@gdansk.lasy.gov.pl slawomir.kulinski@gdansk.lasy.gov.pl POLITYKA ENERGETYCZNA POLSKI DO
Bardziej szczegółowoKlastry energii Warszawa r.
Klastry energii Warszawa 07.09.2016 r. Plan prezentacji Podstawa programowa projekt strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju Klastry definicja Cele i obszary działań Zasady funkcjonowania Projekt strategii
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo energetyczne w Państwa gminie. KLASTRY ENERGII. Katarzyna Tarnopolska Specjalista ds. pozyskiwania funduszy r.
Bezpieczeństwo energetyczne w Państwa gminie. KLASTRY ENERGII Katarzyna Tarnopolska Specjalista ds. pozyskiwania funduszy 16.10.2017r. OLSZTYN KLASTRY ENERGII Podstawa prawna ustawa z dnia 20 maja 2015
Bardziej szczegółowoBAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie
Bardziej szczegółowoPlan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce
Plan gospodarki niskoemisyjnej w Gminie Igołomia - Wawrzeńczyce Plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN) jest strategicznym dokumentem, który wyznacza kierunki rozwoju gospodarki niskoemisyjnej dla całego
Bardziej szczegółowoSiły sprawcze poprawy efektywności Wykorzystania energii w budynkach
Siły sprawcze poprawy efektywności Wykorzystania energii w budynkach dr inż. Sławomir Pasierb s.pasierb@fewe.pl Szkolenie: Efektywne i przyjazne wykorzystanie energii w budynkach. Jak poprawić jakość powietrza
Bardziej szczegółowoLISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK
LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ PRIORYTETOWYCH WOJEWÓDZKIEGO FUNDUSZU OCHRONY ŚRODOWISKA I GOSPODARKI WODNEJ W RZESZOWIE NA 2019 ROK Rzeszów, czerwiec 2018 r. Lista przedsięwzięć priorytetowych Wojewódzkiego Funduszu
Bardziej szczegółowoŚwiętokrzysko Podkarpacki Klaster Energetyczny OFERTA USŁUG
OFERTA USŁUG Prezentujemy ofertę usług skierowanych do przedsiębiorstw oraz jednostek samorządu terytorialnego. Oferta obejmuje usługi, które związane są z efektywnym wykorzystaniem energii. Oferta usług
Bardziej szczegółowoBilans potrzeb grzewczych
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA GMINY OPALENICA Część 04 Bilans potrzeb grzewczych W 854.04 2/9 SPIS TREŚCI 4.1 Bilans potrzeb grzewczych
Bardziej szczegółowoEnergetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Bardziej szczegółowoKlastry energii. Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze
Klastry energii Doradztwo energetyczne Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw
Bardziej szczegółowoProgram ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI. ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska.
Program ochrony środowiska Gmina Ujazd str. 1 SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1: Wstęp. Informacje ogólne. Strategia i wizja rozwoju Gminy a ochrona środowiska. 1.1. Cel opracowania programu.... 3 1.2. Metodyka opracowania...
Bardziej szczegółowoświatowej na podstawie mapy podaje cechy podziału wyjaśnia wpływ ustroju politycznego na rozwój administracyjnego Polski
Temat (rozumiany jako lekcja w podręczniku) 1. System władzy i podział administracyjny kraju 2. Zmiany liczby ludności Polski 3. Rozmieszczenie ludności Dział: ZAGADNIENIA LUDNOŚCIOWE Wymagania edukacyjne
Bardziej szczegółowo