REZYLIENCJA MIEJSKA. Nowe spojrzenie na przekształcenia obszarów zurbanizowanych

Transkrypt

1 Nowe spojrzenie na przekształcenia obszarów zurbanizowanych POLITYKA MIEJSKA WYZWANIA, DOŚWIADCZENIA, INSPIRACJE KONFERENCJA, WARSZAWA 2013 ALDO VARGAS TETMAJER INSTYTUT ROZWOJU MIAST

2

3

4 CARAL 3000 p.n.e.

5

6 WIKICOMMONS

7 Nauka Złożoności: powstała na styku matematyki, fizyki i informatyki, stosuje się do opisu wszelkich układów złożonych. Jest swoistą kontynuacją Teorii Systemów. Miasto jako Złożony Układ Adaptacyjny (ZUA) Miasta są otwartymi systemami, mocno zależnymi od otoczenia geograficznego i podlegającymi ciągłym przemianom. Konsumują znacznie więcej niźli są w stanie wyprodukować w obrębie własnego obszaru. Są równocześnie bardziej efektywne i oszczędne w użytkowaniu zasobami w porównaniu z obszarami pozamiejskimi. Koncepcja Rezyliencji jest częścią Nauki Złożoności (Complexity Science). Stosowana jest od dawna w biologii, medycynie, psychologii, fizyce, ekonomii. Zaczyna być stosowana w Planowaniu Przestrzennym. Łacina: Resilere (odbić się)

8 Znaczenie koncepcji Rezyliencji: Fizyka: Zdolność danego materiału do powrotu do poprzedniej formy/stanu po uprzednim ściśnięciu lub deformacji. Elastyczność. Biologia: zdolność organizmu lub ekosystemu do obrony przed gwałtownymi perturbacjami oraz samonaprawy po ich ustąpieniu. Psychologia: odporność na zmiany, stress. Umiejętność radzenia sobie pod naporem gwałtownych zmian. W sieciach komputerowych: zdolność do dostarczania i utrzymania zadowalającego poziomu usług w przypadku błędów i innych wyzwań wzgledem normalnego funkcjonowania. W organizacjach: zdolność systemu lub organizacji do dostosowania się do konsekwencji katastroficznego zdarzenia o różym pochodzeniu.

9 Definicja w planowaniu przestrzennym: Zdolność Miejskiego Układu Złożonego do radzenia sobie ze zmianami. Odporność na zdarzenia niszczące i zdolność do regeneracji poprzez wdrażanie innowacyjnych rozwiązań.

10 DWA ZAŁOŻENIA: 1 Miasta są Złożonymi Układami Adaptacyjnymi (Complex Adaptive System) jako takie są w ciągłym procesie dostosowywania się do warunków zewnętrznych i wewnętrznych 2 Ludność miast żyje i funkcjonuje w żywym sprzężeniu ze środowiskiem. Można ten stosunek nazwać Systemem Społecznoekologicznym Nauka o Rezyliencji pozwala modelować wszelkie zmiany zachodzące w przestrzeni miejskiej oraz w jej otoczeniu i zakreślić możliwy lub pożądany kierunek zmian.

11 CZTERY FAZY ZŁOŻONEGO UKŁADU ADAPTACYJNEGO ŹRÓDŁO: Holling CS, Gunderson LH Resilience and adaptive cycles.

12 Punkt Zwrotny wyznacza próg po którym w danym systemie zachodzi zmiana. Następujący stan będzie stały wróci do stanu pierwotnego lub nastąpi wzrost (Hiperkompensacji). Najważniejsze Punkty Zwrotne w najnowszej historii miast Europejskich - Uprzemysłowienie w XIX i XX wieku - Upadek przemysłu pod koniec XX-go wieku, rozwój sektora usług. - W Polsce, zmiana systemu polityczno-ekonomicznego. Wejście do UE - OBECNIE ZACHODZI KOLEJNY PUNKT ZWROTNY: OSIĄGNIĘCIE 80% PROGU ZALUDNIENIA W MIASTACH I TOWARZYSZĄCE TEMU ZMIANY

13 Cechy charakteryzujące Rezyliencję Miejską REDUNDANCJA Nadmiar względem tego co potrzbne lub niezbędne ELASTYCZNOŚĆ Zdolnośc do dostosowania się do zmieniających się warunków ZDOLNOŚĆ DO REORGANIZACJI PRZYSWAJALNOŚĆ Zdolność do uczenia się na własnej historii Źródło: Community, Environment and Disaster Risk Management - V. 12 Ecosystem-Based Adaptation, 2012

14 Obszary badawcze będące w polu zainteresowania Rezyliencji Miejskiej PRZEPŁYWY METABOLICZNE Łańcuchy Produkcji, Zaopatrzenia i Konsumpcji SIECI ZARZĄDZANIA Struktury Instytucjonalne i Organizacje DYNAMIKA SPOŁECZNA Demografia, kapitał ludzki i nierówność społeczna OBSZARY ZABUDOWANE Usługi ekosystemowe w środowisku miejskim ŻRÓDŁO: URBAN RESILIENCE RESEARCH PROSPECTUS

15 BUDOWANIE REZYLIENCJI: REDUNDANCJA RÓŻNORODNOŚĆ MODULARNOŚĆ INNOWACYJNOŚĆ Dialektyka pomiędzy Efektywnością a Rezyliencją. Ochrona węzłów w Sieciach Wzajemności OPRACOWANE NA PODSTAWIE PRAC: C.S. Holling K. Wilber M. Hamilton J. Bascompte G. West

16 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Aldo Vargas Tetmajer Instytut Rozwoju Miast